dcsimg

Liczydło (roślina) ( 波蘭語 )

由wikipedia POL提供
 src=
Pokrój Streptopus lanceolatus
 src=
Kwitnące liczydło górskie
 src=
Owocujący Streptopus streptopoides

Liczydło (Streptopus Michx.) – rodzaj wieloletnich, ziemnopączkowych roślin zielnych z rodziny liliowatych, obejmujący 10 gatunków występujących w pasie klimatu umiarkowanego na półkuli północnej[3].

Nazwa naukowa rodzaju pochodzi od greckich słów στρεπτος (streptos – skręcony, obrócony) i πους (pous – stopa), odnosząc się do kształtu pędów tych roślin[4].

Morfologia

Pęd podziemny
Płożące kłącze[5].
Łodyga
Wzniesiona, prosta lub silnie rozgałęziona dystalnie[5].
Liście
Ulistnienie naprzemianległe[5]. Rośliny tworzą liczne, siedzące liście o blaszce eliptycznej do jajowatej i nasadzie zaokrąglonej do sercowatej i okalającej łodygę[6].
Kwiaty
Kwiaty małe, pojedyncze lub podwójne, wyrastające na smukłym pędzie kwiatostanowym, przylegającym do łodygi na odcinku jednego międzywęźla. Okwiat kółkowy lub dzwonkowaty, biały do zielonkawo-żółtego i różowego, o listkach wzniesionych, rozwartych lub odchylonych, odwrotnielancetowatych do podługowatych[6]. Pręciki osadzone u nasady listków okwiatu[5], o krótkich, szerokich i spłaszczonych nitkach[6]. Zalążnia górna, trójkomorowa[6]. W każdej komorze powstaje od 2 do 8 zalążków[5]. Szyjka słupka smukła do bulwiastej[6], kolumnowata lub bardzo krótka[5]. Znamię słupka całobrzegie lub trójdzielne[6].
Owoce
Jagody pomarańczowe do ciemnoczerwonych, elipsoidalne do kulistych. Nasiona jasnożółte, wydłużone, podłużnie rowkowane[6].
Genetyka
Liczba chromosomów 2n = 16[6].

Systematyka

Pozycja rodzaju według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)[1]

Rodzaj zaliczany do podrodziny Streptopoideae w rodzinie liliowatych Liliaceae, należącej do kladu liliowców w obrębie jednoliściennych.

Pozycja rodzaju w systemie Reveala (1994-1999)[7]

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa jednoliścienne (Liliopsida Brongn.),podklasa liliowe (Liliidae J.H. Schaffn.), nadrząd Lilianae Takht. rząd szparagowce (Asparagales Bromhead), rodzina konwaliowate (Convallariaceae Horan.), plemię Streptopeae Baker., rodzaj liczydło (Streptopus Michx.).

Gatunki flory Polski[8]
Pozostałe gatunki[3]
Mieszańce

Zastosowanie

Rośliny spożywcze
Owoce liczydła górskiego, o smaku ogórka, są spożywane na surowo lub ugotowane w zupach i gulaszach. Podobnie spożywane są owoce Streptopus streptopoides i S. lanceolatus, które jednak mają smak arbuza. W dużych ilościach owoce liczydła działają przeczyszczająco. Delikatne młode pędy, liście oraz kłącza tych trzech gatunków są spożywane na surowo jako dodatek do sałatek lub po ugotowaniu jako jarzyna[9][10][11].
Rośliny lecznicze
Działanie lecznicze wykazuje liczydło górskie i S. lanceolatus. Obie te rośliny wykazują działanie ogólnie wzmacniające. Owoce obu gatunków działają przeczyszczająćo. Napój z całych roślin liczydła górskiego stosowany był w leczeniu dolegliwości żołądka i przy utracie apetytu, a napar z tych roślin używany był do leczenia problemów nerkowych, rzeżączki i odksztuszania krwi. Napój sporządzany z łodyg i owoców roślin z tego gatunku stosuje się w leczeniu "chorób ogólnych". Kłącza liczydła górskiego były żute w celu wywołania porodu, natomiast napar z nich wykorzystywany był jako środek przeciwbólowy. Z kłączy S. lanceolatus można sporządzić syrop przeciwkaszlowy. Kwiaty roślin z tego gatunku działają napotno i mogą być używane do wywołania potów w leczeniu przeziębienia. Napój z całych roślin S. lanceolatus jest stosowany w leczeniu kaszlu[11].
Inne zastosowania
Z uwagi na aromat liczydło górskie było przywiązywane do ubrań, ciała lub włosów[9].

Przypisy

  1. a b Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2017-10-21].
  2. Tropicos.org (ang.). Missouri Botanical Garden. [dostęp 2011-09-24].
  3. a b c Rafaël Govaerts: World Checklist of Selected Plant Families (ang.). The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2011-09-24].
  4. D. Gledhill: The names of plants. Cambridge, New York: Cambridge University Press, 2008, s. 363. ISBN 978-0-521-86645-3. (ang.)
  5. a b c d e f Chen Xinqi i Minoru N. Tamura: Flora of China. Vol. 24: Liliaceae (ang.). [dostęp 2011-09-24].
  6. a b c d e f g h Frederick H. Utech: Flora of North America. Vol. 26: Liliaceae (ang.). [dostęp 2011-09-24].
  7. Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Streptopus (ang.). The Compleat Botanica. [dostęp 2009-03-09].
  8. Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  9. a b Plants For A Future: Streptopus amplexifolius (ang.). [dostęp 2015-12-12].
  10. Plants For A Future: Streptopus streptopoides (ang.). [dostęp 2015-12-12].
  11. a b Flora of North America: Streptopus lanceolatus (ang.). [dostęp 2015-12-12].
許可
cc-by-sa-3.0
版權
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
原始內容
參訪來源
合作夥伴網站
wikipedia POL

Liczydło (roślina): Brief Summary ( 波蘭語 )

由wikipedia POL提供
 src= Pokrój Streptopus lanceolatus  src= Kwitnące liczydło górskie  src= Owocujący Streptopus streptopoides

Liczydło (Streptopus Michx.) – rodzaj wieloletnich, ziemnopączkowych roślin zielnych z rodziny liliowatych, obejmujący 10 gatunków występujących w pasie klimatu umiarkowanego na półkuli północnej.

Nazwa naukowa rodzaju pochodzi od greckich słów στρεπτος (streptos – skręcony, obrócony) i πους (pous – stopa), odnosząc się do kształtu pędów tych roślin.

許可
cc-by-sa-3.0
版權
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
原始內容
參訪來源
合作夥伴網站
wikipedia POL