Gardenia taitensis DC.

Samolot z logo Air Tahiti Nui

Gardenia tahitańska (Gardenia taitensis DC.) – gatunek rośliny z rodziny marzanowatych. Występuje na wyspach południowego Pacyfiku. Narodowy kwiat Tahiti, gdzie znany jest jako tiare tahiti (język tahitański: "kwiat Tahiti"). Kwiat gardenii stanowi godło zarówno Tahiti, jak i Wysp Cooka, znajduje się także w logo tahitańskich linii lotniczych Air Tahiti Nui. Pierwszy opis botaniczny tego gatunku sporządził Georg Forster, przyrodnik biorący udział w drugiej wyprawie Jamesa Cooka. Roślina znajduje zastosowanie ze względu na swe walory ozdobne, jak i kosmetyczne.

Morfologia i biologia

Pokrój

Zimozielony krzew.

Liście

Naprzeciwległe, krótkoogonkowe, odwrotnie jajowate i całobrzegie.

Kwiaty

Wyróżniają się okazałą koroną z sześciu (do ośmiu, rzadko nawet więcej) białych płatków, pręcików sześć, słupek pojedynczy. Kwitnie przez cały rok, ale szczególnie intensywnie w okresie od września do kwietnia.

Siedlisko

Rośnie w miejscach dobrze nasłonecznionych, zarówno na stromych zboczach nadmorskich jak i na zboczach gór.

Zastosowanie

• Poprzez macerację kwiatu w oleju kokosowym otrzymuje się w Polinezji kosmetyk do pielęgnacji skóry i włosów, zwany monoi.
• Do zwyczaju należy witanie gości poprzez ofiarowanie girlandy (zwanej tiara Tahiti). Kwiaty noszone są również włosach jako ozdoba przez miejscowe kobiety, za prawym uchem przez kobiety niezamężne, za lewym przez mające partnera.

Lokalne nazwy

• Tiare maohi (Tahiti)
• Tiare maori (Wyspy Cooka)
• Pua samoa / Pua fiti (Samoa)
• Siale tonga (Tonga)

Przypisy

Bibliografia

1. Jean-Claude Celhay: Plants and flowers of Tahiti. Papeete, tahiti: Societe nouvelle des du pacifique, 1981, s. 80-81. ISBN 2-85700-093-6.