Pseudephebe pubescens, also known as 'fine rock wool', is a temperate alpine lichen.[1][2][3] It is a member of the genus Pseudephebe,[4] a lichen group characterized by dense mats of brown to near-black "hairs".[1]
Pseudephebe pubescens was first described in 1930 by Maurice Choisy. Linnaeus had previously described it as Lichen pubescens in 1753.[4] It is usually distinguished from P. minuscula due to P. pubescens preferring a moister habitat and its branches are more terete and lack the irregularities of P. minuscula.[5] The morphological and ecological differences between the two species are often overlapping, and it can be difficult to truly distinguish the two without molecular analysis.[6][7]
P. pubescens is a fruticose lichen that forms decumbent mats made of isotomic-dichotomous branching thalli. The branching occurs frequently and weaves around itself, leading to the woolen appearance. Dark brown to black in color and shiny.[8] Apothecia are rare, but are rarely greater than 6 mm in diameter and have the same appearance as the rest of the thallus.[9] The species lacks isidia, soredia, and pseudocyphellae.[6] Pycnidia occur in great numbers on tubercles with conspicuous ostioles. It is not known to produce any secondary metabolites.[10]
Pseudephebe pubescens is found specifically on acidic or silicate rocks in temperate-alpine or sub-arctic regions.[1] It has circumpolar sightings, being found from the Canadian territories, throughout the United States, and sometimes in alpine Mexico.[1] It has been known in Europe, but recently discovered in China[7] and even been found in the Andes and in Australia.[11] It has been known to grow upon wood occasionally. Pseudephebe pubescens tends to be in more temperate environments than P. minuscula.
Pseudephebe pubescens, also known as 'fine rock wool', is a temperate alpine lichen. It is a member of the genus Pseudephebe, a lichen group characterized by dense mats of brown to near-black "hairs".
Cienik kędzierzawy, tarczownica kędzierzawa, nibygąszczyk kędzierzawy (Pseudephebe pubescens ((L.) M. Choisy) – gatunek grzybów z rodziny tarczownicowatych (Parmeliaceae)[1]. Ze względu na symbiozę z glonami zaliczany jest do porostów[2].
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Pseudephebe, Parmeliaceae, Lecanorales, Lecanoromycetidae, Lecanoromycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1753 r. K. Linneusz jako Lichen pubescens (w tłumaczeniu na jęz. polski: porost omszony). Później przez różnych uczonych zaliczany był do różnych rodzajów porostów w randze gatunku, odmiany lub formy. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1930 r. M. Choisy[1].
Niektóre synonimy nazwy naukowej[3]:
Nazwy polskie (cienik kędzierzawy i tarczownica kędzierzawa) według W. Fałtynowicza[2], nazwę nibygąszczyk kędzierzawy podaje W. Wójciak[4].
Listkowata, dość luźno przyrośnięta do podłoża. Pojedyncza plecha osiąga średnicę do 3 cm. Składa się z nitkowatych, poplątanych odcinków o bardzo ciemnej barwie: czarnobrunatnej, oliwkowoszarej lub niemal czarnej. Powierzchnia matowa lub nieco błyszcząca, bez izydiów i soraliów. Poszczególne odcinki plechy mają średnicę 0,2-0,5 mm, na przekroju poprzecznym są obłe lub nieco spłaszczone. Są dość gęsto i nieregularnie rozgałęzione[4].
Owocniki występują bardzo rzadko. Są to lekanorowe apotecja o średnicy 2-5 mm i dość grubym, gładkim lub karbowanym i zanikającym brzeżku. Powstają w nich elipsoidalne, bezbarwne, jednokomórkowe zarodniki (askospory) o rozmiarach 9-12 × 5-8 μm[4].
Reakcje barwne porostów: wszystkie negatywne. Metodami chromatografii cienkowarstwowej nie wykryto żadnych kwasów porostowych[5].
Jest szeroko rozprzestrzeniony na kuli ziemskiej. Z wyjątkiem Afryki występuje na wszystkich kontynentach i na wielu wyspach, również w Antarktyce. W Europie jego północna granica zasięgu biegnie przez północne wybrzeża Grenlandii i archipelag Svalbard[6]. W Polsce jest gatunkiem rzadkim, w opracowaniach naukowych podane są jego stanowiska tylko w Tatrach, Sudetach i Beskidach[2]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status EN – gatunek wymierający[7]. W Polsce w latach 2004-2014 podlegał ścisłej ochronie gatunkowej, od października 2014 r. został wykreślony z listy gatunków chronionych[8] (występuje bowiem tylko na podlegających ochronie obszarach parków narodowych).
Gatunek arktyczno-alpejski. Występuje tylko na skałach w wysokich górach, lub na terenach wokółbiegunowych[5]. W Polsce rośnie tylko na skałach krzemianowych w wyższych partiach gór[4].
Cienik kędzierzawy, tarczownica kędzierzawa, nibygąszczyk kędzierzawy (Pseudephebe pubescens ((L.) M. Choisy) – gatunek grzybów z rodziny tarczownicowatych (Parmeliaceae). Ze względu na symbiozę z glonami zaliczany jest do porostów.
