Clinopodium nepeta, calaminta ye una especie botánica de fanerógama perenne, yerbácea, nativa del norte d'África (Arxelia, Marruecos, Tunicia); Asia templada: oeste asiáico (Turquía), Cáucasu (Armenia, Azerbaixán, Xeorxa, Rusia, Ciscaucasia, Daguestán); Europa: RU Inglaterra, Austria, Hungría, Suiza, Moldavia, Ucraína [incl. Crimea], Albania, Bulgaria; Grecia [incl. Creta]; Italia [incl. Cerdeña, Sicilia]; Yugoslavia, Francia [incl. Córcega]; España [incl. Baleares)
Tien flores lilacees y arume fuerte == Usos == Planta ornamental, y melecinal alternativa. Los sos compuestos químicos son mentol, pulegona y piperitona.[1]
Alcuéntrase nos montes pocu trupos, sebes y ribazos, llugares incultos, al pie de murios, etc.
Principios activos: La esencia contién hasta'l 57% de pulegona, l-mentona y l-alfa-pineno.[1]
Indicaciones: ye tónicu, estomacal, sudoríparu, carminativo, antiespasmódico, expectorante, astrinxente, emenagogo.[1]
Tisana: Un plizcu de fueyes nuna taza d'agua ferviendo.
Clinopodium nepeta describióse por (L.) Kuntze y espublizóse en Revisio Generum Plantarum 2: 515. 1891.[2]
Botanicus ==Enllaces esternos==
Esta páxina forma parte del wikiproyeutu Botánica, un esfuerciu collaborativu col fin d'ameyorar y organizar tolos conteníos rellacionaos con esti tema. Visita la páxina d'alderique del proyeutu pa collaborar y facer entrugues o suxerencies. Clinopodium nepeta, calaminta ye una especie botánica de fanerógama perenne, yerbácea, nativa del norte d'África (Arxelia, Marruecos, Tunicia); Asia templada: oeste asiáico (Turquía), Cáucasu (Armenia, Azerbaixán, Xeorxa, Rusia, Ciscaucasia, Daguestán); Europa: RU Inglaterra, Austria, Hungría, Suiza, Moldavia, Ucraína [incl. Crimea], Albania, Bulgaria; Grecia [incl. Creta]; Italia [incl. Cerdeña, Sicilia]; Yugoslavia, Francia [incl. Córcega]; España [incl. Baleares)
Calamintha nepeta (lat. Calamintha nepeta) - dalamazkimilər fəsiləsinin ətirnaz cinsinə aid bitki növü.
İkiləpəlilər ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Calamintha nepeta (lat. Calamintha nepeta) - dalamazkimilər fəsiləsinin ətirnaz cinsinə aid bitki növü.
Calamintha nepeta és un membre de la família de les lamiàcies, i s'utilitza en la cuina italiana, on se l'anomena mentuccia, nipitella o nepitella. C. nepeta creix com un bell arbust perenne de la frontera d'herbes formant un monticle compacte de brillants fulles d'orenga similars, verds que es cobreixen de flors de color rosa lavanda a una alçada de 18 centímetres.[1] L'olor de C. nepeta és una barreja de menta i orenga, i atreu abelles i papallones.[2] C. nepeta creix generalment a l'estiu, i fins ben entrada la tardor. Aquesta planta no necessita ser replantats any rere any, ja que pot quedar latent en els mesos d'hivern, llavors rebrota a la primavera. D'altra banda, a la tardor, les flors de la planta, que contenen llavors, cauen a terra i es sembren, podent germinar a la primavera. Les flors comencen a aparèixer a finals de l'agost.[2] C. nepeta sovint creix silvestre, però poden ser trasplantades en tests per a més comoditat. L'esperança de vida mitjana d'una planta de C. nepeta és de 3-4 anys. L'únic problema amb aquesta planta és que sigui infectada per oïdis.[2]
Calamintha nepeta és un membre de la família de les lamiàcies, i s'utilitza en la cuina italiana, on se l'anomena mentuccia, nipitella o nepitella. C. nepeta creix com un bell arbust perenne de la frontera d'herbes formant un monticle compacte de brillants fulles d'orenga similars, verds que es cobreixen de flors de color rosa lavanda a una alçada de 18 centímetres. L'olor de C. nepeta és una barreja de menta i orenga, i atreu abelles i papallones. C. nepeta creix generalment a l'estiu, i fins ben entrada la tardor. Aquesta planta no necessita ser replantats any rere any, ja que pot quedar latent en els mesos d'hivern, llavors rebrota a la primavera. D'altra banda, a la tardor, les flors de la planta, que contenen llavors, cauen a terra i es sembren, podent germinar a la primavera. Les flors comencen a aparèixer a finals de l'agost. C. nepeta sovint creix silvestre, però poden ser trasplantades en tests per a més comoditat. L'esperança de vida mitjana d'una planta de C. nepeta és de 3-4 anys. L'únic problema amb aquesta planta és que sigui infectada per oïdis.
Marulka šantovitá (Clinopodium nepeta) je bylina z čeledi hluchavkovité (Lamiaceae). Je používána v italské kuchyni, kde je nazýván nipitella, nebo nepitella. Roste v celé Evropě, severní Africe a západní Asii.
Podle Biolib je pro rostlinu s označením Clinopodium nepeta používáno více rozdílných vědeckých názvů, například Calamintha nepeta.[1]
Podle Biolib je pro rostlinu s označením marulka šantovitá používáno více rozdílných českých názvů, například marulka lékařská'.[1]
Původní je ve Středomoří, ale je široce pěstovaná a zplaňuje.[2]
Dorůstá výšky 30 až 60 centimetrů, květy fialové nebo bílé v lichopřeslenech. Kvete v červenci až září.
Pěstuje se jako okrasná rostlina. Marulka lékařská voní jako kříženec máty a oregana, a může přilákat motýly.[3]
Jako léčivka je doporučována na zažívání a při bolestivé menstruaci.[4]
Preferuje slunná stanoviště, sušší, i vápenité, propustné půdy.
V tomto článku byl použit překlad textu z článku Calamintha nepeta na anglické Wikipedii.
Obrázky, zvuky či videa k tématu marulka šantovitá ve Wikimedia Commons
Galerie marulka šantovitá ve Wikimedia Commons
Marulka šantovitá (Clinopodium nepeta) je bylina z čeledi hluchavkovité (Lamiaceae). Je používána v italské kuchyni, kde je nazýván nipitella, nebo nepitella. Roste v celé Evropě, severní Africe a západní Asii.
Die Kleinblütige Bergminze (Clinopodium nepeta, Synonym: Calamintha nepeta (L.) Savi), auch als Steinquendel und Kölme bezeichnet, ist eine Pflanzenart aus der Gattung Bergminzen (Clinopodium) innerhalb der Familie der Lippenblütengewächse (Lamiaceae).
Die Kleinblütige Bergminze ist eine ausdauernde, krautige Pflanze, die Wuchshöhen von 30 bis 80 Zentimetern (in der Türkei bis 90 Zentimeter) erreicht. Sie bildet unterirdische Ausläufer aus.
Die gegenständig am Stängel angeordneten Laubblätter sind in Blattstiel und Blattspreite gegliedert. Die Blattspreite der mittleren Stängelblätter ist bei einer Länge von 7 bis 31 Millimetern sowie einer Breite von 5 bis 25 Millimetern breit-eiförmig bis eiförmig. Der Blattrand ist gekerbt bis gekerbt-gesägt, das bedeutet, die Einschnitte sind spitzwinklig, die Zähnchen dazwischen abgestumpft oder ebenfalls spitz. Auf jeder Blattseite sitzen fünf bis acht Zähnchen. Die Laubblätter sind wollig behaart.
Die Blütezeit reicht von Juli bis September. Meist überragen die als Zymen ausgebildeten Blütenstände ihr bis zur mittleren Blüte 2 bis 5 Zentimeter lang gestieltes Tragblatt weit. Die zwittrigen Blüten sind zygomorph mit doppelter Blütenhülle aus Kelch und Blütenkrone. Der Kelch ist 5 bis 7 Millimeter lang. Die Kleinblütige Bergminze gehört zu den Angehörigen der Gattung, bei denen die oberen Kelchzähne kürzer sind als die unteren, der Kelch ist innen deutlich behaart. Die helllilafarbene bis weiße Blütenkrone ist 8 bis 12 Millimeter lang. Von der ähnlichen Wald-Bergminze unterscheiden die deutlich kleineren Blüten.
Die Chromosomenzahl beträgt 2n = 24.[1]
Die Kleinblütige Bergminze kommt im warmen und warmgemäßigten Europa vom Mittelmeergebiet bis zur Schweiz und Österreich und östlich bis zum nördlichen Iran vor. Sie wächst auf mäßig trockenen Steinschuttfluren, an Felsen und an Mauern und ist kalkstet, wächst also ausschließlich auf kalkhaltigen Böden. Sie ist in Mitteleuropa eine Charakterart der nach dem Silber-Raugras benannten Rauhgrasflur (pflanzensoziologische Assoziation des Stipetum calamagrostis aus dem Verband Stipion calamagrostis).[1] Diese wächst auf kalkreichem Feinschutt des Hügellands und der unteren Bergwaldstufe.
In Deutschland ist die Kleinblütige Bergminze selten, die meisten ihrer Vorkommen sind unbeständig und vom Menschen eingebürgert oder verwildert. Sie gilt nicht als gefährdet.[2]
Diese Verwandtschaftsgruppe wird kontrovers diskutiert.
Die Erstveröffentlichung erfolgte 1753 unter dem Namen (Basionym) Melissa nepeta durch Carl von Linné. Weitere Synonyme für Clinopodium nepeta (L.) Kuntze sind: Calamintha nepeta (L.) Savi, Satureja calamintha subsp. nepeta (L.) Briq., Satureja calamintha var. nepeta (L.) Briq., Calamintha officinalis var. nepeta (L.) Rchb. & Rchb. f., Satureja nepeta (L.) Scheele, Thymus nepeta (L.) Sm., Calamintha parviflora Lam. nom. superfl., Melissa parviflora Salisb. nom. superfl.
Von Clinopodium nepeta gibt es drei Unterarten:[3]
Die Kleinblütige Bergminze wird selten als Zierpflanze für Steingärten, Staudenbeete und Einfassungen genutzt. Am weitesten verbreitet ist in Gärten die Sorte „Triumphator“.[5] Früher diente die in alten Texten lateinisch auch einfach als calamintha bezeichnete Pflanze (sowie deren getrockneter Saft calamentum)[6][7] auch als vermeintlich krankhafte Körpersäfte austreibende[8] Heilpflanze[9] und wird in der Volksmedizin auch heute noch eingesetzt.[10]
Die Kleinblütige Bergminze (Clinopodium nepeta, Synonym: Calamintha nepeta (L.) Savi), auch als Steinquendel und Kölme bezeichnet, ist eine Pflanzenart aus der Gattung Bergminzen (Clinopodium) innerhalb der Familie der Lippenblütengewächse (Lamiaceae).
'A Calamintha nepeta, ditta volgarmente anepeta, è n'evera arommateca, autilizzata 'int' cucena e 'int' everisteria. È nativa 'e ll'Europa meriddiunale e Gran Vretagna e fuje menata ê State Aunite addò se truova 'ind' 'e zzone sud-urientale. Ha n'addore lieggio 'e amenta. Seconno quacche autore, vene crassifecata 'int' 'o gennere Satureja, ca cuntene 'a peperna. 'Int' quacche zona 'e ll'Italia, 'nfra ca Romma e Lazzio, 'a Mentha pulegium vene ditta ppe sgarro mentuccia, facenno na cierta ammuina cu ll'anepeta: 'e dduje specie se ponno facelmente spariglià â nsciorescenza: a sviluppo verticale cu sciure singole chella 'e ll'anepeta, tunniante cu sciure avvecinate chella d''a m. pulegium.
Mentha pulegium
Clinopodium nepeta (synonym Calamintha nepeta), known as lesser calamint,[2] is a perennial herb of the mint family.
Lesser calamint is a perennial shrub, forming a compact mound of shiny, green oregano-like leaves. The flowers are lavender pink. The plant reaches a height of 18 inches (46 cm).[3] The lesser calamint smells like a cross between mint and oregano. It attracts honeybees and butterflies.[4] Lesser calamint usually grows in the summer, and well into the fall. It can become dormant in the winter months, then reblossom in spring. In fall, the flowers fall to the ground and will self-seed. Seedlings will flower in late August.[4] Lesser calamint often grows wild, but can also be kept in pots. The average life expectancy of a plant is 3–4 years. It is susceptible to powdery mildew.[4]
The species was first described by Carl Linnaeus in 1753 as Melissa nepeta. It was subsequently placed in Calamintha, Thymus, Satureja and Clinopodium, among other genera. The last of these is currently accepted by the World Checklist of Selected Plant Families.[1]
Three subspecies are recognized:[1]
Lesser calamint is commonly used as an herb in the Cuisine of Corsica and Italian cuisine, where it is called nepita, mentuccia, nipitella or nepitella. In southern Italy, it is used in the making of a goat cheese called cassiedu, giving the cheese a minty taste.[5]
Some sources state that Nepeta nepetella, not lesser calamint, is the nepitella used in cooking.[6]
It's used to aromatize boiled chestnuts along with other herbs in Galicia, Northwest Spain.
Clinopodium nepeta (synonym Calamintha nepeta), known as lesser calamint, is a perennial herb of the mint family.
Clinopodium nepeta, calaminta es una especie planta fanerógama perenne, herbácea, nativa del norte de África (Argelia, Marruecos, Túnez); Asia templada: oeste asiáico (Turquía), Cáucaso (Armenia, Azerbaiyán, Georgia, Rusia, Ciscaucasia, Daguestán); Europa: RU Inglaterra, Austria, Hungría, Suiza, Moldavia, Ucrania [incl. Crimea], Albania, Bulgaria; Grecia [incl. Creta]; Italia [incl. Cerdeña, Sicilia]; Yugoslavia, Francia [incl. Córcega]; España [incl. Baleares)
Tiene flores liláceas y aroma fuerte
Planta ornamental, y medicinal alternativa. También tiene usos culinarios (Satureja Nepeta), en Galicia se usa para cocer las castañas, realzando el sabor de las mismas. Sus compuestos químicos son mentol, pulegona y piperitona.[1] Archivado el 12 de diciembre de 2007 en Wayback Machine.
Se encuentra en los bosques poco espesos, setos y ribazos, lugares incultos, al pie de muros, etc.
Principios activos: La esencia contiene hasta el 57% de pulegona, l-mentona y l-alfa-pineno.[1]
Indicaciones: es tónico, estomacal, sudorífico, carminativo, antiespasmódico, expectorante, astringente, emenagogo.[1]
Tisana: Un pellizco de hojas en una taza de agua hirviendo.
Clinopodium nepeta fue descrita por (L.) Kuntze y publicado en Revisio Generum Plantarum 2: 515. 1891.[2]
|url= (ayuda) Clinopodium nepeta, calaminta es una especie planta fanerógama perenne, herbácea, nativa del norte de África (Argelia, Marruecos, Túnez); Asia templada: oeste asiáico (Turquía), Cáucaso (Armenia, Azerbaiyán, Georgia, Rusia, Ciscaucasia, Daguestán); Europa: RU Inglaterra, Austria, Hungría, Suiza, Moldavia, Ucrania [incl. Crimea], Albania, Bulgaria; Grecia [incl. Creta]; Italia [incl. Cerdeña, Sicilia]; Yugoslavia, Francia [incl. Córcega]; España [incl. Baleares)
Kivikkokäenminttu (Clinopodium nepeta) on läheistä sukua kynteleille (Satureja).
Se kasvaa 30 cm korkeaksi. Sillä on sinivioletit kukat ja tumanvihreät lehdet. Sitä viljellään koristekasvina kivikoissa[2] ja käytetään myös mausteyrttinä.[3] Sitä voidaan käyttää kyntelin sijaan, jos halutaan hieman muunnella kyntelin makua. Meillä käytetään kuitenkin kynteliäkin niin harvoin, että kivikkokäenminttu ei tässä mielessä ole yleistynyt elintarvikeyrttinä.
Aivan tavallinen yrtti se ei myöskään yrttilääketieteessä ole, sillä sekä timjameilla että oreganoilla on lähes samat lääkinnälliset vaikutukset. Kivikkokäenminttu kuuluu huulikukkaisyrtteihin ja esiintyy luonnonvaraisena Pohjois-Afrikassa, Kaukasuksella ja Euroopassa. Yrttiä käytetään enimmäkseen Italiassa.
Platina mainitsee, että kasvi on hyväksi vatsalle ja rinnalle sekä elvyttää maksaa. Tässä kohtaa on kuitenkin hieman epävarmaa, tarkoittaako Platina juuri kivikkokäenminttua, sillä hän sanoo, että se, jota latinaksi kutsutaan nimellä nepeta on kreikaksi calamintha. Latinan nepeta viittaisi selvästi aitokissanminttuun (Nepeta cataria). Toisaalta M. E. Millham on päätynyt ratkaisuun, että kyseessä on Calaminthan suku. Calaminthan suvussa on sitten lajinimellä nepeta juuri kivikkokäenminttu-niminen kynteli. Kumpaakin on tuona aikana esiintynyt Italiassa ja käytetty siellä yrttinä.
Kivikkokäenminttu (Clinopodium nepeta) on läheistä sukua kynteleille (Satureja).
Se kasvaa 30 cm korkeaksi. Sillä on sinivioletit kukat ja tumanvihreät lehdet. Sitä viljellään koristekasvina kivikoissa ja käytetään myös mausteyrttinä. Sitä voidaan käyttää kyntelin sijaan, jos halutaan hieman muunnella kyntelin makua. Meillä käytetään kuitenkin kynteliäkin niin harvoin, että kivikkokäenminttu ei tässä mielessä ole yleistynyt elintarvikeyrttinä.
Aivan tavallinen yrtti se ei myöskään yrttilääketieteessä ole, sillä sekä timjameilla että oreganoilla on lähes samat lääkinnälliset vaikutukset. Kivikkokäenminttu kuuluu huulikukkaisyrtteihin ja esiintyy luonnonvaraisena Pohjois-Afrikassa, Kaukasuksella ja Euroopassa. Yrttiä käytetään enimmäkseen Italiassa.
Clinopodium nepeta, le Calament népéta, est une espèce de plantes herbacées vivaces commune de la famille des Lamiaceae.
Le nom scientifique complet (avec auteur) de ce taxon est Clinopodium nepeta (L.) Kuntze. L'espèce a été initialement classée dans le genre Melissa sous le basionyme Melissa nepeta L.1er_septembre_2021_1-0">1er_septembre_2021-1">[1].
Ce taxon porte en français les noms vernaculaires ou normalisés suivants : Calament1er_septembre_2021_1-1">1er_septembre_2021-1">[1], Menthe de montagne1er_septembre_2021_1-2">1er_septembre_2021-1">[1], Calament à petites fleurs1er_septembre_2021_2-0">1er_septembre_2021-2">[2], Calament glanduleux1er_septembre_2021_2-1">1er_septembre_2021-2">[2],1er_septembre_2021_3-0">1er_septembre_2021-3">[3], Calament népéta1er_septembre_2021_2-2">1er_septembre_2021-2">[2], Clinopode faux-népéta1er_septembre_2021_2-3">1er_septembre_2021-2">[2], Fausse marjolaine1er_septembre_2021_2-4">1er_septembre_2021-2">[2], Petit calament1er_septembre_2021_2-5">1er_septembre_2021-2">[2], Petit calament de montagne1er_septembre_2021_2-6">1er_septembre_2021-2">[2], Pouliot sauvage1er_septembre_2021_2-7">1er_septembre_2021-2">[2], Sarriette calament1er_septembre_2021_2-8">1er_septembre_2021-2">[2], Sarriette fausse-népète1er_septembre_2021_2-9">1er_septembre_2021-2">[2], Sarriette népéta1er_septembre_2021_2-10">1er_septembre_2021-2">[2].
Liste des sous-espèces selon GBIF (1er septembre 2021)1er_septembre_2021_1-3">1er_septembre_2021-1">[1] :
Selon l'INPN (1er septembre 2021)1er_septembre_2021_3-1">1er_septembre_2021-3">[3] :
Clinopodium nepeta a pour synonymes1er_septembre_2021_1-4">1er_septembre_2021-1">[1] :
L'espèce n'est pas considérée comme menacée en France. Elle est classée en préoccupation mineure (LC) par l'UICN.
Qualifié parfois de marjolaine sauvage, le calament népéta (a nepita en langue corse) est utilisé séché dans de nombreuses spécialités culinaires de l'Italie et la Corse[4].
Clinopodium nepeta, le Calament népéta, est une espèce de plantes herbacées vivaces commune de la famille des Lamiaceae.
A nébeda (Calamintha nepeta (L.) Savi 1798) é unha especie botánica herbácea perenne. É un membro da familia das mentas, e é usada en Galicia para cocer coas castañas e facelas máis dixestíbeis. Tamén é común na cociña italiana onde lle chaman mentuccia, nipitella or nepitella. En galego tamén recibe como nomes calaminta e a variante néboda.
É nativa do norte de África (Alxeria, Marrocos, Tunisia); oeste asiáico: (Turquía), Cáucaso (Armenia, Acerbaixán, Xeorxia, Rusia, Ciscaucasia, Daxestan); Europa: Reino Unido, Austria, Hungría, Suíza, Moldavia, Ucraína [incl. Crimea], Albania, Bulgaria; Grecia [incl. Creta]; Italia [incl. Sardeña, Sicilia]; Iugoslavia, Francia [incl. Córsega]; España [incl. Baleares, Portugal. Tamén aparece en Galiza.)
Medra en bosques pouco mestos, sebes e lugares incultos, ao pé dos valados e muros.
É unha herba perenne, fanerógama da familia das labiadas, vivaz, moi ramificada, de 40 a 80 cm de altura, coas follas opostas, as flores brancas ou purpúreas reunidas nunha inflorescencia espiciforme e cun cheiro agradable e intenso.
Planta ornamental, e medicinal. Úsase para a cocedura das castañas xunto a outras herbas como o fiúncho. Os seus compostos químicos son mentol, pulegona e piperitona.[2]
Principios activos: A esencia contén até o 57% de pulegona, l-mentona y l-alfa-pineno.[1]
Indicacións: é tónico, estomacal, sudorífico, carminativo, antiespasmódico, expectorante, adstrinxente, emenagogo.[1]
Cocemento: Unha chisca de follas nunha cunca de auga a ferver.
A nébeda (Calamintha nepeta (L.) Savi 1798) é unha especie botánica herbácea perenne. É un membro da familia das mentas, e é usada en Galicia para cocer coas castañas e facelas máis dixestíbeis. Tamén é común na cociña italiana onde lle chaman mentuccia, nipitella or nepitella. En galego tamén recibe como nomes calaminta e a variante néboda.
Lěkarski płónčik (Calamintha officinalis) je rostlina ze swójby cycawkowych rostlinow (Lamiaceae).
Lěkarski płónčik (Calamintha officinalis) je rostlina ze swójby cycawkowych rostlinow (Lamiaceae).
La mentuccia[1] o nepitella[2] (nome scientifico Clinopodium nepeta (L.) Kuntze, 1891) è una pianta aromatica, appartenente alla famiglia delle Lamiaceae[3] e del genere Clinopodium.
Il nome generico (Clinopodium) deriva da una parola greca "klinopodion" (formata da due parole: "klino" = pendenza, adagiarsi o letto e "podos" o "podios" = un piede), già usata da Dioscoride (Anazarbe, 40 circa – 90 circa), medico, botanico e farmacista greco antico che esercitò a Roma ai tempi dell'imperatore Nerone, e fa riferimento alla forma di manopola dell'infiorescenza.[4] Secondo altre etimologie, facendo riferimento ad uno dei sinonimi di questa pianta (Satureja nepeta (L.) Scheele, il significato potrebbe essere "salato".[5] L'epiteto specifico (nepeta) è stato usato per primo da Gaio Plinio Secondo (Como, 23 – Stabiae, 25 agosto 79]), scrittore, ammiraglio e naturalista romano, per una pianta aromatica ("erba gatta") e fa riferimento alla cittadina di Nepi in Etruria.[6][7]
Il nome scientifico della pianta è stato definito per la prima volta da Linneo (1707 – 1778) con il nome di Melissa nepeta, perfezionato successivamente nel nome attuale dal botanico tedesco Carl Ernst Otto Kuntze (Lipsia, 23 giugno 1843 – Sanremo, 27 gennaio 1907) nella pubblicazione "Revisio Generum Plantarum: vascularium omnium atque cellularium multarum secundum leges nomeclaturae internationales cum enumeratione plantarum exoticarum in itinere mundi collectarum... Leipzig" (2: 515. 1891)[8] del 1891.[9]
La nepitella è perenne ed erbacea, è latifoglia, la fioritura comincia a inizio estate e si protrae fino a inizio autunno. Queste piante raggiungono un'altezza di 20–40 cm (massimo 80 cm). La forma biologica è emicriptofita scaposa (H scap), ossia in generale sono piante erbacee, a ciclo biologico perenne, con gemme svernanti al livello del suolo e protette dalla lettiera o dalla neve e sono dotate di un asse fiorale eretto e spesso privo di foglie. Per queste piante sono previste anche forme biologiche diverse come camefita suffruticosa (Ch suffr), piante perenni e legnose alla base, con gemme svernanti poste ad un'altezza dal suolo tra i 2 ed i 30 cm (le porzioni erbacee seccano annualmente e rimangono in vita soltanto le parti legnose). Tutte le parti di queste piante hanno un leggero odore di menta.[10][11][12][13][14]
Le radici sono secondarie derivate da un fittone.
La parte aerea del fusto è ascendente (legnosa in basso). La superficie è ricoperta di peli inclinati.
Le foglie sono disposte con simmetria opposta. La lamina ha delle forme ovate con apici acuti. I margini sono revoluti e debolmente seghettati.
Le infiorescenze sono delle cime fogliose con 5 - 20 fiori peduncolati per verticillo (ogni verticillo è sotteso da due foglie). Il peduncolo è lungo fino a 2 cm.
I fiori sono ermafroditi (sono presenti anche fiori solamente femminili lunghi 1/2 - 2/3), zigomorfi, tetrameri (4-ciclici), ossia con quattro verticilli (calice – corolla – androceo – gineceo) e pentameri (5-meri: la corolla e il calice sono a 5 parti).
Il frutto è uno schizocarpo composto da 4 nucule glabre e lisce. Le nucule sono provviste di areole ed hanno delle varie forme, dimensioni e colori (normalmente marrone). La deiscenza è basale o laterale.
La famiglia di appartenenza del genere (Lamiaceae), molto numerosa con circa 250 generi e quasi 7000 specie[13], ha il principale centro di differenziazione nel bacino del Mediterraneo e sono piante per lo più xerofile (in Brasile sono presenti anche specie arboree). Per la presenza di sostanze aromatiche, molte specie di questa famiglia sono usate in cucina come condimento, in profumeria, liquoreria e farmacia. La famiglia è suddivisa in 7 sottofamiglie: il genere Clinopodium è descritto nella tribù Mentheae (sottotribù Menthinae) che appartiene alla sottofamiglia Nepetoideae.[18] Per questa specie il basionimo è: Melissa nepeta L., 1753.[19] Nella pubblicazione "Flora d'Italia" di Sandro Pignatti questa pianta è indicata con il nome di Calamintha nepeta (L.) Savi.
Per questa specie sono riconosciute valide la seguenti sottospecie:[3][12]
È la stirpe principale (il tipo più diffuso).
(Non è presente in Italia)
La specie di questa voce si ibrida facilmente. In questo elenco sono indicati alcuni ibridi intragenerici:[9]
Questa entità ha avuto nel tempo diverse nomenclature. L'elenco seguente indica alcuni tra i sinonimi più frequenti:[3]
In alcune zone d'Italia al di fuori di Roma e Lazio, la Mentha pulegium (menta romana) viene talvolta confusa con la nepetella: le due specie si possono facilmente distinguere dall'infiorescenza: a sviluppo verticale con fiori singoli quella della nepetella, tondeggiante con fiori ravvicinati quella della M. pulegium, e dal sapore: quello della menta romana è molto più forte. Anche alcune specie dello stesso genere possono essere confuse con quella di questa voce. Il disegno qui sotto mostra le differenze più significative del fiore tra queste specie (da Pignatti).
La nepetella era usata comunemente come erba medicinale ed erba officinale in tempi medioevali, ma ora è poco usata dagli erboristi moderni. Tutte le parti della pianta hanno proprietà aromatiche, diaforetiche, espettoranti, febrifughe e stomachiche. Gli infusi ottenuti con le foglie sono benefici in caso di flatulenza e debolezza di stomaco. È usata anche contro la depressione, l'insonnia e i dolori mestruali. Non deve essere assunta durante la gravidanza in quanto in dosi eccessive può causare l'aborto.[24]
La mentuccia è una buona pianta mellifera, soprattutto perché fiorisce dall'estate fino all'arrivo dell'autunno. Si può produrre del miele ma è rarissimo, perché la pianta anche se è abbastanza comune, non è mai abbondante, comunque è molto bottinata dalle api ed è buona una fonte di nettare e polline.
Nella cucina toscana accompagna molti piatti a base di funghi, soprattutto porcini. Nel Lazio si usa per la preparazione dei carciofi alla romana. In Irpinia (Campania), sotto il nome di "zenzifero", è unita con ricotta per costituire ripieno di ravioli magri e frittate, o per preparare un particolare liquore aromatico. In Sicilia entra a far parte dell'aromatizzazione delle olive da tavola, per il gusto e l'odore che trasmette quando viene posta in salamoia con esse; si utilizza anche come ingrediente nella preparazione di una tipica frittata pasquale detta "frocia". In generale, in cucina è usata come condimento.[12]
Nell'uso culinario non deve essere confusa con la menta romana (Mentha pulegium), la quale ha un sapore molto più forte, ed a Roma viene usata per la preparazione dell'agnello e della trippa alla romana.
La mentuccia o nepitella (nome scientifico Clinopodium nepeta (L.) Kuntze, 1891) è una pianta aromatica, appartenente alla famiglia delle Lamiaceae e del genere Clinopodium.
Calamintha nepeta (mais conhecida pelo mundo como Clinopodium nepeta[1]) é uma espécie de planta com flor pertencente à família Lamiaceae.
A autoridade científica da espécie é (L.) Savi, tendo sido publicada em Flora Pisana 2. 1798.[2]
Trata-se de uma espécie presente no território português, nomeadamente os seguintes táxones infraespecíficos:[3]
Calamintha nepeta (mais conhecida pelo mundo como Clinopodium nepeta) é uma espécie de planta com flor pertencente à família Lamiaceae.
A autoridade científica da espécie é (L.) Savi, tendo sido publicada em Flora Pisana 2. 1798.
Clinopodium nepeta là một loài thực vật có hoa trong họ Hoa môi. Loài này được (L.) Kuntze mô tả khoa học đầu tiên năm 1891.[1]
Clinopodium nepeta là một loài thực vật có hoa trong họ Hoa môi. Loài này được (L.) Kuntze mô tả khoa học đầu tiên năm 1891.
