Multimedia w Wikimedia Commons Gorzyczek czapeczkowy (Lepidothrix coronata) – gatunek małego ptaka z rodziny gorzykowatych. Zasiedla Amerykę Środkową oraz część Ameryki Południowej. Niezagrożony wyginięciem.
Morfologia
Całkowita długość ciała wynosi około 8,6 cm[3]. Skrzydło mierzy 56-60 mm[4], ogon 26 mm, dziób 11 mm, skok 14 mm[5]. U dorosłego samca niemalże całe upierzenie smoliście czarne, jedynie czoło niebieskie, opalizujące[6]. Samica podobna do samicy gorzyczka peruwiańskiego (L. coeruleocapilla), ale wyróżnia się bardziej jednolitym zielonym kolorem na wierzchu ciała. Na spodzie ciała posiada niebieskawy odcień, mniej intensywny na piersi. Odcień niebieskawy występuje również na obrzeżeniu części pokryw skrzydłowych[5]. Masa ciała około 9,4 g[7].
Zasięg występowania
Całkowity zasięg występowania szacowany jest na 3 220 000 km² i rozciąga się od centralnej Kostaryki po centralną Boliwię. W ciągu 12 około 7,5-7,8% środowiska gorzyczka czapeczkowego uległo zniszczeniu. Zasiedla on tropikalne wilgotne lasy do wysokości 1400 m n.p.m[8]. Zależnie od podgatunku zasiedla[9]:
-
L. c. velutina (Berlepsch, 1883) - południowo-zachodnia Kostaryka i zachodnia Panama
-
L. c. minuscula (Todd, 1919) - wschodnia Panama do północno-zachodniego Ekwadoru
-
L. c. caquetae (Meyer de Schauensee, 1953 - centralna Kolumbia
-
L. c. carbonata (Todd, 1925) - południowo-centralna i południowo-wschodnia Kolumbia, południowa Wenezuela, północno-wschodnie Peru i północno-zachodnia Brazylia
-
L. c. coronata (von Spix, 1825) - Ekwador, północno-wschodnie Peru oraz zachodnia Brazylia
-
L. c. caelestipileata (Goeldi, 1905) - południowo-wschodnie Peru i zachodnia Brazylia
-
L. c. exquisita (Hellmayr, 1905) - wschodnio-centralne Peru
-
L. c. regalis (Bond & Meyer de Schauensee, 1940) - północna Boliwia
Zachowanie
Samice i młode często włączają się do żerujących wielogatunkowych stad. Samce często wołają z gałęzi na wysokości 2-6 m powolnym, powtarzanym tho-wiik. Prócz tego odzywają się miękkim trelem treereereeree, samice również[7].
Lęgi
Gniazdo zbudowane jest z liści, ryzomorfów oraz sieci pajęczych. Zazwyczaj umiejscowione jest poniżej jednego metra nad ziemią, zarówno na krzewie jak i małym drzewie, przeważnie przedstawicielu rodzaju Rudgea (Rubiaceae) albo Rinorea viridifolia (Violaceae)[10]. W lęgu dwa jaja, na białym tle posiadają liczne plamy o barwie brązowej lub rudej[7]. Ich wymiary to około 18,4x13,4 mm. Zaobserwowano wysiadującą samice, która broniąc gniazda przed mrówkami z rodzaju Labidus usunęła je w liczbie osiemdziesięciu sześciu[11]. Okres inkubacji wynosi 16-17 dni. 13 do 14 dni młode spędzają w gnieździe, nim są w pełni opierzone[12].
Przypisy
-
↑ Lepidothrix coronata, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).
-
↑ Lepidothrix coronata. Czerwona księga gatunków zagrożonych (IUCN Red List of Threatened Species) (ang.).
-
↑ Philip Lutley Sclater: Catalogue of the Birds in the British Museum. T. 14. Oligomyodæ. 1888, s. 299-300.
-
↑ C. A. Hellmayr. On the species of genus Pipra. „Ibis”. 6 (8), s. 32-34, 1906.
-
↑ a b Władysław Taczanowski: Ornithologie du Pérou. T. 2. 1884, s. 343-344. (fr.)
-
↑ Robert Ridgway. The Birds of North and Middle America. „Bulletin - United States National Museum”. 50 (4), s. 743, 1907.
-
↑ a b c Steven L. Hilty: Birds of Venezuela. Princeton University Press, 2002, s. 670. ISBN 978-1-4008-3409-9.
-
↑ Blue-crowned Manakin Lepidothrix coronata. BirdLife International. [dostęp 20 października 2013].
-
↑ Frank Gill, David Donsker (red.): Cotingas, manakins, tityras & becards (ang.). IOC World Bird List: Version 5.1. [dostęp 2015-02-01].
-
↑ Jose Hidalgo, John G. Blake, Bette A. Loiselle, Thomas B. Ryder, Renata Duraes & Wendy P. Tori. Nest site selection by Blue-crowned (Lepidothrix coronata) and wire-tailed manakins (Pipra filicauda) in lowland Ecuador. „Ornitologia Neotropical”. 23, s. 63-71, 2012.
-
↑ A Blue-crowned Manakin Lepidothrix coronata successfully defends its nest from Labidus army ants. „Cotinga”. 25, s. 85, 2006.
-
↑ Thomas B. Ryder, Renata Durães, Wendy P. Tori, José R. Hidalgo, Bette A. Loiselle, John G. Blake. Nest survival for two species of manakins (Pipridae) in lowland Ecuador. „Journal of Avian Biology”. 39 (3). s. 355 - 358. DOI: 10.1111/j.0908-8857.2008.04290.x.