Fumaria officinalis L.

Kwiatostan

Dymnica pospolita, dymnica lekarska (Fumaria officinalis L.) – gatunek rośliny należący do rodziny makowatych. Występuje w stanie dzikim w całej Europie z wyjątkiem dalekiej północy. W Polsce na całym obszarze. Archeofit.

Morfologia

Pokrój

Roślina wzniesiona lub podnosząca się, osiąga 10-40 cm wysokości^[2].

Łodyga^[3]

Jasnozielona lub zielonawobrunatna, pusta i kanciasta.

Liście^[3]

Liście są naprzemianległe, podwójnie pierzastosieczne, z 2 lub 3 odcinkami. Końcowe łatki lancetowate lub jajowate, zielonawoniebieskie i nagie po obu stronach.

Kwiaty^[3]

Małe, zebrane są w luźne grona. Każdy ma krótką szypułkę i jest opatrzony liściokształtną podsadką. Są one różowe lub purpurowoczerwone, ciemnopurpurowe lub brunatne na szczycie. Kielich jest krótki, złożony z 2 płatkowatych działek, a rurkowata korona z 4 płatków. Górny płatek opatrzony ostrogą. Sześć pręcików złączonych jest nitkami w 2 grupy po trzy.

Owoce

Nerkowata lub kulista niełupka, średnicy 2-2,5 mm^[2], zielona do żółtobrunatnej, z niewielkim wgnieceniem na wierzchołku.

Korzeń

Cienki i zwykle nieregularnie pogięty.

Biologia i ekologia

Roślina jednoroczna. Kwitnie od kwietnia do października, zapylana jest przez błonkówki. Nasiona roznoszone są przez mrówki (myrmekochoria). Zaraz po dojrzeniu nasiona kiełkują słabo, po przezimowaniu w glebie mają znacznie większą zdolność kiełkowania. Kiełkują przez cały rok, przez co roślina jest uciążliwym chwastem polnym. Siedlisko: wysypiska, pola, winnice, ogrody, gdzie występuje jako chwast. Preferuje gleby gliniaste lub piaszczyste, suche, zasadowe (roślina wskaźnikowa gleb zasadowych). Występuje od niżu po pogórze. W wyższych położeniach porasta tylko południowe stoki. Roślina ruderalna. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Ass. Veronico-Fumarietum^[4]

Roślina trująca

Leczenie jej preparatami tylko pod kontrolą lekarza. Wyższe dawki mogą zaburzać pracę serca i wątroby oraz porażać mięśnie gładkie.

Zastosowanie

Roślina lecznicza

Surowiec zielarski

Ziele dymnicy (Fumariae herba) – całe lub połamane, wysuszone nadziemne części rośliny o zawartości minimum 0,40% sumy alkaloidów w przeliczeniu na protopinę^[3]. Nieprzyjemny zapach i ostry, słono-gorzki smak nadaje mu alkaloid fumaryna lub protopina. Zawiera ponadto żywicę, flawonoidy, garbniki, śluzy i substancje gorzkie.^{[potrzebny przypis]}

Działanie

Żółciopędne, moczopędne, rozkurczające mięśnie gładkie. Ma zastosowanie przy chorobach pęcherzyka żółciowego, odwary i herbatki stosuje się przeciw chorobom skórnym.^{[potrzebny przypis]}

Zbiór i suszenie

Zbiera się nadziemne pędy podczas ich kwitnienia, suszy w zacienionym i przewiewnym miejscu^[5].

Roślina kosmetyczna

Napar stosowany jest do mycia zanieczyszczonej skóry. Mieszanka świeżego soku z dymnicy i krwawnika pospolitego oraz mąki pszennej stosowana jest jako maseczka do tłustej, trądzikowej skóry z zanieczyszczonymi porami^[6].

Przypisy

Bibliografia

1. Jakub Mowszowicz: Flora jesienna. Przewodnik do oznaczania dziko rosnących jesiennych pospolitych roślin zielnych. Warszawa: WSiP, 1986. ISBN 83-02-00607-6.
2. Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.