Mushmula (Mespilus) — raʼnodoshlarga kiruvchi mevali daraxt. 2 turi mavjud: 1) Yapon Mxi yoki lokva — bu doim yashil oʻsimlik vatani — Sharqiy Osiyo. Daraxt balandligi 6–8 m, tanasining va shoxlarining rangi toʻqkulrang . Barglari yirik, dagʻal, shakli uzun-choq, baʼzan ovalsimon, uchi oʻtkir, yuzasi yaltiroq, yaproqning ostki tomoni tukli. M. kech kuzda yoki qish boshida gullaydi. Gullari gulshodaga toʻplangan boʻlib, juda nozik va xushboʻy, rangi ochsariq. Mevalari shingil boʻlib, har bir shingilda 12 tadan noksimon va, baʼzan, dumaloq shakldagi mevalar joylashgan. Mevaning yuzasi bir oz tukli. Eti sersuv, mayin, taʼmi shirin - nordon. Meva tarkibida 39% suv, 0,35% protein, 0,06% moy, 8,95% saharoza, 0,94% dekstroza va 0,26% kul mavjud. Har bir meva ichida 2—3 tadan yirik urugʻi boʻlib, meva ogʻirligining 20—25% ni tashkil etadi. Mevasi aprel oxiri — mayning boshlarida pishadi. M. daraxti 5—6-yili hosilga kiradi. 8—12 yoshligida 30–50 kg hosil beradi. Mevasi isteʼmol qilinadi, konserva sa-noatida qayta ishlanadi. Urugʻidan likyor tayyorlanadi, guli parfyumeri-yada ishlatiladi. 2) German M.si yoki oddiy M. — butasimon, baʼzan, daraxt shaklida boʻlib, boʻyi 3–6 m. Eron, Kichik Osiyo va Bolqon yarim orollarining sernam zonalarida, Kavkazda, Qrimda uchraydi va ekiladi. Shuningdek, AQSHda qam ekiladi. Yovvoyi turlarining novdalari tikanli. Barg shakli lentasimon yoki tuxumsimon, guli yakka, yirik, rangi oq. Mevasi danakcha, eti qattiq, pishgach yumshaydi. Taʼmi shirin. Meva tarkibida 10% kand, 1,1% olma kislotasi, 1,6—11,8 mg% vitamin S mavjud. M.ning ikkalaturi ham mevali ekinlarga kirmaydi. M., asosan, urugʻdan koʻpayadi, behi va doʻlanaga payvand qilish ham mumkin.[1]
Mushmula (Mespilus) — raʼnodoshlarga kiruvchi mevali daraxt. 2 turi mavjud: 1) Yapon Mxi yoki lokva — bu doim yashil oʻsimlik vatani — Sharqiy Osiyo. Daraxt balandligi 6–8 m, tanasining va shoxlarining rangi toʻqkulrang . Barglari yirik, dagʻal, shakli uzun-choq, baʼzan ovalsimon, uchi oʻtkir, yuzasi yaltiroq, yaproqning ostki tomoni tukli. M. kech kuzda yoki qish boshida gullaydi. Gullari gulshodaga toʻplangan boʻlib, juda nozik va xushboʻy, rangi ochsariq. Mevalari shingil boʻlib, har bir shingilda 12 tadan noksimon va, baʼzan, dumaloq shakldagi mevalar joylashgan. Mevaning yuzasi bir oz tukli. Eti sersuv, mayin, taʼmi shirin - nordon. Meva tarkibida 39% suv, 0,35% protein, 0,06% moy, 8,95% saharoza, 0,94% dekstroza va 0,26% kul mavjud. Har bir meva ichida 2—3 tadan yirik urugʻi boʻlib, meva ogʻirligining 20—25% ni tashkil etadi. Mevasi aprel oxiri — mayning boshlarida pishadi. M. daraxti 5—6-yili hosilga kiradi. 8—12 yoshligida 30–50 kg hosil beradi. Mevasi isteʼmol qilinadi, konserva sa-noatida qayta ishlanadi. Urugʻidan likyor tayyorlanadi, guli parfyumeri-yada ishlatiladi. 2) German M.si yoki oddiy M. — butasimon, baʼzan, daraxt shaklida boʻlib, boʻyi 3–6 m. Eron, Kichik Osiyo va Bolqon yarim orollarining sernam zonalarida, Kavkazda, Qrimda uchraydi va ekiladi. Shuningdek, AQSHda qam ekiladi. Yovvoyi turlarining novdalari tikanli. Barg shakli lentasimon yoki tuxumsimon, guli yakka, yirik, rangi oq. Mevasi danakcha, eti qattiq, pishgach yumshaydi. Taʼmi shirin. Meva tarkibida 10% kand, 1,1% olma kislotasi, 1,6—11,8 mg% vitamin S mavjud. M.ning ikkalaturi ham mevali ekinlarga kirmaydi. M., asosan, urugʻdan koʻpayadi, behi va doʻlanaga payvand qilish ham mumkin.
Wiswiru (Mespilus germanica, Mespilus canescens) nisqaqa huk wayuq mallkim. Rurunkunataqa mikhunchik.
Wiswiru (Mespilus germanica, Mespilus canescens) nisqaqa huk wayuq mallkim. Rurunkunataqa mikhunchik.
Wušpula[1][2] (Mespilus) jo rod ze swójźby rožowych rostlinow (Rosaceae).
Wopśimjejo slědujucej družynje:
Wušpula (Mespilus) jo rod ze swójźby rožowych rostlinow (Rosaceae).
Wopśimjejo slědujucej družynje:
pšawa wušpula (Mespilus germanica) Mespilus canescensКъущхьэмышх (лат-бз.: Mespilus, ур-бз.: Мушмула) — тхьэмпэпыху къэкӀыгъэ, Хьацыбанэ-лъэпкъым ящыщу. ЛӀэужьыгъуитӀу зэхокӀхэ:
Мугæ (дыгуронау могæ, хуссар ныхасыздæхтыты мантъылы[1] дæр) у дыргъхæссæг бæлас. Латинаг классификацимæ гæсгæ ацы ботаникон хуызы ном у Mespilus. Уырыссагау хуыйны мушмула.
Мугæ дих кæнынц дыууæ хуызыл: гермайнаг (иуæй-иу ахуыргæндтæ равзарынц кавказаг мугæ дæр) æмæ америкаг Mespilus canescens (сырх дыргътимæ).
Æппæты хуыздæр зайæн бынат 500-1500 метры денджызы æмвæзæй уæлдæр. Фæлæ æстæм хатт уымæй уæлдæр бынаты дæр фæзайы. Кæны урс дидинæг.
Мугæйы дыргътæ сты морæ, сæ диаметр у 2—3 см. Фæлæ ис ахæм хуыз мугæ, æмæ йæ дыргъты диаметр у 7 см. Иу бæлас фæдæтты 12-16 киломæ ’ввахс дыргътæ.
Мугæйы дыргъты ис бирæ адæмы пайдайæн буаргъæдтæ, ахæмтæ куыд фруктозæ, глюкозæ, каротин, витамин C æмæ æндæртæ. Мугæйы дыргътæ пайда кæнынц сæн æмæ ликёр уадзынæн дæр.
Мугæ (дыгуронау могæ, хуссар ныхасыздæхтыты мантъылы дæр) у дыргъхæссæг бæлас. Латинаг классификацимæ гæсгæ ацы ботаникон хуызы ном у Mespilus. Уырыссагау хуыйны мушмула.
Мугæ дих кæнынц дыууæ хуызыл: гермайнаг (иуæй-иу ахуыргæндтæ равзарынц кавказаг мугæ дæр) æмæ америкаг Mespilus canescens (сырх дыргътимæ).
Æппæты хуыздæр зайæн бынат 500-1500 метры денджызы æмвæзæй уæлдæр. Фæлæ æстæм хатт уымæй уæлдæр бынаты дæр фæзайы. Кæны урс дидинæг.
Мушмула (науч. Mespilus) е род од два вида скриеносеменици во потфамилијата јаткасто овошје на фамилијата Рози. Еден вид е Обичната мушмула Mespilus germanica, е долго познат и по потекло е од Азија и веројатно Балканскиот Полуостров, додека пак другиот е Стернова мушмула Mespilus canescens, откриен неодамна (1990) во Северна Америка.
Мушмулите се листопадни растенија во облик на големи грмушки или мали дрва кои растат до 8 м во височина. Листовите се елиптични и темнозелени, со должина од 6 до 15 см и широчина од 3-4 см. Пед да паднат на есен, лисјата стануваат спектакуларно црвени. Цвета доцна на пролет со бели цветови со пет ливчиња. Овошјето му е плод со дијаметар од 2-3 см, со силни, раширени венчени ливчиња кои оддават впечаток дека овошјето е шупливо.
Овошјето на мушмулата е многу тврдо и кисело. Станува јадливо одкога ќе омекне на мразот, или природно со складирање доволно долго време. Одкога ќе почне да омекнува, кожата набргу му се набира и потемнува и внатрешнбоста му станува прилично мека. Можат да се јаде пресно, или од него да се прави мармалад, желе и вино. Друго јадење е т.н. „мушмулино сирење“, кое се засирува со самата мушмула, а содржи и јајца и путер.
Мушмулата бил домашен вид во Персија и има долга историја на одгледување и кај Старите Грци и Римјани почнувајќи од II век н.е.
Мушмула (Mespilus) – роза гүлдүүлөр тукумундагы күбүлмө жалбырактуу өсүмдүк уруусу. 1) – герман мушмуласы же кадимки мушмула (М. germanica). Бийиктиги 3–6 м дарак же бадал. Балкан жарым аралында, Кичи Азия, Иранда, КМШ өлкөлөрүндө – Кавказ, Крым, Түркмөнстанда өсөт. Бутагы тикендүү, эгилме мененыкы тикенсиз. Жалбырагы сүйрү, ланцет сымал, гүлү ак, чоң, жалгыздан жайгашат. Мөмөсү тоголок, катуу, ширелүү. Мөмөсүндө 10% кант, 1,1% алма кислотасы, 1,6–15,8% С витамини болот. Мөмөсү жаңы жана туздалгандан кийин желет. Пастила, шарап жасалат. Балдуу өсүмдүк. И. В. Мичурин өзүнүн ликёр четини менен герман мушмуласын гибриддештирип, сапаты жакшы, десерттүү четин – Мичурин четинин чыгарган; 2) субтропик же Япон мушмуласысы (Eriobotrya japonica) – субтропиктик дайыма жашыл дарак же бадал. Бийиктиги 6 мдей. Жалбырагы сүйрү, гүлү майда, жыттуу. Мөмөсү ширелүү, кычкыл, саргыч. Жапайы түрү Кытайда, Индиянын түндүгүндө жана башкалар. кездешет. КМШ өлкөлөрүндө Кавказ, Крым, Борбордук Азияда өстүрүлөт. Мөмөсүнөн компот, кыям жана башка кайнатылат; ошондой эле кооз өсүмдүк катары парк, гүлзарларда өстүрүлөт.
Мушмула (науч. Mespilus) е род од два вида скриеносеменици во потфамилијата јаткасто овошје на фамилијата Рози. Еден вид е Обичната мушмула Mespilus germanica, е долго познат и по потекло е од Азија и веројатно Балканскиот Полуостров, додека пак другиот е Стернова мушмула Mespilus canescens, откриен неодамна (1990) во Северна Америка.
Мушмулите се листопадни растенија во облик на големи грмушки или мали дрва кои растат до 8 м во височина. Листовите се елиптични и темнозелени, со должина од 6 до 15 см и широчина од 3-4 см. Пед да паднат на есен, лисјата стануваат спектакуларно црвени. Цвета доцна на пролет со бели цветови со пет ливчиња. Овошјето му е плод со дијаметар од 2-3 см, со силни, раширени венчени ливчиња кои оддават впечаток дека овошјето е шупливо.
Овошјето на мушмулата е многу тврдо и кисело. Станува јадливо одкога ќе омекне на мразот, или природно со складирање доволно долго време. Одкога ќе почне да омекнува, кожата набргу му се набира и потемнува и внатрешнбоста му станува прилично мека. Можат да се јаде пресно, или од него да се прави мармалад, желе и вино. Друго јадење е т.н. „мушмулино сирење“, кое се засирува со самата мушмула, а содржи и јајца и путер.
Мушмулата бил домашен вид во Персија и има долга историја на одгледување и кај Старите Грци и Римјани почнувајќи од II век н.е.
ცქუმუნტური ბაცუ (Mespilus) — ფურცელცჷმჷ ჩანარეფიშ გვარი ვარდიშობურეფიშ ფანიაშე. თიში აკა კაკალია ბუნა — ძაკი ცქუმუნტური (Mespilus germanuca) ტანდაბალი (3-6 მ-შახ სიმაღალაშ) კაკლარამი ჯა ვარა ბართვი რე. უღუ ლანცეტა ვარა მარქვალიშობური კუნტაყერწამი ფურცელეფი დო დიდი, ჩე ხვალახური პეულეფი; ნაჸოფი მოკვარკვალო კანკარი რე; ატატა მანგარი, უკვე გინომონჭებული ლიბუ დო გემუანი რე, იჭკომუ. ლუხუმას აფხვადუნა ირანს, მორჩილ აზიას, ბალკანეთიშ ჩქონს, კავკაციას, ყირიმს დო თურქმენეთის. საქორთუოს ირდუ თუდონტყათ გვალაშ თუდონი დო შქა ორტყაფუს, გჷშაკერძაფილო ჭყონონეფს. იშხუნებუ თასით, ჯიკიშ დო ფოსვიშ ნაჸალით, აშხუნენა ჸონუათ. ნაჸოფი იკათუანს შანქარეფს დო C ვიტამინს; ტყები, ფურცელეფი დო კოხუ ნაჸოფი - მათალარ ნაკათეფს. მერქანს ირინუანა ოხარატე ნაკეთებუშო. თოფურამიე. მუთმაშენენა ევროპაშ ნამთინე ქიანას დო ააშ-ს.
ცქუმუნტური ბაცუ (Mespilus) — ფურცელცჷმჷ ჩანარეფიშ გვარი ვარდიშობურეფიშ ფანიაშე. თიში აკა კაკალია ბუნა — ძაკი ცქუმუნტური (Mespilus germanuca) ტანდაბალი (3-6 მ-შახ სიმაღალაშ) კაკლარამი ჯა ვარა ბართვი რე. უღუ ლანცეტა ვარა მარქვალიშობური კუნტაყერწამი ფურცელეფი დო დიდი, ჩე ხვალახური პეულეფი; ნაჸოფი მოკვარკვალო კანკარი რე; ატატა მანგარი, უკვე გინომონჭებული ლიბუ დო გემუანი რე, იჭკომუ. ლუხუმას აფხვადუნა ირანს, მორჩილ აზიას, ბალკანეთიშ ჩქონს, კავკაციას, ყირიმს დო თურქმენეთის. საქორთუოს ირდუ თუდონტყათ გვალაშ თუდონი დო შქა ორტყაფუს, გჷშაკერძაფილო ჭყონონეფს. იშხუნებუ თასით, ჯიკიშ დო ფოსვიშ ნაჸალით, აშხუნენა ჸონუათ. ნაჸოფი იკათუანს შანქარეფს დო C ვიტამინს; ტყები, ფურცელეფი დო კოხუ ნაჸოფი - მათალარ ნაკათეფს. მერქანს ირინუანა ოხარატე ნაკეთებუშო. თოფურამიე. მუთმაშენენა ევროპაშ ნამთინე ქიანას დო ააშ-ს.