dcsimg
Image of <i>Leptaena rhomboidalis</i> (Wahlenberg 1818)
Creatures » » Animal »

Lamp Shells

Brachiopoda

Brachiopod ( Scots )

provided by wikipedia emerging languages

Brachiopods, phylum Brachiopoda, are a group o lophotrochozoan ainimals that hae haurd "valves" (shells) on the upper an lawer surfaces, unlik the left an richt arrangement in bivalve molluscs.

References

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors

Brachiopod: Brief Summary ( Scots )

provided by wikipedia emerging languages

Brachiopods, phylum Brachiopoda, are a group o lophotrochozoan ainimals that hae haurd "valves" (shells) on the upper an lawer surfaces, unlik the left an richt arrangement in bivalve molluscs.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors

Brachiopoda ( Bosnian )

provided by wikipedia emerging languages

Brachiopoda (grč. βραχίων - "brakhýs" = kratki + πούς - "podos" = stopalo) ili ramenonošci su koljeno isključivo morskih životinja, beskičmenjaka, koje pripadaju kladusu Lophophorata. Iako je opisano više od 16.000 fosilnih vrsta, danas ih postoj samo oko 335, po nekima i između 390 i 400. Pojavljuju se u fosilnim zapisima iz donjeg kambrija.

To su životinje sa dva poklopca (gornji i donji) koji se spajaju u posteriornoj regiji, za razliku od školjkaša koji su bilateralni. Ramenonošci su obično bentoski organizmi, koji žive fiksirani na čvrstim supstratima, na dršci ili su zakopani u mehkom dnu, gdje formiraju opsežne galerije.[1][2][3]

U geološkoj prošlosti ovo je bilo vrstama vrlo brojno koljeno. Sada veličina njihovih ljuštura nije preko 5 cm, iako je među fosilnim oblicima bilo i onih dužine i do oko 30 cm. Najčešće žive na dubinama između 10 i 50 metara, ali mnoge vrste su dubokomorske.

To su bilateralne životinje s dvostranom ljušturom, koje morfološki jako podsjećaju na školjke, pa su, sve do početka 19. Stoljeća, svrstavane u školjke, iako se od njih razlikuju i po planu grđe i simetriji.

Ramenonošci su pravi pretstavnici filtratora, koji žive sesilno i iz vode filtriraju dostupne čestice i organizme. Hrane se pretežno jednoćelijskim životinjama. Ne stvaraju obrazuju kolonije, žive usamljeno, ali često u većim nakupinama. Osim jednog roda, sve druge vrste su gonohoristi, tj. razdvojenih spolova i razmnožavaju se spolno, a oplodnja je u vodi.

Anatomija

 src=
Artikulatna brahiopoda:
Svjetlije sivo = Ventil peteljke
Tamniosivo = Brahijalni ventil
Ružičasto: Drška
Maslinasto = Površina

Za razliku od školjki čije ljušture imaju lijevu i desnu polovinu, ramenonošci, zbog položaja tijela imaju gornju i donju, odnosno leđnu i trbušnu, pri čemu je donji dio ljušture uglavnom veći. Trbušni dio kućice na vrhu je kljunasto zavijen. Kroz taj zavoj izlazi mišićno stopalo kojim se životinja drži za podlogu, budući da je sesilni organizam. Na suprotnoj, usnoj strani, imaju dvije "keletne ručice" (dva zavojita "ramena", po čemu su dobili ime). Obje su prekrivene sitnim trepljama, koje pokreću vodene struje sa hranom i kisikom prema usnom otvoru.

  • Digestivnu cijev, u kompletnom obliku imaju samo Inarticulata. U Articulata se slijepo zavšava, jer im nedostaje anus.
  • Imaju otvoreni sistema cirkulacije, u kojem se malo srce nalazi u metacelomu na stomaku. Pipci lofofore imaju veliki broj “krvnih” sudova koji se nastavljaju u celomskim tubulama plašta. Kapilarni sinusi su uglavnom otvoreni. Neke ćelije celomske tečnosti sadrže pigmen hemeritrin. To sugerira da su celomski sudovi glavni transportni sistem za respiracijske plinove.
  • Celomska šupljina je puna celomocita , koji sadrže hemeritrin koji veže i prenosi kisik.
  • Organi za izlučivanje otpadnih materija su metanefridijskog tipa. Imaju dvije nefridije, s cilijarnim nefrostomom i cjevčicom koja završava u bočnom nefridioporu, kroz koju se celomociti s otpadnim tvarima izbacuju u vanjsku sredinu.

Reprodukcija i razvoj

Articulata imaju indirektan embrionski razvoju i holometabolnu metamorfozu, sa fazama jajeta i larve koja se preobrazi u odraslu jedinku. Inarticulata imaju heretomelabolno razviće, tj mladi se razlikuju od adultnih oblika, ali odrastaju bez metamorfoze. Segmentacija je obično kao kod ostalih deuterostomia, iako se celoma uvijek ne formira u enteroceomskim procesima .

Klasifikacija

Tradicijska klasifikacija je u dvije klase: Articulata: Leci su spojeni zubima i jamicama. Sjenica nema nedostatak mišića i celomatske šupljine . Inarticulata: Nemaju zubnih jama. Kad postoji drška, mišićava je i popunjava se celomskom šupljinom. Moderna klasifikacija, iz 1990-ih u tri potkoljenaː

Također pogledajte

Reference

  1. ^ Torres-Martínez, M.A., Sour-Tovar, F. (2016). "Braquiópodos discínidos (Lingulida, Discinoidea) de la Formación Ixtaltepec, Carbonífero del área de Santiago Ixtaltepec, Oaxaca". Boletín de la Sociedad Geológica Mexicana. 68 (2): 313–321. doi:10.18268/BSGM2016v68n2a9.CS1 održavanje: više imena: authors list (link)
  2. ^ Printrakoon, Cheewarat; Kamlung-Ek, Apiwan (2013). "Socioeconomic study and economic value of living fossil, Lingula sp. in mangrove ecosystem in Trat Province, Thailand". Chinese Journal of Population Resources and Environment. 11 (3): 187–199. doi:10.1080/10042857.2013.800376.
  3. ^ Moore, R.C. (1965). Brachiopoda. Treatise on Invertebrate Paleontology. Part H., Volume I. Boulder, Colorado/Lawrence, Kansas: Geological Society of America/University of Kansas Press. str. H440. ISBN 978-0-8137-3015-8.
  4. ^ Ruppert etc: Invert Zoo (2004), str. 821–829, ch. Lophophorata sect. Brachiopoda.
  5. ^ a b c d e f g h i Ax: Multicellular Animals (2003), str. 87–93, ch."Brachiopoda".
  6. ^ Milsom etc: 3-part taxonomy (2009).
  7. ^ Williams et al: Natporodična klasifikacija (2000), str. xxxix-xlv, Preface.
  8. ^ a b c d e Ruppert etc: Invert Zoo (2004), str. 821–829, ch. "Lophophorata" sect. "Brachiopoda".

Vanjki linkovi

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autori i urednici Wikipedije

Brachiopoda ( Tagalog )

provided by wikipedia emerging languages

Ang Brachiopoda ay isang phylum sa kahariang Animalia.

Talababa

Sanggunian

  • "ITIS: Brachiopoda". Integrated Taxonomic Information System. Nakuha noong 16 Nobyembre 2009.
  • Zvyagintsev, A.Y; Radashevsky, V. I.; Kashin, I. A (Agosto 2007). "First record of a brachiopod (Brachiopoda: Terebrataliidae) in the fouling of hydrotechnical installations in Peter the Great Bay, Sea of Japan". Russian Journal of Marine Biology. 33 (4): 264–266. doi:10.1134/S1063074007040098.
  • Cohen, B.L (2006). "Brachiopoda". Encyclopedia of Life Sciences. John Wiley & Sons, Ltd. doi:10.1002/9780470015902.a0001614.pub2.


Hayop Ang lathalaing ito na tungkol sa Hayop ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa nito.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Mga may-akda at editor ng Wikipedia

Brachiopoda ( Interlingua (International Auxiliary Language Association) )

provided by wikipedia emerging languages

Brachiopoda es un phylo de Spiralia.

Nota
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors

Brachiopoda ( Occitan (post 1500) )

provided by wikipedia emerging languages

Los braquiopòdes (Brachiopoda, del grèc brakhýs, "cuert" e podós, "pè") son un talh d'animals marines pertenecients al clad dels lophophorates. E mai se se son descriches mai de 12.000 espècias de fossils, existisson pas qu'unas 300 d'espècias actualas.

Son d'animals amb dos valves (una superiora e una inferiora, al contrari de las valves dels bivalves que son bilaterals) que son jonhudas en la region posteriora. Son generalament bentonics, en vivent fixes a sustrats durs per un peduncle, o enterrats en sustrats boques, a on catan en s'ajudant de los sieus valves, e forman de vastas galariás.

Vejatz tanben

Ligam extèrne

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors

Brachiopoda: Brief Summary ( Tagalog )

provided by wikipedia emerging languages

Ang Brachiopoda ay isang phylum sa kahariang Animalia.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Mga may-akda at editor ng Wikipedia

Brachiopoda: Brief Summary ( Bosnian )

provided by wikipedia emerging languages

Brachiopoda (grč. βραχίων - "brakhýs" = kratki + πούς - "podos" = stopalo) ili ramenonošci su koljeno isključivo morskih životinja, beskičmenjaka, koje pripadaju kladusu Lophophorata. Iako je opisano više od 16.000 fosilnih vrsta, danas ih postoj samo oko 335, po nekima i između 390 i 400. Pojavljuju se u fosilnim zapisima iz donjeg kambrija.

To su životinje sa dva poklopca (gornji i donji) koji se spajaju u posteriornoj regiji, za razliku od školjkaša koji su bilateralni. Ramenonošci su obično bentoski organizmi, koji žive fiksirani na čvrstim supstratima, na dršci ili su zakopani u mehkom dnu, gdje formiraju opsežne galerije.

U geološkoj prošlosti ovo je bilo vrstama vrlo brojno koljeno. Sada veličina njihovih ljuštura nije preko 5 cm, iako je među fosilnim oblicima bilo i onih dužine i do oko 30 cm. Najčešće žive na dubinama između 10 i 50 metara, ali mnoge vrste su dubokomorske.

To su bilateralne životinje s dvostranom ljušturom, koje morfološki jako podsjećaju na školjke, pa su, sve do početka 19. Stoljeća, svrstavane u školjke, iako se od njih razlikuju i po planu grđe i simetriji.

Ramenonošci su pravi pretstavnici filtratora, koji žive sesilno i iz vode filtriraju dostupne čestice i organizme. Hrane se pretežno jednoćelijskim životinjama. Ne stvaraju obrazuju kolonije, žive usamljeno, ali često u većim nakupinama. Osim jednog roda, sve druge vrste su gonohoristi, tj. razdvojenih spolova i razmnožavaju se spolno, a oplodnja je u vodi.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autori i urednici Wikipedije

Brachiopoda: Brief Summary ( Occitan (post 1500) )

provided by wikipedia emerging languages

Los braquiopòdes (Brachiopoda, del grèc brakhýs, "cuert" e podós, "pè") son un talh d'animals marines pertenecients al clad dels lophophorates. E mai se se son descriches mai de 12.000 espècias de fossils, existisson pas qu'unas 300 d'espècias actualas.

Son d'animals amb dos valves (una superiora e una inferiora, al contrari de las valves dels bivalves que son bilaterals) que son jonhudas en la region posteriora. Son generalament bentonics, en vivent fixes a sustrats durs per un peduncle, o enterrats en sustrats boques, a on catan en s'ajudant de los sieus valves, e forman de vastas galariás.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors

Braciopodo ( Lingua Franca Nova )

provided by wikipedia emerging languages
 src=
La Lingula anatina

Braciopodos es un grupo de animales de la suprafilo lofotrocazon cual ave "valvas" (cascas) dur a la surfases alta e basa, contrastante con la ordina sinistra e destra en bivalvos. La valvas de la Braciopodo es xarnierida a la fini, e la fronte pote abri per come o clui per proteje.

Arbor filojenetica

└─o Braciopodo ├─o Linguliformo │ ├─o Linguloideo │ └─o Acrotretido ├─o Craniformo │ ├─o Craniopsido (estinguida) │ ├─o Cranido │ └─o Trimerelido (estinguida) └─o Rinconeliformo ├─o Cileato (estinguida) ├─o Obolelato (estinguida) ├─o Cutorginato (estinguida) ├─o Strofomenato (estinguida) │ ├─o Strofomenido (estinguida) │ ├─o Ortotetido (estinguida) │ ├─o Bilingselido (estinguida) │ │ └─o Clitambonitidino (estinguida) │ └─o Productido (estinguida) │ ├─o Conetidino (estinguida) │ ├─o Productidino (estinguida) │ ├─o Litonidino (estinguida) │ └─o Strofalosidino (estinguida) └─o Rinconelato ├─o Atripido (estinguida) │ ├─o Atripidino (estinguida) │ ├─o Lisatripidino (estinguida) │ └─o Davidsonidino (estinguida) ├─o Atiridido (estinguida) │ ├─o Retzidino (estinguida) │ └─o Atirididino (estinguida) ├─o Spiriferido (estinguida) │ ├─o Deltiridino (estinguida) │ └─o Spiriferidino (estinguida) ├─o Spiriferinido o Sirtinidino (estinguida) ├─o Tesidido ├─o Terebratulido │ ├─o Terebratulidino │ └─o Terebratelidino └─o ├─o Protortido (estinguida) └─o ├─o Ortido (estinguida) │ ├─o Dalmanelidino (estinguida) │ └─o Ortidino (estinguida) └─o ├─o Pentamerido (estinguida) │ ├─o Sintrofidino (estinguida) │ └─o Pentameridino (estinguida) └─o Rinconelido 
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors

Braciopodo: Brief Summary ( Lingua Franca Nova )

provided by wikipedia emerging languages
 src= La Lingula anatina

Braciopodos es un grupo de animales de la suprafilo lofotrocazon cual ave "valvas" (cascas) dur a la surfases alta e basa, contrastante con la ordina sinistra e destra en bivalvos. La valvas de la Braciopodo es xarnierida a la fini, e la fronte pote abri per come o clui per proteje.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors

Brakiopodo ( Ido )

provided by wikipedia emerging languages
 src=
Spiriferina rostrata

Brakiopodo es klaso di moluski kun konko bivalva, sen-movila, di qua la boko situesas inter du brakii tre karnoza ed esas provizita ye multa filamenti quin oli povas igar ekirar od enirar per spular olci spirale.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors

Iarempuater ( North Frisian )

provided by wikipedia emerging languages
Amrum.pngTekst üüb Öömrang

Iarempuater (Brachiopoda) san en stam faan diarten, diar uun't weeder lewe. Jo like a twiiskaalagen (Bivalvia), haa oober nian rochter an lachter skaal, man diarför en oner- an en boowerskaal. An üüb eder sidj faan a müs haa's iarmer. Auer 30.000 slacher san al loong ütjstürwen, diar san ferstianeten faan fünjen wurden. Daalang lewe wel noch son 375 slacher uun 83 sköölen.

Onerstamer

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors

Iarempuater: Brief Summary ( North Frisian )

provided by wikipedia emerging languages

Iarempuater (Brachiopoda) san en stam faan diarten, diar uun't weeder lewe. Jo like a twiiskaalagen (Bivalvia), haa oober nian rochter an lachter skaal, man diarför en oner- an en boowerskaal. An üüb eder sidj faan a müs haa's iarmer. Auer 30.000 slacher san al loong ütjstürwen, diar san ferstianeten faan fünjen wurden. Daalang lewe wel noch son 375 slacher uun 83 sköölen.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors

Oarmpôtign ( Vls )

provided by wikipedia emerging languages

Oarmpôtign (Brachiopoda) zyn e stamme van zêebêestn. Ze wordn beschermd deur twei harte verkalkte schelpkleppn, vanboovn en vanounder. De kleppe an de buukkant is mêestal de grotstn. Ze filtern under eetn (plankton) met e speciaal orgoan, e tentoakelkranse (lofofoor). Ze zittn mêestal vaste an den ounderground. De noame Brachiopoda komt van 't Oudgrieks βραχίων brakhíōn, "oarm", en πούς pous (gen. podos), "voet" of "pôot". Ze moakn dêel uut van de oermoundign of Protostomia.

Der zyn oungeveer 30.000 fossiele sôortn bekend. Nu leevn der nog e stik of 200 sôortn.

Indêlienge

Oarmpôtign wordn in drie ounderstammn ingedêeld:

  • Linguliformea: (Inarticulata), primitieve groep. De schelpn kunn moar oopn en toe gedoan wordn deur spiern. 't Is d' oudste groep en der zyn fossieln van gevoundn uut 't geologisch tydvak Cambrium van mêer of 400 miljoen joar geleen.
  • Craniformea: (Inarticulata), ountstoan in 't Cambrium me nog e stik of 20 bestoande sôortn.
  • Rhychonelliformea: (Articulata), verkalkte schelpn met e scharniere tusschn de kleppn en e simpel spierstelsel.
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors

Oarmpôtign: Brief Summary ( Vls )

provided by wikipedia emerging languages

Oarmpôtign (Brachiopoda) zyn e stamme van zêebêestn. Ze wordn beschermd deur twei harte verkalkte schelpkleppn, vanboovn en vanounder. De kleppe an de buukkant is mêestal de grotstn. Ze filtern under eetn (plankton) met e speciaal orgoan, e tentoakelkranse (lofofoor). Ze zittn mêestal vaste an den ounderground. De noame Brachiopoda komt van 't Oudgrieks βραχίων brakhíōn, "oarm", en πούς pous (gen. podos), "voet" of "pôot". Ze moakn dêel uut van de oermoundign of Protostomia.

Der zyn oungeveer 30.000 fossiele sôortn bekend. Nu leevn der nog e stik of 200 sôortn.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors

Yelka oyoqlilar ( Uzbek )

provided by wikipedia emerging languages

Yelka oyoqlilar (Brachiopoda) -umurtqasiz hayvonlar tipi, dengizlarda oʻtroq hayot kechiradi. Tanasi pushti rang ikki pallali ohak chigʻanoq bilan qoplangan. Chigʻanogʻining uz. 10 sm gacha. Chigʻanoq pallalari maxsus oʻsiklar yoki faqat muskullar yordamida tutashgan. Tanasi chigʻanoq boʻshligʻining keyingi qismida joylashgan, chigʻanoqning oldingi kengaygan qismida teri oʻsimtalari, yaʼni kipriklar bilan qoplangan "qoʻllar" bor. Kipriklar harakati tufayli mantiya boʻshligʻiga suv kirib turadi. Ogʻiz boʻshligʻi "qoʻllar"ning asosida joylashgan. Ayrim Ye. o.da koʻrichak mavjud. Tana boʻshligʻi ikkilamchi, yuragi, qon tomirlari, halqum oldi nerv halqasi va nerv tolalari bor. Ayrim jinsli, lichinkasi troxofora. Boltiq, Qora va Kaspiy dengizlaridan tashqari hamma dengizlarda yashaydi. Ye. o. — qadimgi hayvonlar, kembriy davridan maʼlum. 280 dan ortiq turi tarqalgan. Ye. o. paleozoyning stratigrafiyasida muhim ahamiyatga ega.[1]

Manbalar

  1. OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Vikipediya mualliflari va muharrirlari

Yelka oyoqlilar: Brief Summary ( Uzbek )

provided by wikipedia emerging languages

Yelka oyoqlilar (Brachiopoda) -umurtqasiz hayvonlar tipi, dengizlarda oʻtroq hayot kechiradi. Tanasi pushti rang ikki pallali ohak chigʻanoq bilan qoplangan. Chigʻanogʻining uz. 10 sm gacha. Chigʻanoq pallalari maxsus oʻsiklar yoki faqat muskullar yordamida tutashgan. Tanasi chigʻanoq boʻshligʻining keyingi qismida joylashgan, chigʻanoqning oldingi kengaygan qismida teri oʻsimtalari, yaʼni kipriklar bilan qoplangan "qoʻllar" bor. Kipriklar harakati tufayli mantiya boʻshligʻiga suv kirib turadi. Ogʻiz boʻshligʻi "qoʻllar"ning asosida joylashgan. Ayrim Ye. o.da koʻrichak mavjud. Tana boʻshligʻi ikkilamchi, yuragi, qon tomirlari, halqum oldi nerv halqasi va nerv tolalari bor. Ayrim jinsli, lichinkasi troxofora. Boltiq, Qora va Kaspiy dengizlaridan tashqari hamma dengizlarda yashaydi. Ye. o. — qadimgi hayvonlar, kembriy davridan maʼlum. 280 dan ortiq turi tarqalgan. Ye. o. paleozoyning stratigrafiyasida muhim ahamiyatga ega.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Vikipediya mualliflari va muharrirlari

Βραχιόποδα ( Greek, Modern (1453-) )

provided by wikipedia emerging languages
 src=
Vinlandostrophia ponderosa

Τα βραχιόποδα είναι συνομοταξία [1] θαλασσίων ασπόνδυλων, εφοδιασμένων με δίθυρο όστρακο (παρ' όλα αυτά δεν ανήκουν στα Δίθυρα), τα οποία ζουν προσκολλημένα σε υποβρύχια αντικείμενα με ένα μίσχο που διαπερνάει τη μια από τις βαλβίδες από μια οπή. Τα ζώα αυτά είναι εφοδιασμένα με κροσσωτούς βραχίονες που με αυτούς πιάνουν και φέρνουν την τροφή τους στο στόμα.

Tα περισσότερα είδη αποφεύγουν περιοχές με δυνατά θαλάσσια ρεύματα και βρίσκονται συνήθως σε βραχώδεις περιοχές ή στα μεγάλα βάθη των ωκεανών.

Βιβλιογραφία

Κάρολος Δαρβίνος, Η καταγωγή των ειδών. Εκδόσεις Γκοβόστη.

Παραπομπές


license
cc-by-sa-3.0
copyright
Συγγραφείς και συντάκτες της Wikipedia

Βραχιόποδα: Brief Summary ( Greek, Modern (1453-) )

provided by wikipedia emerging languages
 src= Vinlandostrophia ponderosa

Τα βραχιόποδα είναι συνομοταξία θαλασσίων ασπόνδυλων, εφοδιασμένων με δίθυρο όστρακο (παρ' όλα αυτά δεν ανήκουν στα Δίθυρα), τα οποία ζουν προσκολλημένα σε υποβρύχια αντικείμενα με ένα μίσχο που διαπερνάει τη μια από τις βαλβίδες από μια οπή. Τα ζώα αυτά είναι εφοδιασμένα με κροσσωτούς βραχίονες που με αυτούς πιάνουν και φέρνουν την τροφή τους στο στόμα.

Tα περισσότερα είδη αποφεύγουν περιοχές με δυνατά θαλάσσια ρεύματα και βρίσκονται συνήθως σε βραχώδεις περιοχές ή στα μεγάλα βάθη των ωκεανών.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Συγγραφείς και συντάκτες της Wikipedia

Омуроо буттуулар ( Kirghiz; Kyrgyz )

provided by wikipedia emerging languages
 src=
Spirobranchia.

Омуроо буттуулар, брахио-поддор (лат. Brachiopoda) — омурткасыз жаныбарлар тиби. Уз. 10 лиге жетип, курсак жанa жөн жагынан кош капкалуу, аки таштуу раковина менен капталган.

Капкалар жонунан байламта аркылуу өз ара биригип турат. Топуракка сабакчасы менен бекийт. Омуроо буттуулардын денеси раковинанын арт жак бөлүгүндө орношкон; анын мантия төшөлгөн алдыңкы белүгүн эки өсүндү — «колдор» ээлейт. Алардын бетинде мантияга азык бөлүкчөлөрдү, кычкылтек алып келе турган суу кпргизүүчү кирпикчелер капталган тинтүүрлөрү бар.

Оозу «колдордун» түбүнө жайгашкан; ичегиси туюк. Жүрөгү, кан тамырлары, нерв ж. б. органдары болот. Айрым жыныстуу; метаморфоз жолу менен өөрчүйт; сууда эркин сүзүүчү личинкасы суб­стратна жабышкандан кийин жаш организмге айланат. Алардын азыр жашаган 280дей түрү белгилүү. Ба­йыркы Омуроо буттуулар кембрий мезгилинде пайда болуп, ордовиктен девонго чейин түрлөрү көбөйген. Палеозой мезгилиндеги чөкмөлөрдү стратиграфиялык жактан изилдөөдө мааниси чоң.

Колдонулган адабияттар

  • Кыргыз Совет Энциклопедиясы. Башкы редактор Б. О. Орузбаева. -Бишкек: Кыргыз Совет Энциклопедиясынын башкы редакциясы, 1979. Том 4. Лактация - Пиррол. -656 б.
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia жазуучу жана редактор

ब्रैकियोपोडा ( Hindi )

provided by wikipedia emerging languages
 src=
ब्रैकियोपोडा संघ के प्राणियों का चित्र

ब्रैकियोपोडा (Brachiopoda) अकशेरुकी प्राणियों का संघ है जिसके सभी सदस्य समुद्री प्राणी हैं। इस संघ के प्राणी द्विक्पाटी (bivalve) कवच (shell), अखंड (unsegmented) देवगुहा, द्विपार्श्वी (bilaterial) तथा स्पर्शकयुक्त मुख खाँचा (buccal groove) वाले हैं। ये द्विपार्श्व, असममित प्राणी हैं।

कवच

ब्रैकियोपोडा का शरीर द्विक्पाटी कवच के अंदर बंद रहता है। ये कवच क्रमश: पृष्ठ (dorsal) तथा अधर (ventral) कपाट कहलाते हैं। पृष्ठकपाट छोटा होता है। टेरिबैचला (Terebratula) तथा वाल्डहाइमिआ (Waldheimia) वंश के प्राणियों में अधर कपाट प्राय: लंबा होता है और चोंच की तरह पीछे की ओर बढ़ा रहता है। इस चोंच को ककुद (umbo) कहते हैं। वृंत के द्वारा प्राणी पत्थर या चट्टान से जुड़ा रहता है। क्रेनिया (Crania) वंश के प्राणियों में वृंत नहीं होता, क्योंकि इस वंश के प्राणियों का अधर कपाट चट्टान से जुड़ा रहता है।

प्रत्येक कपाट संगत प्रावार फ्लैप (malntle flap) से प्रच्छन्न रहता है। प्रावार उपकला (mantle epithelium) सूक्ष्म पैपिली (papillae) के रूप में वृद्धि करती है और कवच के एक सिरे से दूसरे सिरे तक जाती है। पैपिली जिन कोशिकाओं के बने होते हैं, वे कोशिकाएँ प्राय: सूक्ष्म शाखन प्ररूप की होती हैं। कवच की वृद्धि पैपिली पर निर्भर रहती है। प्रत्येक कवच का बाह्यस्तर कार्बनिक पदार्थ का बना होता है। इस स्तर के नीचे शुद्ध कैल्सियम कार्बोनेट का पतला स्तर रहता है तथा कैल्सियमी एवं आंशिक कार्बनिक पदार्थो का बना मोटा आंतर प्रिज्मीय स्तर (prismatic layer) रहता है। कवच के कपाट पेशी तंत्र द्वारा खुलते और बंद होते हैं। हिंज (hinge) रेखा पीछे और प्रावार गुहिका (mantle cavity) आगे होती है।

लोफ़ोफ़ोर (Lophophore)

 src=
लोफोफोर फैलाया हुआ स्वच्छ जल का ब्रायोजोन

कवच को खोल देने पर दिखाई पड़ता है कि अधिकांश स्थान एक जटिल रचनावाले अंग ने घेर रखा है, जिसे लोफ़ोफ़ोर कहते हैं। लोफ़ोफ़ोर के अनुप्रस्थ खाँचे में मुँह स्थित रहता है। यह खाँचा पृष्ठ में सतत ओष्ठ द्वारा तथा अधर में स्पर्शकों की पंक्ति द्वारा घिरा रहता है। खाँचा बहुत बढ़ा रहता है और इसके दोनों किनारे दो बाहुओं का रूप ले लेते हैं। ये बाहु प्राय: सर्पिल वलित रहती है। स्पर्शक (tentacle) लंबे होते हैं और क़वच की दरार से बाहर निकल सकते हैं। स्पर्शक और प्रावार की सतह पर स्थित पक्ष्माभिकाएँ (cilia) अनी कक्षाघाती गति (lashing movement) द्वारा लोफ़ोफ़ोर की दो बाहुओं के सामने दूसरी ओर अंदर जानेवाली जल की दो धाराएँ उत्पन्न करती हैं। बाहर निकलने वाली जल की धारा दोनों बाहुओं के मध्य में होती है। कवच के अंदर उपर्युक्त दोनों जलधाराओं में से प्रत्येक लोफ़ोफ़ोर के स्पर्शकों के मध्य में जाती है, जहाँ पानी में तैरते हुए हलके खाद्य पदार्थ छन जाते हैं। ये पदार्थ दूसरी पक्ष्माभिका द्वारा मुँह के खाँचे में और वहाँ से मुँह में जाते हैं। भारी पदार्थ अधर प्रावारपालि पर रह जाते हैं और बाहर जानेवाली जलधारा द्वारा बाहर चले जाते हैं।

पाचक तंत्र

मुँह पक्ष्माभिकामय (ciliated) आहारनाल में खुलता है। आहारनाल की आवृति वी (V) की तरह होती है और इसमें थैली (sac) के आकार का आमाशय सम्मिलित है। आमाशय में शाखित नलियोंवाली पाचक ग्रंथियाँ खुलती हैं, जिसकी गुहा में अधिकांश पाचन होता है। आंत्र सीधी नली की तरह का होता है। वाल्डहाइमिआ में आंत्र अंत में पूर्ण बंद रहता है। लेकिन क्रेनिया और लिंगुला में गुदा रहती है। देहगुहा विस्तृत होती है तथा अधरापृष्ठी (dorsoventral) आंत्रयोजनी (mesentery) द्वारा दाहिने और बाएँ, दो भागों, में बँटी रहती है। अनुप्रस्थ आंत्रयोजनी भी होती है। यह लोफोफोर तथा स्पर्शक में जाती है और प्रावार में प्रावार कोटर (palliala sinus) के रूप में जाती है।

जनन अंग

नर मादा प्राय: अलग अलग होते हैं। कुछ प्राणी उभयलिंगी (hermaphrodite) भी होते हैं। जनन अंग देहगुहा की उपकला से आंत्र के पास विकसित होते हैं। जनन ग्रंथियाँ मोटी, पीली पट्टी की तरह दिखाई पड़ती हैं। परिपक्व लिंगकोशिकाएँ देहगुहा में मुक्त होकर वृक्क से बाहर जाती हैं। कुछ वंशों में अंडों के विकास का प्रथम चरण वृक्क के पास स्थित भ्रूणधानियों (brood pouch) में पूरा होता है। यही वृक्क उत्सर्जन का भी कार्य करता है। ये वृक्क एक जोड़ा या कभी कभी दो जोड़ा होते हैं। अधिकांश ब्रैकियोपोडा में निषेचन माता पिता के कवच के बाहर होता है।

परिवहन तंत्र

यह अल्प विकसित होता है। पृष्ठ आंत्र योजनी में एक अनुदैर्ध्य वाहिनी होती है, जिसके एक क्षेत्र में संकुचनशील आशय (contractile vesicle) होता है। यह आशय हृदय कहलाता है और आमाशय के पृष्ठ की ओर रहता है। अनेक वाहिनियाँ, जो आगे मुँह की और पीछे प्रावार एवं जनन अंगों की ओर जाती हैं, अंत में पूर्ण बंद हो जाती हैं। रक्त रंगहीन होता है।

तंत्रिका तंत्र

परिग्रसनी (circumoesophageal) संयोजी द्वारा संयोजित अधिग्रसिका (supraoesophageal) तथा अधोग्रसनली गुच्छिका (suboesophageal ganglion) क्रमश: मुँह के सामने और पीछे रहती है। अधोग्रसनली से निकली तंत्रिकाएँ बाहु, पृष्ठप्रावार पालि अभिवर्तनी (adductor) पेशियों तथा दो छोटी छोटी गुच्छिकाओं में जाती हैं। इन गुच्छिकाओं से निकली तंत्रिकाएँ वृंत (peduncle) तथा अधरप्रावार पालि में जाती हैं। सभी गुच्छिकाएँ एवं परियोजियाँ (commissures) बाह्य त्वचा के निरंतर संपर्क में रहती हैं। प्रत्येक स्पर्शक में भी तंत्रिका जाती हैं। ब्रैकियोपोडा में किसी विशेष ज्ञानेंद्रिय की उपस्थिति ज्ञात नहीं है।

विकास

ब्रैकियोपोडा के लार्वा स्वतंत्र रूप से तैरते हैं। लार्वा के तीन खंड होते हैं (१) अग्र (२) मध्य तथा (३) पश्च। अग्रखंड ट्रोपोस्फियर (trophosphere) के मुखपूर्वी खंड की तरह होता है। मध्य भाग में प्रावार की दो पालियाँ होती हैं, जो आरंभिक होती हैं। पश्च भाग प्रावार पालि से छिपा रहता है और यह वृंत में परिवर्तित हो जाता है। प्रावार पालियों में से शूक (chaetae) के चार पूल निकलते हैं। बाद में ये पालियाँ अग्र खंड को घेरने के लिए आगे की ओर मुड़ जाती हैं। अबअग्र खंड से लोफ़ोफोर का विकास प्रारंभ होता है। कवच कपाट प्रावार पालियों पर बनने लगता है, जबकि पश्चखंड वृंत्त के रूप में वृद्धि करता है। देहगुहा एक जोड़ा कोष्ठ (pouch), या एक कोष्ठ, के रूप में आद्यंत्र (archenteron) से विकसित होती है। प्राय: विदलन (cleavage) अरीय (radial) होता है, किंतु एक स्पीशीज में सर्पिल विदलन भी होता है।

सामान्य विशेषताएँ

ब्रैकियोपोडा कैंब्रियन (cambrain) काल से ही समुद्र की तली में निवास करते हैं, किंतु उस काल में ये दूर तक नहीं फैले थे। पुराजीवी महाकल्प (Palaeozoic era) की चट्टानों में बैकियोपोडा के ४५६ वंश तथा मध्यजीवी महाकल्प (Mesozoic era) की चट्टानों में १७७ वंश मिलते हैं। ये वंश उस समय के अकशेरुकी संसार के महत्वपूर्ण जंतुसमुदाय थे। ब्रैकियोपोडा के ७० वंश, जिनमें लगभग २२५ स्पीशीज हैं, वर्तमान काल में मिलते हैं। आधुनिक लिंगुला (Lingula) वंश तथा ऑर्डोविशन कल्प के लिंगुला सर्वसम हैं। ५० करोड़ वर्ष पुराने इस वंश को ज्ञात प्राणियों का सबसे पुराना वंश होने का गौरव प्राप्त है। अधिकांश वर्तमान ब्रैकियोपोडा उथले जल में रहते हैं और कुछ गहरे जल में। फॉसिल के रूप में प्राप्त प्राणियों के कवचों के विस्तार, अलंकरण (ornamentation) तथा आकृतियाँ विभिन्न होती हैं। जीवित ब्रैकियोपोडाओं के कवच हरे, लाल भूरे या सफेद होते हैं। इन कवचों पर अरीय या संकेंद्रीय चिह्न होते हैं। ये कवच चिकने, या शिरायुक्त (costate), या शूलयुक्त होते हैं।

वर्गीकरण

ब्रैकियोपोडा संघ दो वर्गो में विभक्त है :

(१) इनआर्टिकुलेटा (Inarticulata), या ईकार्डिनीज़ (Ecardines), तथा
(2) आर्टिकुलेटा (Articulata)।

इनआर्टिकुलेटा

इस वर्ग के प्राणी के दोनों कवच लगभग समान होते हैं। कवच में हिंज नहीं होता। ये दोनों कवच पेशी से बँधे होते हैं तथा इनकी गठन शृंगी होती है। इनमें गुदा रहती है। लिंगुला तथा क्रेनिया इसके वर्तमान वंश हैं। लिंगुला हिंद महासागर तथा प्रशांत महासागर में मिलते हैं। लिंगुला पंक में बिल बनाकर रहना पसंद करता है।

आर्टिकुलेटा वर्ग

इस वर्ग के प्राणियों के दोनों कवच असमान होते हैं। इसमें वृंत के लिए ककुद (umbo) रहता है तथा हिंज भी रहता है। गुदा नहीं होती। इसके वर्तमान जीवित वंश वाल्डेहाइमिआ तथा टेरिब्रैचला हैं।

सन्दर्भ

license
cc-by-sa-3.0
copyright
विकिपीडिया के लेखक और संपादक

ब्रैकियोपोडा: Brief Summary ( Hindi )

provided by wikipedia emerging languages
 src= ब्रैकियोपोडा संघ के प्राणियों का चित्र

ब्रैकियोपोडा (Brachiopoda) अकशेरुकी प्राणियों का संघ है जिसके सभी सदस्य समुद्री प्राणी हैं। इस संघ के प्राणी द्विक्पाटी (bivalve) कवच (shell), अखंड (unsegmented) देवगुहा, द्विपार्श्वी (bilaterial) तथा स्पर्शकयुक्त मुख खाँचा (buccal groove) वाले हैं। ये द्विपार्श्व, असममित प्राणी हैं।

license
cc-by-sa-3.0
copyright
विकिपीडिया के लेखक और संपादक