Epithema[1][2] is a genus of plants in the family Gesneriaceae and subfamily Didymocarpoideae. Species distribution records are mostly from western tropical Africa to Uganda, tropical and subtropical Asia.
The Catalogue of Life lists:[2]
Epithema is a genus of plants in the family Gesneriaceae and subfamily Didymocarpoideae. Species distribution records are mostly from western tropical Africa to Uganda, tropical and subtropical Asia.
Epithema es un género con 29 especies de plantas herbáceas perteneciente a la familia Gesneriaceae.[1] Es originario del sur de Asia y África.
Es una planta herbácea con tallo suculento, no ramificado o ramificado. Con cotiledones basales, el macrocotiledon desarrolla una hoja de largo pecíolo que cae antes de tiempo. Las hojas caulinares en solitario, con peciolo largo y amplia lámina ovado- cordada, las superiores opuestas, en una ( raramente dos) parejas, subsésiles, lámina ovada. La inflorescencia pseudo-terminal. Flores con pedicelo corto. Sépalos connados en la mitad inferior, lóbulos triangulares y el cáliz formando una copa acampanada. El tubo de la corola es de color blanco o azulado, cilíndrico, más largo que las extremidades. El fruto es una cápsula globosa, membranosa, dehiscente. Semillas oblongas, elipsoidales a fusiformes, estriado espiral, con funículos largos y carnosos.
Se distribuyen por el sur y sureste de Asia (noreste de la India, Nepal, Bután, China, Birmania, Tailandia, Taiwán, Filipinas, Java, Timor, Molucas y Nueva Guinea). También una especie (E. tenue C. B. Clarke)[2] en África occidental. Se encuentra en lugares húmedos o mojados de piedra caliza (menos comúnmente en granito o cuarcita), en las rocas y en el bosque, a la entrada de las cuevas, etcétera.
El nombre del género deriva del griego έπιθεμα, epithema = tapa, corona, guirnalda, en referencia a la fruta, que tiene una apertura por una tapa.
Epithema es un género con 29 especies de plantas herbáceas perteneciente a la familia Gesneriaceae. Es originario del sur de Asia y África.
Epithema é um género botânico pertencente à família Gesneriaceae[1].
Aikinia
Composto por 28 espécies:
Epithema benthami Epithema brunonis Epithema calcicola Epithema carnosum Epithema ceylanicum Epithema dentatum Epithema difforme Epithema dolichopodum Epithema graniticola Epithema horsfieldii Epithema involucratum Epithema longipetiolatum Epithema longitubum Epithema madulidii Epithema membranacea Epithema parvibracteatum Epithema rennellense Epithema roxburghii Epithema sarawakense Epithema saxatile Epithema steenisii Epithema strigosum Epithema taiwanense Epithema tenerum Epithema tenue Epithema thomense Epithema triandrum Epithema violaceum Epithema zeylanicum
Epithema é um género botânico pertencente à família Gesneriaceae.
Epithema là một chi thực vật trong họ Gesneriaceae, chứa khoảng 20 loài thực vật thân thảo chủ yếu sinh sống trên đá. Tại Đông Á và Đông Nam Á nó sinh sống chủ yếu trên đá vôi và ở mức độ ít hơn là granit hay sa thạch. Tại châu Phi, Ấn Độ và Myanmar (khu vực không bán đảo) nó sinh sống trên đá núi lửa và đất. Các loài cần bóng râm và độ ẩm cao, vì thế thường thấy trên hay gần các lối ra vào hang động, trên các tảng đá trong rừng hay gần hoặc trong các con suối[1].
Tập trung trong khu vực Nam Á, Đông Á và Đông Nam Á như Ấn Độ, Sri Lanka, Nepal, miền nam Trung Quốc, Myanmar, Thái Lan, Việt Nam, Campuchia, Lào, Đài Loan, Malaysia, Indonesia, Philippines, quần đảo Solomon. Một loài (Epithema tenue) sinh sống trong khu vực nhiệt đới miền trung châu Phi (Cameroon, Cộng hòa Trung Phi,Cộng hòa Dân chủ Congo, Guinea Xích đạo, Guinea, Bờ biển Ngà, Liberia, Sierra Leone, Uganda) [1].
Giống như các loài khác trong phân họ Didymocarpoideae, Epithema có lá mầm không đều và các lá mầm này sớm héo rụng. Lá thật sự ở thấp nhất là đơn độc và trông giống như lá mầm to tìm thấy ở các chi khác, như Monophyllaea[2]. Phần lớn các loài đều có thân, nhưng một số có thân rất ngắn với các lá mọc từ rất sát mặt đất, vì thế trông chúng giống như không có thân (như E. dolichopodum, E. longipetiolatum, E. philippinum, E. rennellense và E. strigosum). Một loài (E. sarawakense) phát triển theo kiểu bò lan ngổn ngang và một loài (E. horsfieldii) là một lá trong phần lớn khu vực phân bố của nó[1].
Kiểu sắp xếp lá cũng thay đổi tùy loài. Các loài có thân có thể có lá mọc đối hay đơn độc có/không cuống. Phần lớn các loài không thân có lá không tạo cặp đôi. Cụm hoa của Epithema bị suy giảm thành một lá bắc trên một cụm hoa, phát sinh từ cụm xim phức tạp hơn với vài lá bắc trên vài cụm hoa trong vị trí so le. Biểu hiện bề ngoài của chúng là xim hoa dích dắc nhỏ nhiều hoa. Các hoa sắp xếp thành hàng, thuần thụ theo trật tự từ đáy tới đỉnh cụm hoa. Cuống hoa ngắn 5-7,5 mm. Đài hoa gồm 5 lá đài, hợp nhất từ đáy tới 1/2 hoặc 2/3 chiều dài lá đài, đối xứng tỏa tia, bền và phình to khi hoa thuần thục để tạo ra đế hoa cho quả nang có nắp. Đài hoa non nói chung thuôn dài hay hình trứng ngược và trở thành giống hình chuông khi thuần thục. Các thùy thẳng hay tam giác. Tràng hoa gồm một ống tràng và 5 thùy tràng rời chia thành 2 môi, môi trên nhỏ hơn gồm 2 thùy và môi dưới lớn hơn gồm 3 thùy. Ống tràng dài khoảng 2/3-3/4 chiều dài tràng hoa. Màu tràng hoa cũng thay đổi tùy loài. Hoa có thể có màu trắng hay hồng nhưng thường thì ống tràng màu trắng và các thùy có màu từ lam tới tím. Hoa của nhiều loài có đốm tía không đều ở gốc thùy hay trên họng trên[1].
Bộ nhị gồm 2 nhị sinh sản và 2 nhị lép, đều không lông. Nhiều loài trong họ Gesneriaceae có nhị lép thứ ba ở giữa, nhưng không thấy có ở Epithema. Các bao phấn dính liền ở đỉnh. Tuyến mật gồm 1-3 thùy rời rạc. Bầu nhụy thượng, hình cầu hay trụ và có 1 ngăn. Kiểu đính noãn là ở đỉnh, với 2 thực giá noãn có cuống ở hai bên của bầu nhụy. Đầu nhụy 2 thùy, được che phủ bởi các nhú nhỏ dài khoảng 0,1mm. Vòi nhụy có/không lông (nếu có thì dài 0,04-0,3 mm), mảnh dẻ, chèn vào bầu nhụy ở tâm của mép trên của bầu nhụy. Quả là quả nang có nắp hoặc nứt theo đường vòng, thuôn dài, hình trứng ngược hay gần như hình cầu, chứa nhiều hạt nhỏ màu nâu nhạt hay sẫm[1].
Chi này được Blume mô tả lần đầu tiên năm 1826 với một loài (Epithema saxatile)[3]. Năm 1832, Robert Brown mô tả chi Aikinia với loài duy nhất là Aikinia brunonis Wall., 1832[4][5], nhưng năm 1834 Joseph Decaisne đã chỉ ra rằng Aikinia chỉ là đồng nghĩa của Epithema. Bentham (1835) và Spanoghe (1841) bổ sung các danh pháp mới cho Epithema, nhưng George Don (1838) vẫn tiếp tục sử dụng tên gọi Aikinia và coi Epithema chỉ là đồng nghĩa, chuyển Epithema carnosum thành Aikinia carnosa. Tuy nhiên, các tác giả sau này đã công bố các xử lý chính xác cho tên gọi Epithema. Các ấn bản chính về chi này bao gồm 2 xử lý trọn vẹn cho Epithema (Candolle, 1845 và Clarke, 1883). Candolle (1845) đưa ra 5 loài còn Clarke (1883) là 6 loài, trong đó 5 ở châu Á và 1 ở châu Phi. Mô tả của Clarke (1883) cũng bao gồm 8 thứ mới và 1 tổ hợp thứ mới. Sau năm 1883 có các mô tả bổ sung và miêu tả các đơn vị phân loại mới (Henriques, 1892; Chevalier, 1912; Merrill, 1916; Ohwi, 1943; Burtt, 1958; Kiew, 1985; Ying, 1992; Li & Kao, 1998; Wang et al., 1998) và một tập hợp các ấn bản ngắn gọn nhưng hợp lệ của 9 đơn vị phân loại và tổ hợp tên gọi mới do Hilliard & Burtt (1997) công bố với mục tiêu sửa đổi chính xác chi này, nhưng đáng tiếc là cho tới năm 2016 vẫn chưa được hiện thực hóa[1].
Không dễ phân biệt các loài của chi Epithema. Clarke (1883) từng gợi ý rằng 5 loài châu Á đã biết khi đó có thể chỉ được công nhận như là một loài. Nhiều loài rất giống nhau và có rất ít đặc trưng tốt để chia tách chúng do các đặc điểm sinh dưỡng lẫn sinh trưởng đều có thể có biến động. Cụ thể, các loài châu Á đại lục là rất giống nhau và khó chia tách[1].
Tên gọi Epithema là danh từ Latin giống trung chứ không phải giống cái như nhiều người lầm tưởng. Chẳng hạn, Clarke (1883) đã mô tả một vài thứ mới với tên gọi thuộc giống cái. Các tên gọi này vì thế cần được sửa đổi cho phù hợp với định danh giống trung[1].
Danh sách các loài dưới đây lấy theo Bransgrove & Middleton (2015)[1]
Danh sách này hơi khác với danh sách do The Plant List cung cấp ở các điểm sau:
Sách Cây cỏ Việt Nam An Illustrated Flora of Vietnam, quyển 3, in lần thứ hai, Nhà XN Trẻ, 1999, trang 28, mục từ 7812 của Phạm Hoàng Hộ ghi nhận loài Epithema brunonis Bl. với tên gọi thượng tiển (có thể là tiễn, do tác giả là người miền nam nên có thể có sự lẫn lộn dấu hỏi với dấu ngã ở đây). Ông mô tả loài này như sau:
Trong khi đó botanyvn.com ghi nhận 2 loài là E. brunonis Blume với tên gọi thượng tiền và E. involucratum (Roxb.) B.L.Burtt (chưa/không có tên tiếng Việt, có kèm ảnh). Tuy nhiên, tra cứu IPNI thì không có danh pháp E. brunonis Blume mà chỉ có E. brunonis (Wall.) Decne., 1834[6], hiện nay được coi là đồng nghĩa của Epithema involucratum (Roxb.) B.L.Burtt, 1958[1].
Carl Ludwig Blume chỉ mô tả 1 loài duy nhất cho chi Epithema là E. saxatile[6], kết hợp với các tổng hợp, diễn giải của Bransgrove & Middleton (2015) thì loài mà tác giả Phạm Hoàng Hộ đề cập tới có lẽ chính là Epithema saxatile.
Epithema có quan hệ chị em với nhánh gồm Loxonia và Stauranthera. Chúng cùng nhau hợp thành nhánh có quan hệ chị em với nhánh gồm Monophyllaea và Whytockia. Tất cả các chi này tạo thành một nhánh có quan hệ chị em với Rhynchoglossum[7].
Epithema là một chi thực vật trong họ Gesneriaceae, chứa khoảng 20 loài thực vật thân thảo chủ yếu sinh sống trên đá. Tại Đông Á và Đông Nam Á nó sinh sống chủ yếu trên đá vôi và ở mức độ ít hơn là granit hay sa thạch. Tại châu Phi, Ấn Độ và Myanmar (khu vực không bán đảo) nó sinh sống trên đá núi lửa và đất. Các loài cần bóng râm và độ ẩm cao, vì thế thường thấy trên hay gần các lối ra vào hang động, trên các tảng đá trong rừng hay gần hoặc trong các con suối.
盾座苣苔属（学名：Epithema）是苦苣苔科下的一个属，为柔弱、多汁草本植物。该属共有约10种，分布于印度、马来西亚和热带非洲。[1]
这是一篇與植物相關的小作品。你可以通过编辑或修订扩充其内容。 
_flower_close-up_(15317183689).jpg)
