بازلاء

Groch zwyczajny (Pisum sativum L.) – gatunek rośliny strączkowej jednorocznej z rodziny bobowatych (Fabaceae). Pochodzi z zachodniej Azji i Kaukazu, wschodniej i południowej Europy oraz Afryki Północnej^[2]. Jest uprawiany w wielu rejonach świata.

Morfologia

Pokrój

Występują odmiany zarówno płożące jak i pnące, osiągające w sprzyjających warunkach wysokość do 2 metrów.

Owoce

Strąki mające kształt podłużnej torebki, zawierające kilka niewielkich nasion.

Zastosowanie

• Roślina uprawna, uprawiana jako warzywo i na paszę dla zwierząt. Groch jest jedną z roślin najwcześniej uprawianych przez człowieka, nasiona grochu zwyczajnego znajdowano w stanowiskach archeologicznych na Bliskim Wschodzie datowanych na 10 tys. lat. Najprawdopodobniej uprawiany był już około 7800 lat przed naszą erą. Około roku 2000 p.n.e. jego uprawa rozpowszechniła się w Europie i na Wschodzie, w Indiach i Chinach.
• Sztuka kulinarna: niedojrzałe nasiona grochu mają barwę zieloną i zbierane są w celu bezpośredniego spożycia i produkcji mrożonek lub konserw. Dojrzałe i uschnięte nasiona grochu gotuje się i wykorzystuje jako podstawę rozmaitych posiłków lub dodatek do innych potraw. Tradycyjną polską potrawą jest groch podawany z kapustą i zupa grochówka.

Uprawa

Groch można wysiewać już od wczesnej wiosny, gdy temperatura gruntu osiągnie 2 °C, rośliny rosną najlepiej w temperaturze 13–18 °C. Nie rozwija się dobrze w ostrym słońcu. Niektóre odmiany osiągają dojrzałość już po 2 miesiącach od wysiewu. Rośnie najlepiej w lekko kwaśnej, dobrze nawodnionej, ale nie podmokłej glebie. Dla uniknięcia chorób, nie należy wysiewać rośliny ponownie w tym samym miejscu przed upływem pięciu lat.

Ciekawostki

Fundamentalne badania nad dziedziczeniem na grochu zwyczajnym (Pisum sativum), które zaowocowały sformułowaniem praw Mendla, prowadził prekursor genetyki Gregor Mendel.

Zmienność

We florze Polski występują 2 podgatunki^[3]:

• podgatunek: groch zwyczajny typowy – Pisum sativum subsp. sativum. Jest uprawiany jako warzywo
• podgatunek: groch zwyczajny polny (g. błękitnopurpurowy, g. polny) – Pisum sativum subsp. arvense (L.) Asch. Rośnie dziko.

Morfologia na ilustracji

Strąk z nasionami

Kwiaty grochu

Przypisy