Multimedia w Wikimedia Commons Makak królewski[3], rezus[4], makak rezus[5] (Macaca mulatta) – gatunek ssaka z rodziny koczkodanowatych (Cercopithecidae). Żyje od Afganistanu po Indie i Chiny. Nie jest gatunkiem zagrożonym.
Długość ciała 45–64 cm, ogon 19–32 cm, masa ciała samców mieści się w przedziale 6–12 kg. Dymorfizm płciowy przejawia się w rozmiarach ciała, samice są znacznie mniejsze, masa ciała średnio 5,5 kg. Makaki królewskie są zwierzętami socjalnymi, ale nie wykazują terytorializmu, ich stada mogą liczyć do dwustu osobników, jednak na ogół są mniejsze. Stadu przewodzą samice. Makaki królewskie są małpami bardzo głośnymi. Potrafią pływać i lubią przebywać w wodzie. W miocie rodzi się najczęściej jedno małpię o masie urodzeniowej 400–500 g. Młode pozostaje przy matce do czasu osiągnięcia samodzielności.
Ze względu na genetyczne i fizjologiczne podobieństwo do człowieka makak królewski jest wykorzystywany w badaniach z zakresu biologii, medycyny i psychologii jako zwierzę doświadczalne, między innymi w neurobiologii i badaniach nad infekcjami wirusowymi (np. HIV). U makaków królewskich po raz pierwszy wykryto istnienie białka Rh. W 2000 przeprowadzono udane całkowite klonowanie przedstawiciela naczelnych – była to właśnie samiczka rezusa nazwana Tetra[6]. Tetra była pierwszym klonem naczelnych, identycznym z organizmem-matrycą nie tylko pod względem DNA jądrowego, ale także pod względem genów mitochondrialnych. Użyto rozszczepiania zarodków jako techniki klonowania. Jednak już w 1997 sklonowano z powodzeniem dwa rezusy z użyciem metody transferu jąder komórkowych, tej samej którą użyto klonując owcę Dolly[7]. W 2001 urodził się pierwszy transgeniczny przedstawiciel naczelnych, zwany ANDi – rezus niosący gen GFP pochodzący z meduzy[8]. W 2007 poznano jego genom (jako trzeciego po ludziach i szympansach przedstawiciela naczelnych)[9].
Makak królewski, jako jeden z niewielu gatunków naczelnych, rozpoznaje swoje odbicie w lustrze, co może świadczyć o posiadaniu przez nie samoświadomości[10].
Makaki królewskie były pierwszymi małpami wykorzystywanymi do badania możliwości przeżycia w czasie lotu kosmicznego. Od 1948 roku w amerykańskich programach kosmicznych zginęło z tego powodu niespełna 20 rezusów. W 1951 pierwszy osobnik (Yorick) powrócił żywy z odbytego lotu rakietą, lecz zmarł wkrótce po lądowaniu. Podróże kosmiczne odbyły jeszcze Able, Sam i Miss Sam.
Gatunek ten jest chętnie hodowany w ogrodach zoologicznych. W niewoli żyje około 25 lat, na wolności zwykle nie więcej niż 15.
W niektórych regionach Indii makaki królewskie są czczone i chronione, natomiast w innych traktowane są jako szkodniki w sadach i ogrodach.
Makak królewski, rezus, makak rezus (Macaca mulatta) – gatunek ssaka z rodziny koczkodanowatych (Cercopithecidae). Żyje od Afganistanu po Indie i Chiny. Nie jest gatunkiem zagrożonym.
Długość ciała 45–64 cm, ogon 19–32 cm, masa ciała samców mieści się w przedziale 6–12 kg. Dymorfizm płciowy przejawia się w rozmiarach ciała, samice są znacznie mniejsze, masa ciała średnio 5,5 kg. Makaki królewskie są zwierzętami socjalnymi, ale nie wykazują terytorializmu, ich stada mogą liczyć do dwustu osobników, jednak na ogół są mniejsze. Stadu przewodzą samice. Makaki królewskie są małpami bardzo głośnymi. Potrafią pływać i lubią przebywać w wodzie. W miocie rodzi się najczęściej jedno małpię o masie urodzeniowej 400–500 g. Młode pozostaje przy matce do czasu osiągnięcia samodzielności.
Ze względu na genetyczne i fizjologiczne podobieństwo do człowieka makak królewski jest wykorzystywany w badaniach z zakresu biologii, medycyny i psychologii jako zwierzę doświadczalne, między innymi w neurobiologii i badaniach nad infekcjami wirusowymi (np. HIV). U makaków królewskich po raz pierwszy wykryto istnienie białka Rh. W 2000 przeprowadzono udane całkowite klonowanie przedstawiciela naczelnych – była to właśnie samiczka rezusa nazwana Tetra. Tetra była pierwszym klonem naczelnych, identycznym z organizmem-matrycą nie tylko pod względem DNA jądrowego, ale także pod względem genów mitochondrialnych. Użyto rozszczepiania zarodków jako techniki klonowania. Jednak już w 1997 sklonowano z powodzeniem dwa rezusy z użyciem metody transferu jąder komórkowych, tej samej którą użyto klonując owcę Dolly. W 2001 urodził się pierwszy transgeniczny przedstawiciel naczelnych, zwany ANDi – rezus niosący gen GFP pochodzący z meduzy. W 2007 poznano jego genom (jako trzeciego po ludziach i szympansach przedstawiciela naczelnych).
Makak królewski, jako jeden z niewielu gatunków naczelnych, rozpoznaje swoje odbicie w lustrze, co może świadczyć o posiadaniu przez nie samoświadomości.
Makaki królewskie były pierwszymi małpami wykorzystywanymi do badania możliwości przeżycia w czasie lotu kosmicznego. Od 1948 roku w amerykańskich programach kosmicznych zginęło z tego powodu niespełna 20 rezusów. W 1951 pierwszy osobnik (Yorick) powrócił żywy z odbytego lotu rakietą, lecz zmarł wkrótce po lądowaniu. Podróże kosmiczne odbyły jeszcze Able, Sam i Miss Sam.
Gatunek ten jest chętnie hodowany w ogrodach zoologicznych. W niewoli żyje około 25 lat, na wolności zwykle nie więcej niż 15.
W niektórych regionach Indii makaki królewskie są czczone i chronione, natomiast w innych traktowane są jako szkodniki w sadach i ogrodach.
