Ophiocordyceps sinensis és un fong que parasita les larves dels lepidòpters del gènere Thitarodes que produeix un cos fructífer (esporocarp) valorat com remei herbal. És considerat com un zoòfit (animal-planta)
D'entre els fongs entomopatògens, és un dels usats des de fa com a mínim 2.000 anys[2] per les seves reputades capacitats pel tractament de moltes malalties relacionades amb els pulmons, ronyó i la disfunció erèctil. No es cultiva comercialment.[3][4] La sobrecollita i sobreexplotació ha portat a classificar O. sinensis com una espècie en perill a la Xina.[5]
Es fa servir en la medicina xinesa tradicional i en la medicina tibetana tradicional.[6]
Ophiocordyceps sinensis és un fong que parasita les larves dels lepidòpters del gènere Thitarodes que produeix un cos fructífer (esporocarp) valorat com remei herbal. És considerat com un zoòfit (animal-planta)
D'entre els fongs entomopatògens, és un dels usats des de fa com a mínim 2.000 anys per les seves reputades capacitats pel tractament de moltes malalties relacionades amb els pulmons, ronyó i la disfunció erèctil. No es cultiva comercialment. La sobrecollita i sobreexplotació ha portat a classificar O. sinensis com una espècie en perill a la Xina.
Es fa servir en la medicina xinesa tradicional i en la medicina tibetana tradicional.
Kinesisk snyltekølle (Ophiocordyceps sinensis) er en svampeart, der er kendt for at leve som parasit på sommerfuglelarver, der herefter dør og mumificeres. Ud af larvens hoved vokser svampens frugtlegeme. Den mumificerede larve og frugtlegemet anvendes i kinesisk og tibetansk folkemedicin, hvor den har en lang historie. Den indsamles ved håndkraft og er meget værdsat som bl.a. afrodisiakum. Som følge af høje priser fungerer den også som et statussymbol.[6][7] På tibetansk kaldes den yartsa gunbu (དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ་ der betyder "vinterorm, sommergræs") og på kinesisk dōng chóng xià cǎo (kinesisk: 冬蟲夏草, med samme betydning).
Svampen tager bopæl i sommerfuglelarver fra rodæder-familien (Hepialidae), særligt i slægter, der findes på det Tibetanske Plateau og i Himalaya i en højde på mellem 3.000 m og 5.000 m. Svampen spirer i den levende larve, hvilket slår den ihjel, hvorefter den bliver mumificeret. Fra den døde larve vokser herefter et opretstående 4-10 cm langt, mørkebrunt og stilkagtigt frugtlegeme.
Arten blev første gang videnskabeligt beskrevet af Miles Joseph Berkeley i 1843 som Sphaeria sinensis.[8][5] Pier Andrea Saccardo overførte arten til slægten Cordyceps i 1878.[9] Den fik sit nuværende navn af G.H. Sung, J.M. Sung, Hywel-Jones & Spatafora 2007. Kinesisk snyltekølle indgår i slægten Ophiocordyceps og familien Ophiocordycipitaceae.[10][11] Der er ikke registreret underarter.[10]
Svampen var kendt som Cordyceps sinensis frem til 2007, hvor molekylære analyser blev brugt til at afgøre taksonomien for famlierne Cordycipitaceae og Clavicipitaceae, hvilket gjorde at man navngav en ny familie kaldet Ophiocordycipitaceae og overførte adskillige Cordyceps-arter, inklusive C. sinensis, til slægten Ophiocordyceps.[12]
I Tibet er kinesisk snyltekølle kendt som དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ་ (Wylie: dbyar rtswa dgun 'bu, ZYPY: 'yarza g̈unbu', Lhasa-dialekt: jɑ̀ːt͡sɑ kỹ̀pu, "sommergræs, vinterbille"). Der er kilder på dette navn helt tilbage til 1400-tallet, hvor den tibetanske læge Zurkhar Namnyi Dorje brugte det. I daglig tale på tibetansk bliver navnet ofte forkortet til blot "bu" eller "yartsa". Det tibetanske navn bliver translittereret til यार्चागुन्बू, yarshagumba, yarchagumba eller yarsagumba. I Bhutan omskrives det til yartsa guenboob. Den kendes som keera jhar, keeda jadi, keeda ghas eller ghaas fafoond på nepalesisk.
På kinesisk kendes kinesisk snyltekølle som dōng chóng xià cǎo (冬蟲夏草), der betyder "vinterorm, sommergræs", hvilket er en direkte oversættelse af det nepalesiske navn. I traditionel kinesisk medicin bliver navnet ofte forkortet til chong cao (蟲草 "insektplante"), der er et navn som også bruges om andre Cordyceps-arter, som C. militaris. På japansk kendes den som tōchūkasō (冬虫夏草) skrevet med kanji. Nogle gange omtales arten i kinesiske engelsksprogede tekster som aweto, hvilket dog er maori-navnet for Ophiocordyceps robertsii, en anden art fra New Zealand.[13]
På engelsk kaldes kinesisk snyltekølle for "vegetable caterpillar" (grøntsags-larve), hvilket er misvisende, da ingen plante er involveret.
I Tibets landområder er yartsa gunbu blevet en vigtig indtægtskilde. Svampen bidrog med 40% af den årlige indkomst for lokale husholdninger og 8,5 % af områdets BNP i 2004. Priserne på kinesisk snyltekølle er steget kontinuerligt siden slutningen af 1990'erne. I 2008 blev 1 kilo handlet til omkring $3.000 (for den laveste kvalitet) og for over $18.000 (for den bedste kvalitet og største larver). Den årlige produktion på det Tibetanske Plateau blev i 2009 estimeret til at være 80–175 tons.[14] Produktionen i Himalaya er muligvis ikke mere end nogle få tons.
I 2004 havde værdien af 1 kilo kinesisk snyltekølle en estimeret værdi på mellem 30.000 og 60.000 nepalesiske rupier og omkring 100.000 indiske rupier.[15] I 2011 var prisen for et kilo kinesisk snyltekølle steget til mellem 350.000 og 450.000 nepalesiske rupier i Nepal. En artikel fra 2012 bragt af BBC angav, at en enkelt svamp havde en værdi på omkring 150 indiske rupier (ca. £2 eller $3) i nordindiske landsbyer, hvilket var mere end en dagsløn for en normal arbejder.[16] I 2012 havde prisen på et halvt kilo af topkvalitet yartsa nået en markedspris på $50.000.[17]
Prisen på kinesisk snyltekølle er steget dramatisk på det Tibetanske Plateau. Fra 1998 til 2008 er værdien steget omkring 900%, hvilket svarer til omkring 20 % om året (efter inflation). Dog er værdien på de største larver steget endnu voldsommere end for små Cordyceps, der betragtes som værende af dårligere kvalitet.[18]
År % Prisstigning Pris/kg (Yuan) 1980'erne 1.800 1997 467% (inkl. inflation) 8.400 2004 429% (inkl. inflation) 36.000 2005 10.000–60.000 2013 125.000–500.000Som følge af den høje pris er konflikter mellem landsbyer omkring adgangen til indsamlingsarealer blevet et problem for lokalregeringerne, idet der har været adskillige rapporter om, at folk er blevet dræbt. I november 2011 dømte retten i Nepal 19 landsbyboere for mordet på en gruppe landmænd i en kamp om dette særligt værdifulde afrodisiakum. Syv landmænd blev dræbt i det fjerntliggende distrikt Manang i juni 2009 efter at være taget ud for at finde kinesisk snyltekølle.[19]
Værdien på kinesisk snyltekølle spillede en rolle under den nepalesiske borgerkrig, hvor nepalesiske maoister og regeringstropper kæmpede om kontrollen med den lukrative eksporthandel i høstsæsonen juni-juli.[20] Indsamling af kinesisk snyltekølle i Nepal blev først legaliseret i 2001, og efterspørgslen er nu størst i lande som Kina, Thailand, Vietnam, Korea og Japan. I 2002 havde den en værdi på 105.000 rupier ($1.435) per kilogram, hvilket gjorde det muligt for regeringen at opkræve en afgift på 20.000 rupier ($280) per kilogram.
Efterspørgslen og eftersøgningen af kinesisk snyltekølle bliver ofte betragtet som en trussel for naturen på Det Tibetanske Plateau. Selvom man har indsamlet den i området i århundreder og den stadig er almindelig i området, så er den nuværende efterspørgsel meget større end nogensinde før i historien.
. PMID 18490993. doi:10.3114/sim.2007.57.01. 
Wikispecies har taksonomi med forbindelse til Kinesisk snyltekølle Kinesisk snyltekølle (Ophiocordyceps sinensis) er en svampeart, der er kendt for at leve som parasit på sommerfuglelarver, der herefter dør og mumificeres. Ud af larvens hoved vokser svampens frugtlegeme. Den mumificerede larve og frugtlegemet anvendes i kinesisk og tibetansk folkemedicin, hvor den har en lang historie. Den indsamles ved håndkraft og er meget værdsat som bl.a. afrodisiakum. Som følge af høje priser fungerer den også som et statussymbol. På tibetansk kaldes den yartsa gunbu (དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ་ der betyder "vinterorm, sommergræs") og på kinesisk dōng chóng xià cǎo (kinesisk: 冬蟲夏草, med samme betydning).
Svampen tager bopæl i sommerfuglelarver fra rodæder-familien (Hepialidae), særligt i slægter, der findes på det Tibetanske Plateau og i Himalaya i en højde på mellem 3.000 m og 5.000 m. Svampen spirer i den levende larve, hvilket slår den ihjel, hvorefter den bliver mumificeret. Fra den døde larve vokser herefter et opretstående 4-10 cm langt, mørkebrunt og stilkagtigt frugtlegeme.
Der Chinesische Raupenpilz (Ophiocordyceps sinensis), auch Tibetischer Raupenpilz oder Tibetischer Raupenkeulenpilz, ist ein Schlauchpilz (Ascomycota) aus der Gruppe der Kernkeulen, der Raupen befällt. Er ist im Hochland von Tibet endemisch. Der Pilz spielt in der traditionellen chinesischen Medizin eine Rolle und ist ein begehrter Heilpilz. Die Nebenfruchtform ist Paecilomyces hepiali.[1]
Der Chinesische Raupenpilz bildet gestielte Sammelfruchtkörper (Stromata). Diese sind schlank keulenförmig, braun gefärbt und werden 8–15 cm hoch.[2] Dabei kann die Größe, wahrscheinlich bedingt durch die Art der befallenen Raupe, variieren. Der Fruchtkörper wird etwa zweimal, selten auch bis zu viermal so lang wie die befallene Raupe. Die sporentragenden Teile (Perithecien) werden im oberen Drittel des Stromas gebildet.
Der Chinesische Raupenpilz ist im Gras- und Strauchland anzutreffen, das im Jahr mindestens 350 mm, meist jedoch mindestens 400 mm Niederschlag erhält.[3] Im Habitat kommen vorwiegend Schuppenseggen vor.[2] Die befallenen Raupen ernähren sich von jungen Wurzeln der Knöterichgewächse, Hülsenfrüchtler, Sauergrasgewächse (einschließlich Schuppenseggen), Süßgräser und Liliengewächse.[2] Durch die Beweidung im Hochland von Tibet wurde der Lebensraum des Pilzes bedeutend vergrößert. Er wächst in Höhenlagen zwischen 3000 m und 5000 m.[4] Lokal tritt er in einem Bereich von 500 Höhenmetern um die Baumgrenze auf.
Der Pilz befällt Raupen der Gattung Thitarodes, die zur Schmetterlingsfamilie der Wurzelbohrer (Hepialidae) gehört. Dies betrifft 30 Arten der etwa 40 aus dem Hochland von Tibet bekannten Arten dieser Schmetterlingsgattung.[2] Die infizierten Raupen überdauern den Winter im Boden, wobei sie sich weniger tief befinden als unbefallene Tiere.[2] Im Frühjahr tritt der Fruchtkörper aus dem Kopf der Raupe über die Erdoberfläche. Während der Entwicklung des Pilzes wird das Substrat zunehmend zersetzt, bis nur noch die weiche Außenhülle übrig bleibt, die mit dem Myzel des Pilzes gefüllt ist.
Die Fruchtkörper erscheinen im Frühjahr ab Mai, an den Osthängen auch schon ab Mitte April. Die Fruktifikation dauert bis Mitte Juni, in höheren Lagen bis Mitte Juli. In einigen Regionen kann der Pilz in verschiedenen Höhenlagen fast zwei Monate lang angetroffen werden. Überständige Exemplare können bis in den August überdauern.
Die Fruktifikation soll durch hohe Niederschlagsmengen im vorher auftretenden Monsun begünstigt werden. Einen ähnlichen Effekt haben große Schneemengen im Winter, vor allem bei einem milden Frühjahr. Lange beständige Schneedecken haben jedoch einen Zerfall zahlreicher Fruchtkörper zur Folge.
Der Chinesische Raupenpilz ist im Hochland von Tibet endemisch. In diesem Gebiet kommt er weit verbreitet im Südwesten und etwas weniger dicht im Süden vor. Das Areal verläuft an der gesamten südlichen Grenze des Autonomen Gebietes Tibet und erstreckt sich mit dem Kerngebiet der Verbreitung über den gesamten Ostteil Tibets sowie über den gesamten Südosten der Provinz Qinghai und den gesamten Nordwesten der Provinz Sichuan, außerdem über den äußersten Südwesten bzw. den äußersten Nordwesten der Provinzen Gansu und Yunnan. Die südlichen Ausläufer reichen bis in den Norden von Nepal, Bhutan und Indien. Darüber hinaus ist der Pilz aus dem Tian Shan und dem Altai in Xinjiang berichtet.[3]
Bisher wird kein Rückgang in den Vorkommen des Chinesischen Raupenpilzes beobachtet. Von den Sammlern wird eine Verringerung der Pro-Kopf-Ausbeute berichtet, die auf die stetig ansteigende Konkurrenz zurückgeführt wird. Auch seitens der Händler wird kein Rückgang der verfügbaren Mengen beobachtet.[5] Studien über langfristige Auswirkungen der intensiven Sammeltätigkeit existieren bisher nicht. Abschätzungen zufolge ist das Gefährdungspotential gegenüber dem Pilz moderat.[5]
Der Chinesische Raupenpilz wird wahrscheinlich schon seit mindestens 1.000 Jahren gesammelt und genutzt.[4] Die erste Erwähnung findet der Pilz in der Traditionellen Tibetischen Medizin im 15. Jahrhundert durch den Arzt Surkhar Nyamnyi Dorje (1439–1475).[4] In der traditionellen chinesischen Medizin wird er erstmals im Jahr 1694 von Wang Ang verzeichnet.[6] In der Literatur der westlichen Welt findet sich der erste Nachweis im Jahr 1736 durch den Jesuitenpriester Jean-Baptiste Du Halde, der von einem kaiserlichen Arzt mit dem Pilz behandelt wurde.[7] Der Handel des Chinesischen Raupenpilzes zwischen Tibet und China geht mindestens auf das 17. Jahrhundert zurück.[8] Den Tibetern diente er als Tauschware gegen Tee und Seide.[8] Zum Teil dient der Pilz noch heute als Währung.[8]
Heute wird der Pilz vor allem in der Volksrepublik China und anderen Teilen Ostasiens geschätzt. Er ist zu einem Zeichen für Wohlstand geworden und wird oft als Geschenk verwendet. Zudem hat er sich in China zu einem kulinarischen Statussymbol entwickelt, das vor allem zum Chinesischen Neujahrsfest von Bedeutung ist.[7] Darüber hinaus ist der Pilz auch in Japan und Korea begehrt. Auf den westlichen Märkten ist der Chinesische Raupenpilz in unverarbeiteter Form bisher nicht verbreitet. Die angebotenen Produkte sind meist Pillen, aus dem Myzel des Pilzes, das künstlich gezüchtet wird.[7]
Durch die lohnende Einnahmequelle für die Sammler des Chinesischen Raupenpilzes vollzogen sich in den letzten 15 Jahren tiefgreifende Änderungen in den sozialen und ökonomischen Bedingungen in der Region. Das Einkommen begünstigt den Zugang zur medizinischen Versorgung, zur Ausbildung, zu Transportmitteln (v. a. Motorräder), Konsumgütern und Bankanleihen.[9] Zudem werden Waren und Dienstleistungen innerhalb der ländlichen Bevölkerung vermehrt durch Bargeld bezahlt als z. B. durch Tauschhandel. Vor allem die Einwohner im Kernbereich des Verbreitungsgebietes des Chinesischen Raupenpilzes sind heute stark vom Einkommen aus der Sammeltätigkeit abhängig.
Der tibetische Name, Jartsa Gunbu (in anglisierter Form auch „Yartsa Gunbu“), bedeutet wörtlich „Sommergras-Winterwurm“. Sein chinesischer Name dong chong xia cao ist eine (umgekehrt) wörtliche Übersetzung des tibetischen Namens; es bedeutet wörtlich „Winterwurm-Sommergras“. Seinen Artnamen sinensis erhielt der Chinesische Raupenpilz von Miles Joseph Berkeley, weil er von Europäern zuerst auf chinesischen Märkten gefunden wurde.
Zwischen 1956 und 1981 wurde das Sammeln des Chinesischen Raupenpilzes staatlich verordnet, wobei bestimmte Quoten einzuhalten waren.[8] Dies waren meist 3 Exemplare, die an die Behörden weiterzugeben waren; weitere Funde wurden gehandelt.[8]
Durch die hohe Nachfrage ist die Beteiligung an der kommerziellen Sammelaktivität heute sehr hoch. In einigen Kreisen (z. B. Dêngqên[10]) ist dies über die Hälfte der Gesamtbevölkerung. Jedes Jahr werden Hunderte von Millionen Exemplare des Chinesischen Raupenpilzes in seinem natürlichen Verbreitungsgebiet gesammelt. Genaue Daten über gesammelte Mengen fehlen für viele Gebiete; Schätzungen gehen von insgesamt 140 bis 150 Tonnen pro Jahr aus.[11] Die Sammler sind Hirten und Bauern sowie vereinzelt auch Stadtbewohner,[3] die während der Sammelsaison im Verbreitungsgebiet des Pilzes kampieren. Größere Lager befinden sich meist an Straßen und sind oft mit Geschäften für Lebensmittel, Restaurants und Unterhaltungsmöglichkeiten wie Billardtischen ausgestattet.[12] Oft werden die Pilze direkt aus den Camps verkauft.
Die tägliche Ausbeute eines Sammlers liegt zwischen wenigen bis mehreren Dutzend, normalerweise zwischen 5 und 10 Exemplaren.[13] Ein Fund bringt etwa 8 bis 16 Yuan ein, was etwa einem halben Tag Arbeit im Straßenbau entspricht.[13] An einem Tag kann so das drei- bis siebenfache des normalen Lohnes in dieser Region oder sogar das Gehalt eines ganzen Monats erzielt werden.
In den meisten Regionen Tibets wird für das Sammeln des Pilzes eine Erlaubnis vergeben. Die Kosten dafür betragen für Anwohner zwischen 10 und 300 Yuan pro Person und Saison.[13] Für Zuwanderer, zu denen auch Bewohner benachbarter Bezirke zählen, ist der Preis bedeutend höher; im Jahr 2006 waren es bis zu 4.000 Yuan.[13] In einigen Bezirken wie Riwoqê oder Dêngqên wurden Sammelverbote für Außenstehende erlassen. Dies führte zu Unruhen und sogar zu Aufständen mit einigen Todesfällen in den Jahren 2004 und 2005.[13]
In großen Teilen des Hochlandes von Tibet stellt das Sammeln des Chinesischen Raupenpilzes die wichtigste Einnahmequelle dar. Im Autonomen Gebiet Tibet bildet der Handel mit dem Pilz 8,5 % des Bruttoinlandsproduktes und damit den wichtigsten Wirtschaftssektor der Region (2004).[10] Bei der ländlichen Bevölkerung dieser Region (93 %) beträgt der Anteil des gesamten Pro-Kopf-Einkommens in bar durch das Sammeln 25 %;[14] der Anteil des gesamten Einkommens beläuft sich auf mindestens 40 %.[15] In Qamdo und Nagqu, die zu den Hauptsammelgebieten zählen, macht die Sammeltätigkeit 70 bis 90 % des Haushaltseinkommens aus.[10]
Über die Bedeutung des Pilzes in einigen Gebieten von Nepal wurde in der FAZ am 23. Januar 2016 berichtet.[16]
Der Chinesische Raupenpilz ist ein seit Jahrhunderten geschätzter Pilz, der bis heute als Währung eingesetzt wird. Während der Kulturrevolution zwischen 1966 und 1976 brach der Markt des Pilzes zusammen. Zu dieser Zeit kostete ein Kilogramm 21 Yuan.[8] Ab den 1980er-Jahren stiegen die Preise sehr schnell. Der Wert des Chinesischen Raupenpilzes hat sich zwischen 1997 und Mitte 2008 etwa verneunfacht.[10] Mitte 2008 erzielte er je nach Qualität z. B. in Lhasa einen Preis zwischen 60.000 und 160.000 Yuan pro kg.[10] In Shanghai wurden Exemplare hoher Qualität zu dieser Zeit für bis zu 320.000 Yuan pro kg verkauft.[10] Die aus dem Myzel gewonnenen Pillen erzielen nur einen Bruchteil dieser Preise.[7]
Die Qualität des Raupenpilzes wird hauptsächlich durch die Größe der befallenen Raupe, aber auch durch das Größenverhältnis des Stromas und der Raupe sowie die Festigkeit der Raupe bestimmt. Die letzteren beiden Merkmale sind Anzeichen für das Alter des Pilzes und hängen vom Zeitpunkt der Aufsammlung ab. Den höchsten Preis erzielen somit Exemplare, deren Stromata etwa so lang sind wie die Raupe.[17] In diesem Stadium wird die Potenz des Pilzes als am höchsten angesehen, wodurch diese besonders begehrt sind. Von den Tibetern wird er nga bu genannt, was so viel heißt wie „früher Jartsa Gunbu“.[18] Zu diesem Zeitpunkt haben sich die Fortpflanzungsorgane (Perithecien) noch nicht entwickelt. Durch die Entnahme des Pilzes aus dem Boden wird seine Entwicklung unterbrochen. Ältere Exemplare, bei denen die Raupe stark zersetzt worden ist, werden hingegen am Fundort belassen, da sie nahezu wertlos sind. Auf tibetisch wird der Pilz dann tshar bu genannt, was etwa „beendeter Jartsa Gunbu“ bedeutet.[18]
Der Chinesische Raupenpilz wird oft zusammen mit Huhn oder Ente gekocht.[19]
In der traditionellen chinesischen und tibetischen Medizin wird der Chinesische Raupenpilz als kräftigend und aphrodisierend gesehen.[7] Nach dem Erfolg Chinas bei den Olympischen Sommerspielen 1992 gaben die chinesischen Athleten an, zuvor den Chinesischen Raupenpilz eingenommen zu haben.[20] Er wird auch gegen Lungen-, Leber- und Nieren- und Herz-Kreislauf-Beschwerden sowie Rückenschmerzen eingesetzt.[21][7]
Daniel Winkler verweist auf moderne Studien, in denen eine mögliche Wirkung des Pilzes gegen Tumore, darunter auch Krebs, und Viren, sowie immun- und cholesterinregulierende, antioxidante Effekte und ein Anstieg der Ausdauer und der Libido untersucht wurden.[7]
Der Chinesische Raupenpilz (Ophiocordyceps sinensis), auch Tibetischer Raupenpilz oder Tibetischer Raupenkeulenpilz, ist ein Schlauchpilz (Ascomycota) aus der Gruppe der Kernkeulen, der Raupen befällt. Er ist im Hochland von Tibet endemisch. Der Pilz spielt in der traditionellen chinesischen Medizin eine Rolle und ist ein begehrter Heilpilz. Die Nebenfruchtform ist Paecilomyces hepiali.
Tè̤ng-chō̤ (蟲草) sê siŏh cṳ̄ng cĭng-kṳ̄ng, iâ sê siŏh cṳ̄ng iā gói gì dṳ̆ng-iŏh.
Tè̤ng-chō̤ sĕng gāng-ngiēng tè̤ng, gáu tè̤ng-giāng sī ī-hâiu téng ĭ chói diē-sié buóh chók lì gì, gó-chṳ̄ hô̤ lā̤ „tè̤ng-chō̤“.
यार्चा गुम्बा एक आयुर्वेदिक जड़ि-बुटि है जिसे अंग्रेजी में Cordyceps Sinensis कहा जाता है। यार्चा गुम्बा नेपाली नाम है जो समुद्र तल से 3800 मिटर ऊपर नेपाल और तिब्बत के हिमालय पर पाया जाता है। यह एक High Value Traditional Medicine है। यार्चा गुम्बा एक फिल्म किट (movie insect) और एक प्रकार के पौधे के प्रतिक्रिया के द्वारा सर्दियोँ के दिनोँ में बनता है। यह भूरे रंग का होता है तथा यह 2 ईंच लम्बा होता है तथा इसका स्वाद मीठा होता है।
सबसे प्रमुख बात यह है कि इसका प्रभाव नाकारात्मक नही होता (no negative effects) कोई भी ब्यक्ति इसका इस्तेमाल कर सकता है। इसके इस्तेमाल से सेक्स करने कि इच्छा उत्पन्न होती है (creat sexual desire) बिना किसी नुक्सान के।
यह अन्य भी कई तरह के बिमारियो के दवा के लिए इस्तेमाल होता है। जैसे फेफड़े का ईलाज, tonifies kidney, empotence dieses आदि में उपयोग होता है। यह समयपूर्व बुढ़ापा को भी रोकता है और मानव प्रतिरक्षक क्षमता को बढ़ाता है।
यार्चा गुम्बा एक आयुर्वेदिक जड़ि-बुटि है जिसे अंग्रेजी में Cordyceps Sinensis कहा जाता है। यार्चा गुम्बा नेपाली नाम है जो समुद्र तल से 3800 मिटर ऊपर नेपाल और तिब्बत के हिमालय पर पाया जाता है। यह एक High Value Traditional Medicine है। यार्चा गुम्बा एक फिल्म किट (movie insect) और एक प्रकार के पौधे के प्रतिक्रिया के द्वारा सर्दियोँ के दिनोँ में बनता है। यह भूरे रंग का होता है तथा यह 2 ईंच लम्बा होता है तथा इसका स्वाद मीठा होता है।
यार्सा गुम्बा एक बहुमुल्य जडिबुटि हो । लामा भाषामा यार्साको अर्थ आधाजीव र गुम्बाको अर्थ आधा विरूवा वा बुटी (हर्बस्भ) हुन्छ । विश्वमा अहिले सम्म Cordyceps वर्गमा पर्ने ढुसीहरू (sac fungus)का ६८० भन्दा बढी प्रजातीहरू पत्ता लागेका छन् । यी मध्ये सबैभन्दा परिचित ढुसी यार्चागुम्बालाई अंग्रेजीमा Caterpillar fungus भनिन्छ । यसको बैज्ञानिक नाम Cordyceps Sinensis हो । ल्याटीन शब्दहरू cord "club", ceps "head" र चिनीयाँ भन्ने अर्थमा sinensisबाट यसको वैज्ञानिक नाम Cordyceps Sinensis राखिएको हो । यार्सागुम्बा नेपाल र तिब्बतको हिमाली भागमा पाईने एक प्रकारको बहुमुल्य जडीबुटी हो । यो समुन्द्र सतहबाट ३,००० मीटर देखी ६,००० मीटरको उचाईमा पाइन्छ । यसलाई तिब्बती भाषामा यार्साकुन्भु तथा यार्सागुन्बु भनिन्छ । यार्सागुम्बा एक प्रकारको झुसिलकिराको टाउकोबाट ढुसी उम्रिएर बन्दछ । हिमाली भेगमा हिउँद सकिएपछि बैशाख तिर हिउँ पग्लन्छ र बिरुवाहरू उम्रिएर फूल फूल्न शुरु गर्छ, त्यही समयमा पुतलीहरूले फुल पार्न थाल्छन । सोहि पुतलिको लार्भा अवस्थामा रहेको झुसिलकिरा जमीन मुनि पुग्छ र उक्त झुसिलकिराको टाउकोमा ढुसी उम्रन्छ । यसको जमीन माथिको ढुसी च्याउ खैरो रंगको र जमीन मुनिको भाग पंहेलो रंगको हुन्छ । जमीन मुनिको भाग ४ मि. मि. मोटो र ४ से. मि. जति लामो तथा माथीको भाग मसिनो ५-६ से. मि. जति लामो हुन्छ । यार्सागुम्बा यस्तो जडीबुटी हो, जसमा वनस्पति र जीव दुबै हुन्छ र यो कहिल्यै पनि मर्दैन । समुद्र सतहदेखि ३८ सय मीटरदेखि ४८ सय मीटरसम्मको उचाइमा यो पाइन्छ । यो अमूल्य जडीबुटी हिमाली भेकका शेर्पा भोटेहरूसँग हुने र उनीहरूले प्रयोग गर्ने गरेको पाइन्छ । त्यसैले यसलाई शेर्पाहरू ‘छातावु’ अर्थात छाता ओड्ने किरा भन्छन् ।जमिनमुनि प्राणी र जमिनमाथि बनस्पति हुनाले यसलाई छाताबु भन्ने गरेको विश्वास गरिन्छ । शेर्पा भाषामा यसलाई ‘यार्चा गुम्बु’ भनिन्छ ।
यार्सागुम्बा, यो शब्द तिब्बती भाषाबाट अपभ्रंस भएर आएको शब्द हो । तिब्बती भाषामा यसलाई ‘यारचा कुम्भू भनिन्छ । जसमा 'यार'को अर्थ बर्षा,'सा'को अर्थ घाँस र 'कुन्भु'को अर्थ हिउँदे किरा अर्थात बर्षामा घाँस र हिउँदमा किरा भन्ने बुझिन्छ । यो अमूल्य जडीबुटी हिमाली भेकका शेर्पा भोटेहरूसँग हुने र उनीहरूले प्रयोग गर्ने गरेको पाइन्छ । शेर्पा भाषामा यसलाई ‘यार्चा गुम्बु’ भनिन्छ । जसको अर्थ ‘यार्चा’ वनस्पति र ‘गुम्बु’ किरा हो । वनस्पति र किरासँगै भएको बस्तु यार्सागुम्बु भन्छन् । यस जडीबुटीको नाम दुईवटा शब्दहरूको संयोजनबाट बनेको हुन्छ ‘यार्सा’ र गुम्बा’ नेपाली प्रचलित भाषामा यसलाई यार्सागुम्बा भनिन्छ । नेपालका कतिपय स्थानहरूमा भने यसलाई जीवनबुटी र किडाजडी भनिन्छ भने कसै कसैले त अश्लील नामले समेत चिन्ने गरेको पाइन्छ । कर्णाली अञ्चलको जुम्ला र हुम्लाका भोटेहरूले यसलाई यार्साकिमु भन्छन्[२] ।
विश्वमा १००, चीनमा २१, भारतमा ७ र नेपालमा २ प्रजातिका यार्सागुम्बा पाइन्छन् । यसलाई यौनशक्तिबर्धक र सर्वगुण सम्पन्न टनिकको रूपमा लिइएको छ । पुरुष नपुंसकता र अजीर्ण अपचमा स्थानीय कुखराको मासुमा र मृगौलाको रोगमा सुँगुरको मासुमा यसलाई पकाएर खाइन्छ । खोकी, दम, क्षयरोग, अनिद्रामा यसलाई चिनिया औषधी विधि अनुसार सेवन गरिन्छ । बीर्यमा शुक्राणुको संख्या बढाउन र शुक्राणुलाई स्वस्थ्य राख्न अण्ड र डिम्बाशयको खराबी कमलपित्त जन्डिसमा यो उपयोगी देखिएको छ । स्नायु सम्बन्धी रोग अनिद्रा मांशपेसीको दुखाई श्वासप्रश्वास सम्बन्धी रोगमा कोलेष्ट्रोल घटाउन रोग प्रतिरोधक क्षमता बढाउन यो उपयोगी छ । हाल यार्सागुम्बालाई चामल, चिया आदिमा मिसाएर बजारमा बिक्री वितरण भइरहेको छ । नेपालको हिमाली भेगमा पाइने यार्सागुम्वा प्रकृतिको अनुपम उपहार हो। यार्सागुम्वा सन् २००१ सम्म व्यपारिक प्रयोजनमा थिएन र मुल्यपनि थिएन। २८ लाख सम्म पर्छ यसको गुणस्तर कम हुदा मुल्य पनि कम हुन्छ । अहिले १ न को यार्सा प्रतिलिको २८ लाख नेपाली रुपैया पर्छ । अत्यन्त महङ्गो मूल्य बिक्री हुने यार्सागुम्बालाई नेपालमा येल्लो लिभिङ गोल्ड (अंग्रेजी:Yellow Living Gold) का रुपमा समेत पहिचान दिन थालिएको छ।[३]नेपालमैं पाइने ३ प्रकारका यार्सागुम्बाहरू पनि सबै प्रयोगयोग्य र बहुमूल्य छैनन् । बनस्पतिविज्ञहरूका अनुसार नेपालमा पाइने यार्सागुम्बाहरूमध्ये कोर्डिसेप्स सिाइनेन्सिस प्रजातिको यार्सागुम्बा मात्र बहुमूल्य र प्रयोगमा आउँछ । यी तीनैवटा यार्सागुम्बाको नाम बानस्पातिक नाम हो । संसारमा पाइने यार्सागुम्बाहरूमा पनि कोर्डिसेप्स सिाइनेन्सिस मात्र औषधिको रुपमा प्रयोग गरिन्छ । हुनत यार्सागुम्बाको प्रयोग कामोत्तेजक औषधि तथा स्मरण शक्तिवर्द्धक औषधिको रुपमा प्रयोग गरेको कुरा विभिन्न पुस्तकहरूमा उल्लेख भएको पाइन्छ । तर यसलाई औषधिको रुपमा त्यतिमा मात्र प्रयोग गरिने कुरा नेपालको आयुर्वेदिकले मान्न तयार छैन । उसका अनुसार यस बाहेक अन्य औषधिमा पनि यार्सागुम्बाको प्रयोग गरिन्छ । यार्सागुम्बा पाइने ठाउँका मानिसहरूका अनुसार यार्सागुम्बा रक्तश्राप रोक्न, काटेको घाउ चाँडै निको पार्न, रगतमासी निको पार्न तथा शरीर दुखेमा पनि यसलाई पिसेर धुलो बनाई खाने गरिन्छ । कतिपय मानिसहरूले भने हिमालमा पाइने पाँचऔंले, मौरीको मह र दूधसँग यार्सागुम्बा मिसाएर खाने गर्दछन् । यसरी खाँदा तागत बढ्ने विश्वास गरिन्छ । यसका साथै यसको धूलोलाई उमालेको दूधसँग खाएमा भिटामिनको कमीलाई पूरा गर्दछ भन्ने विश्वास गर्दछन् । कतिपयको भनाइमा भने तीन वटा यार्सागुम्बालाई उमालेको दूध वा महसँग खाएमा यौन उत्तेजकको काम गर्ने गर्छ भन्न विश्वास छ । बैज्ञानिक तथा वनस्पति विज्ञहरूको भनाइ अनुसार १३ वटा अन्य जडीबुटीसँग यार्सागुम्बालाई मिसाएर लगातार ३ बर्ष खाइरहे मोटोघाटो, फुर्तिलो र सुन्दर हुने गर्दछ । त्यसैले यार्सागुम्बाबाट बनाइएका टनिकहरू चीनमा खुल्ला रुपमा बिक्री गरिन्छ । हिमाली भेगबाट औषधि ल्याएर बिक्री गर्ने लामा भोटेहरू भने यसको उपयोग कामोत्तेजकका लागि तथा स्मरण शक्ति बढाउनका लागि उपयोग गरिने बताउछन् । उनीहरूका अनुसार ३ तोला यार्सागुम्बा, २ केजी सेतो चामल, ५ तोला पाँचऔंले र एक लिटर दूधलाई हिमालको चोखो पानीमा पकाएर तीन दिन दिनको ३/३ चम्चा बिहान बेलुका खाएमा यौन शक्ति बढ्ने बताउछन् । त्यसरी नै आधा लिटर रातो गाईको दूध, लिगातुर झार अलिकति, ५ तोला यार्सागुम्बा, ५ तोला यार्सागुम्बा, आधा लिटर कालो गाईको दूध १ तोला काँडे धुप्पी चौथाइ तोला भालुको पित्त, अलिकति पाहाको मासु र अलिकति हिमाली भेकमा पाइने सर्पको मासु जम्मा गरेर दूधबाहेक अरुलाई पिसेर दूधमा पकाएर साना साना मटरका दाना जत्रै गोली बनाएर एक महिनासम्म बिहान बाहिर हावामा ननिस्की ३ चक्की र बेलुका आगोलाई नछोइकन ३ चक्की खाएमा स्मरण शक्ति बढ्ने कुरा बताउछन् साथै उल्लेखित मात्रा भन्दा बढी खाएमा मान्छे पागल हुने कुरा उनीहरू बताउँछन् । अन्त्यमा बर्षायाम शुरु हुँदा नहुँदै पश्चिम उत्तरका मानिसहरू घर नै छोडेर यार्सागुम्बाको खोजीमा जान्छन् । कतिपय विद्यालय समेत बन्द हुन्छन् र विद्यार्थीहरू समेत उक्त कार्यमा सरिक हुन्छन् । यार्सागुम्बा टिप्न भने त्यति सजिलो भने छैन । घर बाहिरको बास र हिमपातका कारण ज्यान नै जोखिममा पर्ने हुन्छ । भर्खरै मात्र पनि १९ जना व्यक्तिहरू हिमपातमा परी मरिसकेका छन् । तर पनि बजार मूल्य राम्रो भएका कारण मान्छेहरूको यस प्रतिको आकर्षण घटेको पाइदैन । नेपाल सरकारले यार्सागुम्बा टिप्न प्रतिबन्ध नलगाए पनि करका रुपमा पैसा उठाउँदै आएको बताउछन् यार्सागुम्बा टिप्न जानेहरू ।[२]
किंवदन्ती अनुसार राम र रावणको युद्धमा लक्ष्मणलाई वाण लागेर मुर्छित हुँदा नेपालको उत्तरी हिमाली भेकबाट हनुमानले यही यार्सागुम्बा लिएर गइ लक्ष्मणलाई खुवाएर बिउँझाएका थिए भन्ने कुरा प्रचलित छ । हुन पनि यो कहिल्यै मर्दैन । बनस्पति मरे प्राणी जिवितै रहन्छ, प्राणी मरे बनस्पति जिवितै रहन्छ । बनस्पति जिवितै रहेपछि प्राणीको पुनः जन्म हुन्छ । बसन्तकुमार शर्मा ‘नेपाल’ को ‘नेपाली शब्द सागर’ मा यार्सागुम्बाको अर्थ टुप्पोतिरको भाग झारपात र जरातिरको भाग किरा प्रकारको देखिने हिमाली डुलन्ते झार, तागतका लागि सुकुटीका रुपमा काम लाग्ने डुलन्ते झार भनी नेपालीमा अर्थ लगाइएको छ ।[२]
यार्सागुम्बा भनेको हिमाली भेकमा पाइने ढुसी र झुसिल्किरा एकै ठाउँमा जोडिएर रहेको बस्तु हो । यसमा ढुसी र झुसिल्किरा परस्परमा आश्रति भएका हुन्छन् । यार्सागुम्बाको जीवनचक्रका सम्बन्धमा बनस्पतिविदहरूका अनुसार यो ६ महिना किरा र ६ महिना बनस्पति भएर रहन्छ । त्यसरी हेर्दा बनस्पति जिवित रहे प्राणी मर्ने र प्राणी जिवित रहे बनस्पति मर्ने हुन्छ । जमिनमा रहेका पुराना यार्सागुम्बाबाट हावामा प्रशस्त बीऊहरू फैलिरहन्छन् । यी बीऊहरू एक प्रकारका पुतली, झुसिल्किराको शरीरमा टाँसिन्छन् र त्यहीँ उम्रन्छन् । यी बीऊहरू उम्रेपछि यिनका जराहरू झुसिल्किराको शरीरमा फैलन्छन् त्यस समयसम्म झुसिल्किरा हिडडुल गरिरहेकै हुन्छ । यसरी यो बनस्पतिको जराहरूले झुसिल्किरालाई पुरै ढाक्दै गएपछि झुसिल्किरा जमिनभित्र गएर मर्छ । झुसिल्किरा जमिनमा मरिसके पछि बनस्पतिले आफ्नो आहारा त्यही झुसिल्किराको शरीरबाट लिन्छ र बनस्पति विकसित हुन्छ अर्थात माटो माथि जिवित रहन्छ माटो मुनी मर्छ । माटो माथिको बनस्पति माटोमुनिको प्राणीको टाउकोबाट पलाएको हुन्छ यसको रङ्ग कालो हुन्छ जसको टुप्पोमा सानासाना प्वालहरू हुन्छन् ती प्वाल भित्र लामा लामा थैला हुन्छन् र प्रत्येक थैलामा मसिना मसिना लामा लामा बीऊ हुन्छन् । यो बिशेष गरेर उत्तरी क्षेत्रमा बर्षभरि पाउन सकिन्छ । यो ढुसी झुसिल्किराको शरीरबाट खाद्य पदार्थ प्राप्त गरेर विकसित हुन्छ । र यसका प्रत्येक दुई भाग हुन्छन् जमीनमाथिको भाग यार्सा र जमिनमुनिको भाग गुम्बा । यो परस्पर जोडिएको हुन्छ । जबसम्म बनस्पति पूर्ण विकसित हुँदैन तबसम्म प्राणी डुलिरहने हुनाले यसलाई डुलन्ते झार भनिएको हो । विभिन्न बनस्पति सम्बन्धि पुस्तकमा यार्सागुम्बाका १०० भन्दा बढी प्रजाति रहेको उल्लेख गरिएको छ । ती मध्ये जापानमा ३० वटा, ब्रिटेनमा १२ वटा, भारतमा ७ वटा चीनमा २१ वटा प्रजातिका यार्सागुम्बा पाइन्छ ।[२] । नेपालको सन्दर्भमा भने यकिन गरेर भन्न नसकिने बनस्पतिविज्ञहरू वताउछन् । तर पनि उनीहरूका अनुसार नेपालमा पाइने यार्सागुम्बाहरूमा कोर्डिसेप्स साइनेन्सिस, कोर्डिसेप्स मिलिटरिस र कोर्डिसेप्स नुटन्स प्रमुख रहेका छन् । कोर्डिसेप्स साइनेन्सिस जातका यार्सागुम्बा नेपालका ताप्लेजुङ, संखुवासभा, दार्चुला, बझाङ, बाजुरा, जुम्ला, हुम्ला, मुगु, डोल्पा, मनाङ, सिन्धुपाल्चोक, रसुवा, दोलखा जिल्लाहरूमा पाइन्छ । त्यस्तै कोर्डिसेप्स मिलिटरिस जातको यार्सागुम्बा भक्तपुरको सूर्यविनायकमा पाइन्छ भने कोर्डिसेप्स नुटन्स शिवपुरी नागार्जूृनको जंगल, गोकर्ण मनाङमा पाइन्छ ।[२] हुनत हिमाली भेगमा लामाहरू यार्सागुम्बा धर्मात्मा मानिसहरूले मात्र भेटाउछन् भन्छन् र कतिपय लेकबाट औषधि बेच्न आएका मानिसहरूले यार्सा भनेर झुक्याएर औषधि बेच्ने गरेको पनि पाइन्छ तर वास्तवमा यार्सागुम्बा च्याउ जस्तै भेटिने बस्तु हो तर के कुरा चाँही सत्य हो भने पहिला एउटा भेट्न चाँही निकै समस्या पर्छ । एउटा भेटिए पछि अरु सजिलै पाउन सकिन्छ किनभने अरु यार्सागुम्बाहरू आपसमा वरपर रहने हुनाले सजिलै पाउन सकिन्छ । यार्सागुम्बा भेटाउन धर्मी र पापी भन्ने कुरा चाँही सरासर गलत हो ।
यार्सागुम्बाको अस्तित्व पौराणिक कालदेखि नै नेपालमा रहँदै आएको पाइन्छ । यसको उपयोग हिमाली भेगका शेर्पाहरूले गर्दै आएका थिए । विभिन्न जडीबुटीका रुपमा प्रयोग भइरहेको यार्सागुम्बा पहिलो पटक खोजी गरेर प्रकाशमा ल्याइएको भने त्यति धेरै भएको छैन । यार्सागुम्बाको पहिलो पटक संकलन गर्ने श्रेय सन् १९५२ मा ब्रिटिस म्युजियम लण्डनको तर्फबाट बनस्पति संकलन गर्न आएका पोलुनिन साइकल र विलियमलाई जान्छ । उनीहरूले ४२०० मिटरको उचाईमा रहेको च्याखुर लेकबाट अत्यन्तै मूल्यवान यार्सागुम्बा भेटाएर लगेका थिए । यार्सागुम्बाको उपयोगिता संसारमा पाइने १०० भन्दा बढी प्रजातिका यार्सागुम्बाहरू दुर्लभ, बहुमूल्य र प्रयोगका लागि उपयुक्त मानिदैनन् ।[२]
यार्सा गुम्बा एक बहुमुल्य जडिबुटि हो । लामा भाषामा यार्साको अर्थ आधाजीव र गुम्बाको अर्थ आधा विरूवा वा बुटी (हर्बस्भ) हुन्छ । विश्वमा अहिले सम्म Cordyceps वर्गमा पर्ने ढुसीहरू (sac fungus)का ६८० भन्दा बढी प्रजातीहरू पत्ता लागेका छन् । यी मध्ये सबैभन्दा परिचित ढुसी यार्चागुम्बालाई अंग्रेजीमा Caterpillar fungus भनिन्छ । यसको बैज्ञानिक नाम Cordyceps Sinensis हो । ल्याटीन शब्दहरू cord "club", ceps "head" र चिनीयाँ भन्ने अर्थमा sinensisबाट यसको वैज्ञानिक नाम Cordyceps Sinensis राखिएको हो । यार्सागुम्बा नेपाल र तिब्बतको हिमाली भागमा पाईने एक प्रकारको बहुमुल्य जडीबुटी हो । यो समुन्द्र सतहबाट ३,००० मीटर देखी ६,००० मीटरको उचाईमा पाइन्छ । यसलाई तिब्बती भाषामा यार्साकुन्भु तथा यार्सागुन्बु भनिन्छ । यार्सागुम्बा एक प्रकारको झुसिलकिराको टाउकोबाट ढुसी उम्रिएर बन्दछ । हिमाली भेगमा हिउँद सकिएपछि बैशाख तिर हिउँ पग्लन्छ र बिरुवाहरू उम्रिएर फूल फूल्न शुरु गर्छ, त्यही समयमा पुतलीहरूले फुल पार्न थाल्छन । सोहि पुतलिको लार्भा अवस्थामा रहेको झुसिलकिरा जमीन मुनि पुग्छ र उक्त झुसिलकिराको टाउकोमा ढुसी उम्रन्छ । यसको जमीन माथिको ढुसी च्याउ खैरो रंगको र जमीन मुनिको भाग पंहेलो रंगको हुन्छ । जमीन मुनिको भाग ४ मि. मि. मोटो र ४ से. मि. जति लामो तथा माथीको भाग मसिनो ५-६ से. मि. जति लामो हुन्छ । यार्सागुम्बा यस्तो जडीबुटी हो, जसमा वनस्पति र जीव दुबै हुन्छ र यो कहिल्यै पनि मर्दैन । समुद्र सतहदेखि ३८ सय मीटरदेखि ४८ सय मीटरसम्मको उचाइमा यो पाइन्छ । यो अमूल्य जडीबुटी हिमाली भेकका शेर्पा भोटेहरूसँग हुने र उनीहरूले प्रयोग गर्ने गरेको पाइन्छ । त्यसैले यसलाई शेर्पाहरू ‘छातावु’ अर्थात छाता ओड्ने किरा भन्छन् ।जमिनमुनि प्राणी र जमिनमाथि बनस्पति हुनाले यसलाई छाताबु भन्ने गरेको विश्वास गरिन्छ । शेर्पा भाषामा यसलाई ‘यार्चा गुम्बु’ भनिन्छ ।
冬虫夏草（学名：Ophiocordyceps sinensis，藏文：དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ་，藏语拼音：yartsa gunbu，威利：dbyar rtswa dgun 'bu），又俗称虫草、冬虫草，正式上则叫作中华虫草，是一种寄生于昆虫个真菌，通常寄生拉鳞翅目幼虫体内生长。
यार्सा गुम्बा एक बहुमुल्य जडिबुटि छी। लामा भाषाम यार्साक अर्थ आधाजीव आ गुम्बाक अर्थ आधा गाछ वा बुटी (हर्बस्भ) होएत अछि। विश्वम अखन धरि Cordyceps वर्गक ढुसीसभ (sac fungus)क ६८०सँ बेसी प्रजातीसभ भेटल अछि। ई मध्य सबैसँ परिचित ढुसी यार्चागुम्बाके अंग्रेजीम Caterpillar fungus कहैत अछि । एकर बैज्ञानिक नाम Cordyceps Sinensis छी । ल्याटीन शब्दसभ cord "club", ceps "head" आर चिनीयाँ अर्थम sinensis सँग एकर वैज्ञानिक नाम Cordyceps Sinensis राखल गेल अछि। यार्सागुम्बा नेपाल आर तिब्बतक हिमाली भागम भेटवाला एक प्रकारक बहुमुल्य जडीबुटी छी । ई समुन्द्र सतहसँ ३,००० मीटर सँ ६,००० मीटरक उचाईम भेटल जाएत अछि । एकरा तिब्बती भाषाम यार्साकुन्भु तथा यार्सागुन्बु कहैत अछि । जहिमे 'यार'क अर्थ बर्षा,'सा'क अर्थ घाँस आर 'कुन्भु'क अर्थ हिउँ किरा अर्थात बर्षाम घाँस आर हिउँदम किरा सेहो बुझल जायेत अछि । यार्सागुम्बा एक प्रकारक झुसिलकिराक माथसँ ढुसीसे बनैत अछि । हिमाली भेगम हिउँद खतम भेलाक बाध बैशाख सँ हिउँ पगलेत अछि आ बिरुवासभम फूल शुरु होएत अछि , ओही समयम पुतलीसभ फुल दैत अछि । सोहि पुतलिक लार्भा अवस्थाम रहल झुसिलकिरा जमीन नीचा जाएत अछि आर उक्त झुसिलकिराक माथम ढुसी होएत अछि । एकर जमीन माथिक ढुसी च्याउ खैर रंगक आर जमीनम भेल भाग पियर रंगक होएत अछि । जमीनमे भेल भाग ४ मि. मि. मोट आर ४ से. मि. जेहन लम्बा तथा उपरका भाग महिन ५-६ से. मि. जेहन लम्बा होएत अछि ।
विश्वमा १००, चीनमा २१, भारतमा ७ आर नेपालमा २ प्रजातिक यार्सा गुम्बा पावल जाएत अछि । एकरा यौन शक्ति बर्धक आर सर्वगुण सम्पन्न टनिकको रूपम लेल जाएत अछि । पुरुष नपुंसकता आर अजीर्ण अपचमा स्थानीय मुर्गाक मासुम आर मृगौलाक रोगम सुँगरक मासुम एकरा मिलाक खाइत अछि । खोकी, दम, क्षयरोग, अनिद्रामे एकरा चिनिया औषधी विधि अनुसार सेवन करल जायेत अछि । बीर्यम शुक्राणुक संख्या बढावैल आर शुक्राणुक स्वस्थ्य राख्नम अण्ड आर डिम्बाशयक खराबी कमलपित्त जन्डिसम ई उपयोगी देखल गेल अछि । स्नायु सम्बन्धी रोग अनिद्रा मांशपेसीक दुखाई श्वासप्रश्वास सम्बन्धी रोगम कोलेष्ट्रोल घटावम रोग प्रतिरोधक क्षमता बढावल ई उपयोगी होएत अछि । हाल यार्सागुम्बाक चामल, चिया आदिम मिसावट बजारम बिक्री वितरण करैत अछि ।
नेपालक हिमाली भेगम भेटऽ वाला यार्सा गुम्वा प्रकृतिक अनुपम उपहार छी । यार्सागुम्वा सन् २००१ धरि व्यपारिक प्रयोजनम नै छल आर मुल्य सेहो नै छल। अखन् एकर मुल्य प्रति किलो दुई लाख तक तोकल गेल अछि । अत्यन्त महङ्ग मुल्यम बिक्री होववाला यार्सा गुम्बा नेपालम येल्लो लिभिङ गोल्ड (अंग्रेजी:Yellow Living Gold) क रुपमा समेत पहिचान दै लागल अछि।[२]
यार्सा गुम्बा एक बहुमुल्य जडिबुटि छी। लामा भाषाम यार्साक अर्थ आधाजीव आ गुम्बाक अर्थ आधा गाछ वा बुटी (हर्बस्भ) होएत अछि। विश्वम अखन धरि Cordyceps वर्गक ढुसीसभ (sac fungus)क ६८०सँ बेसी प्रजातीसभ भेटल अछि। ई मध्य सबैसँ परिचित ढुसी यार्चागुम्बाके अंग्रेजीम Caterpillar fungus कहैत अछि । एकर बैज्ञानिक नाम Cordyceps Sinensis छी । ल्याटीन शब्दसभ cord "club", ceps "head" आर चिनीयाँ अर्थम sinensis सँग एकर वैज्ञानिक नाम Cordyceps Sinensis राखल गेल अछि। यार्सागुम्बा नेपाल आर तिब्बतक हिमाली भागम भेटवाला एक प्रकारक बहुमुल्य जडीबुटी छी । ई समुन्द्र सतहसँ ३,००० मीटर सँ ६,००० मीटरक उचाईम भेटल जाएत अछि । एकरा तिब्बती भाषाम यार्साकुन्भु तथा यार्सागुन्बु कहैत अछि । जहिमे 'यार'क अर्थ बर्षा,'सा'क अर्थ घाँस आर 'कुन्भु'क अर्थ हिउँ किरा अर्थात बर्षाम घाँस आर हिउँदम किरा सेहो बुझल जायेत अछि । यार्सागुम्बा एक प्रकारक झुसिलकिराक माथसँ ढुसीसे बनैत अछि । हिमाली भेगम हिउँद खतम भेलाक बाध बैशाख सँ हिउँ पगलेत अछि आ बिरुवासभम फूल शुरु होएत अछि , ओही समयम पुतलीसभ फुल दैत अछि । सोहि पुतलिक लार्भा अवस्थाम रहल झुसिलकिरा जमीन नीचा जाएत अछि आर उक्त झुसिलकिराक माथम ढुसी होएत अछि । एकर जमीन माथिक ढुसी च्याउ खैर रंगक आर जमीनम भेल भाग पियर रंगक होएत अछि । जमीनमे भेल भाग ४ मि. मि. मोट आर ४ से. मि. जेहन लम्बा तथा उपरका भाग महिन ५-६ से. मि. जेहन लम्बा होएत अछि ।
Ophiocordyceps sinensis (formerly known as Cordyceps sinensis), known colloquially as caterpillar fungus, is an entomopathogenic fungus (a fungus that grows on insects) in the family Ophiocordycipitaceae. It is mainly found in the meadows above 3,500 metres (11,500 ft) on the Tibetan Plateau in Tibet and the Himalayan regions of Bhutan and Nepal. It parasitizes larvae of ghost moths and produces a fruiting body which used to be valued as a herbal remedy in traditional Chinese medicine. Caterpillar fungus contains the compound cordycepin, an adenosine derivative.[2] However, the fruiting bodies harvested in nature usually contain high amounts of arsenic and other heavy metals, so they are potentially toxic and sales have been strictly regulated by China's State Administration for Market Regulation since 2016.[3]
O. sinensis parasitizes the larvae of moths within the family Hepialidae, specifically genera found on the Tibetan Plateau and in the Himalayas, between elevations of 3,000 and 5,000 metres (10,000 and 16,000 ft). The fungus germinates in the living larva, kills and mummifies it, and then a dark brown stalk-like fruiting body which is a few centimeters long emerges from the corpse and stands upright.
O. sinensis is classified as a medicinal mushroom, and its use has a long history in traditional Chinese medicine as well as traditional Tibetan medicine.[4] The hand-collected, intact fungus-caterpillar body is valued by herbalists as medicine, and because of its cost, its use is also a status symbol.[5][6]
The fruiting bodies of the fungus are not yet cultivated commercially,[7] but the mycelium form can be cultivated in vitro.[8][9] Overharvesting and overexploitation have led to the classification of O. sinensis as an endangered species in China.[10] Additional research needs to be carried out in order to understand its morphology and growth habits for conservation and optimum utilization.
Ophiocordyceps sinensis consists of two parts, a fungal endosclerotium (within the caterpillar) and stroma.[11] The stroma is the upper fungal part and is dark brown or black, but can be a yellow color when fresh, and longer than the caterpillar itself, usually 4–10 cm. It grows singly from the larval head, and is clavate, sublanceolate or fusiform, and distinct from the stipe (stalk).[12] The stipe is slender, glabrous, and longitudinally furrowed or ridged.
The fertile part of the stroma is the head. The head is granular because of the ostioles of the embedded perithecia.[11] The perithecia are ordinally arranged and ovoid.[12] The asci are cylindrical or slightly tapering at both ends, and may be straight or curved, with a capitate and hemispheroid apex, and may be two to four spored.[11] Similarly, ascospores are hyaline, filiform, multiseptate at a length of 5–12 μm and subattenuated on both sides.[12] Perithecial, ascus and ascospore characters in the fruiting bodies are the key identification characteristics of O. sinensis.
Ophiocordyceps (Petch) Kobayasi species produce whole ascospores and do not separate into part spores. This is different from other Cordyceps species, which produce either immersed or superficial perithecia perpendicular to stromal surface, and the ascospores at maturity are disarticulated into part spores.[13] Generally Cordyceps species possess brightly colored and fleshy stromata, but O. sinensis has dark pigments and tough to pliant stromata, a typical characteristic feature of most of the Ophiocordyceps species.[7]
The species was first described scientifically by Miles Berkeley in 1843 as Sphaeria sinensis;[14] Pier Andrea Saccardo transferred the species to the genus Cordyceps in 1878.[15] The fungus was known as Cordyceps sinensis until 2007, when molecular analysis was used to amend the classification of the Cordycipitaceae and the Clavicipitaceae, resulting in the naming of a new family Ophiocordycipitaceae and the transfer of several Cordyceps species including C. sinensis to the genus Ophiocordyceps.[13]
In Tibet it is known as yartsa gunbu, དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ་ (Wylie: dbyar rtswa dgun 'bu, ZYPY: 'yarza g̈unbu', Lhasa dialect: [jɑ̀ːt͡sɑ kỹ̀pu], "summer grass winter worm"). The name was first recorded in the 15th century by the Tibetan doctor Zurkhar Namnyi Dorje. In colloquial Tibetan yartsa gunbu is often shortened to simply "bu" or "yartsa". The Tibetan name is transliterated in Nepali as यार्चागुन्बू, yarshagumba, yarchagumba or yarsagumba. The transliteration in Bhutan is yartsa guenboob.
In India, it is known as keera jhar, keeda jadi, keeda ghas or ghaas fafoond in Nepali, Hindi and Garhwali.
It is known in Chinese as dōng chóng xià cǎo (冬蟲夏草), meaning "winter worm, summer grass", which is a literal translation of the original Tibetan name.[16] In traditional Chinese medicine, its name is often abbreviated as chong cao (蟲草 "insect plant"), a name that also applies to other Cordyceps species, such as C. militaris. In Japanese, it is known by the Japanese reading of the characters for the Chinese name, tōchūkasō (冬虫夏草). Strangely, sometimes in Chinese English-language texts Cordyceps sinensis is referred to as aweto, which is the Māori name for Ophiocordyceps robertsii, a species from south-eastern Australia and New Zealand.[17]
The English term "vegetable caterpillar" is a misnomer, as no plant is involved. "Caterpillar fungus" is a preferred term.
Since the 1980s, 22 species in 13 genera have been attributed to the anamorph (asexually reproducing mold-like form) of O. sinensis. Of the 22 species, Cephalosporium acreomonium is the zygomycetous species of Umbelopsis, Chrysosporium sinense has very low similarity in RAPD polymorphism, hence it is not the anamorph. Likewise, Cephalosporium dongchongxiacae, C. sp. sensu, Hirsutella sinensis and H. hepiali and Synnematium sinnense are synonymous and only H. sinensis is only validly published in articles. Cephalosporium sinensis possibly might be synonymous to H. sinensis but there is lack of valid information. Isaria farinosa is combined to Paecilomyces farinosus and is not the anamorph. Several isolates of Isaria sp., Verticella sp., Scydalium sp. and Stachybotrys sp. were identified only up to generic level, and it is dubious that they are anamorph. Mortierella hepiali is discarded as anamorph as it belongs to Zygomycota. Paecilomyces sinensis and Sporothrix insectorum are discarded based on the molecular evidence. P. lingi appeared only in one article and thus is discarded because of incomplete information. Tolypocladium sinense, P. hepiali, and Scydalium hepiali, have no valid information and thus are not considered as anamorph to Ophiocordyceps sinensis. V. sinensis is not considered anamorph as there is no valid published information. Similarly, Metarhizium anisopliae is not considered anamorph as it has widely distributed host range, and is not restricted only in high altitude.[18]
Thus Hirsutella sinensis is considered the validly published anamorph of O. sinensis, Cordyceps nepalensis and C. multiaxialis which had similar morphological characteristics to O. sinensis, also had almost identical or identical ITS sequences and its presumed anamorph, H. sinensis. This also confirms H. sinensis to be anamorph of O. sinensis and suggests C. nepalensis and C. multiaxialis are synonyms.[19] Evidence based on microcyclic conidiation from ascospores and molecular studies[11] support H. sinensis as the anamorph of the caterpillar fungus, O. sinensis.
The caterpillars prone to infection by O. sinensis generally live 15 cm (5.9 in) underground[20] in alpine grass and shrub-lands on the Tibetan Plateau and the Himalayas at an altitude between 3,000 and 5,000 m (9,800 and 16,400 ft). The fungus is reported from the northern range of Nepal, Bhutan, and also from the northern states of India, apart from northern Yunnan, eastern Qinghai, eastern Tibet, western Sichuan, southwestern Gansu provinces.[20] Fifty-seven taxa from several genera (37 Thitarodes, 1 Bipectilus, 1 Endoclita, 1 Gazoryctra, 3 Pharmacis, and 14 others not correctly identified to genus[7]) are recognized as potential hosts of O. sinensis.
The stalk-like dark brown to black fruiting body (or mushroom) grows out of the head of the dead caterpillar and emerges from the soil in alpine meadows by early spring.[21] During late summer, the fruiting body disperses spores. The caterpillars, which live underground feeding on roots, are most vulnerable to the fungus after shedding their skin, during late summer. In late autumn, chemicals on the skin of the caterpillar interact with the fungal spores and release the fungal mycelia, which then infects the caterpillar.[20]
The infected larvae tend to remain underground vertical to the soil surface with their heads up. After invading a host larva, the fungus ramifies throughout the host and eventually kills it. Gradually the host larvae become rigid because of the production of fungal sclerotia. Fungal sclerotia are multihyphal structures that can remain dormant and then germinate to produce spores. After overwintering, the fungus ruptures the host body, forming the fruiting body, a sexual sporulating structure (a perithecial stroma) from the larval head that is connected to the sclerotia (dead larva) below ground and grows upward to emerge from the soil to complete the cycle.[22]
The slow growing O. sinensis grows at a comparatively low temperature, i.e., below 21 °C. Temperature requirements and growth rates are crucial factors that distinguish O. sinensis from other similar fungi.[7] Climate change is suspected to be negatively affecting the mountain organism.[23][6]
The use of caterpillar fungus as folk medicine apparently originated in Tibet and Nepal. So far the oldest known text documenting its use was written in the late 15th century by the Tibetan doctor Zurkhar Nyamnyi Dorje (Wylie: Zur mkhar mnyam nyid rdo rje) [1439–1475]) in his text: Man ngag bye ba ring bsrel ("Instructions on a Myriad of Medicines"), where he describes its use as an aphrodisiac.[24]
The first mention of Ophiocordyceps sinensis in traditional Chinese medicine was in Wang Ang’s 1694 compendium of materia medica, Ben Cao Bei Yao.[25] In the 18th century it was listed in Wu Yiluo's Ben cao cong xin ("New compilation of materia medica").[26] The ethno-mycological knowledge on caterpillar fungus among the Nepalese people is documented.[27] The entire fungus-caterpillar combination is hand-collected for medicinal use.
In traditional Chinese medicine, it is regarded as having an excellent balance of yin and yang as it is considered to be composed of both an animal and a vegetable. They are now cultivated on an industrial scale for their use in traditional Chinese medicine. However, no one has succeeded so far in rearing the fungus by infecting cultivated caterpillars;[7] all products derived from cultured Ophiocordyceps are derived from mycelia grown on grains or in liquids.
The compound cordycepin, a derivative of the nucleoside adenosine, is found in caterpillar fungus as well as other Cordyceps species. Cordycepin has several potential medicinal and therapeutic applications, it has also displayed cytotoxicity against some leukemic cells in vitro. At least one clinical trial of cordycepin as a leukemia treatment is in progress.[2]
In rural Tibet, yartsa gunbu has become the most important source of cash income. The fungi contributed 40% of the annual cash income to local households and 8.5% to the GDP in 2004. Prices have increased continuously, especially since the late 1990s. In 2008, one kilogram traded for US$3,000 (lowest quality) to over US$18,000 (best quality, largest larvae). The annual production on the Tibetan Plateau was estimated in 2009 at 80–175 tons.[28] The Himalayan Ophiocordyceps production might not exceed a few tons.
In 2004 the value of a kilogram of caterpillars was estimated at 30,000 to 60,000 Nepali rupees in Nepal, and about Rs 100,000 in India.[29] In 2011 the value of a kilogram of caterpillars was estimated at 350,000 to 450,000 Nepali rupees in Nepal. A 2012 BBC article indicated that in north Indian villages a single fungus was worth Rs 150 (about £2 or $3), which is more than the daily wage of a manual labourer.[30] In 2012, a pound of top-quality yartsa had reached retail prices of $50,000.[31]
The price of Ophiocordyceps sinensis is reported to have increased dramatically on the Tibetan Plateau, about 900% between 1998 and 2008, an annual average of over 20% (after inflation). However, the value of large caterpillar fungus has increased more dramatically than small Cordyceps, regarded as lower quality.[25]
Because of its high value, inter-village conflicts over access to its grassland habitats has become a headache for the local governing bodies and in several cases people were killed. In November 2011, a court in Nepal convicted 19 villagers over the murder of a group of farmers during a fight over the prized aphrodisiac fungus. Seven farmers were killed in the remote northern district of Manang in June 2009 after going to forage for Yarchagumba.[32]
Its value gave it a role in the Nepalese Civil War, as the Nepalese Maoists and government forces fought for control of the lucrative export trade during the June–July harvest season.[33] Collecting yarchagumba in Nepal had only been legalised in 2001, and now demand is highest in countries such as China, Thailand, Vietnam, Korea and Japan. By 2002, the 'herb' was valued at R 105,000 ($1,435) per kilogram, allowing the government to charge a royalty of R 20,000 ($280) per kilogram.
The search for Ophiocordyceps sinensis is often perceived to threaten the environment of the Tibetan Plateau where it grows. While it has been collected for centuries and is still common in such areas, current collection rates are much higher than in historical times.
In the Kingdom of Bhutan Ophiocordyceps sinensis is recently also being harvested. The quality of the Bhutanese variety has been shown to be equal to the Tibetan one.[34]
Cultivated O. sinensis mycelium is an alternative to wild-harvested O. sinensis, and producers claim it may offer improved consistency. Artificial culture of O. sinensis is typically by growth of pure mycelia in liquid culture (in China) or on grains (in the West).
Fruiting body of O. sinensis यार्सागुम्बा in the Dolpo region of Nepal Ophiocordyceps sinensis (formerly known as Cordyceps sinensis), known colloquially as caterpillar fungus, is an entomopathogenic fungus (a fungus that grows on insects) in the family Ophiocordycipitaceae. It is mainly found in the meadows above 3,500 metres (11,500 ft) on the Tibetan Plateau in Tibet and the Himalayan regions of Bhutan and Nepal. It parasitizes larvae of ghost moths and produces a fruiting body which used to be valued as a herbal remedy in traditional Chinese medicine. Caterpillar fungus contains the compound cordycepin, an adenosine derivative. However, the fruiting bodies harvested in nature usually contain high amounts of arsenic and other heavy metals, so they are potentially toxic and sales have been strictly regulated by China's State Administration for Market Regulation since 2016.
O. sinensis parasitizes the larvae of moths within the family Hepialidae, specifically genera found on the Tibetan Plateau and in the Himalayas, between elevations of 3,000 and 5,000 metres (10,000 and 16,000 ft). The fungus germinates in the living larva, kills and mummifies it, and then a dark brown stalk-like fruiting body which is a few centimeters long emerges from the corpse and stands upright.
O. sinensis is classified as a medicinal mushroom, and its use has a long history in traditional Chinese medicine as well as traditional Tibetan medicine. The hand-collected, intact fungus-caterpillar body is valued by herbalists as medicine, and because of its cost, its use is also a status symbol.
The fruiting bodies of the fungus are not yet cultivated commercially, but the mycelium form can be cultivated in vitro. Overharvesting and overexploitation have led to the classification of O. sinensis as an endangered species in China. Additional research needs to be carried out in order to understand its morphology and growth habits for conservation and optimum utilization.
Ophiocordyceps sinensis estas askofungo, kiu parazitas raŭpon de genro Thitarodes.
Ĝi formas oranĝkolorajn stromojn sur longaj stipoj, kiuj eliĝis el la kapoparto de la raŭpo. En bordo de stromoj, anteridioj produktas virseksajn gametojn kaj askogonioj produktas inseksajn gametojn. Askogonioj kaj anteridioj kuniĝas kaj formas dikariajn hifojn. Ĉirkaŭ la fekundata askogonio, hifoj formas periteciojn. En peritecioj askoj estas formataj.
Ĝi estas la anamorfo.
Ĝi estas uzata kiel kuracilo en Ĉinio.[1],[2]
Ĝia prezo estas tre alta. Pro tio malriĉaj nepalanoj provas kolekti ĝin en la montaro en junio julio. Pro la eblo gajni monon okazas luktoj kaj mortigoj.
Cordycepin similas al adenozino.
Ophiocordyceps sinensis estas askofungo, kiu parazitas raŭpon de genro Thitarodes.
Ophiocordyceps sinensis (anteriormente conocido como Cordyceps sinensis) es un hongo entomopatógeno (un hongo que crece como parásito en los insectos) que se encuentra en las regiones montañosas del Tíbet y Nepal. Parasita larvas de la familia Hepialidae, del género Thitarodes, y produce un cuerpo fructífero valorado por la medicina tradicional como un remedio herbal. Contiene arsénico y otros metales pesados, por lo que es potencialmente tóxico y su fabricación y ventas fueron estrictamente reguladas por Administración de Alimentos y Medicamentos de China, en 2016.[2]
El hongo germina en la larva viviente, la mata y la momifica, y luego emerge del cadáver un cuerpo fructífero parecido a un tallo marrón oscuro que tiene unos pocos centímetros de largo y se para en posición vertical.
Es conocido en inglés como caterpillar fungus (hongos oruga) o como yartsa gunbu (tibetano: དབྱར་ རྩྭ་ དགུན་ W, Wylie: dbyar rtswa dgun 'bu, literalmente "gusano de invierno, hierba de verano") o como dōng chóng xià cǎo (chino: 冬蟲夏草).[2]
Se clasifica como un hongo medicinal, y su uso tiene una larga historia en la medicina tradicional china, así como en la medicina tradicional tibetana.[3] El cuerpo de hongo-oruga intacto, recolectado a mano, es valorado por los herbolarios como medicina y como afrodisíaco, y debido a su costo, su uso también es un símbolo de estatus.[4] Varias cepas fermentables de Ophiocordyceps sinensis han sido aisladas por científicos chinos,[5] para producir cultivos comerciales, que se desarrollan también en Vietnam.
Las reservas naturales de Ophiocordyceps sinensis han disminuido considerablemente los últimos años, ello sumado a su alto precio ha provocado que se cultive en laboratorio el micelio de este hongo, la cual es la versión habitualmente usada en los suplementos alimenticios basados en Cordyceps sinensis.[6]
En un estudio del 2010,[7] se estudió el efecto del Cs-4 (Cordyceps sinensis) en el desempeño del ejercicio físico en personas mayores. Veinte sujetos de entre 50 a 75 años participaron en un estudio doble ciego controlado con placebo. Los participantes consumieron el suplemento 3 veces al día durante 12 semanas, luego de lo cual los umbrales metabólicos y respiratorios se incrementaron significativamente.
Un ensayo del 2014, realizado en animales,[8] estudió los efectos protectores del Ophiocordyceps sinensis de lesiones en el hígado y el corazón comúnmente vistos en individuos con enfermedad renal crónica. Luego de un tratamiento de 8 semanas con Cordyceps sinensis, el estudio concluyó que se había atenuado significativamente el daño hepático y cardíaco.
Un estudio[9] mostró que, cuando se suministró un suplemento de Ophiocordyceps sinensis a 22 hombres durante 8 semanas, se mostró un aumento del 33% en el recuento de espermatozoides, una disminución del 29% en las malformaciones de los mismos y un aumento del 79% en la tasa de supervivencia espermática.
|número-autores= (ayuda) Ophiocordyceps sinensis (anteriormente conocido como Cordyceps sinensis) es un hongo entomopatógeno (un hongo que crece como parásito en los insectos) que se encuentra en las regiones montañosas del Tíbet y Nepal. Parasita larvas de la familia Hepialidae, del género Thitarodes, y produce un cuerpo fructífero valorado por la medicina tradicional como un remedio herbal. Contiene arsénico y otros metales pesados, por lo que es potencialmente tóxico y su fabricación y ventas fueron estrictamente reguladas por Administración de Alimentos y Medicamentos de China, en 2016.
El hongo germina en la larva viviente, la mata y la momifica, y luego emerge del cadáver un cuerpo fructífero parecido a un tallo marrón oscuro que tiene unos pocos centímetros de largo y se para en posición vertical.
Es conocido en inglés como caterpillar fungus (hongos oruga) o como yartsa gunbu (tibetano: དབྱར་ རྩྭ་ དགུན་ W, Wylie: dbyar rtswa dgun 'bu, literalmente "gusano de invierno, hierba de verano") o como dōng chóng xià cǎo (chino: 冬蟲夏草).
Se clasifica como un hongo medicinal, y su uso tiene una larga historia en la medicina tradicional china, así como en la medicina tradicional tibetana. El cuerpo de hongo-oruga intacto, recolectado a mano, es valorado por los herbolarios como medicina y como afrodisíaco, y debido a su costo, su uso también es un símbolo de estatus. Varias cepas fermentables de Ophiocordyceps sinensis han sido aisladas por científicos chinos, para producir cultivos comerciales, que se desarrollan también en Vietnam.
Las reservas naturales de Ophiocordyceps sinensis han disminuido considerablemente los últimos años, ello sumado a su alto precio ha provocado que se cultive en laboratorio el micelio de este hongo, la cual es la versión habitualmente usada en los suplementos alimenticios basados en Cordyceps sinensis.
Hiina kedristõlvik ehk yartsa gunbu[viide?] (ladina keeles Cordyceps sinensis) on kedristõlviku perekonda kuuluv parasiitseen, mis nakatab oma eostega mullas elava liblika vastse (tõugu). Seeneniidistik kasvab putuka kehas elumahladest toitudes kuni lõpuks sunnib peremehe maapinnale roomama ja surema. Mumifitseerunud putukast võrsub peenike seene viljakeha, millest lendavad laiali uued eosed.
Hiina kedristõlviku kasutamisel on pikk ajalugu tiibeti ja hiina meditsiinis.
Kiinanloisikka (Ophiocordyceps sinensis, aikaisemmin Cordyceps sinensis, tiibetiksi Yartsa gunbu (དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ་, dbyar rtswa dgun 'bu), kiinaksi Dong Chong Xia Cao (冬蟲夏草 Dōng Chóng Xià Cǎo)) on tiibetiläisessä ja kiinalaisessa lääketieteessä käytetty sienilaji.[5]
Alkuperäisen tieteellisen määritelmän ja nimen sienelle antoi Miles Joseph Berkeley. Sienelle annettiin myöhemmin 1800-luvulla nimi Cordyceps sinensis, joka muutettiin vuonna 2007 vastaamaan tarkemmin sen tieteellistä luokittelua.[6][7] Kiinanloisikan tiibetinkielinen nimi tarkoittaa "kesällä ruoho, talvella toukka".[8]
Sieni elää loisena Thitarodes-sukuun kuuluvien koiperhosten ruumiissa. Koit munivat munansa maahan. Kun toukat kuoriutuvat, ne kaivautuvat syvemmälle maahan, jossa niihin tulee sieni-itiöitä. Itiöt alkavat kasvamaan toukkien sisuksissa syöden niitä sisältäpäin. Sieni kasvattaa kuolleesta toukasta suvunjatkamistarkoituksessa maan päälle ulottuvan itiöemän, joka muistuttaa pientä ruskeaa kortta. Tämä sienen osa päästää ilmoille uusia sieni-itiöitä.[8]
Sieni kasvaa pienehköllä kasvualueella Himalajalla ja Tiibetin ylängöllä Intian, Nepalin, Kiinan ja Bhutanin alueilla.[9]
Kiinanloisikalla on esitetty olevan useita terveydellisiä vaikutuksia. Sillä sanotaan olevan yli 30 erilaista biologista vaikutusta ihmiseen. Sen sanotaan mm. parantavan vastustuskykyä, pienentävän kasvaimia, vähentävän tulehduksia ja toimivan antioksidanttina.
Sieni on ollut jo yli 700 vuoden ajan tunnettu perinteisessä kiinalaisessa lääketieteessä, jossa sitä käytetään mm. afrodisiakana.
Nykyisin kiinanloisikkaa myydään jo ympäri maailmaa luontaistuotteena. Kiinanloisikan suosio on johtanut siihen, että lajia uhkaa liiallinen poiminta, minkä takia sen kilohinta on noussut hyvin korkeaksi.[10] Sientä ei ole onnistuttu viljelemään, vaan sitä poimitaan luonnonvaraisena Himalajan rinteiltä 3 000 - 5 000 metrin korkeudesta.
Kiinanloisikka (Ophiocordyceps sinensis, aikaisemmin Cordyceps sinensis, tiibetiksi Yartsa gunbu (དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ་, dbyar rtswa dgun 'bu), kiinaksi Dong Chong Xia Cao (冬蟲夏草 Dōng Chóng Xià Cǎo)) on tiibetiläisessä ja kiinalaisessa lääketieteessä käytetty sienilaji.
Alkuperäisen tieteellisen määritelmän ja nimen sienelle antoi Miles Joseph Berkeley. Sienelle annettiin myöhemmin 1800-luvulla nimi Cordyceps sinensis, joka muutettiin vuonna 2007 vastaamaan tarkemmin sen tieteellistä luokittelua. Kiinanloisikan tiibetinkielinen nimi tarkoittaa "kesällä ruoho, talvella toukka".
Sieni elää loisena Thitarodes-sukuun kuuluvien koiperhosten ruumiissa. Koit munivat munansa maahan. Kun toukat kuoriutuvat, ne kaivautuvat syvemmälle maahan, jossa niihin tulee sieni-itiöitä. Itiöt alkavat kasvamaan toukkien sisuksissa syöden niitä sisältäpäin. Sieni kasvattaa kuolleesta toukasta suvunjatkamistarkoituksessa maan päälle ulottuvan itiöemän, joka muistuttaa pientä ruskeaa kortta. Tämä sienen osa päästää ilmoille uusia sieni-itiöitä.
Sieni kasvaa pienehköllä kasvualueella Himalajalla ja Tiibetin ylängöllä Intian, Nepalin, Kiinan ja Bhutanin alueilla.
Ophiocordyceps sinensis (anciennement Cordyceps sinensis) [1], aussi appelé « champignon chenille » ou yarsagumbu (tibétain : དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ་, Wylie : dbyar rtswa dgun 'bu, littéralement : « herbe l'été, ver l'hiver », parfois également translittéré en yarchagumba ou yartsa gunbou) (chinois : 冬虫夏草 ; pinyin : dōngchóng xiàcǎo, hindi यार्चा गुम्बा, népali यार्सा गुम्बा), est une espèce de champignons ascomycètes de la famille des cordycipitacées originaire du Tibet. On le trouve au Bhoutan, en Chine (région autonome du Tibet, Qinghai, dans l'ouest du Sichuan, le sud-ouest du Gansu et le nord-ouest du Yunnan), en Inde (Arunachal Pradesh, Sikkim, Ladakh) et au Népal.
O. sinensis est un parasite des larves de lépidoptères du genre Thitarodes (T. armoricanus, T. oblifurcus et T. varians) [2].
Les chenilles Thitarodes passent l'hiver sous terre et se nourrissent de racines d'arbres et de buissons qui vivent sur les hauts plateaux de l'Himalaya entre 3000 et 5000 m d'altitude. Elles se développent en plusieurs années (jusqu'à 5 ans) et les adultes ont une durée de vie d'environ une semaine. C'est au printemps que la fructification d' O. sinensis s'effectue. Il tue la chenille, la momifie, puis le cordyceps pousse à partir du corps de l'insecte. Il produit des stromas jaune-orangé[2].
À l'extrémité se trouve la partie fertile qui libère des ascospores qui sont susceptibles d'être absorbées par de nouvelles chenilles au cours de leur alimentation. Si cette contamination a lieu, un mycélium se développe en endoparasite dans le corps de la chenille, l'envahissant totalement et finissant par la tuer. C'est à partir de cette masse mycélienne que le stroma s'organise alors, traversant le corps de la chenille du côté de la tête, et apparaissant enfin à la surface du sol, permettant la poursuite de ce cycle parasitaire. L'ensemble - corps de la chenille momifiée et sa tige - fait moins de dix centimètres.
Il est connu comme champignon médicinal aphrodisiaque et son utilisation a une longue histoire dans la médecine traditionnelle chinoise ainsi que la médecine traditionnelle tibétaine[3],[4]. Au Tibet, il est utilisé depuis plus de 500 ans comme tonifiant, et pour traiter des personnes présentant certaines affections cardiaques et rénales, ainsi que pour accroître la virilité. Son utilisation en Chine est attestée depuis les années 1730[5].
Au niveau international, la popularité d'O. sinensis date de 1993, où 2 athlètes chinoises ont battu 3 records du monde de course de fond. Ces sportives s'étaient entraînées en altitude tout en consommant régulièrement des décoctions d' O. sinensis dans le but d'éliminer leur stress[2].
Ophiocordyceps sinensis a des activités pharmacologiques reconnues, de nombreuses publications récentes traitent de ses propriétés. Ce champignon a un large spectre d'action, il agit sur le métabolisme énergétique, a une activité antioxydante, détoxifiante rénale, agit sur le système endocrinien, a un effet vasodilatateur sur le système cardiovasculaire, a été utilisé pour soigner des patients atteints de cancer du poumon, de la gorge et de leucémies, et a un effet immunosuppresseur. Plusieurs produits naturels actifs en ont été extraits comme la cordycépine ou l'ophiocordine[2].
Des scientifiques chinois ont pu extraire et cultiver l'hyphe du champignon Ophiocordyceps sinensis après 11 ans de recherche, en produisant un substrat artificiel. Des parties inutiles et isolées du champignon sont retirées pendant la culture[6].
Il est probable que le métabolisme du champignon soit perturbé par sa mise en culture artificielle et que cela induise des modifications quantitative et qualitative sur les molécules actives. Cependant, le mycélium de O. sinensis cultivé aurait une efficacité similaire au sauvage avec une moindre toxicité. L'activité de souches sauvages et cultivées ont été comparées et étaient similaires mais avec une plus grande variation pour les souches cultivées[2].
Malgré le coût 100x moins élevé des mycéliums de culture, les Ophiocordyceps de souches sauvages sont beaucoup plus prisés[2].
Au Tibet, le yartsa gunbou s'est développé pour devenir la source la plus importante de revenus en espèces dans les régions rurales contribuant pour 40 % au revenu annuel des ménages locaux et de 8,5 % du PIB en 2004. Les prix n'ont cessé d'augmenter, surtout depuis la fin des années 1990. En 2008, un kilogramme se négociait entre 2 500 euros (moins bonne qualité) et 16 000 euros (meilleure qualité, les plus grosses larves). En 2015, il se vendait 20 000 euros[7]. La production annuelle sur le plateau tibétain est estimée de une à deux cents tonnes[2].
Sa valeur lui a donné un rôle dans la guerre civile népalaise, les maoïstes népalais et les forces gouvernementales se sont battus pour le contrôle de ce commerce d'exportation lucratif. La collecte du yarchagumba au Népal a seulement été légalisée en 2001. La demande est la plus élevée dans les pays comme la Chine, la Thaïlande, la Corée et le Japon.
Magasin de Lanzhou dont le fronton fait de la publicité pour O. sinensis (Dong chong xia cao)
Pesée à Gyegu-Yushu, Sud de Qinghai, Chine, Juillet 2009
Deux alcools d'Orge du Tibet de la province de Qinghai. Celui de droite fait 35 % et contient O. sinensis.
Ophiocordyceps sinensis (anciennement Cordyceps sinensis) , aussi appelé « champignon chenille » ou yarsagumbu (tibétain : དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ་, Wylie : dbyar rtswa dgun 'bu, littéralement : « herbe l'été, ver l'hiver », parfois également translittéré en yarchagumba ou yartsa gunbou) (chinois : 冬虫夏草 ; pinyin : dōngchóng xiàcǎo, hindi यार्चा गुम्बा, népali यार्सा गुम्बा), est une espèce de champignons ascomycètes de la famille des cordycipitacées originaire du Tibet. On le trouve au Bhoutan, en Chine (région autonome du Tibet, Qinghai, dans l'ouest du Sichuan, le sud-ouest du Gansu et le nord-ouest du Yunnan), en Inde (Arunachal Pradesh, Sikkim, Ladakh) et au Népal.
Yartsa Gunbu (dalam bahasa Tibet berarti “rumput musim panas, ulat musim dingin”[1]) atau Jamur ulat adalah jamur kecil tanpa tudung, secara teknis makhluk ini bukan rumput atau ulat, melainkan larva beberapa jenis ngengat hantu yang hidup di dalam tanah dan terinfeksi spora jamur parasit ophiocordyceps sinensis [2].
Jamur Ulat sebutan bagi larva yang terinfeksi karena bentuk tumbuhan ini mirip ulat berwarna kuning terang[3]. Di bagian kepala menempel jamur cokelat pipih. Batang cokelat sekecil korek api, mencuat beberapa sentimeter di tanah lembab.
Tumbuhan ini banyak ditemukan di dataran tinggi Tibet, dan pegunungan Himalaya. Habitat tumbuhan ini berkembang biak di tempat tinggi, 3000 – 5000 meter di atas permukaan laut dan di tanah lembab[1]. Tumbuhan ini tumbuh subur dan banyak ditemukan di awal bulan Mei sampai akhir Juni.
Tumbuhan ini menjadi sumber sebagian besar pendapatan masyarakat di dataran tinggi Tibet. Jamur ulat mengubah perekonomian pedesaan terutama Serxu yang berkembang pesat. Produksi jamur ulat yang terkenal berkualitas tinggi dari daerah Serxu. Di kota Chengdu terdapat Balai Jamur Ulat Zhong Shi, sebuah perusahaan yang memperkejakan para wanita untuk menyortir, membersihkan dan mengikat larva berjamur. Keuntungan perusahaan untuk 1500 ulat berkualitas tinggi sebesar 950 juta rupiah[1].
Jamur ini sebagai obat mujarab dan obat kuat yang luar biasa[4]. Diresepkan oleh Tabib untuk menyembuhkan sakit punggung, lemah syahwat, sakit kuning dan kelelahan. Dapat juga untuk mengobati tuberkulosis, asma, bronkitis, hepatitis, anemia, dan emfisema, bahkan dapat menyembuhkan kerontokan rambut[1].
Caranya: cukup didihkan beberapa batang jamur bersama secangkir teh, atau direbus bersama sup, atau dipanggang bersama bebek/ayam. Dan semua penyakit akan sembuh.
Yartsa Gunbu (dalam bahasa Tibet berarti “rumput musim panas, ulat musim dingin”) atau Jamur ulat adalah jamur kecil tanpa tudung, secara teknis makhluk ini bukan rumput atau ulat, melainkan larva beberapa jenis ngengat hantu yang hidup di dalam tanah dan terinfeksi spora jamur parasit ophiocordyceps sinensis .
Jamur Ulat sebutan bagi larva yang terinfeksi karena bentuk tumbuhan ini mirip ulat berwarna kuning terang. Di bagian kepala menempel jamur cokelat pipih. Batang cokelat sekecil korek api, mencuat beberapa sentimeter di tanah lembab.
Tumbuhan ini banyak ditemukan di dataran tinggi Tibet, dan pegunungan Himalaya. Habitat tumbuhan ini berkembang biak di tempat tinggi, 3000 – 5000 meter di atas permukaan laut dan di tanah lembab. Tumbuhan ini tumbuh subur dan banyak ditemukan di awal bulan Mei sampai akhir Juni.
Tumbuhan ini menjadi sumber sebagian besar pendapatan masyarakat di dataran tinggi Tibet. Jamur ulat mengubah perekonomian pedesaan terutama Serxu yang berkembang pesat. Produksi jamur ulat yang terkenal berkualitas tinggi dari daerah Serxu. Di kota Chengdu terdapat Balai Jamur Ulat Zhong Shi, sebuah perusahaan yang memperkejakan para wanita untuk menyortir, membersihkan dan mengikat larva berjamur. Keuntungan perusahaan untuk 1500 ulat berkualitas tinggi sebesar 950 juta rupiah.
Ophiocordyceps sinensis er sveppur sem lifir sníkjulífi á lirfu mölfiðrilda og framleiðir svepp sem er eftirsóttur og verðmætur í jurtalækningum. Sveppurinn vex upp inni í lifandi lirfu og drepur hana og hún verður að múmíu og stöngullaga sveppurinn kemur úr líkamsleifum lirfunnar. Sveppurinn vex eingöngu á afmörkuðum svæðum í Himalajafjöllum og á Tíbetsku hásléttunni. Sala á þessum svepp er stór hluti af tekjum íbúa í fjallahéruðum Tíbets.
Ophiocordyceps sinensis er sveppur sem lifir sníkjulífi á lirfu mölfiðrilda og framleiðir svepp sem er eftirsóttur og verðmætur í jurtalækningum. Sveppurinn vex upp inni í lifandi lirfu og drepur hana og hún verður að múmíu og stöngullaga sveppurinn kemur úr líkamsleifum lirfunnar. Sveppurinn vex eingöngu á afmörkuðum svæðum í Himalajafjöllum og á Tíbetsku hásléttunni. Sala á þessum svepp er stór hluti af tekjum íbúa í fjallahéruðum Tíbets.
Kininis kordicepsas (lot. Cordyceps sinensis) – parazitinių grybų rūšis, priklausanti aukšliagrybūnų (Ascomycota) skyriui. Paplitęs Himalajų kalnuose, apie 3-5 km aukštyje (Tibete, Nepale, Butane, Kinijos aukštikalnėse, šiaurės Indijoje).
Kininis kordicepsas – tai parazitinis grybas, parazituojantis ant Thitarodes genties drugių lervų, taip pat kartais ant skruzdžių ir kitų požeminių vabzdžių. Grybo spora patenka ant kūno, padengia jį grybiena ir minta gyvūno syvais. Gyvūnas žūsta ir yra mumifikuojamas. Vasarą nuo gyvūno užpakalinės dalies grybas išaugina 5-15 cm ilgio vaisiakūnį, kuris išlenda į žemės paviršių ir išbarsto sporas.
Kininis kordicepsas nuo seno žinomas kinų, tibetiečių, nepaliečių liaudies medicinoje. Tibetietiškai vadinamas jarca gunbu (དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ་), kinietiškai dong chong xia cao (冬虫夏草), nepalietiškai jarčagumba (यार्शागुम्बा). Visi šie pavadinimai kilę iš tibetiečių kalbos ir reiškia – „žiemą kirminas, vasarą augalas“. Kordicepso rinkimas yra svarbus daugelio Azijos aukštikalnių gyventojų verslas (Nepale už 1 kg mokama 30-60 tūkst. Nepalo rupijų, Kinijoje – 10-60 tūkst. juanių). Grybo preparatai naudojami letargijos, vėžio ir kt. ligų gydimui, kaip afrodiziakas.
Ķīnas miltene (Ophiocordyceps sinensis, agrāk zināma kā Cordyceps sinensis) ir neēdama milteņu ģints parazītsēne. Sastopama Himalajos, reģionos vairāk kā 3 500 m augstumā. Pieder pie ārstniecības sēnēm.
Parazitē uz dažādiem kukaiņiem, pārsvarā — tauriņu kāpuriem. Sporas inficē kāpuru, kurā sāk attīstīties micēlijs. Kāpurs tādēļ aiziet bojā un tiek mumificēts. Pēc kāpura nāves no tā galvas izšķiļas sēnes augļķermenis.
Ķīnas miltene ir viena no pasaulē dārgākajām sēņu sugām (mazumtirdzniecības cena bieži pārsniedz 1000 eiro kilogramā). Tibetas lauku apvidos tas ir galvenais ienākumu avots, kas 2004. gadā veidoja vairāk kā 40% no vietējo mājsaimniecību ienākumiem un 8,5% no Tibetas iekšzemes kopprodukta. Masveidīgas sēnes ievākšanas rezultātā tai Ķīnā 2004. gadā piešķīra aizsargājamās sugas statusu.[1]
Sēni izmantota Ķīnas un Tibetas tautas medicīnā. Mūsdienās ļoti pieprasīta Rietumu kultūrā, kādēļ tās cenas strauji augušas kopš 20. gadsimta beigām. Viena no ārstniecības sēnēm, kam piedēvē visplašāko bioloģisko īpašību klāstu.[2] Sēnes galvenā bioloģiski aktīvā viela ir kordicepīns.
Ķīnas miltene (Ophiocordyceps sinensis, agrāk zināma kā Cordyceps sinensis) ir neēdama milteņu ģints parazītsēne. Sastopama Himalajos, reģionos vairāk kā 3 500 m augstumā. Pieder pie ārstniecības sēnēm.
Parazitē uz dažādiem kukaiņiem, pārsvarā — tauriņu kāpuriem. Sporas inficē kāpuru, kurā sāk attīstīties micēlijs. Kāpurs tādēļ aiziet bojā un tiek mumificēts. Pēc kāpura nāves no tā galvas izšķiļas sēnes augļķermenis.
Ķīnas miltene ir viena no pasaulē dārgākajām sēņu sugām (mazumtirdzniecības cena bieži pārsniedz 1000 eiro kilogramā). Tibetas lauku apvidos tas ir galvenais ienākumu avots, kas 2004. gadā veidoja vairāk kā 40% no vietējo mājsaimniecību ienākumiem un 8,5% no Tibetas iekšzemes kopprodukta. Masveidīgas sēnes ievākšanas rezultātā tai Ķīnā 2004. gadā piešķīra aizsargājamās sugas statusu.
Neem het voorbehoud bij medische informatie in acht.Ophiocordyceps sinensis is een schimmel die als een parasitoïde, entomopathogene schimmel leeft in de larven van de hopwortelboorder. Deze schimmel maakt een vruchtlichaam aan dat gebruikt wordt in de kruidengeneeskunde in de bergachtige gebieden van Nepal en Tibet.
De schimmel ontkiemt in levende larven, doodt ze en mummificeert ze vervolgens. Een boonvormig vruchtlichaam komt vervolgens uit de stoffelijke resten tevoorschijn. Informeel staat het bekend als de "rupsschimmel", of de meer algemene naam Yartsa Gunbu (Tibetaans: དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ, Wylie: dbyar rtswa dgun 'bu, letterlijk "winterworm, zomergras") of Dōng chóng xià cǎo (Chinees: 冬虫夏草). Van alle entomopathogene schimmels wordt Ophiocordyceps sinensis het langst gebruikt in de kruidengeneeskunde, waarschijnlijk al meer dan 2000 jaar.[1] De helende gaven toegeschreven aan deze schimmel zijn veelvoudig: er wordt verondersteld dat deze schimmel verscheidene long- en nierziekten kan helen, alsook erectiestoornissen. De schimmel wordt nog niet op grote schaal verbouwd.[2] Wel zijn een aantal gistvormende stammen van Ophiocordyceps sinensis door Chinese wetenschappers geïsoleerd.[3] Roofbouw en overexploitatie hebben ertoe geleid dat O. sinensis is ingedeeld als bedreigde soort in China.[4] Verder onderzoek moet nog uitgevoerd worden naar de morfologie en groeigewoontes van deze schimmel om deze zo goed mogelijk te beschermen en te kunnen gebruiken voor geneeskundige toepassingen.
De gastheren waarin O. sinensis groeit worden ietwat vaag omschreven als "ghost moths" ("geestmotten") in de Engelse wetenschappelijke literatuur, wat zowel op een enkele soort als het geslacht Thitarodes kan slaan: deze omschrijving kan duiden op elk van de verschillende Thitarodes wiens leefgebied het Tibetaanse Plateau (Tibet, Qinghai, West-Sichuan, Zuidwest-Gansu en Noordwest-Yunnan) en de Himalaya (India, Nepal, Bhutan) beslaan.
O. sinsensis staat bekend als geneeskrachtige schimmel in de Westerse wereld en het wordt al zeer lang gebruikt in traditionele Chinese en Tibetaanse geneeswijzen.[5] Kruidengeneeskundigen hebben grote belangstelling voor de met de hand geoogste, intacte schimmellichamen. Het is tevens een statussymbool.[6] Het wordt gebruikt als een middel om de geslachtsdrift te bevorderen, een afrodisiacum. Ook wordt het in de alternatieve geneeskunde gebruikt om aandoeningen zoals chronische moeheid en kanker te behandelen, ook al rust het bewijs voor de doelmatigheid van dit soort geneeswijzen voornamelijk op anekdotische ervaringen en traditionele Chinese geneeswijzen.
Net als andere Cordyceps-soorten bestaat O. sinsensis uit twee gedeeltes: een endosclerotium en een stroma.[1] De stroma is het bovenste schimmelgedeelte en is donkerbruin of zwart, maar kan ook een gelige kleur hebben als zij wat verser is. Dit gedeelte is langer dan de rups zelf waarop O. sinsensis parasiteert, meestal zo'n 4 tot 10 centimeter. Het ontspruit enkelvoudig vanuit het hoofd van de rups, en is knotsvormig, bijna lansvormig of spinrokkenvormig, en afzonderlijk van de steel.[7] De steel zelf is slank, haarloos, en overlangs met groeven of richels bezet.
Het vruchtbare gedeelte van de stroma is het hoofd. Het hoofd is korrelvormig vanwege de huidmondjes van de ingelegde peritheciën.[1] De peritheciën zijn in rijen gerangschikt en eivormig.[7] De sporenzakjes zijn cilindervormig of licht taps toelopend aan beide uiteinden, en kunnen recht of gebogen zijn, met een hoofdvormig uiteinde en een toppunt dat eruitziet als een halve bol. De sporenzakjes hebben twee of vier sporen.[1] De ascosporen zijn glasachtig, draadvormig, en bestaan uit meerdere kamertjes. De ascosporen hebben een lengte van 5 tot 12 μm (micrometer) en komen bijna tot een lange, dunne punt samen aan beide zijden.[7] De eigenschappen van de peritheciën, sporenzakjes en ascosporen in de vruchtlichamen zijn de belangrijkste eigenschappen waaraan O. sinsensis geïdentificeerd kan worden.
Ophiocordyceps-soorten maken volledige ascosporen aan en delen deze niet op in sporengedeeltes, wat verschilt van andere Cordyceps-soorten, die ingebedde of op het oppervlak liggende peritheciën aanmaken die haaks op het oppervlak van de stroma staan, en waar de volgroeide acosporen ontleden tot sporengedeeltes.[8] Over het algemeen beschikken Cordyceps-soorten over felgekleurde, vlezige stromata, maar O. sinensis heeft donkergepigmenteerde en moeilijk buigzame stromata, wat een typische eigenschap is van de meeste Ophiocordyceps-soorten.[2]
De soort werd voor het eerst wetenschappelijk beschreven door Miles Berkeley in 1843 onder de naam Sphaeria sinensis;[9] Pier Andrea Saccardo hevelde de soort over naar het geslacht Cordyceps in 1878.[10] De wetenschappelijke naam is afkomstig van het Latijn cord "knots", ceps "hoofd",[bron?] and sinensis "van China". De schimmel stond bekend als Cordyceps sinensis tot 2007, toen moleculaire analyse gebruikt werd om de indeling van de Cordycipitaceae en de Clavicipitaceae aan te passen, wat leidde tot de invoering van een nieuwe familienaam, de Ophiocordycipitaceae en de overheveling van een aantal Cordyceps-soorten naar het Ophiocordyceps-geslacht.[8]
Gebruikmakend van een moleculair fylogenetisch onderzoek, onderverdeelden Chinese wetenschappers (Sung et al, 2007) het megageslacht Cordyceps in in vier geslachten, namelijk de Cordyceps (40 soorten), Ophiocordyceps (146 soorten), Metacordyceps (6 soorten) en Elaphocordyceps (21 soorten), terwijl de overgebleven 175 soorten in het megageslacht Cordyceps werden gelaten. Als gevolg hiervan werd C. sinensis overgeheveld naar de Ophiocordyceps, en zodoende hernoemd naar O. sinensis.[1]
De schimmel staat in Tibet bekend als དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ (Wylie: dbyar rtswa dgun 'bu, ZYPY: yarza g̈unbu, Lhasa dialect IPA: [jɑ̀ːt͡sɑ kỹ̀pu], "zomergras winterinsect"). Dit is de oorsprong van de Nepali benaming voor de soort: यार्चागुन्बू (yarshagumba, yarchagumba, of yarsagumba). In Nepali staat de soort ook wel bekend als keera jhar, keeda jadi, keeda ghas of ghaas fafoond. De transliteratie van de naam voor de soort in Bhutan is Yartsa Guenboob. In het Chinees heet de soort Dōng chóng xià cǎo (冬蟲夏草), wat "winterworm, zomergras" betekent, oftewel "een worm in de winter, [wordt] een plant in de zomer". De Chinese naam is een letterlijke vertaling van de oorspronkelijke Tibetaanse naam, die voor het eerst opgetekend werd in de 15e eeuw door de Tibetaanse dokter Zurkhar Namnyi Dorje. De naam Yartsa gunbu wordt in informeel Tibetaans vaak afgekort tot gewoonweg "bu" of "yartsa".
De naam wordt vaak afgekort tot chong cao (蟲草, 'insectenplant') in de traditionele Chinese geneeskunde. Deze naam wordt ook gebruikt voor andere Cordyceps-soorten, zoals C. militaris. In Japans wordt de soort tōchūkasō (冬虫夏草) genoemd, wat afkomstig is van de Japanse uitspraak van de oorspronkelijke Chinese karakters.
Vreemd genoeg wordt Ophiocordyceps sinensis soms aweto genoemd in uit China afkomstige Engelstalige teksten, wat de Māori-naam is voor Ophiocordyceps robertsii, een soort afkomstig uit Nieuw-Zeeland.[11]
De Engelstalige benaming "vegetable caterpillar" ("groenterups") is een verkeerde benaming, want de parasiet in de rupsen is een schimmel en niet een plant. "Caterpillar fungus" ("rupsschimmel") is dan ook de gewenste term voor deze soort.
De rupsen die vatbaar zijn voor infectie door O. sinensis leven over het algemeen 15 centimeter onder de grond[3] in bergachtige gras- en struiklanden op het Tibetaans Plateau en in de Himalaya op een hoogte van 3000 tot 5000 meter. De schimmel is aangetroffen in de noordelijke bergen in Nepal, Bhutan en de noordelijke staten van India, en in noordelijk Yunnan, oostelijk Qinghai, oostelijk Tibet, westelijk Sichuan, en zuidwestelijk Gansu.[3]
De schimmel eet de gastheer van binnenuit op terwijl deze overwintert in de bergachtige weiden. De larven zijn meestal kwetsbaarder in de nazomer, nadat ze hun huid hebben afgeworpen. Het schimmelvruchtlichaam verspreidt sporen die de rups besmetten. De besmette larven neigen ernaar om haaks op het grondoppervlak onder de grond te blijven staan, met hun hoofd naar boven gericht. De schimmel ontkiemt dan in de levende larve, doodt deze, en mummificeert daarna de larve. Daarna komt een stengelvormig vruchtlichaam tevoorschijn uit het hoofd, en de schimmel komt uiteindelijk tevoorschijn uit de grond in het begin van de lente.[12] 57 taxa van verschillende genera (37 Thitarodes, 1 Bipectilus, 1 Endoclita, 1 Gazoryctra, 3 Pharmacis en 14 andere nog bij een juist geslacht in te delen soorten[2]) zijn tot dusver erkend als potentiële gastheren voor O. sinensis.
Ophiocordyceps sinensis kent zowel teleomorfe als anamorfe fases.
De Thitarodes-rups, waar O. sinensis op parasiteert, heeft soms tot wel vijf jaar nodig om zich te ontpoppen en is gedurende deze tijd kwetsbaar voor infectie door de schimmel. O. sinensis valt ze aan terwijl de rupsen zich voeden met plantenwortels. Het is tot op heden niet duidelijk hoe de schimmel zich toegang verschaft tot het lichaam van de rups. Mogelijk wordt de rups tijdens het voeden door een schimmelspore via de mond geïnfecteerd, of door een zwamvlok via één van de ademporiën. Het donkerbruin tot zwart gekleurde vruchtlichaam van de schimmel ontspruit daarna uit het geïnfecteerde lichaam van de gedode gastheerrups, en komt in de lente of de vroege zomer uit de grond zetten. Het langwerpe, kolomvormige vruchtlichaam bereikt een hoogte van 5 tot 15 centimeter boven de grond en zet vervolgens sporen af.
Chemische stoffen op de huid van de rupsen reageren met de schimmelsporen aan het einde van de herfst, waardoor de schimmelsporen de zwamvlokken uitscheiden, die vervolgens de rupsen infecteren.[3] De schimmel verspreidt zich vervolgens door het lichaam van de gastheer en doodt deze uiteindelijk. Het lichaam van de overleden gastheer wordt gaandeweg stijf, doordat de schimmel sclerotia aanmaakt. Deze sclerotia zijn bouwsels die uit vele vastgeklitte schimmeldraden bestaan. De sclerotia verkeren enige tijd in een soort rustfase, waarna ze ontkiemen en sporen aanmaken. De schimmel brengt de winter door in de rups en doorboort aan het einde van de winter het hoofd van de rups. De schimmel vormt een sporenvormend geslachtsgedeelte (het zogeheten peritheciaal stroma), dat vastzit aan de onder de grond gelegen sclerotia, en vanuit het hoofd van de rups naar boven toe groeit, waarna het uit de grond tevoorschijn komt.[13] O. sinensis groeit langzaam en -voor een schimmel- onder relatief koude omstandigheden (lager dan 21 °C). Deze groeisnelheden en de temperatuurvereisten zijn belangrijke eigenschappen waarmee O. sinsensis van andere, gelijksoortige schimmels kan worden onderscheiden.[2]
Neem het voorbehoud bij medische informatie in acht.De schimmel wordt in de Chinese, Tibetaanse en zuid-Aziatische volksgeneeskunde veel gebruikt. Het wordt door beoefenaars van deze volksgeneeskundige tradities vele heilzame en nuttige werkingen toegedicht: er wordt beweerd dat de schimmel baat biedt bij een eindeloze reeks ziektes, waaronder kanker, long- en nierproblemen, ademhalingsziektes, hartritmestoornissen, en leverziekte. Ook wordt er verondersteld dat de schimmel veroudering kan tegen gaan, een te lage bloedglucosespiegel (hypoglykemie) kan verhelpen, en baat kan bieden bij vermoeidheid en zwakheid door langdurige ziekte. Verder wordt de schimmel gebruikt als afrodisiacum.[14] Geen van deze veronderstelde heilzame eigenschappen van de schimmel is tot nu toe door wetenschappelijk onderzoek bevestigd.
O. sinensis werd als geneeskrachtig middel voor het eerst in Nepal en Tibet gebruikt. De oudst bekende tekst die het medicinale gebruik van deze schimmel beschrijft, is Man ngag bye ba ring bsrel ("Aanwijzingen voor een Verscheidenheid aan Medicijnen"). Deze tekst werd in de 15e eeuw door de Tibetaanse dokter Zurkhar Nyamnyi Dorje (Wylie: Zur mkhar mnyam nyid rdo rje, 1439-1475) geschreven.[15]
De schimmel wordt een aantal keer in historische Chinese teksten genoemd. De eerste keer dat Ophiocordyceps sinensis in een tekst over de traditionele Chinese geneeskunde vermeld wordt, is in Ben Cao Bei Yao, een in 1694 door Wang Ang geschreven handboek over materia medica.[16] De Chinese schrijver Wu Yiluo noemt in de 18e eeuw de schimmel in zijn boek Ben cao cong xin ("Nieuwe compilate van materia medica").[17]
Het verzamelen en verkopen van O. sinensis is de belangrijkste bron van inkomsten op het Tibetaanse platteland. De verkoop was in 2004 goed voor zo'n 40% van de jaarlijkse inkomsten van de lokale bevolking. In dit jaar bestond het bruto nationaal product van de lokale economie voor 8,5% uit handel in O. sinensis. De prijzen voor de schimmel nemen al jaren toe. Een kilo rupsschimmels kostte in 2008 omgerekend $3.000 tot $18.000 dollar, afhankelijk van de kwaliteit en grootte van de rupsen. De geschatte grootte van de jaarlijkse oogst was in 2009 zo'n 80.000 tot 175.000 kilo.[18]
De geschatte waarde van een kilo rupsschimmels was in 2004 zo'n 30.000 tot 60.000 roepie in Nepal, en 100.000 roepie in India.[19] Dit was in 2011 toegenomen tot een waarde van 350.000 tot 450.000 roepie per kilo in Nepal. De BBC berichtte in 2012 dat één enkele rups in dorpjes in het noorden van India 150 roepie kostte, omgerekend zo'n 3 euro. Dit bedrag is hoger dan het gemiddelde dagloon van een Indiase arbeider.[20] Een halve kilo rupsschimmels van zeer hoge kwaliteit kostte in 2012 zo'n $50.000.[21]
De waarde van met O. sinensis geïnfecteerde rupsen is volgens onderzoeker Daniel Winkler tussen 1998 en 2008 op het Tibetaanse Plateau met zo'n 900% gestegen. Dit komt neer op een jaarlijkse prijstoename van meer dan 20% (inflatie meegerekend). De waarde van grote rupsen is veel sneller gestegen dan de waarde van kleine rupsen.[16]
Jaar Prijstoename (%) Prijs per kilo in Yuan[16] jaren 80 1800 1997 467% (incl. inflatie) 8400 2004 429% (incl. inflatie) 36.000 2005 10.000–60.000 2013 125.000–500.000De hoge waarde en de zeldzaamheid van de rupsschimmel leidt geregeld tot geschillen tussen dorpsbewoners in de gebieden waar O. sinensis voorkomt. Geregeld breken conflicten uit over wie welke weide mag gebruiken voor het oogsten van de rupsschimmels. 19 dorpelingen werden in november 2011 door een Nepalese rechtbank veroordeeld voor het vermoorden van een groep boeren tijdens een geschil over de kostbare rupsschimmel. De zeven boeren werden in juni 2009 tijdens een zoektocht naar rupsschimmels in Manang vermoord.[22]
Tijdens de Nepalese Burgeroorlog probeerden zowel de Nepalese Maoïsten als de overheid de lucratieve schimmelhandel in handen te krijgen tijdens het oogstseizoen in juni en juli.[23] Het oogsten van O. sinensis is pas in 2001 in Nepal gelegaliseerd. Tegenwoordig is de vraag naar rupsschimmels uit Nepal het grootst in China, Thailand, Vietnam, Zuid-Korea en Japan.
Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Ophiocordyceps sinensis op Wikimedia Commons. Ophiocordyceps sinensis is een schimmel die als een parasitoïde, entomopathogene schimmel leeft in de larven van de hopwortelboorder. Deze schimmel maakt een vruchtlichaam aan dat gebruikt wordt in de kruidengeneeskunde in de bergachtige gebieden van Nepal en Tibet.
De schimmel ontkiemt in levende larven, doodt ze en mummificeert ze vervolgens. Een boonvormig vruchtlichaam komt vervolgens uit de stoffelijke resten tevoorschijn. Informeel staat het bekend als de "rupsschimmel", of de meer algemene naam Yartsa Gunbu (Tibetaans: དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ, Wylie: dbyar rtswa dgun 'bu, letterlijk "winterworm, zomergras") of Dōng chóng xià cǎo (Chinees: 冬虫夏草). Van alle entomopathogene schimmels wordt Ophiocordyceps sinensis het langst gebruikt in de kruidengeneeskunde, waarschijnlijk al meer dan 2000 jaar. De helende gaven toegeschreven aan deze schimmel zijn veelvoudig: er wordt verondersteld dat deze schimmel verscheidene long- en nierziekten kan helen, alsook erectiestoornissen. De schimmel wordt nog niet op grote schaal verbouwd. Wel zijn een aantal gistvormende stammen van Ophiocordyceps sinensis door Chinese wetenschappers geïsoleerd. Roofbouw en overexploitatie hebben ertoe geleid dat O. sinensis is ingedeeld als bedreigde soort in China. Verder onderzoek moet nog uitgevoerd worden naar de morfologie en groeigewoontes van deze schimmel om deze zo goed mogelijk te beschermen en te kunnen gebruiken voor geneeskundige toepassingen.
De gastheren waarin O. sinensis groeit worden ietwat vaag omschreven als "ghost moths" ("geestmotten") in de Engelse wetenschappelijke literatuur, wat zowel op een enkele soort als het geslacht Thitarodes kan slaan: deze omschrijving kan duiden op elk van de verschillende Thitarodes wiens leefgebied het Tibetaanse Plateau (Tibet, Qinghai, West-Sichuan, Zuidwest-Gansu en Noordwest-Yunnan) en de Himalaya (India, Nepal, Bhutan) beslaan.
O. sinsensis staat bekend als geneeskrachtige schimmel in de Westerse wereld en het wordt al zeer lang gebruikt in traditionele Chinese en Tibetaanse geneeswijzen. Kruidengeneeskundigen hebben grote belangstelling voor de met de hand geoogste, intacte schimmellichamen. Het is tevens een statussymbool. Het wordt gebruikt als een middel om de geslachtsdrift te bevorderen, een afrodisiacum. Ook wordt het in de alternatieve geneeskunde gebruikt om aandoeningen zoals chronische moeheid en kanker te behandelen, ook al rust het bewijs voor de doelmatigheid van dit soort geneeswijzen voornamelijk op anekdotische ervaringen en traditionele Chinese geneeswijzen.
Larvesopp (Ophiocordyceps sinensis) er en slags sopp som vokser i Himalaya. Den kalles Yartsa Gunbu på tibetansk, og på kinesisk Dōng chóng xià cǎo, 冬虫夏草 («vinterlarve, sommergress»). Soppen angriper larven av spøkelsessvermer, og tar bolig inne i den levende larven. Etter hvert blir larven drept og fortært av soppen, som utvikler seg videre med et stilkaktig fruktlegeme som etter hvert stikker ut av den mumifiserte larven. Soppen finnes i avgrensede høysletter (3.000 - 5.000 moh.) i Tibet, Nepal, Bhutan og Nord-India. Omsetningen for det kinesiske markedet skjer utfra byen Xining.
Larvesopp omsettes tradisjonelt som naturmedisin i Tibet i anslagsvis tusen år, og nevnes fra 1400-tallet i kinesiske skrifter som anbefalte den mot kramper og smerter ved utblanding i varmt vann, suppe eller kjøtt. I kinesisk folkemedisin har man tilskrevet soppen som middel for å styrke lungene, nyrene, immunforsvaret og potensen. Det er utført begrensede vestlige tester av virkningen, som tilsier en mulig anti-inflammatorisk effekt mot betennelse.[1] Det siste tiåret har prisen på soppen steget til ufattelige nivåer i Kina, hvor en kur koster om lag 20.000 kroner, basert på en pris på 40-100 kroner per larve (2013).[1]
Larvesopp (Ophiocordyceps sinensis) er en slags sopp som vokser i Himalaya. Den kalles Yartsa Gunbu på tibetansk, og på kinesisk Dōng chóng xià cǎo, 冬虫夏草 («vinterlarve, sommergress»). Soppen angriper larven av spøkelsessvermer, og tar bolig inne i den levende larven. Etter hvert blir larven drept og fortært av soppen, som utvikler seg videre med et stilkaktig fruktlegeme som etter hvert stikker ut av den mumifiserte larven. Soppen finnes i avgrensede høysletter (3.000 - 5.000 moh.) i Tibet, Nepal, Bhutan og Nord-India. Omsetningen for det kinesiske markedet skjer utfra byen Xining.
Larvesopp omsettes tradisjonelt som naturmedisin i Tibet i anslagsvis tusen år, og nevnes fra 1400-tallet i kinesiske skrifter som anbefalte den mot kramper og smerter ved utblanding i varmt vann, suppe eller kjøtt. I kinesisk folkemedisin har man tilskrevet soppen som middel for å styrke lungene, nyrene, immunforsvaret og potensen. Det er utført begrensede vestlige tester av virkningen, som tilsier en mulig anti-inflammatorisk effekt mot betennelse. Det siste tiåret har prisen på soppen steget til ufattelige nivåer i Kina, hvor en kur koster om lag 20.000 kroner, basert på en pris på 40-100 kroner per larve (2013).
Kordyceps chiński, maczużnik chiński (Ophiocordyceps sinensis ) – gatunek grzybów z rodziny Ophiocordycipitaceae[1].
Zaliczany był do rodzaju Cordyceps (maczużnik) i stąd jego polskie nazwy. Obecnie jednak według Index Fungorum zaliczany jest do rodzaju Ophiocordyceps i rodziny Ophiocordycipitaceae, nazwy polskie są więc już niespójne z nazwą naukową. Niektóre synonimy naukowe[2]:
W Tybecie znany jest pod nazwami yartsa gunbu lub yatsa gunbu. Na świecie znany jest także jako "himalajska Viagra"[3].
Rośnie w Tybecie na wysokości pomiędzy 3000 i 5000 metrów n.p.m.
Grzyb pasożytuje na larwie ćmy, powodując jej śmierć i mumifikację, po czym wytwarza owocnik.
Gatunek został po raz pierwszy opisany naukowo przez Milesa Berkeleya w 1843 roku jako Sphaeria sinensis, ale już był znany przez miejscowych ludzi jako lek wzmacniający. Zauważyli, że po zjedzeniu tego grzyba zwierzęta mają więcej sił i są zdrowsze od innych.
W medycynie
Działa przeciwzapalnie, przeciwdrobnoustrojowo, tonizująco, przeciwreumatycznie, hepatoprotekcyjnie, reguluje przemianę materii, zwiększa produkcję i aktywność białych krwinek (lek wspomagający w białaczce), rozszerza naczynia krwionośne i działa przeciwskrzepowo, likwiduje skutki uboczne radio- i chemioterapii[4].
W suplementacji
Wpływa na potencję i poprawia kondycję. Jako antyoksydant spowalnia procesy starzenia[5].
Kordyceps chiński, maczużnik chiński (Ophiocordyceps sinensis ) – gatunek grzybów z rodziny Ophiocordycipitaceae.
O Ophiocordyceps sinensis, chamado popularmente na Índia de kira jari ou yakasumba, é um fungo que ocorre no sudeste asiático que tende a crescer sobre o corpo de lagartas, aparecendo no solo quando a neve começa a derreter, por volta dos meses de maio e junho.[1]
É utilizado como afrodisíaco, e tornou-se famoso após muitos atletas chineses o utilizarem como uma droga para melhorar seu rendimento físico.
O Ophiocordyceps sinensis, chamado popularmente na Índia de kira jari ou yakasumba, é um fungo que ocorre no sudeste asiático que tende a crescer sobre o corpo de lagartas, aparecendo no solo quando a neve começa a derreter, por volta dos meses de maio e junho.
É utilizado como afrodisíaco, e tornou-se famoso após muitos atletas chineses o utilizarem como uma droga para melhorar seu rendimento físico.
Ophiocordyceps sinensis este un fungus care parazitează larvele unei specii de fluture din genul Thitarodes, specie strâns înrudită cu moliile. Ciuperca germinează în interiorul larvei fluturelui, pe care o ucide în decursul acestui proces, după care aceași ciupercă va mumifica corpul larvei.
Tibetanii și nepalezii au denumit-o Yarsagumba sau Yarchagumbu, chinezii i-au spus Dong Cong Xing Cao, iar în medicina ayurvedică indiană este cunoscută sub numele de Khira Jar. Este considerat a fi un afrodiziac.
Ophiocordyceps sinensis este un fungus care parazitează larvele unei specii de fluture din genul Thitarodes, specie strâns înrudită cu moliile. Ciuperca germinează în interiorul larvei fluturelui, pe care o ucide în decursul acestui proces, după care aceași ciupercă va mumifica corpul larvei.
Tibetanii și nepalezii au denumit-o Yarsagumba sau Yarchagumbu, chinezii i-au spus Dong Cong Xing Cao, iar în medicina ayurvedică indiană este cunoscută sub numele de Khira Jar. Este considerat a fi un afrodiziac.
Larvsvamp (Ophiocordyceps sinensis), även känt som Yartsa gunbu, är en svampart[4] som först beskrevs av Miles Joseph Berkeley, och fick sitt nu gällande namn av G.H. Sung, J.M. Sung, Hywel-Jones & Spatafora 2007. Larvsvampen ingår i släktet Ophiocordyceps, och familjen Ophiocordycipitaceae.[5][6] Inga underarter finns listade.[5]
Svampen parasiterar på larver av malar inom släktet Thitarodes. Dessa malar lägger sina ägg på marken. När larven kläcks gräver den ned sig i jorden där den bli infekterad av svampsporer som äter upp larven inifrån. Ur svampen växer det sedan en fruktkropp som sträcker sig ovan jord och som ser ut som ett litet strå, vilken släpper ut nya sporer.[7] Den parasitiska cykeln inträffar i ett begränsat område i Himalaya och på den Tibetanska högplatån.[7] Svampen är känd inom den kinesiska medicinen, där den bland annat används som afrodisiakum. Dess popularitet har lett till att arten hotas av överskördning och priset kan på vissa håll överstiga det dubbla priset av guld.[8][7]
Larvsvampens tibetanska namn, yartsa gunbu, betyder "sommargräs vinterlarv.[7]
Wikispecies har information om Ophiocordyceps sinensis.
Larvsvamp (Ophiocordyceps sinensis), även känt som Yartsa gunbu, är en svampart som först beskrevs av Miles Joseph Berkeley, och fick sitt nu gällande namn av G.H. Sung, J.M. Sung, Hywel-Jones & Spatafora 2007. Larvsvampen ingår i släktet Ophiocordyceps, och familjen Ophiocordycipitaceae. Inga underarter finns listade.
Svampen parasiterar på larver av malar inom släktet Thitarodes. Dessa malar lägger sina ägg på marken. När larven kläcks gräver den ned sig i jorden där den bli infekterad av svampsporer som äter upp larven inifrån. Ur svampen växer det sedan en fruktkropp som sträcker sig ovan jord och som ser ut som ett litet strå, vilken släpper ut nya sporer. Den parasitiska cykeln inträffar i ett begränsat område i Himalaya och på den Tibetanska högplatån. Svampen är känd inom den kinesiska medicinen, där den bland annat används som afrodisiakum. Dess popularitet har lett till att arten hotas av överskördning och priset kan på vissa håll överstiga det dubbla priset av guld.
Larvsvampens tibetanska namn, yartsa gunbu, betyder "sommargräs vinterlarv.
Tırtıl mantarı (Cordyceps sinensis), bir mantar türüdür, yağmur ormanları ve Çin'in bazı bölgelerinde yaşar.
Tırtıl mantarının büyümesi gerçekten şaşırtıcıdır. Bu mantar kışın, bir böcek (larva formunda) kış uykusuna yattığı zaman onun dolaşım sistemine girer. Mantarın iplikçikleri larvada besin alımı sonrası o kadar hızlı bir şekilde büyümektedir ki en sonunda her şeyi kaplayan bir kabuk oluşturur. Daha sonra böcek bu yüzden ölmekte ve kabuğu bir kozaya dönüşmektedir. Sonraki sene yaz mevsimi geldiğinde kurtçuğun üst kısmı yerden dışarı çıkar ve bir ota dönüşür.
Karıncadan, tırtıla, çekirgeye kadar degişik böceklerin popülasyonları üzerinde etkili bir asalaktır, ormanda her tür böcek için ayrı bir çeşidi vardır ve bir tür tırtıl mantarı sadece bir tür böceğin üzerinde etkilidir.
Mantar ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. Зрілий гриб темно-коричневий, схожий на сучок, прикріплений до голови зараженої гусені. Складається з двох частин: бугристого світло-коричневого тіла гусіні, заповненого склероціями, і темно-коричневої, з гладенькою поверхнею окремої частини з перитеціями. Висота — від 4 до 8 см, іноді до 11 см, товщина — від 3 до 4 мм; вага — від 300 до 500 мг.
Зростає на висоті від 3000 до 5000 м над рівнем моря, в тінистих місцях. Дефіцит кисню, сильні перепади температури не лише не вбивають ярсагумба, а й надають їй унікальні властивості. Паразитує на личинках і гусіні метеликів, що живуть у вологому грунті, або на мурахах.
Восени, напередодні сезону дощів, доросла рослина викидає безліч спор, які розносяться вітром. При попаданні спори на личинку або гусінь вони проникають в голову комахи і проростають в її тіло. Саме в цей час, після линьки, покриви гусіні найбільш уразливі. Гриб починає рости всередині комахи, поки не витягне з неї всі соки. Втім, відбувається це поступово, в останню чергу вражаються життєво важливі органи. Він настільки заповнює гусеницю, що та не розкладається і не заражається ніякими іншими мікроорганізмами.
З настанням тепла швидко зростаючий гриб-паразит пробиває голову комахи і виходить на поверхню. Тепер донором для нього служить коренева система трав, що ростуть поруч[уточнити].
Поширений у Непалі, Бутані, Індії, Тибеті (КНР).
В давнину китайці вірили, що кому пощастить знайти ярсагумба, чекають великі зміни в долі, довга чоловіча спроможність і привабливість для осіб протилежної статі. Перша згадка цього властивості в тибетській медицині міститься у праці «Про тисячі ліків», автором якого був Зуркхар Ньямн'ї Дордже (1439—1475). У китайських джерелах воно вперше згадується в 1649 році.
Цілющі властивості цієї рослини були виявлені пастухами, які помітили незвичайну активність худоби, що поїла цього гриба. З тих пір його стали збирати і використовувати як тонізуючий засіб. Тривалий час використовувалося лише імператорами династій Мін та Цін.
Має властивості на кшталт антибіотика. Тому для приготування лікарських препаратів використовують обидві частини гриба. Гриб солодкий на смак і має приємний запах. Ліки з гриба здатні вилікувати туберкульоз, позбавити від проблем з печінкою, нирками, шлунком, від зубного болю, болю в спині. Ярсагумба допомагає впоратися з лейкемією, рятує від депресії, відновлює організм після тривалої хвороби.
Крім того, цей природний афродизіак активно впливає на статеві гормони і центри сексуального збудження в мозку. Результати досліджень показали, що цей гриб допомагає повернути повноцінне сексуальне здоров'я 86 % жінок і 67 % чоловіків.
Непальці подрібнений гриб варять в молоці або настоюють на алкоголі, потім додають до чаю або супу. У країнах Європи препарати на основі ярсагумба продаються в магазинах, що спеціалізуються на засобах народної медицини.
Нині[коли?] ринок цього гриба оцінюється в 600—700 млн доларів на рік, але збільшується рік від року. Так, у 1997 році 1 кг цього гриба коштував 8400 юаней, 2002 року — 24 тис., 2006 року — 50 тис. (дані для грибів середніх розмірів у Лхасі)[1], 2012 року — вже 120 тис., 2013 року — 125—500 тис. юаней. (1USD = 6,90Yuan)
Гриб зіграв важливу роль в маоїстському повстанні в Непалі 1996—2006 років. Маоїсти, які гостро потребували гроші, у 2000 році взяли під контроль північно-східний район Долпо (один з важливих центрів «добування» Ophiocordyceps sinensis). Щоб зробити надходження доходів безперебійним, вони розмістили тут велике повстанське військо. З кожного збирача стягували «революційний податок». Також вони примушували перекупників заплатити за кожен кілограм гриба, що вивозився з області Долпо.
Đông trùng hạ thảo là một loại đông dược quý có bản chất là dạng ký sinh của loài nấm Ophiocordyceps sinensis thuộc nhóm nấm Ascomycetes trên cơ thể ấu trùng của một vài loài bướm trong chi Thitarodes Viette, 1968 (trước đây phân loại trong chi Hepialus Fabricius, 1775). Phần dược tính của thuốc đã được chứng minh là do các chất chiết xuất từ nấm Ophiocordyceps sinensis. Nó được sử dụng từ lâu trong y học cổ truyền Trung Hoa và y học cổ truyền Tây Tạng[2].
Tên gọi "đông trùng hạ thảo" (tiếng Tạng: yartsa gunbu hay yatsa gunbu, tiếng Trung: 冬虫夏草, dōng chóng xià cǎo) là xuất phát từ quan sát thực tế khi thấy vào mùa hè nấm Ophiocordyceps sinensis mọc chồi từ đầu con sâu nhô lên khỏi mặt đất. Vào mùa đông thì nhìn cặp cá thể này giống con sâu (côn trùng), còn đến mùa hè thì chúng trông giống một loài thực vật (thảo mộc) hơn.
Hiện nay, do sự săn lùng và hoạt động khai thác quá mức Đông trùng hạ thảo tại Nepal, loại nấm này đang có nguy cơ tuyệt diệt [3].
Loài này được Miles Berkeley miêu tả khoa học lần đầu tiên năm 1843 như là Sphaeria sinensis[4]. Pier Andrea Saccardo chuyển loài này sang chi Cordyceps vào năm 1878[5]. Từ nguyên của tên khoa học xuất phát từ tiếng Latinh cord "dùi cui, gậy tày", ceps "đầu" và sinensis "từ Trung Quốc". Loài này được biết đến như là Cordyceps sinensis cho tới năm 2007, khi phân tích phát sinh chủng loài phân tử được sử dụng để sửa đổi phân loại của 2 họ Cordycipitaceae và Clavicipitaceae, với kết quả là tạo ra tên gọi cho một họ mới là Ophiocordycipitaceae và việc chuyển một số loài Cordyceps sang chi Ophiocordyceps[6].
Trong tiếng Tạng nó được biết đến như là དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ་ (ZWPY: yartsa gunbu , Wylie: dbyar rtswa dgun 'bu, "hạ thảo(cỏ), đông trùng (sâu bọ)"), và đây là nguồn gốc của các tên gọi trong tiếng Nepal यार्शागुम्बा, yarshagumba, yarchagumba hay yarsagumba. Chuyển tự sang tiếng Bhutan là Yartsa Guenboob. Nó còn được biết đến như là keera jhar, keeda jadi, keeda ghas hay 'ghaas fafoond trong tiếng Hindi. Tên gọi tiếng Trung Dōng chóng xià cǎo (冬蟲夏草) nghĩa là "đông trùng, hạ thảo" (nghĩa là "sâu mùa đông, [trở thành] cỏ mùa hè"). Tên gọi tiếng Trung là dịch theo nghĩa đen của tên gọi gốc tiếng Tạng, được thầy lang người Tạng là Zurkhar Namnyi Dorje ghi chép lại lần đầu tiên trong thế kỷ XV. Trong ngôn ngữ thông tục tiếng Tạng thì Yartsa gunbu thường được gọi tắt là "bu" hay "yartsa".
Trong y học cổ truyền Trung Hoa, tên gọi của nó thường được viết tắt là chong cao (蟲草 "trùng thảo"), một tên gọi cũng áp dụng cho các loài Cordyceps khác, như C. militaris. Trong tiếng Nhật, nó được gọi là tōchūkasō (冬虫夏草).
Điều ngạc nhiên là đôi khi trong các tài liệu Trung Hoa tiếng Anh thì Cordyceps sinensis được nhắc tới như là aweto [Hill H. Art. XXXVI: The Vegetable Caterpillar (Cordiceps robertsii). Transactions and Proceedings of the Royal Society of New Zealand 1868-1961. Quyển 34, 1901;396-401], và đó là tên gọi trong tiếng Māori để chỉ Cordyceps robertsii, một loài nấm chỉ có ở New Zealand.
Vị thuốc này thực chất là hiện tượng ấu trùng các loài bướm thuộc chi Thitarodes bị nấm thuộc chi Ophiocordyceps và/hoặc Cordyceps ký sinh. Đó là một dạng ký sinh giữa một loài nấm túi có tên khoa học là Ophiocordyceps sinensis(Berk.) G.H.Sung, J.M.Sung, Hywel-Jones & Spatafora (2007), 1878 với sâu non (ấu trùng) của một loài côn trùng thuộc chi Thitarodes. Thường gặp nhất là sâu non của loài Thitarodes baimaensis hoặc Thitarodes armoricanus. Ngoài ra còn 46 loài khác thuộc chi Thitarodes cũng có thể bị Ophiocordyceps sinensis ký sinh. Các loài nấm này phân bố rộng ở châu Á và châu Úc với trung tâm đa dạng là vùng Đông Á, đó là các cao nguyên cao hơn mặt biển từ 4.000 đến 5.000 m như: Tây Tạng, Tứ Xuyên, Thanh Hải, Cam Túc, Vân Nam.
Cơ chế xâm nhiễm của loài nấm này vào cơ thể sâu hiện giờ vẫn chưa rõ. Vào mùa đông, nấm bắt đầu ký sinh vào sâu non và làm chết sâu non vì ăn hết chất dinh dưỡng của chúng. Những con sâu này có thể đã ăn phải bào tử nấm hoặc chúng mắc bệnh nấm ký sinh từ các lỗ thở. Đến khi sợi nấm phát triển mạnh, chúng xâm nhiễm vào các mô vật chủ, sử dụng hoàn toàn các chất dinh dưỡng trong cơ thể sâu. Đến một giai đoạn nhất định thường là vào mùa hè ấm áp, nấm bắt đầu mọc ra khỏi sâu như một ngọn cỏ và vươn lên khỏi mặt đất phát triển thành dạng cây (hình dạng giống thực vật) và phát tán bào tử.
Đông trùng hạ thảo chủ yếu tìm thấy vào mùa hè vùng núi cao trên 4.000m ở cao nguyên Thanh Tạng (Thanh Hải-Tây Tạng) và Tứ Xuyên (Trung Quốc). Tuy nhiên, hiện nay nhiều loài nấm thuộc chi Ophiocordyceps và Cordyceps được nuôi trồng trên quy mô công nghiệp để tinh chế các cơ chất có dược tính.
Hai chi nấm Ophiocordyceps và Cordyceps tương ứng có khoảng 170/570 loài khác nhau, và chỉ riêng ở Trung Quốc đã tìm thấy khoảng 60 loài. Tuy nhiên cho đến nay người ta mới chỉ nghiên cứu nhiều nhất được về hai loài Ophiocordyceps sinensis (Berk.) Sacc. và Cordyceps militaris (L. ex Fr.) Link.. Loài thứ hai được gọi là Nhộng trùng thảo.
Đông trùng hạ thảo khi còn sống, người ta có thể trông rõ hình con sâu, với đuôi là một cành nhỏ, mọc lá. Khi sấy khô, nó có mùi tanh như cá, đốt lên có mùi thơm. Phần "lá" hình dạng giống ngón tay, dài khoảng 4 – 11 cm do sợi nấm mọc dính liền vào đầu sâu non mà thành. Đầu sâu non giống như con tằm, dài chừng 3–5 cm, đường kính khoảng 0,3 - 0,8 cm. Bên ngoài có màu vàng sẫm hoặc nâu vàng với khoảng 20-30 vằn khía, vằn khía ở gần đầu nhỏ hơn. Phần đầu có màu nâu đỏ, đuôi giống như đuôi con tằm, có tất cả tám cặp chân, nhưng 4 đôi ở giữa là rõ nhất. Chất đệm nấm hình que cong mọc ra từ mình sâu non, dài hơn sâu non một chút. Sâu non dễ bẻ gãy, ruột bên trong căng đầy, màu trắng hơi vàng; chất đệm nấm khá dai và bên trong ruột hơi rỗng, có màu trắng ngà.
Các phân tích hoá học cho thấy trong sinh khối của đông trùng hạ thảo có 17 axít amin khác nhau, có D-mannitol, có lipit, có nhiều nguyên tố vi lượng (Al, Si, K, Na v.v..). Quan trọng hơn là trong sinh khối đông trùng hạ thảo có nhiều chất hoạt động sinh học mà các nhà khoa học đang phát hiện dần dần ra nhờ các tiến bộ của ngành hoá học các hợp chất tự nhiên. Nhiều hoạt chất này có giá trị dược liệu cao. Trong đó phải kể đến axít cordiceptic, cordycepin, adenosin, hydroxyethyl-adenosin. Đáng chú ý hơn cả là nhóm hoạt chất HEAA (Hydroxy-Etyl-Adenosin- Analogs). Đông trùng hạ thảo còn có chứa nhiều loại vitamin (trong 100 g đông trùng hạ thảo có 0,12 g vitamin B12; 29,19 mg vitamin A; 116,03 mg vitamin C, ngoài ra còn có vitamin B2 (riboflavin), vitamin E, vitamin K...)
Theo các ghi chép về đông dược cổ, đông trùng hạ thảo là một vị thuốc bồi bổ hết sức quý giá, có tác dụng tích cực với các bệnh như thận hư, liệt dương, di tinh, đau lưng mỏi gối, ho hen do phế hư hoặc cả phế, thận đều hư, và có tác dụng tốt đối với trẻ em chậm lớn.
Đông trùng hạ thảo là một trong những vị thuốc quý của đông y, được khai thác khó khăn, có khả năng bồi bổ và tăng cường sức khỏe, cải thiện đời sống tình dục, tăng cường khả năng miễn dịch. Mặt khác các nghiên cứu cổ truyền cũng như các thực nghiệm hiện đại đều xác định đông trùng hạ thảo hầu như không có tác dụng phụ đối với cơ thể người và động vật. [cần dẫn nguồn] Liều uống Đông trùng hạ thảo an toàn đối với chuột thí nghiệm là trên 45g/1 kg thể trọng.
Tuỳ theo từng bài thuốc mà đông trùng hạ thảo tham gia, người ta có các chế biến nó khác nhau. Phổ biển nhất là hầm lên hoặc ngâm rượu. Cần phải phân biệt loại đông trùng hạ thảo dùng trong đông y và các chất có dược tính được tinh chế từ các chi nấm Cordyceps được nuôi trồng trên quy mô công nghiệp.
Đông trùng hạ thảo là một loại đông dược quý có bản chất là dạng ký sinh của loài nấm Ophiocordyceps sinensis thuộc nhóm nấm Ascomycetes trên cơ thể ấu trùng của một vài loài bướm trong chi Thitarodes Viette, 1968 (trước đây phân loại trong chi Hepialus Fabricius, 1775). Phần dược tính của thuốc đã được chứng minh là do các chất chiết xuất từ nấm Ophiocordyceps sinensis. Nó được sử dụng từ lâu trong y học cổ truyền Trung Hoa và y học cổ truyền Tây Tạng.
Tên gọi "đông trùng hạ thảo" (tiếng Tạng: yartsa gunbu hay yatsa gunbu, tiếng Trung: 冬虫夏草, dōng chóng xià cǎo) là xuất phát từ quan sát thực tế khi thấy vào mùa hè nấm Ophiocordyceps sinensis mọc chồi từ đầu con sâu nhô lên khỏi mặt đất. Vào mùa đông thì nhìn cặp cá thể này giống con sâu (côn trùng), còn đến mùa hè thì chúng trông giống một loài thực vật (thảo mộc) hơn.
Hiện nay, do sự săn lùng và hoạt động khai thác quá mức Đông trùng hạ thảo tại Nepal, loại nấm này đang có nguy cơ tuyệt diệt .
Ophiocordyceps sinensis (Berk.) G.H. Sung, J.M. Sung, Hywel-Jones & Spatafora, 2007
Синонимы
Кордицепс китайский (лат. Ophiocordyceps sinensis) — вид грибов из семейства Ophiocordycipitaceae, принадлежит к классу аскомицетов.
Кордицепс китайский растёт в горах Тибета на высоте около 4 км. Если в тёплое время года в личинку одного из видов бабочки (Hepialus armoricanus) проникает спора кордицепса, то после зимы, с наступлением вегетации, эта спора трансформируется в корень. Из корня вырастает тело гриба, по виду напоминающее травинку. Весной растущий гриб использует для себя питательные вещества личинки.
Кордицепс паразитирует на разных членистоногих, включая гусениц и муравьёв. Споры гриба проникают в тело насекомого и, питаясь им, постепенно его убивают и мумифицируют. Зрелый гриб выглядит как высохшая жёлто-коричневая гусеница с тёмно-коричневым сучком. В таком виде, под названием ярцагумбу (тиб. དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ, вайли: dbyar rtswa dgun 'bu, досл. «летом — трава, зимой — насекомое»), его собирают жители многих поселений Тибета, Бутана, Непала и северной Индии.
Применяется в традиционной тибетской медицине. Считается,что он якобы обладает широким спектром целебных свойств: начиная с профилактики раковых образований, заканчивая эффективным средством от болевых синдромов и повышения сексуального либидо.
Кордицепс китайский (лат. Ophiocordyceps sinensis) — вид грибов из семейства Ophiocordycipitaceae, принадлежит к классу аскомицетов.
冬虫夏草（学名：Ophiocordyceps sinensis[2]，藏文：དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ་，藏语拼音：yartsa gunbu，威利：dbyar rtswa dgun 'bu），又俗稱蟲草、冬蟲草，正式上則稱為中華蟲草，是一種寄生於昆蟲的真菌，通常寄生於鱗翅目幼蟲體內生長。冬蟲夏草是已知最早被記載的蟲草菌，早在公元863年的唐代就已出現在博物學家段成式的記載中。以往冬蟲夏草向來被认为可以「補肺益腎，止血化痰」[3]。但是由于其很高的砷含量，2016年，中国国家食品药品监督管理总局已将冬虫夏草從保健食品類除名，并且含冬虫夏草的保健食品相关申报审批工作按《保健食品注册与备案管理办法》有关规定执行，未经批准不得生产和销售[4]。
冬蟲夏草生長在海拔3000公尺至5000公尺的高山草地灌木帶雪線附近的草坡上。土裡的一種菌類孢子寄生於幼虫，在幼蟲體内生長，吸取其養分至死亡[5]。經過一個冬天，到第二年春天來臨，菌類的菌絲開始生長，到夏天時長出地面，外觀狀似植物，幼蟲的軀殼與菌絲共同組成了一個完整的“冬蟲夏草”。菌孢把蟲體做為養分。虫体似蚕，长3-5cm，直径0.3-0.8cm；表面深黄色至黄棕色，有20～30条环纹，近头部环纹较细；头部红棕色；足8对，中部4对较明显；质脆，易折断，断面略平坦，淡黄白色。子座细长圆柱形，长4-7cm，直径约0.3cm；表面深棕色至棕褐色，有细纵皱纹，上部稍膨大；质柔韧，断面类白色。气微腥，味微苦[6]。
药理学现代研究结果中，青海冬虫夏草含有虫草酸约7%，碳水化合物28.9%，脂肪约8.4%，蛋白质约25%，脂肪中82.2%为不饱和脂肪酸，此外，尚含有维生素B12、麦角脂醇、六碳糖醇、生物碱等[7]。
2016年2月4日，中国国家食品药品监督管理局发布《总局关于冬虫夏草类产品的消费提示》，指出“检验的冬虫夏草、冬虫夏草粉及纯粉片产品中，砷含量为4.4～9.9 mg/kg”并提示“存在较高风险”[8]。
冬虫夏草正式作为药物载入书典，是从清朝出版的《本草从新》开始，指出冬虫夏草的作用是“甘平保肺，益肾止血，化痰，已劳嗽”[9]。之后，冬虫夏草与人参、鹿茸一起。并称三大名贵滋补药材，享有极大的盛名[10]。
但是，冬虫夏草是否含有有效成分一直饱受专业人士诟病，虫草酸被认为是冬虫夏草的功效成分或标志性成分，但其实虫草酸就是甘露醇，是一种非常普通而便宜的化工产品，被广泛用于食品、药物当中[11]。同时，多项研究表明冬虫夏草中并不含有發現於蛹蟲草菌的虫草素（Cordycepin）[11]。
亦有学者于国际著名杂志《细胞》的子刊《Cell Chemical Biology》发表文章宣布冬虫夏草中不含具抗癌功效的“喷司他丁”（Pentostatin），及由此生物合成产生的虫草素。研究又指出，虫草素含量过高时会在真菌中引起细胞毒性，这意味着对于人类来说，不宜摄入过量的虫草素。[12]
蟲體一般為四至五公分，這時的蟲草稱為“頭草”，品質最好；第二天菌孢長至蟲體的兩倍左右，稱為“二草”，品質次之。因为僵化後會長出根鬚，所以被稱作「冬蟲夏草」。採集後的蟲草會按其重量、色澤及大小等分為從A到E五個等級，當中以A級為最優等。
|date=中的日期值 (帮助) |date=中的日期值 (帮助) |date=中的日期值 (帮助) |date=中的日期值 (帮助) |date=中的日期值 (帮助) |date=中的日期值 (帮助) 
维基百科中的醫療相关内容仅供参考，詳見醫學聲明。如需专业意见请咨询专业人士。 冬虫夏草（学名：Ophiocordyceps sinensis，藏文：དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ་，藏语拼音：yartsa gunbu，威利：dbyar rtswa dgun 'bu），又俗稱蟲草、冬蟲草，正式上則稱為中華蟲草，是一種寄生於昆蟲的真菌，通常寄生於鱗翅目幼蟲體內生長。冬蟲夏草是已知最早被記載的蟲草菌，早在公元863年的唐代就已出現在博物學家段成式的記載中。以往冬蟲夏草向來被认为可以「補肺益腎，止血化痰」。但是由于其很高的砷含量，2016年，中国国家食品药品监督管理总局已将冬虫夏草從保健食品類除名，并且含冬虫夏草的保健食品相关申报审批工作按《保健食品注册与备案管理办法》有关规定执行，未经批准不得生产和销售。
この項目にはブラーフミー系文字（インド系文字）が含まれています。環境によっては、フォントをインストールしていても、母音記号の位置が乱れたり結合文字が分かれたりします（詳細）。 シネンシストウチュウカソウ 
冬虫夏草（とうちゅうかそう、ふゆむしなつくさ）は、蛾（ガ）の仲間の幼虫に寄生するキノコの一種。中医学・漢方の生薬や、薬膳料理・中華料理などの素材として用いられる、いわゆる冬虫夏草は、チベット等に生息するオオコウモリガの幼虫に寄生して発生するオフィオコルディセプス・シネンシスを指す。
別名を「中華虫草」ともいう。「冬虫夏草」の名称は、チベットで古くに、この菌が冬は虫の姿で過ごし、夏になると草になると考えたことから名付けられた。チベット文字での呼称「དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ」を漢語に直訳したものが「冬虫夏草」である。
チベット高原やヒマラヤ地方の海抜3,000mから4,000mの高山地帯で、草原の地中にトンネルを掘って暮らす大型のコウモリガ科の蛾であるHepialus armoricanus Oberthur（中国語: 蝙蝠蛾）の幼虫に寄生する。チベット、青海省、四川省を中心に、雲南省、甘粛省、貴州省などでよく見られ、夏に採取されている。
この種の蛾は夏に地面に産卵し、約1か月で孵化して、土にもぐりこむが、このときに冬虫夏草属の真菌に感染すると、幼虫の体内で菌がゆっくり生長する。幼虫は約4年で成虫となるが、幼虫の中で徐々に増えた菌は、春になると幼虫の養分を利用して菌糸が成長を始め、夏に地面から生える。地中部は幼虫の外観を保っており「冬虫夏草」の姿となる。
中国では冬虫夏草の子実体を菌核化した宿主をつけたまま採集して乾燥し、漢方の生薬もしくは中華料理の薬膳食材として珍重してきた。四川料理における利用では、下ごしらえをしたアヒルの腹に湯で戻した乾燥冬虫夏草を詰め、ネギ、ショウガ、紹興酒など加えてじっくり煮るスープ「虫草鴨子」（チョンツァオヤーズ）が最も著名である。他にも、スッポン、アワビ、雄牛の生殖器などと煮込む料理も供されている。冬虫夏草はこれらの料理としてじっくりと煮戻しても、あまり柔らかくならず、味らしい味も感じにくい。
冬虫夏草を食材とする文化は本場中国だけにとどまらず、中国周辺の地域にも伝播している。例えば、朝鮮半島では、亀や冬虫夏草などを用いた八卦湯（パルガタン）という料理が存在する。
他に、生薬として健肺、強壮効果、抗がん効果があるとも言われ、薬酒を作る材料として、また、健康食品としてのエキスを抽出するのにも利用される。董艶梅、姜波、曲雲霞ら、馬俊仁コーチが指導した馬軍団所属の陸上競技選手は冬虫夏草エキスを摂取して好成績を残したとも言われる。
高値で取引される冬虫夏草の採取は、高原で生活するチベット人にとって、貴重な経済的収入源の一つとなっている。一方で、高値で取引されるため、別の種類の虫草を偽って販売することや、形の似た植物や石膏で作った偽物を販売して問題となる事例もたびたび発生している。また、販売の際はグラム単位で値がつけられているため、最近では金属粉を塗ったり液体を注入するなどして重くして販売されている例があり、例え本物でも混入物の影響で健康被害が出る可能性もあると報道されている。
青海省産の冬虫夏草を分析した例では、炭水化物28.9%、脂肪8.4%、たんぱく質25%で、脂肪の内82.2%が不飽和脂肪酸であった。特徴的な成分として、虫草酸（cordicepic acid）の別名を持つD-マンニトールを約7%含む他、コルジセピン（cordycepin、3’-デオキシアデノシン）を含み、エルゴステロール、コレステロール、多糖類、ビタミンB12なども含んでいる。
中医学の文化圏などでは、チベットなどが原産のオオコウモリガの幼虫に寄生する天然のOphiocordyceps sinensisのみを「冬虫夏草」と呼ぶが、日本にはオオコウモリガは棲息しないため、O. sinensisを人工培養が熊本県天草市ほかで行われている。
日本では、子嚢菌門核菌綱ボタンタケ目バッカクキン科の茸として冬虫夏草属があるために、O. sinensis以外にも500種程度存在すると言われている冬虫夏草属の茸の全般を指して冬虫夏草と呼ぶなど類似品が横行している[1]。また、同属の冬虫夏草属（Cordyceps）の菌に加えてスチルベラ科（Stilbellaceae）などの菌も含めた昆虫や菌に寄生して発生する麦角菌類の総称としても「冬虫夏草」という呼称を敢えて使用する悪質な業者が多い。
だがO. sinensisとの混同を避けるため、総称としては中国での呼称に倣って「虫草（ちゅうそう）」を用いる。
現状としては薬学分野では厳密にO. sinensisのみを冬虫夏草と呼ぶのに対し、日本の菌学分野では広義の用例として冬虫夏草の呼称が普及している傾向にある。もちろん中国では厳密に冬虫夏草と虫草を区別して扱っている。菌学分野ではO. sinensisを「シネンシストウチュウカソウ」と呼ぶことが多い。
また、ジャングルにも多くの種が分布しており、その数は千を超える。それぞれが、蟻、蛾などの昆虫に寄生する。セミタケ、アリタケ、オサムシタケ等が有名である。
青海省玉樹州での冬虫夏草取引(2009年7月)
冬虫夏草（とうちゅうかそう、ふゆむしなつくさ）は、蛾（ガ）の仲間の幼虫に寄生するキノコの一種。中医学・漢方の生薬や、薬膳料理・中華料理などの素材として用いられる、いわゆる冬虫夏草は、チベット等に生息するオオコウモリガの幼虫に寄生して発生するオフィオコルディセプス・シネンシスを指す。
別名を「中華虫草」ともいう。「冬虫夏草」の名称は、チベットで古くに、この菌が冬は虫の姿で過ごし、夏になると草になると考えたことから名付けられた。チベット文字での呼称「དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ」を漢語に直訳したものが「冬虫夏草」である。
