De Spaanse mus (Passer hispaniolensis) is een zangvogel uit de familie van mussen (Passeridae). De vogel lijkt op een huismus en komt voor in Zuid-Europa, Noord-Afrika en tot diep in Midden-Azië.
Het mannetje van de Spaanse mus is gemakkelijk te onderscheiden van de huismus. De vogels zijn allebei even groot, 14 tot 16 cm lang, de Spaanse mus heeft echter net als de ringmus een kastanjebruine kruin. In de broedtijd heeft het mannetje een donkere bef (net als de huismus) maar het zwart van de bef zet zich voort in een zware zwarte streping. Ook op de rug is het mannetje zwart gestreept (de huismus is daar zwart en bruin gestreept). Verder heeft de Spaanse mus een smalle witte wenkbrauwstreep en witte wangen (bij de huismus is dat grijs en ontbreekt de wenkbrauwstreep). In de winter blijft de zwarte streping op borst en buik aanwezig, maar minder duidelijk. Het vrouwtje is in het veld praktisch niet de onderscheiden van de huismus.[2]
De soort komt niet alleen in Spanje voor. Hij is daar helemaal niet zo algemeen. Er zijn twee ondersoorten:[3]
Het leefgebied bestaat meestal uit terreinen in de buurt van water met veel bomen en struikgewas en vaak in de buurt van menselijke bewoning. Daar waar de huismus ontbreekt (zoals op Malta, Sardinië, Madeira en de Canarische eilanden) komt de Spaanse mus voor in bewoond gebied. De ondersoort P. h. transcaspicus komt ook voor in drogere gebieden en in Afghanistan tot op 2750 m boven zeeniveau. De vogels zijn trekvogels die 's winters in Noord-Afrika, het Arabisch schiereiland en India verblijven.[4]
Verspreidingsgebied. Lichtgroen: broedgebied van P. h. hispaniolensis ; donkergroen: broedgebied van P. h. transcaspicus; lichtblauw: overwinteringsgebied; paars: Italiaanse mus.
Mannetje (voor) en vrouwtje (achter) van de Spaanse mus in ZO-Turkije.
Spaanse mussen zijn waargenomen op de Britse eilanden, Finland en Noorwegen. In Nederland zijn tussen 1997 en 2010 zes bevestigde waarnemingen gedaan, meestal aan de Noordzeekust.[5]
De Spaanse mus broedt vaak hoog in bomen in kolonies met nesten van stro en twijgen. Deze mus broedt ook als "onderhuurder" in grote takkennesten van ooievaars en roofvogels.[2]
De grootte van de populatie werd in 2004 ruw geschat tussen de 17,1 tot 74,4 miljoen individuen; deze schatting moet nauwkeuriger gemaakt worden. Men veronderstelt dat de soort in aantallen stabiel is. Om deze redenen staat de Spaanse mus als niet bedreigd op de Rode Lijst van de IUCN.[1]
Bronnen, noten en/of referentiesDe Spaanse mus (Passer hispaniolensis) is een zangvogel uit de familie van mussen (Passeridae). De vogel lijkt op een huismus en komt voor in Zuid-Europa, Noord-Afrika en tot diep in Midden-Azië.
