Vitis

Kwitnąca winorośl pachnąca

Owoce winorośli

Winorośl (Vitis L.) – rodzaj pnączy z wąsami czepnymi z rodziny winoroślowatych, obejmujący około 60 gatunków. Występują one w strefie klimatu umiarkowanego półkuli północnej, nieliczne rosną także w strefie subtropikalnej. Największe zróżnicowanie gatunkowe jest na obszarze Chin (30 endemitów) oraz we wschodniej części Ameryki Północnej^[3].

Morfologia

Pokrój

Drewniejące liany^[3].

Łodyga

Długowieczne, zdrewniałe pędy pnące się lub płożące. Kora zwykle łuszcząca się i odpadająca. Na zakończeniach osi pędu powstają pędowe wąsy czepne, po czym spychane są na bok przez kontynuujące wzrost odgałęzienie boczne^[4].

Liście

Pojedyncze, zwykle 3- do 5-klapowe, czasem dłoniastozłożone. Przylistki szybko odpadające^[3].

Kwiaty

Drobne, rozdzielno- lub obupłciowe zebrane w groniaste kwiatostany. Kwiaty 5-krotne. Kielich kubeczkowaty z drobnymi działkami. Płatki korony połączone wierzchołkami, odrzucane są razem podczas rozwoju pręcików. Pręciki naprzeciwległe względem płatków, nie rozwijają się lub szybko odpadają w kwiatach żeńskich. Kwiaty zawierają okazały krążek miodnikowy kolisty lub 5-płatowy. Słupek pojedynczy z cienką szyjką z rozszerzonym nieco znamieniem^[3].

Owoce

Kuliste jagody nazywane winogronami o 2 do 4 nasionach. Nasiona jajowate i jajowato-eliptyczne^[3].

Systematyka

Jeden z 14 rodzajów w obrębie podrodziny Viticoideae Eaton w rodzinie winoroślowatych (Vitaceae)^[1].

Gatunki (wybór)

• winorośl amurska (Vitis amurensis)
• winorośl japońska (Vitis coignetiae)
• winorośl lisia, w. labruska (Vitis labrusca)
• winorośl pachnąca, w. nadbrzeżna (Vitis riparia)
• winorośl piaskowa, w. skalna (Vitis rupestris)
• winorośl właściwa, w. winna, latorośl winna (Vitis vinifera L.)
• winorośl zimowa, w. truskawkowa (Vitis vulpina)
• winorośl letnia (Vitis aestivalis)
• winorośl popielata (Vitis cinerera)
• winorośl dębowa (Vitis lincecumii)
• winorośl wapniolubna (Vitis berlandieri)

Jest ich znacznie więcej. Tylko Amerykanie doliczyli się w Stanach Zjednoczonych kilkudziesięciu gatunków winoroślowatych; pewna ich część została „spożytkowana” w postaci krzyżówek międzygatunkowych, dzięki którym uprawa winorośli w ostatnich dziesięcioleciach rozszerzyła się znacznie na terenach, gdzie wcześniejsze próby uprawy Vitis vinifera kończyły się niepowodzeniem. Chodzi tu głównie o obszary o chłodniejszym klimacie (w tym Polska, a nawet część Skandynawii), na których konieczna jest wyższa odporność mrozowa, a krótszy okres wegetacyjny i mniejsze nasłonecznienie preferują krzyżówki o odpowiednich cechach. Są to przede wszystkim odmiany wczesne i bardzo wczesne, zdolne wykształcić owoce i doprowadzić je do stanu dojrzałości w krótszym okresie. Rzutuje to na ich wydajność, lecz nie przekreśla możliwości gospodarczego wykorzystania.

Zobacz też

• Rodzynki

Przypisy