八色鶇科

Kurtaczki^[16] (Pittidae) – monotypowa rodzina ptaków z rzędu wróblowych (Passeriformes) obejmująca około trzydziestu gatunków ptaków.

Występowanie

Poza kilkoma gatunkami, które zamieszkują Afrykę, kurtaczki występują w tropikach Azji i Australii^[17].

Charakterystyka

Nazwa kurtaczków w języku angielskim, pittas, pochodzi z okolic Madrasu w południowych Indiach od słowa pitta i oznacza po prostu ptaka. Po raz pierwszy użyto tej nazwy w 1713 roku.

Długość ciała wynosi 15-29 cm, masa ciała od 42 do 207 g^[18]. Upierzenie w większości przypadków bardzo barwne. Środowisko życia stanowią lasy wiecznie zielone, namorzyny, zarośla bambusów, zadrzewione wąwozy, lasy wtórne oraz plantacje.

Gniazdo stanowi kulista, niestaranna konstrukcja z gałązek i korzonków, często z wplecionym mchem. Posiada boczne wejście. W lęgu 1-7 jaj, zwykle 2-5. Cechuje je okrągły kształt, barwa biała do płowożółtej z szarym lub liliowym kreskowaniem albo czerwonawymi lub fioletowawymi plamkami. Masa jaja wynosi 5-10 g. Inkubacja trwa 12-21 dni, młode pozostają w gnieździe 12-21 dni, stają się samodzielne po kolejnych 5 do 24 dniach.

Systematyka

Etymologia

• Pitta: nazwa pitta oznaczającego w języku telugu piękną błyskotkę lub zwierzę domowe^[19].
• Hydrornis: gr. ὑδρο- hudro- – wodny, od ὑδωρ hudōr, ὑδατος hudatos – woda; ορνις ornis, ορνιθος ornithos – ptak^[20]. Gatunek typowy: Paludicola nipalensis Hodgson, 1837.
• Eucichla: gr. ευ eu – ładny, piękny; κιχλη kikhlē – drozd^[21]. Gatunek typowy: Turdus cyanurus Boddaert, 1783 = Turdus guajanus Statius Muller, 1776.
• Gigantipitta: łac. gigas, gigantis – olbrzymi, od gr. γιγα gigas, γιγαντος gigantos – olbrzymi; rodzaj Pitta Vieillot, 1816^[22]. Gatunek typowy: Myiothera caerulea Raffles, 1822.
• Iridipitta: gr. ιρις iris, ιριδος iridos – tęcza; rodzaj Pitta Vieillot, 1816^[23]. Gatunek typowy: Pitta baudii S. Müller & Schlegel, 1839.
• Melanopitta: gr. μελας melas, μελανος melanos – czarny; rodzaj Pitta VVieillot, 1816^[24]. Gatunek typowy: Turdus sordidus Statius Müller, 1776.
• Erythropitta: gr. ερυθρος eruthros – czerwony; rodzaj Pitta Vieillot, 1816^[25]. Gatunek typowy: Pitta macklotii Temminck, 1834.
• Anthocincla: Rodzaj Anthus Bechstein, 1805, świergotek; łacińskie cinclus – drozd, od gr. κιγκλος kinklos – mały, niezidentyfikowany przybrzeżny ptak^[26]. Gatunek typowy: Anthocincla phayrei Blyth, 1862.
• Cervinipitta: łac. cervinus – koloru jelenia, cervus – jeleń; rodzaj Pitta Vieillot, 1816^[27]. Gatunek typowy: Turdus moluccensis Statius Müller, 1776.
• Leucopitta: gr. λευκος leukos – biały; rodzaj Pitta Vieillot, 1816^[28]. Gatunek typowy: Pitta cyanea Blyth, 1843.
• Purpureipitta: łac. purpureus – purpurowego koloru, od purpura – purpurowy, od gr. πορφυρα porphura – purpurowy; rodzaj Pitta Vieillot, 1816^[29]. Gatunek typowy: Pitta venusta S. Müller, 1836.
• Cyanopitta: gr. κυανος kuanos – ciemno-niebieski; rodzaj Pitta Vieillot, 1816^[30]. Gatunek typowy: Brachyurus steerii Sharpe, 1876.
• Calopitta: gr. καλος kalos – piękny; rodzaj Pitta Vieillot, 1816^[31]. Gatunek typowy: Pitta maxima S. Müller & Schlegel, 1845.
• Galeripitta: łac. galerum – czapka, od galea – hełm; rodzaj Pitta Vieillot, 1816^[32]. Gatunek typowy: Turdus sordidus Statius Müller, 1776.
• Insignipitta: łac. insignis – godny uwagi, od in – w kierunku; signum – znak, wskazówka; rodzaj Pitta Vieillot, 1816^[33]. Gatunek typowy: Pitta elliotii Oustalet, 1874.
• Monilipitta: łac. monile, monilis – naszyjnik, kołnierz; rodzaj Pitta Vieillot, 1816^[34]. Gatunek typowy: Pitta (Phoenicocichla) arquata Gould, 1871.
• Ornatipitta: łac. ornatus – strojny, od ornare – stroić; rodzaj Pitta Vieillot, 1816^[35]. Gatunek typowy: Turdus guajanus Statius Muller, 1776.
• Pulchripitta: łac. pulcher, pulchra – piękny; rodzaj Pitta Vieillot, 1816^[36]. Gatunek typowy: Pitta iris Gould, 1842.
• Austropitta: łac. australis – południowy, od auster, austri – południe; rodzaj Pitta Vieillot, 1816^[37]. Gatunek typowy: Pitta strepitans Temminck, 1825 = Pitta versicolor Swainson, 1825.

Podział systematyczny

Do rodziny należy jeden rodzaj z następującymi gatunkami^[16]:

• Pitta erythrogaster – kurtaczek czerwonobrzuchy
• Pitta kochi – kurtaczek wąsaty
• Pitta venusta – kurtaczek czarnogłowy
• Pitta arquata – kurtaczek modropręgi
• Pitta granatina – kurtaczek granatowy
• Pitta phayrei – kurtaczek uszaty
• Pitta oatesi – kurtaczek rudy
• Pitta nipalensis – kurtaczek modrokarkowy
• Pitta soror – kurtaczek niebieskorzytny
• Pitta caerulea – kurtaczek olbrzymi
• Pitta schneideri – kurtaczek rdzawogłowy
• Pitta cyanea – kurtaczek niebieski
• Pitta gurneyi – kurtaczek czarnobrzuchy
• Pitta elliotii – kurtaczek prążkowany
• Pitta guajanus – kurtaczek prążkobrzuchy
• Pitta baudii – kurtaczek modrogłowy
• Pitta angolensis – kurtaczek angolski
• Pitta brachyura – kurtaczek bengalski
• Pitta moluccensis – kurtaczek modroskrzydły
• Pitta megarhyncha – kurtaczek namorzynowy
• Pitta nympha – kurtaczek blady
• Pitta elegans – kurtaczek ozdobny
• Pitta sordida – kurtaczek kapturowy
• Pitta steerii – kurtaczek sinopierśny
• Pitta versicolor – kurtaczek hałaśliwy
• Pitta maxima – kurtaczek wielki
• Pitta anerythra – kurtaczek czarnolicy
• Pitta superba – kurtaczek wspaniały
• Pitta iris – kurtaczek tęczowy

Przypisy

Bibliografia

1. J.A. Jobling: Key to Scientific Names in Ornithology. W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2017. [dostęp 2017-04-29]. (ang.)
2. A. Kemp & M.D. Bruce: Kurtaczki. Pittidae. W: Ptaki. Wszystkie rodziny świata. Warszawa: Buchmann, 2012, s. 656. ISBN 978-83-7670-263-6.
3. D.G. Elliot: A monograph of the Pittidæ, or family of ant-thrushes. Londyn: B. Quaritch, 1895. (ang.)
4. D.G. Elliot. Remarks on some lately-described Pittae, with a Synopsis of the Family as now known. „Ibis”. Nowa seria. 6, s. 408-421, 1870 (ang.).

Linki zewnętrzne

• Pittas (Pittidae). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 4 września 2011].