Mimoza, czułek (Mimosa) – rodzaj tropikalnych roślin, rozpowszechniony w Ameryce Południowej oraz na wyspach Oceanu Spokojnego.
Wyróżnia się niezwykłą czułością na dotyk (tigmotropizm). W momencie dotyku roślina reaguje zamykaniem (składaniem) liści (ruchy sejsmonastyczne). Listki odcinków drugiego rzędu składają się do góry i stykają ze sobą górnymi powierzchniami, całe odcinki zbliżają się do siebie, a ogonek wiotczeje i zwisa, tak samo roślina reaguje na brak światła słonecznego (czyli w nocy). Mechanizm tego ruchu polega na zmianach turgoru w komórkach poduszeczek funkcjonujących jako tzw. staw przegubowy. Poduszeczki są zlokalizowane u nasady liścia oraz u podstaw wszystkich odcinków liścia i składają się ze zdrewniałej, sztywnej osi osadzonej u podstawy tkanki miękiszowej. Ruch tej osi silnie podrażnia utwory czuciowe, znajdujące się po dolnej stronie poduszeczek. Sygnał przenoszony jest prawdopodobnie przez aminokwasy[2]. W efekcie następuje regulacja ilości wody w wakuolach komórek liścia – po dotknięciu woda jest wydalana z komórek przez co tracą one turgor i liście wiotczeją.
Taka reakcja na bodziec występuje u wielu gatunków z rodzaju Mimosa, ale najkrótszy czas reakcji na bodziec wykazują liście mimozy wstydliwej – nawet 0,08 sek. Po ustąpieniu bodźca powrót do położenia wyjściowego zajmuje 15–20 min. Reakcja rośliny w niższych temperaturach jest wolniejsza, w wyższych – szybsza[3].
Jeden z rodzajów podrodziny mimozowych Mimosaceae w rodzinie bobowatych Fabaceae s.l.[1]. W obrębie mimozowych należy do plemienia Mimoseae[4].
Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa różowe (Rosidae Takht.), nadrząd Fabanae R. Dahlgren ex Reveal, rząd bobowce (Fabales Bromhead), rodzina mimozowate (Mimosaceae R. Br. in Flinders), podrodzina Mimosoideae (R. Br.) DC., plemię Mimosieae Bronn, podplemię Mimosinaee Benth., rodzaj mimoza (Mimosa L.)[5]
W powszechnej tradycji mimoza symbolizuje wrażliwość i wstydliwość[6].
Mimoza, czułek (Mimosa) – rodzaj tropikalnych roślin, rozpowszechniony w Ameryce Południowej oraz na wyspach Oceanu Spokojnego.