De pijlstaarten (Sphingidae) zijn een familie van vlinders in de superfamilie Bombycoidea.
De meeste pijlstaarten zijn grote vlinders die 's nachts vliegen; de kleinere soorten vliegen meestal overdag. Over de hele wereld zijn ongeveer duizend soorten bekend. Omdat de meeste soorten in Nederland erg zeldzaam zijn en de algemene soorten verborgen leven hebben veel mensen nog nooit een pijlstaart gezien.
De naam is afgeleid van een typisch kenmerk van de rupsen die een verharde stekel op hun achterste segment dragen. De rupsen zijn meestal groot en kleurig, maar net zo dat ze niet opvallen in de waardplant. Pijlstaarten hebben vaak bonte kleuren. De grootste pijlstaart is Cocytius antaeus. Deze heeft een spanwijdte van ongeveer 17,5 centimeter. De pijlstaart met voor zover bekend de langste roltong is de soort Xanthopan morgani met een lengte van ongeveer 30 centimeter. Ze hebben een gestroomlijnd lichaam en smalle vleugels. Ze kunnen snelheden halen van 50 km/uur. De vleugelspanwijdte varieert van 3,5 tot 15 cm.
Van enkele soorten uit de groep Choerocampina is bekend dat ze ultrasone geluiden kunnen produceren. Het is niet bekend welke functie het ultrasone geluid van de pijlstaarten heeft.[1]
Deze vlinders voeden zich met nectar. De vliegwijze en manier van voeden lijkt op die van kolibries. De kolibrievlinder (Macroglossum stellatarum) heeft hier zijn naam aan te danken. De vlinders slaan razendsnel met hun vleugels en hangen hierbij stil in de lucht voor de bloem. Met de lange roltong wordt vervolgens nectar opgezogen. Het vliegen kost veel energie en de vlinders moeten voortdurend nectar drinken om aan hun energiebehoefte te voldoen. Tijdens een vlucht kan de lichaamstemperatuur van de vlinder oplopen tot 40°C.[2] Sommige soorten zijn dagactief, maar de meesten zijn nachtactief. Van een aantal soorten is bekend dat ze grote afstanden kunnen afleggen; dergelijke soorten worden wel trekvlinders genoemd.
Zowel mannetjes als vrouwtjes leven relatief lang (10 tot 30 dagen). De vrouwtjesvlinders leggen doorschijnende groene eieren. De eieren worden meestal enkelvoudig gelegd. Ei-ontwikkeling varieert sterk, van 3 tot 21 dagen.[2][3]
Deze familie komt wereldwijd voor in tropische en subtropische streken op bloemen.
In Nederland zijn 19 soorten pijlstaarten vastgesteld, in België een tiental meer.
Acherontia atropos
Doodshoofdvlinder
Agrius convolvuli
Windepijlstaart
Daphnis nerii
Oleanderpijlstaart
Deilephila elpenor
Groot avondrood
Deilephila porcellus
Klein avondrood
Hemaris fuciformis
Glasvleugelpijlstaart
Hemaris tityus
Hommelvlinder
Hippotion celerio
Wingerdpijlstaart
Hyles gallii
Walstropijlstaart
Hyles livornica
Gestreepte pijlstaart
Laothoe populi
Populierenpijlstaart
Macroglossum stellatarum
Kolibrievlinder
Mimas tiliae
Lindepijlstaart
Smerinthus ocellata
Pauwoogpijlstaart
Sphinx ligustri
Ligusterpijlstaart
Sphinx pinastri
Dennenpijlstaart
De pijlstaarten (Sphingidae) zijn een familie van vlinders in de superfamilie Bombycoidea.
De meeste pijlstaarten zijn grote vlinders die 's nachts vliegen; de kleinere soorten vliegen meestal overdag. Over de hele wereld zijn ongeveer duizend soorten bekend. Omdat de meeste soorten in Nederland erg zeldzaam zijn en de algemene soorten verborgen leven hebben veel mensen nog nooit een pijlstaart gezien.
.jpg)
