The Sponge Gourd or Loofah (Luffa aegyptiaca) is widely valued for its interior fibers. Dried, these gourds are used for scrubbing and cleaning (among other uses). This plant is native to Asia (possibly India) and was first grown commercially in Japan in 1890. It was subsequently brought to the American tropics. Sponge Gourds are commonly used to exfoliate and cleanse the skin during bathing. (Prance 2004) This species has often been called L. cylindrica.
After mature Sponge Gourds are harvested, they are soaked in water to encourage decay of the outer fruit wall and inner pulp, then washed thoroughly to remove extraneous material. The remaining fiber is dried in the sun and bleached white. Sponge Gourds are grown widely in Asia, especially China, and in the New World, especially Guatemala and Colombia. (Sargent and Maynard 2012 and references therein) They are cultivated and naturalized across Africa, where they grow as weeds around cultivated crops and in disturbed habitats (Neuwinger 1996).
Der Schwammkürbis (Luffa aegyptiaca, häufig auch Luffa cylindrica oder an das Lateinische angelehnt Luffa-Gurke) ist eine Nutzpflanze der Alten Welt, die zu den Kürbisgewächsen (Cucurbitaceae) gehört.
Der Schwammkürbis ist wie alle Vertreter der Gattung Luffa eine bis zu 15 Meter lang werdende, niederliegende oder aufsteigende Kletterpflanze. Die Sprossachse ist fünfkantig und leicht behaart. Die 1–15 Zentimeter lang gestielten Blätter sind groß (bis 18 cm × 23 cm), leicht bis tief gelappt und besitzen weiße bis silbrige Flecken in den Nervenverzweigungen. Die Ranken sind drei- bis fünffach geteilt.
Die männlichen Blüten stehen in Trauben mit 7 bis 32 langen, fein behaarten Blütenstandsstielen. Die Blütenstiele sind drei bis zwölf Millimeter lang, ebenfalls fein behaart. Die Tragblätter sind mit den Blütenstielen verwachsen, spatelförmig, drüsig und zwei bis sechs Millimeter lang. Die Blütenröhre ist fein behaart und drei bis sieben Millimeter lang. Die Kelchzipfel sind 9–14 Millimeter lang, dreieckig, zugespitzt und manchmal drüsig. Die Blütenkrone ist kräftig gelb, die Kronblätter 2–4,5 Zentimeter lang und 1–3,5 Zentimeter breit. Meist sind fünf Staubblätter vorhanden, selten drei.
Die weiblichen Blüten stehen einzeln an einem 2,5–14,5 Zentimeter langen Blütenstiel. Der Fruchtknoten ist 20–40 Millimeter lang und zwei bis sieben Millimeter breit, zylindrisch und dicht behaart. Die Krone entspricht jener der männlichen Blüten.
Die Frucht ist (6–35) cm × (2,5–6) cm groß. Kultivierte Exemplare haben eine durchschnittliche Länge von 60 bis 80 Zentimetern. Größere Exemplare sind je nach Anbaugebiet, bei Vorhandensein von mineralisch reichhaltigen Böden, möglich. Die Form ist ellipsoidisch bis zylindrisch. Die Samen sind (10–15) mm × (6–11) mm × (2–3) mm groß, breit elliptisch, an den Enden abgerundet, flach, und mit schmalem, geflügeltem Rand. Die Oberfläche ist mattschwarz und glatt.
Die Chromosomenzahl beträgt 2n = 26.[1]
Wilde Formen kommen vom südlichen Zentralasien bis nach Nordost-Australien und in den Südpazifikraum vor. Die domestizierten Formen sind darüber hinaus im gesamten tropischen Asien, Afrika, Amerika und Lateinamerika verbreitet. Natürlicherweise wächst die Art an Flussufern bis in 1.000 Meter Seehöhe.
Der Schwammkürbis gedeiht am besten auf fruchtbaren, leicht sauren bis neutralen Böden in den sonnigen, heiß-feuchten Tropen. Angebaut wird er in der Trockenzeit, wobei der Anbau bis in 1000 Meter Seehöhe erfolgt. Die wichtigsten Anbauländer sind Ägypten, Korea, China, Guatemala, Kolumbien und Paraguay. Auch im Süden der USA werden Schwammkürbisse kommerziell angebaut.
Es gibt eine Reihe von Sorten. In China existiert eine große Vielfalt; so werden am Jangtse langfrüchtige Sorten wie 'Xian-si-kua' (鲜丝瓜 Xiānsīguā) und 'Hu-Lu-qing' (葫芦 Húlu) angebaut, deren Früchte bis 150 Zentimeter lang werden.
Unreife Früchte können 40 bis 80 Tage nach Aussaat geerntet werden, reife Früchte drei Monate später. Für die kommerzielle Verarbeitung als Naturschwamm fällt der Erntezeitpunkt auf den Zeitraum, wenn der Fruchtkörper die gelbe Farbe annimmt und mit kleinen braunen Punkten übersät ist. In Japan werden für reife Früchte Erträge von bis zu 50 Tonnen pro Hektar erreicht.
Im Westen wird der Schwammkürbis nahezu ausschließlich als so genannter Luffaschwamm genutzt: Das faserige Innere der (reifen) Frucht (Endokarp) wird als Massage- und Badeschwamm in verschiedenen Ausführungen verwendet, aber auch zu Spülschwämmen, Küchenschrubbern, Tierspielzeug, Sandalen-Sohlen, Polsterfüllungen u. a. verarbeitet. Im frühen 20. Jahrhundert wurden die Schwämme zudem als Ölfilter, besonders in Dampfschiffen, verwendet – damals waren Japan und Brasilien die Hauptlieferanten.
In Asien ist der Schwammkürbis in erster Linie ein Gemüse: Die junge, noch unreife Frucht findet breite Verwendung in der asiatischen Küche, ähnlich wie die Zucchini im Westen.
Aus dem Schwammkürbis, kombiniert mit anderen Pflanzenmaterialien und Kunststoffabfall, werden in Paraguay Paneele für den Haus- und Möbelbau gefertigt.[2]
Neben dem Namen Luffa aegyptiaca ist auch Luffa cylindrica (L.) Roem. häufig gebräuchlich. Nach dem Standing Committee on Stabilization of Specific Names ist jedoch Luffa aegyptiaca Mill. der gültige Name.[3] Weitere Synonyme sind Momordica luffa L. und Momordica cylindrica L., beides von Linné in seiner Species Plantarum 1753 veröffentlicht. Jedoch wurde die Art von Miller später in eine neue Gattung Luffa überführt.
Der Schwammkürbis (Luffa aegyptiaca, häufig auch Luffa cylindrica oder an das Lateinische angelehnt Luffa-Gurke) ist eine Nutzpflanze der Alten Welt, die zu den Kürbisgewächsen (Cucurbitaceae) gehört.
Bestru atawa blustru (Luffa aegyptiaca)[1] yaiku sijining pala gumantung kang wis arang ditandur déning wong tani. Biasane tuwuhan iki mung ditandur kanggo selingan, ana ing tegalan utawa pomahan.
Bestru isih sadulur sedhak tuwuhan oyong (Luffa acutangula), bedane bestru ora duwé lingir ing wohe.
Ing Indonesia, bestru duwe jeneng kaya blustru (Melayu), hurung jawa, ketolang, lan timput (Palembang). Ing Jawa, dikenal kayata istilah kasebut lopang, oyong (Sunda), bestru,[2] blestru, lan blustru. Ing Maluku, dikenal kanthi jeneng: dodahala (Halmahera), petola cina lan petola panjang.[3]
woh bestru
Woh bestru kang wis garing
Godong
Kembang, ana semute
Kembang lan pucuk ketapang
Pucuk kembang
Woh, kembang lan pucuk godong ketapang
Bestru atawa blustru (Luffa aegyptiaca) yaiku sijining pala gumantung kang wis arang ditandur déning wong tani. Biasane tuwuhan iki mung ditandur kanggo selingan, ana ing tegalan utawa pomahan.
Bestru isih sadulur sedhak tuwuhan oyong (Luffa acutangula), bedane bestru ora duwé lingir ing wohe.
Ko e fangu ʻa kumā pe mafaʻi ko e fuʻu ʻakau siʻi ia. Ko e fangu ia, sai ki he kai ʻi he taimi lanumata, pea sai he oma fufulu ʻi mui ange. ʻOku ui foki he onoʻaho ko e Luffa cylindrica var. insularum.
Ko e fangu ʻa kumā pe mafaʻi ko e fuʻu ʻakau siʻi ia. Ko e fangu ia, sai ki he kai ʻi he taimi lanumata, pea sai he oma fufulu ʻi mui ange. ʻOku ui foki he onoʻaho ko e Luffa cylindrica var. insularum.
Ang patola ay isang uri ng halamang baging o gumagapang na may mga mahahaba at ma-anggulong bunga na nagagamit sa pagluluto.[1] Kahawig ito ng pipino (partikular na ang English cucumber) ngunit may matigas na balat. Kasinlasa ito ng mga zucchini.[2]
Ang lathalaing ito na tungkol sa Halaman ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa nito.
Ang patola ay isang uri ng halamang baging o gumagapang na may mga mahahaba at ma-anggulong bunga na nagagamit sa pagluluto. Kahawig ito ng pipino (partikular na ang English cucumber) ngunit may matigas na balat. Kasinlasa ito ng mga zucchini.
घेवड़ा (वैज्ञानिक नाम : Luffa aegyptiaca) को 'नेनुआ' और 'गिलकी' आदि नामों से भी जाना जाता है। यह एक लता वाली वनस्पति है जिसके फलों की सब्जी बनती है। इसके फूल पीले रंग के होते हैं।
घेवड़ा (वैज्ञानिक नाम : Luffa aegyptiaca) को 'नेनुआ' और 'गिलकी' आदि नामों से भी जाना जाता है। यह एक लता वाली वनस्पति है जिसके फलों की सब्जी बनती है। इसके फूल पीले रंग के होते हैं।
घेंवड़ा या नेनुआ (हिन्दी:नेनुआ) एगो सब्जी हवे।
'பீர்க்கு, பீரம், பீர்கங்காய் (Luffa aegyptiaca, sponge gourd,[1] எகிப்திய வெள்ளரி, அல்லது வியட்நாமிய லஃப்ஃபா, என்பது காய்கறிக்காக பயிரிடப்படும் பீர்க்கு பேரினத்தைச் சேர்ந்த ஒரு தாவரம் ஆகும். இது ஒரு ஆண்டுத் தாவரக் கொடியாகும். இது தெற்கு ஆசியா மற்றும் தென்கிழக்காசியாவை பூர்வீகமாகக் கொண்டது.
16 ஆம் நூற்றாண்டில் எகிப்தில் சாகுபடிசெய்யப்படுவதைக் கண்ட ஐரோப்பிய தாவரவியலாளர்கள் இந்த தாவரத்துக்கு "ஈஜிப்டியாகா " என்ற தாவரவியல் பெயரை வைத்தனர். ஐரோப்பிய தாவரவியல் நூலில், இந்த கொடியானது முதன்முதலில் ஜோஹன் வெஸ்லிங்கியஸால் 1638 இல் விவரிக்கப்பட்டது, அவர் இதற்கு "எகிப்திய வெள்ளரி" என்று பெயரிட்டார். வெஸ்லிங்கியஸ் "லஃபா" என்ற பெயரையும் அறிமுகப்படுத்தினார்.[2]
இதன் காய்கள் தோராயமாக 30 செமீ நீளம் கொண்டது. இது வடிவத்திலும் அளவிலும் ஏறக்குறைய வெள்ளரிக்காயை ஒத்திருக்கிறது. இதில் உள்ள மஞ்சள் பூக்கள் காரணமாக, சிலசமையங்களில் அலங்காரத்துக்கும் வளர்க்கப்படுகிறது.
பீர்க்கு கொடியானது பெரும்பாலும் பந்தலிடப்பட்டு, அல்லது வேலியிலோ, விட்டுக் கூரையின் மேல் படரவிட்டோ வளர்க்கப்படுகிறது.[3] இது செழிப்பாக வளர நிறைய வெப்பமும், நிறைய தண்ணீரும் தேவை.
பீர்க்கம்பூவானது சிறியது; பொன்போன்ற மஞ்சள் நிறமானது. அழகானது: எனினும் மனமில்லாதது.
இளம் பீர்கங்காயானது காய்கறியாக பயன்படுத்தப்படுவதால், பொதுவாக வெப்பமண்டல ஆசியாவில் வளர்க்கப்படுகிறது. இளசைப் போலல்லாமல், நன்கு முற்றிய காயானது வலுவான நார்களைக் கொண்டதாகவும், சாப்பிட முடியாததாகவும் இருக்கும். மேலும் இந்த முற்றிய காயில் உள்ள நார் உருண்டையானது குளிக்கும்போது அழுக்கு தேய்க்கும் குளியல் நார் தயாரிக்க பயன்படுகிறது. குளியல் நாராக இது பயன்படுத்துவதால், டிஷ்ராக் சுண்டைக்காய், ராக் சுண்டைக்காய், கடற்பாசி, காய்கறி-கடற்பாசி ஆகிய பொதுவான பெயர்களிலும் இது அறியப்படுகிறது.[4] அதே நோக்கங்களுக்காகப் பயன்படுத்தப்படும் ரிட்ஜ் லஃபா ( லஃபா அகுடங்குலா ) இலிருந்து வேறுபடுவதற்கு இது மென்மையான லஃபா என்றும் அழைக்கப்படுகிறது.
இதன் விதைகளில் இருந்து சமையல் எண்ணெயை எடுக்க இயலும். எண்ணை எடுத்த பிறகு மீதமாக கிடைக்கும் புண்ணாக்கானது முயல், கேட் பிஷ் என்னும் மீன்கள் போன்றவற்றிற்கு உணவாகவோ அல்லது உரமாக பயன்படுத்தலாம்.[5]
'பாரம், பீரம் பைங்குருக் கத்தி' எனவரும் குறிஞ்சிப் பாட்டு அடியில் உள்ள 'பீரம்' என்பதற்கு நச்சினார்க்கினியர், 'பீர்க்கம்பூ' என்று உரை கூறினார்.
பீர்க்கு ஒரு கொடி. மஞ்சள் நிறமான பூக்களை உடையது. பசலை யூர்ந்த மகளிரின் நிறம், இதன் நிறத்திற்கு உவமிக்கப்படும்.
'பீர் என்கிளவி அம்மொடு சிவனும்' எனக் கூறும் தொல்காப்பியம் (எழு. 366). பீரம் என்பதற்கு நச்சினார்க்கினியர் 'பீர்க்கம்பூ' என்று உரை கூறினார்.
இவர் கொடிப் பிரம் இரும்பிதல் மலரும் -ஐங். 464:2
என்னும்படி இம்மலர் ஒரு கொடிப்பூவாகும். பீர்க்கங்கொடி தழைத்துப் புதர் போலப் படரும். இது கார்காலத்திற் பூக்கும் என்பதை திணை மாலை நூற்றைம்பது குறிப்பிடும்.
கார்தோன்ற காதலர்தேர் தோன்றா தாகவே,
பீர்தோன்றி நீர்தோன்றும் கண்[6]
காதலனைப் பிரிந்த தலைவிக்கு உண்டாகும் நிற வேறுபாடு, பசலை எனப்படும். பசப்பு என்பதும் இதுவே. 'பசலை' பாய்ந்த மகளின் நிறம் பீர்க்கம் பூவை ஒத்து மஞ்சள் நிறத் தேமலாகத் தோன்றும். இதனை நெற்றியில் காணலாம் என்பர். இதனை கீழ்கண்ட பாடல்கள் வழியாக அறியலாம்.[7]
பசு நிலா விரிந்த பல்கதிர் மதியின்
பெருகல் ஆய்கவின் ஒரீஇ சிறுபீர்
வி ஏர் வண்ணம் கொண்டன்று
. . . . . . . . . . . . சிறுநுதலே -அகநா. 57 , 11-13
பொன்போல் பீரமொடு புதல்புதல் மலர -நெடுநல். 14
பிற்கால ரோமானியப் பேரரசு காலத்திலிருந்தே பீர்கங்காயானது இஸ்ரேலில் உணவுக்காக பயன்படுத்தப்பட்டுள்ளது. முற்றிய காய்களில் உள்ள நார்கள் குளியல் நாராக பயன்படுத்தப்பட்டன. முற்றிய பீர்கங்காய்கள் பைசந்திய பேரரசு காலத்தில் இஸ்ரேலில் கலை வேலைப்பாடுக்கு பயன்படுத்தப்பட்டன.
இஸ்ரேலில் உள்ள தேவாலயங்கள் மற்றும் யூத வழிபாட்டிடங்களில் அமைக்கப்பட்ட தரைகளில் இதன் முற்றிய காய்கள் பதிக்கப்பட்டு அலங்கரிக்கப்பட்டன.
'பீர்க்கு, பீரம், பீர்கங்காய் (Luffa aegyptiaca, sponge gourd, எகிப்திய வெள்ளரி, அல்லது வியட்நாமிய லஃப்ஃபா, என்பது காய்கறிக்காக பயிரிடப்படும் பீர்க்கு பேரினத்தைச் சேர்ந்த ஒரு தாவரம் ஆகும். இது ஒரு ஆண்டுத் தாவரக் கொடியாகும். இது தெற்கு ஆசியா மற்றும் தென்கிழக்காசியாவை பூர்வீகமாகக் கொண்டது.
သပွတ်ပင်အမည်ခံ အပင်အမျိုးမျိုး ရှိသည့်အနက် အနွယ်ပင်ဖြစ်သောသပွတ်သည် ကျူကာဗီတေစီအီး(Cucurbitaceae) မျိုးရင်းတွင်ပါဝင်၍ ခဝဲ(Luffa acutangula)၊ ပဲလင်းမြွေ(Trichosanthes cucumerina)၊ ဘူး၊ ဖရုံ(Cucurbita maxima နှင့် Cucurbita pepo)၊ သခွားတို့နှင့်မျိုးရင်းတူဖြစ်သည်။ ရုက္ခဗေဒအမည်အားဖြင့် လွတ်ဖါးအီဂျစ်တီးကား(Luffa aegyptiaca)ဟုခေါ်သည်။ အာရှတိုက် အပူပိုင်း ဒေသများ၌မူလပေါက်ရောက်ခဲ့ရာမှ အနွေးပိုင်းဒေသများ သို့လည်းမျိုးပြန့်ခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် အလွယ်တကူ စိုက်ပျိူးဖြစ်ထွန်း၍ အချို့အရပ်ဒေသများတွင်အလေ့ကျ ပေါက် ရောက်လေသည်။
သပွတ်နွယ်ကို နှစ်စဉ်စိုက်ပျိုးရ၍ ထိုနွယ်ပင်သည် နှစ်ခုသို့မဟုတ် ထိုထက်ပိုမိုသော နွယ်နှာမောင်းများဖြင့် စင်ကိုဖြစ်စေ၊အခြားအပင်များကိုဖြစ်စေ လိမ်ယှက်တွယ်ကပ် ပေါက်ရောက်သည်။ အရွက်များသည် ရွက်လွှဲထွက် ကြသည်။ အရင်းကား၍အဖျားရှူးကာ ငါးထောင့်ချွန်း ပုံသဏ္ဍန်ရှိသော ထိုအရွက်များသည် အတန်ငယ်ဟိုက်၍ နှုတ်ခမ်းသားတွင် ခွေးသွားစိတ်ကလေးများရှိသည်။ နှစ်လက်မခန့်ရှိသော ရွက်ညှာရှိသည့်နေရာတွင် အရွက်သည်ချိုင့်ဝင်နေသည်။ အရွက် ၏အောက်ဘက်ရှိ အကြောများပေါ်တွင် မွေးနုကလေး များရှိသည်။
သပွတ်နွယ်ပင်မှ အဖိုအမနှစ်မျိုးလုံး သီးခြားအပွင့်ပွင့် ကြသည်။ အပွင့်များသည်အဝါရောင်ဖြစ်၍ အမွေးနု ကလေး များရှိသောအကြောစိမ်းကလေးများပေါ်နေသည်။ သပွတ်သီးသည် အလျားငါးလက်မမှ၁၂ လက်မ အထိရှည်၍တင်းပုတ်ပုံသဏ္ဍန်ရှိသည်။ ခဝဲသီးနှင့်ဆင်ဆင် တူသော်လည်းခဝဲသီးကဲ့သို့စောင်းများမရှိချေ။ အချို့က ခဝဲသီးကို သပွတ်ခဝဲဟုခေါ်ကြသည်။ ခဝဲသီးကဲ့သို့ အတွင်းသား များသည် ဖြူဖွေးနေ၍အသားပွပြီးလျှင် အရည်ရွမ်းသည်။ အစေ့များသည် လက်မဝက်ခန့် အထိရှည်၍ အတန်ငယ် ပြားပြီးလျှင် သေးငယ်သော ဘေးသားရှိလေသည်။ ( ခဝဲ။) သပွတ်သီးနုနုများကိုအခွံသင်၍ကြော်ချက်ဖြစ်စေ ဟင်းချိုဖြစ်စေ ချက်ပြုတ်စားကြသည်။ အညွှန့်များကို အတို့ အဖြစ်သုံးဆောင်ကြသည်။ အညွန့်များ၊ အရွက်များကို ဟင်းအဖြစ်လည်း ချက်ပြုတ်စားသောက်ကြသည်။ အချို့ကျေးလက်နေသူများသည် သပွတ်အူ အခြောက်ကို အိုးခွက်ပန်းကန် ဆေးကြောတိုက်ချွတ်ရာတွင် အသုံးပြုကြသည်။မြန်မာဆေးကျမ်းများအလိုအရ သပွတ်သီးသည် ချိုသည်။ အေးသည်။ လေသလိတ် ကိုပျက်စေသည်။ သည်းခြေကိုနိုင်သည်။ ဝမ်းမီးကိုတောက်စေတတ်သည်။ ချောင်းဆိုးနာ၊ ပန်းနာ၊ အဖျားနာ၊ ပိုးနာ တို့ကိုနိုင်သည်ဟုဆိုလေသည်။ မျိုးစိတ်ချင်း အတန်ငယ်ကွဲပြားသော သပွတ်နွယ်ပင်များရှိကြရာ အထက်ဖေါ်ပြပါ သပွတ်မျိုးကို သပွတ်ချိုဟု လည်းခေါ်သည်။ ထိုပြင်ဟင်းချက်သည့်အခါ အလွန်မွေးကြိုင်သော သပွတ်မွေးသီး၊ ဟင်းချက်သည့်အခါ စား၍မရ လောက်အောင် ပင်ခါးသည့် သပွတ်ခါးသီး စသည်တို့လည်းရှိကြသည်။ အရိုင်းပင်မျိုးမှ သပွတ်သီး စသည်ခါးသည်။ အသီးများတွင် ဆက်ပိုနင်ဓာတ်နှင့် မျူစင်ဓာတ်တို့ပါဝင်သည်။ အသီး၏အရည်သည် ဝမ်းသွားစေ၍ အဆိပ်လည်းဖြစ်တတ်သည်။ အိန္ဒိယဆေးကျမ်းများအရ အစေ့များ၌ အန်စေတတ်သော သတ္တိ၊ ဝမ်းလျှောစေတတ်သော သတ္တိ၊ ရှိသည် ဟုဆို လေသည်။သပွတ်သီးများရင့်လာသည့်အခါ အတွင်းသား၏ အမျှင်များသည် မာကျော၍ စာပေါင်းသိုက်သဖွယ်ဖြစ်လာ သည်။ ထိုအမျှင်များကို သပွတ်အူဟုခေါ်ကြသည်။ ထို့ကြောင့် ပြဿနာတစ်ခုခုရှုပ်ထွေးနေလျှင် သပွတ်အူ လိုက်နေ သည်ဟု မြန်မာတို့ခိုင်းနှိုင်းပြောဆိုလေ့ရှိကြသည်။ အသီးရင့်၏အခွံကိုခွာ၍ အသီးတောင့်ပုံသဏ္ဌာန်အတိုင်း ရှိနေ သောအမျှင်များကို တိုက်ချွတ်ဆေးကြောရာ၌ အသုံးပြုသည်။ ဂျပန်နိုင်ငံသည် သပွတ်အူများကို ထွက်ကုန်ပစ္စည်းတစ် ရပ်အဖြစ် လုပ်ကိုင်လေသည်။ သပွတ်အမည်ခံသော သစ်ပင်များရှိသည့်အနက် သပွတ်ကြီး၊ သပွတ်နက်၊ သပွတ်သိမ်တို့သည် အနိုနေစီအီး(Annonaceae) မျိုးရင်းပင်ဖြစ်ကြသည်။ သပွတ်ကြီးသည်0x100သဇာ၊ သင်္ဘောတည်ပင်တို့နှင့်မျိုးရင်းချင်းတူသည်။ ရုက္ခဗေဒအမည်အားဖြင့်သပွတ်ကြီးကို မီလီယူဆာဗဲလျူတီနား(Miliusa velutina)ဟု ခေါ်သည်။ ပေ ၃ဝ မှ ၄ဝအထိအမြင့်ရှိနိုင်သောအပင်လတ် စားဖြစ်ပြီးလျှင် ရွက်ကြွေပင်မျိုးလည်းဖြစ်သည်။ ထိုအပင် များကို အထက်နှင့်အောက်မြန်မာနိုင်ငံ မြေပြန့်တော များတွင် တွေ့ရလေသည်။
သပွတ်ကြီးပင်၏ အကိုင်းအလက်များတွင် လည်းကောင်း၊ အရွက်များတွင်လည်းကောင်း၊ မွေးနုကလေးများ ဖုံးလွှမ်းနေသည်။ အရွက်၏ပုံသဏ္ဌာန်သည် ရှည်လျားလျား ဘဲဥပုံဖြစ်သည်။ အလျားသုံးလက်မမှ ကိုးလက်မအထိ ရှည်နိုင်၍ ဗြက်အကျယ် နှစ်လက်မမှလေးလက်မ အထိရှိနိုင်လေသည်။ အရွက်ညှာတံကိုပွတ်ချေလိုက်လျှင် မွှန်သော အနံ့တစ်မျိုး ထွက်လာလေသည်။ သပွတ်ကြီးပင် မှ ပွင့်ညှာတံရှိသော တစ်ပင်တိုင်ပန်းခိုင်မျိုးပွင့်သည်။ ယင်းတို့သည် နှစ်လက်မမှ ခြောက်လက်မအထိရှည်၍ အဝါရောင်ဖျော့ဖျော့ဖြစ်လေသည်။
ဖေဖော်ဝါရီလမှ မတ်လ အတွင်းအရွက်ကြွေ၍ မတ်လ မှ မေလ အတွင်း၌ရွက်သစ်ထွက်သည်။ ဇွန်လနှင့် ဇူလိုင်လတွင်အသီးများမှည့်သည်။ အသီးမှည့်သည် အချင်းလက်မဝက်ခန့်ရှိ၍ ထိပ်လုံးကာအစေ့နှစ်စေ့ပါသည်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် သပွတ်ကြီးအသီးကို အချို့စားသုံးကြသည်။ အရွက်များကိုမူ ကျွဲစာ နွားစာအဖြစ်အသုံးချကြသည်။ သပွတ်ကြီးပင်၏အသားသည် မီးခိုးရောင်၊သို့မဟုတ်မွဲပြာပြာဖြစ်သည်။ အတော်အသင့်မာ၍ ခွဲစိတ်ရန်လွယ်ကူသော်လည်းလိမ်ကောက်သွားတတ် လေသည်။ အသားသေအောင်အခြောက်ခံထားရပြီးလျှင် သစ်သားကုဗတစ်ပေ သည် ၄၅ ပေါင်ခန့်လေးသည်။ သပွတ်သားကို တဲအိမ်၊ လှည်းယာဉ်၊ ထမ်းပိုး၊ လှော်တက်နှင့်လှံရိုးများပြုလုပ်ကြသည်။ တူနှင့်ပေါက်ချွန်း လက်ကိုင်ရိုးပြုလုပ်ရန်လည်း သင့်တော်သော အသားမျိုးဖြစ်လေသည်။ သပွတ်အမည်ခံ သစ်ပင်တစ်မျိုးဖြစ်သော သပွတ်နက်ကို ရုက္ခဗေဒအမည်အားဖြင့်မိုင်ထရိဖိုရာမအင်ဂယီ(Mitrephora maingayi, syn. M. teysmannii)ဟုခေါ်သည်။ အထက်မြန်မာနိုင်ငံတွင် တွေ့ရသောအတော်အသင့်ကြီးသည့် အပင်မျိုးဖြစ်သည်။ မလ္လာယုကျွန်းဆွယ်နှင့် ဂျားဗားကျွန်း တို့တွင်လည်း ပေါက်ရောက်သည်။ သပွတ်နက်ပင်၏ အကိုင်းငယ်များပေါ်တွင် သံချေးရောင် မွေးနုကလေးများရှိသည်။ အရွက်၏ ပုံသဏ္ဌာန်သည် အဖျားရှူးသောဘဲဥပုံမျိုးဖြစ်၍ သုံးလက်မမှခုနှစ်လက်မ လောက်အထိရှည်ပြီးလျှင် ၁၁/၄ လက်မ မှ၂၁/၂ လက်မအထိဗြက်ကျယ်သည်။ အရွက်သည် တောင့်တောင့် ကလေးနေ၍ အရွက်ရောင် သည် အစိမ်းရောင် ဖျော့သည်။ အရွက်၏အောက်ဘက် တွင်အကြောမြွာတို့သည် ထင်ထင်ရှားရှား ပေါ်နေကြ၍ အကြောများခြောက်စုံမှ ၁၂ စုံအထိ ပါရှိတတ်လေသည်။ ရွက်ညှာတံတွင် မွေးနုကလေးများ ရှိလေသည်။ ဖေဖော်ဝါရီလမှ ဧပြီလအတွင်း အဝါရောင်တွင် အနီကွက်ကလေးများပါသည့် လှပသော ပန်းပွင့်များ ပွင့်သည်။ အပွင့်၏ပွင့်ချပ်သည်အနံအလျားညီတူဖြစ်၍ အပြင်သားတွင် မွေးနုများရှိသည်။ ပွင့်ဖတ်တွင်လည်း အမွေးနုကလေးများ ရှိလေရာထိုအမွေးနုကလေးများသည် ပွင့်ဖတ်တစ်ခုနှင့် တစ်ခုကိုဆက်စပ်ထားလေသည်။ ပွင့်ဖတ်၏အနားသည် အတွန့်ကလေးများ ဖြစ်လေသည်။ သပွတ်နက်၏ အသီးသည် မှည့်သည့်အခါ တစ်လက်မခန့်ရှည်၍ ထိပ်ချွန်သောဘဲဥပုံဖြစ်သည်။ အသီးတွင် မွေးနုကလေးများ ဖုံးလွှမ်းလျက်ရှိ၍ အသီးတစ်လုံးတွင် အစေ့လေးစေ့ပါဝင်လေသည်။ သပွတ်အမည်ခံ အခြားအပင်တစ်မျိုးဖြစ်သော သပွတ်သိမ်၏ရုက္ခဗေဒအမည်မှာမီလီယူဆာရော့ဇဗာဂျီယာနာ(Miliusa roxburghiana) ဖြစ်သည်။ သပွတ်သိမ်ပင်များကိုမြန်မာနိုင်ငံ၊ဆစ်ကင်ပြည်နယ်၊ အာသံပြည်နယ်နှင့် ခါစီတောင်တန်းတို့တွင် အမြင့်ပေ ၂ဝဝဝရှိဒေသများအထိ ပေါက်ရောက်သည်ကိုတွေ့ရသည်။ ထိုအပင်မျိုးသည်အမြင့်ပေ ၅ဝ အထိကြီးမားနိုင်ကြသည်။ အကိုင်းနုများတွင် နူးညံ့သောအမွေးများရှိသည်။အရွက်သည် ရှည်လျားလျားဖြစ်၍ လှံသွားကဲ့သို့ ထိပ်ချွန်သော ပုံသဏ္ဌာန်ရှိသည်။ အရွက်၏အလျားသည် သုံးလက်မ မှခြောက်လက်မအထိရှိ၍ ဗြက်အကျယ် တစ်လက်မမှ နှစ်လက်မအထိဖြစ်သည်။ အရွက်၏ အပေါ်ဘက်သည် ပြောင်ချော နေ၍ အောက်ဘက်တွင်မူ အမွေးနုများ ရှိလေသည်။ အပွင့်တွင်ပွင့်ချပ်သုံးခုပါရှိရာ ယင်းတို့သည် အစိမ်းရောင်ဖြစ်သည်။ အပွင့်၏အပြင်ပွင့်ဖတ်တို့သည် အစိမ်း ရောင်ဖြစ်သော်လည်း အတွင်းပွင့်ဖတ်တို့သည် အစိမ်းရင့်နှင့် အနီရောင်ရောနှောနေသည်။ အသီးမှည့်တို့သည် လုံးဝန်း၍ အချင်း ၁/၄ လက်မရှိသည်။ အသီးတစ်လုံးတွင် အစေ့တစ်ခု၊ တစ်ခါတစ်ရံနှစ်ခုပါတတ်လေသည်။ [၁]
မှို့ပင်ကို တွယ်တက်ထားသော သပွတ်ပင်မှ သပွတ်သီးခြောက်
သပွတ်သီးခြောက်ကို အခွံခွာ၍ ရသော သပွတ်အူ
သပွတ်ပင်အမည်ခံ အပင်အမျိုးမျိုး ရှိသည့်အနက် အနွယ်ပင်ဖြစ်သောသပွတ်သည် ကျူကာဗီတေစီအီး(Cucurbitaceae) မျိုးရင်းတွင်ပါဝင်၍ ခဝဲ(Luffa acutangula)၊ ပဲလင်းမြွေ(Trichosanthes cucumerina)၊ ဘူး၊ ဖရုံ(Cucurbita maxima နှင့် Cucurbita pepo)၊ သခွားတို့နှင့်မျိုးရင်းတူဖြစ်သည်။ ရုက္ခဗေဒအမည်အားဖြင့် လွတ်ဖါးအီဂျစ်တီးကား(Luffa aegyptiaca)ဟုခေါ်သည်။ အာရှတိုက် အပူပိုင်း ဒေသများ၌မူလပေါက်ရောက်ခဲ့ရာမှ အနွေးပိုင်းဒေသများ သို့လည်းမျိုးပြန့်ခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် အလွယ်တကူ စိုက်ပျိူးဖြစ်ထွန်း၍ အချို့အရပ်ဒေသများတွင်အလေ့ကျ ပေါက် ရောက်လေသည်။
သပွတ်နွယ်ကို နှစ်စဉ်စိုက်ပျိုးရ၍ ထိုနွယ်ပင်သည် နှစ်ခုသို့မဟုတ် ထိုထက်ပိုမိုသော နွယ်နှာမောင်းများဖြင့် စင်ကိုဖြစ်စေ၊အခြားအပင်များကိုဖြစ်စေ လိမ်ယှက်တွယ်ကပ် ပေါက်ရောက်သည်။ အရွက်များသည် ရွက်လွှဲထွက် ကြသည်။ အရင်းကား၍အဖျားရှူးကာ ငါးထောင့်ချွန်း ပုံသဏ္ဍန်ရှိသော ထိုအရွက်များသည် အတန်ငယ်ဟိုက်၍ နှုတ်ခမ်းသားတွင် ခွေးသွားစိတ်ကလေးများရှိသည်။ နှစ်လက်မခန့်ရှိသော ရွက်ညှာရှိသည့်နေရာတွင် အရွက်သည်ချိုင့်ဝင်နေသည်။ အရွက် ၏အောက်ဘက်ရှိ အကြောများပေါ်တွင် မွေးနုကလေး များရှိသည်။
သပွတ်နွယ်ပင်မှ အဖိုအမနှစ်မျိုးလုံး သီးခြားအပွင့်ပွင့် ကြသည်။ အပွင့်များသည်အဝါရောင်ဖြစ်၍ အမွေးနု ကလေး များရှိသောအကြောစိမ်းကလေးများပေါ်နေသည်။ သပွတ်သီးသည် အလျားငါးလက်မမှ၁၂ လက်မ အထိရှည်၍တင်းပုတ်ပုံသဏ္ဍန်ရှိသည်။ ခဝဲသီးနှင့်ဆင်ဆင် တူသော်လည်းခဝဲသီးကဲ့သို့စောင်းများမရှိချေ။ အချို့က ခဝဲသီးကို သပွတ်ခဝဲဟုခေါ်ကြသည်။ ခဝဲသီးကဲ့သို့ အတွင်းသား များသည် ဖြူဖွေးနေ၍အသားပွပြီးလျှင် အရည်ရွမ်းသည်။ အစေ့များသည် လက်မဝက်ခန့် အထိရှည်၍ အတန်ငယ် ပြားပြီးလျှင် သေးငယ်သော ဘေးသားရှိလေသည်။ ( ခဝဲ။) သပွတ်သီးနုနုများကိုအခွံသင်၍ကြော်ချက်ဖြစ်စေ ဟင်းချိုဖြစ်စေ ချက်ပြုတ်စားကြသည်။ အညွှန့်များကို အတို့ အဖြစ်သုံးဆောင်ကြသည်။ အညွန့်များ၊ အရွက်များကို ဟင်းအဖြစ်လည်း ချက်ပြုတ်စားသောက်ကြသည်။ အချို့ကျေးလက်နေသူများသည် သပွတ်အူ အခြောက်ကို အိုးခွက်ပန်းကန် ဆေးကြောတိုက်ချွတ်ရာတွင် အသုံးပြုကြသည်။မြန်မာဆေးကျမ်းများအလိုအရ သပွတ်သီးသည် ချိုသည်။ အေးသည်။ လေသလိတ် ကိုပျက်စေသည်။ သည်းခြေကိုနိုင်သည်။ ဝမ်းမီးကိုတောက်စေတတ်သည်။ ချောင်းဆိုးနာ၊ ပန်းနာ၊ အဖျားနာ၊ ပိုးနာ တို့ကိုနိုင်သည်ဟုဆိုလေသည်။ မျိုးစိတ်ချင်း အတန်ငယ်ကွဲပြားသော သပွတ်နွယ်ပင်များရှိကြရာ အထက်ဖေါ်ပြပါ သပွတ်မျိုးကို သပွတ်ချိုဟု လည်းခေါ်သည်။ ထိုပြင်ဟင်းချက်သည့်အခါ အလွန်မွေးကြိုင်သော သပွတ်မွေးသီး၊ ဟင်းချက်သည့်အခါ စား၍မရ လောက်အောင် ပင်ခါးသည့် သပွတ်ခါးသီး စသည်တို့လည်းရှိကြသည်။ အရိုင်းပင်မျိုးမှ သပွတ်သီး စသည်ခါးသည်။ အသီးများတွင် ဆက်ပိုနင်ဓာတ်နှင့် မျူစင်ဓာတ်တို့ပါဝင်သည်။ အသီး၏အရည်သည် ဝမ်းသွားစေ၍ အဆိပ်လည်းဖြစ်တတ်သည်။ အိန္ဒိယဆေးကျမ်းများအရ အစေ့များ၌ အန်စေတတ်သော သတ္တိ၊ ဝမ်းလျှောစေတတ်သော သတ္တိ၊ ရှိသည် ဟုဆို လေသည်။သပွတ်သီးများရင့်လာသည့်အခါ အတွင်းသား၏ အမျှင်များသည် မာကျော၍ စာပေါင်းသိုက်သဖွယ်ဖြစ်လာ သည်။ ထိုအမျှင်များကို သပွတ်အူဟုခေါ်ကြသည်။ ထို့ကြောင့် ပြဿနာတစ်ခုခုရှုပ်ထွေးနေလျှင် သပွတ်အူ လိုက်နေ သည်ဟု မြန်မာတို့ခိုင်းနှိုင်းပြောဆိုလေ့ရှိကြသည်။ အသီးရင့်၏အခွံကိုခွာ၍ အသီးတောင့်ပုံသဏ္ဌာန်အတိုင်း ရှိနေ သောအမျှင်များကို တိုက်ချွတ်ဆေးကြောရာ၌ အသုံးပြုသည်။ ဂျပန်နိုင်ငံသည် သပွတ်အူများကို ထွက်ကုန်ပစ္စည်းတစ် ရပ်အဖြစ် လုပ်ကိုင်လေသည်။ သပွတ်အမည်ခံသော သစ်ပင်များရှိသည့်အနက် သပွတ်ကြီး၊ သပွတ်နက်၊ သပွတ်သိမ်တို့သည် အနိုနေစီအီး(Annonaceae) မျိုးရင်းပင်ဖြစ်ကြသည်။ သပွတ်ကြီးသည်0x100သဇာ၊ သင်္ဘောတည်ပင်တို့နှင့်မျိုးရင်းချင်းတူသည်။ ရုက္ခဗေဒအမည်အားဖြင့်သပွတ်ကြီးကို မီလီယူဆာဗဲလျူတီနား(Miliusa velutina)ဟု ခေါ်သည်။ ပေ ၃ဝ မှ ၄ဝအထိအမြင့်ရှိနိုင်သောအပင်လတ် စားဖြစ်ပြီးလျှင် ရွက်ကြွေပင်မျိုးလည်းဖြစ်သည်။ ထိုအပင် များကို အထက်နှင့်အောက်မြန်မာနိုင်ငံ မြေပြန့်တော များတွင် တွေ့ရလေသည်။
သပွတ်ကြီးပင်၏ အကိုင်းအလက်များတွင် လည်းကောင်း၊ အရွက်များတွင်လည်းကောင်း၊ မွေးနုကလေးများ ဖုံးလွှမ်းနေသည်။ အရွက်၏ပုံသဏ္ဌာန်သည် ရှည်လျားလျား ဘဲဥပုံဖြစ်သည်။ အလျားသုံးလက်မမှ ကိုးလက်မအထိ ရှည်နိုင်၍ ဗြက်အကျယ် နှစ်လက်မမှလေးလက်မ အထိရှိနိုင်လေသည်။ အရွက်ညှာတံကိုပွတ်ချေလိုက်လျှင် မွှန်သော အနံ့တစ်မျိုး ထွက်လာလေသည်။ သပွတ်ကြီးပင် မှ ပွင့်ညှာတံရှိသော တစ်ပင်တိုင်ပန်းခိုင်မျိုးပွင့်သည်။ ယင်းတို့သည် နှစ်လက်မမှ ခြောက်လက်မအထိရှည်၍ အဝါရောင်ဖျော့ဖျော့ဖြစ်လေသည်။
ဖေဖော်ဝါရီလမှ မတ်လ အတွင်းအရွက်ကြွေ၍ မတ်လ မှ မေလ အတွင်း၌ရွက်သစ်ထွက်သည်။ ဇွန်လနှင့် ဇူလိုင်လတွင်အသီးများမှည့်သည်။ အသီးမှည့်သည် အချင်းလက်မဝက်ခန့်ရှိ၍ ထိပ်လုံးကာအစေ့နှစ်စေ့ပါသည်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် သပွတ်ကြီးအသီးကို အချို့စားသုံးကြသည်။ အရွက်များကိုမူ ကျွဲစာ နွားစာအဖြစ်အသုံးချကြသည်။ သပွတ်ကြီးပင်၏အသားသည် မီးခိုးရောင်၊သို့မဟုတ်မွဲပြာပြာဖြစ်သည်။ အတော်အသင့်မာ၍ ခွဲစိတ်ရန်လွယ်ကူသော်လည်းလိမ်ကောက်သွားတတ် လေသည်။ အသားသေအောင်အခြောက်ခံထားရပြီးလျှင် သစ်သားကုဗတစ်ပေ သည် ၄၅ ပေါင်ခန့်လေးသည်။ သပွတ်သားကို တဲအိမ်၊ လှည်းယာဉ်၊ ထမ်းပိုး၊ လှော်တက်နှင့်လှံရိုးများပြုလုပ်ကြသည်။ တူနှင့်ပေါက်ချွန်း လက်ကိုင်ရိုးပြုလုပ်ရန်လည်း သင့်တော်သော အသားမျိုးဖြစ်လေသည်။ သပွတ်အမည်ခံ သစ်ပင်တစ်မျိုးဖြစ်သော သပွတ်နက်ကို ရုက္ခဗေဒအမည်အားဖြင့်မိုင်ထရိဖိုရာမအင်ဂယီ(Mitrephora maingayi, syn. M. teysmannii)ဟုခေါ်သည်။ အထက်မြန်မာနိုင်ငံတွင် တွေ့ရသောအတော်အသင့်ကြီးသည့် အပင်မျိုးဖြစ်သည်။ မလ္လာယုကျွန်းဆွယ်နှင့် ဂျားဗားကျွန်း တို့တွင်လည်း ပေါက်ရောက်သည်။ သပွတ်နက်ပင်၏ အကိုင်းငယ်များပေါ်တွင် သံချေးရောင် မွေးနုကလေးများရှိသည်။ အရွက်၏ ပုံသဏ္ဌာန်သည် အဖျားရှူးသောဘဲဥပုံမျိုးဖြစ်၍ သုံးလက်မမှခုနှစ်လက်မ လောက်အထိရှည်ပြီးလျှင် ၁၁/၄ လက်မ မှ၂၁/၂ လက်မအထိဗြက်ကျယ်သည်။ အရွက်သည် တောင့်တောင့် ကလေးနေ၍ အရွက်ရောင် သည် အစိမ်းရောင် ဖျော့သည်။ အရွက်၏အောက်ဘက် တွင်အကြောမြွာတို့သည် ထင်ထင်ရှားရှား ပေါ်နေကြ၍ အကြောများခြောက်စုံမှ ၁၂ စုံအထိ ပါရှိတတ်လေသည်။ ရွက်ညှာတံတွင် မွေးနုကလေးများ ရှိလေသည်။ ဖေဖော်ဝါရီလမှ ဧပြီလအတွင်း အဝါရောင်တွင် အနီကွက်ကလေးများပါသည့် လှပသော ပန်းပွင့်များ ပွင့်သည်။ အပွင့်၏ပွင့်ချပ်သည်အနံအလျားညီတူဖြစ်၍ အပြင်သားတွင် မွေးနုများရှိသည်။ ပွင့်ဖတ်တွင်လည်း အမွေးနုကလေးများ ရှိလေရာထိုအမွေးနုကလေးများသည် ပွင့်ဖတ်တစ်ခုနှင့် တစ်ခုကိုဆက်စပ်ထားလေသည်။ ပွင့်ဖတ်၏အနားသည် အတွန့်ကလေးများ ဖြစ်လေသည်။ သပွတ်နက်၏ အသီးသည် မှည့်သည့်အခါ တစ်လက်မခန့်ရှည်၍ ထိပ်ချွန်သောဘဲဥပုံဖြစ်သည်။ အသီးတွင် မွေးနုကလေးများ ဖုံးလွှမ်းလျက်ရှိ၍ အသီးတစ်လုံးတွင် အစေ့လေးစေ့ပါဝင်လေသည်။ သပွတ်အမည်ခံ အခြားအပင်တစ်မျိုးဖြစ်သော သပွတ်သိမ်၏ရုက္ခဗေဒအမည်မှာမီလီယူဆာရော့ဇဗာဂျီယာနာ(Miliusa roxburghiana) ဖြစ်သည်။ သပွတ်သိမ်ပင်များကိုမြန်မာနိုင်ငံ၊ဆစ်ကင်ပြည်နယ်၊ အာသံပြည်နယ်နှင့် ခါစီတောင်တန်းတို့တွင် အမြင့်ပေ ၂ဝဝဝရှိဒေသများအထိ ပေါက်ရောက်သည်ကိုတွေ့ရသည်။ ထိုအပင်မျိုးသည်အမြင့်ပေ ၅ဝ အထိကြီးမားနိုင်ကြသည်။ အကိုင်းနုများတွင် နူးညံ့သောအမွေးများရှိသည်။အရွက်သည် ရှည်လျားလျားဖြစ်၍ လှံသွားကဲ့သို့ ထိပ်ချွန်သော ပုံသဏ္ဌာန်ရှိသည်။ အရွက်၏အလျားသည် သုံးလက်မ မှခြောက်လက်မအထိရှိ၍ ဗြက်အကျယ် တစ်လက်မမှ နှစ်လက်မအထိဖြစ်သည်။ အရွက်၏ အပေါ်ဘက်သည် ပြောင်ချော နေ၍ အောက်ဘက်တွင်မူ အမွေးနုများ ရှိလေသည်။ အပွင့်တွင်ပွင့်ချပ်သုံးခုပါရှိရာ ယင်းတို့သည် အစိမ်းရောင်ဖြစ်သည်။ အပွင့်၏အပြင်ပွင့်ဖတ်တို့သည် အစိမ်း ရောင်ဖြစ်သော်လည်း အတွင်းပွင့်ဖတ်တို့သည် အစိမ်းရင့်နှင့် အနီရောင်ရောနှောနေသည်။ အသီးမှည့်တို့သည် လုံးဝန်း၍ အချင်း ၁/၄ လက်မရှိသည်။ အသီးတစ်လုံးတွင် အစေ့တစ်ခု၊ တစ်ခါတစ်ရံနှစ်ခုပါတတ်လေသည်။
Chhoi-koâ (菜瓜) he yit chúng chhṳ̍t-vu̍t.
An patola (Luffa aegyptiaca, sa Ingles, sponge gourd, Egyptian cucumber, o Vietnamese luffa),sarong species kan Luffa asin ini inaataman huli kan prutas kani. Taonan nabunga, an patola tubong tal sa Habagatan na Asya asin Sur-subangan na Asya.
An bunga kaini nalaba mga 30 sm (12 pul) asin agid sa porma asin tamanyo kan matilabang pepino. Huli daa kan maraborab na kolor giyaw kan burak, ini inaataman man na ornamental sa harong. Mas bagayu an pagpatubo kaini na may pakamangan na sala-sala. An patola nangangaipo nin dakul na saldang kaya angay na itsanom sa bantaakan asin makitubig ngarig ini magtubang.
An bunga nin patola, na kakanon komo berdura, mas angay lutoon na hubal pa ta kun lutoon gurang na, ini nagigin makura'sil asin nalataw nna an saiyang garo ginaras na laman asin magunot na. An patolang gurang na ginagamit na panghisong espongha ta magaspang an saiyang pagkagunot. An siring na kagamitan inaapod na siyang luffa sa Ingles.
Nakakahiris man nin lana sa pisog kain na pwede mausar sa pagluto asin an hinirisan kaini pwedeng pambahog sa mga koneho asin mga sira na hito o magsirbe man na pampataba sa tinanom.
Sa Palestina, an Luffa aegyptiaca halawig nang ginagamit poon pa kan panahon kan Imperyong romano. Mga prutass na hubal naserbing pagkakan asin an sobrqang rumon ginagamit panhiso sa pagparigos. Nahihiling man sa panahon Bisantino na sa Palestina iginuhit an porma kaini sa pag;arte sa mga mosaic kan lanob asin salog, orog na sa mga simbahan asin sinagoga.
An patola (Luffa aegyptiaca, sa Ingles, sponge gourd, Egyptian cucumber, o Vietnamese luffa),sarong species kan Luffa asin ini inaataman huli kan prutas kani. Taonan nabunga, an patola tubong tal sa Habagatan na Asya asin Sur-subangan na Asya.
Swhgvah dwg cungj byaek ndeu.
Luffa aegyptiaca, the sponge gourd,[2] Egyptian cucumber or Vietnamese luffa, is an annual species of vine cultivated for its fruit, native to South and Southeast Asia.
The three-lobed leaves are 7.5–20 centimetres (3–8 inches) wide.[3]
The fruit, approximately 30 cm (12 in) long and maturing to brown, resembles a cucumber[3] in shape and size.
The synonymous botanical specific epithet "aegyptiaca" was given to this plant in the 16th century when European botanists were introduced to the plant from its cultivation in Egypt. In the European botanical literature, the plant was first described by Johann Veslingius in 1638, who named it "Egyptian cucumber". Veslingius also introduced the name "Luffa".[4]
According to researchers in Florida, common cultivars for Luffa aegyptiaca include Smooth Boy, Smooth Beauty, and South Winner.[5] Many other cultivars were also mentioned in the Vegetable Cultivar Description for North America List 24, 1999:[6]
The young fruit is eaten as a vegetable and is commonly grown for that purpose in tropical Asia. The young shoots, flowers and leaves can be cooked, and the mature seeds can be roasted for consumption.[3]
Unlike the young fruit, the fully ripened fruit is strongly fibrous and inedible, and is used to make scrubbing bath sponges. Due to the use as a scrubbing sponge, it is also known by the common names dishrag gourd, rag gourd, sponge gourd, and vegetable-sponge.[1] It is also called smooth luffa to distinguish it from the ridged luffa (Luffa acutangula), which is used for the same purposes.[1]
An edible oil can be extracted from the seeds. The resulting oil meal can be fed to rabbits and catfish, or used as a fertilizer.[7]
In Israel, Luffa aegyptiaca has been in use since the time of the Late Roman Empire. Young fruits were used for food. Mature fruits were used as bath sponges. Luffa aegyptiaca fruits were decorated for the first time in art of the Byzantine era in Israel only. The fruits were decorated on mosaics of churches and synagogues in Israel.
Luffa has been cultivated throughout Asia for centuries for use as a household cleaning agent and is now, due to the gently abrasive quality of the natural fibers, a popular exfoliating agent in the eco-friendly cosmetic industry.[8] Owing to its striking yellow flowers, the plant is occasionally grown as an ornamental.
It requires much heat and much water to thrive.[9] However, Luffa aegyptiaca can be cultivated in temperate climates. Research from North Carolina suggests that commercial production of luffa in the United States could be economically viable.[10]
Techniques that contribute to success in growing luffa include using black mulch to warm soil temperatures and transplants to increase the germination rate and extend the growing season. Narrow spacing may result in poorer quality sponges.[8] It is best grown with a trellis support for its curled tendrils to hang on to.[11][12]
{{cite book}}: CS1 maint: others (link) {{cite web}}: CS1 maint: unfit URL (link) 
Leaves, flower and fruit of a luffa Luffa aegyptiaca, the sponge gourd, Egyptian cucumber or Vietnamese luffa, is an annual species of vine cultivated for its fruit, native to South and Southeast Asia.
Spongokukurbo, egipta lufao (Luffa aegyptiaca, ofte ankaŭ L. cylindrica) estas utilplanto de la Malnova mondo, kiu apartenas al la familio de la kukurbacoj (Cucurbitaceae).
La spongokukurbo estas kiel ĉiu specio de la genro Luffa ĝis 15 m longa, rampanta aŭ vertikale kreskanta grimpplanto. La tigo estas kvineĝa kaj iomete hara. La folioj estas grandaj (ĝis 18 cm × 23 cm), kaj havas 1–15 cm longajn pedunklojn. Ili estas lobaj kaj havas blankajn ĝis argentajn makulojn en la disbranĉejoj de la nervaturo. La grimpotigo estas tri- ĝis kvinfoje dividita.
La masklaj floroj staras en grapoloj kun 7 ĝis 32 longaj, fajne haraj pedunkloj. La pedunklo longas tri ĝis 12 mm, ankaŭ kun haroj. La brakteoj estas kunkreskitaj kun la pedunkloj kaj longas du ĝis ses mm. La lortuboj estas fajne haraj kaj longas tri ĝi sep mm. La finoj de la sepaloj longas 9–14 mm kaj estas triangulaj, pintaj kaj kelkfoje kun glandoj. La korolo estas forte flava, la petaloj longas 2–4,5 cm kaj larĝas 1–3,5 cm. Plej ofte ekzistas kvin stameno, malofte tri.
La inaj floroj staras unuope ĉe 2,5–14,5 cm longaj pedunkloj. La karpelo estas 20–40 mm longa kaj 2 ĝis sep mm larĝa, cilidroforma kaj dense hara. La korolo samas kiel la maskla floro.
La frukto grandas (6–35) cm × (2,5–6) cm. Kultivataj ekzempleroj havas averaĝan longecon de 60 ĝis 80 cm. Ekzistas ankaŭ pli grandaj ekzempleroj, se la grundo estas sufiĉe fekunda. La formo varias inter elipsoida kaj cilindroforma. La semoj estas (10–15) mm × (6–11) mm × (2–3) mm grandaj. La surfaco estas nebrile nigra kaj glata.
Naturaj formoj kreskas en suda Mezazio ĝis nordorienta Aŭstralio kaj en la sudpacifika regiono. Kultivataj formoj krekas ĉie en la tropikoj. Tie ili kreskas apud riveroj en areoj ĝis 1.000 m super aernivelo.
La spongokukurbo preferas fekundan, acetetan ĝis neŭtralan grundon en sunriĉaj, varmega-humidaj tropikoj. La plej gravaj produktolandoj estas Egiptio, Koreio, Ĉinujo, Gvatemalo, Kolombio kaj Paragvajo.
Ekzistas granda kvanto de landrasoj kaj kultivaroj. En Ĉinujo ekzitas granda diverseco; tie la kultivaroj kun longaj fruktoj kiel 'Xian-si-kua' (鲜丝瓜 Xiānsīguā) kaj 'Hu-Lu-qing' (葫芦 Húlu), kiel fruktoj longas ĝis 150 cm.
Nematurajn fruktojn oni rikoltas 40 ĝis 80 tagojn post la dissemado, maturaj fruktoj tri monatojn pli poste.
En la okcidento la spongokukurbo nur estas uzata kiel spongo (lufa-spongo): la fibra interno de la maturaj fruktoj (endokarpo) estas uzata kiel masaĝa kaj banspongo. En Azio la spongokukurbo estas uzate ĉefe kiel legomo: La junaj, nematuraj fruktoj estas uzataj en la azia kuirarto, simile kiel legomkukurbo. Pro la alta enhavo de vitamino C la frukto estas relative saniga.
Apud la nomo Luffa aegyptiaca ekzistas ankaŭ la nomo Luffa cylindrica (L.) ROEM. .[1] Pliaj sinonimoj estas Momordica luffa L. kaj Momordica cylindrica L., ambaŭ nomoj publikigitaj de Linné en lia verko Species Plantarum, 1753.
Spongokukurbo, egipta lufao (Luffa aegyptiaca, ofte ankaŭ L. cylindrica) estas utilplanto de la Malnova mondo, kiu apartenas al la familio de la kukurbacoj (Cucurbitaceae).
Luffa aegyptiaca es una especie de luffa cultivada por su fruto. La fruta inmadura es consumida como verdura de estación en forma similar a un calabacín o zapallito, y en Asia generalmente se cultiva para tal fin. Al contrario de la fruta inmadura, la fruta madura es muy fibrosa y se usa para hacer esponjas de baño exfoliantes, conocidas como esponjas vegetales.
También recibe el nombre de lufa lisa para diferenciarla de la lufa angulosa (Luffa acutangula), que es otra especie de lufa utilizada con los mismos propósitos.[1] En base a sus usos, en México se le suele llamar simplemente "esponja" o "estropajo" (como también se le denomina en Colombia).
Es una planta anual, originaria del sur y sureste asiático (en vietnamita es denominada mướp hương). Al ser una planta tropical requiere abundante calor y humedad para desarrollarse. Es una planta trepadora que crece mejor si se le proporciona un soporte donde crecer.[2] Las frutas, que miden cerca de 30 centímetros, se desarrollan mejor si la planta está trepada a un soporte. A veces se cultiva con fines ornamentales ya que posee grandes flores amarillas de las que se desarrollarán los frutos.
El epíteto "aegyptiaca" se debe a que, a principios del siglo XVIII, los botánicos europeos la conocieron en Egipto. La primera vez que aparece representada en la literatura botánica europea es en 1706 de la mano del botánico Tournefort que la denominó "Luffa Arabum".
Ver también: Luffa (en inglés) en Kubitzki (ed). 2010. The families and Genera of Vascular Plants. Volume X. Flowering Plants. Eudicots: Sapindales, Cucurbitales, Myrtaceae. En: Kubitzki (ed). The families and Genera of Vascular Plants. http://books.google.co.ve/books?id=_hHvYeQYTTEC
Luffa aegyptiaca es una especie de luffa cultivada por su fruto. La fruta inmadura es consumida como verdura de estación en forma similar a un calabacín o zapallito, y en Asia generalmente se cultiva para tal fin. Al contrario de la fruta inmadura, la fruta madura es muy fibrosa y se usa para hacer esponjas de baño exfoliantes, conocidas como esponjas vegetales.
También recibe el nombre de lufa lisa para diferenciarla de la lufa angulosa (Luffa acutangula), que es otra especie de lufa utilizada con los mismos propósitos. En base a sus usos, en México se le suele llamar simplemente "esponja" o "estropajo" (como también se le denomina en Colombia).
Es una planta anual, originaria del sur y sureste asiático (en vietnamita es denominada mướp hương). Al ser una planta tropical requiere abundante calor y humedad para desarrollarse. Es una planta trepadora que crece mejor si se le proporciona un soporte donde crecer. Las frutas, que miden cerca de 30 centímetros, se desarrollan mejor si la planta está trepada a un soporte. A veces se cultiva con fines ornamentales ya que posee grandes flores amarillas de las que se desarrollarán los frutos.
El epíteto "aegyptiaca" se debe a que, a principios del siglo XVIII, los botánicos europeos la conocieron en Egipto. La primera vez que aparece representada en la literatura botánica europea es en 1706 de la mano del botánico Tournefort que la denominó "Luffa Arabum".
Ruljas käsnkõrvits (ka käsnkõrvits; ladinakeelne teaduslik nimetus Luffa cylindrica) on kõrvitsaliste sugukonna käsnkõrvitsa perekonda kuuluv üheaastane ronitaim.
Ruljas käsnkõrvits (ka käsnkõrvits; ladinakeelne teaduslik nimetus Luffa cylindrica) on kõrvitsaliste sugukonna käsnkõrvitsa perekonda kuuluv üheaastane ronitaim.
Luffa aegyptiaca
La courge éponge (Luffa aegyptiaca, syn. Luffa cylindrica) est une plante grimpante de la famille des Cucurbitaceae. On trouve cette courge couramment en Orient et sur tous les marchés d'outre-mer[pas clair].
Le fruit a deux utilisations :
La plante se cultive en annuelle. C'est une plante grimpante qui aura besoin d'un support ou s'accrocher (tuteur, pergola, arbre ou grillage).
Les fruits (3 à 6 fruits par pied) mesurent de 25 à 55 cm à maturité. Ils peuvent se consommer très jeunes mais pour en faire des éponges, on récolte le fruit dès qu'il est bien mûr, l'épiderme vire alors du vert au brun puis se dessèche et se détache facilement, laissant apparaître une « éponge » blanche qu'on peut facilement vider de ses graines noires en la secouant.
Le semis se fait après les derniers gels (mi-mai en France). La durée de germination peut atteindre un mois, la récolte se fait à l'automne.
Luffa aegyptiaca
La courge éponge (Luffa aegyptiaca, syn. Luffa cylindrica) est une plante grimpante de la famille des Cucurbitaceae. On trouve cette courge couramment en Orient et sur tous les marchés d'outre-mer[pas clair].
Lufa (łaćonsce Luffa cylindrica, Cucurbitaceae) je rostlina ze swójby banjowcowych rostlinow.
Belustru (Luffa aegyptiaca, suku labu-labuan atau Cucurbitaceae), adalah sayuran buah minor (bukan utama). Penanamannya biasanya di pekarangan atau bagian ladang yang tidak digunakan untuk tanaman lain. Belustru biasanya dipanen ketika buahnya masak dan dimanfaatkan sebagai sepon pembersih waktu mandi. Buahnya yang masih muda juga bisa dimakan seperti gambas (Luffa acutangula), kerabatnya. Beberapa pihak meyebutnya sebagai luffa.
Di Indonesia, belustru mempunyai nama-nama seperti blustru (Melayu), hurung jawa, ketolang, dan timput (Palembang). Di Jawa, dikenal dengan sebutan-sebutan seperti lopang, oyong (Sunda), bestru,[2] blestru, dan blustru. Di Maluku, dikenal dengan nama-nama seperti: dodahala (Halmahera), petola cina dan petola panjang.[3]
grin
Belustru (Luffa aegyptiaca, suku labu-labuan atau Cucurbitaceae), adalah sayuran buah minor (bukan utama). Penanamannya biasanya di pekarangan atau bagian ladang yang tidak digunakan untuk tanaman lain. Belustru biasanya dipanen ketika buahnya masak dan dimanfaatkan sebagai sepon pembersih waktu mandi. Buahnya yang masih muda juga bisa dimakan seperti gambas (Luffa acutangula), kerabatnya. Beberapa pihak meyebutnya sebagai luffa.
Di Indonesia, belustru mempunyai nama-nama seperti blustru (Melayu), hurung jawa, ketolang, dan timput (Palembang). Di Jawa, dikenal dengan sebutan-sebutan seperti lopang, oyong (Sunda), bestru, blestru, dan blustru. Di Maluku, dikenal dengan nama-nama seperti: dodahala (Halmahera), petola cina dan petola panjang.
Bucha (Luffa aegyptiaca; Luffa cyllindrica) é uma trepadeira alta da família das cucurbitáceas, e como pertencente ao gênero Luffa é por vezes chamada simplesmente por Lufa[1]. Possui folhas palmatilobadas, flores amarelas, rajadas de verde, e bagas obovadas, oblongas, de até 45 centímetros semelhante ao pepino. Algumas variedades podem atingir mais de 1,2 metro. A bucha é nativa das regiões tropicais do chamado "Velho Mundo".
Apesar de ter como restritivo especifico “aegyptiaca”, que pode levar a pensar que é nativa do Egipto, acredita-se que seja nativa da Índia e do Paquistão. Quando a espécie foi descrita, era conhecida na Europa como “pepino do Egipto”[2].
É uma planta subespontânea, também cultivada em outras regiões tropicais por seus usos medicinais, brotos e frutos verdes comestíveis (não confundir com a buchinha-do-norte (Luffa operculata), que é tóxica). A bucha é cultivada especialmente pelas fibras do fruto seco, que são usadas principalmente como esfregão de banho, podendo também ser usadas como palmilha e bucha de carga para tiro, entre outras funções.
A bucha também é conhecida como bucha-dos-paulistas, bucha-dos-pescadores, bucha-de-cerca, bucha-de-parreira, esfregão, fruta-cocta, fruta-dos-paulistas, gombô-grande, mamalongo e quingombô-grande. Em outros idiomas, conhecida como: spongo (Esperanto), pashte (Guatemala), susemi (Coréia), loufa (França), musú (República Dominicana) e paste (El Salvador).
Plantação (Luffa aegyptiaca) na Guatemala
Semente de Luffa acutangula
Bucha vegetal seca
Bucha vegetal seca (detalhe)
Luffa aegyptiaca seca ampliação 100 X
Luffa aegyptiaca Bucha de metro
Luffa cyllindrica. Flores
Luffa cyllindrica. Flores,
Luffa aegyptiaca em desenvolvimento
Bucha (Luffa aegyptiaca; Luffa cyllindrica) é uma trepadeira alta da família das cucurbitáceas, e como pertencente ao gênero Luffa é por vezes chamada simplesmente por Lufa. Possui folhas palmatilobadas, flores amarelas, rajadas de verde, e bagas obovadas, oblongas, de até 45 centímetros semelhante ao pepino. Algumas variedades podem atingir mais de 1,2 metro. A bucha é nativa das regiões tropicais do chamado "Velho Mundo".
Apesar de ter como restritivo especifico “aegyptiaca”, que pode levar a pensar que é nativa do Egipto, acredita-se que seja nativa da Índia e do Paquistão. Quando a espécie foi descrita, era conhecida na Europa como “pepino do Egipto”.
É uma planta subespontânea, também cultivada em outras regiões tropicais por seus usos medicinais, brotos e frutos verdes comestíveis (não confundir com a buchinha-do-norte (Luffa operculata), que é tóxica). A bucha é cultivada especialmente pelas fibras do fruto seco, que são usadas principalmente como esfregão de banho, podendo também ser usadas como palmilha e bucha de carga para tiro, entre outras funções.
A bucha também é conhecida como bucha-dos-paulistas, bucha-dos-pescadores, bucha-de-cerca, bucha-de-parreira, esfregão, fruta-cocta, fruta-dos-paulistas, gombô-grande, mamalongo e quingombô-grande. Em outros idiomas, conhecida como: spongo (Esperanto), pashte (Guatemala), susemi (Coréia), loufa (França), musú (República Dominicana) e paste (El Salvador).
수세미오이 또는 수세미(smooth luffa)는 박과에 딸린 한해살이풀, 또는 그 열매를 말한다. 열대 아시아 원산이며, 심어 기르는 덩굴식물이다. 참고로, 표준어는 수세미외다.
길이 5m 정도까지 자라며, 끝이 세 갈래로 갈라지는 덩굴손으로 물체를 감으면서 올라간다. 줄기에는 세로로 갈라진 능선이 있다. 어긋나는 잎은 손바닥 모양으로 얕게 3-7갈래 갈라진다. 꽃은 8-9월에 잎겨드랑이에서 노란색으로 핀다. 암꽃과 수꽃이 한 그루에 따로따로 달린다. 10월에 익는 열매는 길이 30-60cm로 긴 원통형이고 표면에 얕은 골이 패어 있다.
열매 어린 것은 먹고 열매와 수액은 한방에서 거담제·이뇨제 등으로 이용한다.
수세미오이 (4월)
_in_Guatemala.jpg)
