कुसुंब हा वृक्ष शहरात कमी प्रमाणात आढळतो. कुसुंब हा मुळातच भारतीय उपखंडातील वृक्ष आहे. तो हिमालयाच्या पायथ्यापासून दक्षिणेकडे संपूर्ण भारतभर आढळतो. हा उष्णकटीबंधातील वृक्ष असल्याने कोरड्या हवेत असला तरी त्याला दमट हवामान जास्त मानवते. भारताशिवाय श्रीलंका, मलेशिया, जावा इ. ठिकाणी देखील यांचे वास्तव्य आढळते. कुसुंब हा ५०-६० फुट उंची पर्यत सहज वाढतो. हा दाट सावली देणारा वृक्ष आहे. याच्या दाट पानाच्या रचनेमुळे झाडाखाली दाट गारवा असतो. याच्या फांद्या झाड करड्या रंगाच्या असून याचे खोड मध्यम उंचीचे असते. अगदी ८-१० फुटापासून फांद्यांचा पसारा सुरु होतो. कुसुंबाची पाने हि संयुक्त पर्णदले असून पाने एकाच बिंदू वरून समोरासमोर येतात. त्यामुळे दोनी बाजूकडील पानाची संख्या समप्रमाणात असते. एका पर्णदलात साधारणपणे ३-४ जोड्या असतात. पाने गर्द लाल रंगाची असून हा रंग बरेच दिवस टिकून राहतो. हळूहळू पावसाला सुरवात होते आणि पावसाच्या पाण्यात सचैल स्नान करून झाड आपले रूप हळूहळू बदलू लागते आणि कुसुंब जंगलाच्या हिरव्या रंगात हरून जाते. पावसाळ्यात पिवळ्या रंगाच्या छोट्या छोट्या फुलांचे तुरे झाडावर बहरू लागतात. फुलांचा आकार कपासारखा असून, बाह्य भाग चार ते सहा भागात विभागाला असल्याने पाकळ्या सारखा दिसतो लांबकोळया फळांच्या टोकावर चार पाच काटे दिसू लागतात. हि फळे पावसाळ्यात परिपक्व होतात. या फळांमध्ये आंबट-गोड असा गर असतो. या फळांमध्ये चपट्या, गोलाकार, अर्ध्या ते एक ग्रॅम वजनाच्या एक ते दोन बिया असतात. या बियांच्या गरामध्ये आठ ते बहात्तर टक्के एवढा तेलाचा अंश असतो. लॅटीन भाषेत याचा अर्थ तेलयुक्त किवा तेलाने समृद्ध असा आहे. भारतामध्ये याला याच नावाने ओळखले जाते. संस्कृत मध्ये याला मुकुलक, रक्ताम्र तसेच लाक्षावृक्ष असे म्हणतात. कुसुंब हा औषधोपयोगी वृक्ष असून, सालीचा तसेच तेलाचा औषधामध्ये वापर होतो. या तेलाचा वापर साबण तसेच केशकाल तेल तयार करण्यासाठी होतो. हे तेल निर्यात करणारा भारत हा प्रमुख देश आहे. या तेलाचे भारतातील वार्षिक उत्पादन ४ ते ५ हजार टन असून, हे तेल आयात करणारा जर्मनी हा प्रमुख देश आहे. या झाडांची लागवड बियांपासून तसेच मुळापासून जे अंकुर फुटतात त्यापासून करता येते. या झाडांची लागवड वनखात्याकडून जंगलाच्या परिसरात होते.
मुंबईची वृक्षराजी प्रकाशक =मुग्धा कर्णिक
कुसुंब हा वृक्ष शहरात कमी प्रमाणात आढळतो. कुसुंब हा मुळातच भारतीय उपखंडातील वृक्ष आहे. तो हिमालयाच्या पायथ्यापासून दक्षिणेकडे संपूर्ण भारतभर आढळतो. हा उष्णकटीबंधातील वृक्ष असल्याने कोरड्या हवेत असला तरी त्याला दमट हवामान जास्त मानवते. भारताशिवाय श्रीलंका, मलेशिया, जावा इ. ठिकाणी देखील यांचे वास्तव्य आढळते. कुसुंब हा ५०-६० फुट उंची पर्यत सहज वाढतो. हा दाट सावली देणारा वृक्ष आहे. याच्या दाट पानाच्या रचनेमुळे झाडाखाली दाट गारवा असतो. याच्या फांद्या झाड करड्या रंगाच्या असून याचे खोड मध्यम उंचीचे असते. अगदी ८-१० फुटापासून फांद्यांचा पसारा सुरु होतो. कुसुंबाची पाने हि संयुक्त पर्णदले असून पाने एकाच बिंदू वरून समोरासमोर येतात. त्यामुळे दोनी बाजूकडील पानाची संख्या समप्रमाणात असते. एका पर्णदलात साधारणपणे ३-४ जोड्या असतात. पाने गर्द लाल रंगाची असून हा रंग बरेच दिवस टिकून राहतो. हळूहळू पावसाला सुरवात होते आणि पावसाच्या पाण्यात सचैल स्नान करून झाड आपले रूप हळूहळू बदलू लागते आणि कुसुंब जंगलाच्या हिरव्या रंगात हरून जाते. पावसाळ्यात पिवळ्या रंगाच्या छोट्या छोट्या फुलांचे तुरे झाडावर बहरू लागतात. फुलांचा आकार कपासारखा असून, बाह्य भाग चार ते सहा भागात विभागाला असल्याने पाकळ्या सारखा दिसतो लांबकोळया फळांच्या टोकावर चार पाच काटे दिसू लागतात. हि फळे पावसाळ्यात परिपक्व होतात. या फळांमध्ये आंबट-गोड असा गर असतो. या फळांमध्ये चपट्या, गोलाकार, अर्ध्या ते एक ग्रॅम वजनाच्या एक ते दोन बिया असतात. या बियांच्या गरामध्ये आठ ते बहात्तर टक्के एवढा तेलाचा अंश असतो. लॅटीन भाषेत याचा अर्थ तेलयुक्त किवा तेलाने समृद्ध असा आहे. भारतामध्ये याला याच नावाने ओळखले जाते. संस्कृत मध्ये याला मुकुलक, रक्ताम्र तसेच लाक्षावृक्ष असे म्हणतात. कुसुंब हा औषधोपयोगी वृक्ष असून, सालीचा तसेच तेलाचा औषधामध्ये वापर होतो. या तेलाचा वापर साबण तसेच केशकाल तेल तयार करण्यासाठी होतो. हे तेल निर्यात करणारा भारत हा प्रमुख देश आहे. या तेलाचे भारतातील वार्षिक उत्पादन ४ ते ५ हजार टन असून, हे तेल आयात करणारा जर्मनी हा प्रमुख देश आहे. या झाडांची लागवड बियांपासून तसेच मुळापासून जे अंकुर फुटतात त्यापासून करता येते. या झाडांची लागवड वनखात्याकडून जंगलाच्या परिसरात होते.
பூக்கம் (தாவரம்) (தாவர வகைப்பாடு : Schleichera oleosa) இந்த சோபீஸ்பெரி என்ற தாவர வகையைச்சார்ந்த செபென்டெசிஎ (Sapindaceae) என்ற குடும்பத்தைதழுவிய ஒரு மரம் ஆகும். இது ஒரு பூக்கும் தாவரம் ஆகும். இத்தாவரம் இந்தியத் துணைக்கண்டம் மற்றும் தென்கிழக்காசியாவின் பல பகுதிகளில் காணப்படுகிறது.[1]
பூக்கம் (தாவரம்) (தாவர வகைப்பாடு : Schleichera oleosa) இந்த சோபீஸ்பெரி என்ற தாவர வகையைச்சார்ந்த செபென்டெசிஎ (Sapindaceae) என்ற குடும்பத்தைதழுவிய ஒரு மரம் ஆகும். இது ஒரு பூக்கும் தாவரம் ஆகும். இத்தாவரம் இந்தியத் துணைக்கண்டம் மற்றும் தென்கிழக்காசியாவின் பல பகுதிகளில் காணப்படுகிறது.
မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပင်လယ်ပြင်မှ ပေ ၃ဝဝဝ အထိ မြင့်သော ကုန်းမြင့်ဒေသရှိ သစ်တောများ၌ ကြို့ပင်များကို တွေ့ရသည်။ ကြို့ပင်၏အမြင့်သည် ပေ ၈ဝ အထိရှိ၍ ပင်စည်လုံးပတ်မှာ ၁ဝ ပေအထိ ရှိသည်။ ကြို့ပင်သည် နွေအခါ၌ အရွက်များ စုံလင်ဝေဆာစွာရှိ၍ အရိပ်ကောင်း ပေးနိုင်သည်။ ကြို့ပင်၏အခေါက်သည် မွဲပြာရောင်ရှိ၍ ကြမ်းသည်။
ကြို့ပင်သည် မိုးပါးသောအရပ်နှင့် မိုးများသောအရပ် ၂ ရပ်စလုံး၌ ပေါက်နိုင်သည်။ ထို့ကြောင့် အန္ဒိယနိုင်ငံ မိုးပါး ခြောက်သွေ့သော ဒေသများတွင် ကြို့ပင်ကို အရိပ်ရရန်အတွက်သာမဟုတ်၊ အသီးနှင့် အရွက်ရရန်အတွက်ပါ စိုက်ပျိုးကြသည်။ အသီးကိုစားသုံးနိုင်၍ အရွက်ကို ကျွဲနွားကျွေးနိုင်သည်။ ကြို့ပင်စိုက်ရာတွင် အစေ့ကိုဖြစ်စေ၊ ကိုင်းဖြတ်ကို ဖြစ်စေ စိုက်ပျိုးနိုင်သည်။ ကြို့သီးမှည့်၏ အရသာမှာ မချဉ်တချဉ် ဖြစ်၍ နွေရာသီတွင် အေးမြသောအရသာ ရှိသည်ဟု ဆိုကြသည်။ ကြို့သား၏အရောင်မှာ နီကြန့်ကြန့် ဖြစ်သည်။ ပျဉ်းတွဲ မာကျောသောကြောင့် ကြို့သားကို လွှဖြင့် ခဲခဲယဉ်းယဉ်း ဖြတ်ရသည်။ သို့သော် ခိုင်ခံ့၍ လေးလံသဖြင့် လှည်းဘီးဝင်ရိုးများ ပြုလုပ်ရန် အလွန်ကောင်းသည်။ ထွန်၊ ထယ်၊ စူးဆောက် လက်ကိုင်ရိုး၊ ဆီကြိတ်ဆုံ၊ ကြံကြိတ်ဒလိမ့်တုံး၊ ကျည်ပွေ့များ ပြုလုပ်ရန် အတွက်လည်း ကောင်းမွန်သည်။ ပွတ်ခံရန်လည်းကောင်း၍ ရေနံတင်တွဲသဗ္ဗာန်တို့၏ ကုန်းပတ်ကို ကြို့သားဖြင့် ခင်းလေ့ရှိသည်။
မြန်မာနိုင်ငံရှိ ချိပ်ရနိုင်သော အပင်များတွင် ကြို့ပင်လည်း ပါဝင်သည်။ ချိပ်ချိုးချိန်မှာ တန်ခူးလနှင့် သီတင်းကျွတ်လများဖြစ်၏။ ကြို့သီး၏အစေ့ကို ကြိတ်လျှင် ဆီတစ်မျိုးကို ရ၍ ထိုဆီကို ခေါင်းလိမ်းဆီများတွင် ထည့်သုံးလျှင် ဆံပင်သန်စွမ်းသည်ဟု ဆိုသည်။ ကြို့သားမှ ပန်းဘဲမီးသွေး ဖုတ်ယူကြသည်။ ကြို့ခေါက်မှာ ဖန်သည့်အတွက် ချုပ်ဆေးအဖြစ်ဖြင့် အသုံးဝင်သည်။
ကြို့ပင်နှင့် အမည်အားဖြင့် ဆင်တူရိုးမှားဖြစ်သော ကြို့ဖိုပင်လည်း ရှိသေးသည်။ ကြို့ဖိုပင်များကို ပဲခူးရိုးမတောင်နှင့် တနင်္သာရီတိုင်းတို့၌ တွေ့ရသည်။ ကြို့ဖိုပင်သည် ကြို့ပင်လောက်ပင် ရှိသော်လည်း ပင်စည်သက်သက်၏ အလျားမှာတိုသည်။ ကြို့ဖိုသားမှာ မာ၍ လှည်းပုံတောင်း ပြုလုပ်ရန် ကောင်းသည်။ ကြို့ဖိုကို တစ်ခါတစ်ရံ တောသရက်ဟုလည်း ခေါ်ကြသည်။
မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပင်လယ်ပြင်မှ ပေ ၃ဝဝဝ အထိ မြင့်သော ကုန်းမြင့်ဒေသရှိ သစ်တောများ၌ ကြို့ပင်များကို တွေ့ရသည်။ ကြို့ပင်၏အမြင့်သည် ပေ ၈ဝ အထိရှိ၍ ပင်စည်လုံးပတ်မှာ ၁ဝ ပေအထိ ရှိသည်။ ကြို့ပင်သည် နွေအခါ၌ အရွက်များ စုံလင်ဝေဆာစွာရှိ၍ အရိပ်ကောင်း ပေးနိုင်သည်။ ကြို့ပင်၏အခေါက်သည် မွဲပြာရောင်ရှိ၍ ကြမ်းသည်။
ကြို့ပင်သည် မိုးပါးသောအရပ်နှင့် မိုးများသောအရပ် ၂ ရပ်စလုံး၌ ပေါက်နိုင်သည်။ ထို့ကြောင့် အန္ဒိယနိုင်ငံ မိုးပါး ခြောက်သွေ့သော ဒေသများတွင် ကြို့ပင်ကို အရိပ်ရရန်အတွက်သာမဟုတ်၊ အသီးနှင့် အရွက်ရရန်အတွက်ပါ စိုက်ပျိုးကြသည်။ အသီးကိုစားသုံးနိုင်၍ အရွက်ကို ကျွဲနွားကျွေးနိုင်သည်။ ကြို့ပင်စိုက်ရာတွင် အစေ့ကိုဖြစ်စေ၊ ကိုင်းဖြတ်ကို ဖြစ်စေ စိုက်ပျိုးနိုင်သည်။ ကြို့သီးမှည့်၏ အရသာမှာ မချဉ်တချဉ် ဖြစ်၍ နွေရာသီတွင် အေးမြသောအရသာ ရှိသည်ဟု ဆိုကြသည်။ ကြို့သား၏အရောင်မှာ နီကြန့်ကြန့် ဖြစ်သည်။ ပျဉ်းတွဲ မာကျောသောကြောင့် ကြို့သားကို လွှဖြင့် ခဲခဲယဉ်းယဉ်း ဖြတ်ရသည်။ သို့သော် ခိုင်ခံ့၍ လေးလံသဖြင့် လှည်းဘီးဝင်ရိုးများ ပြုလုပ်ရန် အလွန်ကောင်းသည်။ ထွန်၊ ထယ်၊ စူးဆောက် လက်ကိုင်ရိုး၊ ဆီကြိတ်ဆုံ၊ ကြံကြိတ်ဒလိမ့်တုံး၊ ကျည်ပွေ့များ ပြုလုပ်ရန် အတွက်လည်း ကောင်းမွန်သည်။ ပွတ်ခံရန်လည်းကောင်း၍ ရေနံတင်တွဲသဗ္ဗာန်တို့၏ ကုန်းပတ်ကို ကြို့သားဖြင့် ခင်းလေ့ရှိသည်။
မြန်မာနိုင်ငံရှိ ချိပ်ရနိုင်သော အပင်များတွင် ကြို့ပင်လည်း ပါဝင်သည်။ ချိပ်ချိုးချိန်မှာ တန်ခူးလနှင့် သီတင်းကျွတ်လများဖြစ်၏။ ကြို့သီး၏အစေ့ကို ကြိတ်လျှင် ဆီတစ်မျိုးကို ရ၍ ထိုဆီကို ခေါင်းလိမ်းဆီများတွင် ထည့်သုံးလျှင် ဆံပင်သန်စွမ်းသည်ဟု ဆိုသည်။ ကြို့သားမှ ပန်းဘဲမီးသွေး ဖုတ်ယူကြသည်။ ကြို့ခေါက်မှာ ဖန်သည့်အတွက် ချုပ်ဆေးအဖြစ်ဖြင့် အသုံးဝင်သည်။
ကြို့ပင်နှင့် အမည်အားဖြင့် ဆင်တူရိုးမှားဖြစ်သော ကြို့ဖိုပင်လည်း ရှိသေးသည်။ ကြို့ဖိုပင်များကို ပဲခူးရိုးမတောင်နှင့် တနင်္သာရီတိုင်းတို့၌ တွေ့ရသည်။ ကြို့ဖိုပင်သည် ကြို့ပင်လောက်ပင် ရှိသော်လည်း ပင်စည်သက်သက်၏ အလျားမှာတိုသည်။ ကြို့ဖိုသားမှာ မာ၍ လှည်းပုံတောင်း ပြုလုပ်ရန် ကောင်းသည်။ ကြို့ဖိုကို တစ်ခါတစ်ရံ တောသရက်ဟုလည်း ခေါ်ကြသည်။
Schleichera is a monotypic genus of plants in the soapberry family, Sapindaceae. There is only one species, Schleichera oleosa, a tree that occurs in the Indian Subcontinent and Southeast Asia.[3]
Schleichera oleosa, kusum tree, Ceylon oak,[4] lac tree,[5] gum lac tree. It is a large deciduous (nearly evergreen) tree with a comparatively short fluted trunk and a shade spreading crown. It is frost and drought hardy and is subject to damage by grazing. It produces root-suckers freely, and it has good cropping power. The wood is very hard and reddish brown.[6] This tree is noted for its growth of new leaves that are bright red. In India the growth of these bright red leaves happens around March.
The leaves are pinnate, with each leaf having 2-4 leaflets. The tree is host to Kusumi Lac (Kerria lacca), a lac insect which is native to India. Its seeds are the source of Kusum oil.
Flowers: The flowers are tiny and hardly noticeable, occurring in short dense yellow clusters.
Fruit: The fruit is 2.5 to 3 cm long - roughly the size of a small plum - and ovoid, 1-3 celled, and more or less abruptly tapering to a point, dry indehiscent.
Seed: The seed is 1.5 cm long, smooth, brown, and enclosed in a succulent aril which has an acidic taste, and contains 25-38% oil and up to 22% protein. It is irregular or ellipsoidal in shape, slightly compressed, and has a thick brown seed coat on its surface. The moisture in the dried seed should be maintained around 4-6%.[7]
Kernel: The kernel is 16-20% of the dried fruit and 60-64% of the seed. It is 51-52% oil. The kernel is susceptible to fungal attack.
This tree grows naturally from the foothills of the Himalayas and the western Deccan Plateau, east to Sri Lanka and Southeast Asia. It grows in Bihar, Central and Southern parts of India. The tree occurs sporadically, seldom gregariously in dry, mixed deciduous forests. It grows in rocky, gravelly, or loamy, slightly acidic soil that is well drained. It is occasionally found in swampy locations, but it usually grows on rather dry soil, at low altitudes, but can be found at 900–1200 meters.[8] The requirement of normal rain fall is 750–2800 mm. and ambient temperature of 35-47.5 °C.
In Thailand this tree is known as takhro (Thai: ตะคร้อ) or as kho (Thai: ค้อ), the latter being a name that it shares with Livistona speciosa, a kind of palm tree.[9] The German-Dutch botanist Georg Eberhard Rumphius, who lived for 45 years in Ambon, called this tree Cussambium.[10]
In India it is mostly known as Kusum (कुसुम) and was one of the main trees of undisturbed forests in Madhya Pradesh and the Deccan Plateau.[11] In Sri Lanka it is known as koan (කෝන්).
The tree is a host of the lac bug Kerria lacca, whose female secretes a resin known as shellac to form a tunnel-like tube as it traverses the branches of the tree. A variety of trees are able to host the insect, but the resin produced on the Schleichera tree is least colored.
Bark Schleichera is a monotypic genus of plants in the soapberry family, Sapindaceae. There is only one species, Schleichera oleosa, a tree that occurs in the Indian Subcontinent and Southeast Asia.
Schleichera est un genre de plantes de la famille des Sapindaceae.
Schleichera er en planteslekt i såpebærfamilien (Sapindaceae). Den tilhører hovedgruppen i familien, dvs. den store underfamilien Sapindadeae som omfatter ca. 135 av familiens anslått 140 arter.
Denne botanikkrelaterte artikkelen er foreløpig kort eller mangelfull, og du kan hjelpe Wikipedia ved å utvide den. Schleichera er en planteslekt i såpebærfamilien (Sapindaceae). Den tilhører hovedgruppen i familien, dvs. den store underfamilien Sapindadeae som omfatter ca. 135 av familiens anslått 140 arter.
Schleichera é um género botânico pertencente à família Sapindaceae.[1]
Листяне дерево має порівняно короткий стовбур і широку крону. Витривале до холоду та посухи. Червоно-коричнева деревина надзвичайно тверда. Молоде листя яскраво червоного кольору, що вирізняє це дерево поміж інших. Листя перисте з 2-4 парами листочків. Квіти дрібні, ледь помітні, з'являються у жовтих суцвіттях. Плід діаметром в 3 см., вкритий твердою шкіркою, під якою водянистий брудно-помаранчевий м'якуш з великою насіниною.
Походить з Індії та Китаю, зустрічається у Південно-східній Азії.
З насіння, що містить 25-38% жирів та 22% білків, виробляють кусумову олію.[1]
М'якоть плодів кисла, проте її їдять, змішавши з солодким перченим сиропом, у Таїланді в краю Ісаан.[2]
_(451989507).jpg)
_seeds.jpg)
_seeds.jpg)
_seeds.jpg)
