Vitis coignetiae ye una especie de planta del xéneru Vitis orixinaria de les zones templaes d'Asia, onde se distribúi pol Alloñáu Oriente, (Sakhalin); Corea; y Xapón (Hokkaido, Honshu, Shikoku).
La vide ye bien brengosa, coles fueyes caduques de color púrpura, son grandes (15 a 30 cm de diámetru), simples, orbiculares, dentaes, con peciolu de fondura. Primero verde, que se van volver de color coloráu-naranxa na seronda.
Pueden ser de sexu masculino, femenín o hermafrodita. Los clusters son grandes coles pequeñes bayes y granes grandes de color púrpura. Alcuéntrase nes rexones montascoses de Xapón y hasta 1.300 m d'altitú en Corea.
N'Asia oriental cultívase como planta ornamental pola so xamasca carmesí de seronda; y como una planta melecinal.
Utilizar pa producir vinos en Corea y Xapón. Estos son primeru amargos, pero anidiar cola adición d'azucre.
El nome de la especie dedicar a señor y la señora Coignet que al paecer traxeron granes al tornar del so viaxe a Xapón en 1875. Tamién s'atopó en 1884 nes rexones nevaes de Xapón por Henri Degron unviáu a Asia Oriental a buscar vides monteses resistentes a la filoxera. Degron unvió amueses al Profesor Planchon de Montpellier que los nomó Vitis coignetiae pero nun los retuvo por cuenta de la so baxa resistencia a la filoxera. Degron llantó un viñéu en Crespières, Île-de-France, onde una de les viñes algamó un llargor de 32,8 metros y un altor de 2,8 metros. Nel clima más frescu la vide produz un vinu amargoso, ricu en color y estractu.
La planta contién estilbenoides ε-viniferina y rapontigenina.[3]
Vitis coignetiae describióse por Pulliat ex Planch. y espublizóse en La Vigne Américaine (et la Viticulture en Europe); sa culture, son avenir en Europe 7: 186. 1883.[4]
Vitis; nome xenéricu que ye tomáu direutamente del Llatín vītis, vitis, la vide, el sarmiento, vitis vinea siendo'l vinu[5]
coignetiae: epítetu dau n'honor del señor y la señora Coignet que al paecer traxeron les granes al tornar del so viaxe a Xapón en 1875.
Vitis coignetiae ye una especie de planta del xéneru Vitis orixinaria de les zones templaes d'Asia, onde se distribúi pol Alloñáu Oriente, (Sakhalin); Corea; y Xapón (Hokkaido, Honshu, Shikoku).
Vitis coignetiae fueyes. Vitis coignetiae en Cheshire, United Kingdom. Vitis coignetiae frutu. Vitis coignetiae bagues. Na seronda en Victoria, Australia. Vitis coignetiae nel norte de Francia.Vitis coignetiae (lat. Vitis coignetiae) - üzümkimilər fəsiləsinin üzüm cinsinə aid bitki növü.
Japansk vin eller pragtvin (Vitis coignetiae), også skrevet Pragt-Vin, (japansk: Yama-budo) er en kraftigtvoksende, løvfældende klatreplante. grenene har brun marv. Frugterne smager bittert, men de er meget eftertragtet af drosselfugle. Der presses en olie af frøene, og bærrene kan bruges til vinfremstilling.
Barken er først lodden med rustbrune hår. Senere bliver den glat og rødbrun, og til sidst er den gråbrun og skaller af i lange strimler. Knopperne sidder spredt, og de er kegleformede og rødlige.
Bladene er meget store, næsten runde med en hjerteformet indskæring ved stilken. Randen er svagt tandet med små tænder. Oversiden er mat, mørkegrøn og rynket, mens undersiden er beklædt med et tæt fil af brunlige hår. Høstfarven er kraftigt rød. Blomstringen sker i juli, men den er ikke meget synlig med de bittesmå, grønne blomster inde bag bladene. Frugterne er duggede, sorte bær med kerner, der ikke modner ordentligt i Danmark.
Rodnettet består af vidtrækkende og dybtgående hovedrødder, som er tæt forgrenede.
Højde x bredde og årlig tilvækst: 15 x 3 m (300 x 30 cm/år).
Pragtvin hører hjemme i de frodige skove i det nordlige Japan og i Nordkorea. Blandede skove med både løv- og nåletræer findes på den nordlige, japanske ø, Hokkaido.
I lavlandet ved byen Kuromatsunai (0-750 m højde) har den japanske bøg sin nordligste udbredelse. I denne skov findes pragtvin som lian sammen med bl.a. etagekornel, japansk bøg, japansk humlebøg, japansk lind, japansk løn, japansk magnolia, jessogran, kalopanax, kamtjatkabirk, kurilerbambus, monoløn, Quercus crispula (en art af eg), Rhus ambigua (en art af sumak), sakhalinkirsebær, sakhalinædelgran, stikkelsbærkiwi og uægte hortensia[1]
Druernes intense, røde farve skyldes indholdet af anthocyaniner (diglucosiderne cyanidin, petunidin, peonidin og glucosiderne delphinidin og malvidin). Disse stoffer viser sig – under laboratorieforhold - at modvirke dannelse af kræftceller i tarmen[2]
Japansk vin eller pragtvin (Vitis coignetiae), også skrevet Pragt-Vin, (japansk: Yama-budo) er en kraftigtvoksende, løvfældende klatreplante. grenene har brun marv. Frugterne smager bittert, men de er meget eftertragtet af drosselfugle. Der presses en olie af frøene, og bærrene kan bruges til vinfremstilling.
Die Rostrote Weinrebe[1] oder Rostrote Rebe[2] (Vitis coignetiae) ist ein kletternder Strauch mit schwarzen Früchten aus der Familie der Weinrebengewächse (Vitaceae). Das natürliche Verbreitungsgebiet der Art liegt in Japan, Korea und im Osten Russlands. Die Art wird häufig kultiviert.
Die Rostrote Rebe ist ein bis 25 Meter hoch kletternder Strauch mit rotbraun filzigen Trieben. An jedem dritten Sprossknoten fehlen Ranken oder Blütenstände. Die Laubblätter sind in Blattspreite und Blattstiel gegliedert. Die Blattspreite ist einfach, 20 bis 30 Zentimeter breit, rundlich-eiförmig, mehr oder weniger deutlich drei- bis fünflappig mit tief herzförmiger Basis und schmaler Stielbucht. Der Blattrand ist mit kurzen, stachelspitzigen Zähnen versehen. Die Blattoberseite ist stumpfgrün, runzelig und nahezu kahl, die Unterseite ist besonders entlang der Blattadern rostrot spinnwebig filzig. Die Herbstfärbung ist auffallend scharlach- bis karminrot.[3]
Die Blüten sind in 6 bis 12 Zentimeter langen, schmalen und rostrot filzigen Rispen angeordnet. Die Früchte sind schwarz und purpurn bereift und haben Durchmesser von etwa 1 Zentimeter.
Die Rostrote Weinrebe blüht von Juni bis Juli.[3]
Die Chromosomenzahl beträgt 2n = 38.[4]
Das natürliche Verbreitungsgebiet liegt in Japan auf Hokkaidō, Honshū und Shikoku, auf der Koreanischen Halbinsel und auf Sachalin im Osten Russlands.[5] Die Rostrote Rebe wächst in kühlfeuchten Wäldern, auf frischen, schwach sauren bis schwach alkalischen, sandig-lehmigen bis lehmigen, humosen, nährstoffreichen Böden an sonnigen bis lichtschattigen Standorten. Die Art ist meist frosthart.[3]
Die Rostrote Rebe (Vitis coignetiae) ist eine Art aus der Gattung der Weinreben (Vitis), wo sie der Untergattung Vitis zugeordnet ist. Die Gattung wird in der Familie der Weinrebengewächse (Vitaceae) der Unterfamilie Vitoideae zugeordnet.[5] Die Art wurde 1883 von Jules Émile Planchon erstmals wissenschaftlich gültig beschrieben.[5] Der Gattungsname Vitis stammt aus dem Lateinischen und wird für die „Weinrebe“ wie auch die „Ranke“ verwendet.[6]
Die Rostrote Rebe wird aufgrund der bemerkenswerten Herbstfärbung häufig kultiviert.[3]
Die Rostrote Weinrebe oder Rostrote Rebe (Vitis coignetiae) ist ein kletternder Strauch mit schwarzen Früchten aus der Familie der Weinrebengewächse (Vitaceae). Das natürliche Verbreitungsgebiet der Art liegt in Japan, Korea und im Osten Russlands. Die Art wird häufig kultiviert.
Vitis coignetiae, called crimson glory vine, is a plant belonging to the genus Vitis that is native to the temperate climes of Asia, where it can be found in the Russian Far East, (Sakhalin); Korea; and Japan (Hokkaido, Honshu, Shikoku). It was described botanically in 1883.[1] It is called meoru (머루) in Korean and yama-budo (ヤマブドウ) in Japanese.
The species name is dedicated to Mr. and Mrs. Coignet who reportedly brought seeds back from their trip to Japan in 1875.
This vine was also reported in 1884 snowy regions of Japan by Henri Degron sent to East Asia to seek wild vines resistant to Phylloxera. Degron sent specimens to a Professor Planchon of Montpellier who named them Vitis coignetiae but did not retain them due to their low resistance to phylloxera. Degron planted a vineyard in Crespières, Île-de-France where one of the vines reached a length of 32.8 meters and a height of 2.8 meter. In the cooler Norman climate the vine produces a bitter wine, rich in color and extract.
The vine is very vigorous, with purple shoots. The deciduous leaves are large (15 to 30 cm in diameter), simple, orbicular, toothed, with deep petiole. First green, they turn red-orange in autumn.
Wild vines can be male, female or hermaphrodite. Clusters are large with small berries and large purple seeds. It is found in the mountainous regions of Japan and up to 1300 m altitude in Korea.
In East Asia it is grown as an ornamental plant for its crimson autumn foliage; and as an Oriental medicinal plant.
It is a recipient of the Royal Horticultural Society's Award of Garden Merit.[3]
It is used to produce wines in Korea and Japan. These are at first bitter, but softened with the addition of sugar.
The plant contains the stilbenoids ε-viniferin and rhapontigenin.[4]
Vitis coignetiae vine growing in Cheshire, United Kingdom.
The ornamental grape autumn colors. Growing in Victoria, Australia.
Vitis coignetiae, called crimson glory vine, is a plant belonging to the genus Vitis that is native to the temperate climes of Asia, where it can be found in the Russian Far East, (Sakhalin); Korea; and Japan (Hokkaido, Honshu, Shikoku). It was described botanically in 1883. It is called meoru (머루) in Korean and yama-budo (ヤマブドウ) in Japanese.
Vitis coignetiae es una especie de planta del género Vitis originaria de las zonas templadas de Asia, donde se distribuye por el Lejano Oriente, (Sajalin); Corea; y Japón (Hokkaido, Honshu, Shikoku).
La vid es muy vigorosa, con las hojas caducas de color púrpura, son grandes (15 a 30 cm de diámetro), simples, orbiculares, dentadas, con peciolo de profundidad. Primero verde, que se volverán de color rojo-naranja en otoño.
Pueden ser de sexo masculino, femenino o hermafrodita. Los clusters son grandes con las pequeñas bayas y semillas grandes de color púrpura. Se encuentra en las regiones montañosas de Japón y hasta 1.300 m de altitud en Corea.
En Asia oriental se cultiva como planta ornamental por su follaje carmesí de otoño; y como una planta medicinal.
Se utiliza para producir vinos en Corea y Japón. Estos son primero amargos, pero se suavizaron con la adición de azúcar.
El nombre de la especie se dedica a señor y la señora Coignet que al parecer trajeron semillas al regresar de su viaje a Japón en 1875. También se encontró en 1884 en las regiones nevadas de Japón por Henri Degron enviado a Asia Oriental a buscar vides silvestres resistentes a la filoxera. Degron envió muestras al Profesor Planchon de Montpellier que los nombró Vitis coignetiae pero no los retuvo debido a su baja resistencia a la filoxera. Degron plantó un viñedo en Crespières, Île-de-France, donde una de las viñas alcanzó una longitud de 32,8 metros y una altura de 2,8 metros. En el clima más fresco la vid produce un vino amargo, rico en color y extracto.
La planta contiene estilbenoides ε-viniferina y rapontigenina.[3]
Vitis coignetiae fue descrita por Pulliat ex Planch. y publicado en La Vigne Américaine (et la Viticulture en Europe); sa culture, son avenir en Europe 7: 186. 1883.[4]
Vitis; nombre genérico que es tomado directamente del Latín vītis, vitis, la vid, el sarmiento, vitis vinea siendo el vino[5]
coignetiae: epíteto otorgado en honor del señor y la señora Coignet que al parecer trajeron las semillas al regresar de su viaje a Japón en 1875.
Vitis coignetiae es una especie de planta del género Vitis originaria de las zonas templadas de Asia, donde se distribuye por el Lejano Oriente, (Sajalin); Corea; y Japón (Hokkaido, Honshu, Shikoku).
Vitis coignetiae hojas. Vitis coignetiae en Cheshire, United Kingdom. Vitis coignetiae fruto. Vitis coignetiae bayas. En otoño en Victoria, Australia. Vitis coignetiae en el norte de Francia.Vigne du Japon, Vigne de Coignet
Vitis coignetiae ou vigne de Coignet (ou vigne du Japon) est une espèce d'arbrisseau sarmenteux de la famille des Vitaceae, à raisins rouges, originaire du nord-est de l'Asie.
Le nom d'espèce est dédié à M. et Mme Coignet de Lyon qui en rapportèrent des graines au retour de leur voyage au Japon en 1875. Ils en donnèrent à M. Pulliat, ampélographe et vigneron du Beaujolais, amateur de vignes exotiques, qui en donna la première description botanique.
Cette vigne fut aussi rapportée en 1884 des régions neigeuses du Japon par Henri Degron, envoyé dans ce pays pour rechercher des vignes sauvages résistantes au phylloxera. Degron envoya des plants au professeur Planchon de la Faculté de Pharmacie de Montpellier qui la nomma Vitis coignetiae mais ne la retint pas en raison de sa faible résistance au phylloxera. Degron en fit une plantation à Crespières, en Seine et Oise, où un pied exposé au nord atteignit une longueur de 32,8 mètres et une hauteur de cep de 2,8 mètres[1]. Sous le climat normand, ce cépage donne un vin âpre, très riche en couleur et en extrait.
Au Japon, cette vigne est connue sous le nom de ヤマブドウ yama-budō (littéralement "vigne de montagne"), en Corée de meoru.
Variété : Vitis coignetiae var. glabrescens
La vigne de Coignet est une plante sarmenteuse très vigoureuse, développant de jeunes pousses de couleur pourpre.
Les feuilles caduques sont de grande taille (15 à 30 cm de diamètre), simples, orbiculaires, dentées, avec un profond sinus pétiolaire. D'abord vertes, elles virent au rouge orangé à l'automne.
Dans l'espèce sauvage, on trouve des pieds à fleurs femelles, des pieds à fleurs mâles et des pieds à fleurs hermaphrodites (triécie). Les grappes sont volumineuses, à petits grains pourpres et à gros pépins.
La distribution d'origine s'étend du Japon (Hokkaido, Honshū et Shikoku), de l'île de Sakhaline (Russie) à la Corée.
La vigne de Coignet pousse dans les régions froides et humides. On la trouve dans les régions montagneuses du Japon et jusqu'à 1300 m d'altitude en Corée.
Le raisin de Vitis coignetiae contient des composés phénoliques responsables de certains caractères organoleptiques (couleur, amertume) et aux propriétés antioxydantes intéressantes sur le plan de la santé. Une étude comparative[2] a montré que la pellicule des grains de raisin de Coignet était un peu plus riche en polyphénols que le Muscat d'Alexandrie (un cépage de Vitis vinifera) mais que les pépins en était plus pauvres. Comparée globalement au muscat d'Alexandrie, cette composition donne une activité antioxydante équivalente pour la pellicule et plus faible pour les pépins.
Plusieurs stilbénoïdes ont été identifiés[3], faisant au total 127 mg/100g ms. Le ptérostilbène domine, suivi par l'astringine.
La couleur rouge intense du raisin est due à la présence d'anthocyanes[4] (des diglucosides de cyanidine, de pétunidine, de malvidine, de péonidine et des glucosides de delphinidine et de malvidine), manifestant in vitro une activité anti-invasive sur les cellules du cancer du colon.
En Corée, le raisin de V. coignetiae est consommé frais et servait traditionnellement à faire des boissons alcoolisées[3]. Il est actuellement cultivé pour produire du vin[5].
Au Japon, la première culture de yama-budō (V. coignetiae) pour la production de vin date des années 1980. Quelques entreprises viticoles produisent un vin âpre et aigrelet qui est adouci par l'addition de sucre[6]. Outre le vin, on transforme également le yama-budō en jus et en confiture[7].
La vigne de Coignet est utilisée comme plante ornementale pour son feuillage d'automne qui vire au rouge lie-de-vin puis à l'écarlate.
Le raisin a été traditionnellement utilisé en médecine populaire coréenne pour le traitement des inflammations et des cancers.
Vigne du Japon, Vigne de Coignet
Vitis coignetiae ou vigne de Coignet (ou vigne du Japon) est une espèce d'arbrisseau sarmenteux de la famille des Vitaceae, à raisins rouges, originaire du nord-est de l'Asie.
Japoninis vynmedis (Vitis coignetiae) – vynmedinių šeimos augalas. Paplitęs Šiaurės Japonijoje, Sachalino pietuose.
Užauga 20–30 m aukščio. Lapai apskriti, ištisiniai arba su 3–5 neryškiomis skiautėmis, 10–30 cm ilgio ir beveik tokio pat pločio, kiek raukšlėti. Besiskleidžiantys lapai šviesiai rausvi, o rudenį ryškiai raudoni. Dvinamis augalas. Žiedai susitelkę 6–10 (15) cm ilgio ritiniškose kekėse. Uogos rutuliškos, 8–12 mm skersmens, juodai purpurinės ar juodai violetinės, turi 2–4 sėklas.
Žydi birželį–liepą. Uogos prinoksta rugsėjį–spalį.
Lietuvoje retas. Vilniaus universiteto Botanikos sodo lianų kolekcijoje beveik kasmet žydi ir dera, yra puošniausias ir vešliausiai augantis vynmedis. Gerai pakenčia šaltas žiemas.
Rytų šalyse japoninio vynmedžio lapus naudoja maistui, deda į troškinius ir į kitus patiekalus.[1]
Japoninis vynmedis (Vitis coignetiae) – vynmedinių šeimos augalas. Paplitęs Šiaurės Japonijoje, Sachalino pietuose.
Užauga 20–30 m aukščio. Lapai apskriti, ištisiniai arba su 3–5 neryškiomis skiautėmis, 10–30 cm ilgio ir beveik tokio pat pločio, kiek raukšlėti. Besiskleidžiantys lapai šviesiai rausvi, o rudenį ryškiai raudoni. Dvinamis augalas. Žiedai susitelkę 6–10 (15) cm ilgio ritiniškose kekėse. Uogos rutuliškos, 8–12 mm skersmens, juodai purpurinės ar juodai violetinės, turi 2–4 sėklas.
Žydi birželį–liepą. Uogos prinoksta rugsėjį–spalį.
Lietuvoje retas. Vilniaus universiteto Botanikos sodo lianų kolekcijoje beveik kasmet žydi ir dera, yra puošniausias ir vešliausiai augantis vynmedis. Gerai pakenčia šaltas žiemas.
Rytų šalyse japoninio vynmedžio lapus naudoja maistui, deda į troškinius ir į kitus patiekalus.
Winorośl japońska (Vitis coignetiae) – gatunek rośliny pnącej z rodziny winoroślowatych. Pochodzi z Azji.
Winorośl japońska (Vitis coignetiae) – gatunek rośliny pnącej z rodziny winoroślowatych. Pochodzi z Azji.
Vitis coignetiae là một loài thực vật hai lá mầm trong họ Nho. Loài này được Pulliat ex Planch. miêu tả khoa học đầu tiên năm 1883.[1]
Vitis coignetiae là một loài thực vật hai lá mầm trong họ Nho. Loài này được Pulliat ex Planch. miêu tả khoa học đầu tiên năm 1883.
Vitis coignetiae Pulliat ex Planch. (1883)
Виноград Куанье, также Виноград Кемпфера, Виноград японский (лат. Vitis coignetiae) — вид деревянистых лиан из рода Виноград семейства Виноградовые.
Встречается в речных долинах и на побережье в южной части острова Сахалин, на японских островах Хоккайдо, Хонсю и Сикоку, а также в Корее.
Лиана со стволом 5—10 см в диаметре и длиной до 15—18 м, встречаются изредка лозы длиной до 20 метров. Усики винограда способны совершать круговые движения, благодаря этому они обвивают ветви соседних растений (деревьев) и другие опоры. Кора тёмная.
Листья тёмно-зеленые яйцевидные или округлые с тремя слабовыраженными лопастями. Размер колеблется от 10 до 30 см. Края с острыми и округло-треугольными пильчатыми зубцами. Осенью становятся багряно-красными или тёмно-пурпуровыми.
Цветки мелкие. Собраны в короткие войлочно опушённые кисти длиной от 6 до 15 см. Виноград Куанье — двудомное растение.
Плоды — шаровидные чёрно-пурпурные или чёрно-фиолетовые. В них содержится мало сока, по вкусу они сладковато-терпкие, съедобные, с двумя-четырьмя семенами.
Растение может широко использоваться как декоративное для вертикального озеленения — оно нормально растёт на широте Москвы. При культивировании следует учитывать, что этот вид достаточно влаголюбив.
Виноград Куанье, также Виноград Кемпфера, Виноград японский (лат. Vitis coignetiae) — вид деревянистых лиан из рода Виноград семейства Виноградовые.
Встречается в речных долинах и на побережье в южной части острова Сахалин, на японских островах Хоккайдо, Хонсю и Сикоку, а также в Корее.
紫葛(Vitis coignetiae)是葡萄屬的一種植物。這種植物原生於俄羅斯遠東地區、朝鮮半島、日本。紫葛主要原生於山區,其果實可以生吃,也可以用來釀酒、製作果醬等用途。紫葛也可以是觀賞植物。紫葛在初夏開花。和普通葡萄不同的是,由於紫葛是雌雄異株,因此需要混栽雌木和雄木才能結果。
紫葛(Vitis coignetiae)是葡萄屬的一種植物。這種植物原生於俄羅斯遠東地區、朝鮮半島、日本。紫葛主要原生於山區,其果實可以生吃,也可以用來釀酒、製作果醬等用途。紫葛也可以是觀賞植物。紫葛在初夏開花。和普通葡萄不同的是,由於紫葛是雌雄異株,因此需要混栽雌木和雄木才能結果。
V. amurensis var. glabrescens (Nakai) Nakai [possibly syn. of V. coignetiae var. glabrescens, not V. coignetiae][1][2]
和名 ヤマブドウ 英名 crimson glory vineヤマブドウ(学名:Vitis coignetiae)は、ブドウ科のつる性落葉低木樹である。
果実を生食あるいは果実酒にしていたが、近年、ワイン、ジャム、ジュースの原料として活用する動きがある。従来、野山で自生しているものを収穫することから、ほ場で栽培することを始める地域がみられ始めた。
日本語古語ではエビカズラと言い、日本の伝統色で山葡萄の果実のような赤紫色を葡萄色(えびいろ)[3]と呼ぶのはこれに由来している(※正確な色などについては当該項目を参照のこと)。
つる性の低木落葉樹である。随は褐色で、若い枝や葉にはくも毛がある。蔓(つる)は、葉に対生する巻き髭で他の植物等に巻き付き、高く上る。葉は10- 30cm程の大きさで互生し、柄元に窪みのある五角形様で裏面に茶褐色の毛が生える。秋には、紅葉する。
初夏に開花し、花は葉に対生する花柄に黄緑色の小花が多数着花する。萼(がく)は輪形で、花弁および雄しべは5つ、雌しべは1つからなる。
雌雄異株で、雌しべは健全であるが、発芽能力のない花粉しか持たない雄しべを有する雌花(正確には機能的雌花)しか咲かない雌株と発芽能力のある花粉を持つ雄しべは有するが、雌しべの柱頭および花柱が退化しているため、受粉・受精ができない雄花(正確には機能的雄花)しか咲かない雄株に分かれる。果実は雌株のみに着生し、雄株は花粉提供のみである。
マスカットなどの栽培品種と違って、1樹だけでは果実が成らない。そのため、雌木と雄木を混植する必要がある。雌花の花粉は空虚花粉ではなく、細胞質が詰まっており核も存在するが、発芽溝がないために花粉発芽ができない。そのため、訪花昆虫は雌花の蜜のみではなく花粉を食べるために訪花する。
また、雄花の退化した子房内には胚珠が存在し、開花の2週間前くらいに植物ホルモン処理をすると、退化雌蕊が発達して両全花(両性花)になり、自家受粉して種子が得られることが知られている。
果実は球形で秋に熟し黒紫色になる。甘酸っぱく、生食できる。品質は安定しないが、日本の在来種として見直す動きがある。
変種に、葉の裏面が無毛のタケシマヤマブドウVitis coignetiae var. glabrescens がある。
冷涼地に自生する野生種で、サハリン島(ロシア)、南千島、日本列島(うち、北海道、本州、四国)、および、鬱陵島(韓国)に分布する[1][2][4]。
日本では近年、ワインの原料としても注目されており、他種との交雑など品種改良の動きも見られる。また、韓国の全羅北道では製品化されている[5]。
生食のほか、ジャム、ジュース、シロップ漬けなどに利用される。また、実を乾燥させ、ドライフルーツ(干し山葡萄)としても食される。 近年、ヤマブドウを原料としてワインを醸造・販売する地域が出てきた。北海道十勝地域の池田町では、1963年、果実酒試験醸造免許を取得し、翌年、ヤマブドウを原料とした「十勝アイヌ山葡萄酒」を醸造、第4回国際ワインコンペティションにて銀賞が授与された[6]。これをきっかけに、山形県[7]、岩手県[8]、岡山県[9]など日本各地でもヤマブドウによるワイン醸造が始まった[8]。
栽培化にあたり、系統選抜や栽培種などとの交配による品種改良もみられる。例えば、山形県では、大きな果房をつけ、裂果も少なく病気も強い「Y0」「Y1」「Y2」系統が選別された[10]。また、岩手県では、「涼実紫(すずみむらさき)一号」などが選別され、品種登録もなされた[11]。山梨大学では、ワイン用品種であるカベルネ・ソーヴィニヨンと交配した「ヤマソービニオン」を育成、栽培されている[12]。
岡山大学大学院の研究グループのマウス実験でヤマブドウの果汁には皮膚がんの発症を抑制する効果があることが確認されている[13]。
ヤマブドウは、一般的なブドウと比較して、リンゴ酸が5.5倍、ビタミンB6が3倍、鉄分が5倍、カルシウムが4倍、そしてポリフェノールが3倍も含まれている。特に、ヤマブドウ果実の種子や皮に有効成分であるポリフェノールが多く含まれ、その機能性には、天然の抗酸化成分が多く含まれており、糖尿病などの病気や老化の予防に大いに期待されている。主成分であるプロアントシアニジン、レスベラトロール、アントシアニン、カテキンなどの豊富なポリフェノールが大量に含まれており、このヤマブドウ果実搾汁粕から熱水抽出したエキスにはAGEs生成阻害作用が報告されている[14] 。糖尿病を誘発させたラットにヤマブドウポリフェノールを配合した餌を1ヵ月間食べさせた実験では、肝臓中3DG、AGEsの生成抑制が確認されている[15]。
なお、日本の酒税法(酒税法第7条、第54条、同法施行令第50条、同法施行規則第13条第3項)[16][17]では、ヤマブドウは「ブドウ」と見なされる。このため、ヤマブドウをリキュールおよび果実酒に使用すると酒税法違反となる。
ヤマブドウの樹皮(蔓)は、日本では籠を始めとする収納用品などの材料として古くから利用されてきた[18]。ゴムのように粘性の高い強靭な繊維からなる日本産のヤマブドウの樹皮は、それだけに癖の強い性質でもあり、加工しないままでは極めて使いづらいため、なめし加工を施すことで利用可能な状態にする[18]。北海道のアイヌは、ヤマブドウの樹皮でシトカプ・ケリ(葡萄蔓の靴)と呼ばれる草鞋を編んで履いていた。儀礼用の冠・サパンペも、ヤマブドウの樹皮を芯にして作る。
現代では籠バッグの(少なくとも日本製のものでは、)最も一般的に使われる材料であり[18]、製品は「やまぶどう籠バッグ」「山葡萄かご」などと呼ばれて市販されている。樹皮のところどころに自然のままに残る皮目を、あえて加工せずに野趣あふれるデザインとして活かす場合もある[18]。
長野県北部にはヤマブドウを使った伝統の民間療法が残っている。茎をつぶして、虫刺され時に塗る。葉は噛んで蜂刺されに塗り、果実は貧血によいと言う[19]。
ヤマブドウ(学名:Vitis coignetiae)は、ブドウ科のつる性落葉低木樹である。
果実を生食あるいは果実酒にしていたが、近年、ワイン、ジャム、ジュースの原料として活用する動きがある。従来、野山で自生しているものを収穫することから、ほ場で栽培することを始める地域がみられ始めた。
日本語古語ではエビカズラと言い、日本の伝統色で山葡萄の果実のような赤紫色を葡萄色(えびいろ)と呼ぶのはこれに由来している(※正確な色などについては当該項目を参照のこと)。