dcsimg
 
  tr  
kırıntılardaki isimler
Phegopteris connectilis (Michx.) Watt resmi
Life » … » Archaeplastida » … » Polypodiopsida » … » Thelypteridaceae

Phegopteris

Lehçe
hepsini göster Danca İngilizce İspanyolca; Kastilyaca Estonyaca Fransızca Felemenkçe; Flemish Norveççe Lehçe Romence; Moldovaca

Zachyłka ( Lehçe )

wikipedia POL tarafından sağlandı
Commons Multimedia w Wikimedia Commons

Zachyłka (Phegopteris (C. Presl) Fée) – rodzaj paproci należących do rodziny zachylnikowatych (Thelypteridaceae Pic.Serm.). Według The Plant List w obrębie tego rodzaju znajduje się 15 gatunków o nazwach zweryfikowanych i zaakceptowanych, podczas gdy aż 248 kolejnych taksonów ma status gatunków niepewnych (niezweryfikowanych)[3]. Według części źródeł rodzaj w wąskim, monofiletycznym ujęciu obejmuje tylko 3[4]–4[5] gatunki. Przedstawiciele rodzaju występują naturalnie w strefie umiarkowanej Eurazji i Ameryki Północnej[6][5]. Jedynym przedstawicielem we florze Polski jest zachyłka oszczepowata (Phegopteris connectilis)[7]. Nazwa naukowa pochodzi od greckich słów phegos oznaczającego buka i pteris oznaczającego paproć[8].

Morfologia

src=
Zachyłka oszczepowata
Pokrój
Małej lub średniej wielkości paprocie naziemne. Starsze okazy tworzą niewielkie płaty lub liście wyrastają pojedynczo, rozproszone[5]. Kłącza są cienkie (1–4 mm[4]), rozgałęzione, pełzające, pokryte łuskami o lancetowatym kształcie i brązowoczerwonej barwie[6] oraz igiełkowatymi, białawymi włoskami[5]. Jeśli występują kłącza wzniesione to z korzeni wyrastają pełzające rozłogi, co jest wyjątkową cechą w świecie roślin[8].
Liście
Miękkie. W zarysie mają jajowato-trójkątny, trójkątny lub lancetowaty kształt. Odcinki blaszki przy nasadzie są podwójnie lub potrójnie pierzasto wcięte. W dolnej części listki wyrastają bezpośrednio z osadki. Ogonki liściowe zazwyczaj dłuższe od blaszki liścia, są wyprostowane lub wzniesione, pokryte krótkim owłosieniem oraz łuskami o równowąskim kształcie i jasnobrązowej barwie, mają dwie wiązki przewodzące[6][5]. Oś liścia barwy słomiastej[5].
Rozmnażanie
Kupki zarodni usytuowane są na nerwach w pobliżu brzegu blaszki liściowej. Są małe i mają okrągławy kształt. Zawijki są nieobecne lub bardzo drobne[6].

Biologia i ekologia

Najlepiej rośnie na stanowiskach wilgotnych, częściowo zacienionych. Preferuje gleby dobrze przepuszczalne, bogate w próchnicę. Rozmnażanie następuje poprzez wysiew zarodników lub podział pędów[6].

src=
P. hexagonoptera

Systematyka

Rodzaj klasyfikowany jest do rodziny zachylnikowatych Thelypteridaceae z rzędu paprotkowców Polypodiales[1]. Ujęcie systematyczne rodzajów w tej rodzinie jest bardzo zróżnicowane i waha się w zależności od ujęcia od 5 do 30, przy czym różnice w ujęciu dotyczą także rodzaju zachyłka Phegopteris[1].

W dawniejszych ujęciach systematycznych do rodzaju tego zaliczano gatunki wyodrębniane obecnie w rodzaj cienistka Gymnocarpium, m.in. występujące w Polsce: cienistkę trójkątną (zachyłkę trójkątną) Gymnocarpium dryopteris (syn. Phegopteris dryopteris Fée) i cienistkę Roberta, zachyłka Roberta (Gymnocarpium robertianum, syn. Phegopteris robertianum A.Braun)[7].

Lista gatunków według Flora of China[5] oraz Flora of America[4]
Lista pozostałych gatunków według The Plant List[3]

Zastosowanie

Zachyłka oszczepowata (P. connectilis) uprawiana jest jako roślina ozdobna[9].

Przypisy

  1. ↑ a b c Smith, A. R., K. M. Pryer, E. Schuettpelz, P. Korall, H. Schneider & P. G. Wolf: A classification for extant ferns (ang.). Taxon 55(3): 705–731, 2006. [dostęp 2016-08-15].
  2. ↑ a b Phegopteris (ang.). W: botany.si.ed [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 15 sierpnia 2016].
  3. ↑ a b Phegopteris (ang.). The Plant List. [dostęp 15 sierpnia 2016].
  4. ↑ a b c Alan R. Smith: Phegopteris (C. Presl) Fée. W: Flora of North America [on-line]. efloras.org. [dostęp 2016-08-17].
  5. ↑ a b c d e f g Youxing Lin, Alan R. Smith: Phegopteris (C. Presl) Fée. W: Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2016-08-17].
  6. ↑ a b c d e Beata Grabowska, Tomasz Kubala: Encyklopedia bylin, tom II, K–Z. Poznań: Zysk i S-ka, 2012, s. 674. ISBN 978-83-7506-846-7. (pol.)
  7. ↑ a b Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  8. ↑ a b Sue Olsen: Encyclopedia of garden ferns. Portland: Timber Press, 2007, s. 296-297. ISBN 978-0-88192-819-9.
  9. ↑ D. J. Mabberley: The Plant-book: A Portable Dictionary of the Vascular Plants (Second Edition). Cambridge University Press, 1997, s. 547. ISBN 978-0-521-41421-0. (ang.)
lisans
cc-by-sa-3.0
telif hakkı
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
orijinal
kaynağı ziyaret et
ortak site
wikipedia POL

Zachyłka: Brief Summary ( Lehçe )

wikipedia POL tarafından sağlandı

Zachyłka (Phegopteris (C. Presl) Fée) – rodzaj paproci należących do rodziny zachylnikowatych (Thelypteridaceae Pic.Serm.). Według The Plant List w obrębie tego rodzaju znajduje się 15 gatunków o nazwach zweryfikowanych i zaakceptowanych, podczas gdy aż 248 kolejnych taksonów ma status gatunków niepewnych (niezweryfikowanych). Według części źródeł rodzaj w wąskim, monofiletycznym ujęciu obejmuje tylko 3–4 gatunki. Przedstawiciele rodzaju występują naturalnie w strefie umiarkowanej Eurazji i Ameryki Północnej. Jedynym przedstawicielem we florze Polski jest zachyłka oszczepowata (Phegopteris connectilis). Nazwa naukowa pochodzi od greckich słów phegos oznaczającego buka i pteris oznaczającego paproć.

lisans
cc-by-sa-3.0
telif hakkı
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
orijinal
kaynağı ziyaret et
ortak site
wikipedia POL
Barındıran: