Buteo Lacépède 1799

Buteo (sjiisk: Bussarde, ingelsk: Hawks) san en skööl faan gripfögler uun det famile faan a hanjügern (Accipitridae).

Slacher

• (Buteo rufinus)
• (Buteo ventralis)
• (Buteo archeri)
• (Buteo augur)
• (Buteo albonotatus)
• (Buteo oreophilus)
• (Buteo platypterus)
• (Buteo galapagoënsis)
• (Buteo nitidus)
• (Buteo ridgwayi)
• (Buteo solitarius)
• (Buteo refectus)
• (Buteo hemilasius)
• (Buteo regalis)
• (Buteo brachyurus)
• (Buteo brachypterus)
• Müsensiif (Buteo buteo)
• (Buteo swainsoni)
• Rüchfutet müsensiif (Buteo lagopus)
• (Buteo polyosoma)
• (Buteo lineatus)
• (Buteo jamaicensis)
• (Buteo rufofuscus)
• (Buteo socotraensis)
• (Buteo poecilochrous)
• (Buteo magnirostris)
• (Buteo leucorrhous)
• (Buteo albigula)
• (Buteo albicaudatus)

A parola «esparver» y diferents variants diatopicas d'ixe termino reendrezan ta iste articlo. Ta veyer os diferents usos de lo dito termino se veiga Esparver (desambigación).

Buteo ye un chenero d'aus rapinyaderas adintro d'a familia d'as accipitridas. Son de mida meyana y tienen o cuerpo més robusto que altras especies semellants, con unas alas visiblement robustas. Os miembros de Buteo corresponden con as aus que en Aragón sen gosa decir propiament esparveros u esparvers, anque istes terminos tamién conoixen asobén un uso erronio aplicando-se a qualsiquier altra au de caracteristicas pareixidas, sobretot de mida.

Nombre popular

Bellas especies que no son miembros d'iste chenero reciben ocasionalment os nombres d'«esparvers» u «esparvels» de boca de presonas que no tienen guaire conoiximientos sobre as aus u las trafucan con facilidat d'entre ellas, y per ixo ye un fenomén común que se les entivoque en o vocabulario popular. Qualques especies que asobén se i confunden anque no son pas miembros son os azors (especie que tamién de diz erroniament «esparvero gran»^[1] y «esparvero perdiguero»^[1]) y Accipiter nisus (que recibe o nombre d'«esparveret»^[1] u «esparvero chico»^[1]), ocasionalment falcons (d'o chenero Falco; p. ex. Falco tinnunculus^[1][2]) y alforochos (d'o chenero Milvus^[1]). En cheneral, totz ixes casos admiten bella forma de destinción, meyante un alchectivo u bella forma apreciativa (terminación en -et).

Especies d'o chenero Buteo

• Buteo buteo
  • Buteo (buteo) bannermani
  • Buteo (buteo) socotrae
  • Buteo buteo vulpinus
• Buteo jamaicensis
• Buteo rufinus
• Buteo lagopus
• Buteo regalis
• Buteo lineatus
• Buteo platypterus
• Buteo swainsoni
• Buteo magnirostris
• Buteo ridgwayi
• Buteo leucorrhous
• Buteo brachyurus
• Buteo albigula
• Buteo albicaudatus
• Buteo galapagoensis
• Buteo polyosoma
• Buteo poecilochrous
• Buteo nitidus
• Buteo albonotatus
• Buteo solitarius
• Buteo ventralis
• Buteo oreophilus
• Buteo brachypterus
• Buteo hemilasius
• Buteo auguralis
• Buteo augur
• Buteo archeri
• Buteo rufofuscus

Imáchens

• Buteo buteo

• B. swainsoni

• B. lineatus

• B. ruffinus

Referencias

Buze o buzié, breuvié, bruÿé, pròÿe, oubrieu , béte-aus-poulhes, élapoule, écouve, yeule, béri (Buteo)

Lisse ed chés éspèches

• Buteo nitidus
• Buteo magnirostris
• Buteo lineatus
• Buteo ridgwayi
• Buteo platypterus
• Buteo leucorrhous
• Buteo brachyurus
• Buteo albigula
• Buteo swainsoni
• Buteo albicaudatus
• Buteo galapagoensis
• Buteo polyosoma
• Buteo albonotatus
• Buteo solitarius
• Buteo jamaicensis
• Buteo ventralis
• Buteo buteo
• Buteo japonicus
• Buteo refectus
• Buteo oreophilus
• Buteo trizonatus
• Buteo brachypterus
• Buteo rufinus
• Buteo hemilasius
• Buteo regalis
• Buteo lagopus
• Buteo auguralis
• Buteo augur
• Buteo rufofuscus

Cuixin

Cuixin (Buteo).

No xiquitta

• Yōlcatl

Shakivale ni ndege mbua wa nusufamilia Buteoninae katika familia Accipitridae. Wana mwili mnono na mabawa mapana. Shakivale wengi hula wanyama wadogo, lakini wengine hula wadudu na mizoga pia. Huwimba mbugani, lakini hujenga tago lao juu ya mti, kichaka kirefu au jabali katika mahali kwenye miti.

Spishi za Afrika

• Butastur rufipennis, Shakivale Mabawa-mekundu (Grasshopper Buzzard)
• Buteo archeri, Shakivale wa Archer (Archer's Buzzard)
• Buteo augur, Shakivale Tumbo-jeupe (Augur Buzzard)
• Buteo auguralis, Shakivale Mkia-mwekundu (Red-necked Buzzard)
• Buteo bannermani, Shakivale wa Kaboverde (Cape Verde Buzzard)
• Buteo brachypterus, Shakivale wa Madagaska (Madagascar Buzzard)
• Buteo buteo, Shakivale wa Eurasia (Common Buzzard)
  • Buteo b. vulpinus, Shakivale-nyika (Steppe Buzzard)
• Buteo oreophilus, Shakivale-milima (Mountain Buzzard)
• Buteo rufinus, Shakivale Miguu-mirefu (Long-legged Buzzard)
  • Buteo r. cirtensis, Shakivale Miguu-mirefu wa Afrika (AfricanLong-legged Buzzard)
  • Buteo r. rufinus, Shakivale Miguu-mirefu wa Eurasia (Eurasian Long-legged Buzzard)
• Buteo rufofuscus, Shakivale Kidari-chekundu (Jackal Buzzard)
• Buteo socotraensis, Shakivale wa Sokotra (Socotra Buzzard)
• Buteo trizonatus, Shakivale-misitu (Forest Buzzard)
• Kaupifalco monogrammicus, Shakivale Mlamjusi (Lizzard Buzzard)
  • Kaupifalco m. meridionalis, Shakivale Mlamjusi Kusi (Southern Lizzard Buzzard)
  • Kaupifalco m. monogrammicus, Shakivale Mlamjusi Kaskazi (Northern Lizzard Buzzard)

Spishi za mabara mengine

• †Bermuteo avivorus (Bermuda Hawk) - imekwisha sasa (mwanzo wa karne ya 17)
• Busarellus nigricollis (Black-collared Hawk)
• Butastur indicus (Grey-faced Buzzard)
• Butastur liventer (Rufous-winged Buzzard)
• Butastur teesa (White-eyed Buzzard)
• Buteo albicaudatus (White-tailed Hawk)
• Buteo albigula (White-throated Hawk)
• Buteo albonotatus (Zone-tailed Hawk)
• Buteo brachyurus (Short-tailed Hawk)
• Buteo burmanicus (Himalayan Buzzard)
• Buteo galapagoensis (Galápagos Hawk)
• Buteo hemilasius (Upland Buzzard)
• Buteo jamaicensis (Red-tailed Hawk)
• Buteo japonicus (Eastern Buzzard)
• Buteo lagopus (Rough-legged Buzzard)
• Buteo lineatus (Red-shouldered Hawk)
• Buteo nitidus (Grey Hawk)
• Buteo platypterus (Broad-winged Hawk)
• Buteo regalis (Ferruginous Hawk)
• Buteo ridgwayi (Ridgway's Hawk)
• Buteo solitarius (Hawaiian Hawk)
• Buteo swainsoni (Swainson's Hawk)
• Buteo ventralis (Rufous-tailed Hawk)
• Buteogallus aequinoctialis (Rufous Crab Hawk)
• Buteogallus anthracinus (Common Black Hawk)
• Buteogallus coronatus (Chaco Eagle)
• Buteogallus gundlachii (Cuban Black Hawk)
• Buteogallus lacernulatus (White-necked Hawk)
• Buteogallus meridionalis (Savanna Hawk)
• Buteogallus schistaceus (Slate-coloured Hawk)
• Buteogallus solitarius (Solitary Eagle)
• Buteogallus subtilis (Mangrove Black Hawk)
• Buteogallus urubitinga (Great Black Hawk)
• Cryptoleucopteryx plumbeus (Plumbeous Hawk)
• Geranoaetus melanoleucus (Black-chested Buzzard Eagle)
• Geranoaetus poecilochrous (Puna Hawk)
• Geranoaetus polyosoma (Variable Hawk)
• Geranospiza caerulescens (Crane Hawk)
• Leucopternis kuhli (White-browed Hawk)
• Leucopternis melanops (Black-faced Hawk)
• Leucopternis semiplumbeus (Semiplumbeous Hawk)
• Morphnarchus princeps (Barred Hawk)
• Parabuteo leucorrhous (White-rumped Hawk)
• Parabuteo unicinctus (Harris's Hawk)
• Pseudastur albicollis (White Hawk)
• Pseudastur occidentalis (Grey-backed Hawk)
• Pseudastur polionotus (Mantled Hawk)
• Rupornis magnirostris (Roadside Hawk)

Picha

• Shakivale mabawa-mekundu

• Shakivale tumbo-jeupe

• Shakivale mkia-mwekundu

• Shakivale wa Madagaska

• Shakivale-nyika

• Shakivale-milima

• Shakivale miguu-mirefu

• Shakivale kidari-chekundu

• Shakivale-misitu

• Shakivale mlamjusi

• Black-collared hawk

• Grey-faced buzzard

• White-eyed buzzard

• White-tailed hawk

• White-throated hawk

• Zone-tailed hawk

• Short-tailed hawk

• Galápagos hawk

• Upland buzzrd

• Red-tailed hawk

• Eastern buzzrd

• Rough-legged buzzard

• White-rumped hawk

• Red-shouldered hawk

• Roadside hawk

• Grey hawk

• Broad-winged hawk

• Ferruginous hawk

• Hawaiian hawk

• Swainson's hawk

• Rufous crab-hawk

• Common black hawk

• Cuban black hawk

• Savanna hawk

• Great black hawk

• Black-chested buzzard eagle

• Crane hawk

• Crowned solitary eagle

• Solitary eagle

• White hawk

• White-necked hawk

• Semiplumbeous hawk

• Harris's hawk

Sorlar (Buteo) — qarchigʻaylar oilasiga mansub qushlar urugʻi. 25 turi bor. Yevrosiyoda, Afrika va Amerika kitʼalarida, Madagaskar va Gavayya orollarida tarqalgan. Oʻrtacha kattalikda, uz. 28 sm dan 70 sm gacha, vazni 140 g dan 2 kg gacha. Qanotlari va dumi keng . Patlari koʻproq sariq va malla rangda. Oʻrmon, dasht va togʻli hududlarda hamda tundrada yashaydi. Uyasini daraxtlar, kryalar, jarliklar va yerga quradi. Qulay joyga qurilgan uyalardan har yili foydalanadi. 2—4 ta tuxum qoʻyadi. Tuxumini koʻproq modasi bosadi. Inkubatsiya davri 30—40 kun% Bolalarini uyada 45—55 kun boqadi. Asosan, keng tarqalgan kemiruvchilar, ayrim turlari kaltakesak, ilon, quyon, yirik hasharotlar bilan oziqlanadi. Oziq kam boʻlgan yillari S. bolalari oʻrtasida kannibalizm kuzatiladi, yaʼni katta yohdagi bolalari kichigi va nimjonini yeydi. S.ning 2 turi Xalqaro tabiatni muhofaza qilish ittifoqining Qizil kitobiga kiritilgan.

Vákur (frøðiheiti - Buteo)

Slag

• Buteo
  • Buteo buteo (Músvákur)
  • Buteo lagopus (Fjallvákur)
    • Buteo lagopus sanctijohannis (Amerikanskur fjallvákur)

• Pernis
  • Pernis apivorus (Bývákur)

Sí eisini

• Fuglar í Føroyum

Wamanpallpa icha Hatun Wamancha (Buteo poecilochrous) nisqaqa huk hatun hap'iq pisqum, antikunapi kawsaq.

Hawa t'inkikuna

• Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wamanpallpa.

• Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Wamanpallpa

Гади елак карчыга

Ела́к карчыгала́р (лат. Buteo) — карчыга кошлар гаиләлегеннән ерткыч кошлар ыругы. 25 төре билгеле, Европа, Азия, Африка һәм Америкада таралганнар. Татарстан территориясендә 3 төре яши: гади елак карчыга (B. buteo), төкле аяклы елак карчыга (B. lagopus), курган елак карчыгасы (B. rufi­nus). Күчмә кошлар.

Гади елак карчыга катнаш якты урманнарда яши. Гәүдә озынлыгы 50 см га кадәр, иркәкнең авырлыгы 600–800 г, тешенең — 800–1200 г. Канатлары киң, чагыштырмача кыска. Койрыгы кыска, түгәрәкләнгән. Каурый капламының өске өлеше кара коңгырт, асты кызгылт-көрән. Язын, апрельнең икенче яртысында очып килә. Ояны агачларда ясый. Коңгырт тимгелле 2-3 яшькелт ак йомырка сала.

Төкле аяклы елак карчыга октябрьдә килә һәм декабрьгә кадәр тоткарлана, кайвакыт кышларга да мөмкин. Иркәкнең авырлыгы 850 г, тешенең — 1100 г тирәсе. Аркасы кара-коңгырт, каурыйлары соры куныклы. Күкрәгендә тамчысыман тимгелләре бар. Канатлары киң. Койрыгы ачык төстә, түгәрәкләнгән. Төп аерымлык билгесе аякларының шүре өлешенең бармакларга кадәр диярлек йонланган булуы. Ояны җирдә, кайвакыт агачларда ясый. Кызыл-сары тимгелле 2–7 ак йомырка сала.

Курган елак карчыгасы — очраклы очып килүче төр, Нурлат районында очрый. Каурый капламы чуар. Гәүдә озынлыгы 65 см га кадәр, авырлыгы 1000 г га кадәр. Балчыксыл текә ярларда, агачларда оялый. Барлык төрләре дә тычкансыман кимерүчеләр, гомумән алганда, кыр тычканнары, шулай ук җир тычканнары, сукыр тычканнар, сирәк кенә кошлар (миләш чыпчыклары, вак чыпчыклар) белән тукланалар.

Чыганаклар

• ТР Фәннәр академиясенең Татар энциклопедиясе институты
• Татар энциклопедиясе. — Казан, 2008.

Buteo buteo

Панзи (эрзянь Панзей ; латинокс Buteo), Ломаттнень арьсемаснон коряс – Шкаень сюдоф нармонь. Азондови, што мирть - масторть тиемда меле Шкайсь мярьгсь эрь нармонти шувомс эстеенза штамс эши. Сембе тянь тиезь, аньцек панзи тя пингть ашель.

Ушеширень кучфтемат

• http://www.folklore.ee/rl/folkte/sugri/mordva/ersa/myto2/koi-8/panzei.html

Һарҙар (лат. Buteo, (рус. Настоя́щие канюки́) — ҡарсығалар ғаиләһендәге йыртҡыс ҡоштар; ваҡ кимереүселәрҙе күпләп ҡырыуы арҡаһында ауыл хужалығы өсөн файҙалы булған көндөҙгө йыртҡыс ҡоштар^[1].

25 төрө билдәле, Европа, Азия, Африка һәм Америкала таралғандар. күсмә ҡоштар. Ябай һарҙар ҡатнаш яҡты урмандарҙа йәшәй. Кәүҙә оҙонлоғо 50 см-ға ҡәҙәр, ата ҡоштоң ауырлығы 600—800 г, инә ҡоштоҡо — 800-1200 г. Ҡанаттары киң, сағыштырмаса ҡыҫҡа. Ҡойроғо ҡыҫҡа, түңәрәкләнгән. Ҡаурый ҡапламының өҫкө өлөшө ҡара ҡоңғорт, аҫты ҡыҙғылт-көрән. Яҙын, апрельдең икенсе яртыһында осоп килә. Ояны ағастарҙа яһай.

Ҡыҙыл ҡанатлы һар (Buteo jamaicensis) ҡыр сысҡанан кимерә

Ҡоңғорт таплы 2—3 йәшкелт аҡ йомортҡа һала. Йөнтәҫ аяҡлы һарҙар октябрьҙә килә һәм декабрьгә ҡәҙәр тотҡарлана, һайһы ваҡыт ҡышларға ла мөмкин. Ата ҡоштоң ауырлығы 850 г, инә ҡоштоҡо 1100 г тирәһе. Арҡаһы ҡара-ҡоңғорт, ҡаурыйҙары һоро ҡуныҡлы. Күкрәгендә тамсы һымаҡ тимгелдәре бар. Ҡанаттары киң. Ҡойроғо асыҡ төҫтә, түңәрәкләнгән. Төп айырымлыҡ билдәһе аяҡтарының шүре өлөшөнөң бармаҡтарға ҡәҙәр тейәрлек йөнләнгән булуыуы. Ояны ерҙә, һайһы ваҡыт ағастарҙа яһай. Ҡыҙғылт-һары таплы 2—7 аҡ йомортҡа һала. Тау ҡарсығаһы - осраҡлы осоп килеүсе төр. Ҡаурый ҡапламы сыбар. Кәүҙә оҙонлоғо 65 см-ға ҡәҙәр, ауырлығы 1000 г-ға ҡәҙәр. Балсыҡлы текә ярҙарҙа, ағастарҙа оялый. Барлыҡ төрҙәре лә сысҡан һымаҡ кимереүселәр, ғөмүмән алғанда, ҡыр сысҡандары, шулай уҡ ер сысҡандары, һуҡыр сысҡандар, һирәк кенә ҡоштар (миләш сыпсыҡтары, ваҡ сыпсыҡтар) менән туҡланалар.

Иҫкәрмәләр

1. ↑ Терминологический словарь по зоологии. Русско-башкирский и башкирско-русский (Т.Г.Баишев, 1952)

Сығанаҡ

• Татар энциклопедияһы. Ҡазан, 2008 (тат.)

Әҙәбиәт