Strobilurus esculentus (Wulfen) Singer 1962

Penízovka smrková (Strobilurus esculentus) je běžná jedlá houba z řádu lupenotvarých. Roste velmi hojně brzy na jaře na starých ležících šiškách jen smrku ztepilého, většinou mnoho plodniček z jedné šišky. Výtrusy jsou bezbarvé, hladké a elipsoidní.

Popis

Je poměrně malá, klobouk nebývá širší než 3–4 centimetry. Nejprve jsou sklenuté, brzy však rozložené, tence masité a na povrchu hladké. Mají šedohnědé až umbrově hnědé zbarvení. Naspodu mají bílé, později lehce našedlé, tenké lupeny.^[1] Třeň bývá v podzemní části chlupatý, jinak je lysý, hladký, pružný a tuhý.

Výskyt

Nachází se jen ve smrčinách nebo smíšených lesích se smrky. Nevyhovuje jí vápenitá půda. Upřednostňuje šišky ponořené v zemi.^[2]

Penízovka smrková

Reference

1. ↑ Kotlaba F., Antonín V., Kapesní atlas hub - s.21., Reader's Digest - Praha 2003
2. ↑ http://www.houbareni.cz/houba.php?id=151

Der Fichten-Zapfenrübling oder Fichtenzapfen-Nagelschwamm (Strobilurus esculentus) ist eine Pilzart aus der Gattung der Zapfenrüblinge (Strobilurus). Seine Fruchtkörper wachsen von Oktober bis Mai auf herabgefallenen, gerne im Boden eingesenkten oder unterirdischen Fichtenzapfen.

Merkmale

Makroskopische Merkmale

Hutunterseiten des Fichten-Zapfenrüblings (E. esculentus) mit weißlichen Lamellen

Der Hut des Fichten-Zapfenrüblings ist 2–4 cm breit und hat eine kahle Oberfläche. Sein Farbton variiert zwischen grau, schokoladenbraun und umbra. Im Schatten gewachsene Exemplare sind viel heller, horngrau bis fast weiß gefärbt. Unter der Einwirkung von Licht dunkeln sie jedoch schnell nach. Die Lamellen sind leicht gedrängt, breit, dünn und am Stiel abgerundet, sodass sie fast frei stehen. Ihre Farbe bewegt sich zwischen weiß und grau. Die Art verfügt über einen festen und zähen Stiel von 4–10 cm oberirdischer Länge, der innen nur dünn ausgehöhlt ist. Er ist fuchsrötlich oder gelbbraun gefärbt und hat eine glänzende Oberfläche. Seine Spitze ist in der Regel weiß und sitzt einer 6–10 cm langen, faserigen Scheinwurzel auf, die z. B. im Erdreich kriechend aus einem vergrabenen Fichtenzapfen wächst. Fruchtkörper, die aus halboberirdischen Zapfen wachsen, sind meist kleiner und heller; sie weisen nur sehr kurze Scheinwurzeln auf.^[1]

Mikroskopische Merkmale

Die Zystiden des Fichten-Zapfenrüblings sind lanzettförmig bis stumpf spindelig. Sie sind abgerundet und mit einem Kranz von großen Kristallen inkrustiert. Es sind Cheilo-, Pleuro und Dermatozystiden vorhanden, die allesamt über dicke Wände verfügen. Die Hyphensepten der Art besitzen keine Schnallen. Die Trama der Lamellen ist regulär aufgebaut, die Zellen der Huthaut sind hymeniform, ähneln also der Anordnung von Basidien in der Fruchtschicht.^[1]

Ökologie

In Fichtenforsten wächst der Fichten-Zapfenrübling (S. esculentus) kurz nach der Schneeschmelze oft in Massen.

Die Art kommt in allen künstlichen oder natürlichen Fichtengesellschaften vor, wobei der Boden ein gewisses Maß an Feuchtigkeit aufweisen muss, um das Wachstum des Pilzes zu gewährleisten. Dazu zählen sowohl Moore als auch Tongruben, Parks oder Uferflächen. Die geologischen und edaphischen Umstände spielen dabei nur eine geringe Rolle. Das Substrat besteht stets aus vergrabenen oder oberirdisch gelegenen Fichtenzapfen.^[2]

Die Fruchtkörper der Art erscheinen vorwiegend zwischen Mitte Oktober und Anfang Mai; in höheren Lagen sind sie meist erst ab Ende Februar zu finden. Im Tief- und Hügelland verschiebt sich das Wachstum der Fruchtkörper hingegen meist einen Monat nach vorne. Falls die erforderliche feuchtwarme Witterung herrscht, ist der Fichten-Zapfenrübling auch das ganze Jahr über anzutreffen.^[2]

Verbreitung

Der Fichten-Zapfenrübling ist bisher nur aus Europa bekannt. Dort kommt er mit Ausnahme von Südwesteuropa in allen Regionen und Lagen vor, die nördliche Verbreitungsgrenze markiert in etwa der 68. Breitengrad.^[2]

Systematik

Folgende Varietäten des Fichten-Zapfenrüblings wurden beschrieben:^[3]

• Strobilurus esculentus var. esculentus (Wulfen) Singer 1962
• Strobilurus esculentus var. griseus (Schaeffer) Métrod
• Strobilurus esculentus var. montezumae Singer 1973

Artabgrenzung

Fichtenzapfen-Helmling

Fichtenzapfen-Helmling
(Mycena strobilicola)

Ein weiterer Spezialist auf Fichtenzapfen, der zur selben Zeit wie der Fichten-Zapfenrübling fruktifiziert, ist der Fichtenzapfen-Helmling (Mycena strobilicola). Er riecht jedoch stechend nach Chlor/ Schwimmbad und hat auch im Alter noch einen glockigen Hut.

Mäuseschwanz-Rübling

Ebenfalls auf Fichtenzapfen kommt der Mäuseschwanz-Rübling (Baeospora myosura) vor. Dessen Fruchtkörper besitzen jedoch dichter stehende Lamellen und keinen so freudig gefärbten Stiel. Die Art ist außerdem nur selten im Frühjahr anzutreffen, während der Fichten-Zapfenrübling oft schon nach der Schneeschmelze einen Massenaspekt bildet.

Kiefern-Zapfenrüblinge

An Kiefernzapfen wachsen der ähnlich aussehende Milde und der Bittere Kiefern-Zapfenrübling (Strobilurus stephanocystis bzw. S. tenacellus). Die beiden Arten lassen sich jedoch leicht durch ihr spezifisches Substrat Kiefernzapfen von ihrem Verwandten an Fichtenzapfen unterscheiden.

Quellen

Literatur

• German Josef Krieglsteiner (Hrsg.), Andreas Gminder: Die Großpilze Baden-Württembergs. Band 3: Ständerpilze. Blätterpilze I. Ulmer, Stuttgart 2001, ISBN 3-8001-3536-1.

Einzelnachweise

1. ↑ ^{a b} Krieglsteiner & Gminder 2001, S. 517.
2. ↑ ^{a b c} Krieglsteiner & Gminder 2001, S. 518.
3. ↑ Index Fungorum 2008. Abgerufen am 14. August 2011.

Bitte die Hinweise zum Pilzesammeln beachten!

Strobilurus esculentus is a very common, edible mushroom of the genus Strobilurus. It can often be found in the spring on and around fallen spruce cones.

Description

The cap is convex, brownish grey, and grows 1 to 3 cm in diameter. It can also be off-white or brownish-black. The gills are crowded, white, and somewhat sinuate. The spores are white. The stem is brownish grey with a pale apex.

Wikimedia Commons has media related to Strobilurus_esculentus.

References

• E. Garnweidner. Mushrooms and Toadstools of Britain and Europe. Collins. 1994.

Kuusenkäpynahikas (Strobilurus esculentus) on Stobilurus-sukuun kuuluva laji. Se on hyvä ruokasieni.

Ulkonäkö

Kuusenkäpynahikas muistuttaa männynkäpynahikasta, josta sitä ei voi erottaa ulkonäön perusteella ilman mikroskooppia.

Elinympäristö

Kuusenkäpynahikas kasvaa kuusen käpyjen päällä. Sitä tavataan kuusimetsissä.^[1]

Lähteet

Aiheesta muualla

• Sepon sieniopas: Kuusenkäpynahikas (Strobilurus esculentus)
• UniProt, Taxonomy: Strobilurus esculentus (englanniksi)

Strobilurus esculentus

Strobilurus esculentus er eitursveppur.

Hatturinn nær allt að 3 cm í þvermál; oftast brúnn eða hvítur. Stilkurinn er grár.

Þessi líffræðigrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.

Valgomasis tampriukas (lot. Strobilurus esculentus) – mažūninių (Marasmiaceae) šeimos, tampriukų (Strobilurus) genties grybų rūšis.

• Augimo vieta

Ant eglės kankorėžių.

• Augimo laikas

Pavasaris.

• Pagrindiniai požymiai

Auga tik ant eglės kankorėžių.

Vaisiakūniai smulkūs. Kepurėlė 1–2 cm skersmens, retai didesnė (3–4 cm), apvali, matinė, kartais raukšlėta, plona, pilkai ruda, rausvai ruda, odiškai ruda. Lakšteliai pilki, siauri, tankūs priaugtiniai. Kotas ilgas, apie 10 cm virš žemės ir 3–7 cm bųna žemėje, paklotėje, ant kankorėžio arba peraugęs jį.

Būdingi požymiai: labai tamprus, išauga labai anksti pavasarį, vos sniegui nutirpus.

Auga pavieniui. Smulkus, bet malonaus skonio, tinka sriuboms paskaninti. Vokiečių labai vertinamas grybas. Pavasario pranašas.

Literatūra

Lietuvos grybų atlasas, Vincentas Urbonas, Kaunas, Lututė, 2007, ISBN 978-9955-692-59-1, 176 psl.

Nuorodos

• Valgomojo tampriuko nuotraukos

Vikiteka

De sparrenkegelzwam (Strobilurus esculentus) is een veel voorkomende oneetbare paddenstoel van het geslacht Strobilurus. De soort kan vaak in de lente aangetroffen worden onder gevallen kegelvruchten.

Beschrijving

De hoed is bolrond, bruingrijs en bereikt een doorsnee van 1 tot 3 cm. Hij komt ook voor in gebroken wit of bruinzwart. De witte lamellen zitten dicht op elkaar, en vertonen golvingen. De sporen zijn wit. De stam is bruinachtig grijs met een bleke top.

• Dit artikel of een eerdere versie ervan is (gedeeltelijk) vertaald vanaf de Engelstalige Wikipedia, die onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
  

Owocniki pojawiają się wczesną wiosną

Szyszkówka świerkowa (Strobilurus esculentus (Wulfen) Singer ) – gatunek grzybów z rodziny Physalacriaceae^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Strobilurus, Physalacriaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi ^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1781 r. Wulfen nadając mu nazwę Agaricus esculentus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1962 r. Rolf Singer, przenosząc go do rodzaju Strobilurus^[1].

Niektóre synonimy naukowe:

Polską nazwę podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1983 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był wcześniej jako pieniążek szyszkowy^[2].

Morfologia

Kapelusz

Średnica 1,5-2,5 (wyjątkowo do 3,5 cm), kształt półkulisty do rozpostartego, czasami z niskim garbem. Brzeg kapelusza nie jest podwinięty. Powierzchnia barwy od szaroochrowej przez czerwonobrązową do ciemnobrązowej, gładka i matowa. Czasami może być miejscami pomarszczona. W stanie wilgotnym przez brzegi kapelusza nieco prześwitują blaszki^[3] Jeśli owocniki rozwijają się pod śniegiem są białe^[4].

Blaszki

Gęste, zatokowato wycięte, o barwie białawej do jasnopopielatej^[4].

Trzon

Wysokość 3-6 cm, grubość 1-2 mm, sztywny, twardy, rurkowaty, przy podstawie z resztkami grzybni. Powierzchnia błyszcząca, brązowoochrowa, górą jaśniejsza^[5].

Miąższ

Cienki, białawy, bez zapachu. Smak łagodny^[5].

Cechy mikroskopowe

Wysyp zarodników jasno kremowy Zarodniki elipsoidalne, gładkie, nieamyloidalne, o rozmiarach 5-6.5 × 3-4 μm. Pleurocystydy grubościenne, wypukłe, o szczytach mocno inkrustowanych i rozmiarach 35-60 × 10-17 µm. Cheilocystydy również grubościenne i wypukłe, ale wydłużone i o szczytach słabo tylko inkrustowanych. Mają rozmiar 40-50 × 9-12 µm^[3].

Występowanie i siedlisko

Gatunek ten znany jest głównie w Europie. Jest tutaj szeroko rozprzestrzeniony. Poza Europą opisano jego występowanie tylko w Meksyku w Ameryce Północnej^[6]. W Polsce jest pospolity^[7].

Występuje w lasach, na cmentarzach i w parkach, na leżących w ściółce, zagrzebanych częściowo w ziemi lub ukrytych pod powierzchnią ziemi szyszkach świerkowych^[5], wyjątkowo również na jodłowych^[2]). Jest pospolity wszędzie tam, gdzie występują świerki, szczególnie więc w górskich lasach. Zazwyczaj wokół jednej szyszki świerkowej występuje po kilkanaście owocników^[4]. Pojawiają się one głównie wiosną (od marca do czerwca), rzadziej jesienią (październik – listopad)^[2].

Znaczenie

Saprotrof^[2]. Grzyb jadalny. Mimo że jest drobnych rozmiarów może mieć dla grzybiarzy znaczenie, w niektórych regionach występuje bowiem licznie i to wczesną wiosną, w okresie ubogim w grzyby. Doskonale smakuje na przykład duszona w grzankach. Należy tylko uważać na inne, blisko spokrewnione i bardzo podobne, ale niejadalne gatunki^[4].

Gatunki podobne

Na szyszkach świerkowych rośnie kilka innych gatunków^[7]:

• szyszkówka tęporozwierkowa (Strobilurus stephanocystis). Morfologicznie jest niemożliwa do odróżnienia, praktycznie najłatwiej odróżnić ją po miejscu występowania (na szyszkach sosnowych). W hymenium ma szerokie cystydy z wieńcem kryształków na szczycie^[5],
• szyszkówka gorzkawa (Strobilurus tenacellus). Kapelusz ma powierzchnię lekko paskowana wskutek prześwitywania blaszek^[5]. Jest gorzka^[7],
• grzybówka wiosenna (Mycena strobilicola). Występuje też wiosną i też na szyszkach świerkowych. Różni się wyraźnym zapachem chloru i białym, kruchym trzonem^[7].
• pieniążniczka szyszkowa (Baeospora myosura). Ma jasny, cielistobeżowy kapelusz i biało oprószony trzon^[7]

Przypisy

Strobilurus esculentus (Franz Xaver von Wulfen, 1781 ex Rolf Singer, 1962) sin. Collybia esculenta (Franz Xaver von Wulfen, 1781 ex Paul Kummer, 1871),^[1] denumit în popor bureți de prund^[2] sau pestriță,^[3] [1] este o specie de ciuperci comestibile saprofite din încrengătura Basidiomycota în familia Physalacriaceae și de genul Strobilurus. Ea poate fi găsită în România, Basarabia și Bucovina de Nord, crescând de obicei în mase, în păduri de conifere, parcuri și grădini, dezvoltându-se pe conuri de molid, deseori și ascunse sub strat. În regiuni mai călduroase, apariția principală este din septembrie până în mai, în regiuni montane soiul dispare cu primul ger serios și apare din nou în februarie. La umezeală destulă crește chiar peste tot anul.^[4][5]

Descriere

Bres.: C. esculenta și conigena

• Pălăria: Ea are un diametru de 2-4,5) cm, este puțin cărnoasă, dur-elastică, inițial semisferică, apoi aplatizată, adesea cu un tubercul mic în centru, netedă, cu marginea aproape nestriată care adesea întrece lamelele în înălțime. Coloritul tinde de la ocru palid peste brun deschis până la maro ca ciocolata. Se pot găsi de asemenea bureți albui.
• Lamelele: Ele stau dens, sunt elastice, destul de late, rotunjite și slab aderate la picior (aproape libere), arătând multe lameluțe intercalate, fiind albicioase până gri, la bătrânețe gălbuie.
• Sporii: Ei sunt elipsoidali, incrustați și hialini (translucizi), având o mărime de 6-8 x 3-4 microni. Pulberea lor este albă și apare în masă.
• Piciorul: El are o înălțime de 4-7 cm și o lățime de 0,1-0,3 cm, este cilindric, subțire, fibros și dur, fără inel, gol pe interior, adesea îndoit, lucios, albicios în partea superioară, devenind spre bază tot mai maroniu. De acolo se trage o pâslă miceliană albă sau ocracee până în con.
• Carnea: Ea este albicioasă și destul de tare, având un miros plăcut de ciuperci și un gust delicat ca de nuci, la exemplare bătrâne ceva amărui. Datorită dimensiunii mici a ciupercii, este nevoie de răbdare, pentru a colecta cantitatea necesara pentru o mâncare.^[4][5]

• St. esculentus, lamele

• St. esculentus pe un con

• St. esculentus, pâslă miceliană

• St. esculentus deschis

• St. esculentus brun

Confuzii

Pestrița se poate confunda cu multe alte specii saprofite care se dezvoltă pe conuri sau pe lemn în putregai, adesea ascunse sub frunze sau sol. Cele mai multe sunt comestibile, unele necomestibile din cauza mirosului sau gustului neplăcut. Soiuri asemănătoare sunt, pe lângă gemenul buretelui Baeospora myosura sin. Collybia conigena de asemenea comestibil (foarte asemănător, crește pe conuri de pin și brad),^[6] de exemplu: Mycena haematopoda, necomestibil (se dezvoltă numai pe lemn mort, difundă un suc roșu de sânge după tăiere),^[7] Mycena metata, necomestibil (diametru de max. 2,5 cm, se dezvoltă pe conuri de conifere și, mai rar, pe lemn mort, miros particular, neplăcut),^[8] Mycena plumipes sin. Mycena strobilicola, necomestibil (lamele dense, cuticulă de culoare mai închisă, miros de clor),^[9] Strobilurus albipilatus, fără valoare (pălărie gri-albuie cu fibre radiale)^[10] Strobilurus conigenoides, comestibil, dar foarte mic, (pălărie ușor striată, cuticulă albă până gălbuie, miros de ciuiperci),^[11] Strobilurus diminutivus, comestibil (pălărie cu fibre radiale, cuticulă cu tonuri roz-portocalii, nu se dezvoltă în Europa),^[12] Strobilurus stephanocystis, comestibil (mai mic cu un diametru al pălăriei de max. 2,5 cm, carne albă, miros și gust plăcut),^[13] Strobilurus trullisatus, necomestibil (pălărie și lamele albe, miros intruziv de pământ, gust amar-astringent)^[14] sau Strobilurus tenacellus sin.Pseudohiatula tenacella, comestibilitate limitată (se dezvoltă pe conuri de jneapăn, pin negru sau pin de pădure, foarte rar pe cele de molid, cu vârsta gust amar din ce în ce mai puternic).^[15]

Specii asemănătoare

• Baeospora myosura sin. Collybia conigena

• Mycena haematopoda

• Mycena metata

• Mycena plumipes sin. Mycena strobilicola

• Strobilurus albipilatus

• Strobilurus conigenoides

• Strobilurus diminutivus

• Strobilurus stephanocystis

• Strobilurus trullisatus

• Strobilurus tenacellus

Valorificare

Bureții tineri și proaspeți sunt foarte savuroși, dar culesul durează. Ei pot fi pregătiți ca Flammulina velutipes (piciorul de catifea). Piciorul dur nu se folosește. Uscarea nu se recomandă, ciupercile fiind pentru această procedură prea mici.

Note

Bibiliografie

• Bruno Cetto: „Der große Pilzführer”/„I funghi dal vero”, vol. 1,2,4,6,7 (vezi sub note)
• (Marcel) Bon: „Pareys Buch der Pilze”, Editura Kosmos, Halberstadt 2012, ISBN 978-3-440-13447-4
• Rose Marie și Sabine Maria Dähncke: „700 Pilze in Farbfotos”, Editura AT Verlag, Aarau - Stuttgart 1979 și 1980, ISBN 3-85502-0450
• Jean-Louis Lamaison & Jean-Marie Polese: „Der große Pilzatlas“, Editura Tandem Verlag GmbH, Potsdam 2012, ISBN 978-3-8427-0483-1
• Hans E. Laux: „Der große Pilzführer, Editura Kosmos, Halberstadt 2001, ISBN 978-3-440-14530-2
• Till E. Lohmeyer & Ute Künkele: „Pilze – bestimmen und sammeln”, Editura Parragon Books Ltd., Bath 2014, ISBN 978-1-4454-8404-4
• Meinhard Michael Moser: „Röhrlinge und Blätterpilze - Kleine Kryptogamenflora Mitteleuropas”, ediția a 5-ea, vol. 2, Editura Gustav Fischer, Stuttgart 1983

Legături externe

• Materiale media legate de Bureți de prund la Wikimedia Commons
• Strobilurus esculentus, film 1, cuticulă de colorit mai închis
• Strobilurus esculentus, film 2, cuticulă de colorit mai deschis

• 1 Будова
• 2 Життєвий цикл
• 3 Поширення та середовище існування
• 4 Практичне використання
• 5 Примітки
• 6 Джерела

1. ↑ Miscellanea austriaca ad botanicum, chemiam et historiam naturalem spectantia 2: 103, t. 14:4 (1781)
2. ↑ Der Führer in die Pilzkunde: 115 (1871)
3. ↑ Bidrag till Kännedom av Finlands Natur och Folk 48: 103 (1889)
4. ↑ Schweiz. Z. Pilzk.: 178 (1939)
5. ↑ Encyclopédie Mycologique 14: 296 (1948)
6. ↑ Lilloa 22: 320 (1951)
7. ↑ Kleine Kryptogamenflora von Mitteleuropa - Die Blätter- und Baupilze (Agaricales und Gastromycetes) IIb: 89 (1955)
8. ↑ Strobilurus esculentus. www.mycobank.org. Процитовано 2017-03-25T07:07:44+00:00.

• 1 Описание
• 2 Распространение и среда обитания
• 3 Примечания
• 4 Источники

可食松果菌（学名：Strobilurus esculentus）是一种常见的可食菌类，通常春天在落在地上的松果上可以找到。

描述

菌盖为凸的，呈棕灰色，直径可长至1-3厘米。颜色有时候也呈白色或者棕黑色。菌褶很密集，白色，有点波状。孢子是白色的。菌柄为棕灰色，顶部为白色。

参考资料

• E. Garnweidner. Mushrooms and Toadstools of Britain and Europe. Collins. 1994.