Smyrnium olusatrum L.

Smyrnium olusatrum - MHNT

Przewłoka czarna, pietruszka aleksandryjska (Smyrnium olusatrum L.) – gatunek rośliny z rodziny selerowatych. Pochodzi z regionu Morza Śródziemnego. Obecnie występuje w stanie dzikim na wilgotnych terenach całej Europy.

Morfologia

Pokrój

Okazała roślina, dorasta do 1,5 m wysokości, o silnym zapachu.

Łodyga

Gruba, naga, bruzdowana, nieowłosiona, rozgałęziona, pusta w środku w międzywęźlach.

Liście

Dolne liście duże, 3–4-krotnie pierzaste, osadzone na długich ogonkach. Liście górne obejmują łodygę. Poszczególne listki o zaokrąglonych końcach, głębokich wcięciach, jasnozielone, błyszczące.

Kwiaty

Drobne, zebrane w duże, kuliste baldachy złożone, zielonkawo-żółte. Kielich o pięciu niewyraźnych ząbkach. Płatków korony pięć, o długości ok. 1,5 mm. Pręcików pięć. Słupek dolny, z dwiema szyjkami. Pokryw brak, pokrywki płaskie i równowąskie, o długości mniej więcej takiej, jak baldaszki .

Owoce

Duże rozłupki, składające się z 2 płaskich, czarnych niełupek.

Biologia i ekologia

Roślina dwuletnia. Kwitnie od końca maja do lipca. Siedlisko: rośnie w miejscach wilgotnych, na glebach żyznych, głębokich próchnicznych, przepuszczalnych – czarnoziemy, lessy, mady. Preferuje stanowiska słoneczne i półcienie.

Zastosowanie

Roślina jadalna

Jadana przez Rzymian jako jedna z pierwszych wiosennych roślin zielonych. Jadane były młode liście, łodygi, nasiona i korzenie. Stopniowo zastępowana przez seler.

Roślina ozdobna

Jest uprawiana ze względu na ładny pokrój przypominający palmę, mocną strukturę i przyjemny zapach.

Uprawa

Rozmnaża się z nasion wysiewanych na rozsadniku lub wprost do gruntu. Na rozsadnik wysiewa się nasiona pod koniec lipca lub na początku sierpnia. Wprost do gruntu nasiona wysiewa się w sierpniu. Roślinę uprawia się na glebie średnio żyznej, przepuszczalnej.

Nazewnictwo

Nazwa łacińska pochodzi od miasta Smyrna w Azji Mniejszej. Wymieniana już przez Teofrasta i Pliniusza Starszego.

Przypisy

Bibliografia

• A. R. Clapham, T. G. Turin, E. F. Warburg: Excursion Flora of the British Isles. Cambridge: Cambridge University Press, 1968.