Cytisus ruthenicus Wol.

Ümumi yayılması:

Şərqi Avropada, Zaqafqaziyada, Qazaxstanda, Şimali Qafqazda və Qərbi Sibirin cənubunda yayılmışdır.

Azərbaycanda yayılması:

Qarabağda (Xanbulaqda) yayılmışdır.

Statusu:

Azərbaycanın nadir bitkisidir. CR B1ab(ı,ıı,ııı,)+2ab(ı,ıı,ııı).

Bitdiyi yer:

Quru kasıb şamlıqlarda, çöllərdə, yamaclarda, yolların ətra-fında rast gəlinir.

Təbii ehtiyatı:

Çox deyildir.

Bioloji xüsusiyyətləri:

Təbiətdə hündürlüyü 80 sm-ə qədər olan koldur. Budaqları düz və ya əyilən, bozumtul-qonur və ya bozdur. Zoğları ipək-vari, ağımtıl-boz tükcüklüdür. Yarpaqları üç hissəlidir; xırda yarpaqlarının uzunluğu 2 sm-ədək, lansetvarı-ellipsvarı, ucu yumru və iynəli, üstü boz-yaşıl, alt tərəfi sıx tüklüdür. Çiçəkləri 3-5 ədəd yarpaqların qoltuqlarında az çiçəkli, sünbülvarı-salxımvarı çiçək qrupu əmələ gətirir. Kasacığı boruvari, tükcüklü, uzunluğu 10-15 mm-dir. Çiçək tacı sarı, uzunluğu 2-3 sm-dir. Yarpaqladıqdan sonra mayda-iyulda 25 gün ərzində çiçəkləyir, bəzən avqust-sentyabr aylarında təkrar çiçəkləyir. Meyvələri – uzunluğu 3 sm-dək olan, qaramtıl və ya tünd boz, sıx boz tükcüklərlə örtülmüş hamar paxlalardır, sentyabrda yetişir. Paxlanın içərisində oval, hamar, parlaq, uzunluğu 3 mm-ədək olan sarımtıl toxumları vardır.

Çoxalması:

Təbiətdə toxum vasitəsilə çoxalır.

Təbii ehtiyatının dəyişilməsi səbəbləri:

Başlıca olaraq insan fəaliyyətinin təsiridir.

Becərilməsi:

Becərilməsi haqda məlumat yoxdur.

Qəbul edilmiş qorunma tədbirləri:

Qəbul edilmiş qorunma tədbiri yoxdur.

Zəruri qorunma tədbirləri:

Azərbaycanın “Qırmızı Kitabı”na daxil edilməsi tövsiyə olunur.

Məlumat mənbələri:

• Деревья и кустарники СССР. т.4. 1958;
• Azərbaycanın ağac və kolları. III cild. 1970;
• Azərbaycan florasının konspekti. I-III cildlər. 2005; 2006; 2008.

İstinadlar

1."Azərbaycanın Nadir Ağac və kol bitkiləri", Bakı: "Elm", 2014, 380 səh.

2.“Azərbaycan dendraflorasi” I cild, Baki, “Elm”, 2011, 312 səh.

Təbii yayılması:

Qаfqаzdа yаyılmışdır.

Botaniki təsviri:

Hündürlüyü 1 m оlаn, аğımtıl zоğlаrа mаlik, üzəri tükcüklərlə örtülü kоldur. Yаrpаqlаrı təklələkvаri, yаrpаqcıqlаrı tərs yumurtаvаridir. Mаy аyındа çiçəkləyir. Çiçəkləri xırdа, ləçəkləri sаrıdır. Mеyvələri iyuldа yеtişir. Pаxlа mеyvəsi sıx, аğ ipəkvаri tükcüklərlə örtülüdür.

Еkоlоgiyаsı:

Аzərbаycаnın tоrpаq, iqlim şərаitinə, qurаqlığа, küləyə dаvаmlıdır.

Аzərbаycаndа yаyılmаsı:

Yаbаnı hаldа Kiçik Qаfqаzın mərkəzi hissəsində təsаdüf еdilir.

İstifаdəsi:

Dеkоrаtiv bаğçılıqdа, tоrpаğın еrоziyаsının qаrşısının аlınmаsındа, аrıçılıqdа qidа mаddəsi kimi istifаdə оlunur.

Mənbə

http://dendrologiya.az/?page_id=112 Azərbaycan Dendroflorası III cild-Bakı:"Elm",2016,400 səh. T.S.Məmmədov

İstinad

• Флора Азербайджана. т.5. 1954; Флора Kaвkaзa. т.5. 1954;
• Azərbaycanın ağac və kolları. I cild. 1961;
• Azərbaycan flora-sının konspekti. I-III cildlər. 2005; 2006; 2008;
• Tofiq Məmmədov, Elman İsgəndər, Tariyel Talıbov. Azərbaycanın nadir ağac və kol bitkiləri", Bakı: "Elm", 2014, 380 səh

Təbii yayılması:

Şərqi Sibirin quru çınqıllı sahələrində, Avropa, Qərbi Asiya, Şimali Afrika və Makroneziyada yayılmışdır. Qafqazda 6, Azərbaycanda isə 1 növü məlumdur.

Botaniki təsviri:

Hündürlüyü 1,5-2 m, dik qalxan budaqlara, üçər yarpaqlara malik olan koldur. Yarpaqcıqları tərs yumurtavari, oturaq, alt tərəfdən ipəkvari tükcüklüdür. May-iyun aylarında çiçəkləyir. Çiçəkləri qızılı-sarı rəngdə olub, tək-tək salxımlarda yerləşir. Meyvələri avqust ayında yetişir. Paxlası xətvari, qara rəngli, tükcüklü olub, 3 sm uzunluqdadır.

Ekologiyası:

Bu növ şaxtaya, quraqlığa dözümlü və işıqsevəndir.

Azərbaycanda yayılması:

Mərkəzi Nəbatat bağında introduksiya edilmişdir.

İstifadəsi:

Dekorativ kol kimi dağlıq sahələrdə, bağ və parklarda istifadə oluna bilər. Yaxşı balverən bitkidir.

Mənbə

Azərbaycan Dendroflorası III cild-Bakı:"Elm",2016,400 səh. T.S.Məmmədov

İstinad

• Флoрa Aзeрбaйджaнa. т.5. 1954; Флoрa Kaвkaзa. т.5. 1954;
• Azərbaycanın ağac və kolları. I cild. 1961;
• Azərbaycan flora-sının konspekti. I-III cildlər. 2005; 2006; 2008;
• Tofiq Məmmədov, Elman İsgəndər, Tariyel Talıbov. Azərbaycanın nadir ağac və kol bitkiləri", Bakı: "Elm", 2014, 380 səh

Cytisus ruthenicus là một loài thực vật có hoa trong họ Đậu. Loài này được Wol. miêu tả khoa học đầu tiên.^[1]

Hình ảnh

Chú thích

Liên kết ngoài

• Phương tiện liên quan tới Cytisus ruthenicus tại Wikimedia Commons
• Dữ liệu liên quan tới Cytisus ruthenicus tại Wikispecies

Bài viết liên quan đến tông đậu Genisteae này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia bằng cách mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn.

• x
• t
• s