The brammle (Rubus fruticosusis) is a widespreid buss, an kenspeckle group o ower 375 speshies, o sib apomictic microspeshies that's hamelt aw ower the temperate Northren hemisphere an Sooth Americae. The brammle growes tae aboot 3 m in hicht. The plant tholes puir syle brawly. It is unco pervasive. It will growe fast, takkin ower unrived oot airts verra fast. The
The edible fruit is kent as brammles or blackbydes. The black, juicy pluffie anes tastes sweeter nor the pre-matur brammles (the reid anes).
Brammle buss at the hint end o Juin in the UK
Ripening blackbydes
Thorns
The brammle (Rubus fruticosusis) is a widespreid buss, an kenspeckle group o ower 375 speshies, o sib apomictic microspeshies that's hamelt aw ower the temperate Northren hemisphere an Sooth Americae. The brammle growes tae aboot 3 m in hicht. The plant tholes puir syle brawly. It is unco pervasive. It will growe fast, takkin ower unrived oot airts verra fast. The
The edible fruit is kent as brammles or blackbydes. The black, juicy pluffie anes tastes sweeter nor the pre-matur brammles (the reid anes).
De broambeier (Rubus fruticosus) is 't fruut van e mêerjoarige plante van de familie van de rôozn (Rosaceae). De struukachtige plante komt styf vele vôorn in uze streke.
De plante stoat vul me stekkers en komt 1,5 tout 3 meter oge. Je bloeit van juni tout ogustus en de blommn zyn wit of roze. De vruchtn zyn dounkerblauw of blauwrôod en ze bestoan uut verschillige stêenvruchtjes. Ze kunn geplukt wordn van ogustus tout end november.
Van broambeiers kan confiteure en zop gemakt wordn moa ze kunn ook rauw g'eetn wordn. Ze zyn zeur-zoete van smoake. Broambeiers zoun kalmerend werkn, de derms ountsmettn en diarree teegn goan. Van de bloarn wordt er ook thee gemakt.
Oundertusschn zyn der ol wienkels die broambeiers verkoopn, mo dedie zyn ezô ekruust dan ze vele grodder kommn.
De broambeier (Rubus fruticosus) is 't fruut van e mêerjoarige plante van de familie van de rôozn (Rosaceae). De struukachtige plante komt styf vele vôorn in uze streke.
Inijjel (Isem usnan: Rubus fruticosus, Rubus fructicosus) d talmest n yemɣi seg twacult n tnejjikt. Carl Von Linné d amdan amezwaru i yuran fell-as deg useggas n 1753.
Inijjel (Isem usnan: Rubus fruticosus, Rubus fructicosus) d talmest n yemɣi seg twacult n tnejjikt. Carl Von Linné d amdan amezwaru i yuran fell-as deg useggas n 1753.
Li meuronî ou noer-åmonnî, c' est l' ronxhe li corante el Walonreye, ki dene on foirt agostant frut, noer come warsele, lomé meuron, noere åmonne ou meumeure.
No d' l' indje e sincieus latén : Rubus fruticosus
Famile: Rôzacêyes
Les bwès la k' end a toplin si lomnut ronxhî ou ronxhisse. Li mot a dné nexhance a sacwants nos d' plaece del Walonreye.
thumb|Té d' fiks et d' foyes di ronxhe On fwait do té d' foyes di meuronî (foyes di ronxhe) avou des fikes pol matchurea.
Li meuronî ou noer-åmonnî, c' est l' ronxhe li corante el Walonreye, ki dene on foirt agostant frut, noer come warsele, lomé meuron, noere åmonne ou meumeure.
No d' l' indje e sincieus latén : Rubus fruticosus
Famile: Rôzacêyes
Lo romèc (var. rome, romi, romec, rómec, rumec, romèga, romdre, romze; gasc. arromèc, arromèt, gavarra/gauarra, auarra) (Rubus fruticosus) es un arbust espinós de la familha de las rosacèas, fòrça comun dins las regions temperadas, que dona un fruch comestible: l'amora. Se cal pas confondre amb l'amorier, que lo fruch es tanben nomenat « amora » pro similars.
Lo romèc es un arbrilhon vivaç per sas tijas sosterranhas, produsent cada an de tijas aerianas novèlas que vivon dos ans, ne fructificant la segonda annada. Las tijas e los peciòls de las fuèlhas pòrtan d'agulhons acerats. Las tijas arcadas pòdon aténher tres a quatre mètres de long, e lor tèrme rejonh lo sol la lo segond an e s'enrasiga, donant enseguida de novèlas tijas que colonizan rapidament lo terren.
La planta nitrofila forma lèu de bartases impenetrables: un romegàs.
Las fuèlhas tipicas, altèrnas, son compausadas palmadas e denticuladas, de cinc o set foliòls en general.
Las flors, blancas o blanc rosat, de dos a tres centimètres de diamètre, son regropadas en corimbes. An cinc sepals, cinc petals e fòrça etaminas e carpèlas.
Los fruichs son negres blavencs a maturitat, cap a setembre. Son de fruchs compausats formats de l'agregacion de las carpèlas modificats e transformats en pichonas drupas que demoran aderentas al receptacle floral.
D'animals son amators d'amoras o de fuèlhas de romec. Es mellifèra e es la planta òsta de las canilhas de de parpalhons, coma lo Macrothylacia rubi, lo Lasiocampa quercus, la Boloria (Clossiana) dia, lo Brenthis daphne, lo Brenthis ino, lo Pyrgus alveus, lo Spialia sertorius. En mai dels insèctes, lo muscardin, un pichon rosegaire ros, viu sovent dins los romegases e lo romec es una de las noirituras apreciadas en ivèrn pels cabiròls. Fòrça aucèls se noirisson de fruchs, fasent tanben l'espandiment de las granas.
Mai, los romècs abrigan de grands mammifèrs, coma los singlars e los rainals. Lo romec presenta donc un interés cinegetic e ecologic dins son airal d'origina. Mas dins los païses ont se presenta coma una espècia invasiva, en Austràlia per exemple, favoriza la proliferacion d'aqueles animals eles tanben invasius e noisibles.
Aquela espècia es originària d'Eurasia. Se naturalizèt un pauc partot. Es sovent considerada coma planta envasissenta.
L'arbust presentat al monastèri de Santa Catarina del Sinai coma essent lo « Boisson ardent » de la Bíblia es un romec.
Existisson de varietats d'òrt, coma Inermis, varietat sens espinas.
Lors fruchs, las amoras, fòrça ricas en diferentas formas de vitamina B (levat B12) e vitamina C (36 mg/100 g), son consomits cruds, sos o dins d'ensaladas de fruchs, o cuèch en tartas, siròps, geladèa e confituras. Se congelan plan. Se'n fa de bevendas alcolizadas e de vinagre aromatizat a l'amora.
Los fruchs de totas las autras espècias son tanben comestibles.
S'utiliza tanben la rusca per la banastariá.
Las fuèlhas secadas e los joves brots fermentats son utilizats en tisanas per lors proprietats astringentas. Balhan de tanin e de la vitamina C.
Lo romèc (var. rome, romi, romec, rómec, rumec, romèga, romdre, romze; gasc. arromèc, arromèt, gavarra/gauarra, auarra) (Rubus fruticosus) es un arbust espinós de la familha de las rosacèas, fòrça comun dins las regions temperadas, que dona un fruch comestible: l'amora. Se cal pas confondre amb l'amorier, que lo fruch es tanben nomenat « amora » pro similars.
Schwaarzbier oder Päerdsbier ass den Numm vun enger Fruucht an och vum Trausch (Rubus fruticosus), op deem se wiisst. Dësen ass pickeg a vun der Famill vun de Rosaceae ("rousen-aartegen"). En ass an temperéierte Klimazone vun Eurasien, Nordafrika an Nordamerika wäit verbreet; a Mëtteleuropa gëtt et eng 400 Aarten. Schwaarzbier wiisst am léifsten hallef am Schiet (zum Besipill um Bord vun engem Bësch), an huet kallekzech a stéckstoffräich Biedem gär.
De Schwaarzbiertrausch ass eng méijäreg Kloterplanz; en zillt ënner dem Buedem Ausleefer, déi all Joer nei Schëss maachen. Dës kënne bis zu 4 Meter laang ginn an halen 2 Joer. Eréischt am zweete Joer droen se Friichten. Nom 2. Joer zillen déi Schëss, déi mam Buedem Kontakt hunn, Wuerzelen, vu wou aus dat Joer drop nei Schëss wuessen. Sou entsti Schwaarzbierhecken, duerch déi et keen Derduerch gëtt. Um Still sëtzen Dären.
D'Blieder sinn ofwiesselnd lénks a riets vum Still zu hirer 3, 5 oder 7 an hunn Zacken un hirem Bord. Se falen am Hierscht net erof. D'Schwaarzbier blitt tëscht dem Juni an dem August. D'Bléi ass wäiss, méi seele rosa. All Bléi huet jee fënnef Kielech- a Krouneblieder an iwwer 20 Stëbs- a Fruuchtblieder.
D'Friichte sinn, wann se zeideg sinn, bloelzeg-schwaarz (wat den Numm erkläert). Allerdéngs sinn et, anescht wéi den Numm et suggeréiert, keng Bieren, mä Sammelsteefriichten: all eenzel kleng Bull ass eng kleng Steefruucht (wéi z. B. d'Kiischten der sinn). Se kënnen tëscht dem Juli an dem Oktober gepléckt ginn.
D'Friichten enthale Vitamin A an C. Se kënne réi giess ginn, zu Gebeess oder Kompott verkacht, zu Jus gepresst an zu Wäin vergäert, oder soss an der Kichen agesat ginn.
Aus de Blieder kann een Téi maachen. D'Schwaarzbier zielt zu den Heelplanzen. Fréier gouf d'Schwaarzbier och geholl fir ze fierwen, an d'Blieder, wéinst hirem Tanin, goufen an de Gierwereien verschafft.
Schwaarzbier oder Päerdsbier ass den Numm vun enger Fruucht an och vum Trausch (Rubus fruticosus), op deem se wiisst. Dësen ass pickeg a vun der Famill vun de Rosaceae ("rousen-aartegen"). En ass an temperéierte Klimazone vun Eurasien, Nordafrika an Nordamerika wäit verbreet; a Mëtteleuropa gëtt et eng 400 Aarten. Schwaarzbier wiisst am léifsten hallef am Schiet (zum Besipill um Bord vun engem Bësch), an huet kallekzech a stéckstoffräich Biedem gär.
Čáhppesváđot (Rubus fruticosus) lea váđotmurjjiid čerdii gullevaš šaddu.
Мангалкомар (лат: Rubus sectio, эрс: Ежевика) —Rubus тайпан баьцовгIай кIалтайпа да хьармакхий дезала чура.
Кхачаь мангалкомара сомаш Iаьржа бесса хул.
Мангалкомар (лат: Rubus sectio, эрс: Ежевика) —Rubus тайпан баьцовгIай кIалтайпа да хьармакхий дезала чура.
მუჸია თაშნეშე მუჸი, დურღენი, ძჷგირიში მუჸი, ომბოლი ძჷგირი, ომბოლი მუჸი (ლათ. Rubus fruticosus) — ჩანარი ვარდიშობურეფიშ ფანიაშე. მუჸია უმენტაშო კარკატია ბართვი რე. ჩანარს ძიგირეფით ვარდა ქეჩერეფით ფორილი გჷნძე ღერეფი უღუ. მაართა წანაშ ეშნაფალაშე — ტურიონეფშე — ხვალე ფურცელეფი რე, მაჟირა წანაშ გუნაფალაშე — პიოლეფი დო გუმნაღელი რე. მუჸიაშ პიოლეფი ხვალეხე რე, უმოს ოშა-გოშათ ბიბლეფო აკოშაყარელი. გუმნაღელი აკოშაყარელი რე დო აკმოდირთუ ჭითა ვარდა მოჭითე-მოუჩე ჭირხილი წვენამი წკალამიეფშე.
მუჸიაშ 200-შახ გვარობა გოფაჩილი რე ევრაზიას დო ოორუე ამერიკას. საქორთუოს 37 გვარობა ჩანს, თინეფშე 27 საქორთუოშ ენდემი რე. მუჸიაშ ღერი დო ფურცელეფი შანულამი მუდანობათ იკათუანს ორჩქალაფე ნიფთიარობეფს, გუმნაღელი — 4-8% შანქარს, 0,6—1,4% ბჟეეფს, C ვიტამინს დო კაროტინს. მუჸიას გჷმირინუანა ლადირო, აკეთენე მურაბას, ჯემს დო შხვა ნაწარმის. ჩინებული რე კულტურული მუჸიაშ დოხოლაფირო 300-შახ ჯიში.
მუჸია თაშნეშე მუჸი, დურღენი, ძჷგირიში მუჸი, ომბოლი ძჷგირი, ომბოლი მუჸი (ლათ. Rubus fruticosus) — ჩანარი ვარდიშობურეფიშ ფანიაშე. მუჸია უმენტაშო კარკატია ბართვი რე. ჩანარს ძიგირეფით ვარდა ქეჩერეფით ფორილი გჷნძე ღერეფი უღუ. მაართა წანაშ ეშნაფალაშე — ტურიონეფშე — ხვალე ფურცელეფი რე, მაჟირა წანაშ გუნაფალაშე — პიოლეფი დო გუმნაღელი რე. მუჸიაშ პიოლეფი ხვალეხე რე, უმოს ოშა-გოშათ ბიბლეფო აკოშაყარელი. გუმნაღელი აკოშაყარელი რე დო აკმოდირთუ ჭითა ვარდა მოჭითე-მოუჩე ჭირხილი წვენამი წკალამიეფშე.
მუჸიაშ 200-შახ გვარობა გოფაჩილი რე ევრაზიას დო ოორუე ამერიკას. საქორთუოს 37 გვარობა ჩანს, თინეფშე 27 საქორთუოშ ენდემი რე. მუჸიაშ ღერი დო ფურცელეფი შანულამი მუდანობათ იკათუანს ორჩქალაფე ნიფთიარობეფს, გუმნაღელი — 4-8% შანქარს, 0,6—1,4% ბჟეეფს, C ვიტამინს დო კაროტინს. მუჸიას გჷმირინუანა ლადირო, აკეთენე მურაბას, ჯემს დო შხვა ნაწარმის. ჩინებული რე კულტურული მუჸიაშ დოხოლაფირო 300-შახ ჯიში.
