Høvuðhvít skarvsont (frøðiheiti - Oxyura leucocephala)
Aк бaштуу өрдөк (лат. Oxyura leucocephala, Scopoli, 1769):
Түндүк Африка, Түштүк Европа, Алдынкы жана Орто Азияда, Казакстанда, Түштүк Сибирде уялайт. Иранда, Пакистанда, Индияда жана Жер Ортолук деңизде кыштайт, бул жерлерде мүмкүн отуруктуу. Кыргызстанда сейрек түр. Акыркы жылдары Сорбулак көлүндө ( Алматыдан алыс эмес жер), Чыгыш Казакстандын көлмөлөрүндө жазгы жана күзгү учуп өтүшү Ысыккөл ойдуңу жана Чүй өрөөнү аркылуу өтөт деген болжол бар.
Жээктери камыш, жекен өскөн көлмөлөргө учуп өтүүдө токтошот. Акыркы жылдары аны суусактагычтарда байкашкан.
Өткөн кылымдын 90-жылдарынын ортосуна чейин анын саны азайган . Кыргызстанда бирин-серин кездешкени белгилүү. Бирок, акыркы жылдары көпчүлүк орнитологдордун байкашына караганда чор тумшук өрдөк учуп өтүшүндө көп санда – 100дөн 4500гө чейин болгону белгилүү.
Балык улоодо жашаган жерлеринин начарлашы, көлмөлөрдүн айланасындагы камыштарды өрттө, аңчылык кылуу.
Колдо көбөйтүү жана зоопарктарда багуу боюнча маалыматтар жок.
1985-жылы Кыргызстандын Кызыл китебине киргизилген. Бул түр жаратылышты коргоонун эларалык бирикмесинин тизмесине киргизилген, себеби бүт ареалдар боюнча анын саны кескин кыскарган.
Чор тумшук өрдөктүн учуп өтүү убагында Чүй өрөөнү жана Ысыккөлгө жакын жерлердеги көлмөлөрдө жазгы аңчылыкка тыюу салуу.
IV категория, Endangered, EN, 2bcde. Монотиптүү түр.
Акбаш үрдәк (күктомшык, чуар үрдәк, лат. Oxyura leucocephala) — үрдәкләр гаиләлегендәге кош.
Зәңгәр томшыклы үрдәк. Җирдән бик авыр йөри. Башы ак, түбәсендә генә кара тап бар. Аркасы һәм кабыргалары вак кына кара сипкелле соргылт җирән. Канатлары төтенсу соры. Муенының ас ягы, түше кара сипкелле җирәнсу көрән. Корсагы аркылы сызыклы соргылт сары. Койрыгы кара. Күзе ачык сары. Башка үрдәкләр белән бутау мөмкин түгел.
Тавышы чыелдык: «сирк-сирк» яки яңгыравыклы: «ка-га-га».
Үсемлекләргә бай күлләрдә, агымлы елгаларда яши, су үсемлекләре һәм бөҗәкләр белән туклана. Күчмә кош. Бик сирәк очрый. Камышлар арасында су өстендә оялый. 2-6 бөртек саргылт ак йомырка сала. Ите өчен аулыйлар.
Акбаш үрдәк (күктомшык, чуар үрдәк, лат. Oxyura leucocephala) — үрдәкләр гаиләлегендәге кош.
Аҡбаш өйрәк күктомшоҡ, сыбар өйрәк, һуна өйрәктән бәләкәй (урыҫ. Са́вка, лат. Oxyura leucocephala) — өйрәктәр ғаиләһендәге ҡош.
Төбө йыуан күк төҫтәге суҡышлы өйрәк. Ерҙән бик ауыр йөрөй. Башы аҡ, түбәһендә генә ҡара тап бар. Арҡаһы һәм ҡабырғалары ваҡ ҡына ҡара һипкелле һорғолт ерән. Ҡанаттары күкһел йымылдаҡлы һоро. Муйынының аҫ яғы, түше ҡара һипкелле ерәнһыу көрән. Ҡорһағы арҡыры һыҙыҡлы һорғолт һары. Ҡойроғо ҡара. Ҡанаттарында көҙгөләре булмай. Күҙе сағыу һары. Башҡа өйрәктәр менән бутау мөмкин түгел.
Тауышы сыйылдаҡ: «сиррҡ-сиррҡ» йәки яңғырауыҡлы: «ҡа-ға-ға».
Үҫемлектәргә бай күлдәрҙә, яй ағымлы йылғаларҙа йәшәй, һыу үҫемлектәре һәм бөжәктәре менән туҡлана. Күсмә ҡош. Бик һирәк осрай. Ҡамыштар араһында һыу өҫтөндә оялай. 2—6 бөртөк һарғылт аҡ йомортҡаһы була. Ите өсөн аулайҙар.
Аҡбаш өйрәк күктомшоҡ, сыбар өйрәк, һуна өйрәктән бәләкәй (урыҫ. Са́вка, лат. Oxyura leucocephala) — өйрәктәр ғаиләһендәге ҡош.
Белоглава патка (Oxyura leucocephala) е вид птица од фамилијата патки со тврда опашка. Ја има во Македонија.
Овој вид патка се среќава во ограничени области на Европа, најмногу е застапена во Шпанија и северна Африка, западна и централна Азија. Зимува на Балканскиот Полуостров и тогаш доаѓа во Македонија, но поголемиот број зимуваат во југозападна Азија.
Возрасните мажјаци имаат сиво-црвеникаво тело, син клун, а главата им е бела со црвена капа и црвен врат. Возрасните женки имаат сиво-кафено тело, имаат бело лице, темен клун и шарен образ. Долги се 43-48 сантиметри, а тешки се 580-750 грама.
Се хранат со ракови, инсекти, алги, семиња, мекотели.
Нивните гнезда се наоѓаат бо близна на морињата, а понекогаш користат и напуштени гнезна на други видови. Несат од 5 до 15 јајца, со димензии 66х50 мм и со маса од околу 100 грама, а лушпата е груба и дебела. Кога се свежи се со сина боја, а подоцна стануваат жолтеникави. Малите почнуваат да летаат на два-два ипол месеци.
Белоглава патка (Oxyura leucocephala) е вид птица од фамилијата патки со тврда опашка. Ја има во Македонија.