الأسماء في صفحات التنقل
La almorta de monte (Lathyrus cicera) ye una planta de la familia de les fabacees.[1]
Yerba añal o perenne. Tarmos d'hasta 1 m, xeneralmente alaos. Fueyes con 1 (2) pares de foliolos opuestos y un bilortu; foliolos elípticos. Inflorescencies amenorgaes a una sola flor. Mota de 6,5-12,5 mm, con dientes iguales, siquier dos veces más llargos que'l tubu. Corola colorada, de normal con nerviación de coloración más intensa. Llegume d'hasta 50 mm, trapezoidal.[2]
Distribución euroasiática. Habita en pacionales. Indiferente edáfico. Floria y fructifica de primavera a branu.
Lathyrus cicera foi descritu por Carlos Linneo y espublizóse en Species Plantarum 2: 730. 1753. [3]
Númberu de cromosomes de Lathyrus cicera (Fam. Leguminosae) y táxones infraespecíficos: 2n=14[4]
Lathyrus: nome xenéricu deriváu del griegu que se refier a un antiguu nome del "gisante".[5]
cicera: epítetu llatín que significa "como'l xéneru Cicer"
Esta páxina forma parte del wikiproyeutu Botánica, un esfuerciu collaborativu col fin d'ameyorar y organizar tolos conteníos rellacionaos con esti tema. Visita la páxina d'alderique del proyeutu pa collaborar y facer entrugues o suxerencies. La almorta de monte (Lathyrus cicera) ye una planta de la familia de les fabacees.
Lathyrus cicera (lat. Lathyrus cicera) — paxlakimilər fəsiləsinin güllücə cinsinə aid bitki növü.
İkiləpəlilər ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. Lathyrus cicera (lat. Lathyrus cicera) — paxlakimilər fəsiləsinin güllücə cinsinə aid bitki növü.
La guixonera (Lathyrus cicera) és una espècie de planta amb flor del gènere Lathyrus o pèsols silvestres. És una planta herbàcia anual originària d'Europa, Àfrica del Nord i el Pròxim Orient.
La tija és glabra amb circells a les extremitats i les fulles fan de 3 a 6 cm de llargada. La inflorescència té una sola flor, en diverses tonalitats de roig segons la varietat. El fruit és una beina dehiscent que conté els guixons, uns pèsols menuts comestibles.
Actualment es fa molt d'èmfasi en el fet que el guixó és un dels llegums que pot causar el latirisme, malaltia típica de zones de monoconreu que normalment va unida a una manca de varietat en la dieta diària, causada per la pobresa, i a la malnutrició. En l'antiguitat, però, el guixó era un llegum molt apreciat. Segons Bonvesin de la Riva en la seva obra "Maravelles de Milà" (1288), el guixó, conegut localment com a cicerchia, era un dels àpats favorits de la classe benestant milanesa al segle XIII.[1]
La guixonera (Lathyrus cicera) és una espècie de planta amb flor del gènere Lathyrus o pèsols silvestres. És una planta herbàcia anual originària d'Europa, Àfrica del Nord i el Pròxim Orient.
La tija és glabra amb circells a les extremitats i les fulles fan de 3 a 6 cm de llargada. La inflorescència té una sola flor, en diverses tonalitats de roig segons la varietat. El fruit és una beina dehiscent que conté els guixons, uns pèsols menuts comestibles.
Actualment es fa molt d'èmfasi en el fet que el guixó és un dels llegums que pot causar el latirisme, malaltia típica de zones de monoconreu que normalment va unida a una manca de varietat en la dieta diària, causada per la pobresa, i a la malnutrició. En l'antiguitat, però, el guixó era un llegum molt apreciat. Segons Bonvesin de la Riva en la seva obra "Maravelles de Milà" (1288), el guixó, conegut localment com a cicerchia, era un dels àpats favorits de la classe benestant milanesa al segle XIII.
Lathyrus cicera is a species of wild pea known by the common names red pea,[1] red vetchling[2] and flatpod peavine. It is native to Europe, North Africa, and the Middle East, and it is known from other places as an introduced species. This is a hairless annual herb producing a slightly winged stem. The leaves are each made up of two leaflike linear leaflets 3 to 6 centimeters (1.2 to 2.4 in) long. They also bear branched, curling tendrils. The inflorescence holds a single pea flower 1 to 1.5 centimeters (0.39 to 0.59 in) wide which is a varying shade of red. The fruit is a hairless dehiscent legume pod.
This is one pea species known to cause lathyrism; nevertheless, as cicerchia it figured among the comestibles enjoyed by the fortunate Milanese, listed at length by Bonvesin de la Riva in his "Marvels of Milan" (1288).[3]
Lathyrus cicera is a species of wild pea known by the common names red pea, red vetchling and flatpod peavine. It is native to Europe, North Africa, and the Middle East, and it is known from other places as an introduced species. This is a hairless annual herb producing a slightly winged stem. The leaves are each made up of two leaflike linear leaflets 3 to 6 centimeters (1.2 to 2.4 in) long. They also bear branched, curling tendrils. The inflorescence holds a single pea flower 1 to 1.5 centimeters (0.39 to 0.59 in) wide which is a varying shade of red. The fruit is a hairless dehiscent legume pod.
This is one pea species known to cause lathyrism; nevertheless, as cicerchia it figured among the comestibles enjoyed by the fortunate Milanese, listed at length by Bonvesin de la Riva in his "Marvels of Milan" (1288).
La almorta de monte (Lathyrus cicera) es una planta de la familia de las fabáceas.[1]
Hierba anual o perenne. Tallos de hasta 1 m, generalmente alados. Hojas con 1 (2) pares de foliolos opuestos y un zarcillo; foliolos elípticos. Inflorescencias reducidas a una sola flor. Cáliz de 6,5-12,5 mm, con dientes iguales, al menos dos veces más largos que el tubo. Corola roja, normalmente con nerviación de coloración más intensa. Legumbre de hasta 50 mm, trapezoidal.[2]
Distribución euroasiática. Habita en pastizales. Indiferente edáfico. Florece y fructifica de primavera a verano.
Lathyrus cicera fue descrito por Carlos Linneo y publicado en Species Plantarum 2: 730. 1753. [3]
Número de cromosomas de Lathyrus cicera (Fam. Leguminosae) y táxones infraespecíficos: 2n=14[4]
Lathyrus: nombre genérico derivado del griego que se refiere a un antiguo nombre del "gisante".[5]
cicera: epíteto latíno que significa "como el género Cicer"
|coautores= (ayuda) La almorta de monte (Lathyrus cicera) es una planta de la familia de las fabáceas.
Purppuranätkelmä (Lathyrus cicera) nätkelmiin kuuluva hernekasvilaji. Sitä käytetään rehukasvina.
Laji esiintyy Euroopassa ja Aasiassa: Etelä-Euroopassa Portugalista Kreikkaan, Sveitsissä, Ukrainassa, Makaronesiassa, Pohjois-Afrikassa, Aasiassa länsiosasta Keski-Aasiaan sisäosaan. Purppuranätkelmä on löydetty Suomen alueella kerran, Helsingin Lauttasaaressa vuonna 1940, Marokosta tuodun korkkikaarnan mukana levinneenä tulokaskasvina.[1][2]
Purppuranätkelmä (Lathyrus cicera) nätkelmiin kuuluva hernekasvilaji. Sitä käytetään rehukasvina.
Laji esiintyy Euroopassa ja Aasiassa: Etelä-Euroopassa Portugalista Kreikkaan, Sveitsissä, Ukrainassa, Makaronesiassa, Pohjois-Afrikassa, Aasiassa länsiosasta Keski-Aasiaan sisäosaan. Purppuranätkelmä on löydetty Suomen alueella kerran, Helsingin Lauttasaaressa vuonna 1940, Marokosta tuodun korkkikaarnan mukana levinneenä tulokaskasvina.
Gessette, Jarosse
Lathyrus cicera, la gessette ou jarosse, est une espèce de plantes herbacées vivaces de la famille des Fabaceae (sous-famille des Faboideae selon la classification phylogénétique).
Selon Tropicos (19 décembre 2016)[2] (Attention liste brute contenant possiblement des synonymes) :
Gessette, Jarosse
Lathyrus cicera, la gessette ou jarosse, est une espèce de plantes herbacées vivaces de la famille des Fabaceae (sous-famille des Faboideae selon la classification phylogénétique).
Noms vernaculaires gesse chiche, gesse garosse, gesse pois-chiche, gessette, jarosse, jarousse, petite gesse.A lathyrus cicera[1], comummente conhecida como araca[2], é uma espécie de planta com flor, herbácea, pertencente à família das fabáceas, caracterizada pelas folhas pecioladas e pelas flores de coloração encarnada.[3]
Pertence ao tipo fisionómico dos terófitos.[3]
Dá ainda pelos seguintes nomes comuns: chícharo[1] (não confundir com a Lathyrus sativus, que consigo partilha este nome) , chícharo-miúdo[4]; chícharo-branco[3][1]; chícharo-bravo[1]; cizirão[1] (não confundir com a Lathyrus latifolius que com ela partilha este nome); cizirão-branco[1] e grão-da-gramicha[1].
A autoridade científica da espécie é Lineu, tendo sido publicada em Species Plantarum 2: 730. 1753.[5]
Número de cromossomas da Lathyrus cicera e táxones infra-específicos: 2n=14[6]
No que toca ao nome científico:
Trata-se duma planta herbácea anual ou bianual, que tanto pode ser glabra como pubescente.[10] Pode medir entre 20 e 100 centímetros de altura.[10]
[11] Dispõe de caules alados, que podem chegar até um metro de altura.[9] Contam com folhas, de formato que alterna entre o linear e o lanceolado, contando com um ou dois pares de folíolos elípticos e opostos, entre si, bem como com uma gavinha.[11]
As folhas medem entre 10 a 90 milímetros de comprimento e 1 a 6 milímetros de largura.[10] As estípulas desta planta, têm um feitio que alterna entre o lanceolado e o semi-sagitado, medindo entre 10 e 20 milímetros de comprimento e 2 a 5 milímetros de largura.[10]
As inflorescências do chícharo-miúdo são unifloras, o que quer dizer que se encontram reduzidas a uma só flor, a qual tem um posicionamento axilar e cujo cálice mede entre 6,5 a 12,5 milímetros, com dentes iguais.[11] As flores medem entre 10 e 20 milímetros de comprimento.[10]
Por seu turno, a corola tem uma coloração entre o arroxeado e o avermelhado, normalmente com nervuras de coloração mais carregada.[9]
Quanto ao fruto, trata-se dum legume trapezoidal e glabro, de coloração castanha, que contém 2 a 6 sementes lisas.[11] Este fruto consiste numa vagem com 20 a 40 milímetros de comprimento.[10]
Esta espécie é natural do Sul da Europa, do Cáucaso, da Ásia Central e Ocidental, do Norte de África e da Macaronésia.[1]
Trata-se de uma espécie presente no território português, nomeadamente em Portugal Continental e no Arquipélago da Madeira. Mais concretamente, em Portugal Continental pode encontrar-se em praticamente todas as zonas do território, salvo no Noroeste ocidental, no Centro-oeste cintrano e no Centro-leste motanhoso.[1][10]
Em termos de naturalidade é nativa de Portugal Continental de introduzida no Arquipélago da Madeira[3].
Em estado silvestre, pode encontrar-se nos parques naturais de Montesinho, Vale do Guadiana e do Sudoeste Alentejano e Costa Vicentina.[12]
Em Portugal são cultivadas quatro subespécies de chícharo-miúdo, das quais se destacam o «grão-da-comenda» e o «grão-da-gramicha», que são duas são variedades tradicionais portuguesas, que se encontram registadas no Catálogo Nacional de Variedades de Espécies Agrícolas e Hortícolas, respectivamente, desde 2001 e 2002.[13]
Esta espécie medra tanto em terrenos agricultados, como em bouças sáfaras.[3] Pulula também em campos, veigas, charnecas, valados e penedias.[1]
Não se encontra protegida por legislação portuguesa ou da Comunidade Europeia.
|coautores= (ajuda) A lathyrus cicera, comummente conhecida como araca, é uma espécie de planta com flor, herbácea, pertencente à família das fabáceas, caracterizada pelas folhas pecioladas e pelas flores de coloração encarnada.
Pertence ao tipo fisionómico dos terófitos.
Rödvial (Lathyrus cicera) är en ört i familjen ärtväxter. Förekommer i centrala och östra Europa till Centralasien, Medelhavsområdet, Persien, Nordafrika och Kanarieöarna.
Kal ettårig klättrande ört med vingkantade stjälkar. Bladen parbladiga med vanligen två par småblad, 1-9,5 cm långa och 1-10 mm breda, lansettlika eller smalt lansettlika. Klänge med eller utan grenar. Stipler 1-2 cm långa. Blommorna kommer ensamma på 1-3 cm långa skaft i bladvecken. Kronan är röd eller purpurröd, 1-1,6 cm lång. Frukten är en kal balja, 2-4 cm lång med 2-6 frön.
Rödvial (Lathyrus cicera) är en ört i familjen ärtväxter. Förekommer i centrala och östra Europa till Centralasien, Medelhavsområdet, Persien, Nordafrika och Kanarieöarna.
Kal ettårig klättrande ört med vingkantade stjälkar. Bladen parbladiga med vanligen två par småblad, 1-9,5 cm långa och 1-10 mm breda, lansettlika eller smalt lansettlika. Klänge med eller utan grenar. Stipler 1-2 cm långa. Blommorna kommer ensamma på 1-3 cm långa skaft i bladvecken. Kronan är röd eller purpurröd, 1-1,6 cm lång. Frukten är en kal balja, 2-4 cm lång med 2-6 frön.
Однорічна рослина 20-30 см заввишки. Стебла гіллясті від основи, голі, висхідні, майже прямостоячі, чіпляються вусиками, дворебристі, двокрилаті. Крила вузькі. Прилистки великі, напівстріловидні, 10-13 мм завдовжки, такої ж довжини, як черешки або трохи довше. Листки складаються з 1 пари досить великих листочків, довгастої або ланцетної форми, 3-10 см завдовжки, 2-5 мм завширшки, з трьома — п'ятьма помітними жилками. Черешок листа вузько-крилатий, 10-15 мм завдовжки. Листкова вісь закінчується гіллястим вусиком.
Квітконоси довше черешка, з дрібними шиловидними приквітками, одно- двоквіткові. Чашечка дзвоникова, її частки ланцетні, загострені, в 2-3 рази довше трубки. Квітки близько 8-10 мм завдовжки, цегляно-червоного кольору. Прапор обернено-яйцевидної форми, до основи звужений, з виїмкою з темно-червоними жилками, на короткому нігтику. Крила коротше прапора, з вушком при основі, на короткому нігтику. Човник округлий по нижньому краю, блідо-червоний. Плоди — сидячі, довгасті, крилаті боби 19-20 мм завдовжки, близько 5-6 мм завширшки, з опуклою жилкою на верхньому шві, з 3-5 насінинами. Насінини кулясті, до 5 мм завширшки, дещо кутасті, темно-бурі, гладкі, плямисті. Цвіте у квітні-травні, плодоносить у травні-червні.
Росте на трав'янистих схилах, серед чагарників. По краях полів і як бур'ян в посівах.
Добра кормова рослина, зелена маса — охоче поїдається вівцями і великою рогатою худобою. Чина нутова вивчалась в Йорданському генетичному центрі як кормова культура. Культивується, виведені сорти.
У плодах чини нутової знайдені такі жирні кислоти (у %):
у траві знайдені (у %):
Трава чини нутової містить також 6 флавоноїдних сполук та 3 фенолкарбонові кислоти.
Lathyrus cicera là một loài thực vật có hoa trong họ Đậu. Loài này được L. miêu tả khoa học đầu tiên.[1]
Bài viết liên quan đến tông Đậu này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia bằng cách mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn.
Lathyrus cicera là một loài thực vật có hoa trong họ Đậu. Loài này được L. miêu tả khoa học đầu tiên.
