Perception Channels: tactile ; chemical
Other Physical Features: endothermic ; bilateral symmetry
Key Reproductive Features: gonochoric/gonochoristic/dioecious (sexes separate); sexual
Multimedia w Wikimedia Commons Świnionos malutki[3], ryjkonos malutki (Craseonycteris thonglongyai) – gatunek ssaka z rodziny świnionosowatych (Craseonycteridae). Najmniejszy nietoperz świata i jeden z najmniejszych ssaków.
Rodzina[4], rodzaj[5] i gatunek[6] po raz pierwszy opisane naukowo przez J. E. Hilla w 1974 roku na łamach czasopisma Bulletin of the British Museum (Natural History). Zoology. Jako miejsce typowe autor wskazał jaskinię w pobliżu Forestry Station (14°26'N, 98°51'E), w Ban Sai Yoke w prowincji Kanchanaburi w Tajlandii[6]. Jedyny przedstawiciel rodziny świnionosowatych[3] (Craseonycteridae) oraz rodzaju świnionos[3] (Craseonycteris).
Długość ciała 29–33 mm, długość czaszki 10-11 mm, masa ciała 1,7–2,0 g. Ciało pokryte rdzawo-brunatnym futerkiem, przy czym brzuch jest jaśniejszy od grzbietu. Uszy relatywnie długie (9-10 mm), zaopatrzone w koziołki, duże nozdrza otoczone trójkątną naroślą, przypominającą nieco ryj świni. Ogona brak, jednak błona ogonowa dobrze rozwinięta.
Występuje wyłącznie w Tajlandii (dorzecze Kwai, m.in. jaskinie w okolicach Ban Sai Yoke) oraz w Mjanmie, gdzie odnotowano go wśród nietoperzy wylatujących z 19 jaskiń w stanie Mon. Obie znane populacje dzieli odległość około 250 km.
Jego kryjówkami dziennymi są niewielkie jaskinie krasowe, utworzone w wapieniu i ukryte w tropikalnym lesie monsunowym. Gatunek ten zajmuje najgłębsze partie jaskiń, z dala od wejścia. Żeruje w lesie, w pobliżu koron drzew tekowych i kęp bambusów.
Ryjkonos malutki wylatuje z kryjówki o zmierzchu i poluje na owady i inne stawonogi, chwytane zarówno z roślinności, jak i w powietrzu. Obserwowany czas aktywności łowieckiej tego gatunku jest bardzo krótki (około 30 minut wieczorem, 20 minut przed wschodem słońca). W skład jego pokarmu wchodzą muchówki (głównie z rodzin: Chloropidae, Agromyzidae i Anthomyiidae), drobne chrząszcze, pluskwiaki, błonkówki, prostoskrzydłe, jak również pająki. W czasie lotu w ciemności posługuje się echolokacją, wysyłając i odbierając odbite od przeszkody, niesłyszalne dla człowieka ultradźwięki. Jego sygnały echolokacyjne osiągają długość około 3 ms i składają się z trzech składowych harmonicznych o częstotliwościach 35, 70 i 105 kHz.
Podobnie jak wiele innych nietoperzy, ryjkonosy malutkie gromadzą się w koloniach. W wielu jaskiniach grupy takie liczą 10-15 osobników, jednak przeciętna wielkość kolonii wynosi około 100 osobników (maksymalnie 500). Osobniki przebywające w kolonii wiszą zwykle w znacznych odległościach od siebie i zrywają się do lotu natychmiast, gdy tylko zostaną spłoszone.
W porze suchej (późny kwiecień) samica rodzi jedno młode.
Pierwsze okazy zostały pozyskane przez tajlandzkiego zoologa Kitti Thonglongya, dopiero w 1973 roku. Jego nagła śmierć w 1974 uniemożliwiła mu opisanie nowego gatunku. Jednak przed śmiercią, Thonglongya przesłał kilka okazów swojemu brytyjskiemu koledze, Johnowi E. Hillowi, który dokonał formalnego opisu taksonu, jak się okazało należącego do zupełnie nowej, nieznanej wcześniej rodziny. Hill utworzył nazwę gatunkową thonglongyai od nazwiska zmarłego kolegi i na jego cześć. Z kolei angielska nazwa tego nietoperza (Kitti's Hog-nosed Bat) pochodzi od imienia tajlandzkiego zoologa oraz, przypominającego świński ryj (hog-nosed), nosa zwierzęcia. Inna angielska nazwa (Bumblebee bat) odnosi się do skrajnie małych rozmiarów ciała tego nietoperza (słowo bumblebee po angielsku oznacza trzmiela). Polska nazwa „ryjkonos malutki” została zaproponowana przez poznańskiego chiropterologa, dr Zbigniewa Urbańczyka, w 2000 roku. W 2015 roku w publikacji „Polskie nazewnictwo ssaków świata” nazwa „ryjkonos” została zarezerwowana dla rodzaju Macroscelides, ssaka z rodziny ryjkonosowatych[7].
Z uwagi na bardzo ograniczony zasięg występowania, gatunek uważany za jeden z najbardziej zagrożonych ssaków świata. Populacja z Tajlandii liczy około 2300 osobników, zaś populacja z Birmy zaledwie 1300 osobników. Siedliska omawianego gatunku podlegają silnej degradacji na skutek wypalania lasów monsunowych, jak również ich wycinania w celu pozyskania drewna tekowego. Jako jedno z zagrożeń podaje się również propozycję budowy rurociągu z Birmy do Tajlandii. W przeszłości za poważne zagrożenie uważano również zakłócanie spokoju nietoperzom przez odwiedzających jaskinie turystów, pozyskiwanie okazów do celów naukowych oraz sprzedaż nietoperzy jako pamiątek dla zwiedzających. Większość z tych działań koncentrowała się w kilku jaskiniach, toteż obecnie uważa się, że nie stanowiły one szczególnego zagrożenia dla całej populacji. Gatunek jest objęty ochroną w parku narodowym Sai Yok, jednak poza jego granicami nie podlega ochronie prawnej.
Świnionos malutki, ryjkonos malutki (Craseonycteris thonglongyai) – gatunek ssaka z rodziny świnionosowatych (Craseonycteridae). Najmniejszy nietoperz świata i jeden z najmniejszych ssaków.
Craseonycteris thonglongyai (tên tiếng Anh: bumblebee bat) là một loài dơi xuất hiện tại miền tây Thái Lan và đông nam Myanmar, cư ngụ trong các hang đá vôi dọc những dòng sông. Đây cũng là thành viên duy nhất còn tồn tại của họ Craseonycteridae.
C. thonglongyai dài chừng 29 đến 33 mm (1,1 đến 1,3 in) và có khối lượng khoảng 2 g (0,071 oz).[4][5] Nó là loài dơi nhỏ nhất và là một trong những động vật hữu nhũ nhỏ nhất thế giới. Chỉ có vài loài chuột chù nhỏ là có thể so sánh, Suncus etruscus nhẹ hơn với cân nặng 1,2 đến 2,7 g (0,042 đến 0,095 oz) nhưng lại dài hơn, 36 đến 53 mm (1,4 đến 2,1 in) từ đầu tới gốc đuôi.[6]
Craseonycteris thonglongyai (tên tiếng Anh: bumblebee bat) là một loài dơi xuất hiện tại miền tây Thái Lan và đông nam Myanmar, cư ngụ trong các hang đá vôi dọc những dòng sông. Đây cũng là thành viên duy nhất còn tồn tại của họ Craseonycteridae.
.jpg){kind=small}
