Planhigyn blodeuol bychan yw Llysiau'r llymarch sy'n enw lluosog. Mae'n perthyn i'r teulu Boraginaceae. Yr enw gwyddonol (Lladin) yw Mertensia maritima a'r enw Saesneg yw Oysterplant.[1] Ceir enwau Cymraeg eraill ar y planhigyn hwn gan gynnwys Llys y llymarch, Glesyn y morlan, Llus y llymarch, Llys yr ysgyfaint arfor a Llysiau'r ysgyfaint arfor.
Planhigyn blodeuol bychan yw Llysiau'r llymarch sy'n enw lluosog. Mae'n perthyn i'r teulu Boraginaceae. Yr enw gwyddonol (Lladin) yw Mertensia maritima a'r enw Saesneg yw Oysterplant. Ceir enwau Cymraeg eraill ar y planhigyn hwn gan gynnwys Llys y llymarch, Glesyn y morlan, Llus y llymarch, Llys yr ysgyfaint arfor a Llysiau'r ysgyfaint arfor.
Hestetunge (Mertensia maritima) er en 20-40 cm høj urt, der vokser på grusede strandbredder. I Danmark er det en fredet plante, der måske nu helt er forsvundet.
Hestetunge er en flerårig urt med en nedliggende, stærkt forgrenet vækst. Stænglerne er glatte og først blågrønne, men snart efter rødligt anløbne. De laveste blade har vingede bladstilke, men i øvrigt er bladene ægformede og tilspidsede, næsten sukkulente og helrandede. Over- og undersider er hårløse (usædvanligt i Rublad-familien!) og blågrønne.
Blomstringen sker i juni-juli, hvor man ser de krukkeformede, blå blomster sidde samlet i endestillede svikler. De trekantede delfrugter er glatte og oppustede.
Rodnettet består af mange, kraftige og dybtgående hovedrødder.
Højde x bredde og årlig tilvækst: 0,25 x 0,40 m (25 x 40 cm/år).
Arten er udbredt i Nordeuropa og Nordamerika, hvor den findes på stenede eller grusede strande. I Danmark er den fredet og meget sjælden, da planten er arktisk og har sin sydgrænse her i landet. Den er kun kendt fra Nordjylland.
Langs kysten af Svalbard findes den i pionersamfund sammen med bl.a. Carex subspathacea og Carex ursina (arter af star), Sagina nivalis (en art af firling) og strandarve[1]
Hestetunge (Mertensia maritima) er en 20-40 cm høj urt, der vokser på grusede strandbredder. I Danmark er det en fredet plante, der måske nu helt er forsvundet.
Das Küsten-Blauglöckchen (Mertensia maritima), auch Austernpflanze genannt, ist eine Art der Pflanzengattung der Blauglöckchen (Mertensia) innerhalb der Familie der Raublattgewächse (Boraginaceae).
Das Küsten-Blauglöckchen ist eine ausdauernde etwa 5–30 Zentimeter hohe und blaugrüne, kahle Pflanze mit bis zu 60 Zentimeter langen Stängeln. Die Stängel sind beblättert, aufrecht oder meist niederliegend und manchmal Kissen bildend. Bei den leicht fleischigen Laubblättern sind die unteren gestielt, die oberen sitzend. Sie sind 0,5–6 Zentimeter lang, spatelförmig, eiförmig oder elliptisch. Die kahlen und ganzrandigen, abgerundeten bis spitzen Blattspreiten sind oberseits mit Salzdrüsen punktiert.
Die endständigen Blütenstände sind oft verzweigt und schirmtraubig, mit blattähnlichen Tragblättern. Die Blütenstiele sind 2–10 Millimeter lang, zur Fruchtreife oft zurückgebogen. Die spitzen Kelchzipfel sind 6 Millimeter lang und eiförmig. Die längere, im unteren Teil verengte Blütenkrone, innen ohne Anhängsel aber mit Einstülpungen im Schlund, misst etwa 6 Millimeter im Durchmesser, sie ist rosa, wird später blau und rosa. Die glockenförmige Krone ist im oberen Teil in kurze, leicht ausgebogene Zipfel geteilt.[1] Die kurzen Staubblätter sind eingeschlossen und stehen meist an der Spitze zusammen. Der Griffel des oberständigen Fruchtknotens ist meist eingeschlossen.
Die Blütezeit ist Juni bis Juli. Es werden Klausenfrüchte in/mit einer leicht aufgeblasenen, zur Reife papierigen, etwa eiförmigen Hülle im beständigen Kelch gebildet.
Die Chromosomenzahl beträgt 2n = 24.[2]
Die Küsten-Blauglöckchen ist auf der Nordhalbkugel in Nordeuropa bis Grönland, in Osteuropa und von Sibirien, Korea, Japan über Russlands Fernem Osten bis Alaska, Kanada und in den US-Bundesstaaten Maine, Massachusetts sowie New Hampshire weitverbreitet.[3]
Es gedeiht an den sandigen Küsten Nordeuropas, südwärts in Großbritannien, Irland bis 54 Grad nördlicher Breite (früher bis 52 Grad 30’), fehlt aber in der baltischen Region.[1]
Das Küsten-Blauglöckchen wurde von Carl von Linné mit dem Namen Pulmonaria maritima in Sp. Pl.: 136, 1753 erstbeschrieben. Die Art wurde dann von Samuel Frederick Gray als Mertensia maritima in Nat. Arr. Brit. Pl. 2: 354, 1821 in die Gattung Mertensia gestellt. Ein Synonym für die Art ist Steenhammera maritima (L.) Rchb.[4] Der Gattungsname Mertensia ehrt Franz Carl Mertens, einen deutschen Lehrer und Botaniker.[5]
Die Blätter werden gelegentlich in der Küche verwendet. Sie haben einen Geschmack nach Fisch oder Austern, daher der Name Austernpflanze.
Das Küsten-Blauglöckchen (Mertensia maritima), auch Austernpflanze genannt, ist eine Art der Pflanzengattung der Blauglöckchen (Mertensia) innerhalb der Familie der Raublattgewächse (Boraginaceae).
Mertensia maritima a species o flouerin plant in the borage faimily kent bi the common name eyster(-)plant.
Mertensia maritima is a species of flowering plant in the borage family, and is known by the common names oyster leaf in North America, oyster plant in the British Isles, and sea bluebells.
It is restricted to gravelly sea shores, usually within reach of the highest winter tides in the Northern Hemisphere, reaching north to the northern parts of Canada, Greenland and Svalbard.
It is a perennial herb producing a stem approaching 50 centimeters in maximum length. The inflorescence forms a cluster of flowers which are first reddish, and later bright blue.
Mertensia maritima is known as the oyster leaf or oyster plant because it gives off a faint smell of mushrooms and when eaten it tastes vaguely of oysters.[1] It is native to Britain and Northern Europe; however, populations in the British Isles are decreasing. There are two other varieties that exist:
This plant grows on sand or shingle beaches where the ground can be siliceous or calcareous, and contains humus from decaying seaweed.[2] It mainly grows in a sub-Arctic climate and is exposed to very cold temperatures, waves that crash on the shore and strong winds.[3] Since the plant grows in a cold climate, the seeds remain dormant. Skarpaas and Stabbetorp noted that a cold period (about 2 °C (36 °F)) was needed to break this dormancy.[4]
Mertensia maritima is a species of flowering plant in the borage family, and is known by the common names oyster leaf in North America, oyster plant in the British Isles, and sea bluebells.
It is restricted to gravelly sea shores, usually within reach of the highest winter tides in the Northern Hemisphere, reaching north to the northern parts of Canada, Greenland and Svalbard.
It is a perennial herb producing a stem approaching 50 centimeters in maximum length. The inflorescence forms a cluster of flowers which are first reddish, and later bright blue.
Mertensia maritima es una especie de planta herbácea perteneciente a la familia Boraginaceae.
Es una hierba perenne que produce un tallo de casi 50 centímetros de longitud máxima. La inflorescencia forma un grupo de flores que son primero rojizas, azules y más tarde brillantes.[1][2]
Se encuentra en suelos de grava en el Hemisferio Norte, en el norte de Canadá, Groenlandia, Islandia y Svalbard.
Esta planta tiene un fuerte sabor a ostras. A menudo se utiliza en la cocina en combinación con platos de pescado. Se puede comer cruda, cocida o conservada en vinagre como el hinojo marino. Casi ha desaparecido de la costa de Normandía después de una recolección irracional. Se puede comprar en los viveros o pescaderias. También puede crecer en los jardines.[3]
Mertensia maritima fue descrita por (Carlos Linneo) Gray y publicado en A Natural Arrangement of British Plants 2: 354. 1821.[4]
Mertensia maritima es una especie de planta herbácea perteneciente a la familia Boraginaceae.
Merihalikka eli halikka (Mertensia maritima) on monivuotinen merenrannoilla kasvava lemmikkikasvilaji. Laji on myös koristekasvikäytössä.[1]
Merihalikka kasvaa 10–60 senttimetriä pitkäksi, varret ovat rentoja. Koko kasvi on karvaton. Lehdet ovat sinivihreitä, möyheitä, kolmesta kuuteen senttimetrin pituiset, yläpinnalta nystyisiä ja osterinmakuisia. Merihalikan kukinto on runsashaarainen toispuolinen viuhko. Kukassa on syvään liuskainen verhiö ja kuusi millimetriä leveä kellomainen teriö. Kukka vaihtaa väriä kukinnan aikana vaaleanpunaisesta siniseen.[2]
Merihalikkaa esiintyy Pohjois-Euroopan, Grönlannin, pohjoisen Pohjois-Amerikan merenrannikoilla ja Koillis-Siperian ääressä.[3]
Pohjoismaissa merihalikkaa esiintyy Ruotsissa, Norjassa, Tanskassa, Islannissa, Färsaarilla ja Huippuvuorilla Atlantin ja Jäämeren rannikoilla melko yleisenä. Se kasvaa kivisillä merenrannoilla, levävalleilla ja simpukankuorisoraikoilla lähellä ylintä vesirajaa.[2] Lajia ei kasva Suomessa. Suomalaiset keräsivät merihalikan kokoelmanäytteitä runsaasti Petsamosta 1920–1930-luvuilla.[4]
Merihalikka eli halikka (Mertensia maritima) on monivuotinen merenrannoilla kasvava lemmikkikasvilaji. Laji on myös koristekasvikäytössä.
Mertensia maritima
La Mertensie maritime (Mertensia maritima) est une plante herbacée vivace et rampante de la famille des Boraginacées.
Cette espèce est nommée en français de ses noms vulgarisés « Mertensie maritime » et « Pulmonaire de Virginie » ainsi que de ses noms vernaculaires « Huître végétale », « Huître potagère » et « Sanguine de mer »[1],[2].
La Mertensie maritime est une plante rampante, généralement glabre et vert glauque, formant souvent des coussins. Ses tiges fortement ramifiées mesurent jusqu'à 60 cm et portent des feuilles légèrement charnues de 0,5 à 6 cm de long. Elles sont de forme spatulées, obovales ou lancéolées, obtuses ou apiculé, les inférieures pétiolées, les supérieures sessiles ; le limbe est glabre et entier et est ponctué de glandes salines au-dessus[3]
La plante porte, en cymes terminales ramifiées, des fleurs aux bractées foliacées et aux corolles cylindrique à campanulées roses ou blanches bleuissant une fois fécondées. Leur pédicelle mesure de 2 à 10 mm de long et se recourbe à la maturité du fruit, une nucule charnue aplatie de 6 mm de diamètre[3].
Plante vivace résistante au froid, la Mertensie maritime se réfugie dans ses parties souterraines à la fin de l'automne après avoir fleuri aux mois de juin et juillet et semé de nombreuses graines de mi-septembre à mi-décembre, pour réapparaître au printemps[3].
Cette espèce apprécie les plages de sable et de galets[3].
La Mertensie maritime est présente au Nord de l'hémisphère Nord.
En Asie, elle est se retrouve en Sibérie dont la Iamalie et la péninsule de Taïmyr ainsi que dans les régions de l'extrême-Est russe comme l'île de Sakhaline, au Nord du Japon (Hokkaidô, Honshu) et en Corée[2].
En Amérique, l'espèce est présente au Groënland, en Amérique sub-arctique dont l'Alaska et les territoires du Nord-Ouest, à l'Est du Canada (Québec, Nouvelle-Écosse, Ontario, Île-du-Prince-Édouard , Nouveau-Brunswick, et Terre-Neuve-et-Labrador), à l'Ouest du Canada (Manitoba, Colombie-Britannique, Nunavut) et aux USA (Maine, Massachusetts, New Hampshire)[2].
En Europe, elle est présente en Irlande, en Grande-Bretagne, au Danemark, en Norvège, en Suède, sur les îles Féroé, en Islande, au Svalbard et en Russie arctique (Carélie, Mourmansk, baie de Dvina)[3]. En limite de répartition sur les côtes normandes, elle aurait disparu à la suite d'une cueillette irraisonnée.[réf. souhaitée]
Les feuilles de cette plante ont une étonnante saveur d'huître[1] et étaient mangées comme légumes par diverses tribus indiennes de l'Amérique du Nord. Ses rhizomes auraient été consommés par les Inuits de l'Alaska, où cette espèce est également native. Les feuilles peuvent être utilisées en accompagnement de plats de poisson[1]. Consommées crues, cuites, elles peuvent être conservées dans du vinaigre comme la Criste marine ou les salicornes[1],[4]. Son goût s'estompe après la consommation de quelques feuilles, elle se prête donc plus à la décoration (verrines ou toasts) qu'à la composition de salades. On peut se la procurer dans des pépinières ou chez des poissonniers[1].
Cette plante peut être récoltée du printemps à l'automne. La cueillette du matin est conseillée afin de garder un maximum les arômes[5].
Ensemble des basionymes selon Tropicos[6]
Mertensia maritima
La Mertensie maritime (Mertensia maritima) est une plante herbacée vivace et rampante de la famille des Boraginacées.
Blálilja (fræðiheiti: Mertensia maritima) er fjölær jurt sem vex með jörðu í sand- og malarfjörum í Evrópu og Norður-Ameríku. Stönglarnir eru sléttir og blöðin egglaga með oddi og alveg hárlaus. Blómin eru lítil, blá og bjöllulaga.
Á Íslandi finnst blálilja í fjörum allt í kringum landið.
Oesterblad of oesterkruid (Mertensia maritima) is een vaste plant uit de ruwbladigenfamilie (Boraginaceae) en komt van nature voor in kustgebieden rondt de noordelijke poolcirkel.
Oesterblad is een laagblijvende, kruipende plant, die in het wild een omtrek van vijftig centimeter kan bereiken. Hij groeit op ziltige rotsachtige grond langs kusten, zoals die van IJsland, Noorwegen, Schotland en Canada[1][2]. In het najaar vormt de plant rode bloemen die na de opening helderblauw kleuren. De lichtblauwe bladeren hebben een eironde vorm en smaken enigszins naar oesters of ansjovis.
De bladeren en wortels van de oesterblad worden al lang gegeten door de Eskimo's in Alaska[3]. Alle delen van de plant kunnen rauw gegeten worden. De bladeren worden vaak geserveerd ter vervanging van oesters. Op verschillende plekken in Nederland, zoals Texel en Zeeland, wordt er met de plant geëxperimenteerd als nieuw landbouwgewas voor verzilte akkers.[4]. De zaden hebben een koude stratificatie nodig om goed te kunnen ontkiemen.
Oesterblad of oesterkruid (Mertensia maritima) is een vaste plant uit de ruwbladigenfamilie (Boraginaceae) en komt van nature voor in kustgebieden rondt de noordelijke poolcirkel.
Østersurt (Mertensia maritima) er ein fleirårig urt i rubladfamilien. Han har nedliggande stengel og kjøttfulle og blågrøne blad som smakar østers. Blomane er først raude, men seinare får dei ein klår blåfarge og sit i tette halvskjermar.
Østersurt toler saltvatn og er derfor ein halofytt (saltbotnsplante). Han veks langs heile norskekysten, samt Jan Mayen og Svalbard.
Østersurt (Mertensia maritima) er ein fleirårig urt i rubladfamilien. Han har nedliggande stengel og kjøttfulle og blågrøne blad som smakar østers. Blomane er først raude, men seinare får dei ein klår blåfarge og sit i tette halvskjermar.
Østersurt toler saltvatn og er derfor ein halofytt (saltbotnsplante). Han veks langs heile norskekysten, samt Jan Mayen og Svalbard.
Østersurt (Mertensia maritima) er en flerårig urt i rubladfamilien.
Den er glatt og blågrønn med nedliggende, forgrenede stengler. Bladene er lansett- eller skjeformede og sitter spredt; de nederste har stilk, mens de øvre er sittende. Blomstene sitter i toppstilte, bladbærende klaser; de er først rosa og blir så blå. Planten vokser på grusstrender ved havet og har en vid utbredelse i nordlige strøk, men mangler langs det meste av den russiske ishavskysten. I Norge vokser den langs hele kysten, samt på Svalbard og Jan Mayen.
Panarctic Flora deler østersurt deles i følgende underarter.
Østersurt (Mertensia maritima) er en flerårig urt i rubladfamilien.
Den er glatt og blågrønn med nedliggende, forgrenede stengler. Bladene er lansett- eller skjeformede og sitter spredt; de nederste har stilk, mens de øvre er sittende. Blomstene sitter i toppstilte, bladbærende klaser; de er først rosa og blir så blå. Planten vokser på grusstrender ved havet og har en vid utbredelse i nordlige strøk, men mangler langs det meste av den russiske ishavskysten. I Norge vokser den langs hele kysten, samt på Svalbard og Jan Mayen.
Ostronört (Mertensia maritima) är en växtart i familjen strävbladiga växter.
Wikimedia Commons har media som rör Ostronört.
Ostronört (Mertensia maritima) är en växtart i familjen strävbladiga växter.
Багаторічна трав'яниста рослина зі стеблом максимальної довжини до 50 сантиметрів. Суцвіття утворює кластер з квітів, які є спершу червонуватими, а потім яскраво-синіми.
Азія: Японія — Хоккайдо, Хонсю, Корея, Росія; Європа: Данія, Фарерські острови, Ісландія, Ірландія, Норвегія (у тому числі Шпіцберген), Швеція, Сполучене Королівство; Північна Америка: Гренландія, Канада, США. Також культивується. Зростає на гравійних ґрунтах.
Використовується в кулінарії, часто в поєднанні зі стравами з риби. Його можна вживати в їжу сирим, вареним, або консервованим в оцті.
Mertensia maritima là loài thực vật có hoa trong họ Mồ hôi. Loài này được (L.) Gray mô tả khoa học đầu tiên năm 1821.[1]
Mertensia maritima là loài thực vật có hoa trong họ Mồ hôi. Loài này được (L.) Gray mô tả khoa học đầu tiên năm 1821.
Mertensia maritima (L.) Gray (1821)
Синонимы
Мертензия приморская, или Мертензия морская[2] (лат. Mertensia maritima) — вид многолетних травянистых растений рода Мертензия (Mertensia) семейства Бурачниковые (Boraginaceae).
Многолетнее травянистое растение, голое, мясистое, сизое из-за воскового налёта. Корень от тонкого до довольно толстого, 0,5—2,5 см толщиной, стелющийся, дает из верхушки по нескольку стеблей. Стебли в числе нескольких, нередко многочисленные, обычно простёртые или восходящие, редко прямые, 12—40(60) см длиной и 1—3 мм толщиной, в верхней части почти всегда коротковетвистые, голые, сравнительно густо облиственные[3].
Прикорневые листья, по крайней мере во время цветения, отсутствуют. Стеблевые листья 1—3(5) см длиной и 0,4—3 см шириной, лопатчато-продолговатые, яйцевидные или ланцетные, коротко заострённые, сизые, плоские, мясистые, сверху с рассеянными, довольно крупными точечными желёзками, суженные в широкий черешок. Самые верхние листья широкообратнояйцевидные или яйцевидные, сидячие, туповатые, отклонённые[4].
Цветки собраны в компактные, почти щитковидные завитки, собранные в свою очередь в зонтиковидно-щитковидное, на верхушке стеблей переходящее в удлинённо-метельчатое общее соцветие, внизу снабженное короткими широкими листьями, когда имеются боковые ветви, и в разветвлениях — мелкими прицветными листочками. Цветоножки разной длины, тонкие, нитевидные, голые, под чашечкой утолщенные, с маленькими сосочковидными бугорками, частично поникающие, слегка согнутые, более длинные, чем чашечки[3].
Чашечка 3—5(6) мм длиной, почти до основания пятираздельная, доли от продолговато-ланцетных до яйцевидных, при плодах более широкие (до широкояйцевидных), острые или островатые, голая или снаружи в верхней части с немногими точечными желёзками.
Венчик 7—8(10) мм длиной, голубой, трубчато-воронковидный; трубка (3)4—5(6) мм длиной, равная чашечке, внутри голая; лопасти короткие, яйцевидные, тупые, равны примерно одной трети отгиба, по краю мелкозубчатые; сводики ясно выраженные, широкие, выемчатые, в виде широкой низкой скобы у зева; нити тычинок плоские, широкие; пыльники около 1,5 мм длиной, продолговатые, едва или значительно длиннее нитей; столбик не выставляется из венчика или едва выставляется[4].
Орешки тетраэдрические, бескрылые, голые, гладкие, уплощённые, 3—5 мм длиной, чёрные, с выпуклой широкой спинкой[5].
Цветение в июне—августе, плодоношение в августе—сентябре[3].
Произрастает по песчаным берегам и галечникам северных морей и рек Евразии (на западе — до севера Британских островов, на востоке — до Кореи и Японии) и Северной Америки (до севера США)[4][3].
Может быть использована в качестве декоративного растения[6].
Вид Мертензия приморская относится к монотипной секции Steenhammera (Rchb.) Gray рода Мертензия (Mertensia) подсемейства Бурачниковые (Boraginoideae) семейства Бурачниковые (Boraginaceae).
В рамках вида выделяют несколько подвидов:
Мертензия приморская, или Мертензия морская (лат. Mertensia maritima) — вид многолетних травянистых растений рода Мертензия (Mertensia) семейства Бурачниковые (Boraginaceae).
濱紫草（Mertensia maritima）是濱紫草屬的一種植物，原產於北半球，其自生北限可達加拿大、格陵蘭、斯瓦巴。濱紫草是多年生草本植物，花序最初呈紅色，後變為亮藍色。濱紫草最初發現在設得蘭群島，因其葉子有牡蠣的味道，因此又被稱為牡蠣草[1][2]。
濱紫草（Mertensia maritima）是濱紫草屬的一種植物，原產於北半球，其自生北限可達加拿大、格陵蘭、斯瓦巴。濱紫草是多年生草本植物，花序最初呈紅色，後變為亮藍色。濱紫草最初發現在設得蘭群島，因其葉子有牡蠣的味道，因此又被稱為牡蠣草。
分類 界 : 植物界 Plantae 階級なし : 被子植物 angiosperms 階級なし : 真正双子葉類 eudicots 階級なし : キク類 asterids 科 : ムラサキ科 Asteraceae 属 : ハマベンケイソウ属 Boraginaceae 種 : メルテンシア・マリティマ M. maritima 学名 Mertensia maritimaGray メルテンシア・マリティマとは、一般にオイスターリーフ、オイスタープラント、シー・ブルーベルズとして知られるムラサキ科の開花植物である。
北半球のカナダ、グリーンランドやスバールバル諸島の北部にまで至る砂利地で生育する。デンマークでは、生息域の南端で希少であるため保護されている。最大50センチ近い長さに育つ多年草である。花序は、最初は赤みがかった花の散房を形成し、後に明るい青に変化する。葉が牡蠣の味がすることから、オイスタープラントと呼ばれる[1][2]。
