馬蹄蓮屬

Zantedeschia és un gènere de plantes de la família de les aràcies (Araceae). Es coneixen popularment com a lliris de color. Les plantes d'aquest gènere de monocotiledònies formen un tipus d'inflorescència anomenada espàdix amb una gran bràctea que protegeix la flor i que sovint té colors vius. Moltes d'aquestes plantes són apreciades com a plantes ornamentals. Pertanyen al grup de plantes que s'anomenen "lliris". Són sovint verinoses. Una de les espècies més conegudes és el lliri d'aigua, considerat un símbol del nacionalisme irlandès tot i que és una espècie introduïda de l'Àfrica meridional. Aquest gènere va rebre el seu nom en honor de Giovanni Zantedeschi (1773-1846), botànic i metge italià originari de Molina, poble del municipi de Fumane a la província de Verona.

Llista d'espècies

Hi ha 8 espècies reconegudes:^[1]

Referències

Enllaços externs

En altres projectes de Wikimedia: Commons Viquiespècies

• Taxonomia - Zantedeschia
• PlantZAfrica - Zantedeschia
• Fotos - Zantedeschia
• Zantedeschia aethiopica (L.) Spreng.

Die Zantedeschien (Zantedeschia) sind die einzige Pflanzengattung der Tribus Zantedeschieae in der Familie der Aronstabgewächse (Araceae).

Bei vier der acht Zantedeschia-Arten verwendet man Calla, Kalla oder selten Calla-Lilien als Trivialnamen, sie sollten jedoch nicht mit Lilien oder Pflanzenarten der Gattung Calla verwechselt werden. Manche Arten und Sorten sind seltene Zimmerpflanzen. Der Name Calla leitet sich vom altgriechischen Wort καλός kalós ab und bedeutet „schön“. Mythologische Namenscousinen sind die Nymphe Kallisto und die Muse der Dichtung und Wissenschaft Kalliope.^[1]

Beschreibung

Zantedeschien sind ausdauernde krautige Pflanzen, die Wuchshöhen bis 2,5 Meter erreichen. Sie bilden ein kriechendes Rhizom oder Knollen als Überdauerungsorgan aus. Manche Arten sind immergrün, andere ziehen zu ungünstigen Jahreszeiten ihr Laub ein. Die grundständigen Laubblätter sind – im Gegensatz zu vielen anderen Gattungen der Einkeimblättrigen Pflanzen – gestielt; die Blattspreiten sind glänzend grün und oft pfeilförmig.

Auf einem unbeblätterten Blütenstandschaft ist der Blütenstand wie bei allen Aronstabgewächsen ausgebildet: Ein einzelnes, oft auffällig gefärbtes Hochblatt, die Spatha, umgibt den Kolben. Die große und deutlich zugespitzte Spatha^[2] kann weiß oder gelb sein, selten auch rot, bei Züchtungen gibt es eine große Bandbreite an unterschiedlichen Farben. Zantedeschien sind einhäusig getrenntgeschlechtig (monözisch). Im Kolben (Spadix) stehen viele Blüten zusammen. Im unteren Bereich des Kolbens befindet sich eine Zone nur mit weiblichen Blüten; im längeren oberen Bereich befinden sich nur männliche Blüten. Die kleinen Blüten sind reduziert und besitzen keine Blütenhüllblätter. Männliche Blüten enthalten zwei bis drei Staubblätter. Bei den weiblichen Blüten sind drei Fruchtblätter zu einem synkarpen Fruchtknoten verwachsen.

Sie bilden grüne oder orange Beeren. Die Samen sind kugelig bis eiförmig.

Alle Teile von Zantedeschia aethiopica sind leicht giftig und verursachen starke Schleimhautreizungen.^[3] Die überflüssige Flüssigkeit, die die Zantedeschien über die Blattspitzen absondern, ist ebenfalls giftig und verursacht bei Berührung Hautausschlag und Nesselfieber.

Verbreitung

Alle Arten sind in Afrika heimisch. Am häufigsten sind sie in den Provinzen Südafrikas in der Capensis (Kapprovinz, KwaZulu-Natal und Freistaat) sowie in den Ländern Eswatini und Lesotho. Es gibt die Gattung aber auch weiter nördlich in Angola, Kenia, Malawi, Sambia, Simbabwe und Nigeria. Das natürliche Habitat der sommerblühenden Formen ist ein warmtemperates Klima mit Niederschlägen, die hauptsächlich im Winter fallen. Die anderen Arten, wie beispielsweise Zantedeschia aethiopica und Zantedeschia odorata wachsen in Gebieten mit Sommerregen und blühen im Winter. Oft gedeihen die Pflanzen in sumpfigen Gebieten.

Die Zantedeschienarten benötigen als ursprüngliche Sumpfpflanzen viel Wasser. Gerade in der Wachstumsphase sollte eine Austrocknung der Wurzeln vermieden werden. Nach der Blüte hat die Zantedeschie eine Ruhephase in der die Pflanze keinen Wasserbedarf hat. Bei Zimmercallas handelt es sich meist um die Zantedeschia aethiopica, die von Januar bis April blüht. Auch sie hat ihre Ruhephase im Anschluss an die Blütephase. Zantedeschien brauchen zum optimalen Wachstum leicht sandigen und vor allem äußerst nährstoffreichen Boden.

Systematik

Die Gattung Zantedeschia wurde 1826 durch Kurt Sprengel in Systema Vegetabilium, editio decima sexta, 3, S. 756, 765^[4] aufgestellt. Der botanische Gattungsname Zantedeschia ehrt den italienischen Arzt und Botaniker Giovanni Zantedeschi (1773–1846). Typusart ist Zantedeschia aethiopica (L.) Spreng., die von Carl von Linné als Calla aethiopica erstveröffentlicht wurde. Syn. für Zantedeschia Spreng. sind Pseudohomalomena A.D.Hawkes, Richardia Kunth. Zantedeschia ist die einzige Gattung der Tribus Zantedeschieae in der Unterfamilie Aroideae in der Familie der Araceae. Die Tribus Zantedeschieae wurde durch Adolf Engler aufgestellt.^[5]

Es gibt acht Zantedeschia-Arten:^[5]

• Gewöhnliche Calla oder Zimmercalla (Zantedeschia aethiopica (L.) Spreng., Syn.: Calla aethiopica L.): Sie kommt ursprünglich im südlichen Afrika vor.^[6]
• Gefleckte Calla (Zantedeschia albomaculata (Hook.) Baill.): Sie kommt von Tansania, Demokratischen Republik Kongo, Angola, Malawi, Sambia, Simbabwe bis Südafrika vor.^[7] Mit zwei Unterarten:
  • Zantedeschia albomaculata (Hook.) Baill. subsp. albomaculata: Sie kommt von Nigeria bis Tansania und im südlichen Afrika vor.^[7]
  • Zantedeschia albomaculata subsp. macrocarpa (englisch) Letty: Sie kommt nur im südlichen Afrika vor.^[7]
• Goldene Calla oder Elliott-Calla (Zantedeschia elliottiana (W.Watson) Engl.): Sie ist nur aus Kultur bekannt, kommt aber möglicherweise im östlichen Transvaal (Provinz Mpumalanga) wild vor.^[7]
• Zantedeschia jucunda Letty: Sie kommt nur im nördlichen Südafrika vor.^[7]
• Zantedeschia odorata P.L.Perry: Sie kommt nur in der Kapprovinz vor.^[7]
• Zantedeschia pentlandii (W.Watson) Wittm.: Sie kommt nur im östlichen Transvaal in der Provinz Mpumalanga vor.^[7]
• Rosafarbene Calla oder Rehmann-Calla (Zantedeschia rehmannii Engl.): Sie kommt nur von Mosambik bis Südafrika vor.^[7]
• Zantedeschia valida (Letty) Y.Singh: Sie kommt nur in KwaZulu-Natal vor.^[7]

Nutzung

Viele Sorten werden als Zierpflanzen verwendet.

Über eine weitere Nutzung durch den Menschen ist wenig bekannt. Die Blätter von Zantedeschia aethiopica werden gegart gegessen (alle Pflanzenteile sind roh giftig).^[8]

In der Trauerfloristik wird sie als Zeichen der Unsterblichkeit genutzt. In weiß galt sie lange als „Totenblume“. In Gestecken stehen die verschiedenen Sorten heute für Moderne und Eleganz und werden als Symbol für Schönheit und Anerkennung verschenkt. Durch ihre besondere Blütenform, die an einen Kelch erinnert, wurde sie von den Griechen und Römern mit Feierlichkeiten und Freude in Verbindung gebracht. Die Zantedeschie gilt daher in vielen Gegenden noch heute als Glücksbringer.^[9]

Sorten

Es wurden viele Sorten gezüchtet, die als Zierpflanzen verwendet werden (Auswahl):

Bilder

Gefleckte Calla (Zantedeschia albomaculata):

• 
• 
• 

Gewöhnliche Calla (Zantedeschia aethiopica):

• 
• 
• 
• 

Einzelnachweise

1. ↑ Die edle Calla adelt jeden Raum. In: Presseportal.de. Abgerufen am 27. Mai 2015.
2. ↑ Eintrag in der Flora of Pakistan.
3. ↑ Zimmerkalla (Zantedeschia aethiopica) (Memento des Originals vom 1. Juni 2011 im Internet Archive) Info: Der Archivlink wurde automatisch eingesetzt und noch nicht geprüft. Bitte prüfe Original- und Archivlink gemäß Anleitung und entferne dann diesen Hinweis.@1@2Vorlage:Webachiv/IABot/www.meb.uni-bonn.de: Eintrag bei der Informationszentrale gegen Vergiftungen (Universitätsklinikum Bonn).
4. ↑ Kurt Sprengel: Systema Vegetabilium, editio decima sexta, 3, 1826 S. 756, 765 eingescannt bei biodiversitylibrary.org.
5. ↑ ^{a b} Zantedeschia im Germplasm Resources Information Network (GRIN), USDA, ARS, National Genetic Resources Program. National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland.
6. ↑ Zantedeschia aethiopica bei plantzafrica.com.
7. ↑ ^{a b c d e f g h i} Rafaël Govaerts (Hrsg.): Zantedeschia. In: World Checklist of Selected Plant Families (WCSP) – The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew, abgerufen am 15. Juni 2018.
8. ↑ Zantedeschia aethiopica bei Plants for A Future.
9. ↑ Die Calla. In: Tollwasblumenmachen.de (Initiatives des Blumenbüro Holland). Abgerufen am 23. April 2018.

Zantedeschia /ˌzæntɪˈdɛskiə/^[4] is a genus of eight species of herbaceous, perennial, flowering plants in the family Araceae, native to southern Africa from South Africa north to Malawi. The genus has been introduced on all continents except Antarctica. Common names include arum lily for Z. aethiopica and calla and calla lily for Z. elliottiana and Z. rehmannii, although members of the genus are neither true lilies of Liliaceae, true Arums, nor true Callas (related genera in Araceae). The colourful flowers and leaves of both species and cultivars are greatly valued and commonly grown as ornamental plants.

Description

Zantedeschia species are rhizomatous, herbaceous, perennial plants with some species, e. g., Zantedeschia aethiopica, growing to 1.2m tall, while Zantedeschia rehmannii does not exceed 60 cm in height, growing in clumps or clusters.^[5][6]
Roots: Contractile, emerging from the top of the tubers in Group II.^[5]
Stem: The underground portion is variously described as a thick underground stem, i. e., a rhizome or tuber.^[7][8][9] While the literature is confusing as to the exact terminology, generally the Zantedeschia aethiopica-Zantedeschia odorata group (Group I) is considered to have rhizomes and the remaining species tubers.^[5] The rhizomes are fleshy and branched.^[10]

Leaves: Petioles are long, spongy, sheathed at the bases, and of varying lengths, from 15 cm (Zantedeschia rehmannii) to 1.5 m (Zantedeschia aethiopica). The lamina is simple, elongated, and coriaceous with a variety of shapes, including triangular, oval (ovate), with or without a point (elliptic), heart-shaped (cordate), spear-shaped (hastate), lance-shaped (lanceolate), oblong, or circular (orbicular). 15–60 cm in length, 5–25 cm in width. The leaves are dark green in colour, feather-veined (pinnate), and may be erect or spreading with undulate margins. Some species exhibit transparent flecking (maculation), and are therefore described as maculate, while others are immaculate. (see Table I, also New Zealand Calla Council Leaf Shape Images^[11])^[5][6][7] The leaves contain hydathodes that result in guttation.^[6][10]

Inflorescence: Takes the form of a solitary pseudanthium (false flower), with a showy white or yellow spathe (a specialised petal like bract) shaped like a funnel with a yellow, central, finger-like spadix, which carries the true flowers. Both spathe and spadix are carried on or above the leaves on the fleshy flower stem. The shape of the spathe whose overlapping margins form the tubes varies from trumpet shaped (Z. pentlandii) to a tight tube with a tapering tip (Z. rehmannii). The spathe is initially green, but as it unfolds becomes coloured. This may be white as in Z. aethiopica, but other species include yellow and pink. Cultivars have a wide variety of other spathe colours including orange and purple. Inside the spathe, the throat may be darkly coloured.^[5][12] The spathe acts to attract pollinators.
Flowers: Zantedeschia is monoecious, in which separate male (staminate) and female (pistillate) flowers ("imperfect" or "unisexual" flowers) are carried on the spadix. The flowers are small and non-blooming without a perianth. The male flowers contain two to three stamens fused to form a synandrium, and the female flowers have a single, compound pistil with three fused carpels and three locules.^[5][7][10]

Fruit: Beaked orange or red berries.^[10]

Taxonomy

Zantedeschia is the sole genus in the tribe Zantedeschieae in a 1997 classification of the Araceae.^[13]

Species

Eight species are currently recognized:^[14][1][15]

• Zantedeschia aethiopica (L.) Spreng. – giant white arum lily or common arum lily - South Africa, Eswatini, Lesotho
• Zantedeschia albomaculata (Hook.) Baill. – spotted arum lily - widespread from South Africa north to Nigeria and Tanzania
• Zantedeschia elliottiana (W.Watson) Engl. – yellow or golden arum lily - Mpumalanga Province of South Africa
• Zantedeschia jucunda Letty - Leolo Mountains of northern South Africa
• Zantedeschia odorata P.L.Perry - Western Cape Province
• Zantedeschia pentlandii (R.Whyte ex W.Watson) Wittm. - Mpumalanga Province of South Africa
• Zantedeschia rehmannii Engl. – pink arum lily - South Africa, Eswatini, Mozambique
• Zantedeschia valida (Letty) Y.Singh - KwaZulu-Natal Province of South Africa

Etymology

The name of the genus was given as a tribute to Italian botanist Giovanni Zantedeschi (1773–1846) by the German botanist Kurt Sprengel (1766–1833).

Distribution and habitat

All species are endemic to central and southern Africa, from Nigeria to Tanzania and South Africa. Z. aethiopica grows naturally in marshy areas and is only deciduous when water becomes scarce. It grows continuously when watered and fed regularly and can survive periods of minor frosts. Z. aethiopica is a very strong and sturdy plant, being able to grow in many soils and habitats, multiplying by rhizome-offsets; it is naturalised and regarded as a weed throughout much of the world. Z. odorata is a rare species, resembling Z. aethiopica, but deciduous and smelling like freesia, endemic to a few localities in South Africa. Z. albomaculata is a widespread and variable species, growing from South Africa north to Kenya, varying in shades of white to cream and pink to orange-shades. Z. jucunda and Z. pentlandii are rare species with large yellow showy flowers. Z. rehmannii is a pink-flowered species with sword shaped leaves. Z. elliotiana is known from horticultural sources only and is probably of hybrid origin.

Introduction

Zantedeschia was introduced to Europe in the seventeenth century as Z. aethiopica,^[6] and is now widely naturalised^[1][16] in Europe,^[17] North America, Central America, South America, Oceania, and Australasia. In many places it is considered a dangerous invasive species that displaces native vegetation.^[18] In the South-West of Western Australia, Z. aethiopica was introduced for horticulture, but has become a widespread and conspicuous weed of watercourses, heath, and wet pastures to the extent that it has been declared a pest in Western Australia and landowners must control it and attempts to sell plants must be reported.^[19] Zantedeschia in North America is primarily grown as ornamental cultivars in home gardens.^[10]

Habitat

Z. aethiopica grows naturally in marshy areas and is only deciduous when water becomes scarce. It grows continuously when watered and fed regularly and can survive periods of minor frosts. Z. aethiopica is a very strong and sturdy plant, being able to grow in many soils and habitats, multiplying by rhizome-offsets.

Cultivation

All Zantedeschia produce large, showy flowers spathes and are often grown both as ornamental plants and for cut flowers. Zantedeschia are relatively hardy plants, but some are more winter-hardy than others. In this regard there may be considered two groups, a hardy outdoor group with large white flowers (arum lilies) and less hardy group with white-spotted leaves and flowers in many colours (calla lilies), such as yellow, orange, pink and purple.^[20]

Hardy forms (arum lilies)

These include Zantedeschia aethiopica and Zantedeschia pentlandii and their cultivars. Zantedeschia aethiopica and some of its relatives can survive at minimum winter temperatures below -23 °C (USDA Zone 6) and many others can be grown in even warmer areas where all the ground does not freeze (USDA Zone 7).^[20] Z. pentlandii hybrids include 'Millennium Gold'.^[21]

Tender forms (calla lilies)

The more tender specimens are mainly cultivars (hybrids) of Zantedeschia elliotiana and Zantedeschia rehmannii (referred to as elliotiana or rehmannii cultivars or hybrids, or as e.g. Z. × rehmanii), but also Zantedeschia albomaculata and Zantedeschia jucunda. These less hardy forms can only survive winter temperatures to −12 °C (Zones 8). This plant must be grown as tender bulbs or houseplants in cooler areas. Species and hybrids between Z. elliotiana, Z. jucunda, Z. pentlandii and Z. rehmannii appear to have an optimum temperature for growth near 25 °C, with growth being suppressed once daily average temperatures persist at 28 °C.^[20][22]

Z. rehmannii hybrids include 'Amethyst',^[23] 'Crystal Blush'^[24] and 'Neon Amour',^[25] while an example of a Z. elliotiana × Z. rehmannii hybrid would be 'Blaze'.^[26] Z. elliotiana × Z. maculata hybrids include 'Lemon Drop'.^[27] Z. elliotiana hybrids include 'Solar Flare'.^[28]

Seasonal grouping

Other classifications consider two groups based on their seasonal habits. Zantedeschia aethiopica and Zantedeschia odorata form one group (Group I) typified by retaining their leaves in winter, and flowering from late winter to late spring, while the remaining species (Group II) are in leaf from spring to late autumn shedding their leaves in winter (deciduous) and flower during the summer. Zantedeschia aethiopica may retain its leaves all year round (evergreen), otherwise from autumn to late summer, while Zantedeschia odorata retains its leaves from late winter to late spring. The two groups also vary according to the arrangement of the male and female organs. In the first group they are arranged together in the lower part of the spadix, whereas in the latter they are separate, with the female at the base. The Z. aethiopica group also have a fruit that turns soft and orange, whereas the other retains a firm green fruit.^[5]

Toxicity

Zantedeschia shares the general properties of the family Araceae in causing contact irritation. Zantedeschia species are also poisonous due to the presence of calcium oxalate crystals in the form of raphides. All parts of the plant are poisonous, typically producing local irritation or a burning sensation in the mouth and occasionally vomiting and diarrhea.^[29][30] However leaves are sometimes cooked and eaten.^[10][31]

Uses

Extensive commercial production of Zantedeschia for cut flowers and/or planting material occurs in California, Colombia, New Zealand and Kenya.^[22] Plant breeders in California and New Zealand continue to produce an extensive range of new hybrid cultivars. The so-called white calla derived from Z. aethiopica. All varieties with flowers with shades of yellow, orange, red, purple are mainly derived from Z. albomaculata, Z. pentlandii, Z. elliottiana and Z. rehmanni.

Culture

Zantedeschia has often been used in paintings and is featured in many of Diego Rivera's works of art (see The Flower Vendor, amongst others). It was a favourite subject of the painter Georgia O'Keeffe.

During the flower language boom in the Victorian era, there were strict social codes and flowers were considered the best medium to express feelings. Flowers delivered their messages subtly and every aspect of flower-gifting carried specific meanings, from the person who made the offer to the way the flowers were arranged. Each type of flower was associated with a specific, symbolic meaning. Due to the calla lily's resemblance to female genitalia, a gift of calla lily delivered an overtly sexual message. This meaning was popularized by admirers like Freud and artists like Georgia O'Keeffe.^[32]

References

Retrieved from "https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Zantedeschia&oldid=1156147727"

La zantedesĥio (Zantedeschia) estas afrotropisa genro de 28 specioj de florplantoj en la familio de arumacoj, indiĝena en suda Afriko de Sud-Afriko al Malavio. La kutima, ordinara nomo de la genro estas ofte kalao, sed tio estas konfuziga, erara.

Ili estas rizomaj herboj kun grando de 1-2,5 m kaj kun folioj longaj 15-45 cm. La floroj formas spadikon, kun larĝa, brilkolora brakteo, ĉirkaŭanta la infloreskon.

Specioj

• Zantedeschia aethiopica -
• Zantedeschia odorata
• Zantedeschia albomaculata -
• Zantedeschia elliottiana - flavflora zantedesĥio
• Zantedeschia jucunda
• Zantedeschia pentlandii
• Zantedeschia rehmannii - rozkolora zantedesĥio

La flavflora zantedesĥio kreskas ĝis 50-100 cm, floradas de majo ĝis aŭgusto, bezonas 22-25 Celsiuson dum kresko, la tubero 6-8 Celsiuson vintre. Ĝi bezonas abundan akvumadon, oni povas multobligi ĝin en januaro per semado de grajno aŭ per flanka tubero. Dum ripoza tempo, la floro tute ne (apenaŭ) bezonas akvon. La unua florado okazas en la 3-a jaro.

Galerio

• Zantedeschia aethiopica

• Zantedeschia aethiopica

• Zantedeschia sp.

Las calas, alcatraces o cartuchos (Zantedeschia) son un género de 28 especies de plantas herbáceas perteneciente a la familia Araceae, nativas de sur de África desde Sudáfrica al norte de Malaui.

Es el único género que comprende la tribu Zantedeschieae.^[1]​

Descripción

Zantedeschia es un rizoma herbáceo que alcanza de 1 a 2,5 metros de altura con hojas de 15-45 cm de longitud. La inflorescencia es blanca, amarilla o rosada.^[2]​

Taxonomía

El género fue descrito por Spreng. y publicado en Systema Vegetabilium, editio decima sexta 3: 756, 765. 1826.^[3]​ La especie tipo es: Zantedeschia aethiopica

Etimología

El nombre del género se lo dio el botánico alemán Kurt Sprengel (1766 - 1833) en honor al botánico italiano Giovanni Zantedeschi (1773-1846), pero en realidad esta planta se conoce en todo el mundo por el nombre de cala, del griego kalós «bonito».

Especies

• Zantedeschia aethiopica
• Zantedeschia odorata
• Zantedeschia albomaculata
• Zantedeschia elliottiana
• Zantedeschia jucunda
• Zantedeschia pentlandii
• Zantedeschia rehmannii

Referencias

Kalla (Zantedeschia) on võhaliste sugukonda kuuluv rohttaimede perekond.

Kallade looduslikuks levilaks on piirkond Lõuna-Aafrikast Malawini. Ladinakeelse nime on perekond saanud Itaalia botaaniku Giovanni Zantedeschi (1773–1846) auks. Ristiisaks oli saksa botaanik Kurt Sprengel (1766–1833).

Kallad on risoomiga rohtsed mitmeaastased taimed, mis kasvavad 1–2,5 meetri kõrgusteks. Lehed võivad olla 15–45 cm pikad. Õisik koosneb säravvalgest, kollasest või roosast lehterja kujuga kandelehest ning kollasest tõlvikust.

Eestis kasvatatakse kasvuhoones, ta on hinnatud lõike- ja potilill.

Liigid

Nüüdisajal loetakse perekonda kuuluvaks kaheksa liiki:^[1]

• Zantedeschia aethiopica – harilik kalla
• Zantedeschia albomaculata – täpikkalla
• Zantedeschia elliottiana – kollane kalla
• Zantedeschia jucunda
• Zantedeschia odorata
• Zantedeschia pentlandii
• Zantedeschia rehmannii – roosa kalla
• Zantedeschia valida

Viited

Huonevehkat eli kallat (Zantedeschia) on kasvisuku, johon kuuluu kahdeksan lajia. Vehkat kuuluvat Araceae-heimoon. Tunnetut kahdeksan lajia ovat kotoisin Afrikan etelä- ja keskiosista, missä ne elävät soilla ja vesistöjen reunoilla. Niillä on mehevä maavarsi ja erikoisen muotoinen suppilomaisen suojuslehden koristama kukinto.^[2]

Lajeja

Ainakin neljää huonevehkalajia viljellään Suomessa huonekasvina:^[3]

• valkohuonevehka (Zantedeschia aethiopica)
• pilkkuhuonevehka (Zantedeschia albomaculata)
• keltahuonevehka (Zantedeschia elliottiana)
• rusohuonevehka (Zantedeschia rehmannii)

Lähteet

Le genre botanique Zantedeschia regroupe huit espèces originaires d'Afrique appartenant à la famille des Araceae. L'espèce la plus connue est Zantedeschia aethiopica, fréquemment cultivée pour les décorations d’église et les bouquets de mariée, plus connue sous les noms impropres de calla ou d'arum.

Le nom scientifique du genre lui a été attribué par le botaniste allemand Sprengel en l'honneur de Giovanni Zantedeschi (1773-1846), botaniste et médecin italien originaire de Vérone^[1].

Comme les autres Araceae, les plantes de ce genre sont remarquables par leur inflorescence, un spadice entouré d'une grande spathe décorative aux couleurs variant selon les espèces et les cultivars^[2].

Multiplication

Dans sa terre d'origine, la plante se propage par les graines ingérées par les oiseaux qui les disséminent sur de longues distances.

Pour les Zantedeschia de culture, la solution la plus rapide pour obtenir une nouvelle plante est la division de la souche. La multiplication se fait aussi aisément par prélèvement des rejets.

Zantedeschia est une plante ornementale avec une forte demande commerciale de plantes en pot et fleurs coupées. Les techniques traditionnelles de multiplication ne sont pas en mesure d'assurer l'introduction rapide de nouveaux hybrides sur le marché. Ainsi la culture in vitro est un outil intéressant pour l'obtention de nouvelles variétés avec une large gamme de couleurs^[3].

Quelques espèces

• Zantedeschia aethiopica (L.) Spreng. - calla des fleuristes (spathe blanche)
• Zantedeschia albomaculata (Hook.) Baill. - (spathe blanc jaunâtre, feuille maculée de blanc)
• Zantedeschia elliottiana (spathe jaune)
• Zantedeschia pentlandii (spathe jaune)
• Zantedeschia rehmannii (spathe rose violacé)

Zantedeschia aethiopica est moyennement rustique. Les autres espèces, notamment Zantedeschia ellottiana, Zantedeschia rehmannii et leurs hybrides et sélections en diverses couleurs (jaune, orange, rose et vineux), ne sont pas rustiques et doivent être dès lors traités comme plantes d’orangerie.

Notes et références

Voir aussi

Zantedešija (lat. Zantedeschia), Rod vazdazelenih lukovičastih trajnica iz porodice kozlačevki (Araceae). Postoji osam vrsta koje rastu po afričkom kontinentu, najsjevernije u Nigeriji. Neke vrste uvezene su na druge kontinente, a među njima i sobna kala (Zantedeschia aethiopica), koje danas ima i u Hrvatskoj.^[1]

Vrste

1. Zantedeschia aethiopica (L.) Spreng.; nekada uključivana u rod Calla
2. Zantedeschia albomaculata (Hook.) Baill.
3. Zantedeschia elliottiana (W.Watson) Engl.
4. Zantedeschia jucunda Letty
5. Zantedeschia odorata P.L.Perry
6. Zantedeschia pentlandii (R.Whyte ex W.Watson) Wittm.
7. Zantedeschia rehmannii Engl.
8. Zantedeschia valida (Letty) Y.Singh

Izvori

Na Zajedničkom poslužitelju postoje datoteke vezane uz: Zantedešija Wikivrste imaju podatke o: Zantedeschia

Zantedeschia (Zantedeschia) je ród ze swójby aronowych rostlinow (Araceae). Wobsahuje sćěhowace družiny:

• • • aronowa lilija (Zantedeschia aethiopica)

Zantedeschia Spreng., 1826 è un genere di piante appartenente alla famiglia delle Aracee, originario dell'Africa subsahariana.^[1] È l'unico genere della tribù Zantedeschieae Engl.^[2][3].

Le specie appartenenti a questo genere sono conosciute in italiano col nome di calle o gigli del Nilo.

Etimologia

Il botanico tedesco Kurt Sprengel (1766-1833) dedicò questo genere a Giovanni Zantedeschi (1773-1846), medico e botanico italiano.

Descrizione

Il genere Zantedeschia comprende specie a radice rizomatosa, alte fino ad oltre 1 m. Sono piante perenni a foglie sempreverdi o decidue, dotate di un rizoma oblungo, di grandi dimensioni, con foglie basali largamente sagittate, dotate di lunghi piccioli e infiorescenze primaverili, solitarie, di colore generalmente bianco, composte da una lunga spata a forma d'imbuto, e da uno spadice biancastro eretto, fiori monoici.

Tassonomia

Il genere comprende le seguenti specie:^[1]

• Zantedeschia aethiopica (L.) Spreng.
• Zantedeschia albomaculata (Hook.) Baill.
• Zantedeschia elliottiana (W.Watson) Engl.
• Zantedeschia jucunda Letty
• Zantedeschia odorata P.L.Perry
• Zantedeschia pentlandii (R.Whyte ex W.Watson) Wittm.
• Zantedeschia rehmannii Engl.
• Zantedeschia valida (Letty) Y.Singh

Usi

Come pianta ornamentale per decorare i bordi di vasche, laghetti, corsi d'acqua poco profondi, può essere coltivata in vaso per appartamenti o in serra per la produzione forzata del fiore reciso.

È fiore visitato dalle api.^[4]

Coltivazione

Facile da coltivare, richiede terreno ricco e molto umido, negli appartamenti si fornisce il giusto grado di umidità, coltivando le piante in vasi parzialmente immersi in ciotole d'acqua.

La moltiplicazione avviene con la semina o per divisione dei cespi.

Per la produzione invernale e primaverile dei fiori recisi, si provvede a piantare i rizomi in piena terra a fine estate, proteggendo d'inverno le piantine con serre mobili, nelle Regioni di produzione meno calde come Liguria e Lazio, i rizomi delle specie meno rustiche come la Zantedeschia elliottiana vengono piantati a marzo con fioritura estiva, o ad ottobre, protette dai geli sotto vetro, con fioritura nell'anno successivo.

Note

Kalija (Zantedeschia) – aroninių (Araceae) šeimos Aroideae pošeimio augalų gentis.

Paplitusi pietų Afrikoje iki Malavio šiaurinėje dalyje.

Rūšys

Yra apie 28 rūšis:

• Abisininė kalija (Zantedeschia aethiopica)
• Dėmėtoji kalija (Zantedeschia albomaculata)
• Elioto kalija (Zantedeschia elliottiana)
• Zantedeschia jucunda
• Zantedeschia macrocarpa
• Zantedeschia nelsonii
• Zantedeschia odorata
• Zantedeschia pentlandii
• Remano kalija (Zantedeschia rehmanii)

Dekoratyviniai augalai

• Dėmėtoji kalija
  (Zantedeschia albomaculata)

• Elioto kalija
  (Zantedeschia elliottiana)

• 'Neon Amour'

• Dėmėtoji kalija
  (Zantedeschia albomaculata)

• 

Vikiteka

Kala (Zantedeschia) er ei planteslekt i myrkonglefamilien som høyrer heime i det sørlege Afrika, frå Sør-Afrika og nord til Malawi. Det er åtte godkjende artar i slekta,^[1] og dei vert 1–2,5 m høge. Blada på kalaene er pilforma, og kan verte mellom 15 og 45 cm lange. Blomstrane er grøngule og omgjevne av eit stort trompetforma hylsterblad. Stovekalaen (Z. aethiopica) vert dyrka som potteplante.

Kala-artane er giftige fordi dei inneheld kaliumoksalat. «Alle delar av planta er giftige, og gjev irritasjon eller opphovning av munn og svelg, og plutseleg kvalme og diaré.»^[2] Likevel vert blada nokre gonger kokte og etne.^[3]

Planter av denne slekta har vorte brukt i mange måleri, mellom anna i mange av kunstverka til Diego Rivera.

Artar

• Zantedeschia aethiopica (stovekala)
• Zantedeschia albomaculata
• Zantedeschia elliottiana
• Zantedeschia jucunda
• Zantedeschia odorata
• Zantedeschia pentlandii
• Zantedeschia rehmannii
• Zantedeschia valida

Kjelder

• «Kala» hjå Store norske leksikon, innhenta 2. mars 2010 (lisensiert under CC-BY-SA).
• «Kajana» på Wikipedia på engelsk, innhenta 2. mars 2010.

Referansar

Zobacz też: kibuc Kalja.

Cantedeskia, kalijka, kalia (Zantedeschia Spreng.) – rodzaj roślin z rodziny obrazkowatych, obejmujący 8 gatunków pochodzących ze środkowo-południowej Afryki, z jednym gatunkiem introdukowanym na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy. Z uwagi na bardzo atrakcyjne kwiatostany i ulistnienie cantedeskie, zarówno gatunki botaniczne jak i ich kultywary, są szeroko uprawiane na świecie jako rośliny ozdobne.

Rozmieszczenie geograficzne

Cantedeskie pochodzą ze środkowo-południowej Afryki (od Nigerii do Tanzanii i RPA). Cantedeskia etiopska została introdukowana do Europy najprawdopodobniej w XVII wieku^[4]. Obecnie uznaje się ten gatunek za naturalizowany w Europie (na Azorach, Maderze, Półwyspie Iberyjskim, Korsyce, Półwyspie Bałkańskim^[3] oraz w Wielkiej Brytanii^[5], Niemczech, Grecji, Irlandii i Szwecji^[6]), w Ameryce Północnej (zachodnie Stany Zjednoczone)^[5] w Ameryce Środkowej (Kostaryka i Nikaragua)^[3], w Ameryce Południowej (Ekwador)^[3], na Wyspach Towarzystwa w Oceanii^[3] oraz w Australii i Nowej Zelandii^[5]. W wielu miejscach uznany jest za groźny gatunek inwazyjny, wypierający roślinność rodzimą^[7].

Morfologia i anatomia

Pokrój

Średniej wielkości rośliny zielne, osiągające wysokość 120 cm^[8], tworzące kępy i skupiska^[4].

Łodyga

Duża i gruba spichrzowa łodyga podziemna. W zależności od autora nazywana kłączem^[9] lub bulwą pędową^[3]. Z botanicznego punktu widzenia typ łodygi podziemnej nie został ostatecznie ustalony. Czasem przyjmuje się, że łodyga gatunków cantedeskia etiopska i Zantedeschia odorata jest kłączem, a pozostałych gatunków bulwą^[8], choć również u cantedeskii etiopskiej niektórzy autorzy mówią o bulwiasto zgrubiałej łodydze^[10].

Korzenie

Korzenie, których główną funkcją jest utrzymanie rośliny w podłożu, wyrastają z górnej części łodygi podziemnej^[8].

Liście

Rośliny tworzą wiele długoogonkowych liści właściwych, które utrzymują się od późnej zimy do późnej wiosny (cantedeskia etiopska i Zantedeschia odorata), od wiosny do jesieni (pozostałe gatunki) lub całorocznie (cantedeskia etiopska w niektórych siedliskach). Ogonki liściowe gąbczaste, o długości od 15 cm (cantedeskia Rehmanna) do 1,5 m (cantedeskia etiopska). Blaszki liściowe pierzaście unerwione, ciemnozielone, niekiedy biało nakrapiane (np. Z. albomaculata)^[9]. Liście zawierają hydatody umożliwiające guttację^[4].

Cechy ulistnienia poszczególnych gatunków cantedeskii^[8] Gatunek Kształt blaszki Rozmiar blaszki Plamistość Z. aethiopica jajowato-sercowate lub oszczepowate 15–45×10–25 cm^[9] rzadko Z. odorata jajowate do sercowatych bd. brak Z. albomaculata
subsp. albomaculata podłużno-oszczepowate 20–50×6–8 cm^[9] rzadko Z. albomaculata
subsp. macrocarpa trójkątno-oszczepowate 18–20×5–7 cm^[9] tak Z. valida jajowate do sercowatych bd. brak Z. elliottiana sercowato-jajowate 22×18 cm^[9] tak Z. jucunda trójkątno-oszczepowate bd. tak Z. pentlandii lancetowate do eliptycznych bd. rzadko Z. rehmannii lancetowate 20–30×3 cm^[9] brak

Kwiaty

Rośliny jednopienne, tworzące kilka kwiatostanów, typu kolbiastego pseudancjum. Szypułki zwykle dłuższe od ogonków liściowych, wynoszące kwiatostany ponad poziom liści. Pochwa kwiatostanu niezwężona, u podstawy spiralnie zwinięta, w górnej części lejkowato otwierająca się, o odchylonym i niekiedy spiczastym wierzchołku, o długości od około 10 cm (cantedeskia Rehmanna, c. albomaculata) do około 25 cm (c. etiopska). Kolba obła, gęsto pokryta kwiatami. Położone w dolnej części kolby kwiaty żeńskie niekiedy otoczone 3 szpatułkowatymi prątniczkami. Zalążnie jajowate, 1-5-komorowe, zawierające do 4 anatropowych zalążków w każdej komorze. Szyjki słupków krótkie lub nieobecne. Znamiona słupków półkulisto-dyskowate. Kwiaty męskie 2-3-pręcikowe, zrośnięte w synandrium, siedzące, o klinowato-kwadratowych główkach. Pylniki długie, niemal dotykające kolbę, otwierające się przez pionowy otworek^[9].

Cechy kwiatostanów poszczególnych gatunków cantedeskii^[8] Gatunek Kolor pochwy kwiatostanu Okres kwitnienia Z. aethiopica biało-różowawy późna zima – późna wiosna Z. odorata biały późna zima – późna wiosna Z. albomaculata
subsp. albomaculata biało-jasnożółto-różowawy późna zima Z. albomaculata
subsp. macrocarpa żółty lato Z. valida kremowy lato Z. elliottiana złoto-żółty lato Z. jucunda złoto-żółty lato Z. pentlandii cytrynowo-żółty lato Z. rehmannii biało-różowo-kasztanowy lato

Owoce

Zielone lub pomarańczowe jagody odwrotnie jajowate do niemal kulistych, 1-5-komorowe, zawierające od 1 do 2 nasion w każdej komorze. Nasiona odwrotnie jajowate, o podłużnie żłobkowanej łupinie i obfitym bielmie^[9].

Biologia i ekologia

Rozwój

Wieloletnie geofity ryzomowe, przechodzące okresowy spoczynek lub wiecznie zielone (tylko cantedeskia etiopska, w niektórych siedliskach)^[11]. Rośliny uprawiane na półkuli północnej przechodzą stan spoczynku (odpowiednik pory suchej) w okresie koniec od maja do lipca. W tym czasie liście zasychają i roślina zaczyna ponowny rozwój z końcem lata (obficie podlewana). Kwitnienie następuje od lutego i trwa do końca maja^[12].

Siedlisko

Wszystkie gatunki zasiedlają brzegi lasów równikowych zrzucających liście na zimę i suchych lasów podrównikowych oraz sawanny, o przeciętnych temperaturach w zimę od 10 do 11ºC (minimalnie 2–3ºC), a latem około 20ºC (maksymalnie 27ºC) i wyraźnym podziale na porę suchą (zima) i mokrą (lato). Cantedeskia etiopska jest rośliną wiecznie zieloną i zasiedla również tereny bagniste w wilgotnych (wysychających podczas pory suchej^[13]), zawsze zielonych lasach podzwrotnikowych i wilgotnych lasach równikowych^[11]. W miejscach występowania rośnie łanowo^[14].

Cechy fitochemiczne

Rośliny trujące. Wszystkie części cantedeskii zawierają ostre kryształki szczawianu wapnia oraz niezidentyfikowane, toksyczne alkaloidy. Kwiatostany zawierają również cytokininy, flawonoidy: swertyzynę i swertiajaponinę, antocyjany: cyjanidynę i peonidynę oraz kwas ferulowy^[15]. W liściach i owocach cantedeskii etiopskiej obecna jest 6-(O)-hydroksybenzylamino-9-β-D-rybofuranozypuryna i jej 2-metylotio pochodna oraz polifenole i leukocyjanidyna. Brak jest doniesień o poważnych zatruciach cantedeskią u ludzi. Kontakt rośliny ze skórą może powodować dermatozę, a ze śluzówką jamy ustnej obrzęk języka, warg i gardzieli. Spożycie może prowadzić do biegunki i zapalenia żołądka i jelit. Rośliny są silnie trujące dla zwierząt. U królików spożycie części zielonych cantedeskii powoduje hipestezję i paraliż^[16].

Interakcje z innymi gatunkami

Kłącza cantedeskii stanowią składnik diety dzików i jeżozwierzy, a jagody – ptaków^[4]. Kłącza różnych gatunków cantedeskii stanowią też pożywienie złotokretów hotentockich^[17].

Genetyka

Liczba chromosomów 2n = 32^[18].

Systematyka

Rodzaj należy do monotypowego plemienia Zantedeschieae^[19] w podrodzinie Aroideae z rodziny obrazkowatych (Araceae)^[1].

Gatunki^[20]

• Zantedeschia aethiopica (L.) Spreng. – cantedeskia etiopska, kalia etiopska, kalijka etiopska
• Zantedeschia albomaculata (Hook.) Baill.
• Zantedeschia elliottiana (W.Watson) Engl. – cantedeskia Elliotta
• Zantedeschia jucunda Letty
• Zantedeschia odorata P.L.Perry
• Zantedeschia pentlandii (R.Whyte ex W.Watson) Wittm.
• Zantedeschia rehmannii Engl. – cantedeskia Rehmanna
• Zantedeschia valida (Letty) Y.Singh

Gatunek cantedeskia Rehmanna został nazwany na cześć polskiego geografa i botanika Antoniego Rehmana^[21].

Nazewnictwo

Toponimia nazwy naukowej

Nazwa naukowa rodzaju została nadana na cześć włoskiego botanika Giovanni Zantedeschi, który w roku 1825 opublikował pracę na temat rzadkiej flory włoskich prowincji Bergamo i Brescia^[22][23].

Nazwy zwyczajowe

W języku polskim nazwą zwyczajową rodzaju cantedeskia jest kallijka lub kalla, co odnosi się historycznej klasyfikacji gatunków zaliczanych do tego rodzaju, do rodzaju Calla (czermień). Mimo że rośliny te zostały wydzielone do rodzaju Zantedeschia w 1826 roku, zyskał jednak wcześniej tak wielką popularność, że nazwy zwyczajowe odnoszące się do rodzaju Calla spotyka się nadal nie tylko w języku polskim, ale i angielskim (calla lilly), niemieckim (Calla), hiszpańskim (calas), francuskim (calla), włoskim (calle), czy szwedzkim (Kallasläktet). W Polsce dawniej cantedeskię określono mianem bielikrasa^[24].

Zastosowanie

Rośliny jadalne

Młode liście cantedeskii etiopskiej są spożywane po ugotowaniu. Pędy podziemne tej rośliny stosowane są jako pasza dla świń^[16].

Rośliny lecznicze

W tradycyjnej medycynie afrykańskiej liście cantedeskii etiopskiej są stosowane jako kataplazmy na obtarcia, czyraki, rany, oparzenia, ukąszenia owadów, a także w razie artretyzmu i reumatyzmu^[15].

Rośliny ozdobne

Cantedeskie są popularnymi roślinami doniczkowymi i ogrodowymi, a także są uprawiane na kwiat cięty. Kwiaty cięte zachowują trwałość przez 10 dni, przy czym optymalna temperatura ich przechowywania wynosi 5 °C^[14]. Żywotność kwiatów ciętych wydłuża się, jeżeli są one trzymane w roztworze 50–100 mg/l kwasu giberelinowego^[25]. W kwiaciarstwie wykorzystywane są także liście^[26]. Najpopularniejszymi gatunkami w uprawie są cantedeskia etiopska o białej pochwie kwiatostanu, cantedeskia Rehmanna o różowej pochwie, cantedeskia Elliotta o żółtej pochwie, Zantedeschia albomaculata o białej pochwie i biało nakrapianych liściach, a także rzadsze Zantedeschia pentlandii o żółtej pochwie i biało nakrapianych liściach oraz Zantedeschia jucunda o kremowo-żółtej pochwie^[27]. Znanych jest także niemal 250 różnobarwnych kultywarów cantedeskii, w większości o nieznanych gatunkach rodzicielskich. Odmiany o znanym pochodzeniu pochodzą w większości od cantedeskii etiopskiej, a także od Z. albomaculata, Z. elliotiana i Z. rehmannii^[28].

Wybrane kultywary
o nieznanych gatunkach rodzicielskich^[28] Nazwa odmiany Dominująca barwa pochwy kwiatostanu Okres kwitnienia [miesiące] Wysokość [cm] Odczyn podłoża [pH] Stanowisko Mrozoodporność 'Albertville' biały 04-06 45–60 5,6–6,5 słoneczne 8a 'Albo-Maculata' biały 01-03 15–30 5,6–6,5 słoneczne, półcień 8a 'Allure' czerwono-purpurowy 04-06 45–60 5,1–6,0 półcień 8a 'Amethyst' lawendowo-purpurowy 04–08 30–45 5,6–6,5 słoneczne 7a 'Anneke' lawendowo-fioletowy 06, 09 30–45 5,6–6,5 słoneczne 9b 'Antique' brzoskwiniowo-koralowy 03–06 30–45 5,6–6,5 słoneczne 9b 'Auckland' różowy 06–08 60–90 5,6–6,5 słoneczne 9a 'Black Crusader' ciemnopurpurowo-czarny 04–06 30–45 6,1–7,8 słoneczne 9a 'Black Eyed Beauty' kremowy 04–06 90–120 5,6–6,5 półcień, cień 8a 'Black Magic' żółty 04–08 60–90 5,6–6,5 słoneczne 8a 'Black Star' ciemnopurpurowo-czarny 04–06 30–45 6,1–7,8 słoneczne 7b 'Blaze' czerwono-pomarańczowy 04, 09 30–45 5,6–6,5 słoneczne 8b 'Cameo' brzoskwiniowo-kremowo-różowy 04–08 30–45 5,6–6,5 słoneczne 7b 'Captain Amigo' złoto-żółto-pomarańczowy 04–08 45–60 5,6–6,5 słoneczne 9a 'Chianti' ciemnoróżowy 04–08 30–45 5,6–6,5 słoneczne 9a 'Crystal Blush' biało-różowy 06, 09 30–45 5,6–6,5 słoneczne 9b 'Dominique' ciemnopurpurowo-czarny 04–06 45–60 5,6–6,5 słoneczne 8a 'Eclipse' szaro-srebrno-ciemnopurpurowo-czarny 04–08 30–45 5,6–6,5 słoneczne 9b 'Fire Dancer' złoto-czerwono-pomarańczowo-żółty 04–06 30–45 5,6–6,5 słoneczne 8a 'Flame' czerwono-żółty 01–05 30–45 5,6–6,5 słoneczne 9a 'Florex Gold' żółty 06–08 30–45 5,6–6,5 słoneczne 9a 'Galaxy' ciemnoróżowo-purpurowy 04–05 30–45 5,6–6,5 słoneczne 9a 'Golden Chalice' żółty 04–06 45–60 5,6–6,5 słoneczne 8a 'Hazel Marie' brzoskwiniowo-koralowy 04–08 30–45 5,6–6,5 słoneczne 9a 'Hercules' biały 01–12 15–20 5,6–6,5 słoneczne do półcienia 7b 'Hot Chocolate' kasztanowy 04–08 30–45 5,6–6,5 słoneczne 9a 'Lavender Gem' lawendowo-fioletowy 04–08 30–45 5,6–6,5 słoneczne 7a 'Lavender' lawendowo-fioletowy 01–03 30–45 6,1–6,5 słoneczne 8a 'Lipstick' czerwony 04–08 45–60 5,6–6,5 słoneczne 9a 'Mint Julep' kremowo-przypalany 04–08 45–60 5,6–6,5 słoneczne 7a 'Parfait' różowy 06–08 45–60 5,6–6,5 słoneczne 7b 'Plum Pretty' lila-różowy 06 30–45 5,6–6,5 słoneczne 9a 'Purple Haze' czarno-purpurowo-złoto-pomarańczowy 04–08 30–45 5,6–6,5 słoneczne do półcienia 10a 'Renoir' czarno-purpurowo-kasztanowy 04–06 45–60 5,6–6,5 słoneczne 8a 'Rubylite Pink Ice' biało-jasnoróżowy 06, 09 15–30 5,6–6,5 słoneczne 9a 'Schwarzwalder' czarno-purpurowo-kasztanowy 06 45–60 5,6–6,5 cień 8a 'Sun Glow' brzoskwiniowo-koralowo-różowo-żółty 04–06 45–60 5,6–6,5 słoneczne 8a 'Sunshine' jasnożółto-żółty 04–08 45–60 5,6–6,5 słoneczne 7a 'Treasure' czerwono-pomarańczowy 04–06 15–30 5,6–7,5 słoneczne 9a 'Woody Woodpecker' złoto-czerwono-żółto-pomarańczowy 04–08 45–60 5,6–6,5 słoneczne 9a

Uprawa

Wymagania

Rośliny nie mają wielkich wymagań i według niektórych opinii są niemal „niezniszczalne” w uprawie^[13]. Cantedeskie dobrze rosną na podłożu przepuszczalnym i próchnicznym. Optymalnym podłożem jest mieszanka 3 części kompostu i 1 części torfu. W uprawie przemysłowej stosuje się mieszaninę kompostowanej kory sosnowej (70%) i pumeksu, łusek kokosowych, torfu i perlitu. Niekiedy rośliny uprawia się na wełnie mineralnej^[29]. Gatunki botaniczne preferują stanowiska półcieniste. W okresie wegetacji wymagają obfitego podlewania i zraszania. Po przejściu w okres spoczynku muszą być zasuszone, a po wypuszczeniu nowych liści przesadzone^[26]. Kolorowe odmiany wymagają stanowiska bardzo jasnego. Temperatura w lecie nie powinna być wyższa niż 24-28ºC w dzień i niższa niż 16-18ºC w nocy. Wiosną i jesienią temperatura w nocy może spadać do poziomu 11-12ºC, co pozytywnie wpływa na kolorystykę kwiatostanów. Temperatura podłoża bezpośrednio po posadzeniu bulw nie powinna być niższa niż 15ºC; latem zaś nie powinna przekraczać 22ºC. Kultywary powinny być mniej obficie podlewane niż gatunki naturalne. Należy utrzymywać umiarkowaną wilgotność podłoża^[29].

Pielęgnacja

Bulwy/kłącza należy sadzić od lutego do lipca, na głębokości od 6 do 10 cm. W celu zwiększenia plonów odmian kolorowych zaleca się namoczenie bulw przed posadzeniem w roztworze wodnym kwasu giberelinowego (50–100 mg/l). Po zbiorze kwiatów lub przekwitnięciu roślin należy stopniowo ograniczyć podlewanie, a następnie całkowicie go zaprzestać na okres około 1–1,5 miesiąca. Po tym czasie bulwy/kłacza należy wykopać, dodatkowo podsuszyć w przewiewnym miejscu i przechowywać w przewiewnych pojemnikach temperaturze 8–15ºC^[29].

Rozmnażanie

Podział bulw/kłączy po zakończeniu okresu spoczynku lub z nasion (wiosną)^[26]. Przy dzieleniu kłączy należy na poszczególnych jego odcinkach zachować przynajmniej dwa pąki, co gwarantuje skuteczną regenerację i kwitnienie zwykle już w następnym roku po podziale. Kłącza należy sadzić płytko, ponieważ silne ich zagłębienie przyczynia się do zapadania na choroby grzybowe i bakteryjne^[12].

Choroby

Cantedeskie są podatne na zgniliznę bulw/kłączy, korzeni i liści, powodowaną przez lęgniowce z rodzajów Pythium, Phytophtora i Rhizoctonia, grzyby z gatunków Thielaviopsis basicola, Sclerotium rolfsii i Botrytis cinerea oraz bakterię Pectobacterium carotovorum. Rośliny te atakowane są też przez opieńkową zgniliznę korzeni, wywoływaną przez opieńkę miodową. Patogeny rozwijają się w wysokiej temperaturze przy wysokiej wilgotności powietrza. W ramach działań zapobiegawczych zaleca się sterylizację podłoża przed posadzeniem bulw oraz zapewnienie właściwej cyrkulacji powietrza wokół rośliny. Rozwojowi choroby sprzyja nadmierne przelewanie roślin i niski poziom przepuszczalności podłoża. Inną chorobą cantedeskii jest grzybicza plamistość liści i kwiatostanów, wywoływana przez grzyby z rodzajów Coniothecium, Alternaria i Phyllosticta. Choroba pojawia się przy nadmiernym zraszaniu liściu przy relatywnie wysokiej temperaturze otoczenia^[30]. Cantedeskie są również podatne na mozaikowatość liści wywoływaną przez wirusy dasheen mosaic virus^[30] i wirus mozaiki cantedeskii (Zantedeschia mild mosaic virus – ZaMMV)^[31], powodujące przebarwienia i martwicę liści oraz śmierć roślin.

Szkodniki

Szkodnikami cantedeskii są nicienie, mszyce (w tym mszyce korzeniowe z rodzaju Rhizoglyphus), czerwce (np. Coccus hesperidum), wełnowce (np. Pseudococcus longispinus) i wciornastki. Na cantedeskiach żerują też larwy chrząszczy Hoplia callipyge i zwójkowatych z gatunku Cnephasia longana^[30].

Błędy w uprawie

W przypadku narażenia cantedeskii na temperaturę powyżej 30ºC, szczególnie w okresie niskiego nasłonecznienia wiosną i jesienią, rośliny „wyciągają się”, tworząc nienaturalnie długie i cienkie ogonki liściowe i szypułki^[30].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Araceum – Ilustrowana Baza Danych
• Zdjęcia odmian firmy Golden State Bulb Growers (Callafornia Callas®), USA
• Zdjęcia odmian firmy Calla Lily World, USA
• Zdjęcia odmian firmy Pacific Callas, USA
• Zdjęcia odmian firmy Kapiteyn, Holandia

Zantedeschia é um género plantas com flor da família Araceae que inclui 8 espécies de herbáceas, nativas do sul da África, com distribuição natural desde a África do Sul ao norte do Malawi. É o único género da tribo monotípica Zantedeschieae e inclui diversas espécies utilizadas como planta ornamental e para produção de flores de corte conhecidas pelos nomes comuns de jarro, cala ou copo-de-leite.

Descrição

As espécies do género Zantedeschia são plantas herbáceas, perenes e rizomatosas, que alcançam de 1 a 2,5 metros de altura, com folhas de 15 a 45 cm de comprimento. São plantas com metabolismo fotossintético do tipo C3 (processo RuBisCO).

Formam rizomas rastejantes ou tubérculos como órgãos de reserva. Algumas espécies são perenes, mas outras perdem a folhagem durante as estações do ano desfavoráveis. A folhagem, em contraste com muitos outros géneros de monocotiledóneas, é erecta. As lâminas foliares são verde brilhante e muitas vezes em forma de seta.

A inflorescência é de coloração branca, amarela ou rosada.^[1] A inflorescência segue a forma típica das Araceae, constituída por um longo escapo floral simples, desprovido de folhas, encimado por uma inflorescência em espádice rodeada por uma única bráctea, designada por espata, formada por uma folha muito modificada, muitas vezes conspicuamente colorida.^[2] A espata é grande e pontiaguda, de coloração branca ou amarela, raramente também avermelhada, mas entre as variedades seleccionadas para cultivo existem cultivares com variada coloração e morfologia.^[2]

As espécies do género Zantedeschia são monoicas, mas com flores de sexos diferentes presentes na mesma inflorescência. No espádice estão presentes numerosas pequenas flores, agrupadas numa estrutura densa em torno do ráquis, com as flores femininas na parte inferior da estrutura e as flores masculinas na parte superior (terminal), mais longa.

As flores são minúsculas, reduzidas, desprovidas de perianto. As flores masculinas apresentam 2-3 estames. As flores femininas apresentam 3 carpelos fundidos num ovário sincárpico.

O fruto é uma baga verde, frequentemente alaranjada quando madura, que permanece presa ao ráquis. As sementes são arredondadas ou ovóides.

Todas as partes de Zantedeschia aethiopica são ligeiramente tóxicas para os humanos e capazes de causar severa irritação das mucosas.^[3] O líquido que goteja do ápice das folhas de Zantedeschia também é venenoso e capaz de causar erupção cutânea e urticária quando tocado.

Distribuição

Todas as espécies deste género são nativas das regiões centro e sul de África, tendo como centro de diversidade a região florística Capensis, principalmente a Província do Cabo, Lesoto, KwaZulu-Natal, Orange Free State, Essuatíni e Transvaal. Uma das espécies (Z. aethiopica) ocorre num território mais alargado, estendendo-se pelas regiões tropicais e subtropicais do centro e sul da África, correndo em Angola, Quénia, Malawi, Zâmbia, Zimbabwé e Nigéria.

O habitat natural das formas que florescem no verão são as regiões de vegetação aberta de clima quente e com precipitação maioritariamente concentrada no inverno (regiões de clima tendencialmente mediterrânico do sul da África). As restantes espécies, especialmente Z. aethiopica e Z. odorata, florescem no inverno, ocorrendo em regiões onde a maior parte da precipitação cai no verão. A maior parte das espécie prefere zonas onde ocorre encharcamento sazonal do solo, especialmente zonas de depressão topográfica, margens de cursos de água e de lagos e pântanos.

Sistemática

O género Zantedeschia foi proposto em 1826 por Kurt Sprengel na sua obra Systema Vegetabilium, editio decima sexta, 3, pp. 756, 765.^[4][5] A etimologia do nome genérico Zantedeschia é uma homenagem ao médico e botânico italiano Giovanni Zantedeschi (1773–1846).

A espécie tipo é Zantedeschia aethiopica (L.) Spreng., inicialmente descrita por Carl von Linné como Calla aethiopica. São sinónimos taxonómicos de Zantedeschia Spreng. os nomes genéricos Pseudohomalomena A.D.Hawkes e Richardia Kunth.^[6]

Zantedeschia é o único género da tribo Zantedeschieae, da subfamília Aroideae da família Araceae. A tribo Zantedeschieae foi proposta por Adolf Engler.^[6][7]

Estão validamente descritas 8 espécies de Zantedeschia:^[6]

• Zantedeschia aethiopica (L.) Spreng. (sin.: Calla aethiopica L.), o jarro, copo-de-leite ou cala-comum, nativa da África do Sul.^[8]
• Zantedeschia albomaculata (Hook.) Baill., cala-maculada, nativa do sul da África, com distribuição natural na Tanzânia, Zaire, Nigéria, Angola, Malawi, Zâmbia, Zimbabwe e África do Sul, com duas subespécies:
  • Zantedeschia albomaculata (Hook.) Baill. subsp. albomaculata
  • Zantedeschia albomaculata subsp. macrocarpa (Engl.) Letty, nativa da África do Sul.^[9]
• Zantedeschia elliottiana (W.Watson) Engl., a cala-dourada, apenas conhecida de cultura, mas provavelmente originária de populações selvagens do leste do Transvaal (província de Mpumalanga).^[9]
• Zantedeschia jucunda Letty, nativa do norte da África do Sul.^[9]
• Zantedeschia odorata P.L.Perry, endémica da Província do Cabo (África do Sul).
• Zantedeschia pentlandii (W.Watson) Wittm., nativa do leste do Transvaal (Província de Mpumalanga).
• Zantedeschia rehmannii Engl., a cala-rosa ou cala-de-rehmann, nativa de Moçambique e do leste da África do Sul.
• Zantedeschia valida (Letty) Y.Singh, nativa do KwaZulu-Natal.

Utilização

Várias espécies de Zantedeschia são utilizadas como planta ornamental em jardinagem e paisagismo e para a produção de flores de corte para o comércio florista. Para o efeito foram desenvolvidos diversos cultivares, com uma grande variedade de cores e de tamanhos. Algumas espécies são utilizadas como plantas de interior dada a sua tolerância ao ensombramento.

As espécies mais cultivadas são Zantedeschia aethiopica, de longe a mais comum e já naturalizada em diversas regiões tropicais e subtropicais, e Zantedeschia elliottiana, mais colorida e de domesticação mais antiga, não se conhecendo populações selvagens.

Apesar das espécies de Zantedeschia serem geralmente conhecidas pelo nome comum de jarro (Portugal) ou copo-de-leite (Brasil), quatro das oito espécies são comercializadas sob o nome de cala. Este nome, que resulta da descrição original da espécie Z. aethiopica, designada por Calla aethiopica por Lineu, tem a sua origem no vocábulo grego clássico kalos (καλός), que pode ser traduzido como "belo". A mesma raiz etimológica está nos nomes da mitologia grega dados à ninfa Calisto e à musa da poesia e da sabedoria Calíope.^[10] Apesar do uso do nome comum cala, estas plantas não devem ser confundidas com o género Calla, também das Araceae.

No florística funerária as flores de Zantedeschia são usadas como símbolo da imortalidade, de tal forma que as variedades brancas foram consideradas durante muito tempo como a "flor dos mortos". Em arranjos florais, as diferentes variedades actualmente disponíveis são utilizadas para demonstrar modernidade e elegância e são apresentadas como símbolos de beleza e apreço. Através de sua forma de especial de inflorescência, que se assemelha a um cálice, foi considerada pelos gregos e romanos como ligada à festa e à alegria. As flores de Zantedeschia são modernamente utilizadas como simbolizando um amuleto da sorte.^[11]

Embora sejam raramente utilizadas, as folhas de Zantedeschia aethiopica podem ser comidas cozidas (todas as partes da planta são venenosas em cru).^[12]

Cultivares

Estão disponíveis múltiplos cultivares para utiliação como planta ornamental e para produção de flores de corte (selecção):

• Black Magic Fluoro (amarelo)
• Florex Gold (amarelo)
• Hot Shot (laranja)
• Sunrise (laranja/vermelho)
• Majestic (vermelho)
• Black Eyed Beauty (creme)
• Chianti
• Pacific (rosa escuro)
• Pink Persuasion (rosa escuro)
• Pot of Gold (amarelo)
• Mango (laranja)
• Treasure (laranja)

• Sensation (rosa suave)
• Cameo (rosado)
• Childsiana (branco)
• Dominique (avermelhado)
• Green Goddess (esverdeado)
• Picante ® (laranja)
• Purple Heart ® (violeta)
• Hot Chocolate ® (violeta quase negro)
• Hot Lips ®
• Hot Salmon ® (salmão)
• Pot Black ® (violeta quase negro)
• Pink Pot ® (rosa)

Notas

Bibliografia

• Hussey, BMJ; Keighery GJ, Cousens RD, Dodd J, Lloyd SG (1997). Western Weeds: A Guide to the Weeds of Western Australia. Perth: Plant Protection Society of WA. ISBN 0 646 32440 3 A referência emprega parâmetros obsoletos |coautores= (ajuda)

• Idárraga-Piedrahita, A., R. D. C. Ortiz, R. Callejas Posada & M. Merello. (eds.) 2011. Fl. Antioquia: Cat. 2: 9–939. Universidad de Antioquia, Medellín.
• Molina Rosito, A. 1975. Enumeración de las plantas de Honduras. Ceiba 19(1): 1–118.
• Nasir, E. & S. I. Ali (eds). 1980-2005. Fl. Pakistan Univ. of Karachi, Karachi.
• Standley, P. C. & J. A. Steyermark. 1958. Araceae, in Flora of Guatemala. Fieldiana, Bot. 304–363.
• Stevens, W. D., C. Ulloa Ulloa, A. Pool & O. M. Montiel Jarquín. 2001. Flora de Nicaragua. Monogr. Syst. Bot. Missouri Bot. Gard. 85: i–xlii
• R. C. Snijder: Genetics of Erwinia resistance in Zantedeschia: impact of plastome-genome incompatibility., PhD thesis, Wageningen University, 2004. ISBN 90-5808-975-4.

Zantedeschia este un gen de plante erbacee din familia Araceae, nativă Africii de Sud la nord de Malawi. Numele genului a fost acordat ca tribut botanistului italian Giovanni Zantedeschi (1773–1846). Este o plantă decorativă, cu frunze mari în formă de săgeată, una dintre frunze, răsucită în formă de cornet, înconjurând inflorescența.

Speciile din genul Zantedeschia sunt otrăvitoare datorită prezenței oxalatului de calciu. Toate părțile plantei sunt toxice și produc iritații cu inflamarea cavității bucale și a gâtului, stări de vomă și diaree acută. Cu toate acestea, frunzele plantei sunt uneori gătite și consumate.

Specii

În prezent sunt cunoscute opt specii de Zantedeschia:

• Zantedeschia aethiopica – Cala albă comună
• Zantedeschia albomaculata – Cala pătată
• Zantedeschia elliottiana – Cala galbenă sau aurie
• Zantedeschia jucunda
• Zantedeschia odorata
• Zantedeschia pentlandii
• Zantedeschia rehmannii - Cala roz
• Zantedeschia valida

Cultivarea

Toate speciile sunt endemice Africii de Sud. Z. aethiopica crește în zone mlăștinoase, ofilindu-se în lipsa apei. Crește neîntrerupt în sol fertil și umed, putând supraviețui unor înghețuri blânde pe timp relativ scurt. Z. aethiopica este o plantă rezistentă, dezvoltându-se cu succes în diferite soluri și habitate, înmulțindu-se prin rizomi; se află în echilibru cu mediul în care trăiește și este considerată o buruiană pentru zonele agricole. Z. odorata este o specie rară, asemănătoare cu Z. aethiopica, însă mai hidrofilă și cu un miros asemănător freziei, endemică doar câtorva localități din Africa de Sud. Z. albomaculata este o specie răspândită și foarte variată, care crește din nordul Africii de Sud până în Kenya, inflorescențele ei variind de la alb la crem și de la roz la portocaliu. Z. elliotiana este cunoscută doar în domeniul horticulturii, provenind probabil dintr-o specie hibridă. Z. jucunda și Z. pentlandii sunt specii rare care prezintă inflorescențe galbene grandioase. Z. rehmannii este o specie cu frunze asemănătoare gladiolei și prezintă inflorescențe roz.

Toate plantele Zantedeschia dezvoltă inflorescențe mari, fiind crescute ca și plante de gradină și ornamentale. Zantedeschia sunt plante rezistente, dar unele specii sunt mai rezistente la frig decât altele. Zantedeschia aethiopica albă și unele soiuri apropiate pot supraviețui la temperaturi de -23 °C, pe când majoritatea speciilor trăiesc în zone calde, unde solul nu îngheața pe timpul iernii. Speciile și hibrizii între Z. elliotiana, Z. jucunda, Z. pentlandii și Z. rehmannii au o temperatură optimă de creștere de 25 °C, însă dacă temperatura persistă peste 28 °C, creșterea este inhibată.

Zantedeschia este crescută extensiv cu scopul comercializării în California, Columbia, Noua Zeelandă și Kenya^[1]. Horticultorii din California și Noua Zeelandă continuă să dezvolte o varietate extinsă de soiuri hibride.

În Sud-vestul Australiei, Z. aethiopica a fost introdusă pentru horticultură. Această specie a devenit o buruiană răspândită și afectează calitatea apelor și a pășunilor.

Cala albă provine din Z. aethiopica. Toate soiurile cu inflorescențe galbene, portocalii, roșii, vișinii provin din speciile Z. albomaculata, Z. pentlandii și Z. rehmanni.

Note

Legături externe

• http://www.africalla.com/products.html
• PlantZAfrica page on Zantedeschia
• http://www.botany.com/zantedeschia.html
• http://www.goldenstatebulb.com/pages/callapics1.html
• http://www.zantedeschiakonst.com
• http://www.callacouncil.org.nz/default.asp

Kallasläktet eller kallor^[1] (Zantedeschia) är ett växtsläkte med 8 arter i familjen kallaväxter med utbredning i Sydafrika. Några arter och flera hybrider odlas som krukväxter i Sverige, de är också vanliga som snittblommor. En art, vit kalla (Z. aethiopica), kan odlas på friland på skyddade platser i södra Sverige.

Kallsläktet består av fleråriga örter med jordstam. Bladen är vanligen pil- eller spjutformiga med långa bladskaft, ibland är bladskivan prickig. Hölsterbladet är stort och iögonfallande. Kolven har enkönade blommor, hanblommorna överst. Hylle saknas. Frukten är ett bär, med 1-3 rum, som är giftigt^[2].

Referenser

1. ^ "kallor". NE.se. Läst 15 februari 2014.
2. ^ Wigander, Millan (1976). Farliga växter. Stockholm: Almqvist & Wiksell Förlag. ISBN 91-20-04445-3 sid 33, 39

• Gréen, S. (red.) (1984) Det BÄSTAS stora trädgårdslexikon ISBN 91-7030-107-7

Externa länkar

• African Flowering Plants Database
• Snijder, R.C. 2004. Genetics of Erwinia resistance in Zantedeschia: impact of plastome-genome incompatibility.

Chi Vân môn hay chi Môn nước^[1] (danh pháp khoa học: Zantedeschia) là một chi chứa khoảng 28 loài cây thân thảo trong họ Ráy (Araceae), có nguồn gốc ở miền nam châu Phi, từ Nam Phi về phía bắc tới Malawi. Tên gọi khoa học của chi này do nhà thực vật học người Đức là Kurt Sprengel (1766 - 1833) đặt theo tên nhà thực vật học người Ý Giovanni Zantedeschi (1773-1846). Các tên gọi phổ biến trong tiếng Anh cho các loài trong chi này là Arum lily (dịch kiểu ghép từ là loa kèn chân bê) cho Z. aethiopica và calla hay calla lily (dịch kiểu ghép từ đều là thủy vu) cho Z. elliottiana và Z. rehmannii mặc dù trên thực tế chúng không phải là các loài loa kèn thật sự (họ Liliaceae) mà cũng chẳng phải chân bê (Arum spp.) hay thủy vu (loài thủy vu thật sự có danh pháp Calla pallustris, có quan hệ họ hàng khá gần với các loài vân môn này do đều cùng nằm trong họ Araceae, trước đây các loài vân môn cũng được đưa vào chi Calla). Các loài vân môn thường được thể hiện trong nhiều loại tranh vẽ, chẳng hạn có thể thấy chúng trong nhiều tác phẩm nghệ thuật của Diego Rivera.

Các loài trong chi Zantedeschia là các loại cây thân thảo có thân rễ sống lâu năm, cao tới 1-2,5 m và có các lá dài tới 15–45 cm. Cụm hoa là dạng mo nói chung có màu trắng, vàng hay hồng sặc sỡ với hình dáng giống như cái phễu và bông mo ở trung tâm với hình dáng giống ngón tay và có màu vàng.^[2]

Các loài trong chi Zantedeschia là các dạng thực vật có độc, có khả năng giết chết gia súc và trẻ em khi ăn phải. "All parts of the plant are toxic, and produce irritation and swelling of the mouth and throat, acute vomiting and diarrhoea." (Tất cả các bộ phận của cây đều có độc, gây ra kích thích và sưng miệng và họng, nôn mửa và tiêu chảy cấp) ^[3]

Một số loài

• Zantedeschia aethiopica – vân môn, vân môn trắng. Tại khu vực Đà Lạt người ta gọi nó là loa kèn/thủy vu.
• Zantedeschia albomaculata – vân môn đốm
• Zantedeschia elliottiana – vân môn vàng
• Zantedeschia jucunda
• Zantedeschia odorata
• Zantedeschia pentlandii
• Zantedeschia rehmannii – vân môn hồng
• Zantedeschia valida

Gieo trồng

Tất cả các loài đều là đặc hữu của miền nam châu Phi. Z. aethiopica mọc tự nhiên cạnh các đầm lầy và chỉ trở thành cây sớm rụng lá khi nguồn nước cạn kiệt. Nó phát triển liên tục khi được tưới đủ nước và có thể sống sót trong điều kiện sương giá nhỏ. Z. aethiopica là loài cây có sức sống mãnh liệt, có khả năng phát triển trên nhiều loại đất và môi trường sống, nhân giống bằng các chồi thân rễ; nó đã phát tán tới nhiều nơi trên thế giới và bị coi là loài cỏ dại. Z. odorata là loài hiếm, trông tương tự như Z. aethiopica, nhưng là cây có lá sớm rụng và có mùi tương tự như freesia, đặc hữu tại một vài nơi ở Nam Phi. Z. albomaculata là loài phổ biến rộng, có tại khu vực từ Nam Phi về phía bắc tới Kenya, với sắc thái hoa biến đổi từ trắng tới kem, hồng hay cam. Z. elliotiana chỉ có từ những nguồn trồng cây cảnh và có lẽ có nguồn gốc lai ghép. Z. jucunda và Z. pentlandii là các loài hiếm với các hoa lớn màu vàng sặc sỡ. Z. rehmannii có hoa màu hồng và lá hình kiếm.

Tất cả các loài vân môn đều có hoa với mo lớn, sặc sỡ nên hay được trồng làm cây cảnh hay để thu hoạch hoa.

Zantedeschia là các loài thực vật có sức sống tốt, nhưng sức chịu đựng giá lạnh mùa đông là khác nhau. Loài vân môn trắng Zantedeschia aethiopica và một số họ hàng có thể sống sót được ở nhiệt độ tới -23 °C (Vùng 6 theo tiêu chuẩn của USDA) nhưng các loài khác chỉ có thể sinh sống trong các khu vực ấm hơn (vùng 7, vùng 8).

Tại tây nam Australia, Z. aethiopica được nhập nội cho nghề làm vườn. Nó đã trở nên phổ biến và là loại cỏ dại nguy hiểm cho các nguồn nước, các bãi chăn thả gia súc ẩm ướt và các đồng cỏ thạch nam.

Vân môn trắng là các giống từ loài Z. aethiopica. Tất cả các dạng có hoa màu vàng, cam, đỏ, tía chủ yếu từ các loài Z. albomaculata, Z. pentlandii và Z. rehmanni.

Xem thêm

• Thủy vu thật sự
• Các loài loa kèn thật sự

Tham khảo và ghi chú

Liên kết ngoài

Wikispecies có thông tin sinh học về Chi Vân môn Wikimedia Commons có thư viện hình ảnh và phương tiện truyền tải về Zantedeschia

• Zantedeschia, Calla Lily tại Encyclopedia of Life
• Chi Vân môn tại trang Trung tâm Thông tin Công nghệ sinh học quốc gia Hoa Kỳ (NCBI).
• Chi Vân môn 42554 tại Hệ thống Thông tin Phân loại Tích hợp (ITIS).
• Trang tại PlantZAfrica về Zantedeschia
• http://www.botany.com/zantedeschia.html
• http://www.ext.vt.edu/departments/envirohort/factsheets/cut/callali.html
• http://florawww.eeb.uconn.edu/acc_num/198500186.html
• http://www.goldenstatebulb.com/pages/callapics1.html
• Snijder R.C. 2004. Genetics of Erwinia resistance in Zantedeschia: impact of plastome-genome incompatibility. PhD thesis Wageningen University. ISBN 90-5808-975-4 - trang 112. Bản sao toàn văn: tại đây
• Zantedeschia trên Botayvn (tiếng Việt)

Царство: Растения

Подцарство: Зелёные растения

Отдел: Цветковые

Класс: Однодольные^[1]

Надпорядок: Lilianae

Порядок: Частухоцветные

Семейство: Ароидные

Подсемейство: Ароидные

Триба: Zantedeschieae Engl., 1887

Род: Зантедеския

• Pseudohomalomena A.D.Hawkes
• Richardia Kunth

• 1 Название
• 2 Ботаническое описание
• 3 Распространение
• 4 Практическое использование
• 5 Виды
• 6 Примечания
• 7 Литература
• 8 Ссылки

本条目部分链接不符合格式手冊規範。跨語言链接及章節標題等處的链接可能需要清理。（2015年12月11日）
請協助改善此條目。參見WP:LINKSTYLE、WP:MOSIW以了解細節。突出显示跨语言链接可以便于检查。 物種

詳見內文。

馬蹄蓮屬是天南星科的一屬。

分类

1989年之後，馬蹄蓮屬有8個種：

• 马蹄莲 Zantedeschia aethiopica (L.) Spreng.
• 红花马蹄莲 Zantedeschia rehmannii Engl.
• 黄花马蹄莲 Zantedeschia elliotiana (W.Watson) Engl.
• 银星马蹄莲 Zantedeschia albomaculata (Hook.) Baill.
• 星点叶黄花马蹄莲 Zantedeschia jucunda Letty
• 黄金马蹄莲 Zantedeschia pentlandii (R.Whyte ex W.Watson) Wittm.
• 香水马蹄莲 Zantedeschia odorata P.L.Perry
• Zantedeschia valida (Letty) Y.Singh

及三個亞種。依生長習性可分為两类：

1. 喜潮濕多水，具根状地下莖，在冷涼的環境下生長良好，葉片常綠，耐寒性強可忍受近攝氏零度的低溫，對軟腐病及病毒的抗病性強，漿果成熟時由綠轉黃且產生黏液。
2. 喜排水良好的沙質壤土，地下莖為塊莖，生長適溫在攝氏13度以上，落葉性，對於軟腐病及病毒的抗性弱，漿果成熟時仍保持綠色亦不軟化。

取自“https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=馬蹄蓮屬&oldid=38283149”

オランダカイウ属 分類（APG III） 界 : 植物界 Plantae 階級なし : 被子植物 angiosperms 階級なし : 単子葉植物 monocots 目 : オモダカ目 Alismatales 科 : サトイモ科 Araceae 属 : オランダカイウ属 Zantedeschia 学名 Zantedeschia Spreng. ^[1][2] タイプ種 Z. aethiopica（オランダカイウ）^[2] 和名 オランダカイウ属 種

本文参照

オランダカイウ属（-ぞく Zantedeschia）はサトイモ科の属の一つ。サンテデスキア属ともいう。南アフリカが分布の中心。

この属の植物は、仏炎苞や葉が美しいものがあり観葉植物として栽培されるものがあり、園芸ではカラー (calla) またはカラーリリー (calla lily) と呼ばれる。

同じサトイモ科には、学名を Calla というヒメカイウ属があるが、栽培植物の「カラー」という場合は、本属の植物、特にオランダカイウを指すのが普通である。

主な種[編集]

• オランダカイウ Z. aethiopica ^[3]
• シラボシカイウ Z. albomaculata ^[3]
• キバナカイウ Z. elliottiana ^[3]
• オオキバナカイウ Z. macrocarpa ^[3]
• モモイロカイウ Z. rehmannii ^[3]

脚注および参考文献[編集]

1. ^ “ITIS Report | Zantedeschia Spreng.”. ITIS. ^ ^{a b} Missouri Botanical Garden. “Zantedeschia Spreng.”. Tropicos. ^ ^{a b c d e} 米倉浩司・梶田忠 (2003-). “Zantedeschia”. BG Plants 和名−学名インデックス（YList）. 外部リンク[編集] ウィキメディア・コモンズには、オランダカイウ属に関連するカテゴリがあります。 ウィキスピーシーズにオランダカイウ属に関する情報があります。

   
   

   この項目は、植物に関連した書きかけの項目です。この項目を加筆・訂正などしてくださる協力者を求めています（プロジェクト:植物／Portal:植物）。

「https://ja.wikipedia.org/w/index.php?title=オランダカイウ属&oldid=64255780」から取得

칼라속(calla屬, 학명: Zantedeschia 잔테데스키아^[*])은 천남성아과의 단형 족인 칼라족(calla族, 학명: Zantedeschieae 잔테데스키에아이^[*])에 속하는 유일한 속이다.^[1][2] 학명을 "칼라"로 읽는 산부채속(Calla)과 구분하기 위해 "물칼라속"이라 부르기도 한다.

하위 분류

• 칼라 (Z. aethiopica) (L.) Spreng.
• Z. albomaculata (Hook.) Baill.
• Z. elliottiana (W.Watson) Engl.
• Z. jucunda Letty
• Z. odorata P.L.Perry
• Z. pentlandii (R.Whyte ex W.Watson) Wittm.
• Z. rehmannii Engl.
• Z. valida (Letty) Y.Singh

각주