Puistomatara

Przytulia szorstkoowockowa^[3], przytulia drobna^[4] (Galium pumilum Murray) – gatunek rośliny należący do rodziny marzanowatych.

Rozmieszczenie geograficzne

Występuje tylko w Europie. Zwarty zasięg występowania ciągnie się od Francji po Polskę, przez którą przebiega wschodnia granica zasięgu. Południowa granica ciągnie się przez Czechy, Węgry i północne Włochy, północna przez Niemcy. Oprócz tego istnieją oderwane od głównego zasięgu obszary występowania w południowo-wschodniej części Wysp Brytyjskich, Danii, Szwecji, Polsce, Litwie, Łotwie. W Polsce rośnie głównie w Sudetach i na Dolnym Śląsku. Rozproszone stanowiska występują na Pomorzu Zachodnim i na Kujawach. Kilka stanowisk znanych jest także z Pojezierza Mazurskiego i jedno tylko z Karpat (koło Koszarawy na południowym stoku góry Cicha w Beskidzie Makowskim^[5].

Morfologia

Pokrój

Roślina tworząca luźne darnie. Po wysuszeniu jest zielona lub zielonożółta^[5].

Łodyga

Cienka, wątła i pokładająca się. Ma długość (5)10-50 cm i zazwyczaj jest naga, czasami tylko krótko owłosiona^[6].

Liście

Zebrane w okółki (przeważnie po 7-8 liści), równowąskie lub równowąskolancetowate, o niewyraźnym użyłkowaniu^[6].

Kwiaty

Drobne, białe, zebrane w rozpierzchły kwiatostan (luźna wiecha). Korona ma średnicę 2,5-4 mm, a jej płatki są zaostrzone. Oś oraz gałązki kwiatostanu są nagie^[6].

Owoc

Rozłupnia rozpadająca się na rozłupki pokryte drobnymi brodawkami widocznymi dopiero przez lupę. Długość owocków ok. 1 mm^[6].

Pęd

Liście

Kwiaty

Szczyt pędu

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Rośnie na suchych murawach, wrzosowiskach i w świetlistych lasach. Liczba chromosomów 2n = 88^[4]. Preferuje gleby o odczynie kwaśnym lub obojętnym. Na niżu rośnie przeważnie na glebach piaszczystych, w Sudetach na glebach powstałych z rozpadu serpentynitów i porfirów^[5]. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla związku (All.) Violion caninae^[7].

Zagrożenia i ochrona

Według Polskiej Czerwonej Księgi Roślin gatunek zagrożony mniejszego ryzyka (status zagrożenia LR)^[8]. W polskich Karpatach natomiast jest krytycznie zagrożony (status zagrożenia CR). Jedyne znane tutaj jego stanowisko nie jest w żaden sposób chronione. Być może jednak gatunek ten w Karpatach występuje jeszcze w wielu innych miejscach, gdyż ze względu na niepozorny wygląd jest łatwy do przeoczenia^[5]. Od 2014 roku podlega w Polsce ochronie częściowej^[9].

Przypisy