dcsimg

Brief Summary ( Dutch; Flemish )

provided by Ecomare
Op het strand en in ondiep water kun je dikwijls garnalen en kleine krabben vinden. In dieper water kun je grotere krabben en kreeften tegenkomen. Deze dieren behoren tot de groep tienpotigen. Er zijn heel veel verschillende soorten tienpotigen, waarvan sommige - niet allleen door mensen- beschouwd worden als een echte lekkernij.
license
cc-by-nc
copyright
Copyright Ecomare
provider
Ecomare
original
visit source
partner site
Ecomare

Brief Summary

provided by Ecomare
You often find shrimp and small crabs swimming in shallow water or on the beach. Larger crabs and lobsters are found in deeper water. These animals belong to the decapods. There are all kinds of decapods, some of which are considered a true delicacy, and not just by humans.
license
cc-by-nc
copyright
Copyright Ecomare
provider
Ecomare
original
visit source
partner site
Ecomare

Tienpotiges ( Afrikaans )

provided by wikipedia AF

Tienpotiges (Decapoda) is 'n biologiese orde van geleedpotige diere. Krappe, krewe en garnale behoort aan die orde. Behalwe vir 'n paar uitsonderings, leef hierdie diere in die see.

Soos die naam aandui, het alle tienpotiges vyf paar looppote. Die looppote is die laaste vyf pare aanhangsels op die voorste helfte van die kopborsstuk (cephalothorax). Ten minste een paar dra knypers. Die agterlyf het dikwels vyf paar swempote, wat ook deur die wyfies gebruik word om hul eiers te dra. Sommige spesies het 'n stertvin. Krappe, daarteenoor, het 'n baie klein agterlyf, wat onder die karapaks (dop) gedra word, maar geen stert nie.

Baie tienpotiges is aasvreters - wat dooie plante en diere vreet. Krappe is omnivore, wat alge en skulpvis (soos weekdiere) vreet. Krewe vreet meestal lewendige prooi.

Sistematiek

Die orde Decapoda het ongeveer 14756 spesies. Die subordes en superfamilies word hier onder aangedui:[1]

Verwysings

  1. De Grave, Sammy, N. Dean Pentcheff, Shane T. Ahyong et al., (2009). "A classification of living and fossil genera of decapod crustaceans". Raffles Bulletin of Zoology Suppl. 21: 1–109.

Eksterne skakels

Wiki letter w.svg Hierdie artikel is ’n saadjie. Voel vry om Wikipedia te help deur dit uit te brei.
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia skrywers en redakteurs
original
visit source
partner site
wikipedia AF

Tienpotiges: Brief Summary ( Afrikaans )

provided by wikipedia AF

Tienpotiges (Decapoda) is 'n biologiese orde van geleedpotige diere. Krappe, krewe en garnale behoort aan die orde. Behalwe vir 'n paar uitsonderings, leef hierdie diere in die see.

Soos die naam aandui, het alle tienpotiges vyf paar looppote. Die looppote is die laaste vyf pare aanhangsels op die voorste helfte van die kopborsstuk (cephalothorax). Ten minste een paar dra knypers. Die agterlyf het dikwels vyf paar swempote, wat ook deur die wyfies gebruik word om hul eiers te dra. Sommige spesies het 'n stertvin. Krappe, daarteenoor, het 'n baie klein agterlyf, wat onder die karapaks (dop) gedra word, maar geen stert nie.

Baie tienpotiges is aasvreters - wat dooie plante en diere vreet. Krappe is omnivore, wat alge en skulpvis (soos weekdiere) vreet. Krewe vreet meestal lewendige prooi.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia skrywers en redakteurs
original
visit source
partner site
wikipedia AF

Decapoda ( Asturian )

provided by wikipedia AST

Los decápodos (Decapoda) son un orde de crustáceos dientro de la clase Malacostraca, con munchos grupos familiares, como cámbaros y centolles (Brachyura), llagostes (Nephropidae), camarones (Dendrobranchiata), etc. Munchos decápodos son carroñeros.

Anatomía

Como'l so nome indicar, tolos decápodos tienen diez pates; son los últimos cinco de los ocho pares d'apéndices torácicos carauterísticos de los crustáceos. Los trés primeros pares funcionen como pieces bucales, denominándose maxilípedos al restu de pereiopodos. En munchos decápodos, sicasí, un par de pates tienen pinces allargaes; la pinza llámase quela, polo qu'eses pates pueden llamase quelípedos. Otros apéndices atopar nel pleon o abdome, onde cada segmentu tien un par de pleópodos birrámeos, de los cualos los postreros formen parte de la cola (xuntu col telson) y son llamaos urópodos.

Clasificación

La clasificación del orde Decapoda depende de la estructura de los branquies y de les pates, y de la manera en que les sos bárabos desenvuélvense, dando llugar a dos suborden:

Los camarones (incluyendo munches especies coloquialmente llamaes "camaroncitos", tales como camarón blancu son Dendrobranchiata. Los grupos restantes, inclúin verdaderos camarones, son los Pleocyemata.

La siguiente clasificación al nivel de superfamilies sigue a Martin y Davis,[1] con cambeos basaos en recién estudios morfolóxicos y moleculares.[2][3][4]

 src=
Langostino blancu, Litopenaeus vannamei.
 src=
Camarón llimpiador, Periclimenes yucatanicus.
 src=
Llagosta colorada, Panulirus interruptus.
 src=
Cámbaru azul, Callinectes sapidus.

Orde Decapoda Latreille, 1802

Superfamilia Enoplometopoidea de Saint Laurent, 1988

Superfamilia Eryonoidea de Haan, 1841

Seición Podotremata de Haan, 1833

Referencies

  1. Martin, J.W. & Davis, G.Y. (2001). An Updated Classification of the Recent Crustacea]. Natural History Museum of Los Angeles County.
  2. Dixon, C. J., F. R. Schram & S. T. Ahyong. «A new hypothesis of decapod phylogeny». Crustaceana 76 (8).
  3. Porter, M. L., M. Pérez-Losada & K. A. Crandall. «Model-based multi-locus estimation of decapod phylogeny and divergence times». Molecular Phylogenetics and Evolution 37.
  4. WoRMS (ed.): «Decapoda» (inglés). Marinespecies. Consultáu'l 18 d'avientu de 2014.
  5. Systema Brachyurorum: Part 1. An Annotated checklist of extant Brachyuran crabs of the world Raffles Bulletin of Zoology, 2008, 286pp.

Enllaces esternos


license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors
original
visit source
partner site
wikipedia AST

Decapoda: Brief Summary ( Asturian )

provided by wikipedia AST

Los decápodos (Decapoda) son un orde de crustáceos dientro de la clase Malacostraca, con munchos grupos familiares, como cámbaros y centolles (Brachyura), llagostes (Nephropidae), camarones (Dendrobranchiata), etc. Munchos decápodos son carroñeros.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors
original
visit source
partner site
wikipedia AST

Onayaqlılar ( Azerbaijani )

provided by wikipedia AZ
 src=
Onayaqlı xərçəngkimilər

Onayaqlılar, onayaqlı xərçəngkimilər, dekapodlar (lat. Decapoda) — ali xərçənglər yarımsinfinə daxil olan onurğasız heyvan dəstəsi.

Xarakter əlaməti başdakı çənə buğumlarının döş buğumları ilə birləşməsi, üç çüt ön döş ətraflarının ayaqçənəyə çevrilməsidir. 5 cüt arxa döş ətrafı ilə hərəkət edir (adı da buradandır). Macrocheira kampferi-nin uzanmış ayaqlarının ucları arasındakı məsafə 3 m-dən çoxdur. Madaqaskar çay xərçənginin (Astacoides) bədəninin uzunluğu 80 sm-dir. Növlərin çoxunda ön ayaqların 2 cütü erkəklərdə kopulyasiya orqanı, dişilərdə isə yumurta daşıyıcısıdır. Ayrıcinsiyyətlidir. Şirin və dəniz sularında yaşayır. 8500 növdən Xəzər dənizində 2 növ krevetka, 5 növ çay xərçəngi və bir növ yenkəc məlumdur. Azərbaycanın şirin sularında 2 növ çay xərçəngi, bir növ şirinsu yenkəcinə təsadüf olunur. Heyvani və bitki mənşəli yemlərlə qidalanır. Balıqlar və pərayaqlıların qidasıdır.

Krevetlər (Palaemon elegans, P.adspersus) Xəzər dənizində 1930-cu ildə Azov dənizindən kefal balıqları ilə birlikdə təsadüfi olaraq gətirilmişdir. 1958-ci ildə Volqa-Don kanalı ilə Azov dənizindən Xəzərə gəmilərin ballas suları ilə özbəşına olaraq Hollandiya yengəci (Rhithropanopeus harrisii tridentatus) gəlmişdir. Bəzi balıqların (nərəkimilər, çəki, külmə, xullar) qidasında yengəcə rast gəlinir.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Vikipediya müəllifləri və redaktorları
original
visit source
partner site
wikipedia AZ

Decapoda ( Breton )

provided by wikipedia BR


Decapoda zo un urzhiad e rummatadur ar c'hresteneged, ennañ kranked, grilhed pe chevr. 10 pav zo d'al loened-se, alese anv skiantel an urzhiad (deca dek; poda troad/treid).

Isurzhiadoù

2 isurzhiad a ya d'ober anezhañ:

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors
original
visit source
partner site
wikipedia BR

Decapoda: Brief Summary ( Breton )

provided by wikipedia BR


Decapoda zo un urzhiad e rummatadur ar c'hresteneged, ennañ kranked, grilhed pe chevr. 10 pav zo d'al loened-se, alese anv skiantel an urzhiad (deca dek; poda troad/treid).

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors
original
visit source
partner site
wikipedia BR

Decàpodes ( Catalan; Valencian )

provided by wikipedia CA

Els decàpodes (Decapoda) són un ordre de crustacis malacostracis, que comprèn nombroses famílies amb exemplars coneguts, especialment pel seu interès gastronòmic, com els crancs (Brachyura), llagostes (Palinuridae), llamàntols (Nephropidae), etc. Molts decàpodes són carronyers.

Anatomia

Com el seu nom ho indica, tots els decàpodes tenen deu (deca) potes locomotores (poda) o pleopodis. Dels vuit parells d'apèndixs toràcics característics dels crustacis les potes són els últims cinc apèndixs. Els tres primers parells d'apèndixs frontals, els maxil·lípedes, són la transformació de tres parells de pereiopodis, i funcionen com unes mandíbules.

En molts decàpodes, el primer dels cinc parell de potes està transformat en un parell de pinces. La pinça s'anomena quelae, i per això aquests apèndixs s'anomenen quelípedes. Altres apèndixs es troben a l'abdomen, on cada segment és capaç de transportar un parell de pleopodis, i els últims anomenats uropodis, formen part de la cua junt amb el darrer segment de l'abdomen, el tèlson.

Classificació

La classificació en l'ordre Decapoda (Latreille, 1802) depèn de l'estructura de les brànquies i de les potes, i de la manera en la qual les seves larves es desenvolupen, donant lloc a dos subordres:

  1. Dendrobranchiata, Bate, 1888
  2. Pleocyemata, Burkenroad, 1963

La següent classificació en superfamílies segueix la proposta de Martin i Davis,[1] amb alguns canvis d'acord a recents estudis morfològics i moleculars.[2][3]

 src=
Llagostí blanc, Litopenaeus vannamei
 src=
Gambeta netejadora, Periclimenes yucatanicus
 src=
Llagosta vermella, Panulirus interruptus
 src=
Cranc blau, Callinectes sapidus

Dendrobranchiata

Es subdivideix en 2 superfamílies:

Pleocyemata

És un subordre molt extens que se subdivideix en 7 infraordres:[4][5]

  1. Anomura MacLeay, 1838
  2. Astacidea Latreille, 1802
  3. Brachyura Latreille, 1802
  4. Caridea Dana, 1852
  5. Palinura Latreille, 1802
  6. Stenopodidea Claus, 1872
  7. Thalassinidea Latreille, 1831

La llista de la NCBI (National Center for Biotechnology Information) [6] afegeix un infraordre més, Glypheoidea, amb una única família, Glypheidae.

L'infraordre Achelata ha estat proposat per Scholtz & Richter (1995)[7] però no té el reconeixement de molt especialistes.

Anomura

Comprèn 4 superfamílies:

Astacidea

Comprèn 5 superfamílies:

Brachyura

Es subdivideix en dues seccions:

  • Secció Dromiacea de Haan, 1833. Consta de 3 superfamílies:
  • Secció Eubrachyura de Saint Laurent, 1980. Consta de 21 superfamílies:

Caridea

Inclou 15 superfamílies:

Palinura

Comprèn 2 superfamílies:

Stenopodidea

Thalassinidea

Comprèn 3 superfamílies:

Referències

 src= A Wikimedia Commons hi ha contingut multimèdia relatiu a: Decàpodes Modifica l'enllaç a Wikidata
  1. Joel W. Martin and George E. Davis. An Updated Classification of the Recent Crustacea. Natural History Museum of Los Angeles County, 2001.
  2. Dixon, C. J.; Frederick Schram; F. R. Schram; S. T. Ahyong «A new hypothesis of decapod phylogeny». Crustaceana, 76, 8, 2004, pàg. 935–975.
  3. Porter, M. L.; M. Pérez-Losada; K. A. Crandall «Model-based multi-locus estimation of decapod phylogeny and divergence times». Molecular Phylogenetics and Evolution, 37, 2005, pàg. 355–369.
  4. ITIS: Pleocyemata
  5. Animal Diversity Web: Pleocyemata
  6. NCBI: Pleocyemata
  7. Scholtz, G., S. Richter (1995): Phylogenetic systematics of the reptantian Decapoda (Crustacea, Malacostraca). Zool. J. Linn. Soc., 113: 289-328.
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autors i editors de Wikipedia
original
visit source
partner site
wikipedia CA

Decàpodes: Brief Summary ( Catalan; Valencian )

provided by wikipedia CA

Els decàpodes (Decapoda) són un ordre de crustacis malacostracis, que comprèn nombroses famílies amb exemplars coneguts, especialment pel seu interès gastronòmic, com els crancs (Brachyura), llagostes (Palinuridae), llamàntols (Nephropidae), etc. Molts decàpodes són carronyers.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autors i editors de Wikipedia
original
visit source
partner site
wikipedia CA

Desetinožci ( Czech )

provided by wikipedia CZ

Desetinožci (Decapoda) je řád vyšších korýšů, který zahrnuje mnohé z nejznámějších skupin rakovců či korýšů vůbec (raci, poustevníčci, krabi, krevety, langusty a další). Je známo asi 14 000 druhů žijících zejména ve vodním prostředí (ale vzácněji i na souši).[1]

Stavba těla

Jméno desetinožců je odvozeno od skutečnosti, že mají deset kráčivých končetin (5 párů). Z nich alespoň jeden pár obvykle nese klepeta. Mimo to mají tři páry čelistních nožek (maxiliped), čímž se liší od ostatních velkokrunýřovců (Eucarida). Vylučování zajišťují u dospělců zpravidla antenální žlázy. V centru zájmu jsou však hlavně žábry uschované pod karapaxem v žaberním prostoru: rozlišuje se několik stavebních typů žaber podle typu uchycení a podle postranního větvení.[1]

Klasifikace

Klasifikace desetinožců prochází rozsáhlými změnami a Brusca s nadsázkou uvádí, že systematika desetinožců je oblíbenou volnočasovou aktivitou výzkumníků v tomto oboru. Obvykle se uznávají dva podřády:[1][2]

Reference

  1. a b c BRUSCA, Richard C.; BRUSCA, Gary J. Invertebrates. 2. vyd. [s.l.]: Sinauer, 2003. ISBN 0878930973.
  2. BioLib.cz – Decapoda (desetinožci) [online]. BioLib.cz. Dostupné online.

Externí odkazy

Pahýl
Tento článek je příliš stručný nebo postrádá důležité informace.
Pomozte Wikipedii tím, že jej vhodně rozšíříte. Nevkládejte však bez oprávnění cizí texty.
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia autoři a editory
original
visit source
partner site
wikipedia CZ

Desetinožci: Brief Summary ( Czech )

provided by wikipedia CZ
 src= Krab Ocypode quadrata

Desetinožci (Decapoda) je řád vyšších korýšů, který zahrnuje mnohé z nejznámějších skupin rakovců či korýšů vůbec (raci, poustevníčci, krabi, krevety, langusty a další). Je známo asi 14 000 druhů žijících zejména ve vodním prostředí (ale vzácněji i na souši).

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia autoři a editory
original
visit source
partner site
wikipedia CZ

Tibenede krebsdyr ( Danish )

provided by wikipedia DA
 src=
Kogt Pacifastacus leniusculus.

De tibenede krebsdyr (Decapoda) bliver sædvanligvis betragtet som en orden, selv om nogle autoriteter betragter dem som en underklasse eller en underorden.

De tibenede krebsdyr omfatter mange velkendte grupper af krebsdyr: krabber, hummere, rejer samt flodkrebs og eremitkrebs.[1] Som navnet indikerer har alle tibenede krebsdyr ti ben.

Referencer/kilder

Eksterne henvisninger

Commons-logo.svg
Wikimedia Commons har medier relateret til:

Henvisninger

  1. ^ "Tibenede krebsdyr (Decapoda)". Lars Skipper, Statens Naturhistoriske Museum.
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia-forfattere og redaktører
original
visit source
partner site
wikipedia DA

Tibenede krebsdyr: Brief Summary ( Danish )

provided by wikipedia DA
 src= Kogt Pacifastacus leniusculus.

De tibenede krebsdyr (Decapoda) bliver sædvanligvis betragtet som en orden, selv om nogle autoriteter betragter dem som en underklasse eller en underorden.

De tibenede krebsdyr omfatter mange velkendte grupper af krebsdyr: krabber, hummere, rejer samt flodkrebs og eremitkrebs. Som navnet indikerer har alle tibenede krebsdyr ti ben.

Orden Decapoda (tibenede krebsdyr) Underorden Dendrobranchiata Overfamilie Penaeoidea (Penaeide rejer?) Familie Penaeidae (Slægt Parapenaeus, Penaeus) Familie Aristeidae (Slægt Gennadas, Hepomadus) Familie Solenoceridae (Slægt Hadropenaeus, Haliporoides, Hymenopenaeus, Mesopenaeus, Pleoticus, Solenocera) Familie Sicyoniidae (Slægt Sicyonia) Overfamilie Sergestoidea (Sergestoide rejer?) Familie Sergestidae (Slægt Acetes) Underfamilie Sergestinae (Slægt Sergestes) Underfamilie Luciferinae (Slægt Lucifer) Underorden Pleocyemata Infraorden Caridea Ægte rejer (tidligere Natantia) (Atyopsis moluccensis, (Glasreje Phasiphaea tarda), Knipsereje, (Grønlandsreje Dybvandsreje Nordsøreje Pandalus borealis) Infraorden Stenopodidea familie Stenopodidae Infraorden Thalassinidea Overfamilie Thalassinoidea Infraorden Astacidea Overfamilie Parastacoidea Overfamilie Astacoidea (flodkrebs) Overfamilie Nephropoidea ( hummer, (Jomfruhummer, dybvandshummer Nephrops norvegicus)...) Infraorden Palinura (Languster) Overfamilie Glypheoidea Overfamilie Eryonoidea Overfamilie Palinuroidea Infraorden Anomura (Eremitkrebs, Troldkrabbe...) Overfamilie Coenobitoidea (Palmetyv) Overfamilie Paguroidea Overfamilie Galatheoidea (Kiwa hirsuta...) Overfamilie Hippoidea Infraorden Brachyura (krabber, strandkrabbe...)
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia-forfattere og redaktører
original
visit source
partner site
wikipedia DA

Zehnfußkrebse ( German )

provided by wikipedia DE

Die Zehnfußkrebse (Decapoda) bilden eine Ordnung innerhalb der Klasse der Höheren Krebse. Etwa 15.000 Arten der Krebstiere gehören zu den Zehnfußkrebsen, darunter die bekanntesten Gruppen wie die Großkrebse, zu denen die Flusskrebse und die Hummer gehören, die Einsiedlerkrebse, die Krabben, die Langusten und die meisten Garnelen. Die Zehnfußkrebse sind die artenreichste Gruppe der Krebstiere.[1]

Merkmale

Zehnfußkrebse werden zwischen einen Millimeter (eine Art der Partnergarnelen) und 60 Zentimeter (die Languste Jasus huegeli) lang und stellen mit der Japanischen Riesenkrabbe auch das Krebstier mit der größten Spannweite der Gliedmaßen (3,7 m). Sie haben eine Fülle von Körperformen hervorgebracht. Immer ist jedoch eine Teilung in Cephalothorax und Pleon zu sehen.

Die Garnelen, Hummer und Flusskrebse haben ebenso wie die Langusten einen langgestreckten, seitlich oft leicht abgeflachten Körper, dessen Cephalothorax vorne in einem oft gesägten Rostrum ausläuft. Ihre Antennen sind lang, dünn und stabil. Die ersten zwei bis drei Schreitbeine tragen Scheren. Der Hinterleib ist deutlich gegliedert, mit Schwimmbeinen versehen und endet in einem Schwanzfächer, mit dessen Hilfe sie im Gefahrenfall schnell rückwärts fliehen können.

Bei den Krabben ist der Körper dagegen eher breit als lang. Ein Rostrum und ein Schwanzfächer fehlen, so dass die Tiere auch nicht rückwärts schwimmen können. Die Antennen sind kurz, das Abdomen ist kurz, schmal und wird nach vorn unter den Cephalothorax geklappt getragen. Da die Schwimmbeine zurückgebildet sind, bzw. bei den Weibchen nur noch zum Herumtragen der Eier benutzt werden, können die meisten Krabben nicht schwimmen. Die Schwimmkrabben haben jedoch ihre Schwimmfähigkeit wieder zurückgewonnen, indem ihre Hinterbeine in paddelartige Organe umgewandelt wurden. Die Krabbenmorphologie kommt außer bei den Echten Krabben auch noch bei anderen Gruppen der Zehnfußkrebse vor, wo sie sich mehrfach unabhängig entwickelt hat, was Carzinisierung genannt wird.

Ein dritter Körpertyp wird von den Einsiedlerkrebsen repräsentiert, die unsymmetrisch sind, um sich in Schneckengehäusen zu verbergen. Ihr Hinterleib ist weich und geschwollen, da er einige Organe enthält, die bei anderen Zehnfußkrebsen im Cephalothorax sitzen.

Verbreitung

Zehnfußkrebse sind vor allem Meeresbewohner und in allen Weltmeeren zu Hause, in den polaren allerdings nur artenarm. Besonders artenreich kommen sie an den Küsten vor, vom Schelf bis zur Gezeitenzone. Sie leben vor allem auf dem Meeresboden, pelagisch im Freiwasser lebende Arten sind selten. Verschiedene Gruppen sind in Süßgewässer gewandert oder zum Landleben übergegangen (z. B. der Palmendieb). Alle Zehnfußkrebse müssen jedoch ins bzw. ans Wasser zurück, um sich fortzupflanzen. Funde von fossilen Krebsen dieser Ordnung sind in der Ziegeleitongrube von Engelbostel häufig.[2]

Systematik

Innerhalb der Decapoda werden zwei monophyletische Unterordnungen unterschieden, die Dendrobranchiata und die Pleocyemata. Eine ausführlichere Darstellung der Systematik befindet sich in der Systematik der Zehnfußkrebse.

Nutzung

Zehnfußkrebse gelten als Delikatesse und sind ein wichtiges Fischereiprodukt. Vor allem im Kaltwasser der Tiefsee lebende Garnelenarten werden gefischt, im Warmwasser lebende Arten in Indien, Südostasien, den USA und Südamerika in Aquakulturen gezüchtet. Gegessen wird vor allem das Fleisch des Hinterleibs, der nur Muskulatur und keine Organe enthält, bei Hummer und Krabben auch das Fleisch der Scheren.

Literatur

  • Wilfried Westheide, Reinhard Rieger: Spezielle Zoologie. Teil 1: Einzeller und Wirbellose Tiere. 1. Auflage. Gustav Fischer Verlag, Stuttgart/Jena/New York 1996, ISBN 3-437-20515-3, S. 561–567.
  • Sammy De Grave, N. Dean Pentcheff, Shane T. Ahyong u. a.: A classification of living and fossil genera of decapod crustaceans. In: Raffles Bulletin of Zoology. Supplement No. 21, 2009, S. 1–109 (englisch, rmbr.nus.edu.sg [PDF; 7,8 MB; abgerufen am 11. März 2012]).

Einzelnachweise

  1. Joel W. Martin, Keith A. Crandall, and Darryl L. Felder (Hrsg.): Decapod Crustacean Phylogenetics. Taylor & Francis Group, 2009, Preface, S. IX.
  2. Detlef Müller: Die Ziegeleitongrube von Engelbostel bei Hannover. In: Ur- und Frühzeit. Heft 1/90, Hagerberg Hornburg 1990, , S. 33.
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autoren und Herausgeber von Wikipedia
original
visit source
partner site
wikipedia DE

Zehnfußkrebse: Brief Summary ( German )

provided by wikipedia DE

Die Zehnfußkrebse (Decapoda) bilden eine Ordnung innerhalb der Klasse der Höheren Krebse. Etwa 15.000 Arten der Krebstiere gehören zu den Zehnfußkrebsen, darunter die bekanntesten Gruppen wie die Großkrebse, zu denen die Flusskrebse und die Hummer gehören, die Einsiedlerkrebse, die Krabben, die Langusten und die meisten Garnelen. Die Zehnfußkrebse sind die artenreichste Gruppe der Krebstiere.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autoren und Herausgeber von Wikipedia
original
visit source
partner site
wikipedia DE

Cha̍p-kha-ba̍k ( Nan )

provided by wikipedia emerging languages

Cha̍p-kha-ba̍k (ha̍k-miâ: Decapoda), Malacostraca-kong ê kah-khak-lūi ba̍k, hūn-chú pau-koah chin chē thong lâng chai ê tōng-bu̍t, chhin-chhiuⁿ , hê-á, liông-hê. kià-seⁿ-á.

Só͘-ū ê cha̍p-kha-lūi to ū 10 ki kha; in sī kah-khak-lūi ê 8-tùi heng-khám hū-sio̍k chi-thé (thoracic appendages) ê āu 5-tùi. Thâu-chêng 3-tùi hū-sio̍k chi-thé sī chhùi-pō͘ ê pō͘-hūn, hō chò maxillipeds, kî-thaⁿ sī kiâⁿ-lō͘/khioh-chia̍h iōng--ê kha (pereiopods). Chin chē cha̍p-kha-tōng-bu̍t ū 1-tùi kha ū tōa-ki khîⁿ-á (pincer). Pak-tó͘ chat sûi-ê ū 1 tùi hū-sio̍k chi-thé (hō chò pleopods), siōng boé tùi sī boé-liu-sìⁿ (tail fan) ê kiat-kò͘ chi it (hō chò uropods).

Tô͘

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors

Cha̍p-kha-ba̍k: Brief Summary ( Nan )

provided by wikipedia emerging languages

Cha̍p-kha-ba̍k (ha̍k-miâ: Decapoda), Malacostraca-kong ê kah-khak-lūi ba̍k, hūn-chú pau-koah chin chē thong lâng chai ê tōng-bu̍t, chhin-chhiuⁿ , hê-á, liông-hê. kià-seⁿ-á.

Só͘-ū ê cha̍p-kha-lūi to ū 10 ki kha; in sī kah-khak-lūi ê 8-tùi heng-khám hū-sio̍k chi-thé (thoracic appendages) ê āu 5-tùi. Thâu-chêng 3-tùi hū-sio̍k chi-thé sī chhùi-pō͘ ê pō͘-hūn, hō chò maxillipeds, kî-thaⁿ sī kiâⁿ-lō͘/khioh-chia̍h iōng--ê kha (pereiopods). Chin chē cha̍p-kha-tōng-bu̍t ū 1-tùi kha ū tōa-ki khîⁿ-á (pincer). Pak-tó͘ chat sûi-ê ū 1 tùi hū-sio̍k chi-thé (hō chò pleopods), siōng boé tùi sī boé-liu-sìⁿ (tail fan) ê kiat-kò͘ chi it (hō chò uropods).

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors

Decapoda ( Interlingua (International Auxiliary Language Association) )

provided by wikipedia emerging languages

Decapoda es un ordine de Eucarida.

Nota
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors

Decapoda ( Tagalog )

provided by wikipedia emerging languages

Ang Decapoda (literal na "sampung paa") ay isang order ng mga crustaceans sa loob ng klase Malacostraca, kabilang ang maraming pamilyar na grupo, tulad ng ulang, alimango, sugpo, at hipon. Karamihan sa mga decapods ay scavengers. Ang order ay tinatayang naglalaman ng halos 15,000 species sa paligid 2,700 genera, na may 3,300 fossil species.


Usbong Ang lathalaing ito ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa nito.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Mga may-akda at editor ng Wikipedia

Decapoda ( Scots )

provided by wikipedia emerging languages

The decapoda or decapods (literally "ten-fittit") are an order o crustaceans within the class Malacostraca, includin mony familiar groups, such as crayfish, keavies, lapsters, prawns an saund-clappers.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors

Decapoda ( Occitan (post 1500) )

provided by wikipedia emerging languages

Los decapòdes o Decapoda son un òrdre de crustacèus de cinc parelhs de patas de la classsa Malacostraca. Incluson nombroses grops coneguts, coma las escaravissas, los crancs, los ligombaus, e los cambaròts. La màger part dels decapòdes son necrofages. L'òrdre conten aperaquí 15,000 espècias, amb aproximativament 3300 espècias fossilas .

  1. ITIS, consultat lo 1 avril 2015
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors

Decapoda ( Lingua Franca Nova )

provided by wikipedia emerging languages
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors

Decapoda: Brief Summary ( Occitan (post 1500) )

provided by wikipedia emerging languages

Los decapòdes o Decapoda son un òrdre de crustacèus de cinc parelhs de patas de la classsa Malacostraca. Incluson nombroses grops coneguts, coma las escaravissas, los crancs, los ligombaus, e los cambaròts. La màger part dels decapòdes son necrofages. L'òrdre conten aperaquí 15,000 espècias, amb aproximativament 3300 espècias fossilas .

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors

Dehpê ( Kurdish )

provided by wikipedia emerging languages

Dehpê, koma dehpiyan (Decapoda), komeke canewerên avî ji qalikdaran (Crustacea) û ji çîna qalikdarên nerm (Malacostraca) ku pir cins û cureyên nas wek kerevîd (Astacus) yan îstakoz, kevjal, kevjalk, canberî û gelekên din. Koma dehpiyan (Decapoda) ji nêzî 15000 cure di hindir 2700 cins da hene li hemû deryayên Cîhanê dijîn û teve nêzî 3300 cureyên fosîlan.[1]

Dabeşandin

Asteya vê dabeşandina li gor De Grave et al.[1]

Koma dehpiyan Decapoda Latreille, 1802

Herwiha binêre

Çavkanî

  1. a b Sammy De Grave, N. Dean Pentcheff, Shane T. Ahyong; et al. (2009). "A classification of living and fossil genera of decapod crustaceans" (PDF). Raffles Bulletin of Zoology. Suppl. 21: 1–109. Explicit use of et al. in: |author= (help)CS1 maint: Multiple names: authors list (link)

Girêdanê derve

Commons Li Wikimedia Commons medyayên di warê Decapoda de hene.
Commons Decapoda, ser Wîkîcureyê.
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Nivîskar û edîtorên Wikipedia-ê

Dehpê: Brief Summary ( Kurdish )

provided by wikipedia emerging languages

Dehpê, koma dehpiyan (Decapoda), komeke canewerên avî ji qalikdaran (Crustacea) û ji çîna qalikdarên nerm (Malacostraca) ku pir cins û cureyên nas wek kerevîd (Astacus) yan îstakoz, kevjal, kevjalk, canberî û gelekên din. Koma dehpiyan (Decapoda) ji nêzî 15000 cure di hindir 2700 cins da hene li hemû deryayên Cîhanê dijîn û teve nêzî 3300 cureyên fosîlan.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Nivîskar û edîtorên Wikipedia-ê

( Min Dong )

provided by wikipedia emerging languages

(蝦) sê siŏh cṳ̄ng ciék-ciĕ dông-ŭk. Hà-iù cêu sê kék hà có̤ gì.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors

Kamba (gegereka) ( Swahili )

provided by wikipedia emerging languages

Kamba ni wanyama wa faila Arthropoda na oda Decapoda (kutoka Kiyanuni Δεκάποδα: δέκα = kumi, πούς, ποδός = mguu), lakini spishi za oda ya chini Brachyura huitwa kaa. Spishi ndogo huwa na majina kama uduvi, duvi, kijino na ushimbu.

Mwili wa kamba una sehemu mbili: kefalotoraksi (kichwa na kidari vilivyoungana) na fumbatio. Kwa hivyo kamba wana miguu kumi, jozi tano za viungo vya kefalotoraksi, vinavyoitwa pereiopodi pia. Lakini kila pingili ya mwili inaweza kuwa na jozi ya viungo, ijapokuwa vingine vimepotea katika spishi nyingi. Vile vya kichwa ni vipapasio vidogo na vikubwa, mandibuli na maxilla za kwanza na za pili. Jozi ya kwanza ya miguu inabeba magando, pengine madogo pengine makubwa. Kidari kinabeba jozi tatu za viungo mbele ya miguu ambavyo vinaitwa maxillipedi. Viungo hivi vinasaidia kwa kula.

Fumbatio inabeba idadi mbalimbali za viungo vinavyoitwa pleopodi na ambovyo vinatumika kwa kuogelea na kuatamia mayai. Kwa spishi nyingine jozi ya kwanza, na pengine jozi ya pili pia, ya madume imetoholeka ili kumwekea jike manii. Viungo vya pingili ya mwisho huitwa uropodi na mwishoni kwa fumbatio kuna telsoni. Uropodi na telsoni pamoja zinaumba kipepeo cha mkia kinachotumika kwa kutimuka kikikunjwa kwa kasi.

Spishi za Afrika Mashariki zilizochaguliwa

Picha

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Waandishi wa Wikipedia na wahariri

Kamba (gegereka): Brief Summary ( Swahili )

provided by wikipedia emerging languages

Kamba ni wanyama wa faila Arthropoda na oda Decapoda (kutoka Kiyanuni Δεκάποδα: δέκα = kumi, πούς, ποδός = mguu), lakini spishi za oda ya chini Brachyura huitwa kaa. Spishi ndogo huwa na majina kama uduvi, duvi, kijino na ushimbu.

Mwili wa kamba una sehemu mbili: kefalotoraksi (kichwa na kidari vilivyoungana) na fumbatio. Kwa hivyo kamba wana miguu kumi, jozi tano za viungo vya kefalotoraksi, vinavyoitwa pereiopodi pia. Lakini kila pingili ya mwili inaweza kuwa na jozi ya viungo, ijapokuwa vingine vimepotea katika spishi nyingi. Vile vya kichwa ni vipapasio vidogo na vikubwa, mandibuli na maxilla za kwanza na za pili. Jozi ya kwanza ya miguu inabeba magando, pengine madogo pengine makubwa. Kidari kinabeba jozi tatu za viungo mbele ya miguu ambavyo vinaitwa maxillipedi. Viungo hivi vinasaidia kwa kula.

Fumbatio inabeba idadi mbalimbali za viungo vinavyoitwa pleopodi na ambovyo vinatumika kwa kuogelea na kuatamia mayai. Kwa spishi nyingine jozi ya kwanza, na pengine jozi ya pili pia, ya madume imetoholeka ili kumwekea jike manii. Viungo vya pingili ya mwisho huitwa uropodi na mwishoni kwa fumbatio kuna telsoni. Uropodi na telsoni pamoja zinaumba kipepeo cha mkia kinachotumika kwa kutimuka kikikunjwa kwa kasi.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Waandishi wa Wikipedia na wahariri

Tienpootign ( Vls )

provided by wikipedia emerging languages

Tienpootign (Decapoda) zyn 'n orde van krêeftachtign in de klasse Malacostraca, woaroender vele gekende soortn lyk de krabbn, krêeftn en geirnoars. De meeste zyn oaseters. D' orde bevat noa schattienge bykans 15.000 soortn in oengeveer 2.700 geslachtn, met oengeveer 3.300 fossiele soortn. Bykan den helt van de soortn zyn krabbn. De geirnoars (3.000 soortn) en Anomura, woaroender heremietkrêeftn en porseleinekrabbn (2.500 soortn), moakn 't grotste deel uut van de reste.

Tienpootign kunn wel 38 anhangsels hèn. Vuuf poar van die anhangsels zyn looppootn (pereopoodn) ip de latste vuuf segmentn van de thorax. By vele tienpootign droagt één poar van die looppootn schoarn. An de voorkant van de pereopoodn zyn der drie poar anhangsels die zorgn vo de voedienge. An de kop zyn der vuuf poar anhangsels, woaroender moenddeeln en antennes. An 't achterlyf zyn der vuuf poar zwempootn, de pleopoodn. Nog e latste poar, die uropoodn genoemd wordn, vormn de steirt t'hope met de telson.

Taxonomie

D' orde Decapoda telt recent 14.756 soortn.

  • Oenderorde: Dendrobranchiata
    • Superfamilie: Penaeoidea
    • Superfamilie: Sergestoidea
  • Oenderorde: Pleocyemata
    • Infraorde: Stenopodidea
    • Infraorde: Caridea (geirnoars)
    • Infraorde: Astacidea (krêeftn)
    • Infraorde: Glypheidea
    • Infraorde: Axiidea
    • Infraorde: Gebiidea
    • Infraorde: Achelata
    • Infraorde: Polychelida
    • Infraorde: Anomura
    • Infraorde: Brachyura (krabbn)
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors

Tienpootign: Brief Summary ( Vls )

provided by wikipedia emerging languages

Tienpootign (Decapoda) zyn 'n orde van krêeftachtign in de klasse Malacostraca, woaroender vele gekende soortn lyk de krabbn, krêeftn en geirnoars. De meeste zyn oaseters. D' orde bevat noa schattienge bykans 15.000 soortn in oengeveer 2.700 geslachtn, met oengeveer 3.300 fossiele soortn. Bykan den helt van de soortn zyn krabbn. De geirnoars (3.000 soortn) en Anomura, woaroender heremietkrêeftn en porseleinekrabbn (2.500 soortn), moakn 't grotste deel uut van de reste.

Tienpootign kunn wel 38 anhangsels hèn. Vuuf poar van die anhangsels zyn looppootn (pereopoodn) ip de latste vuuf segmentn van de thorax. By vele tienpootign droagt één poar van die looppootn schoarn. An de voorkant van de pereopoodn zyn der drie poar anhangsels die zorgn vo de voedienge. An de kop zyn der vuuf poar anhangsels, woaroender moenddeeln en antennes. An 't achterlyf zyn der vuuf poar zwempootn, de pleopoodn. Nog e latste poar, die uropoodn genoemd wordn, vormn de steirt t'hope met de telson.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors

Veʻehongofulu ( Tongan )

provided by wikipedia emerging languages

Ko e fanga veʻe hongofulu (decapoda), ko e holongā ia mei he ʻuo moʻoni. ʻOku 16 ʻa e ngaahi vaʻe moʻoni ʻo e ʻuo moʻoni, ka ʻoku toe pē 10 ki he ngaahi faʻahinga ʻeni. Ko e toenga, ko e ngaahi vaʻe ʻe ono ʻi muʻa, naʻe nau hoko ʻa e kiʻi 'nima', ʻoku nau tokoni ʻi he maʻu meʻakai (ko e monumanu kai kiki ʻa kinautolu) pea ʻave ki he ngutu. ʻOku lahi ʻa e ngaahi faʻahinga naʻe hoko ʻa e ongo vaʻe ʻi muʻa ki he nifo.

ʻOku vahevaheʻi ʻa e veʻehongofulu ʻi he holongā siʻi ʻe ua:

  • ʻuo iiki (dendrobranchiata) {prawns}
  • pleocyemata
    • holongā siʻi ange: ʻunga (anomura) {hermits}
    • ʻuo (astacidea) {lobsters}
    • paka (brachyura) {crabs}
    • tapatapa (caridea) {shrimp}
    • palinura
    • stenopodidea
    • thalassinidea

Veʻehongofulu ʻi Tongá ni

Ko e kupu ʻeni ko e potuʻi ia (stub). ʻIo, ko koe, kātaki tokoni mai ʻi hono .
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors

Veʻehongofulu: Brief Summary ( Tongan )

provided by wikipedia emerging languages

Ko e fanga veʻe hongofulu (decapoda), ko e holongā ia mei he ʻuo moʻoni. ʻOku 16 ʻa e ngaahi vaʻe moʻoni ʻo e ʻuo moʻoni, ka ʻoku toe pē 10 ki he ngaahi faʻahinga ʻeni. Ko e toenga, ko e ngaahi vaʻe ʻe ono ʻi muʻa, naʻe nau hoko ʻa e kiʻi 'nima', ʻoku nau tokoni ʻi he maʻu meʻakai (ko e monumanu kai kiki ʻa kinautolu) pea ʻave ki he ngutu. ʻOku lahi ʻa e ngaahi faʻahinga naʻe hoko ʻa e ongo vaʻe ʻi muʻa ki he nifo.

ʻOku vahevaheʻi ʻa e veʻehongofulu ʻi he holongā siʻi ʻe ua:

ʻuo iiki (dendrobranchiata) {prawns} pleocyemata holongā siʻi ange: ʻunga (anomura) {hermits} ʻuo (astacidea) {lobsters} paka (brachyura) {crabs} tapatapa (caridea) {shrimp} palinura stenopodidea thalassinidea
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors

Δεκάποδα ( Greek, Modern (1453-) )

provided by wikipedia emerging languages

Τα Δεκάποδα είναι τάξη καρκινοειδών εντός της ομοταξίας Μαλακόστρακα. Περιλαμβάνει τα καβούρια, τους αστακούς, τις γαρίδες και τις καραβίδες. Εκτιμάται ότι περιλαμβάνει 15.000 είδη σε περίπου 2.700 γένη, και έχουν βρεθεί 3.300 απολιθωμένα είδη.[1] Σχεδόν τα μισά από αυτά τα είδη είναι καβούρια, ενώ από τα υπόλοιπα οι μεγαλύτερες ομάδες είναι οι γαρίδες και τα ανόμουρα (όπως οι ερημίτες κάβουρες). Το παλαιότερο απολιθωμένο δεκάποδο είναι ο Παλαιοπαλαιμόν, από το Δεβόνιο.[2]

Όπως υπονοεί και το όνομά τους, όλα τα δεκάποδα έχουν δέκα πόδια, με τη μορφή πέντε ζευγών θωρακικών εξαρτημάτων στα πέντε τελευταία θωρακικά τμήματα. Τα μπροστινά τρία λειτουργούν ως τμήματα του στόματος και γενικά αναφέρονται ως γναθόποδα, τα υπόλοιπα είναι τα περειόποδα. Σε πολλά δεκάποδα, το πρώτο ζεύγος φέρει μεγάλες δαγκάνες. Άλλα εξαρτήματα υπάρχουν στην κοιλιά, με κάθε τμήμα να μπορεί να φέρει ένα ζεύγος πλεόποδων, με τα δύο τελευταία να αποτελούν το ουριαίο πτερύγιο (μαζί με το τέλσον) και αποκαλούνται ουρόποδα.

Παραπομπές

  1. Sammy De Grave; N. Dean Pentcheff; Shane T. Ahyong (2009). «A classification of living and fossil genera of decapod crustaceans». Raffles Bulletin of Zoology Suppl. 21: 1–109. http://rmbr.nus.edu.sg/rbz/biblio/s21/s21rbz1-109.pdf.
  2. Robert P. D. Crean (14 Νοεμβρίου 2004). «Order Decapoda: Fossil record and evolution». Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Φεβρουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2010.


license
cc-by-sa-3.0
copyright
Συγγραφείς και συντάκτες της Wikipedia

Δεκάποδα: Brief Summary ( Greek, Modern (1453-) )

provided by wikipedia emerging languages

Τα Δεκάποδα είναι τάξη καρκινοειδών εντός της ομοταξίας Μαλακόστρακα. Περιλαμβάνει τα καβούρια, τους αστακούς, τις γαρίδες και τις καραβίδες. Εκτιμάται ότι περιλαμβάνει 15.000 είδη σε περίπου 2.700 γένη, και έχουν βρεθεί 3.300 απολιθωμένα είδη. Σχεδόν τα μισά από αυτά τα είδη είναι καβούρια, ενώ από τα υπόλοιπα οι μεγαλύτερες ομάδες είναι οι γαρίδες και τα ανόμουρα (όπως οι ερημίτες κάβουρες). Το παλαιότερο απολιθωμένο δεκάποδο είναι ο Παλαιοπαλαιμόν, από το Δεβόνιο.

Όπως υπονοεί και το όνομά τους, όλα τα δεκάποδα έχουν δέκα πόδια, με τη μορφή πέντε ζευγών θωρακικών εξαρτημάτων στα πέντε τελευταία θωρακικά τμήματα. Τα μπροστινά τρία λειτουργούν ως τμήματα του στόματος και γενικά αναφέρονται ως γναθόποδα, τα υπόλοιπα είναι τα περειόποδα. Σε πολλά δεκάποδα, το πρώτο ζεύγος φέρει μεγάλες δαγκάνες. Άλλα εξαρτήματα υπάρχουν στην κοιλιά, με κάθε τμήμα να μπορεί να φέρει ένα ζεύγος πλεόποδων, με τα δύο τελευταία να αποτελούν το ουριαίο πτερύγιο (μαζί με το τέλσον) και αποκαλούνται ουρόποδα.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Συγγραφείς και συντάκτες της Wikipedia

Он буттуу рак сымалдар ( Kirghiz; Kyrgyz )

provided by wikipedia emerging languages
 src=
Он буттуу рак сымалдар.
 src=
Calcinus laevimanus.

Он буттуу рак сымалдар (лат. Decapoda) — рак сымалдуулардын түркүмү.

Дөө крабдын уз. 3 .иге, Ма­дагаскар дарыя рагынын тулкусунун уз. 80 смге жетет. Алардын жүрөк сегменттери баштын жаак сегменттери менен биригип өсүп, денеси калканча менен капталган.

Көкүрөгүндөгү алдыңкы 3 жуп буттары жаак-буттарга айланып, азыгын кармоого ылайыктанган. Кийинки 5 жуп буту менен жылат. Аты ушундан улам келип чыккан.

Биринчи 3 жуп басуучу буттарынын учунда кыпчууру болот. Курсак буттары сууда сүзүү, кээ бирлеринде көбөйүү функциясын аткарат.

Айрым жыныстуу; эркеги ургаачысынан чоң жанa күчтүү. Жумурткадан личинка же кай бирлеринен кичине рак чыгат. Бул түркүмдө 8500 түр белгилүү, негизинен тузсуз сууда ж-a кургакта жашайт. Россия жана КМШ өлкөлөрүндө деңиздер түрлөргө бай. Алар өсүмдүк жанa омурткасыздар менен азыктанып, өздөрү — балыктар менен калак буттуулардын жеми.

Колдонулган адабияттар

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia жазуучу жана редактор

Он буттуу рак сымалдар: Brief Summary ( Kirghiz; Kyrgyz )

provided by wikipedia emerging languages
 src= Он буттуу рак сымалдар.  src= Calcinus laevimanus.

Он буттуу рак сымалдар (лат. Decapoda) — рак сымалдуулардын түркүмү.

Дөө крабдын уз. 3 .иге, Ма­дагаскар дарыя рагынын тулкусунун уз. 80 смге жетет. Алардын жүрөк сегменттери баштын жаак сегменттери менен биригип өсүп, денеси калканча менен капталган.

Көкүрөгүндөгү алдыңкы 3 жуп буттары жаак-буттарга айланып, азыгын кармоого ылайыктанган. Кийинки 5 жуп буту менен жылат. Аты ушундан улам келип чыккан.

Биринчи 3 жуп басуучу буттарынын учунда кыпчууру болот. Курсак буттары сууда сүзүү, кээ бирлеринде көбөйүү функциясын аткарат.

Айрым жыныстуу; эркеги ургаачысынан чоң жанa күчтүү. Жумурткадан личинка же кай бирлеринен кичине рак чыгат. Бул түркүмдө 8500 түр белгилүү, негизинен тузсуз сууда ж-a кургакта жашайт. Россия жана КМШ өлкөлөрүндө деңиздер түрлөргө бай. Алар өсүмдүк жанa омурткасыздар менен азыктанып, өздөрү — балыктар менен калак буттуулардын жеми.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia жазуучу жана редактор

Decapoda

provided by wikipedia EN

The Decapoda or decapods (literally "ten-footed") are an order of crustaceans within the class Malacostraca, including many familiar groups, such as crabs, lobsters, crayfish, shrimp, and prawns. Most decapods are scavengers. The order is estimated to contain nearly 15,000 species in around 2,700 genera, with around 3,300 fossil species.[1] Nearly half of these species are crabs, with the shrimp (about 3,000 species) and Anomura including hermit crabs, porcelain crabs, squat lobsters (about 2500 species) making up the bulk of the remainder.[1] The earliest fossils of the group date to the Devonian.

Anatomy

Decapods can have as many as 38 appendages,[2] arranged in one pair per body segment. As the name Decapoda (from the Greek δέκα, deca-, "ten", and πούς / ποδός, -pod, "foot") implies, ten of these appendages are considered legs. They are the pereiopods, found on the last five thoracic segments.[2] In many decapods, one pair of these "legs" has enlarged pincers, called chelae, with the legs being called chelipeds. In front of the pereiopods are three pairs of maxillipeds that function as feeding appendages. The head has five pairs of appendages, including mouthparts, antennae, and antennules. There are five more pairs of appendages on the abdomen. They are called pleopods. There is one final pair called uropods, which, with the telson, form the tail fan.[2]

"Decapoda" from Ernst Haeckel's Kunstformen der Natur, 1904

Evolution

A 2019 molecular clock analysis suggested decapods originated in the Late Ordovician around 455 million years ago, with the Dendrobranchiata (prawns) being the first group to diverge. The remaining group, called Pleocyemata, then diverged between the swimming shrimp groupings and the crawling/walking group called Reptantia, consisting of lobsters and crabs. High species diversification can be traced to the Jurassic and Cretaceous periods, which coincides with the rise and spread of modern coral reefs, a key habitat for the decapods.[3] Despite the inferred early origin, the oldest fossils of the group such as Palaeopalaemon only date to the Late Devonian.[4]

The cladogram below results from analysis by Wolfe et al. (2019).[3]

Decapoda                  

Dendrobranchiata (prawns) Litopenaeus setiferus.png

Pleocyemata

Stenopodidea (boxer shrimp) Spongicola venustus.png

Procarididea

Caridea (true shrimp) Macrobrachium sp.jpg

Reptantia

Achelata (spiny lobsters, slipper lobsters) Panulirus argus.png

Polychelida (benthic crustaceans)

Astacidea (lobsters, crayfish) Lobster NSRW rotated2.jpg

Axiidea (mud shrimp, ghost shrimp, or burrowing shrimp)

Gebiidea (mud lobsters and mud shrimp)

Anomura (hermit crabs and others) Coenobita variabilis.jpg

Brachyura (crabs) Charybdis japonica.jpg

 (crawling / walking decapods) 

Classification

Classification within the order Decapoda depends on the structure of the gills and legs, and the way in which the larvae develop, giving rise to two suborders: Dendrobranchiata and Pleocyemata. The Dendrobranchiata consist of prawns, including many species colloquially referred to as "shrimp", such as the "white shrimp", Litopenaeus setiferus. The Pleocyemata include the remaining groups, including "true shrimp".[5] Those groups that usually walk rather than swim (Pleocyemata, excluding Stenopodidea and Caridea) form a clade called Reptantia.[6]

This classification to the level of superfamilies follows De Grave et al.[1]

Whiteleg shrimp, Litopenaeus vannamei (Dendrobranchiata: Penaeoidea)
California spiny lobster, Panulirus interruptus (Achelata: Palinuridae)
Atlantic blue crab, Callinectes sapidus (Brachyura: Portunoidea)

Order Decapoda Latreille, 1802

See also

References

  1. ^ a b c Sammy De Grave; N. Dean Pentcheff; Shane T. Ahyong; et al. (2009). "A classification of living and fossil genera of decapod crustaceans" (PDF). Raffles Bulletin of Zoology. Suppl. 21: 1–109. Archived from the original (PDF) on 2011-06-06.
  2. ^ a b c "Decapoda characters and anatomy". University of Bristol: Decapoda characters. Archived from the original on 10 November 2013. Retrieved 11 December 2017.
  3. ^ a b Wolfe, Joanna M.; Breinholt, Jesse W.; Crandall, Keith A.; Lemmon, Alan R.; Lemmon, Emily Moriarty; Timm, Laura E.; et al. (24 April 2019). "A phylogenomic framework, evolutionary timeline, and genomic resources for comparative studies of decapod crustaceans". Proceedings of the Royal Society B. 286 (1901). doi:10.1098/rspb.2019.0079. PMC 6501934. PMID 31014217.
  4. ^ Gueriau, Pierre; Rak, Štěpán; Broda, Krzysztof; Kumpan, Tomáš; Viktorýn, Tomáš; Valach, Petr; Zatoń, Michał; Charbonnier, Sylvain; Luque, Javier (2020-10-25). "Exceptional Late Devonian arthropods document the origin of decapod crustaceans". doi:10.1101/2020.10.23.352971. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help)
  5. ^ Elena Mente (2008). Reproductive Biology of Crustaceans: Case Studies of Decapod Crustaceans. Science Publishers. p. 16. ISBN 978-1-57808-529-3.
  6. ^ G. Scholtz; S. Richter (1995). "Phylogenetic systematics of the reptantian Decapoda (Crustacea, Malacostraca)". Zoological Journal of the Linnean Society. 113 (3): 289–328. doi:10.1006/zjls.1995.0011.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors
original
visit source
partner site
wikipedia EN

Decapoda: Brief Summary

provided by wikipedia EN

The Decapoda or decapods (literally "ten-footed") are an order of crustaceans within the class Malacostraca, including many familiar groups, such as crabs, lobsters, crayfish, shrimp, and prawns. Most decapods are scavengers. The order is estimated to contain nearly 15,000 species in around 2,700 genera, with around 3,300 fossil species. Nearly half of these species are crabs, with the shrimp (about 3,000 species) and Anomura including hermit crabs, porcelain crabs, squat lobsters (about 2500 species) making up the bulk of the remainder. The earliest fossils of the group date to the Devonian.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors
original
visit source
partner site
wikipedia EN

Dekpieduloj ( Esperanto )

provided by wikipedia EO

DekpiedulojDekapodoj, en latina scienca Decapoda (elparolu: Dekapoda, el la greka deka = dek kaj podos = piedo), estas ordo de Malakostrakoj tre grava por la homaro.

Priskribo

Kiel la nomo sugestas, Dekpieduloj havas dek krurojn. Multaj specioj havas longan korpon, aliaj tamen havas preskaŭ rondan korpon. La plej malgrandaj dekpieduloj estas longaj ĉirkaŭ 1 mm (plenkreskuloj); la plej grandaj povas atingi pli ol 3 m inkluzive de la kruroj (Macrocheira kaempferi).

 src=
Anotomio de salikoko. P1...P5 estas kruroj utilaj por marŝado, Pl1...Pl5 estas membroj krursimilaj utilaj por naĝado.

La korpo enhavas tri partojn: kapon, torakon kaj abdomenon (kapo kaj torako ofte unuiĝas en "kefalotorako"). Insektoj kaj aliaj artropodoj enhavas precize la samajn tri partojn; tamen, la torako de Insektoj konsistas nur el tri segmentoj kun kruroj kaj neniu senkrura; tiu de Dekpieduloj el ok segmentoj, kvin kun kruroj kaj tri kun aliformaj membroj. Ĉiu segmento havas nur unu paron da membroj.

La abdomeno de Dekpieduloj ofte enhavas pluajn membrojn similajn al kruroj, sed ili ne utilas al marŝado, tamen al spirado kaj al naĝado.

En kelkaj dekpieduloj, nur ok kruroj funkcias por la marŝado, kaj du estas ŝanĝataj en pinĉilojn. Tio okazas ekzemple en la kraboj kaj en la omaroj.

Vivmedio

Ĉiuj dekpieduloj bezonas akvan medion. Pluraj specioj de kraboj povas eliri akvon dum iom da tempo, sed ne ĉiamdaŭre. Nur la genroj Birgus kaj Coenobita pasigas sian plenkreskulan vivon surtere; tamen iliaj larvoj vivas en maro.

Plejparte, la dekpieduloj vivas sur la marfondo; malmultaj specioj naĝas, paŝas sur la rifoj apud la marbordo aŭ vivas en sensala akvo.

Klasifiko

La ordo Decapoda (Dekpieduloj) estas kutime dividata en du subordojn:

  • Dendrobranchiata ("arbaj brankoj"), kiu enhavas ĉ. 500 speciojn similajn al salikokoj (sed ne la verajn salikokojn)
  • Pleocyemata, kiu enhavas la ceterajn speciojn (ĉ. 15mil).

La du subordoj havas brankojn kun malsama aspekto. Ili ankaŭ diferencas pro la metodo demeti ovojn: la Dendrobranchiata demetas ilin en akvon sen protekto, la Pleocyemata retenas ilin iom da tempo ĉe la abdomenaj membroj.

Pleocyemata estas dividata en plurajn "infraordojn":[1]

Evolua historio

 src=
Fosilio de ĵurasia dekpiedulo (Cyclerion)

La plej antikvaj fosilioj de Dekpieduloj apartenas al Devonio (Palaeopalaemon). Supozeble, Dekpieduloj devenis de Phyllocarida; Echinocaris kaj Palaeopemphix estis transiraj specioj.[2]

Graveco por la homaro

 src=
La dekpieduloj de la genro Penaeus estas tre bredataj

Multaj dekpieduloj estas manĝeblaj kaj ofte estas taksataj tre bonaj: ekzemple palinuroj, omaroj, kraboj, salikokoj, kankroj ktp.

Oni bredas kelkajn speciojn: pandalegojn Penaeus vannamei kaj Penaeus monodon (respektive 3 milionoj da t kaj 800mil t en 2013[3]); Ĉinan lankruran krabon (Eriocheir sinensis - 700mil t en 2013[3]); Luizianan kankron (Procambarus clarkii, 600mil t en 2013[3]); ktp.

Ankaŭ oni kaptas multajn dekpiedulojn en naturo: la plej kaptitaj en 2013 estis anoj de la specio Acetes japonicus, aspektantaj kiel etaj salikokoj (600mil t[3]). Sume oni kaptas pli ol 6 milionoj da t ĉiujare (2013[3]).

Notoj

  1. Ni donas la liston de S. De Grave kaj aliaj - A Classification of Living and Fossil Genera of Decapod Crustaceans - Raffles Bull. Zool. - 2009 angle.
  2. angle Universitato de Bristolo - Decapods - Fossil record and evolution
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 angle FAO - Yearbook of Fishery Statistics Yearbook of Fishery Statistics
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Vikipedio aŭtoroj kaj redaktantoj
original
visit source
partner site
wikipedia EO

Dekpieduloj: Brief Summary ( Esperanto )

provided by wikipedia EO

Dekpieduloj aŭ Dekapodoj, en latina scienca Decapoda (elparolu: Dekapoda, el la greka deka = dek kaj podos = piedo), estas ordo de Malakostrakoj tre grava por la homaro.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Vikipedio aŭtoroj kaj redaktantoj
original
visit source
partner site
wikipedia EO

Decapoda ( Spanish; Castilian )

provided by wikipedia ES

Los decápodos (Decapoda, del griego δέκα déka, 'diez' y πούς, podós, 'pie') son un orden de crustáceos dentro de la clase Malacostraca, con muchos grupos familiares, como cangrejos y centollas (Brachyura), langostas (Palinuridae), bogavantes y cigalas (Nephropidae), camarones (Caridea), langostinos (Dendrobranchiata), entre otros. Los decápodos pueden ser depredadores, herbívoros, omnívoros, detritívoros y carroñeros.

Anatomía

Como su nombre lo indica, todos los decápodos tienen diez patas; son los últimos cinco de los ocho pares de apéndices torácicos característicos de los crustáceos. Los tres primeros pares funcionan como piezas bucales, denominándose maxilípedos al resto de pereiopodos. En muchos decápodos, sin embargo, un par de patas tienen pinzas alargadas; la pinza se llama quela, por lo que esas patas pueden llamarse quelípedos. Otros apéndices se encuentran en el pleon o abdomen, donde cada segmento posee un par de pleópodos birrámeos, de los cuales los últimos forman parte de la cola (junto con el telson) y son llamados urópodos.

Clasificación

La clasificación del orden Decapoda depende de la estructura de los branquias y de las patas, y del modo en que sus larvas se desarrollan, dando lugar a dos subórdenes:

Los camarones (incluyendo muchas especies coloquialmente llamadas "camaroncitos", tales como camarón blanco son Dendrobranchiata. Los grupos restantes, incluyen verdaderos camarones, son los Pleocyemata.

La siguiente clasificación al nivel de superfamilias sigue a Martin y Davis,[1]​ con cambios basados en recientes estudios morfológicos y moleculares.[2][3][4]

 src=
Langostino blanco, Litopenaeus vannamei.
 src=
Camarón limpiador, Periclimenes yucatanicus.
 src=
Langosta roja, Panulirus interruptus.
 src=
Cangrejo azul, Callinectes sapidus.

Orden Decapoda Latreille, 1802

Referencias

  1. Martin, J.W. & Davis, G.E. (2001). An Updated Classification of the Recent Crustacea]. Natural History Museum of Los Angeles County. Archivado desde el original el 29 de diciembre de 2009. Consultado el 18 de noviembre de 2009.
  2. Dixon, C. J., F. R. Schram & S. T. Ahyong (2004). «A new hypothesis of decapod phylogeny». Crustaceana 76 (8): 935-975.
  3. Porter, M. L., M. Pérez-Losada & K. A. Crandall (2005). «Model-based multi-locus estimation of decapod phylogeny and divergence times». Molecular Phylogenetics and Evolution 37: 355-369.
  4. WoRMS, ed. (2014). «Decapoda». Marinespecies (en inglés). Consultado el 18 de diciembre de 2014.
  5. Systema Brachyurorum: Part 1. An Annotated checklist of extant Brachyuran crabs of the world Raffles Bulletin of Zoology, 2008, 286pp.

 title=
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autores y editores de Wikipedia
original
visit source
partner site
wikipedia ES

Decapoda: Brief Summary ( Spanish; Castilian )

provided by wikipedia ES

Los decápodos (Decapoda, del griego δέκα déka, 'diez' y πούς, podós, 'pie') son un orden de crustáceos dentro de la clase Malacostraca, con muchos grupos familiares, como cangrejos y centollas (Brachyura), langostas (Palinuridae), bogavantes y cigalas (Nephropidae), camarones (Caridea), langostinos (Dendrobranchiata), entre otros. Los decápodos pueden ser depredadores, herbívoros, omnívoros, detritívoros y carroñeros.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autores y editores de Wikipedia
original
visit source
partner site
wikipedia ES

Kümnejalalised ( Estonian )

provided by wikipedia ET

Kümnejalalised (Decapoda) on selts kõrgemaid vähke.

Nende hulgas on jõevähid, krabid, krevetid ja garneelid.

Mitmed sellesse rühma kuuluvad vähid omavad suurt töönduslikku tähtsust.

Enamik kümnejalalisi on raisasööjad.

Süstemaatika

Tänapäeval jagatakse kümnejalalised sõltuvalt lõpuste ja jalgade ehitusest ning vastsestaadiumitest kahte alamseltsi:

Eesti liikidega sugukonnad

  • Alpheidae
  • Alvinocarididae
  • Astacidaejõevähklased
  • Atyidae
  • Cambaridae
  • Cancridae
  • Cheiragonidae
  • Crangonidae
  • Galatheidae
  • Geryonidae
  • Grapsidae
  • Hippolytidae
  • Leucosiidae
  • Lithodidae
  • Nephropidae
  • Ocypodoidea
  • Oplophoridae
  • Oregoniidae
  • Orithyiidae
  • Palaemonidaekrevetlased
  • Palinuridae
  • Pandalidae
  • Panopeidae
  • Parastacidae
  • Penaeidae
  • Pisidae
  • Polybiidae
  • Polychelidae
  • Portunidae
  • Potamonidaejõekrabilased
  • Pseudothelphusidae
  • Scyllaridae
  • Sesarmidae
  • Solenoceridae
  • Stylodactylidae
  • Typhlocarididae
  • Varunidae

Teisi sugukondi

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Vikipeedia autorid ja toimetajad
original
visit source
partner site
wikipedia ET

Kümnejalalised: Brief Summary ( Estonian )

provided by wikipedia ET

Kümnejalalised (Decapoda) on selts kõrgemaid vähke.

Nende hulgas on jõevähid, krabid, krevetid ja garneelid.

Mitmed sellesse rühma kuuluvad vähid omavad suurt töönduslikku tähtsust.

Enamik kümnejalalisi on raisasööjad.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Vikipeedia autorid ja toimetajad
original
visit source
partner site
wikipedia ET

Decapoda ( Basque )

provided by wikipedia EU

Decapoda (greziera: hamar hanka) krustazeo ordena bat dira, Malacostraca klasearen barruan. Oso ezagunak diren taldeak ditu bere baitan, adibidez Brachyura (karramarroak, txangurruak...), Nephropidae (otarrainak) eta Dendrobranchiata (izkirak).

Dekapodo guztiek 10 hanka dituzte. Krustazeo guztiek dituzten 16 apendize torazikoen artean azken 10ak dira. Lehenengo hiru pareek ahoan erabiltzen dituzte eta horregatik maxilipedo deitzen zaie. Decapoda askok, ordea, aurreko hankak pintza bezala erabiltzen dituzte.

Familiak

Familia Irudia Acanthephyridae
HymenodoraGlacialis.jpg
Aciculopodidae Acidopsidae Aegeridae
Aeger elegans fossil.jpg
Aeglidae
Aegla sp. from Nahuel Huapi Lake, Bariloche, Argentina.jpg
Aethridae
Hepatus epheliticus.jpg
Agostocarididae Albuneidae
Sand critter.JPG
Alpheidae
Alpheus distinguendus.jpg
Alvinocarididae
Alvinocaris.jpg
Anacalliacidae Anchistioididae Aphanodactylidae
Pinnotheres pisum.jpg
Aristeidae
Fish4525 - Flickr - NOAA Photo Library.jpg
Astacidae
Crayfisch Astacus astacus.jpg
Atelecyclidae
Atelecyclus rotundatus.jpg
Atyidae
Caridina japonica.jpg
Axianassidae Axiidae
Mud lobster.jpg
Barbouriidae
Marine isopods collected in the Philippines by the U.S. fisheries steamer Albatross in 1907-08 (1910) (14783571592).jpg
Basinotopidae Bathycalliacidae Bathypalaemonellidae Belliidae
Bellia picta.jpg
Benthesicymidae
Palaeobenthesicymus libanensis reconstruction.png
Blepharipodidae
Blepharipoda.jpg
Brankocleistostomidae Bresiliidae Brusiniidae Bucculentidae Bythograeidae
Austinograea yunohana cropped.jpg
Calappidae
Calappa japonica.jpg
Callianassidae
Pestarella tyrrhena.jpg
Callianideidae
Callianidea typa.jpg
Callianopsidae Calocarididae Camarocarcinidae Cambaridae
Procambarus clarkii.jpg
Camptandriidae Campylonotidae Cancridae
Cancer pagurus.jpg
Cancrinidae
Cancrinos claviger.JPG
Carcineretidae Carcinidae
Liocarcinus navigator.jpg
Carcinoplacidae Carinocarcinoididae Carpiliidae
Crab Carpilius convexus edit1.jpg
Carpopenaeidae Catoptridae Cenomanocarcinidae Chasmocarcinidae Cheiragonidae
Erimacrus isenbeckii.jpg
Chilenophoberidae Chimaerastacidae Chirostylidae
Eumunida picta.jpg
Christmaplacidae
Harryplax severus holotype.jpg
Clytiopsidae Coenobitidae
Bernard l'hermite.JPG
Coleiidae
Coleia mediterranea.JPG
Componocancridae Conleyidae Coralaxiidae Crangonidae
Crangon crangon.jpg
Cricoidoscelosidae Crossotonotidae Cryptochiridae
Galle de Hapalocarcinus marsupialis dans Pocillopora.JPG
Ctenochelidae Cyclodorippidae Cymonomidae
FMIB 46962 Cymonomus granulatus (A M-Edw), 800 metres de profondeur.jpeg
Dacryopilumnidae Dairidae
Specimen of Daira perlata.JPG
Dairoididae Dakoticancridae
Avitelmessus grapsoides.JPG
Daldorfiidae Desmocarididae Diaulacidae Diogenidae
Diogenes pugilator.jpg
Disciadidae Domeciidae
Bonite-crustacés-pl02.jpg
Dorippidae
Paradorippe granulata - National Museum of Nature and Science, Tokyo - DSC06758.JPG
Dotillidae
Kometsukigani 06g0139v.jpg
Dromiidae
Dromia personata.jpg
Dynomenidae
Dynomène de Latreille (Dynomene hispida).jpg
Eiconaxiidae Eiconaxiopsididae Enoplometopidae
Enoplometopus antillensis01.jpg
Eocarcinidae Epialtidae
Libinia emarginata.png
Eriphiidae
Eriphia verrucosa (2).JPG
Erymidae
Eryma mandelslohi (Krebs) - Oberer Brauner Jura - Bissingen unter Teck.jpg
Eryonidae
Eryon cuvieri Solnhofen.jpg
Scyllaridae
Scyllarides latus.jpg
Ethusidae
Ethusidae - Ethusa mascarone.JPG
Etyidae Etyiidae Eucalliacidae Eugonatonotidae Eumedonidae Eumunididae
Eumunida picta.jpg
Euryplacidae
Orbitoplax weaveri 01 SR EC 07-01-05.jpg
Euryrhynchidae Feldmanniidae Galatheacarididae Galenidae
Specimen of Halimede tyche in National Museum of Natural Science in Taiwan.jpg
Gastrodoridae Gatuniidae Gecarcinidae
Gecarcinus quadratus (Nosara).jpg
Gecarcinucidae
Parath convex 060324-4042 ckup.jpg
Geryonidae
Chaceon affinis.jpg
Glaessnericarididae Glaessneropsidae Glypheidae
Neoglyphea inopinata cropped.JPG
Glyphocrangonidae
Glyphocrangon spinulosa.jpg
Glyptograpsidae Gnathophyllidae
Bumblebee Shrimp.jpg
Goneplacidae
Goneplax rhomboides 2.jpg
Goniochelidae Goniodromitidae Gourretiidae Grapsidae
Sally lightfoot crab.jpg
Hapalogastridae
Placetron-Cribrinopsis.jpg
Heloeciidae
Semaphore crab-Heloecius cordiformis.JPG
Hepatidae
Hepatus epheliticus.jpg
Hexapodidae Hippidae
Emeritaanaloga.jpg
Hippolytidae
P1030755.JPG
Homolidae
Paromola cuvieri.jpg
Homolodromiidae
Dicranodromia mahieuxii.jpg
Hymenoceridae
Harlequin Shrimp 1.jpg
Hymenosomatidae
Amarinus lacustris.png
Hypothalassiidae
Hypothalassia armata.JPG
Ibericancridae Inachidae
Inachus dorsettensis.jpg
Inachoididae
Fish4520 - Flickr - NOAA Photo Library.jpg
Iphiculidae Kakaducarididae Lithodidae
Spiny king crab md.jpg
Kiwaidae
Kiwa hirsuta.jpg
Konidromitidae Corystidae
Corystes cassivelaunus 1.jpg
Kuwaitupogebiidae Laomediidae Latreilliidae
Eplumula phalangium 02.jpg
Lazarocleistostomidae Lecythocaridae Leucosiidae
Ebalia tumefacta.jpg
Lipkecallianassidae Lithophylacidae Litocheiridae Litogastroidae Lomisidae
Lomis hirta Graham Milledge.jpeg
Longodromitidae Longusorbiidae Luciferidae
Photonectes margarita.jpg
Lyreididae Lysmatidae Macromaxillocarididae Macrophthalmidae
Yamatoosagani 07h9903c.jpg
Macropipidae
Etrille(Necora).jpg
Majidae
Sheepcrab 300.jpg
Mamaiidae Marocarcinidae Martinocarcinidae Mathildellidae
Branchioplax washingtoniana 01 SR EC 07-01-13.jpg
Matutidae
Kinsengani0905-1.jpg
Mcrocarcinidae Mecochiridae Menippidae
Tasmanian Giant Crab.jpg
Mesochiridae Meticonaxiidae Micheleidae Mictyridae
Soldier crab Croajingolong.jpg
Mithracidae
Spongy Decorator Crab (11713749685).jpg
Mithracitidae Munididae
Cervimunida princeps (Squat lobster).jpg
Munidopsidae
Shinkaia crosnieri by OpenCage.jpg
Necrocarcinidae Nematocarcinidae
Guide to the Crustacea, Arachnida, Onychophora and Myriopoda exhibited in the Department of Zoology, British Museum (Natural History) (1910) (14759486446).jpg
Neoglypheidae Nephropidae
KreeftbijDenOsse.jpg
Nephropsidae Nodoprosopidae Ocypodidae
FloridaGhostCrab.jpg
Ogyrididae
Ogyrides alphaerostris.png
Oplophoridae
Fish4539 - Flickr - NOAA Photo Library.jpg
Oregoniidae
Spider Crabs Fighting.JPG
Orithopsidae Orithyiidae Palinuridae
California spiny lobster.JPG
Ovalipidae Oziidae
Ozius truncatus.JPG
Paguridae
Pagurus bernhardus.jpg
Palaemonidae
Pederson's Shrimp.jpg
Palaeocorystidae Palaeopentachelidae Palaeoxanthopsidae Paleoxanthopsidae Palicidae Pandalidae
Pandborealisind.jpg
Panopeidae
Dyspanopeus sayi.jpg
Parapaguridae
Parapagurus pilosimanus.png
Parapylochelidae Parastacidae
Cherax destructor (Cyan yabby).jpg
Parathelphusidae
Parath convex 060324-4042 ckup.jpg
Parthenopidae
Parthenope validus subsp. laciniatus (Platylambrus laciniata) - National Museum of Nature and Science, Tokyo - DSC06759.JPG
Pasiphaeidae
Pasiphaea sivado 1.JPG
Pemphicidae Penaeidae
Penaeus monodon.jpg
Percnidae Phyllotymolinidae Physetocarididae Pilumnidae
Pilumnus hirtellus.jpg
Pilumnoididae
Sponge with crab PB198262.JPG
Pinnotheridae
Pinnotheres pisum.jpg
Pirimelidae
Pirimela denticulata.jpg
Pisidae
Fish4560 - Flickr - NOAA Photo Library.jpg
Plagusiidae
Percnon gibbesi Linosa 053.jpg
Planopilumnidae Platychelidae Platykottidae Platythelphusidae Platyxanthidae
Platyxanthus crenulatus.jpg
Pleopteryxidae Polybiidae
Etrille(Necora).jpg
Polychelidae
Polycheles sculptus.jpg
Porcellanidae
Petrolisthes elongatus (New Zealand half crab).JPG
Portunidae
Liocarcinus depurator.jpg
Potamidae
Potamon fluviatile02.jpg
Potamonautidae
Freshwater crab - Potamonautidae.jpg
Potamonidae Poupiniidae Priscinachidae Procaridae Procarididae
Procaris Ascensionis.jpg
Processidae
Processa sp. (canaliculata à confirmer).jpg
Progeryonidae Prosopidae Protastacidae Psalidopodidae
PsalidopusSpiniventrisRay.jpg
Psammocarcinidae Pseudochelidae Pseudogourretiidae Pseudorhombilidae Pseudothelphusidae
Guinotia dentata.jpg
Pseudoziidae Ptenoplacidae Pylochelidae
PylochelesMiersiiRay.jpg
Pylojacquesidae Raninidae
Lyreidus tridentatus.jpg
Retroplumidae
Retroplumidae - Retropluma craverii.JPG
Retrorsichelidae Rhynchocinetidae
Rhynchocinetes sp.jpg
Scalopidiidae Schobertellidae Sergestidae
Acetes japonicus 01 bottle from Japan.JPG
Sesarmidae
Chiromantes haematocheir.jpg
Sicyoniidae
Sicyonia carinata.jpg
Solenoceridae
Fish4543 - Flickr - NOAA Photo Library.jpg
Sotoplacidae Sphaerodromiidae Spongicolidae
Stenopus hispidus (high res).jpg
Galatheidae
Galathea intermedia.jpg
Stenochiridae
Pseudastacus pustulosus.JPG
Stenopodidae
Stenopus spinosus.jpg
Sternostylidae Strahlaxiidae
Neaxius acanthus - 2.JPG
Stylodactylidae Sundathelphusidae Symethidae Synaxidae
Blind furry lobster.jpg
Tanaocheleidae Tanaochelidae Tanidromitidae Tetrachelidae Tetraliidae Thalassinidae
Thalassina anomala.JPG
Thalassocarididae Thaumastochelidae Thiidae
Thia scutellata.jpg
Thomassiniidae Thoridae
Eualus (YPM IZ 069930).jpeg
Tithonohomolidae Torynommatidae Trapeziidae
Trapezia tigrina - Red Spotted Guard Crab.jpg
Tricarinidae Trichodactylidae
F de Castelnau-crustacésPl02.jpg
Trichopeltariidae Tumidocarcinidae
Pulalius.jpg
Tychidae Typhlocarididae
Typhlocaris galilea - plate from Transactions of the Linnean Society of London - CROP.jpg
Ucididae
Ucides cordatus in Saubara, Bahia.jpg
Udorellidae Uncinidae
Uncina.JPG
Upogebiidae
Upogebia deltaura.jpg
Varunidae
Hamagani0811.jpg
Venipaguridae Vultocinidae Xanthidae
Xantho incisus.jpg
Xenograpsidae
Specimen of Xenograpsus testudinatus-2.JPG
Xenophthalmidae Xiphocarididae Zanthopsidae
Harpactocarcinus.jpg
(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.log.warn("Gadget "ErrefAurrebista" was not loaded. Please migrate it to use ResourceLoader. See u003Chttps://eu.wikipedia.org/wiki/Berezi:Gadgetaku003E.");});
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipediako egileak eta editoreak
original
visit source
partner site
wikipedia EU

Decapoda: Brief Summary ( Basque )

provided by wikipedia EU

Decapoda (greziera: hamar hanka) krustazeo ordena bat dira, Malacostraca klasearen barruan. Oso ezagunak diren taldeak ditu bere baitan, adibidez Brachyura (karramarroak, txangurruak...), Nephropidae (otarrainak) eta Dendrobranchiata (izkirak).

Dekapodo guztiek 10 hanka dituzte. Krustazeo guztiek dituzten 16 apendize torazikoen artean azken 10ak dira. Lehenengo hiru pareek ahoan erabiltzen dituzte eta horregatik maxilipedo deitzen zaie. Decapoda askok, ordea, aurreko hankak pintza bezala erabiltzen dituzte.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipediako egileak eta editoreak
original
visit source
partner site
wikipedia EU

Kymmenjalkaiset ( Finnish )

provided by wikipedia FI

Kymmenjalkaiset (myös kymmenjalkaiset ravut) (Decapoda) on suurin kuoriäyriäisten lahkoista. Siihen kuuluvat useimmat suurikokoiset äyriäiset ja se sisältää lähes kaikki ravinnoksi hyödynnettävät äyriäislajit. Monet ravut, hummerit ja langustit ovat kulinaarisia herkkuja. Katkaravuilla taas on suuri taloudellinen merkitys perusravintona.

Kymmenjalkaisten nimi viittaa kävelyraajojen lukumäärään, joita on keskiruumiissa viisi paria. Pareista etumainen muodostaa usein suuret sakset. Näiden edessä on vielä kolme paria suuosiksi muodostuneita leukaraajoja. Takaruumiin raajat (pleopodit) taas toimivat uintieliminä tai munien kantolaitteena. Viimeisten jaokkeiden raajat, uropodit, muodostavat pyrstön päättökilven (telson) kanssa pyrstöviuhkan. Kymmenjalkaisten silmät ovat varrelliset. Lajien koko vaihtelee suurimmasta niveljalkaisesta jättiläistaskuravusta, jonka saksien väli on lähes neljä metriä, muutamien millien kokoisiin lajeihin.

Kymmenjalkaisia tunnetaan yli 14 700 nykyisin elävää lajia.

 src=
Kymmenjalkaisten kirjoa (Ernst Haeckel 1904)

Luokittelu

Kymmenjalkaisten luokittelun perusjako pohjautuu kidusten ja raajojen rakenteeseen sekä toukkien kehitystapaan. Näiden perusteella erotellaan kaksi alalahkoa, Dendrobranchiata ja Pleocyemata.

Dendrobranchiata-alalahkossa, johon kuuluu noin 540 lajia, kidukset ovat haaroittuneet ja naaras yleensä laskee munat veteen, jossa ne hedelmöittyvät ja niistä kehittyy naupliustoukkia. Pleocyemata-alalahkossa kidukset taas ovat yksinkertaisen levy- tai rihmamaiset, ja naaras kantaa munia takaruumiinsa alla, kunnes niistä kehittyy zoeatoukkia.[1] Pleocyemata-alalahko jaetaan edelleen 7–10 osalahkoon ja noin 50 yläheimoon.

Dendrobranchiata-alalahkon äyriäiset tunnetaan katkarapuina (mm. jättikatkaravut), mutta "varsinaisten katkarapujen" osalahko Caridea kuuluu toiseen alalahkoon. Katkaravut ei siis ole luonnollinen biologisen luokituksen yksikkö.

Suurimmat kymmenjalkaisten ryhmät (osalahkot) ovat taskuravut (Brachyura; 6559 lajia), Caridea-katkaravut (3268 lajia) sekä erakkoravut (Anomura; 2451 lajia).

Suomen lajit

Suomessa kymmenjalkaisten lahkon lajeja on tavattu yhdeksän,[2] joista valtaosa on vieraslajeja

Lähteet

  1. Mikkola, K. (toim.) Maailman eläimet. Selkärangattomat. Otava 1989.
  2. Silfverberg (1999) A provisional list of Finnish Crustacea. Memoranda Soc. Fauna Flora Fennica 75, 15–37
  3. http://www.itameriportaali.fi/fi/tietoa/sanakirja/fi_FI/palaemon_elegans/
  4. http://www.ymparisto.fi/default.asp?contentid=365387&lan=fi
  5. http://www.ymparisto.fi/default.asp?contentid=365387&lan=fi
Tämä eläimiin liittyvä artikkeli on tynkä. Voit auttaa Wikipediaa laajentamalla artikkelia.
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedian tekijät ja toimittajat
original
visit source
partner site
wikipedia FI

Kymmenjalkaiset: Brief Summary ( Finnish )

provided by wikipedia FI

Kymmenjalkaiset (myös kymmenjalkaiset ravut) (Decapoda) on suurin kuoriäyriäisten lahkoista. Siihen kuuluvat useimmat suurikokoiset äyriäiset ja se sisältää lähes kaikki ravinnoksi hyödynnettävät äyriäislajit. Monet ravut, hummerit ja langustit ovat kulinaarisia herkkuja. Katkaravuilla taas on suuri taloudellinen merkitys perusravintona.

Kymmenjalkaisten nimi viittaa kävelyraajojen lukumäärään, joita on keskiruumiissa viisi paria. Pareista etumainen muodostaa usein suuret sakset. Näiden edessä on vielä kolme paria suuosiksi muodostuneita leukaraajoja. Takaruumiin raajat (pleopodit) taas toimivat uintieliminä tai munien kantolaitteena. Viimeisten jaokkeiden raajat, uropodit, muodostavat pyrstön päättökilven (telson) kanssa pyrstöviuhkan. Kymmenjalkaisten silmät ovat varrelliset. Lajien koko vaihtelee suurimmasta niveljalkaisesta jättiläistaskuravusta, jonka saksien väli on lähes neljä metriä, muutamien millien kokoisiin lajeihin.

Kymmenjalkaisia tunnetaan yli 14 700 nykyisin elävää lajia.

 src= Kymmenjalkaisten kirjoa (Ernst Haeckel 1904)
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedian tekijät ja toimittajat
original
visit source
partner site
wikipedia FI

Decapoda ( French )

provided by wikipedia FR

Les Decapoda (du grec déca, dix, et pous, podos, pied) sont par définition des crustacés possédant 5 paires de pattes. Cet ordre comprend notamment quelques crustacés bien connus, tels que les galathées, les crabes, les crevettes, les écrevisses ou encore les homards et langoustes. On les qualifie dans le langage courant de décapodes, terme qui désigne également le groupe des Sepiida, des mollusques céphalopodes.

Écologie

Les Decapoda sont des animaux principalement carnassiers, charognards ou détritivores.

La plupart sont marins. Certains, comme les écrevisses, vivent en eau douce et d'autres, comme le crabe de cocotier, mènent une existence terrestre, dans des endroits humides.

Anatomie

Les décapodes ont ordinairement la tête et la région thoracique soudées en une masse commune, ou céphalothorax, revêtue d'une carapace solide et d'une grande résistance.

Leur carapace est très calcifiée.

Leurs appendices thoraciques comprennent trois paires de pattes-mâchoires ou maxillipèdes, et seulement cinq paires de pattes locomotrices ou péréiopodes. De ces dernières est tiré le nom des décapodes. La formule appendiculaire est (2+1+2) + (3+5) + 6. C'est le type le mieux équilibré.

Les branchies sont portées par les pattes thoraciques et protégées, de chaque côté du corps, par un repli de la carapace délimitant une chambre branchiale. Des parties spéciales des membres y assurent une circulation d'eau.

L'estomac, souvent subdivisé en deux parties appelées estomac cardiaque et estomac pylorique, est prolongé par l'intestin moyen et accompagné d'un important hépatopancréas, glande qui synthétise les principales enzymes digestives. L'estomac cardiaque comporte un appareil masticateur (moulin gastrique) formé de pièces chitineuses épaissies très mobiles, parfois calcifiées en certaines régions qui forment des sortes d'osselets[2].

Le système artériel est bien développé.

Le système nerveux est plus ou moins condensé, et parfois réduit, comme chez le crabe, à une seule masse thoracique rattachée aux ganglions cérébroïdes.

Les yeux sont pédonculés et très mobiles en tous sens. Les décapodes sont des podophtalmes.

L'abdomen peut être très long, comme les homards, ou très court, comme chez les tourteaux.

La larve caractéristique du décapode et de beaucoup de crustacés est le nauplius.

Systématique

Place des décapodes dans le règne animal

Place des Decapoda dans le règne animal
  • Les types d'organisation présentés ici sont des grades évolutifs ne correspondant généralement pas à des groupes monophylétiques, mais paraphylétiques (ne comportant pas tous les descendants d'un même ancêtre — exemple : les descendants d'ancêtres vermiformes ne sont pas tous aujourd'hui des vers, etc.).
  • En jaune : les principales explosions radiatives.
> Unicellulaires procaryotes (cellule sans noyau)Échinodermes : Oursins, Crinoïdes, Concombres de mer, étoiles de mer et ophiuresBivalves (coquillages) > Unicellulaires Eucaryotes (cellules à noyau)Gastéropodes (escargots, limaces, etc.) > Éponges (organisme multicellulaire)MollusquesCéphalopodes (pieuvres, seiches) > Polype : hydres, coraux et méduses > Vers (mobilité et tube digestif) bilatériensTrilobites (de deux à 24 pattes — éteint) > Poissons agnathes (sans mâchoire)Arthropodes primitifs type myriapodes (beaucoup de pattes)Décapodes : crabes et écrevisses (dix pattes) > Poissons primitifs (poissons cartilagineux) ♦ Arachnides : araignées, scorpions et acariens (huit pattes)Libellules > Poissons typiques (poissons osseux) ♦ Serpents > Hexapodes (à six pattes) : Insectes type Apterygota (primitifs sans ailes)Blattes, mantes, termites > Poissons type Sarcopterygii (à nageoires charnues)Dinosaures (éteint)Orthoptères (sauterelles, grillons) > Tétrapodes primitifs (type Amphibiens) ♦ CrocodilesMarsupiauxHémiptères (punaises, cigales…) > Reptiles primitifs (Amniotes de type Lézards) ♦ TortuesInsectivores (Taupes, Hérissons…) ♦ Coléoptères (hannetons, coccinelles…) ♦ OiseauxChiroptères (Chauves-Souris)Hyménoptères (abeilles, guêpes, fourmis) ♦ PrimatesDiptères (mouches) > Mammifères primitifs type monotrèmesRongeurs et Lagomorphes (lapins)Lépidoptères (papillons)Carnivores ♦ ♦ Ongulés

Classification

 src=
Une langouste Panulirus argus.
 src=
Crabe terrestre Ocypode quadrata
 src=
Le Crabe du cocotier (Birgus latro) est le plus gros arthropode terrestre.
 src=
Lithodes santolla, un « crabe royal »

Les Décapodes représentent un ordre de crustacés de la classe Malacostraca. L'ordre des décapodes a été créé par Pierre André Latreille (1762-1833) en 1802.

On les divise traditionnellement en macroures, à abdomen très développé, comme l'écrevisse, le homard et la langouste ; et brachyures, à abdomen court et souvent replié sous le thorax, comme le crabe-tourteau.

Ils sont divisés en deux sous-ordres en fonction de la morphologie des branchies et du mode de gestation :

et un genre de classification incertaine : Charassocarcinus Van Straelen, 1925

Auparavant, ils étaient classés en deux sous-ordres appelés Natantia, ou décapodes nageurs, et Reptantia, ou décapodes marcheurs.

Selon World Register of Marine Species (1 avril 2015)[3] :

Classification alternative :

Phylogénie

Le cladogramme ci-dessous résulte de l'analyse de Wolfe et al., 2019[4].

Decapoda

Dendrobranchiata (crevettes) Litopenaeus setiferus.png


Pleocyemata

Stenopodidea (crevettes boxeuses) Spongicola venustus.png




Procarididea



Caridea (vraie crevette) Macrobrachium sp.jpg




Reptantia (décapodes rampants/marchants)

Achelata (langoustes, cigales de mer) Panulirus argus.png




Polychelida (crustacés benthiques)



Astacidea (homards, écrevisses) Lobster NSRW rotated2.jpg






Axiidea (crevettes de boue, crevettes fantômes ou crevettes fouisseuses)




Gebiidea (langoustes et crevettes de boue )




Anomura (bernard-l'ermite et autres) Coenobita variabilis.jpg



Brachyura (crabes) Charybdis japonica.jpg








Galerie de photographies

Voir aussi

Références taxinomiques

Notes et références

  1. Integrated Taxonomic Information System (ITIS), www.itis.gov, CC0 https://doi.org/10.5066/F7KH0KBK, consulté le 1 avril 2015
  2. (en) D.R. Khanna, Biology of ArthropodaDiscovery Publishing House, Discovery Publishing House, 2004, p. 6
  3. World Register of Marine Species, consulté le 1 avril 2015
  4. Joanna M. Wolfe, Jesse W. Breinholt, Keith A. Crandall, Alan R. Lemmon, Emily Moriarty Lemmon, Laura E. Timm, Mark E. Siddall et Heather D. Bracken-Grissom, « A phylogenomic framework, evolutionary timeline and genomic resources for comparative studies of decapod crustaceans », Proceedings of the Royal Society B, vol. 286, no 1901,‎ 24 avril 2019 (PMID , DOI Accès libre, lire en ligne)
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Auteurs et éditeurs de Wikipedia
original
visit source
partner site
wikipedia FR

Decapoda: Brief Summary ( French )

provided by wikipedia FR

Les Decapoda (du grec déca, dix, et pous, podos, pied) sont par définition des crustacés possédant 5 paires de pattes. Cet ordre comprend notamment quelques crustacés bien connus, tels que les galathées, les crabes, les crevettes, les écrevisses ou encore les homards et langoustes. On les qualifie dans le langage courant de décapodes, terme qui désigne également le groupe des Sepiida, des mollusques céphalopodes.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Auteurs et éditeurs de Wikipedia
original
visit source
partner site
wikipedia FR

Decapoda ( Irish )

provided by wikipedia GA

Ord mór crústach, ainmhithe mara den chuid is mó, a mbíonn 3 phéire cos tóracsach acu, mionathraithe ina ladhracha (gialltroithigh) i gcomhair ite, agus 5 phéire cos siúil. An cumhdach adharcach (blaosc) comhtháite ar feadh na droma chun seomra giolbhach a sholáthar os cionn bun na gcos. Timpeall 10,000 speiceas beo, ina measc na portáin, na gliomaigh, agus na ribí roibéis.

 src=
Tá an t-alt seo bunaithe ar ábhar as Fréamh an Eolais, ciclipéid eolaíochta agus teicneolaíochta leis an Ollamh Matthew Hussey, foilsithe ag Coiscéim sa bhliain 2011. Tá comhluadar na Vicipéide go mór faoi chomaoin acu beirt as ucht cead a thabhairt an t-ábhar ón leabhar a roinnt linn go léir.


Ainmhí
Is síol ainmhí é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid.
Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh.


license
cc-by-sa-3.0
copyright
Údair agus eagarthóirí Vicipéid
original
visit source
partner site
wikipedia GA

Decapoda: Brief Summary ( Irish )

provided by wikipedia GA


Ainmhí Is síol ainmhí é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid.
Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh.


license
cc-by-sa-3.0
copyright
Údair agus eagarthóirí Vicipéid
original
visit source
partner site
wikipedia GA

Decápodos ( Galician )

provided by wikipedia gl Galician

A dos decápodos (Decapoda, do grego δέκα déka, "dez" e πούς, ποδός poús, podós, "pé") é unha orde de crustáceos dentro da clase dos malacostráceos (Malacostraca), que comprende moitos grupos, como cangrexos, nécoras e centolas (braquiúros), lagostas, camaróns etc.

Anatomía

Como o seu nome indica, todos os decápodos teñen dez patas; son os últimos cinco dos oito pares de apéndices torácicos característicos dos crustáceos. Os tres primeiros pares funcionan como pezas bucais, denominándose maxilípedos ao resto de pereiópodos.

En moitos decápodos, porén, un par de patas teñen pinzas alongadas; a pinza chámase quela, polo que esas patas poden chamarse quelípodos.

Outros apéndices encóntranse no pleon ou abdome, onde cada segmento posúe un par de pleópodos birrámeos, dos cales os últimos forman parte da cola (xunto co telson) e son denominados urópodos.

Clasificación

A clasificación da orden depende da estrutura das branquias e das patas, e do modo en que se desenvolven as súas larvas, dando lugar a dúas subordes:

Notas

Véxase tamén


license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autores e editores de Wikipedia
original
visit source
partner site
wikipedia gl Galician

Decápodos: Brief Summary ( Galician )

provided by wikipedia gl Galician

A dos decápodos (Decapoda, do grego δέκα déka, "dez" e πούς, ποδός poús, podós, "pé") é unha orde de crustáceos dentro da clase dos malacostráceos (Malacostraca), que comprende moitos grupos, como cangrexos, nécoras e centolas (braquiúros), lagostas, camaróns etc.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autores e editores de Wikipedia
original
visit source
partner site
wikipedia gl Galician

Deseteronošci ( Croatian )

provided by wikipedia hr Croatian

Deseteronošci (Decapoda), red deseteronogih rakova nastanjenih u slatkim i slanim vodama.

Podjela Decapoda

 src=
Ernst Haeckel: Deseteronošci

Ordo Decapoda Latreille, 1802

Jadranske vrste decapoda

U Jadranu obitavaju brojne vrste koje pripadaju velikom broju porodica a najpoznatije su kozice (nekoliko porodica) i jastozi.

Jastozi ili Palinuridae u jadranu imaju predstavnika jastoga, najcnjenjenijeg u toj porodici, znanstveno nazvan Palinurus elephas

Rakove pucavce (Alpheidae) koji pripadaju nadporodici Alpheoidea karakteriziraju asimetrična kliješta, a pretpostavlja se da kmuniciraju pomoću pucketnja. Jadranu od njih živi mali pucavac (A. dentipes), pucavac crveni (Alpheus glaber), pucavac (Synalpheus gambarelloides), Veliki pucavac (Alpheus macrocheles), sićušni pucavac (Athanas nitescens) i pucavac škrgaš (Automate branchialis).

Rakovi Calappidae ili Crvenopjege rakovice pripadaju nadporodici Calappoidea, a u Jadranu živi Crvenopjegava rakovica Calappa granulata koja se često ulovi u mrežu stajačicu

Porodica mede Callianassidae nekada je pripisivana vlastitoj nadporodici. To su manji račići koji žive zakopani u mulju. lični su karlićima, ali su m luijreva kliješta glomaznija. Glavna vrsta je medo Callianassa tyrrhena, a i u Jadranu još žive Bijeli medo (Callianassa candida), Podzemni medo (Callianassa subterranea), Režnjasti medo (Calliax lobata) i Nazubčani medo (Callianassa denticulata) Rakovi kopači (Atelecyclidae) žive na večim dubinama, žive po rupama i nisu toliko poznati. Porodica pripada ndporodici Cancroidea. U Jadranu žive vrste Okrugli kopač (Atelecyclus rotundatus) i Dlakavi kopač (Atelecyclus undecimdentatus)

Rakovi samci Diogenidae u Jadranu imaju pet predstavnika: kućar, rak samac, moruzgvin samac, diogenov samac i okati rak samac.

Dorippidae ili kratkorepci zadnjim nogama nose predmete sa dna a drže ih poviše oklopa. U Jadranu žive rak nosač Rak nosač (Ethusa mascarone) i Medorippe lanata ili Vuneni kratkorepac.

Dromiidae ili kosmači u Jadranu imaju predstavnika Dromia personata, lokalno nazivan kosmač

Rak žbirac Eriphia verrucosa pripada porodici Eriphiidae, a odlikuje se snažnim kliještima

Rakovi Strigljači (Galatheidae) imaju 9 predstavnika u jadranu a odlikuju se dugim kliještima. Jedan od njih poznat je u narodu kao smrt ili hrapavi hlapić a naraste do 12 cm.

Šuše ili Grapsidae u Jadranu zastupaju rodovi Planes i Pachygrapsus svaka sa jednom vrstom. Rakovi koje poznajemo kao Svijetložućkasta šuša, Šuša biserčica i Šarena šuša ne pripadaju porodici šuša nego porodici Varunidae. U prave šuše pripadaju samo Šuša (Pachygrapsus marmoratus) i [[Pelagična šuša]] (Planes minutus), ali svi oni žive uz hridovitu obalu gdje se često mogu vidjeti i pripadaju nadporodici Grapsoidea.

Laomediidae ili noćna krugala u Jadranu imaju predstavnika Noćno krugalo Jaxea nocturna. Druga vrsta roda Jaxea je Jaxea novaezealandiae koja je opisana tek 1966. a živ uz Novi Zeland.

Porodica Leucosiidae ili ebalie su sitnije vrste koje se danju zakapaju u mulj i pijesak, a noću se izlaze hraniti. U Jadranu živi 7 vrsta

Porodica škampa (Nephropidae) ima dva predstavnika Homarus gammarus (Hlap) i Nephrops norvegicus (Škamp)

Samotnjaci ili Paguridae za razliku od rakova samaca njihova desna kliješta su snažnija i izražajnija. U Jadranu živi višre vrsta kao Dlakavi rak pustinjak, Strašljivi samotanac, Kratkonogi samotanac, Čekinjasti rak pustinjak i drugi.

Parthenopidae ili šestila imaju u sramjeru sa tijelom glomazna kliješta. U Jadranu žive Šestilo, Malo šestilo, Dugoklješto šestilo i Ružićasto malo šestilo.

Runjavci ili Pilumnidae su maleni obalni račići obrasli dlačicama. U jadranu žive Strigljača, Runjavac, Runjavi kliještavac i Strigljačica.

Čuvarkuće ili Pinnotheridae žive u dagnjama, periskama i kamenicama. U vrijeme parenja napuštaju domaćina. Čuvarkuća i Mala čuvarkuća žive u Jadranu.

Porodici sitrovi ili Pirimelidae pripadaju maleni obalni račići sa bodljikavim izraslinama sprijeda na oklopu. U Jadranu žive Šareni zubac i sitar.

Rakovi veslači ili Portunidae imaju spljoštene zadnje noge kojima se ukopavaju u pijesak. U Jadranu ih živi više vrsta: Rak od koće, Graktavac, Kopljanik, Dugonogi veslač, Plavi rak i drugi.

Porodica Upogebiidae ili Karlići nalik su kozicama, a ribari je koriste kao mamac a poznaju ih pod imenima gambor i medo. Tri vrste žive u Jadranu: karlić, Bjelkasti karlić i zvjezdasti karlić. Žive po kanalima koje iskapaju u pijesku i mulju.

Magaretari ili Xanthidae imaju gladak oklop, i gotoovo svi imaju crna kliješta. Obitavaju po čitavom jadranu. Vrste: magaretar, napolitanski magaretar, riđoglavi magaretar, grbasti magaretar, račić i račić magaretar.

Porodice Zezavaca

Porodica grimizni zezavci (Calocarididae) kojs obuhvača 7 vrsta u Jadranu ima predstavnika Calocaris macandeae ili grimizni zezavac. Živi u mulju na većim dubinama.

Porodica Scyllaridae ili zezavci su veliki rakovi bez kliještiju. tri vrste žive u jadranu: baba, Zezavac i Patuljasti zezavac. Majidae ili rakovice imaju duge noge, grane se najviše algama, a i često su obrasle algama koje same na sebe stavljaju. U jadranu ih živi mnogo vrsta kao Mjesečeva rakovica, Travnata rakovica, Obrasla kosteljašica, Grancigula, Bodljikava sablasna rakovica i druge.

Porodice Kozica

Pjeskorovke ili Crangonidae dobile su ime po tome što se ukopavaju u pijesak i mulj. U Jadranu ih živi više vrsta, muđu kojima i pjeskorovka Crangon crangon. Pripadaju nadporodici Crangonoidea. Porodica Crvene kozice (Aristeidae) pripada nadporodici Penaeoidea i najvažniji su kočarski ulov u Europi i Sredozemlju. U Jadranu žive vrste Crvena kozica (Aristeomorpha foliacea) i Svijetlocrvenarvena kozica (A. antennatus)

Kozice čistaći Hippolytidae dobivaju ime po tome što se hrane parazitima sa drugih morskih organizama. U Jadranu ih ima 8 vrsta.

Palaemonidae su u hrvatskom jeziku poznate kao male kozice, i njih ima višre vrsta u Jadranu: Sićušna koraljna kozica, Kozica čistač, Žutopjega kozica, Spužvar pucavac i druge

Porodica Pandalidae ili dubinske mekušice (dubokomorske mekušice) su izgledom tipične kozice na srednjim i velikim dubinama. Šest vrsta živi u Jadranu: zlatna kozica, hitroplovka, sićušna prugasta kozica, zelena kozica, kratkorepa crvena kozica i kratkorepa kozica.

Penaeidae ili mekušice su svijetski komercijalno najvažnije kozice, uzgajaju ih i na farmama. U jadranu žive Velika kozica i Dubinska kozica.

Pelagičke svjetlosne kozice ili Luciferidae žive bez doticaja sa morskim dnom. U Jadranu živi jedna od 7 priznatih vrsta.

Batipelagične kozice ili Sergestidae su dubokomorske kozice koje preko dana žive pri dnu a noću se dižu prema gornjim slojevima mora. U Jadranu žive Člankovita batipelagična kozica, Živahna batipelagična kozica, Snažna batipelagična kozica i Roščićava batipelagična kozica.

Processidae ili noćne kozice žive u plitkom moru među morskim travama. Seadam vrsta žini u Jadranu Oštrokljunka, Krupna kozica, Snažna kozica, Mirna sićušna kozica, Nouvelijeva kozica, Žljebasta kozica i Zlatoglava kozica.

Solenoceridae su poznate i kao Kozice iz mulja. U Jadranu živi samo kozica iz mulja (Solenocera membranacea)[1]

Izvori

Logotip Zajedničkog poslužitelja
Na Zajedničkom poslužitelju postoje datoteke vezane uz: Deseteronošci
Logotip Wikivrsta
Wikivrste imaju podatke o: Decapoda
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autori i urednici Wikipedije
original
visit source
partner site
wikipedia hr Croatian

Deseteronošci: Brief Summary ( Croatian )

provided by wikipedia hr Croatian
 src= Lucifer hanseni.  src= Schizophrys aspera.  src= Stenopus spinosus.  src= Callichirus major.

Deseteronošci (Decapoda), red deseteronogih rakova nastanjenih u slatkim i slanim vodama.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autori i urednici Wikipedije
original
visit source
partner site
wikipedia hr Croatian

Dekapoda ( Indonesian )

provided by wikipedia ID
Untuk arti lain dari dekapoda, lihat Dekapoda (disambiguasi).

Dekapoda (harfiah "sepuluh-kaki") adalah ordo krustasea dalam kelas Malacostraca, termasuk banyak kelompok akrab, seperti lobster, kepiting dan udang. Kebanyakan dekapoda adalah pemakan bangkai. Ordo ini diperkirakan mengandung hampir 15.000 spesies di sekitar 2.700 genera, dengan sekitar 3.300 spesies fosil.[1] Hampir setengah dari spesies ini kepiting, dengan udang (sekitar 3000 spesies) dan Anomura (termasuk kelomang, kepiting porselin, jongkok lobster (sekitar 2500 spesies) yang membentuk sebagian besar sisanya.[1] Fosil paling awal dekapoda adalah Palaeopalaemon dari periode Devon.[2]

Lihat pula

Referensi

  1. ^ a b Sammy De Grave, N. Dean Pentcheff, Shane T. Ahyong; et al. (2009). "A classification of living and fossil genera of decapod crustaceans" (PDF). Raffles Bulletin of Zoology. Suppl. 21: 1–109.Pemeliharaan CS1: Banyak nama: authors list (link)
  2. ^ Robert P. D. Crean (November 14, 2004). "Order Decapoda: Fossil record and evolution". University of Bristol. Diakses tanggal January 2, 2010.

Pranala luar

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Penulis dan editor Wikipedia
original
visit source
partner site
wikipedia ID

Dekapoda: Brief Summary ( Indonesian )

provided by wikipedia ID
Untuk arti lain dari dekapoda, lihat Dekapoda (disambiguasi).

Dekapoda (harfiah "sepuluh-kaki") adalah ordo krustasea dalam kelas Malacostraca, termasuk banyak kelompok akrab, seperti lobster, kepiting dan udang. Kebanyakan dekapoda adalah pemakan bangkai. Ordo ini diperkirakan mengandung hampir 15.000 spesies di sekitar 2.700 genera, dengan sekitar 3.300 spesies fosil. Hampir setengah dari spesies ini kepiting, dengan udang (sekitar 3000 spesies) dan Anomura (termasuk kelomang, kepiting porselin, jongkok lobster (sekitar 2500 spesies) yang membentuk sebagian besar sisanya. Fosil paling awal dekapoda adalah Palaeopalaemon dari periode Devon.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Penulis dan editor Wikipedia
original
visit source
partner site
wikipedia ID

Decapoda ( Italian )

provided by wikipedia IT

I Decapodi (Decapoda Latreille, 1802) sono un ordine di crostacei della classe Malacostraca[1], caratterizzati dalla presenza di 10 zampe. In italiano vi è omonimia con il raggruppamento dei molluschi decapodi, o Decapodiformes, con cui non vanno confusi.

Comprendono forme tozze (granchi), forme allungate (gamberi), e forme che devono proteggere l'addome. Queste ultime sono chiamate Paguridae, e comprendono appunto i paguri.

Descrizione

I Decapodi si possono presentare in 4 forme diverse:

  • caridoide: aspetto di gamberetto
  • astacoide: aspetto di gambero
  • paguroide: aspetto di paguro
  • cancroide: aspetto di granchio

Il corpo dei Decapodi si suddivide in tre parti: capo, torace e addome. Torace e addome possono essere talora fusi insieme.

Capo

Nel capo (o cephalon) sono presenti:

Queste cinque paia di appendici sono una caratteristica comune a tutti i crostacei, e in gran parte anche ad altri gruppi di artropodi.

Nel capo sono presenti anche gli occhi, a volte sorretti da peduncoli.

Torace e addome

 src=
Figura schematica di gamberetto in cui sono evidenziate le cinque paia di zampe (appendici toraciche) che danno nome all'ordine

Nel torace (pereon) sono presenti cinque paia di appendici ambulacrali (quindi con funzione di zampe) che danno nome all'ordine ("dieci piedi"). Sono appendici biramose (divise in due all'estremità), dette "pereiopodi". Ci sono inoltre tre paia di appendici modificate ("massillipedi", appendici biramose utilizzate nella nutrizione).

Nell'addome (pleon) sono presenti sei paia di appendici che non hanno funzione ambulacrale, non sono quindi biramose, ma servono invece a muovere l'acqua, che viene spinta in avanti e fatta filtrare nelle branchie che si trovano su una parte delle appendici biramose del torace. Questo stesso meccanismo viene utilizzato anche per il nuoto.

Le appendici addominali ("pleopodi") servono anche in alcune specie per la cattura di prede o per trattenere le uova.

Esiste un ultimo paio di appendici, detto "uropodi", che, insieme alla coda propriamente detta, contribuiscono in maniera importante al nuoto dell'animale.

Semplificando, la struttura dei decapodi (come di tutti i crostacei) si può ridurre alla formula 5+8+7 (5 coppie di appendici cefaliche + 8 coppie di appendici toraciche + 7 coppie di appendici addominali e caudali).

Tassonomia

L'ordine Decapoda comprende 233 famiglie, 2.725 generi e oltre 17.000 specie. Tra le famiglie 53 sono note solo allo stato fossile, 109 contengono sia specie fossili che specie viventi e 71 solo specie viventi.[2]

Note

  1. ^ (EN) Decapoda, in WoRMS (World Register of Marine Species). URL consultato il 18 gennaio 2016.
  2. ^ Sammy De Grave, N. Dean Pentcheff, Shane T. Ahyong, A classification of living and fossil genera of decapod crustaceans (PDF), in Raffles Bulletin of Zoology, Suppl. 21, 2009, pp. 1–109. URL consultato il 19 gennaio 2016 (archiviato dall'url originale il 6 giugno 2011).

Bibliografia

 title=
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autori e redattori di Wikipedia
original
visit source
partner site
wikipedia IT

Decapoda: Brief Summary ( Italian )

provided by wikipedia IT

I Decapodi (Decapoda Latreille, 1802) sono un ordine di crostacei della classe Malacostraca, caratterizzati dalla presenza di 10 zampe. In italiano vi è omonimia con il raggruppamento dei molluschi decapodi, o Decapodiformes, con cui non vanno confusi.

Comprendono forme tozze (granchi), forme allungate (gamberi), e forme che devono proteggere l'addome. Queste ultime sono chiamate Paguridae, e comprendono appunto i paguri.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autori e redattori di Wikipedia
original
visit source
partner site
wikipedia IT

Decapoda ( Latin )

provided by wikipedia LA

Decapoda sunt ordo Crustaceorum intra classem Malacostracorum, quibus sunt multi greges familiares, praecipue Astacoidea, Parastacoidea, Brachyura, Nephropidae, Dendrobranchiata, et Caridea. Plurima decapoda sunt necrophagi. Zoologi aestimant ordinem paene 15 000 specierum in circa 2700 generum continere, quarum fere 3300 sunt species fossiles.[1] Paene dimidium harum specierum sunt Brachyura, et plurimum quod restat sunt Caridea (circa 3000 specierum) et Anomura (Paguroidea, Porcellanidae, Galatheidae, Chirostylidae, et Kiwaidaes, coniunctim circa 2500 specierum).[1] Antiquissimum decapodum fossile iam inventum est Palaeopalaemon, ex aevo Devoniano.[2]

Anatomia

Secundum nomen decapoda (ex Graeco δέκα 'decem' + πούς, ποδός, 'pes, pedis'), omnibus decapodibus sunt crura decem, quae formam habent quinque parium appendicum thoracicarum in ultimis quinque segmentis thoracicis sitis. Tria paria anterioria simul laborant partes oris, et ergo maxillipedes usitate appellantur; reliquia sunt pereiopoda. In multis autem decapodis, uno crurum pari sunt forcipes augmentatae; propter chelas, illa crura chelipedes appellari possunt. Quodque par aliarum appendicum in abdomine pleopoda biramosa ferre potest, quorum ultima sunt partes flabelli caudalis (una cum telsone) et ergo appellantur uropoda.

Taxinomia

Dependet classificatio intra ordinem Decapoda de structura branchiarum et crurum, et de modo quo larvae crescunt, quibus pro causis sunt duo subordines: Dendrobranchiata et Pleocyemata. Dendrobranchiata in Dendrobranchiatis consistunt, quorum plurimi vulgo dubieque appellantur "caridea," sicut "carideum album," rite Litopenaeus setiferus. Pleocyemata residuos comprehendunt greges, praecipue Caridea vera. Greges qui usitate ambulant, contra natare (Pleocyemata, Stenopodideis et Carideis exclusis), cladum componunt, Reptantia appellatum.[3]

Haec classificatio ad gradum superfamiliarum investigationes De Grave et al. sequitur.[1]

Ordo Decapoda Latreille, 1802

Notae

  1. 1.0 1.1 1.2 Sammy De Grave, N. Dean Pentcheff, Shane T. Ahyongl et al. (2009), "A classification of living and fossil genera of decapod crustaceans," Raffles Bulletin of Zoology Suppl. 21:1–109. PDF.
  2. Robert P. D. Crean (November 14, 2004). "Order Decapoda: Fossil record and evolution". University of Bristol .
  3. G. Scholtz & S. Richter (1995). "Phylogenetic systematics of the reptantian Decapoda (Crustacea, Malacostraca)". Zoological Journal of the Linnean Society 113 (3): 289–328 .

Nexus interni


license
cc-by-sa-3.0
copyright
Et auctores varius id editors
original
visit source
partner site
wikipedia LA

Decapoda: Brief Summary ( Latin )

provided by wikipedia LA

Decapoda sunt ordo Crustaceorum intra classem Malacostracorum, quibus sunt multi greges familiares, praecipue Astacoidea, Parastacoidea, Brachyura, Nephropidae, Dendrobranchiata, et Caridea. Plurima decapoda sunt necrophagi. Zoologi aestimant ordinem paene 15 000 specierum in circa 2700 generum continere, quarum fere 3300 sunt species fossiles. Paene dimidium harum specierum sunt Brachyura, et plurimum quod restat sunt Caridea (circa 3000 specierum) et Anomura (Paguroidea, Porcellanidae, Galatheidae, Chirostylidae, et Kiwaidaes, coniunctim circa 2500 specierum). Antiquissimum decapodum fossile iam inventum est Palaeopalaemon, ex aevo Devoniano.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Et auctores varius id editors
original
visit source
partner site
wikipedia LA

Dešimtkojai vėžiai ( Lithuanian )

provided by wikipedia LT

Dešimtkojai vėžiai (Decapoda) – aukštesniųjų vėžiagyvių būrys. Jie turi penkias poras kojų. Iš tikrųjų dešimtkojai vėžiagyviai turi aštuonias poras krūtininių galūnių, bet trys priekinės poros laikomos ne kojomis, o burnos dalimis. Pirmoji kojų pora dažnai būna virtusi žnyplėmis. Iš Lietuvos vandenyse aptinkamų šešių rūšių, tik viena rūšis vietinė (upinis vėžys).

Dešimtkojai vėžiagyviai Lietuvoje

Lietuvoje aptinkamos 6 rūšys: 1 vietinė, 5 introdukuotos ar tapusios invazinėmis.

Lietuvos vietiniai dešimtkojai vėžiagyviai

  1. Plačiažnyplis vėžys arba upinis vėžys (Astacus astacus). Natūraliai Lietuvoje paplitusi, bet sparčiai nykstanti rūšis.

Introdukuoti ir invaziniai dešimtkojai vėžiagyviai Lietuvoje

  1. Siauražnyplis vėžys (Astacus leptodactylus). Introdukuotas XIX a. pabaigoje. Jų arealas Europinė Rusija ir Artimieji Rytai.
  2. Žymėtasis vėžys (Pacifastacus leniusculus). Lietuvoje naikintina, invazinė rūšis (atvežta į Lietuvą 1972 m.).[1] Jų natūralus paplitimo arealas Šiaurės Amerikos žemyno vakarai.
  3. Rainuotasis vėžys (Orconectes limosus). Lietuvoje naikintina, invazinė rūšis. Jų natūralus paplitimo arealas Šiaurės Amerikos žemyno rytų pakrantė.
  4. Gauruotažnyplis krabas (Eriocheir sinensis). Natūralus jų paplitimo arealas Rytų Azijos pakrančių estuarijose.
  5. Dumblinis krabas (Rhithropanopeus harrisii). Natūralus jų paplitimo arealas Šiaurės Amerikos pietrytinės pakrantės palei Teksasą, Floridąestuarijose.

Šaltiniai

  1. Antanas Grigelis. „Lietuvos vandenų vėžiagyviai“. gowild.lt. Suarchyvuotas originalas 2016-03-05. Nuoroda tikrinta 2016-04-09.

Nuorodos

Nebaigta Šis straipsnis apie zoologiją yra nebaigtas. Jūs galite prisidėti prie Vikipedijos papildydami šį straipsnį.

Vikiteka

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Vikipedijos autoriai ir redaktoriai
original
visit source
partner site
wikipedia LT

Dešimtkojai vėžiai: Brief Summary ( Lithuanian )

provided by wikipedia LT

Dešimtkojai vėžiai (Decapoda) – aukštesniųjų vėžiagyvių būrys. Jie turi penkias poras kojų. Iš tikrųjų dešimtkojai vėžiagyviai turi aštuonias poras krūtininių galūnių, bet trys priekinės poros laikomos ne kojomis, o burnos dalimis. Pirmoji kojų pora dažnai būna virtusi žnyplėmis. Iš Lietuvos vandenyse aptinkamų šešių rūšių, tik viena rūšis vietinė (upinis vėžys).

Krabai (Brachyura)
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Vikipedijos autoriai ir redaktoriai
original
visit source
partner site
wikipedia LT

Desmitkājvēži ( Latvian )

provided by wikipedia LV

Desmitkājvēži, desmitkāji (Decapoda) ir īsto augstāko vēžu (Malacostraca) kārta. Starp augstākajiem vēžiem desmitkāji kā morfoloģiski, tā bioloģiski ir visdaudzveidīgākā kārta. Desmitkāju kārtā ir apmēram 15 000 sugu, kas iedalītas apmēram 2700 ģintīs. Kārtā ir apmēram 3300 fosilās sugas. Gandrīz puse no visām sugām ir krabji. Nākamās lielākās grupas ir garneles ar apmēram 3000 sugām un anomuras ar 2500 sugām.[1] Senākā desmitkājvēža fosilija ir devona laika fosilija — Palaeopalaemon.[2]

Latvijā

Latvijā ir sastopamas 8—9 sugas: platspīļu upesvēzis (Astacus astacus), šaurspīļu upesvēzis (Astacus leptodactylus), Amerikas signālvēzis (Pacifastacus leniusculus), dzeloņvaigu vēzis (Orconectes limosus), piekrastes peldkrabis (Carcinus maenas), Ķīnas krabis (Eriocheir sinensis), parastā garnele (Palaemon adspersus), smilšu garnele (Crangon crangon)[3] un Eiropas akmeņu garnele (Palaemon elegans).[4] Lai arī Eiropas akmeņu garnele ir novērota Baltijas jūrā, iespējams, ka pie Latvijas krastiem tā nemājo.

Morfoloģija

 src=
Smilšu garnele (Crangon crangon)

Galvenā raksturojošā īpatnība ir krūšu uzbūve, ar kurām ir saaudzis galvkrūšu vairogs. Sānu kroka — branhiostegīts, ko veido galvkrūšu vairogs, sedz žaunu dobumu un žaunas; ūdens straumi, kas apskalo žaunas, rada un virza otra apakšžokļu pāra eksopodīts (skafognatīts). Astoņi krūšu kāju pāri diferencējušies trijos divzarainu žokļkāju pāros un piecos ejkāju pāros, kas ar retiem izņēmumiem ir vienzaraini; pirmais ejkāju pāris pārveidojies spīlēs. Ķermeņa pakaļgalā atrodas astes spura, ko veido anālais segments kopā ar sesto vēdera kāju pāri; divi pirmie vēdera kāju pāri tēviņam ir dzimumorgāni.

Desmitkāji pārvietojas peldot un rāpojot, tādēļ tos iedala divās grupās: peldvēžos un rāpotājvēžos. Kādreiz šīs grupas bija desmitkāju apakškārtas. Bet mūsdienās apakškārtu iedalījums mainīts, balstoties uz ģenētiskajiem pētījumiem.[5]

 src=
Baltspīļu vēzis (Austropotamobius pallipes)
 src=
Eiropas omārs (Homarus gammarus)

Peldošos desmitkājus raksturo no sāniem saplacināts ķermenis un pieres dzelknis (rostrum), liels zvīņveida antenu eksopodīts, garas un tievas krūšu kājas jeb ejkājas, labi attīstītas vēdera peldkājas. Šādas pazīmes ir, piemēram, smilšu garnelei (Crangon crangon). Rāpojošajiem desmitkājiem, piemēram, upes vēzim, turpretim ir dorsoventrāli saplacināts ķermenis un pieres dzelknis, relatīvi vājāk attīstīts antenu eksopodīts, īsākas un resnākas krūšu kājas un vāji attīstīts vēders.

Starp rāpojošajiem vēderkājiem izšķir garastes vēžus (Macrura), kuriem vēders nav zaudējis lokomotoro funkciju un ir spēcīgi attīstīts, ar labi izveidotu astes spuru, mīkstastes vēžus — vientuļniekvēžus (Anomura), ko raksturo mīksts vēders, vēdera un ekstremitāšu nepilnīga attīstība un asimetrija un bieži vien sestā ekstremitāšu pāra pilnīgs trūkums: vēdera mīkstums un asimetrija saistīti ar instinktu slēpt vēderu moluska gliemežnīcā.

Īsastes vēži jeb krabji (Branchyura) izceļas ar ekstrēmi īsu, saplacinātu un paplašinātu vēderu, bieži ar samazinātu segmentu skaitu tēviņiem. Vēders paliekts zem platā krūšu nodalījuma. Mātītes zem tā paslēpj olas, kuras piestiprina pie vēdera kājām, tādēļ vēders ir ļoti plats un tik cieši nepieguļ pie krūšu apakšējās virsmas.

Attīstība

Desmitkāji postembrionālajā attīstībā iziet metamorfozi, kas var būt ļoti sarežģīta. Vissaliktākā tā ir peldošajiem desmitkājiem. Tā, piemēram, penejsPenaeus iziet visas desmitkāju kāpuru fāzes — nauplija, metanauplija, protozoejas, zoejas un mizisa fāzi. Visraksturīgākā ir zoejas fāze, kurā par lokomotoriem orgāniem ir trīs pirmie krūšu kāju pāri, kas pieaugušam vēzim pārvēršas par žokļkājām. Pēc zoejas fāzes seko mizisa fāze ar labi attīstītām divzarainām krūšu kājām.

Izplatība

Lielais vairums desmitkāju apdzīvo jūru. Vieni no tiem sastopami tikai atklātajā jūrā; pie tiem pieder daļa peldošo vēžu. Citi uzturas jūras piekrastes joslā. Desmitkāju mazākā daļa apdzīvo saldūdeņus: tā ir upes vēžu grupa, kas, atskaitot nedaudzas sugas, kuras piemērojušās iesāļiem ūdeņiem un sastopamas okeānu upju grīvās, dzīvo tikai saldūdenī.

Sistemātika

Desmitkājvēžu kārta (Decapoda)

Atsauces

  1. A classification of living and fossil genera of decapod crustaceans
  2. «Fossil record and evolution». Arhivēts no oriģināla, laiks: 2012. gada 29. februārī. Skatīts: 2012. gada 18. martā.
  3. Desmitkājvēži (Decapoda)
  4. «Introduction to large crustaceans (decapods)». Arhivēts no oriģināla, laiks: 2012. gada 27. janvārī. Skatīts: 2012. gada 18. martā.
  5. Burkenroad, M. D. (1963). "The evolution of the Eucarida (Crustacea, Eumalacostraca), in relation to the fossil record". Tulane Studies in Geology 2 (1): 1–17.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia autori un redaktori
original
visit source
partner site
wikipedia LV

Desmitkājvēži: Brief Summary ( Latvian )

provided by wikipedia LV

Desmitkājvēži, desmitkāji (Decapoda) ir īsto augstāko vēžu (Malacostraca) kārta. Starp augstākajiem vēžiem desmitkāji kā morfoloģiski, tā bioloģiski ir visdaudzveidīgākā kārta. Desmitkāju kārtā ir apmēram 15 000 sugu, kas iedalītas apmēram 2700 ģintīs. Kārtā ir apmēram 3300 fosilās sugas. Gandrīz puse no visām sugām ir krabji. Nākamās lielākās grupas ir garneles ar apmēram 3000 sugām un anomuras ar 2500 sugām. Senākā desmitkājvēža fosilija ir devona laika fosilija — Palaeopalaemon.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia autori un redaktori
original
visit source
partner site
wikipedia LV

Tienpotigen ( Dutch; Flemish )

provided by wikipedia NL

Tienpotigen (Decapoda) vormen een orde van geleedpotige dieren, waartoe onder andere kreeften, krabben en garnalen behoren.

Verspreiding en leefgebied

Op een paar uitzonderingen na leven de dieren van deze orde allemaal in zee.

Kenmerken

Ze beschikken over vijf paar looppoten (pereopoden). Ten minste één paar daarvan draagt scharen. Het achterlijf heeft vaak vijf paar zwempoten (pleopoden), die door de vrouwtjes ook gebruikt worden om de eieren te dragen. Krabben hebben een klein achterlijf, dat omgeslagen is onder de carapax.

Leefwijze

De meeste soorten tienpotigen zijn carnivoor. Toch eten veel soorten ook wel aas.

Systematiek

De orde Decapoda telt recent 14756 soorten. Onderstaande indeling in onderordes, infraordes en/of superfamilies volgt De Grave et al., 2009.[2]

Soorten

Enkele soorten die in Europa voorkomen, zijn:

Bronnen, noten en/of referenties
  1. Latreille, P.A. (1802) Histoire naturelle, générale et particulière des Crustacés et des Insectes. Ouvrage faisant suite à l’histoire naturelle générale et particulière, composée par Leclerc de Buffon, et rédigée par C.S. Sonnini, membre de plusieurs sociétés savantes. Familles naturelles des genres. Vol. 3. Paris: F. DuFart. 467 pp.
  2. De Grave, Sammy, N. Dean Pentcheff, Shane T. Ahyong et al., (2009). "A classification of living and fossil genera of decapod crustaceans". Raffles Bulletin of Zoology Suppl. 21: 1–109.
Wikimedia Commons Zie de categorie Decapoda van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia-auteurs en -editors
original
visit source
partner site
wikipedia NL

Tienpotigen: Brief Summary ( Dutch; Flemish )

provided by wikipedia NL

Tienpotigen (Decapoda) vormen een orde van geleedpotige dieren, waartoe onder andere kreeften, krabben en garnalen behoren.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia-auteurs en -editors
original
visit source
partner site
wikipedia NL

Tifotkreps ( Norwegian )

provided by wikipedia NN

Tifotkreps er ein orden krepsdyr innanfor storkreps-klassa. Gruppa omfattar ei rekkje kjende dyr, m.a. krabbar, hummer, kreps og reker. Mange av artane er åtseletarar.

Anatomi

Tifotkreps har, som namnet tilseier, ti gangbein. Desse sit på dei fem bakerste segmenta på thorax, mellomkroppen. Ofte, som hjå krabbar og kreps, er det første paret av desse omdanna til klør.

Klassifikasjon

Tifotkreps vert klassifisert i to underordenar (Dendrobranchiata og Pleocyemata) ut frå strukturen på gjellene og beina, og ut frå måten larvane utviklar seg. Dendrobranchiata omfattar rekeliknande dyr med greina gjeller, medan Pleocyemata omfattar andre reker, krabbar, kreps og liknande.

Etter Martin & Davis[1] kan tifotkreps delast inn i følgjande underordenar og overfamiliar:

 src=
Ekte reker (Caridae)
 src=
Krabben Helice tridens
 src=
Kreps (Astacidea)
 src=
Eremittkrepsen Sala maremagnum
 src=
Enoplometopus daumi.

Orden Decapoda Latreille, 1802

Kjelder

Bakgrunnsstoff

Commons-logo.svg Commons har multimedia som gjeld: Tifotkreps
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors
original
visit source
partner site
wikipedia NN

Tifotkreps: Brief Summary ( Norwegian )

provided by wikipedia NN

Tifotkreps er ein orden krepsdyr innanfor storkreps-klassa. Gruppa omfattar ei rekkje kjende dyr, m.a. krabbar, hummer, kreps og reker. Mange av artane er åtseletarar.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors
original
visit source
partner site
wikipedia NN

Tifotkreps ( Norwegian )

provided by wikipedia NO

Fjerne doble lenker

Tifotkreps (Decapoda) er en orden krepsdyr som tilhører storkrepsene. Gruppen omfatter noen av de mest kjente krepsdyrene som hummere, krabber og reker. Gruppen har anslagsvis 2.700 slekter og om lag 15.000 arter.

De kjennetegnes av de fem parene med gangben og/eller klør og øyne som sitter på stilker. Det er stor variasjon i størrelse, fra de minste på mindre enn ett gram til de største på mer enn 20 kilo. De fleste artene er akvatiske og lever i havet, enten som pelagiske eller bentiske dyr, noen lever i ferskvann i elver, innsjøer og grotter, og noen få er terrestriske dyr.

Taksonomisk plassering

Taksonomien til storkreps er komplisert og under stadig revisjon. Det er generelt omstridt å fin-inndele organismer taksonomisk. En moderne oppdatering av systematikken gis av Martin og Davis[1], som følgende oversikt følger ned til nivået orden, mens lavere nivåer i enkelte tilfeller følger Catalogue of Life[2], men stort sett WoRMS-databasen.[3].

Bilder av hovedgruppene

Referanser

  1. ^ Davis, George E., Martin, Joel W.: An Updated Classification of the Recent Crustacea, Natural History Museum of Los Angeles County 2001, side 1-132
  2. ^ Bisby F.A., Roskov Y.R., Orrell T.M., Nicolson D., Paglinawan L.E., Bailly N., Kirk P.M., Bourgoin T., Baillargeon G., Ouvrard D. (red.): «Species 2000 & ITIS Catalogue of Life: 2011 Annual Checklist» - Species 2000. Reading, Storbritannia.
  3. ^ Decapoda - WoRMS. Besøkt 25. januar 2014.

Eksterne lenker

zoologistubbDenne zoologirelaterte artikkelen er foreløpig kort eller mangelfull, og du kan hjelpe Wikipedia ved å utvide den.
Det finnes mer utfyllende artikkel/artikler på .
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia forfattere og redaktører
original
visit source
partner site
wikipedia NO

Tifotkreps: Brief Summary ( Norwegian )

provided by wikipedia NO

Fjerne doble lenker

Tifotkreps (Decapoda) er en orden krepsdyr som tilhører storkrepsene. Gruppen omfatter noen av de mest kjente krepsdyrene som hummere, krabber og reker. Gruppen har anslagsvis 2.700 slekter og om lag 15.000 arter.

De kjennetegnes av de fem parene med gangben og/eller klør og øyne som sitter på stilker. Det er stor variasjon i størrelse, fra de minste på mindre enn ett gram til de største på mer enn 20 kilo. De fleste artene er akvatiske og lever i havet, enten som pelagiske eller bentiske dyr, noen lever i ferskvann i elver, innsjøer og grotter, og noen få er terrestriske dyr.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia forfattere og redaktører
original
visit source
partner site
wikipedia NO

Dziesięcionogi ( Polish )

provided by wikipedia POL
Commons Multimedia w Wikimedia Commons

Dziesięcionogi (Decapoda) – rząd skorupiaków wyższych liczący ponad 6000 gatunków z nadrzędu raków właściwych (Eucarida) u których zwykle pierwsza para odnóży krocznych jest przekształcona w duże szczypce. Obejmuje kraby, homary, krewetki, raki oraz kilka mniej znanych rodzin.

Nazwa pochodzi od pięciu par odnóży krocznych (pereiopody), niekiedy przystosowanych do pływania (pleopody), znajdujących się na tułowiu (pierwsza para może być przekształcona w szczypce). Na przodzie tułowia znajdują się jeszcze trzy pary odnóży tzw szczękonóża (maxillipedes), których zadaniem jest chwytanie pokarmu. Karapaks jest zrośnięty z segmentami tułowiowymi i podzielony bruzdami na mniejsze pola.

Klasyfikacja

Klasyfikacja zmieniała się wielokrotnie. Dawniej jako kryterium rozróżniające przyjmowano sposób życia i stosownie do tego wyróżniano Natantia (pływające) i Reptantia (kroczące).

Dzielą się na:

Według De Grave’a (et al.) przyjęto następującą klasyfikację[1]

Rząd Decapoda Latreille, 1802
podrząd Dendrobranchiata Bate, 1888

podrząd Pleocyemata Burkenroad, 1963

Zobacz też

Przypisy

  1. Sammy De Grave, N. Dean Pentcheff, Shane T. Ahyong et al.. A classification of living and fossil genera of decapod crustaceans. „Raffles Bulletin of Zoology”. Suppl. 21, s. 1–109, 2009 (ang.).
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visit source
partner site
wikipedia POL

Dziesięcionogi: Brief Summary ( Polish )

provided by wikipedia POL

Dziesięcionogi (Decapoda) – rząd skorupiaków wyższych liczący ponad 6000 gatunków z nadrzędu raków właściwych (Eucarida) u których zwykle pierwsza para odnóży krocznych jest przekształcona w duże szczypce. Obejmuje kraby, homary, krewetki, raki oraz kilka mniej znanych rodzin.

Nazwa pochodzi od pięciu par odnóży krocznych (pereiopody), niekiedy przystosowanych do pływania (pleopody), znajdujących się na tułowiu (pierwsza para może być przekształcona w szczypce). Na przodzie tułowia znajdują się jeszcze trzy pary odnóży tzw szczękonóża (maxillipedes), których zadaniem jest chwytanie pokarmu. Karapaks jest zrośnięty z segmentami tułowiowymi i podzielony bruzdami na mniejsze pola.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visit source
partner site
wikipedia POL

Decapoda ( Portuguese )

provided by wikipedia PT

O grupo dos decápodes[1] inclui camarões, siris, lagostas e caranguejos, sendo o grupo de crustáceos mais bem conhecido. São de tamanho grande, a maioria é comestível e têm importância econômica no que diz respeito à atividade pesqueira. Têm aproximadamente 15.000 espécies descritas,[2] constituindo um quarto de todos os crustáceos conhecidos e é ordem mais estudada. Seus representantes são de maioria bentônicos, mas há representantes de água doce (lagostins e algumas espécies de camarões), terrestres (algumas espécies de caranguejos) e planctônicos[3]

A cabeça geralmente possui rostro fixo na posição mediana anterior, com dois pares de antenas birremes, exopodito de cada uma das segundas antenas com forma de escama antenal utilizada para controlar direção das correntes de água. A base das antenas contém o estatocisto e nefridióporo. Olhos compostos são pedunculados[3]

Os primeiros três segmentos torácicos são fundidos à cabeça para formar o cefalotórax. Os apêndice desses três segmentos são maxilípedes e atuam como peças bucais. Os outros cinco pares de apêndices torácicos são chamados de pereópodes, de onde deriva o nome Decapoda ( =10 pernas). O primeiro par de pereópodes forma um quelípode preênsil ou pinça, sendo mais desenvolvido e quelado. Geralmente os pereópodes não possuem exopoditos, portanto são unirremes. Epipoditos dos pereópode são modificados em brânquias.[3]

A carapaça se funde na região do dorso com os oitos segmentos torácicos. Os cinco últimos segmentos torácicos se distinguem do cefalotórax, mesmo estando cobertos e presos à carapaça. As projeções laterais da carapaça são mantidas afastadas do corpo e delimitam as câmaras branquiais laterais, onde se localizam as brânquias. O abdome, também chamado de pléon, é posterior ao tórax.[3]

Índice

Filogenia de Decapoda

Em 1951, a estimativa de espécies existentes de decápodos era de 8.31, distribuídas entre 1.000 gêneros, com Brachyura contabilizando 4.428 espécies.[4] Estudos mais recentes elevaram as estimativas de número de espécies para valores acima de 10.000 espécies.[5] Atualmente, acredita-se que existam 14.756 espécies de Decapoda, além de 3.300 fósseis, e 2.725 gêneros dentro do grupo, sendo Brachyura o maior deles, contendo 6.835 espécies.[6]

A atual classificação de Decapoda é baseada nos trabalhos iniciais de H. Milne Edwards, Dana, Latreille e seus contemporâneos. A partir de estudos mais sofisticados e análises moleculares e morfológicas foi possível chegar a uma classificação mais estruturada e estável, mas sem consenso total: [7]

Existem duas subordens: Dendrobranchiata e Pleocyemata.

 src=
Árvore filogenética dos grandes grupos de Decapoda, produzida baseada no artigo Phylogeny of Decapoda using two nuclear protein-coding genes: Origin and evolution of the Reptantia. Molecular Phylogenetics and Evolution.[8]

Diversidade evolutiva do grupo

O tema central da evolução dos decápodes é a transformação de um ancestral alongado, natante e com corpo semelhante ao de um camarão, em um animal mais curto, achatado, reptante e morfologicamente semelhante a um caranguejo. A classificação dos decápodes é baseada na extensão dessa transformação. Apesar de a classificação dos decápodes ser muito complexa, para efeito de simplificação pode-se dizer que existem três formas de corpo básicas de decápodes: semelhante a um camarão (Penaeidea, Stenopodidea, Caridea), semelhantes a uma lagosta (Astacidea, Thalassinidea, Palinura) e semelhante a um caranguejo (Anomura, Brachyura).[3]

Decápodes semelhantes a camarões

O corpo dos camarões tende a ser cilíndrico ou achatado lateralmente, com um abdome muscular bem desenvolvido. É comum observar a presença de um rostro serrilhado e em forma de quilha no cefalotórax desses organismos. As pernas são geralmente finas e os quelípodes podem estar presentes ou não. O exoesqueleto é comumente fino, flexível e não calcificado. Os pleópodes são grandes e apresentam franjas de cerdas, essas são as principais estruturas envolvidas na natação, embora haja mecanismos para a realização de movimentos bruscos para trás, como a rápida flexão ventral do abdome e o leque caudal, utilizados em situações de escape.[3]

 src=
Camarão- rosa, presente na costa leste dos Estados Unidos

A maioria dos camarões apresenta hábito bentônico e usam os pereópodes para andar sob o substrato. Embora seja possível nadar com o uso desses apêndices, esse tipo de deslocamento é intermitente nesses animais. Eles vivem entre as algas e outras macrófitas, embaixo de pedras e conchas e dentro de buracos e fendas de corais e rochas.[3]

Alguns, incluindo muito peneídeos e camarões do gênero Cragnon, cavam tocas rasas em substratos não consolidados por meio do batimento dos pleópodes.[9][10] Os padrões de atividade desses camarões podem estar relacionados com o fotoperíodo e com os ciclos de marés.[11] Já o camarão-rosa Farfantepenaeus duorarum, presenta na costa leste dos Estados Unidos, mantém-se quieto sobre o sedimento ou se enterra durante o dia, mas locomove-se ativamente durante o período noturno.[12] Nos Estados Unidos, a pesca do camarão concentra-se principalmente ao longo da costa sudeste do Atlântico e no Golfo do México. Os peneídeos representam o grupo mais primitivo dentro dos decápodes.[13]

Os camarões-de-estalo (Alpheidae) são comuns e apresentam distribuição bastante ampla.[14] Esses animais vivem em buracos e fendas, em esponjas ou embaixo de conchas, rochas e corais, ou ainda podem construir buracos ou abrigos.[15] Eles possuem de 3 a 6cm de comprimento e possuem uma das quelas muito maior que a outra. Há a presença de dois discos, um na base do dedo móvel erguido e outro no dedo fixo, que apresentam força adesiva entre si e evitam o fechamento espontâneo do dedo. Quando a contração muscular supera a força adesiva e o dedo móvel se fecha e nesse processo há a produção de um estalo devido ao processo de cavitação que ocorre próximo desses discos.[3][16] Esse mecanismo de estalo é utilizado para algumas espécies para a predação (quebrar pequenos mariscos e atordoar peixes), mas também é um mecanismo que funciona em confrontos agonístico (ameaça) entre indivíduos e provavelmente ajuda a manter um padrão uniforme de distribuição entre os membros da população.[17]

 src=
Indivíduo pertencente ao gênero Sergia, conhecidos por apresentarem bioluminescência

Alguns camarões de diversos táxons, conhecidos coletivamente como camarões limpadores, removem ectoparasitas e outros materiais indesejáveis das superfícies de peixes de recifes. O camarão pode subir em um peixe e até mesmo entrar na boca e na câmara branquial à procura de parasitas, os quais serão removidos e comidos.[3]

Camarões pelágicos que vivem a mais de 500 metros de profundidade (as zonas epipelágica e mesopelágica superior do oceano) tendem a ser transparentes ou semitransparentes e apresentam poucos cromatóforos laranjas e vermelhos , enquanto aqueles encontrados abaixo dos 500m apresentam uma coloração mais ou menos homogênea que varia do vermelho escuro ao vermelho escarlate.[18] Muitos desses últimos também apresentam órgãos bioluminescentes, ou fotóforos, localizados internamente ou na superfície do corpo, apresentando grande diversidade na morfologia dos fotóforos e em seu funcionamento e expressão.[19] Entre as espécies bioluminescentes mais bem conhecidas destacam-se as pertencentes aos aos gêneros Sergestes e Sergia cujo mecanismo de luminescência pode ser tanto por órgãos especializados quanto pela secreção na água ao redor do organismo formando uma espécie de nuvem luminosa[20]

Decápodes semelhantes a lagosta

Os outros integrantes de Decapoda são animais bentônicos adaptados para caminhar, semelhantes a lagostas ou caranguejos, e apresentando uma tendência do corpo ser achatado dorsoventralmente. As pernas, na maioria dos casos, são mais robustas que as dos camarões, com o primeiro par tipicamente adaptado em quelípodes. Os pleópodes não são adaptados para natação. Em muitos táxons, a forma primitiva do corpo encontra-se agora mais encurtada devido ao dobramento ventral do abdome sob o tórax .[3]

 src=
Upogebia major, representante dos Thalassinidea (decápodes de águas rasas ou entremarés).

Os decápodes semelhantes a lagostas, como as próprias lagostas, os lagostins e os talassinídeos, são formas intermediárias entre os caranguejos e os camarões.[3] Eles possuem um abdome similar ao dos camarões por ser grande e possuir todos os apêndices nessa região; além disso a carapaça costuma a ser mais comprida do que larga.[21] As lagostas e lagostins caminham usando os pereópodes, mas, de maneira semelhante ao camarão, podem escapar rápido para trás flexionando ventralmente o abdome e seu leque caudal.[22] Os pleópodes são usados para a ventilação, gerada a partir de uma corrente de água gerada pelo batimento desses apêndices que pode ser utilizado tanto para propósitos alimentícios quando respiratórios[23] . As lagostas são decápodes de corpo robusto e, em geral, habitam buracos e fendas em fundos rochosos ou coralinos. Membros dos Nephropidae possuem grandes quelópodes e são parecidos em sua morfologia aos lagostins (grupo próximo).[24] Um deles, a lagosta americana, Homarus americanus, pode atingir comprimento de cerca de 60cm e um peso entorno de 22kg. Essa espécie é pescada comercialmente com o uso de corvos ou armadilhas, nas quais o animal entra a procura de abrigo ou em busca de isca.[25] As caudas congeladas de lagostas vendidas em mercados são normalmente provenientes de Palinura,[26] procedente de diversas regiões tropicais e subtropicais do mundo, ocupando desde zonas litorâneas (rasas) até águas marinhas de profundidade (maiores que 400 metros).[27] Essas espécies não possuem quelípodes. Os talassinídeos (Calianassa, Thalassina e Upogebia) são decápodes de águas rasas ou da região entremarés, que vivem em galerias longas e profundas escadas na areia ou lodo.[28]

Decápodes semelhantes a caranguejo

 src=
Representante da espécie Emerita brasiliensis, conhecido como tatúi, é muito ágil na locomoção sob a areia

Os decápodes remanescentes integram dois táxons, Anomura e Brachyura. Os Anomura representam a transição de camarões para caranguejos verdadeiros (os Brachyura). Sendo alguns representantes anomuros facilmente confundidos com caranguejos verdadeiros devido ao número de semelhanças, enquanto outros em nada se assemelham aos Brachyura.[29] Na maior parte das vezes, o abdome apresenta-se moderadamente reduzido, podendo ou não se apresentar flexionado sob o cefalotórax. Os urópodes estão presentes no abdome, com raras exceções. O quinto par de perna é reduzido e situa-se embaixo das laterais da carapaça ou dobrados sobre a porção posterior da carapaça.[30] A maioria dos anomuros é representada pelos ermitões. Esses decápodes singulares apropriam-se de conchas vazias de moluscos gastrópodes, usando-as como abrigos móveis[31] Na maioria desses organismos, o abdome é bem desenvolvido e não está flexionado sob o cefalotórax. Em vez disso, ele é assimétrico e adaptado para se encaixar dentro da câmara espiralada da concha que utilizam como abrigo.[32] O abdome vulnerável é recoberto por uma cutícula fina, flexível e não segmentada. No lado direito do abdome, os pleópodes são reduzidos ou estão ausentes, enquanto aqueles do lado esquerdo são mantidos nas fêmeas e usados para o carregamento dos ovos. A torção do abdome é adaptada para conchas dextrogira (espiraladas para a direita), embora as espiraladas para a esquerda também possam ser usadas. A maioria dos ermitões habita conchas de diferentes gastrópodes, dependendo da disponibilidade e oferta de conchas pode ocorrer maior ou menor número de trocas.[33][34] Nas tatuíras (Emerita brasiliensis), o modo característico de flexão do abdome e a forma esguia e ovoide do corpo representam algumas adaptações que permitiram que esse animal consiga se enterrar mais rápido na areia, iniciando pela região posterior do corpo. Os quelípodes estão ausentes nesses filtradores.[35] Os anomuros mais semelhantes aos caranguejos são os porcelanídeos. Esses organismos apresentam o abdome flexionado e simétrico, o que muito se parece com os caranguejos, mas não é tão reduzido quanto se faz em braquiúros. Os porcelaneídos são decápodes comuns de águas rasas em muitas partes do mundo, ocorrendo em grande número. Embora sejam muito semelhantes aos braquiúros, muitas espécies, quando incomodadas, realização atividade de natação mediante o batimento de flexões do abdome.[36] Os Brachyura possuem a forma de corpo mais especializada e, em termos de número de espécies representam os decápodes mais bem-sucedidos, totalizando cerca de 4.500 espécies conhecidas. Braquiúros podem ser encontrados na maioria dos habitats bentônicos marinhos, existindo ainda poucas espécies de água doce e terrestres. O corpo dele é fortemente deprimido e curto, tornando-o tão ou mais largo que longo. A carapaça cobre o cefalotórax e o péreon dorsal e lateralmente. Ventralmente, os segmentos do tórax são reconhecidos com facilidade, mas não são visíveis dorsalmente. O primeiro par de pereópode é, em geral, quelado e os demais são pernas com função locomotora ou, ocasionalmente, para a natação.[37]

 src=
Siri-azul (Callinectes sapidus) de grande importância econômica

O abdome é reduzido e firmemente flexionado sob o péreon, não sendo visível a não ser em vista ventral. Os urópodes estão ausentes, exceto em algumas espécies mais primitivas. Os caranguejos podem andar lentamente para frente, mas tipicamente se deslocam para os lados e com muita rapidez quando assim for necessário. Nesse modo de andar, as pernas-guia puxão mediante movimento de flexão, ao passo que as pernas acompanhantes empurram mediante movimento de extensão. Os quellípodes não são utilizados para andar.[3] A maioria dos caranguejos não pode nadar, mas os membros da família Portunidae, que inclui o comum e comestível siri-azul (Callinectes sapidus) da costa do Atlântico, são os mais poderosos e ágeis nadadores de todos os crustáceos[38] Nessa família, o último par de pernas de seus membros termina em largos remos achatados e durante a natação descrevem figuras de oito em seus movimentos. A ação é muito parecida à de um propulsor, e o quarto par de pernas age como um par de estabilizadores, uma vez que batem contrariamente[39] Os portunídeos podem nadar de lado, para trás e algumas vezes para frente com grande rapidez. No entanto, são animais bentônicos, como os outros caranguejos, e só nadam esporadicamente. Embora os quelípedes sejam importantes na defesa, outros dispositivos e hábitos protetores são observados na evolução dos braquiúros. Algumas espécies transportam anêmonas-do-mar em seus quelípedes.[40] Alguns caranguejos-aranha (apresentam corpos convexos triangulares e pernas delgadas) encontram-se cobertos com cerdas com ganchos, às quais se prendem em objetos estranhos. O caranguejo-decorador permanece relativamente imóvel e camuflado durante o dia, quando os predadores estão ativos.[3] Muitas espécies de caranguejos são capturadas e ingeridas por humanos em todo o mundo. O siri portunídeo Callinectes sapidus (o siri-azul) é o caranguejo comercial mais importante que ocorre ao longo das costas oriental e do Golfo dos Estados Unidos, especialmente na baía de Chesapeake.[41][42] Ele é capturado em águas rasas com uma armadilha ou linha, mas os pescadores comerciais também o capturam em grande número rebocando-os quando pescam camarões. Na costa ocidental dos Estados Unidos e na Europa, as espécies de Cancer (gênero de caranguejos não-nadadores) são utilizadas como alimento e são capturadas por armadilhas. Cancer magister (caranguejo-de-mercado) é a espécie mais importante da costa da Califórnia.[43]

Nutrição

Alimentação

A boca dos decápodes se localiza na superfície ventral da cabeça, ladeada e recoberta por diversas peças bucais, sendo que a região em torno da boca é chamada de quadro bucal, que é protegida por projeções, que não são apêndices, da parede do corpo. Seis pares de apêndices estão associados à boca dos representantes desse grupo.

O grupo dos decápodes apresenta uma ampla variação de hábitos e dietas alimentares, entretanto, na maioria das espécies associa alimentação predatória com saprofagia.[44] Existem representantes herbívoros, onívoros e detritívoros. A comida é agarrada com os quelípodes e passada para os terceiros maxílipes que a empurra para outras peças bucais. Enquanto o alimento é segurado pelas mandíbulas, as maxilas e maxilípedes retiram seus pedaços e os transferem para a boca.

Os quelípodes são adaptados às preferências e hábito de cada espécie. Decápodes que raspam algas de rochas ou se alimentam de detritos da superfície da areia e lodo, geralmente apresentam quelípodes com dedos no formato de colher. Os que se alimentam de moluscos possuem quelípodes dimórficos. A quela robusta e modificada para esmagar tem dentes rombudos, parecidos com molares, que são adaptados para quebrar conchas, ao passo que a quela cortante é mais delicada e adaptada para cortar carne.[45]

Detritívoros e suspensívoros se alimentam de partículas pequenas de alimento. Muitos decápodes são filtradores que passam a corrente de água através de uma malha de cerdas, que é utilizada para coletar partículas orgânicas em suspensão. Uma corrente própria de alimentação pode ser gerada pelos crustáceos, que também podem tirar vantagem de corrente já existente.[3]

Digestão

O trato digestivo dos decápodes consiste em uma porção anterior elaborada e revestida por cutícula, de uma porção mediana de origem endodérmica e que possui cecos digestivos em desenvolvimento, e de outra porção posterior que também tem uma cutícula em seu revestimento. A função da porção anterior é trituração, hidrólise e separação de partículas pequenas que são digeríveis das que são grandes e não digeríveis. As partículas digeríveis e os solutos são encaminhados para os cecos digestivos, enquanto materiais que não podem ser aproveitados são expelidos pela boca ou então enviados para a porção mediana do trato digestivo, onde serão posteriormente eliminados.

Normalmente, o trato digestivo anterior tem um esôfago curto que é ligado a um estômago volumoso (proventrículo), que nos decápodes é dividido em uma grande câmara cardíaca anterior, e em outra câmara pilórica menor e posterior. Pelo fato de serem de origem ectodérmica, as duas câmaras são revestidas por um exoesqueletoquitinoso que possuem dentes e cerdas em suas paredes. Ambas as câmaras estão separadas uma da outra por uma constrição, pela qual há um fluxo nos dois sentidos. Geralmente, a região do dorso de cada câmara é especializada em tratar das partículas grandes e não digeríveis que serão encaminhadas para o intestino, enquanto as porções do ventre processam materiais orgânicos pequenos e digeríveis que são enviados aos cecos digestivos para absorção.

A câmara cardíaca tem um moinho gástrico revestido por filtro de cerdas e cutícula. O moinho gástrico é constituído por ossículos calcários (dentes) que maceram o alimento. A ação trituradora do moinho e o movimento das paredes do estômago são devidos à músculos extrínsecos presos ao ossículos.[46] Durante a trituração, a digestão que ocorre fora das células tem início com a mistura do alimento com enzimas que vêm dos cecos digestivos. O filtro de cerdas da câmara cardíaca apresenta cerdas com pouco espaçamento entre si, que acompanha o canal ventral que passa da câmara cardíaca para a pilórica. Depois da trituração e digestão, partículas finas e o soluto passam por meio do filtro de cerdas e entram a região ventral da câmara pilórica. As partículas grosseiras que não são digeridas e são rejeitadas pelo filtro de cerdas deixam a câmara cardíaca e atravessam a câmara pilórica pelo canal dorsal, e chegam até o intestino, local que ocorre a transformação em dejetos.

A câmara pilórica está dividida em um canal dorsal que leva diretamente até o intestino e uma complexa região ventral da qual os materiais digeríveis são encaminhados para os cecos digestivos. A região ventral consiste em um filtro mecânico e um filtro glandular. O alimento digerido e pré-filtrado pelo filtro de cerdas atinge uma região mediana muscular da câmara pilórica, chamada de filtro mecânico. O filtro glandular guarnece a abertura que leva aos cecos digestivos e é mais um outro filtro de cerdas com uma malha ainda menor que aquela do filtro de cerdas. O fluido é forçado por contrações dos músculos do filtro mecânico através do filtro glandular e para dentro dos cecos digestivos, enquanto o material rejeitado é encaminhado para o canal dorsal e para dentro do intestino. A prega pilórica, cujas cerdas evitam que partículas grandes entrem no filtro glandular, separa as porções dorsal e ventral da câmara pilórica.

Os cecos digestivos são órgãos grandes, de fundo cego, que liberam enzimas digestivas pelo epitélio de seus numerosos túbulos, que são enviadas para a câmara cardíaca do estômago.[47] Ocorre digestão intracelulare pinocitose de moléculas orgânicas solúveis, que são posteriormente armazenadas momentaneamente ou liberadas no sangue da hemocele.

Trocas gasosas

As brânquias são compostas por um eixo central, correndo canais branquiais aferentes e eferentes, em que se arranjam extensões ou ramos laterais. O sangue de decápodos possui hemocianina dissolvida em seu plasma, e segue a partir do canal aferente para o interior dos respectivos filamentos, voltando então para o interior do canal eferente.[48] As respectivas estruturas para trocas gasosas surgem a partir da parede corporal ou próximo ao ponto de ligação do respectivo apêndice, recebendo diferentes nomes conforme sua localização.[49] O representante com maior número de brânquias é o camarão peneídeo Benthesicymus, com 24, mas o comum é a redução desse número nos demais decápodos.

Para que ocorram efetivamente as trocas gasosas é necessária a produção de uma corrente ventilatória, através dos batimentos de um escafognatito ou alça branquial com forma de remo, projetado a partir da segunda maxila. A água é puxada para frente e a corrente flui para fora. Em camarões a água pode entrar na câmara branquial por qualquer ponto ao longo das bordas ventrais e posteriores da carapaça. Nos demais decápodos a carapaça geralmente se encaixa de maneira mais firme e assim a entrada da água se limita pelas margens posteriores da carapaça e ao redor das pernas.

Por poderem ser habitantes de fundo e também escavadores foram evoluídos mecanismos que evitam a obstrução das brânquias com resíduos ou sedimentos.[50] Nas bases dos quelípedes de caranguejos existem cerdas que filtram a corrente inalante, assim como nas coxas das pernas de lagostins e lagostas. Em alguns anomuros a limpeza das brânquias ocorre com o último par de pernas, enquanto que em alguns camarões pelos primeiros e segundos. Uma corrente reversa pode ser utilizada por algumas espécies escavadoras para a limpeza das partes ventrais do corpo, que podem estar cobertas por areia ou lama.

Transporte interno

O coração está localizado no tórax e possui forma de caixa, apresentando três pares de óstios. Dele saem anteriormente cinco artérias e posteriormente uma artéria abdominal mediana, enquanto que do lado de baixo do coração surge uma artéria esternal. Cada uma dessas artérias principais é ramificada extensivamente e supre vários órgãos e estruturas.[49] O sangue é escoado no interior de um seio esternal mediano ventral antes de passar através das brânquias e retornar ao pericárdio e coração pelo trajeto de vasos branquiopericárdicos.[3]

Excreção

Decápodos apresentam as glândulas das antenas (ou glândulas verdes), que são órgãos excretores, com o mais alto grau de desenvolvimento dentre os crustáceos.[49]São compostas pelo saco final (ou sáculo) e a primeira parte do túbulo (em forma de labirinto), localizados em frente e nos lados do esôfago. Por filtração o fluido é coletado dentro do sáculo, que possui podócitos nas paredes. As paredes do labirinto são bem pregueadas e glandulares, formando uma massa esponjosa e possibilitando uma área de reabsorção, ligando-se ao interior de uma bexiga por meio de um canal excretor. Partindo da bexiga se estende um pequeno duto no segmento basal da segunda antena, se abrindo para o exterior no ápice de uma pequena papila.

A maior parte dos resíduos nitrogenados são difundidos pela superfície corporal em que o exoesqueleto é mais fino, como por exemplo nas brânquias. As glândulas das antenas podem controlar a pressão do fluido interno e também as concentrações de íons específicos, como o Mg++. Entretanto, essas estruturas não exercem papel importante para a regulação osmótica.

Todos os caranguejos de água salobra e doce excretam uma urina que é isosmótica em relação ao sangue, e regulam o balanço iônico mediante a absorção de íons pelas brânquias.

Sistema Nervoso

Há uma grande variedade no grau de cefalização do sistema nervoso[49] em decápodes. Camarões e lagostins possuem abdômens bem desenvolvidos e musculosos, com sistema nervosos central relativamente não cefalizado. Já os braquiúros têm abdômens reduzidos e possuem elevado grau de cefalização. Em anomuros, o grau de cefalização é intermediário.

Órgãos do Sentido

Assim como em outros crustáceos, pernas e antenas exercem papel importante na detecção de estímulos ambientais. Antênulas possuem estetos, que localizam alimento e reconhecem outros membros da espécie.

Existem alguns decápodes cegos, em ambientes de grandes profundidades e entre os lagostins cavernícolas, os olhos composto pedunculados são geralmente bem desenvolvidos e o pedúnculo ocular apresenta mobilidade maior comparada com outros crustáceos. Os omatídios são compostos por córnea cuticular, cone cristalino tetrapartido, haste translúcida (somente em olhos que formam imagem por superposição), e uma retínula com oito células retinulares. Olhos de aposição e superposição estão presente nos decápodes.

Quase todos os decápodes possuem um estatocisto no artículo basal de cada antênula.[49] O estatocisto é uma cavidade preenchida com água, revestida por pequenas cerdas mecanorreceptoras. Os dendritos dos neurônios sensoriais ligados às cerdas levam ao cérebro a informação de deformações nas cerdas. Dentro da cavidade do estatocisto tem um estatólito, que repousa sobre as cerdas e pode sofrer deslocamento no interior do estatocisto, sob ação da gravidade. Essas estruturas se comunicam com o cérebro do animal pelo nervo antenular, o cérebro interpreta os sinais que chegam das cerdas receptoras para determinar a orientação do animal no campo gravitacional. Durante a ecdise alguns caranguejos perdem o senso de equilíbrio.

Cerdas mecanorreceptoras são receptores tônicos. Esses receptores enviam informações constantes de impulsos espontâneos ao cérebro, mesmo quando não há estímulos presentes.[51] Os receptores de fase, por outro lado, enviam ao cérebro um potencial de ação quando um evento ocorre e permanecem inativos em outros momentos.

O estatocisto e suas cerdas são estruturas do exoesqueleto que são substituídas, junto com o estatólito, a cada muda. O estatólito não é de origem epidérmica, portanto, não precisa ser reconstruído após a ecdise.

Caranguejos e alguns outros decápodes possuem estatocistos capazes de detectar aceleração em diferentes direções. Esses estatocistos possuem cerdas adicionais, distantes dos estatólitos, os quais são flexionadas pela inércia da água da cavidade do estatocisto. Por exemplo, em situação de repouso, a cutícula e água do interior do estatocisto estão estacionárias e os neurônios, na ausência de estímulos, enviam constantes sinais tônicos ao cérebro. Caso a cabeça se movimente, a cutícula do estatocisto acompanha o movimento na mesma velocidade que a cabeça, mas a água se movimenta depois. Isso faz com que as cerdas se movimentam através da água e acabam sendo flexionadas pela resistência inicial oferecida por ela. Os neurônios alteram a taxa de propagação dos sinais que são enviados ao cérebro, o qual interpreta isto como uma aceleração.

Sistema endócrino e neurossecretor

Os sistemas endócrinos e neurossecretor dos crustáceos e insetos são os mais bem conhecido dentre os invertebrados, contudo, o grupo dos decápodes foi o mais bem estudado. Eventos de duração prolongada ou contínua, como muda, reprodução e dispersão de cromatóforos, são controlados por hormônios. A maioria desses hormônios é produto de neurossecreção, liberados pelos axônios de neurônios secretores. Alguns órgãos endócrinos que são controlados pelo sistema nervoso também produzem alguns hormônios. Esses hormônios são liberados no sangue e são transportados até seus órgãos-alvo. O sistema neurossecretor mais importante dos decápodes se localiza no pedúnculo ocular, que possui olho composto em seu ápice, e dentro do pedúnculo, está o nervo óptico e vários conjuntos de células neuronais secretoras[52] Os hormônios sintetizados por células neurossecretoras do órgão X são liberadas pelos axônios para dentro da glândula do seio e depois para a hemocele. A circulação de sangue distribui esses hormônios até seus tecidos-alvo.

Os órgãos endócrinos conhecidos nos crustáceos são o órgão Y, os ovários, e a glândula androgênica. O órgão Y, que se localiza no cefalotórax, é controlado parcialmente por hormônios da glândula do seio e distribuído pela corrente sanguínea. Um dos hormônios secretados pelo órgão Y é a ecdisona, envolvido no processo de muda e é muito semelhante ao que está presente nos insetos.

Cromatóforos

Cromatóforos são células caracterizadas por armazenarem pigmentos, normalmente estão localizadas no tecido conjuntivo abaixo da epiderme e em áreas em que o exoesqueleto é fino ou transparente, contribuindo para conferir coloração aos crustáceos. A cor exibida por cada cromatóforo é variável e sua função é mudar a cor do animal visando a termorregulação ou a camuflagem. Um mecanismo pelo qual os cromatóforos podem mudar a cor do animal é por meio de divisões ao longo de um período de muitos dias, aumentando, dessa maneira, o número de cromatóforos e a quantidade total de pigmentos. De maior interesse, entretanto, é a capacidade dos cromatóforos de mudar de cor rapidamente e de maneira reversível, sem envolver alterações no número de células ou na quantidade de pigmento presente.

O cromatóforo dos crustáceos é uma célula com grânulos de pigmento intracelulares e com processo citoplasmáticos ramificados. As células ocorrem em grupos, mas geralmente como unidades independentes, formando órgãos cromatofóricos multicelulares com cooperação entre as células. Os grânulos de pigmento migram do interior de cada célula para alterar o impacto visual do órgão inteiro. Quando os grânulos disponíveis estão dispersos e ocupando o máximo da superfície, seu impacto visual é o maior possível. Quando eles estão concentrados na forma de uma pequena mancha no centro do órgão, o impacto é minimizado.[53]

São conhecidos cromatóforos com pigmentos branco, vermelho, amarelo, azul, marrom e preto. Os pigmentos vermelhos, amarelos e azuis são derivados de caroteno obtido na própria alimentação. Já a cor avermelhada tão marcante em caranguejos, lagostas e camarões é resultado de um carotenoide. No exoesqueleto dos animais vivos, esse carotenoide está conjugado com uma proteína e apresenta coloração azul. A fervura desnatura a proteína e altera a cor para vermelho. Por fim, pigmentos marrons e pretos são frutos das melaninas. Em alguns camarões, um mesmo cromatóforo pode ter um ou mais pigmentos diferentes, os quais podem migrar independentemente uns dos outros. Quase sempre, entretanto, a maioria dos cromatóforos é monocromática.

O tipo mais comum de mudança rápida de cor é o simples clareamento ou escurecimento característico de muitos caranguejos,[54] incluindo o chama-maré Uca, os quais são mais escuros durante o dia e mais claros durante a noite. O ritmo é endógeno e persiste na ausência de estímulos ambientais. Entretanto, há casos de crustáceos que são capazes de mudança de cores mais elaboradas, apresentando uma ampla variação de tonalidades. O movimento dos pigmentos nos cromatóforos é controlado por hormônios provenientes da glândula do seio.[55]

Ritmos fisiológicos

A migração dos pigmentos nos cromatóforos, nos omatídeos e outros processo fisiológicos frequentemente evidencia uma atividade rítmica nos crustáceos. Esses ritmos são controlados por relógios biológicos e têm sido estudados em várias espécies, em particular, no caranguejo Carcinus meanas, e no caranguejo chama-maré, Uca.[54]Ambos vivem em superfícies planas arenosas e na zona entremarés de praias protegidas, mas Carcinus é ativo durante a maré alta enquanto Uca é ativo quando o substrato fica exposto durante a maré baixa. Mediante a dispersão e concentração de pigmentos dos cromatóforos, ambas as espécies se tornam mais claras à noite mais escuras durante o dia. O ritmo endógeno persiste quando os caranguejos são mantidos constantemente em claro ou escuro. A remoção dos pedúnculos oculares, os quais secretam o hormônio de controle dos pigmentos, interrompe o ritmo em Carcinus e reduz sua amplitude em Uca.[55]

A atividade locomotora em ambos os caranguejos segue a variação da maré e é regulado por um relógio biológico relacionado ao ciclo lunar. Após cerca de uma semana sob condições constantes, o ritmo é perdido. Ele pode ser restaurado pela simples imersão de Uca em água do mar ou submetendo Carcinus a temperaturas mais baixas.

Ritmos semelhantes estão sendo observados em outras espécies de crustáceos, como o siri azul (Callinectes sapidus) e a baratinha-da-praia (Ligia excotica).

Reprodução

A maioria dos decápodes é dioica, embora alguns sejam hermafroditas.[56] A transferência de espermatozoides é indireta e acontece a partir da produção de espermatóforos, envolvendo comumente a cópula. Já a fertilização pode ser tanto interna quanto externa.

Em geral, os machos decápodes possuem um par de testículos que estão conectados aos gonóporos por um par de dutos espermáticos. Os gonóporos estão localizados no oitavo segmento torácico. Já os testículos estão localizados em posição dorsal no tórax e/ou abdome e apresentam variedade morfológica dentro dos grupos. O grau de desenvolvimento do duto espermático também varia em função, principalmente, da extensão de envolvimento desse na formação do espermatóforo. Os espermatozoides não possuem uma parte mediana nem flagelo, como o humano, e apresentam forma que lembra uma tachinha ou estrela.

É possível encontrar organismos nesse grupo que apresentam pênis, mas não são usados como estrutura introdutória. Ao invés disso, os pleópodes mais anteriores (primeiros segmentos abdominais), chamados de gonópodes, são modificados para atuarem como estruturas para a transferência indireta dos espermatóforos para a fêmea. Os pênis, com os gonóporos em suas extremidades, normalmente, transferem os espermatozoides dos testículos para os gonópodes ou, em situações mais raras, diretamente para a fêmea (não sendo esse caso o mais comum). Por exemplo, muitos branquiúros apresentam o primeiro pleópode em forma de um tubo longo, fino e aberto em ambas as extremidades; enquanto o segundo pleópode é longo, semelhante a um êmbolo fino que se encaixa dentro desse tubo. O pênis, curto e flexível nesse grupo, deposita o espermatóforo na base do tubo e o êmbolo desliza dentro do tubo, transferindo, assim, o espermatóforo para a fêmea.[3]

As fêmeas quase sempre possuem um par de ovários, localizados dorsalmente no tórax e abdome e conectados ao exterior por um par de ovidutos. Os ovidutos abrem-se ventralmente no sexto segmento torácico. Na condição mais primitiva, os espermatóforos são simplesmente grudados no corpo da fêmea, mas na maioria dos decápodes eles são injetados para dentro de um receptáculo seminal interno ou externo, no qual ficam armazenados, às vezes por até muitos anos, até que aconteça de fato a fertilização. Os receptáculos seminais podem ser simples invaginações do exoesqueleto (estruturas externas) ou representados por uma dilatação do oviduto (estruturas internas). Nos decápodes com fertilização interna (braquiúros), os espermatóforos são depositados diretamente dentro de um receptáculo seminal interno. Já nos organismos em que ocorre fertilização externa (maioria dos decápodes), os espermatóforos são colocados na superfície ventral da fêmea ou em um receptáculo externo e a fertilização ocorre à medida que os óvulos vão sendo liberados pelo gonóporos.[3]

Os decápodes aquáticos se atraem por meio de sinais olfativos (feromônios) e tácteis, enquanto espécies terrestres usam sinais tanto visuais quanto auditivos. É comum ocorrer rituais de corte pré-copulatórios. Em muitos decápodes a transferência de espermatóforos do macho para o receptáculo seminal da fêmea só é possível durante um breve momento imediatamente após a fêmea ter sofrido uma ecdise, quando sua cutícula ainda está mole. Em muito braquiúros, o macho carrega a fêmea enquanto espera o momento da muda que se aproxima. Ele a solta enquanto ela muda e a cópula ocorre em seguida.

Sinais visuais e acústicos são de especial importância para a atração nas espécies terrestres. Por exemplo, o caranguejo semiterrestre chama-maré (Uca) exibe um comportamento de corte elaborado que tem sido estudado. Os machos atraem as fêmeas para seus abrigos nos quais deverá ocorrer o acasalamento. As fêmeas permanecem nos abrigos enquanto incubam os ovos até a eclosão das larvas. Os machos desse grupo de caranguejos usam o quelípode maior e muito desenvolvido para atrair as fêmeas e defender seus abrigos contra outros machos. Encontros entre machos dão origem a combates altamente ritualizados, nos quais a quela maior é posicionada como um escudo. Os movimentos de combate envolvem variações de empurrões.[3]

O macho de chama-maré atrai a fêmea movimentado a quela maior em um padrão que é específico para cada espécie. Machos podem também atrair as fêmeas com sinais acústicos que são produzidos com o batimento da quela maior contra o substrato ou flexionando rapidamente as pernas locomotoras. O número de batidas em série e o intervalo entre as séries são específicos para cada espécie. Os sons são transmitidos na forma de vibrações através do sedimento. As fêmeas podem detectar esses sinais a até um metro de distância por órgãos especializados localizados nas pernas.

Durante a cópula, os camarões orientam-se tipicamente em ângulos retos, de tal forma que as respectivas regiões genitais nas superfícies ventrais de cada um fiquem em aposição. O primeiro e o segundo pleópodes do macho encontram-se modificados e são usados na transferência do espermatóforo para um receptáculo localizado entre as pernas torácicas da fêmea.[3]

Em lagostins e lagostas, o macho vira a fêmea de cabeça para baixo e imobiliza os quelípodes dela com os seus próprios. Nos lagostins, os gonópodes são inseridos dentro do receptáculo seminal e os espermatóforos são conduzidos pelos sulcos presentes nos próprios gonópodes. Caso o receptáculo seminal esteja ausente, como acontece nas lagostas, os espermatóforos são presos ao corpo da fêmea, particularmente nas bases dos dois últimos pares de pernas. Esses espermatóforos se apresentam como manchas de cor escura e visíveis nas fêmeas da lagosta do gênero Panulirus. Os anomuros ermitãos precisam sair, em parte, de suas conchas para acasalarem. Os parceiros fazem contato entre suas respectivas superfícies ventrais e os espermatóforos e óvulos são liberados ao mesmo tempo.

Durante a cópula dos caranguejos braquiúros, um dos indivíduos fica sob o outro, de forma que suas superfícies ventrais fiquem em posições opostas. O abdome do macho, que costuma estar flexionado sob o cefalotórax, é distendido para expor os gonópodes, esses conduzem os espermatóforos são depositados no receptáculo seminal. Em espécies sem receptáculos seminais, os ovos são depositados logo após a cópula. Em espécies com um receptáculo seminal interno e fertilização interna (como os braquiúros), a abertura do receptáculo é selada por um tampão e a fertilização pode não acontecer antes de um ou mais anos após a cópula.

Regulação hormonal e desenvolvimento

Embora o sexo dos organismos seja determinado geneticamente na maioria dos crustáceos, muitas etapas da reprodução, como a maturação, manutenção e funcionamento das gônadas e o desenvolvimento dos caracteres sexuais secundários, estão sob controle hormonal.[49]

A glândula do seio libera o hormônio inibidor da gônada (GIF) que inibe a maturação dos óvulos durante os períodos não reprodutivos do ano. Durante a estação reprodutiva, o hormônio liberado é o hormônio estimulador da gônada (HEG) a partir de comandos do sistema nervoso central. Na presença desse segundo hormônio, o nível de HIG no sangue diminui e o desenvolvimento dos óvulos começa. Ao mesmo tempo, e também sobre a influência do HEG, o ovário produz um terceiro hormônio que induz alterações anatômicas secundárias necessárias que estão associadas com a incubação dos ovos, como o desenvolvimento de cerdas ovígeras ou o desenvolvimento dos oostegitos nos peracáridos. Essas características surgem com a muda seguinte.

Nos malacóstracos, o desenvolvimento dos testículos e dos outros caracteres sexuais nos machos é controlado por hormônios produzidos em uma massa de tecido endócrino secreto que é chamado de glândula androgênica. Essa glândula se localiza no final do canal deferente ou, até mesmo, nos próprios testículos. Ela é inibida por neurossecreções via glândula do seio, mas é estimulado por neurossecreções do cérebro. Ao ser estimulada, a glândula androgênica secreta o hormônio androgênico, o qual induz à espermatogênese e ao desenvolvimento das estruturas reprodutivas dos machos. Também estimula o comportamento reprodutivo do macho e o desenvolvimento dos caracteres sexuais secundários. A remoção dessa glândula leva à perda das características masculinas e a conversão dos testículos em tecido ovariano. Ao passo que se a glândula for transplantada para uma fêmea, os ovários.[3]

Desenvolvimento

Camarões peneídeos primitivos e táxons relacionados liberam seus ovos diretamente no oceano e os abandonam. Mas, em todos os outros decápodes, os ovos são aderidos e incubados nas fêmeas. Em fêmeas de caranguejos, o abdome, que comumente está flexionado firmemente, é distendido para dar espaço à massa de ovos.

 src=
Fase larval Zoéa da espécie Homarus gammarus (Malacostraca, Decapoda, Nephropidae).

O estágio de eclosão varia muito nos decápodes. Nos camarões primitivos, que liberam os ovos direto na água, a forma de eclosão é uma larva náuplio ou metanáuplio. Já em todos os outros decápodes, os ovos são incubados nos pleópodes das fêmeas e, nas espécies marinhas, a eclosão da larva ocorre no estágio de protozoé ou zoé. Os estágios de zoé da maioria dos caranguejos são facilmente reconhecíveis pela presença de um espinho rostral muito longo e algumas vezes por um par de espinhos laterais na margem posterior da carapaça. Ao menos em algumas espécies, os espinhos parecem contribuir para a redução da predação das larvas por pequenos peixes. O estágio de pós-larva dos caranguejos é uma megalopa com todos os pares de apêndices já presentes.[3]

Muitos decápodes com larvas planctônicas habitam águas costeiras rasas, estuários ou manguezais durante a fase adulta ou no estágio de jovem. Por exemplo, os estuários e os manguezais são berçários para muitas espécies de camarões peneídeos. Há uma tendência de abreviação da fase larva nos decápodes que habitam oceanos frios ou profundidades abissais. Nos decápodes estritamente dulciaquícolas, o desenvolvimento é direto e estágios larvais geralmente são ausentes.

O desenvolvimento em quase todos os anomuros e braquiúros terrestres ocorre no mar. Carregando os ovos em desenvolvimento no abdome, a fêmea migra para a costa e entra na água para liberar as zoés recém-eclodidas. O desenvolvimento nesse caso é direto nos caranguejos potamídeos terrestres, os quais são independentes do oceano, mas voltam à água doce para se reproduzir.

Muda e crescimento

Muitos crustáceos, como os lagostins, lagosta Homarus e as cracas, sofrem mudas e crescem durante a vida toda, embora os períodos de intermuda tornem-se progressivamente mais longos.[57] Tais crustáceos podem ter uma vida longa e outros podem se tornar bastante grandes. Em outros, como alguns caranguejos, os processos de muda e crescimento cessam após determinado número de ínstares, quando o indivíduo atinge a maturidade sexual ou um determinado tamanho.

Os processos fisiológicos envolvidos na muda são regulados por interações hormonais e são semelhantes àquelas que ocorrem nos insetos. Um órgão produz ecdisona, que atua nas células epidérmicas e cecos digestivos, iniciando a pró-ecdise. A produção de ecdisona é inibida por um hormônio liberado pela glândula do seio, a ação desse hormônio é uma importante diferença com relação ao controle da muda nos insetos, nos quais o corpo cardíaco estimula, ao invés de inibir, a produção de ecdisona.[3]

A regulação dos hormônios da muda, e consequentemente de todo o ciclo de muda, depende de estímulos diferentes que atuam no sistema nervoso central. Nos lagostins, os quais mudam sazonalmente, o fotoperíodo (duração do dia) é o fator de controle,enquanto no caranguejo Carcinus, o crescimento dos tecidos é o fator de controle.

Biodiversidade de Decapoda

1. Subordem Dendrobranchiata

 src=
Camarão Peisos petrunkevitchi, da família Sergestidae (Decapoda, Dendrobranchiata)

É composta pelas superfamílias Penaeoidea e Sergestoidea, que possuem camarões como integrantes, e possuem como sinapomorfia exclusiva a presença de dendrobrânquias. Possuem quela nos três primeiros pereópodes, órgãos copuladores modificados no primeiro par de pleópodes nos machos e expansões em direção ventral dos tergitos abdominais. As fêmeas deste grupo não incubam ovos e a fertilização é externa.[58]

Os camarões possuem um tegumento fino e um corpo dividido em duas regiões: cefalotórax e abdômen, com olhos pedunculados e apresentando um par de antênulas, um par de mandíbulas e dois pares de maxilas. O tórax possui três pares de maxilípedes e cinco pares de pereópodes. Os cinco primeiros somitos abdominais apresentam apêndices especializados para a natação e no sexto os apêndices estão modificados como um leque caudal, formado por um par de urópodes e um telson terminal.[59]

 src=
Camarão (Penaeus monodon) representante da ordem Decapoda, Dendrobranchiata, Penaeoidea, muito encontrado na Ásia e Austrália

Superfamília Penaeoidea

A superfamília Penaeoidea é composta por camarões marinhos, representando aproximadamente um terço das espécies de importância comercial no mundo.[60][61] É um grupo diverso, com mais de 400 espécies distribuídas globalmente e habitando tanto águas rasas quanto zonas abissais abaixo de 5000 metros, ocupando diferentes níveis tróficos da cadeia alimentar em diversas profundidades do oceano.[62]

 src=
Camarão do gênero Nematopalaemon representante da ordem Decapoda, Pleocyemata, Caridae

2. Subordem Pleocyemata

Representantes desse táxon não possuem dendrobrânquias. Os embriões são incubados nos pleópodes das fêmeas e eclodem em estágios tipicamente de zoea.[63][58]

Infraordem Caridea

Mais diversos em águas tropicais rasas.[64] Existem cerca de 2500 espécies viventes, são conhecidas pela designação geral de camarões carídeos.[65] Possuem filobrânquias e geralmente o primeiro ou os primeiros pares de pereópodes são quelados e de tamanhos variados. A segunda “pleura” abdominal é marcadamente mais expandida e recobre parcialmente a primeira e a terceira pleura. O primeiro par de pleópodes é geralmente um pouco mais reduzido, mas não muito modificado, nos machos.[58]

 src=
Camarão-palhaço representante da ordem Decapoda, Pleocyemata, Strenopodidea

Infraordem Stenopodidea

 src=
Lagosta da ordem Decapoda, Pleocyemata, Thalassinidea em vista frontal como representante da classe de malacostracos

A maioria das espécies é tropical e associada a ambientes bentônicos, particularmente com recifes de coral, podendo ser comensais, como é o caso de camarões pertencentes ao gênero Stenopus, que podem remover parasitas de peixes.[66] Se caracterizam por possuírem os três primeiros pares de pereópodes são quelados e o terceiro é significativamente maior do que os outros. As brânquias são do tipo tricobrânquia e o primeiro par de pleópodes é unirreme tanto nos machos quanto nas fêmeas, mas não é marcadamente modificado. Apresentam entre 2 a 7 centímetros de comprimento.[58]

Infraordem Achelata/Palinura

Integrantes desse grupo são todos marinhos, como por exemplo as lagostas, apresentando importância econômica[67] possuem como características o abdômen achatado, portador de leque caudal, a carapaça cilíndrica ou deprimida dorso-ventralmente e as brânquias do tipo tricobrânquia. O número de pereópodes quelados é variável, podendo apresentar os quatro primeiros pares, apenas o último ou até mesmo nenhum.[58]

Infraordem Astacidea

Tem como representantes lagostins e a lagosta norte-americana, podendo ser marinhos ou viver em água doce, mas também em solos úmidos em que é possível a escavação de sistemas complexos e extensos de galeria.[68] O abdômen deprimido dorso-ventralmente termina em um leque caudal bem desenvolvido. Possui brânquias do tipo tricobrânquia e os primeiros três pares de pereópodes são sempre quelados, enquanto que o primeiro par é muito desenvolvido.[58]

Infraordem Gebiidea/Thalassinidea

O grupo é composto principalmente por camarões escavadores.[69] Apresentam abdômen simétrico e achatado dorso-ventralmente, terminando posteriormente em um leque caudal bem desenvolvido. A carapaça é ligeiramente comprida lateralmente e as brânquias são do tipo tricobrânquia. Os dois primeiros pares de pereópodes são quelados, sendo geralmente o primeiro muito mais desenvolvido.[58]

 src=
Caranguejo da ordem Decapoda, Pleocyemata, Brachyura em vista frontal como representante da classe de malacostracos

Infraordem Brachyura

Os indivíduos do grupo Brachyura são denominados caranguejos verdadeiros. A maioria das espécies é marinha, mas existem espécies dulcícolas, semiterrestres e terrestres de ambientes úmidos.[70] Esses caranguejos apresentam o abdômen simétrico, mas muito reduzido e flexionado sob o tórax, com os urópodes geralmente ausentes. O corpo, recoberto por uma carapaça bastante desenvolvida, é deprimido dorso-ventralmente e geralmente está expandido lateralmente.[71] Filobrânquias estão presentes e o primeiro par de pereópodes é quelado e geralmente muito desenvolvido. Os pereópodes do segundo ao quinto par são tipicamente estenopódios simples e utilizados para andar. Os olhos são posicionados externamente em relação às antenas.[58]

 src=
Ermitão representante da infraordem Anomura dos Decapoda

Infraordem Anomura

Neste grupo estão os ermitões, porcelanídeos, galateídeos, tatuíras e tatuís. O abdômen pode ser descalcificado e torcido de maneira assimétrica nos ermitões ou simétrico, curto e flexionado sob o tórax nos porcelanídeos. Os ermitões, por possuírem o abdômen torcido, podem ocupar conchas de gastrópodes.[72] A carapaça e estruturas branquiais variam, porém o primeiro par de pereópodes é quelado e o terceiro par nunca é quelado; o segundo, quarto e quinto par geralmente são simples, mas podem ser quelados ou subquelados em alguns casos. Geralmente o quinto par de pereópodes é muito reduzido e não é utilizado como apêndices locomotores, mas sim como responsável pela limpeza das brânquias. Os olhos estão posicionados na região interna ao segundo par de antenas.[58]

Estratégias adaptativas associadas à colonização do ambiente de água doce

Com base em análises filogenéticas, a paleontologia nos revela que os decápodes podem ter se originado há cerca de quatrocentos milhões de anos. A irradiação desse grupo teve início no período Mesozoico, que corresponde a aproximadamente 251 a 65,5 milhões de anos atrás.

Menos de 20% de todas as espécies viventes de Decapoda conquistaram com sucesso ambientes salobros e de água doce.[73] O padrão de distribuição dos decápodes lacustres é derivado de inúmeras invasões ao ambiente, favorecidas ao longo dos anos pela seleção natural, como é evidenciado no registro fóssil e em dados moleculares. Evolutivamente, as espécies de água doce descendem de espécies marinhas e tal adaptação pode ser mensurada não apenas considerando os mecanismos osmorregulatórios, mas também os aspectos reprodutivos e do fenômeno de socialização, como o número e tamanho dos ovos, desenvolvimento larval (com abreviação ou supressão) e cuidado parental.[73][74]

Muitas espécies de decápodes de água doce pertencem à família Aeglidae, que compreende 3 gêneros, Aegla, Protaegla e Haumuriaegla. Desta família, apenas o gênero Aegla é vivente atualmente, e os outros dois gêneros foram extintos e são conhecidos apenas através de fósseis de sedimentos marinhos, o que indica a origem marinha do grupo.

O gênero Aegla é constituído por cerca de 69 espécies, todas adaptadas à vida em água doce e endêmicas de áreas temperadas e subtropicais da América do Sul. Elas foram agrupadas filogeneticamente em cinco grandes clados, refletindo, em grande parte, sua distribuição geográfica no sul da América do Sul.[75][76]

Também encontramos decápodes de água doce em muitas outras famílias, como por exemplo as famílias Astacidae, Atyidae, Palaemonidae, Euryrhynchidae, Kakaducarididae, Typhlocarididae, Desmocarididae, Xiphocarididae, Nephropidae, Alpheidae, entre outras.

A colonização do ambiente de água doce pelos Decapoda exigiu diversas adaptações fisiológicas, reprodutivas, comportamentais, etc. Com isso, observamos nestes animais algumas características únicas que os diferenciam de outros decápodes.

Osmorregulação

A maioria dos grupos de decápodes marinhos são osmoconformadores, regulando a concentração do seu sangue dentro de uma faixa estreita em torno da concentração de água do mar (~1000 mOsm/kg). Variações na salinidade podem causar alterações fisiologicamente perigosas na concentração iônica dos fluidos corporais extracelulares (a hemolinfa), na osmolaridade do citosol e no volume celular de decápodes aquáticos.

As concentrações de íons orgânicos na água doce são muito menores do que no ambiente marinho. Isso representa uma mudança drástica nas condições ambientais, uma vez que a disponibilidade de minerais essenciais e a pressão osmótica são reduzidas. Essa mudança demanda tanto adaptações fisiológicas quanto comportamentais.

Habilidades osmorreguladoras como: a presença de uma cutícula espessa com permeabilidade reduzida a íons e água, estruturas celulares e teciduais altamente especializadas e bombas metabólicas ativas que movem íons no corpo são adaptações evolutivas seletivamente vantajosas observadas em decápodes juvenis e adultos de água doce. Tais características permitem que os decápodos que vivem em água salobra e doce se oponham à diluição de seus fluidos corporais do ganho de água e da perda de íons.

Os processos de osmorregulação intracelular causam perdas metabólicas significativas de matéria orgânica e energia e podem compensar apenas pequenas flutuações na salinidade do habitat. A regulação iônica extracelular é um mecanismo energeticamente mais eficiente, que consiste em um conjunto complexo de processos ativos que promovem o transporte de íons através das membranas celulares em células epidérmicas altamente especializadas chamadas ionócitos. A regulação iônica extracelular é tipicamente encontrada em habitats de água doce, estuarinos e terrestres.

Quando os decápodes vivem em meio diluído (água salobra ou doce), eles osmorregulam de modo que as concentrações de íons no espaço da hemolinfa extracelular são reguladas positivamente para compensar as perdas passivas de íons osmóticos e a entrada de água.

Morfologia das brânquias

Decápodes do gênero Aegla possuem respiração tricobranquial, o que os separa das famílias de Galatheoidea que possuem filobrânquias, vistas em diversos anomuros marinhos. As tricobrânquias dos aeglídeos de água doce possuem uma estrutura única. Os filamentos das brânquias são longos tubos semelhantes a dedos, estes se estendem para frente a partir da base da brânquia. A porção proximal da brânquia assemelha-se à de uma filobrânquia de braquiúro por ter lamelas em forma de placa que se estendem sobre o eixo branquial.[77]

Desenvolvimento pós-embrionário, cuidado parental e ciclo de vida

O desenvolvimento padrão ontogenético dos crustáceos compreende três fases: (1) desenvolvimento dentro de um ovo, (2) eclosão da larva na forma de náuplio seguido por larvas planctônicas de vida livre, e (3) transformação da larva em um juvenil, que crescerá para a reprodução.

Uma característica singular para os crustáceos é a fase larval, pois a mesma reflete a ontogenia do grupo e pode conter traços específicos para algumas espécies, de diferentes famílias, sendo assim alvo de estudos.

A abreviação ou supressão do estágio larval (desenvolvimento direto) e a extensão do cuidado parental são características importantes para o sucesso evolutivo dos decápodes de água doce. Por exemplo, espécies do gênero Macrobrachium, que vivem em águas salobras, estuários, lagoas costeiras e cabeceiras de rios, têm mostrado uma impressionante relação entre adaptação lacustre e abreviação do estágio larval. O maior exemplo encontrado neste gênero é a espécie Macrobrachium dayanum, que possui um estágio larval bentônico de vida livre protegido por sua mãe nos primeiros dias após a desova, o que contrasta muito bem com o padrão de estágios larvais encontrado na família, que concentra-se entre nove e onze estágios zoécios.[73]

Para haver um sucesso evolutivo no desenvolvimento direto, é necessário um sistema de fixação de ovos altamente eficaz. Em Peracarida, por exemplo, tal desenvolvimento foi propiciado graças a “berços” no corpo da fêmea conhecido como “câmara de incubação”; nos caranguejos de água doce, nos lagostins e nos caranguejos primários de água doce, o cuidado parental é obrigatório e realizado sob o pleón (abdômen); nos caranguejos secundários de água doce, o cuidado parental é menos frequente, mas bastante variável, incluindo o transporte das crias nos pleópodes ou em cima da carapaça e a criação de larvas e juvenis livres em habitações parecidas com ninhos; nos aeglídeos, os ovos são carregados nos quatro pares de pleópodes e são incubados por um período de quatro a oito meses.[78]

O desenvolvimento pós-embrionário dos aeglídeos de água doce (gênero Aegla), por exemplo, diferentemente dos anomuros marinhos, é direto em 75% dos casos, o que significa a supressão total da fase larval e eclosão de juvenis bentônicos que, de maneira geral, se assemelham morfologicamente aos indivíduos adultos, embora os traços morfológicos associados aos estágios zoea e megalopa ainda possam ser reconhecidos dentro do ovo em desenvolvimento.[73][79][80][81][82] Isso é conseguido, como dito anteriormente, transportando os embriões nos pleópodos maternos até a eclosão deles como juvenis, ou pela incubação de estágios zoea nascidos antes, ou nos pleópodos maternos, ou em poças ou tocas de viveiros de água doce até que o estágio juvenil seja atingido.[73] Esses dados contrastam muito com os decápodes marinhos, nos quais este tipo de desenvolvimento só foi descrito em cerca de 20 a 30 espécies.[73][80]

Cerca de 15 a 20% dos decápodes de água doce apresentam desenvolvimento indireto com estágio larval abreviado.[73] Outros decápodes que apresentam desenvolvimento indireto possuem estágio larval longo que necessita de água salgada, pois as larvas ainda não possuem as adaptações fisiológicas necessárias para sobreviver às condições de estresse osmótico.[73][82]

O desenvolvimento indireto com fase larval prolongada implica, em algumas espécies, a necessidade das larvas serem transportadas para o mar ou para águas estuarinas ou costeiras para se desenvolverem. Este transporte da água doce para a salgada, chamado de migração diádroma, também faz parte de uma estratégia adaptativa que permite a vida adulta em habitats não marinhos, em combinação com a conservação do padrão ancestral da história de vida (desenvolvimento larval planctônico prolongado em água salgada). Os estágios larvais tardios ou pós-larvais precoces voltam para a água doce por conta própria, onde se desenvolvem em juvenis e adultos.[82]

Espécies que vivem parte do seu ciclo de vida em água salgada e parte em água doce, mas não especificamente por razões reprodutivas (como no caso das migrações diádromas), e sim fisiológicas, são chamadas de anfídromas, como é o caso das larvas que não possuem capacidades osmorreguladoras para viver em água doce e vivem em água salgada até atingirem a maturidade. Neste caso, os indivíduos crescem, se reproduzem e depositam os ovos em lagos ou rios, mas as larvas se desenvolvem em estuários marinhos ou em áreas marinhas costeiras. Ao completar o desenvolvimento larval, os indivíduos devem migrar rio acima até o habitat de água doce, onde viverão toda a vida adulta. Um benefício importante da anfidromia é a dispersão das larvas marinhas através dos rios. Por isso, as espécies anfidrômicas apresentam uma distribuição geográfica mais ampla do que as espécies de água doce sem larvas marinhas.

Além das diferenças de desenvolvimento, existem diferenças marcantes no número e tipo de ovos produzidos entre decápodes marinhos, de água doce e espécies anfídromas.[73] Decápodes marinhos produzem um número de ovos que vai de milhares até milhões, dependendo da espécie. As espécies de decápodes de água doce produzem um número de ovos muito menor, que vai de dezenas a centenas, e poucas vezes chega aos milhares, e, neste caso, os ovos são geralmente maiores e com mais vitelo, para sustentar a intensa incubação e o desenvolvimento do embrião antes dos ovos eclodirem, e os indivíduos costumam eclodir como juvenis já parecidos com os adultos ou como larvas em estágio avançado que terão poucos estágios subsequentes. Já no caso de espécies anfídromas, as fêmeas botam muitos ovos pequenos, que eclodem em um estágio larval muito menos avançado em relação às espécies exclusivamente de água doce (análises comparativas podem ser feitas observando a Tabela 1).

A diminuição na quantidade e no tamanho dos ovos é uma consequência explicada pela “hipótese do porto seguro”, que diz que a seleção natural tende a maximizar a quantidade de tempo que os organismos passam em estágios de desenvolvimento mais seguro e minimizando estágios onde há maior taxa de mortalidade pode ser mais alta. Logo, tais eventos (abreviação do estágio larval e extensão do cuidado parental) compreendem um “trade-off”, pois há um maior investimento energético, em contrapartida, há uma diminuição da predação. Ou seja, o gasto é compensado por uma alta fecundidade e futura reprodução, subsidiando influências filogenéticas e biogeográficas, agindo no padrão de dispersão das espécies.

Algumas espécies de decápodes de água doce não fazem migrações diádromas, mas liberam suas larvas no habitat adulto límnico.[83] Nestas espécies, as necessidades das larvas por sais e alimento planctônico requerem tempos de transporte rápidos para atingir águas estuarinas ou costeiras. Assim, o habitat adulto deve estar localizado em rios de fluxo rápido e não em águas interiores estagnadas, e a distância entre o habitat adulto e o mar deve ser muito mais curto do que em espécies com migrações adultas.[82]

As espécies que não fazem migrações diádromas e possuem um ciclo de vida bifásico não são completamente adaptadas aos seus habitats, podendo ser evolutivamente transitórias ou instáveis, e tendendo a desaparecer com o tempo. Porém, perdas de traços reprodutivos e de desenvolvimento previamente vantajosos são provavelmente compensadas por ganhos evolutivos de outras características, como o desenvolvimento precoce dos órgãos osmorregulatórios, a independência parcial ou completa das larvas de fontes alimentares planctônicas e o cuidado materno que reduz a mortalidade larval.[82]

Além disso, algumas espécies de decápodes de água doce possuem estágios larvais que podem sobreviver e se desenvolver em água doce e não precisam ser exportadas para ambientes de água salgada. Isto requer adaptações, em particular capacidades osmorreguladoras, que permitam a sobrevivência e desenvolvimento em água doce ao longo do ciclo de vida. A grande maioria desses decápodes tem uma fase larval curta, que é intermediária entre um ciclo de vida bifásico com um desenvolvimento planctotrófico estendido e um ciclo monofásico sem larvas.[82] Tais espécies mostram uma tendência à lecitotrofia, ou seja, não procuram o alimento no meio externo, mas se alimentam a partir das reservas de vitelo que levam consigo desde seu nascimento. A alta concentração de carbono e a alta relação C:N nos ovos indica que o estoque de lipídio no vitelo é proporcionalmente maior que a quantidade de proteína, o que provide um substrato bioquímico energético para a independência de alimento em relação ao meio externo. Além disso, tais espécies apresentam estágio larval zoea que pode continuar seu desenvolvimento até a próxima fase na ausência completa de comida.[84]

A lecitotrofia, citada anteriormente, apresenta algumas desvantagens. Por se basear no aumento do investimento em energia materna por filhos, implica a redução ou na não exploração de fontes alimentares planctônicas. Com isso, as larvas eclodem com grande tamanho corporal e alto teor de gordura, e mostram tipicamente pouca ou nenhuma atividade de natação, tornando-se atraentes para predadores e reduzindo seu potencial de dispersão, a colonização de novos habitats ou a substituição de populações anteriormente extintas.[82]

Além disso, o cuidado parental é um padrão frequentemente observado em decápodes de água doce, ocorrendo em cerca de 70% das espécies.[73] Este cuidado se estende até a fase juvenil bentônica, e com isso os primeiros estágios pós-embrionários permanecem protegidos do estresse físico ou nutricional no ambiente pelágico.[82] Nos Aeglidae, os ovos são carregados nos 4 pares de pleópodos maternos, incubados por cerca de 4 a 8 meses, e os juvenis, que já possuem morfologia parecida com os adultos, permanecem agarrados nos pleópodos maternos por mais alguns dias após a eclosão.[73]

O encurtamento ou supressão total do estágio larval, a extensão do cuidado parental pós nascimento e a dispersão juvenil limitada são importantes estratégias observadas em diversos decápodes e outros animais de água doce, como peixes e gastrópodes, e essas características estão relacionadas com o sucesso da colonização desses habitats.[73][82] Além disso, essas características estão associadas à dispersão e fluxo gênico reduzido entre as populações destas espécies, o que pode explicar o alto grau de endemismo e especiação desses decápodes.[82]

Outro fator importante no ciclo de vida dos aeglídeos de água doce é que o período reprodutivo dos mesmos ocorre na estação fria e seca do ano, quando as velocidades e fluxo da chuva são menores. Isso garante que os juvenis serão grandes o suficiente para suportar as correntes de água mais fortes no pico da estação chuvosa e quente que ocorre 6 meses depois.[76][85][86]

Tabela 1. Exemplos de cuidado parental pós desova e prolongamento da proteção parental em Decápodas lacustres (retirado de forma literal do artigo do Vogt, 2013[73])

*a coluna de duração denota ao tempo de carregamento em estágios de pós desova em pleópodes maternais (período de anexamento somado de período de descarregamento), se não indicado de outra forma. “N.d.”, significa não determinado, d. dia(s).

*a. Apenas estágio de anexação

*b.Transporte de jovens e posterior proteção de juvenis livres em toca

*c. Brotamento da larva livre e estágios pós larvais em cuidados enterrados ou (water-filled:gente como traduzo isso de forma que dê sentido?)

*d. Proteção de estágios pós larvais livres em grupos de famílias eusociais

Endemismo e especiação

A mudança evolutiva entre um desenvolvimento larval longo para o desenvolvimento direto pode ter resultado em consequência consideráveis para a biogeografia do táxon, porque espécies de desenvolvimento direto possuem capacidades de dispersão reduzida quando comparados a espécies de desenvolvimento planctônico.[73] A maioria das espécies de decápodes de água doce de desenvolvimento direto têm uma faixa geográfica estreita, enquanto este não é o caso em espécies anfídromas.[87][88][89][90][91]

A baixa capacidade de dispersão é um importante fator na evolução do endemismo, logo, espécies endêmicas são comuns nos casos de decápodes de desenvolvimento direto.[73]

Segundo Hansen (1992),[92] espécies de desenvolvimento direto sofrerão especiação mais rapidamente que espécies que possuem estágio larval planctônico. Isso se deve ao fato de que as distribuições geográficas no primeiro caso são mais restritas, levando ao isolamento reprodutivo e diminuição do fluxo gênico.

Outras adaptações

  • Mecanismos de absorção de sal pelo epitélio branquial compensando a perda difusiva para o meio externo
  • Produção de urina hiposmótica ou isosmótica com reduzido fluxo pelas glândulas antenais
  • Regulação do volume intracelular através de efetores osmóticos orgânicos pelas espécies recentes invasoras que migram para a água salobra para completar seu ciclo de vida.
  • Os comportamentos dos pais, em especial das fêmeas, pode ser alterado em detrimento do cuidado da prole. Nos lagostins, tomados como exemplo, além da fixação nos pleópodos (que requer uma série de mudanças rítmicas do lado esquerdo para o direito, pelos ganchos pereopodais), pode ser visto a busca pela territorialidade, defesa da progenitura, ventilação e defesa dos ovos. Para os machos, os estudos sobre seus cuidados com a prole ainda carecem de estudo. Mas, ao que se sabe atualmente, os tipos de cuidados dos mesmos são secundários, como tarefas de enterrar e limpar os ovos.

Estado de conservação dos crustáceos decápodes da fauna brasileira

Muitos fatores contribuem para ameaçar o grupo de decápodes ao longo de sua distribuição, como declínio da qualidade de seu habitat, contaminação da água pelo uso de pesticidas ou por esgoto humano, silvicultura, construção de usinas elétricas, entre outros.[93] A ordem Decapoda é a mais diversificada dentre o subfilo Crustacea (classe Malacostraca) apresentando espécies de grande interesse econômico como camarões, lagostas e caranguejos.[94]

Dentre os grupos que se encontram com considerações em listas vermelhas Malacostraca possui 3016 espécies listadas (em 2019), sendo que Decápodes contabilizam mais de 95% de representatividade nos índices de conservação dessa classe, apresentando 2892 espécies listadas. Além disso, 1130 espécies da ordem mencionada estão sob o rótulo de Dados Insuficientes, ou seja, a situação de conservação de boa parte de Decápodes encontra-se ainda sob difícil determinação.[95]

Relatos históricos e registros iconográficos da fauna de decápodes do Brasil: do descobrimento ao Império

Exploradores e missionários no início da colonização no Brasil

Pero Vaz de Caminha

 src=
Reprodução da carta de Pero Vaz de Caminha, a qual descrevia as terras brasileiras durante a expedição de Cabral. Essa reprodução pode ser encontrada na Biblioteca Nacional de Portugal

Pero Vaz de Caminha foi o escrivão da frota portuguesa sob o comando de Pedro Álvares Cabral à chegada em Porto Seguro em abril de 1500. Caminha enviou uma carta a Dom Manuel I — então rei de Portugal — descrevendo diversos aspectos das terras recém-descobertas. Nessa carta, Caminha disserta a respeito da expedição, sobre as características físicas e hábitos culturais dos indígenas; fornecendo, ademais, relatos vagos da fauna e flora observada — o que dificulta tentativas de se identificar as espécies encontradas.[96]

A única referência a crustáceos encontrada na carta de Caminha foi a descrição de camarões do local:

"Enquanto lá estávamos foram alguns buscar marisco e não no acharam. Mas acharam alguns camarões grossos e curtos, entre os quais vinha um muito grande e muito grosso; que em nenhum tempo o vi tamanho."[97]

Para Leitão (1941), há a possibilidade de que os camarões encontrados fossem os de água doce Macrobrachium acanthurus (Wiegmann, 1836) ou os marinhos Squilla (Fabricius, 1787) ou Lysiosquilla sp. (Dana, 1852); isso porque, de acordo com a carta de Caminha, o desembarque ocorrera em área próxima a um rio, não havendo, entretanto, especificações quanto à região de pesca desses animais — se no curso do rio ou na praia[98].

Gabriel Soares de Sousa esteve na costa da Bahia 69 anos depois e, como Caminha, descreveu os camarões do local como "grossos" ou "robustos". Esses camarões eram chamados pelos índios de "potiguaçu" (literalmente, camarão grande e grosso, em tupi[99]). Ilustrações de potiguaçu sugerem que esse camarão possa ser Macrobrachium carcinus (Linnaeus, 1758).[96]

O camarão M. carcinus apresenta a ponta do rostro curvada para cima e possui entre 11 e 14 dentes na margem superior e 3 ou 4 dentes na margem inferior do rostro.[100] O potiguaçu representado em algumas ilustrações apresenta rostro curvado para cima, 11 dentes na margem superior e 4 na margem inferior. Segundo Holthuis (1952), as características que melhor definem o gênero Macrobrachium são o formato do rostro e do segundo par de pernas.[100]

Não há clareza, entretanto, sobre as características do segundo par de pernas nas ilustrações. Porém, o padrão de cores ilustrado no potiguaçu é semelhante ao de Macrobrachium carcinus. A área em que foi encontrado o potiguaçu também coincide com a que é encontrado o camarão M. carcinus, situada entre a Flórida e o sul do Brasil.[96]

José de Anchieta

José de Anchieta foi um frade jesuíta, nascido em 19 de março de 1534, em São Cristóvão de Laguna, nas Ilhas Canárias. Chegou ao Brasil em 15 de julho de 1553, e em 1560, escreveu uma carta que descreve brevemente parte a natureza de São Vicente (atualmente São Paulo), incluindo mamíferos, pássaros, répteis, peixes, crustáceos, insetos e plantas. Quatro espécies de crustáceo foram descritas: Portunidae sp., Uca sp., U. cordatus (Linnaeus 1763) e Cardiosoma guanhumi (Latreille, 1828). Anchieta organizou a sistematização do tupi, uma síntese de vários dialetos e línguas falados por diversos grupos nativos, que facilitou a comunicação entre os indígenas e os colonizadores. Isso permitiu a redução da discrepância nos registros, feitos por diferentes autores, sobre espécies locais conhecidas pelos nativos.[96]

Primeira tentativa de ocupação francesa no Brasil

Os franceses buscaram se estabelecer no Brasil, e Jean de Léry foi um dos homens presentes na primeira expedição. Suas narrativas foram um dos primeiros documentos que descreviam o Brasil. André Thevet, que também estava presente, coletou informações sobre etnologia mas nada foi informado sobre crustáceos em seu trabalho publicado.[96]

Jean de Léry

Jean de Léry (1534 - 1611) nasceu em La Margelle (Borgonha, França). Aos 18 anos foi para Genebra e se tornou aluno de teologia de João Calvino. Posteriormente, Calvino acabou por receber uma solicitação do almirante Villegagnon para ajudar na empreitada da criação da França Antártica, havendo a possibilidade de propagar sua doutrina pelo Novo Mundo.[101] Enviou uma equipe de 14 pessoas, incluindo Jean de Léry, que seria então o futuro narrador da obra "Viagem à Terra do Brasil", publicada pela primeira vez em 1578.[102] Esse livro descreve aspectos da malograda expedição, incluindo aspectos culturais dos indígenas e algumas poucas informações acerca da fauna e flora local.[96]

 src=
Fêmea de Ucides cordatus, por Marty Rathbun.

Jean de Léry chegou ao Rio de Janeiro em 26 de fevereiro de 1557, retornando a Genebra após 11 meses no Brasil. Inicialmente não publicou notas sobre a viagem, porém foi incentivado por um colega a enviar um manuscrito para publicação. O manuscrito foi perdido e, baseado em seus rascunhos, redige um segundo, que não foi publicado por conta de um contexto de conflitos religiosos entre protestantes e católicos. Em 1578, a primeira versão da narrativa foi, finalmente, publicada na França.[102]

Em seu relato, há apenas uma menção a um crustáceo (decápode), tendo sido relatado um caranguejo chamado pelos indígenas de uçá (ussa), que corresponderia a um Ucides cordatus.[96] Esse caranguejo foi encontrado em uma área de manguezal, tendo sido confirmado posteriormente[103] que a espécie habita a região indicada por Léry. A respeito dessa menção, pode-se ler na narrativa:

"Existem ainda caranguejos terrestres a que os tupinambás chamam ussa, e surgem aos bandos nas praias e outros lugares pantanosos. Quando alguém se aproxima, fogem de costas e se salvam com celeridade nos buracos abertos nos troncos e raízes das árvores, donde não podem ser tirados sem perigo por causa de seus ferrões, embora possa a pessoa chegar facilmente até o buraco visível. Mais magros do que os caranguejos marinhos, quase não têm carne e exalam cheiro de raiz de cânhamo, não sendo de bom paladar".[104]

Gabriel Soares de Souza

Gabriel Soares de Sousa nasceu em torno de 1540, possivelmente em Lisboa. Visitou o Brasil durante a expedição de Francisco Barreto para Moçambique. Alguns que estavam na expedição decidiram ficar no Brasil, entre eles Gabriel de Sousa, que viveu na Bahia por 17 anos. Seu irmão João de Sousa viajou por 3 anos pelo interior do Brasil, encontrando ouro, pedras preciosas e fazendo mapas de suas descobertas. Quando João morreu, Gabriel tornou-se dono de seus mapas e isso fez com ele se interessasse pelo estudo da história natural do Brasil.

 src=
Gravura de Siri (Callinectes sp.), por Frei Cristóvão de Lisboa; retirada de “Historia dos Animaes e Arvores do Maranhão” (1627).

Sousa foi à Espanha e pediu a Filipe II o apoio para uma expedição para o interior do Brasil, escrevendo, nesse período, o Tratado descritivo do Brasil (1587). Esse trabalho tinha a intenção de mostrar a riqueza presente no Brasil, a importância de expedições para explorar a área e os riscos de invasões estrangeiras. Alguns anos depois, tendo apoio de Filipe II, Sousa chega ao Brasil. Seu livro é um resultado de 17 anos em território brasileiro e trata sobre temas como geografia, mineralogia, zoologia e botânica. Os crustáceos mencionados por Sousa são[96]:

  • Siris, caranguejos do gênero Callinectes capazes de nadar e que apresentam patas traseiras em forma de remo. Foram encontradas 7 espécies, sendo a mais comum C. danae;
  • Pequenos caranguejos possivelmente pertencentes ao grupo Pinnatheridae;
  • Camarões de água doce pertencentes ao gênero Macrobrachium com nomes populares de: potiuaçu, poti e araturé;

Segunda tentativa de ocupação francesa no Brasil

Assim como a primeira, a segunda tentativa de ocupação fracassou. Porém, trabalhos importantes foram publicados, sendo os mais relevantes em relação a crustáceos publicados por Claude d'Abbeville.

Claude d’Abbeville

 src=
Caranguejo Cardiosoma guanhumi, representado em gravura por Albert Eckhout; encontrado na obra Theatrum Rerum Naturalium Brasiliae.

Claude d'Abbeville embarcou a caminho do Brasil e chegou em Fernando de Noronha. Ficou no local por 15 dias. 5 meses após partir da França, a frota francesa chegou à ilha de Santa Ana, na costa do Maranhão. Claude d'Abbevile esteve no Brasil por quatro meses e sua primeira narrativa foi publicada em 1614, passando por sete reedições, em francês e português.[96]

Seu trabalho conta sobre suas observações dos índios e apresenta temas como botânica, zoologia e geografia. Dedicou quatro capítulos sobre a fauna do local: um sobre aves, um sobre peixes, um sobre "animais terrestres" (mamíferos, répteis e anfíbios) e o último sobre "os animais imperfeitos do Maranhão" (mosquitos, pulgas, formigas).[96]

Sete espécies de crustáceos foram mencionadas, sendo todas de caranguejos (Brachyura). Como não tinha familiaridade com o tupi-guarani, sua grafia dos nomes nativos era bem peculiar. As espécies mencionadas são[96]:

  • Callinectes sp., chamado de "siry" (siri), um caranguejo marinho com as cores azul e branco;
  • "Aouära-oussa" (grauçá), descrito como um caranguejo branco que cava suas tocas na praia e leva fragmentos de rochas e conchas. É possivelmente um "caranguejo-fantasma", Ocypode quadrata (Fabricius);

As últimas referências foram do caranguejo "ouraroup", que não apresentava um nome representado no tupi-guarani. Era um caranguejo de água doce (possivelmente um Trichodactylidae), maior do que uma mão fechada e predado pelo "oussapeve" (ou uçá-peva, que significa "caranguejo achatado). O caranguejo achatado é, provavelmente, Callinectes sapidus Rathbun, 1895. Esse caranguejo vive em água doce, longe do mar.[96]

Ambrósio Fernandes Brandão

Ambrósio Fernandes Brandão nasceu em Portugal, e viveu no estado de Pernambuco em 1583, e no estado da Paraíba em 1613. Lá, ele escreveu o livro Diálogos das Grandezas do Brasil,[105] em que o autor descreve a natureza da região nordeste do país através de diálogos entre personagens. Nesta obra, são descritos os seguintes decápodes da fauna do Brasil[96]:

Cristóvão de Lisboa

Cristóvão de Lisboa nasceu em 25 de julho de 1583, em Lisboa. Ele veio ao Brasil em 1624, chegando ao estado de Pernambuco no dia 2 de maio.

Entre 1624 e 1627, ele escreveu um manuscrito sobre a sociedade e a natureza do Maranhão. Esse manuscrito foi perdido após o terremoto de Lisboa em 1755; o volume que detalha a fauna brasileira foi reencontrado em 1933, porém partes do registro ainda estão faltando. Entre os animais registrados por ele, encontram-se os seguintes decápodes[96]:

Brasil holandês

A ocupação holandesa no Brasil (1630-1654) foi resultado de um processo de expansão e consolidação mercantilista neerlandesa. De início, o desenvolvimento colonialista holandês era direcionado, sobretudo, às possessões no Oriente — o que era levado a efeito por meio da Companhia das Índias Orientais. Posteriormente, voltaram-se em direção a novas possibilidades de exploração no Novo Mundo, fundando a Companhia das Índias Ocidentais,[106] no que culminou com a ocupação de parte do nordeste brasileiro.[96]

Em 1636, o território neerlandês no Brasil foi repassado para a administração do então conde João Maurício de Nassau-Siegen, ocupando os cargos de governador, capitão e almirante general em nome da Companhia das Índias Ocidentais.[107] No ano seguinte (1637), Nassau foi a Pernambuco levando consigo uma comitiva de artistas e naturalistas, para além de soldados e oficiais.[107][106] Governou de 1637 a 1644, exortando nesse período a realização de estudos em campos diversos, tais como: zoologia, botânica, astronomia e etnologia.[106][107] Nesse sentido, o seu séquito de artistas e naturalistas contribuiu extensivamente para a formação de uma história natural brasileira, pois apresentavam interesses diferentes dos exploradores pretéritos, produzindo documentos detalhados sobre os elementos naturais locais.[96] Dentre eles, destaca-se o papel dos naturalistas Guilherme Piso e George Marcgraf e os artistas Albert Eckhout e Frans Post.[106]

A partir de 1640, com o fim da União Ibérica, a ocupação holandesa começou a enfraquecer política e economicamente. Tornando-se independente da Espanha, Portugal voltou-se para os seus domínios no Brasil.[106] Em 1644, Nassau não obteve apoio militar e financeiro da Companhia das Índias Ocidentais e acabou retornando para a Holanda. Portugal retorna, posteriormente, seu controle sobre Pernambuco e a Companhia acabou por sair do Brasil em 1661.[96]

Johannes de Laet

Johannes de Laet (1595-1649) foi diretor geral da Companhia Holandesa das Índias Ocidentais. Apresentava grande interesse no Novo Mundo, no que se desenvolveu uma obra composta por 18 volumes sobre essa temática. O Brasil é tratado no volume 15, entre os capítulos I e XXVII. Suas descrições e ilustrações referentes ao Brasil eram largamente baseadas nas narrativas de Thévet (1558) e Jean de Léry (1578). Crustáceos, peixes, árvores de mangues, e aves marinhas foram mencionados em conjunto no capítulo 13. Apenas três espécies de crustáceos foram mencionadas. Ucides cordatus; Cardisoma ganhumi e Aratus pisonii.[96]

Laet contribuiu também para a realização e divulgação de outros estudos sobre o Brasil, tendo sido responsável pela organização e publicação da Historia Naturalis Brasiliae (História Natural do Brasil), a partir de manuscritos de Piso e Marcgraf.[107]

Theatrum Rerum Naturalium Brasiliae (Teatro das Coisas Naturais do Brasil)

 src=
Gravura de camarões potiatinga e potiguaçu, de autoria atribuída a Albert Eckhout, retirado do Theatrum Rerum Naturalium Brasiliae. O camarão potiguaçu pode ser representado pela coloração amarronzada.

No século XIX, por volta de 1828, as aquarelas e pinturas a óleo produzidas pelos artistas da missão de Nassau entre 1660 e 1664 (no esforço de documentar o que encontraram no Novo Mundo) foram compiladas com outra coleção de ilustrações, denominada Libri Picturati — o conjunto perfazendo 144 volumes.[96][106] As imagens referentes ao Brasil, denotando cerca de duas mil representações diversas de plantas e animais. passaram a ser referenciadas como Libri Picturati A 32-38, na qual se encontra o Theatrum Rerum Naturalium Brasilae (Teatro das Coisas Naturais do Brasil[107]). Esse é subdividido em quatro volumes (A 32-35),[96][106] a saber:

  • Icones Volatilium (A 33):
    • Contém 111 ilustrações de aves;
  • Icones Vegetalibum (A 35):
    • Apresenta 172 ilustrações de plantas, flores e frutos.

Não há menções diretas quanto à história e autoria das ilustrações no Theatrum, entretanto, a maioria dos desenhos é atribuída a Albert Eckhout, por semelhanças a seu estilo. Nesse sentido, haveria participação mais modesta de Frans Post na formulação dessas ilustrações.[106][107]

Historia Naturalis Brasiliae (História Natural do Brasil)

 src=
Frontispício da Historia Naturalis Brasiliae (Guilherme Piso e George Marcgraf, 1648), composto por animais e plantas do Novo Mundo. Destaque para um decápode no canto inferior esquerdo.

De autoria do médico Guilherme Piso (1610-1678) e do naturalista George Marcgraf (1610-1644), a Historia Naturalis Brasiliae (História Natural do Brasil)[108] foi um livro publicado originalmente em 1648. Amplamente ilustrado por gravuras (algumas feitas tendo como referência imagens presentes no Theatrum Rerum Naturalium Brasiliae), versa principalmente sobre a medicina tropical, zoologia e botânica de espécies nativas. É dividido em duas partes, sendo a primeira dedicada à medicina tropical e a segunda, composta por oito livros, destinada, sobretudo, a descrições da fauna e flora brasileira encontrada.[96][106][107]

Ao todo, 28 espécimens de crustáceos (de 24 espécies diferentes, sendo 21 de decápodes, uma de stomatopoda e duas de cracas) foram brevemente descritos e referenciados por seus nomes nativos. Destes, 18 foram ilustrados, havendo algumas incongruências entre os textos e as gravuras, dificultando a identificação das espécies — especula-se que isso tenha ocorrido por conta da edição realizada por Laet.[96]

A seguir, seguem as páginas do capítulo XIX da segunda parte da obra, constando as descrições (em latim) e ilustrações de todos os crustáceos referenciados na Historia Naturalis Brasiliae.[108]

Período pós-Linnaeus

Carolus Linnaeus

Carolus Linnaeus nasceu em 23 de maio de 1707 em Raashult, na Suécia. Ele é responsável pela criação do Systema Naturae, trabalho de grande importância para o desenvolvimento da classificação taxonômica atualmente utilizada.

Em 1746, um de seus colaboradores, Carl Gustaf Dahlberg, viajou à América do Sul, trazendo consigo exemplares de diversos animais, alguns ainda desconhecidos, incluindo crustáceos. Dentre esses, Linnaeus classificou uma nova espécie de decapoda, Cancer cordatus (Ucides cordatus), em 1763.[96][109]

Albertus Seba

Albertus Seba nasceu em 2 de maio de 1665, em Etzel, na atual Alemanha.

Ao longo da vida, ele formou duas grandes coleções de objetos relacionados à história natural, comprando itens de diversos viajantes que retornavam da Índia, América e África. Juntas, essas coleções são conhecidas como o tesauro de Seba (também conhecido como locupletissimi rerum naturalium thesauri). Dentre as diversas espécies descritas, encontram-se crustáceos decápodes do Brasil.

Seba não utilizava o sistema de classificação de Linnaeus, apesar deste já existir na época. Para duas espécies, ele adotou a nomenclatura de Marcgraf, utilizando erroneamente o termo “uca una”, que se refere a caranguejos de mangue, para descrever caranguejos-violinistas, o que levou ao uso do termo Uca, de forma genérica, para se referir a esse grupo.

Sua ilustração de “Uka una” foi a base para a descrição de Cancer vocans major por Herbst, em 1782, posteriormente classificada como pertencente ao gênero Uca Leach, em 1814. Em 1897, para corrigir essa classificação, Rathbun e Ortmann estabeleceram, respectivamente, os gêneros Ucides e Oedipleura para classificar caranguejos de mangue, e mantiveram o uso do nome Uca Leach para os caranguejos-violinistas.

Seba chamou de Cancer fluviatilis a espécie de caranguejo do mangue Ucides cordatus, de Linnaeus, e classificou, de forma errônea, como Ciri apoa (ou Aratus pinima) uma espécie que se supõe ser Ovalipes trimaculatus, baseando-se nas ilustrações desta.[96]

Referências

  1. «Decápode». Michaelis
  2. Wolfe, J. M., Breinholt, J. W., Crandall, K. A., Lemmon, A. R., Lemmon, E. M., Timm, L. E., ... & Bracken-Grissom, H. D. (2019). A phylogenomic framework, evolutionary timeline and genomic resources for comparative studies of decapod crustaceans. Proceedings of the Royal Society B, 286(1901), 20190079.
  3. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v Ruppert, E. E., Fox, R. S., & Barnes, R. D. (2005). Zoologia dos invertebrados: uma abordagem funcional-evolutiva. In Zoologia dos invertebrados: uma abordagem funcional-evolutiva.
  4. Chace, F. A., Jr., 1951. The number of species of decapod and stomatopod Crustacea. Journal of the Washington Academy of Sciences, 41(11): 370–372
  5. Martin, J. W. & G. E. Davis, 2006. Historical trends in crustacean systematics. Crustaceana, 79(11): 1347–1368
  6. DE GRAVE, Sammy et al. A classification of living and fossil genera of decapod crustaceans. Raffles Bulletin of Zoology, 2009.
  7. Martin, J. W. & G. E. Davis, 2001. An updated classification of the Recent Crustacea. Natural History Museum of Los Angeles County, Science Series, 39: 1–124.
  8. Tsang, L. M., et al. "Phylogeny of Decapoda using two nuclear protein-coding genes: origin and evolution of the Reptantia." Molecular Phylogenetics and Evolution 48.1 (2008): 359-368.
  9. Hagerman, Lars, and Anna Szaniawska. "Behaviour, tolerance and anaerobic metabolism under hypoxia in the brackish-water shrimp Crangon crangon." Marine Ecology Progress Series (1986).
  10. Pinn, Eunice H., and Alan D. Ansell. "The effect of particle size on the burying ability of the brown shrimp Crangon crangon." Journal of the Marine Biological Association of the United Kingdom 73.2 (1993): 365-377.
  11. Dyer, M. F., and R. F. Uglow. "Heart and scaphognathite beat behaviour in laboratory-held Crangon crangon (L.)." Journal of Experimental Marine Biology and Ecology 32.3 (1978): 209-218.
  12. Ogburn, Matthew B., et al. "Endogenous swimming activity rhythms of postlarvae and juveniles of the penaeid shrimp Farfantepenaeus aztecus, Farfantepenaeus duorarum, and Litopenaeus setiferus." Journal of experimental marine biology and ecology 440 (2013): 149-155.
  13. Chan, Tin-Yam, et al. "Phylogenetic relationships among the genera of the Penaeidae (Crustacea: Decapoda) revealed by mitochondrial 16S rRNA gene sequences." (2008).
  14. Cunha, Andressa Maria, et al. "Morphological and molecular analyses support the amphi-Atlantic distribution and taxonomic status of the snapping shrimp Alpheus intrinsecus Spence Bate, 1888 (Crustacea: Decapoda: Alpheidae)." Zootaxa4303.4 (2017): 573-589.
  15. AnKer, Arthur. "A worldwide review of stygobiotic and stygophilic shrimps of the family Alpheidae (Crustacea, Decapoda, Caridea)." Subterranean Biology 6 (2008): 1-16.
  16. Ritzmann, Roy E. "Mechanisms for the snapping behavior of two alpheid shrimp, Alpheus californiensis andAlpheus heterochelis." Journal of Comparative Physiology A: Neuroethology, Sensory, Neural, and Behavioral Physiology95.3 (1974): 217-236.
  17. Koukouvinis, Phoevos, Christoph Bruecker, and Manolis Gavaises. "Unveiling the physical mechanism behind pistol shrimp cavitation." Scientific reports 7.1 (2017): 13994.
  18. Omori, Makoto. "The biology of pelagic shrimps in the ocean." Advances in marine biology. Vol. 12. Academic Press, 1975. 233-324.
  19. Herring, Peter J. "Bioluminescence in the Crustacea." Journal of crustacean biology 5.4 (1985): 557-573.
  20. Herring, Peter J. "Bioluminescence in decapod crustacea." Journal of the Marine Biological Association of the United Kingdom 56.4 (1976): 1029-1047.
  21. Ramos-Porto, Marilena, et al. "Registro da família Eiconaxiidae Sakai & Ohta, 2005 (Crustacea: Decapoda: Thalassinidea) no Brasil, com redescrição de Eiconaxius carinatus (Bouvier 1925)." Biota Neotropica 8.3 (2008).
  22. Dalosto, Marcelo Marchet. "COMPORTAMENTO AGONÍSTICO, DESLOCAMENTO E PADRÕES DE ATIVIDADE DE LAGOSTINS NEOTROPICAIS (DECAPODA: PARASTACIDAE)." (2012).
  23. Stamhuis, EIZE J., and JOHN J. Videler. "Burrow ventilation in the tube-dwelling shrimp Callianassa subterranea (Decapoda: thalassinidea). I. Morphology and motion of the pleopods, uropods and telson." Journal of experimental biology 201.14 (1998): 2151-2158.
  24. Farmer, A. S. "The functional morphology of the mouthparts and pereiopods of Nephrops norvegicus (L.)(Decapoda: Nephropidae)." Journal of Natural History 8.2 (1974): 121-142.
  25. Smolowitz, Ronald Joel, LCDR NOAA Corps, and Northwest Fisheries Center. "Lobster, Homarus americanus, trap design and ghost fishing." Marine Fisheries Review 40.5-6 (1978): 2-8.
  26. Polovina, Jeffrey J., et al. "The role of benthic habitat, oceanography, and fishing on the population dynamics of the spiny lobster, Panulirus marginatus (Decapoda, Palinuridae), in the Hawaiian Archipelago." Crustaceana (1995): 203-212.
  27. Phillips, Bruce F., ed. Lobsters: biology, management, aquaculture and fisheries. No. 595.384 L6. Southern Gate, UK: Wiley-Blackwell, 2013.
  28. Rabalais, Nancy N., Scott A. Holt, and R. Warren Flint. "Mud shrimps (Crustacea, Decapoda, Thalassinidea) of the northwestern Gulf of Mexico." Bulletin of Marine Science 31.1 (1981): 96-115.
  29. Sluys, Ronald. "Evolutionary side-steps." Bijd. Dierk 62.2 (1992): 121-126..
  30. Martin, Joel W., and Lawrence G. Abele. "External morphology of the genus Aegla (Crustacea, Anomura, Aeglidae)." Smithsonian Contributions to Zoology (1988).
  31. Pereira, Pedro Henrique Cipresso, Jairo Zancaner Junior, and Giuliano Buzá Jacobucci. "Ocupação de conchas e utilização de microambientes por caranguejos ermitões (Decapoda, Anomura) na Praia da Fortaleza, Ubatuba, São Paulo." Biotemas 22.2 (2009): 65-75.
  32. Turra, Alexander. "Comportamento, ecologia e reprodução de caranguejos ermitões (Crustacea, Decapoda, Anomura) no Sudeste brasileiro." (2003).
  33. Bertness, Mark D. “The Influence of Shell-Type on Hermit Crab Growth Rate and Clutch Size (Decapoda, Anomura).” Crustaceana, vol. 40, no. 2, 1981, pp. 197–205. JSTOR, www.jstor.org/stable/20103597.
  34. Leite, F. P. P., A. Turra, and S. M. Gandolfi. "Hermit crabs (Crustacea: Decapoda: Anomura), gastropod shells and environmental structure: their relationship in southeastern Brazil." Journal of Natural History 32.10-11 (1998): 1599-1608.
  35. Cansi, Edison Rogério. "Comportamento de escape de Emerita brasiliensis (Crustacea, Anomura Hippidae); Schmitt, 1935." (2007).
  36. García-Guerrero, Marcelo U., and Michel E. Hendrickx. "Embryology of decapod crustaceans, II: gross embryonic development of Petrolisthes robsonae Glassell, 1945 and Petrolisthes armatus (Gibbes, 1850)(Decapoda, Anomura, Porcellanidae)." Crustaceana (2005): 1089-1097.
  37. McLay, Colin Lindsay. Brachyura and crab-like Anomura of New Zealand. University of Auckland Marine Laboratory, 1988.
  38. Spirito, Carl P. "An analysis of swimming behavior in the portunid crab Callinectes sapidus." Marine & Freshwater Behaviour & Phy 1.1-4 (1972): 261-276.
  39. White, A. Quinton, and Carl P. Spirito. "Anatomy and physiology of the swimming leg musculature in the blue crab, Callinectes sapidus." Marine & Freshwater Behaviour & Phy 2.1-4 (1973): 141-153.
  40. Guinot, Daniēle, Dominique Doumenc, and Charles C. Chintiroglou. "A review of the carrying behaviour in brachyuran crabs, with additional information on the symbioses with sea anemones." Raffles Bulletin of Zoology 43 (1995): 377-416.
  41. Laughlin, Roger A. "Feeding habits of the blue crab, Callinectes sapidus Rathbun, in the Apalachicola estuary, Florida." Bulletin of Marine Science 32.4 (1982): 807-822.
  42. Mistiaen, Johan A., Ivar E. Strand, and Douglas Lipton. "Effects of environmental stress on blue crab (Callinectes sapidus) harvests in Chesapeake Bay tributaries." Estuaries26.2 (2003): 316-322..
  43. Johnson, David F., et al. "Wind stress and cycles in Dungeness crab (Cancer magister) catch off California, Oregon, and Washington." Canadian Journal of Fisheries and Aquatic Sciences 43.4 (1986): 838-845.
  44. OLIVEIRA, Alexandre Ricardo de et al. Dieta natural do siri-azul Callinectes sapidus (Decapoda, Portunidae) na região estuarina da Lagoa dos Patos, Rio Grande, Rio Grande do Sul, Brasil. 2006.
  45. BRANCO, Joaquim Olinto; VERANI, José Roberto. Dinâmica da alimentação natural de Callinectes danae Smith (Decapoda, Portunidae) na Lagoa da Conceição, Florianópolis, Santa Catarina, Brasil. Revista Brasileira de Zoologia, v. 14, n. 4, p. 1003-1018, 1997
  46. PATWARDHAN, S. S. On the structure and mechanism of the gastric mill in Decapoda. Proceedings: Plant Sciences, v. 1, n. 5, p. 183-196, 1934
  47. Barker, P. L., & Gibson, R. (1977). Observations on the feeding mechanism, structure of the gut, and digestive physiology of the european lobster Homarus gammarus (L.) (Decapoda: Nephropidae). Journal of Experimental Marine Biology and Ecology, 26(3), 297–324. doi:10.1016/0022-0981(77)90089-2
  48. GOODMAN, Saul H.; CAVEY, Michael J. Organization of a phyllobranchiate gill from the green shore crab Carcinus maenas (Crustacea, Decapoda). Cell and Tissue Research, v. 260, n. 3, p. 495-505, 1990.
  49. a b c d e f Hobbs, H. H., & Lodge, D. M. (2010). Decapoda. Ecology and Classification of North American Freshwater Invertebrates, 901–967. doi:10.1016/b978-0-12-374855-3.00022-4
  50. BAUER, RAYMOND T. Antifouling adaptations of marine shrimp (Decapoda: Caridea): gill cleaning mechanisms and grooming of brooded embryos. Zoological Journal of the Linnean Society, v. 65, n. 4, p. 281-303, 1979.
  51. REGNAULT, M. (1987). NITROGEN EXCRETION IN MARINE AND FRESH-WATER CRUSTACEA. Biological Reviews, 62(1), 1–24. doi:10.1111/j.1469-185x.1987.tb00623.x
  52. Smith, G., & Naylor, E. (2009). The neurosecretory system of the eyestalk of Carcinus maenas (Crustacea: Decapoda). Journal of Zoology, 166(3), 313–321. doi:10.1111/j.1469-7998.1972.tb03101.x
  53. McNamara, J. C. (1980). Ultrastructure of the chromatophores of Palaemon affinis Heilprin (crustacea: decapoda). The structural basis of pigment migration. Journal of Experimental Marine Biology and Ecology, 46(2), 219–229. doi:10.1016/0022-0981(80)90032-5
  54. a b SOKOLOWICZ, Carolina C.; AYRES-PERES, Luciane; SANTOS, Sandro. Diel activity and digestion time of Aegla longirostri (Crustacea, Decapoda, Anomura). Iheringia. Série Zoologia, v. 97, n. 3, p. 235-238, 2007.
  55. a b SANTOS, Marcel José Martins dos; PINHEIRO, Marcelo Antonio Amaro. Ablação ocular no camarão Macrobrachium rosenbergii (De Man)(Crustacea, Decapoda, Palaemonidae): Efeitos sobre a reprodução, pigmentação epidérmica e atividade alimentar. Revista Brasileira de Zoologia, p. 667-680, 2000.
  56. OCAÑA, Frank A.; ORTIZ, Manuel; APÍN, Yanet. Nuevos registros de crustáceos marinos (Amphipoda, Isopoda, Decapoda) de aguas cubanas/New records of marine crustacean (Amphipoda, Isopoda, Decapoda) from Cuban waters. Revista de Investigaciones Marinas, v. 30, n. 3, p. 245-248, 2011.
  57. Freeman, J. A., & Bartell, C. K. (1975). Characterization of the molt cycle and its hormonal control in Palaemonetes pugio (decapoda, caridea). General and Comparative Endocrinology, 25(4), 517–528. doi:10.1016/0016-6480(75)90162-8
  58. a b c d e f g h i BRUSCA, Richard C.; BRUSCA, Gary J. Invertebrados. Madrid: McGraw-Hill, 2005.
  59. DA COSTA¹, Rogério Caetano et al. CHAVE ILUSTRADA PARA IDENTIFICAÇÃO DOS CAMARÕES DENDROBRANCHIATA DO LITORAL NORTE DO ESTADO DE SÃO PAULO, BRASIL. 2003.
  60. Baldwin, J. D., Bass, A. L., Bowen, B. W., and Clark, W. H., Jr. (1998). Molecular phylogeny and biogeography of the marine shrimp Penaeus. Mol. Phylogenet. Evol. 10:399–407
  61. FAO, 2008. FAO fishery statistical collections – global capture production online query
  62. Pérez Farfante, I., Kensley, B., 1997. Penaeoid and Sergestoid Shrimps and Prawns of the World. Editions du Muséum National d’Histoire Naturelle, Paris.
  63. CHACUR, M. M.; NEGREIROS-FRANSOZO, M. L. Biological aspects of the spine-shrimp Exhippolysmata oplophoroides (Holthuis, 1948)(Crustacea, Caridea, Hippolytidae). Revista brasileira de Biologia, v. 59, n. 1, p. 173-181, 1999.
  64. WICKSTEN, Mary K.; HENDRICKX, Michel E. An updated checklist of benthic marine and brackish water shrimps (Decapoda: Penaeoidea, Stenopodidea, Caridea) from the Eastern Tropical Pacific. Contributions to the study of east Pacific crustaceans, v. 2, p. 49-76, 2003.
  65. De Grave, S., Cai, Y., & Anker, A. (2007). Global diversity of shrimps (Crustacea: Decapoda: Caridea) in freshwater. Hydrobiologia, 595(1), 287–293. doi:10.1007/s10750-007-9024-2
  66. KUMAR, JS Yogesh; RAGHUNATHAN, C.; VENKATARAMAN, K. Research Article A report on some symbiotic shrimps (Crustacea: Decapoda) from the Andaman and Nicobar Islands, India.
  67. Steneck R.S., Hughes T.P., Cinner J.E., Adger W.N., Arnold S.N., Berkes F., Boudreau S.A., Brown K., Folke C., Gunderson L.,Olsson P., Scheffer M., Stephenson E., Walker B., Wilson J., Worm B. 2011. Creation of a gilded trap by the high economic value of the Maine Lobster Fishery. Conserv. Biol. 25:904–912.
  68. RICHMAN, Nadia I. et al. Multiple drivers of decline in the global status of freshwater crayfish (Decapoda: Astacidea). Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences, v. 370, n. 1662, p. 20140060, 2015.
  69. DWORSCHAK, Peter C. Global diversity in the Thalassinidea (Decapoda). Journal of Crustacean Biology, v. 20, n. 5, p. 238-245, 2000.
  70. Yeo, D. C. J., Ng, P. K. L., Cumberlidge, N., Magalhães, C., Daniels, S. R., & Campos, M. R. (n.d.). Global diversity of crabs (Crustacea: Decapoda: Brachyura) in freshwater. Freshwater Animal Diversity Assessment, 275–286. doi:10.1007/978-1-4020-8259-7_30
  71. RATHBUN, Mary J. The brachyura and macrura of Porto Rico. Bulletin of the United States Fish Commission, 1900.
  72. HAZLETT, Brian A. The behavioral ecology of hermit crabs. Annual Review of Ecology and Systematics, v. 12, n. 1, p. 1-22, 1981.
  73. a b c d e f g h i j k l m n o Vogt, Günter. “Abbreviation of Larval Development and Extension of Brood Care as Key Features of the Evolution of Freshwater Decapoda.” Biological Reviews, vol. 88, no. 1, 2012, pp. 81–116., doi:10.1111/j.1469-185x.2012.00241.x.
  74. Thiel, M. Cuidado parental extendido en crustáceos – conocimiento actual. Revista Chilena de Historia Natural, 76: 205-218, 2003.
  75. Hepp LU, Fornel R, Restello RM, Trevisan A, Santos S 2012. Intraspecific morphological variation in a freshwater crustacean Aegla plana in southern Brazil: effects of geographical isolation on carapace shape. Journal of Crustacean Biology 32: 511–518..
  76. a b SL de Siqueira Bueno, RM Shimizu, JCB Moraes. A global overview of the conservation of freshwater decapod crustaceans, 23-64, 2016. 13, 2016.
  77. Martin, Joel W. and Abele, Lawrence G. 1988. "External morphology of the genus Aegla (Crustacea, Anomura, Aeglidae)." Smithsonian Contributions to Zoology. 1–46. https://doi.org/10.5479/si.00810282.453.
  78. Burkenroad, M. D. (1963). The evolution of the Eucarida (Crustacea, Eumalacostraca), in relation to the fossil record. Tulane Studies in Geology. 2: 3- 17.
  79. Rabalais, N.N., and R.H. Gore (1985) Abbreviated development in decapods. Pp. 67–126 in Crustacean Issues 2: Larval Growth, A.M. Wenner, ed., Volume 2.
  80. a b Anger, K. 2001. The Biology of Decapod Crustacean Larvae. Crustaceans Issues, 14. Lisse/ Abingdon/ Exton (PA)/ Tokyo, A.A. Balkema Publishers., p. 419.
  81. Lizardo-Daudt, H. M. & Bond-Buckup, G. (2003) Morphological aspects of the embryonic development of Aegla platensis (Decapoda, Aeglidae). Crustaceana, 76(1), 13–25.
  82. a b c d e f g h i j Anger, K (2006): Contributions of larval biology to crustacean research: a review, Invertebrate Reproduction & Development, 49:3, 175-205.
  83. March JG, Benstead JP, Pringle CM, Scatena FN. 1998. Migratory drift of larval freshwater shrimps in two tropical streams, Puerto Rico. Freshwater Biol. 40:261–273.
  84. Anger K, Hayd L, Knott J, Nettelmann U (2009) Patterns oflarval growth and chemical composition in the AmazonRiver prawn, Macrobrachium amazonicum.Aquaculture287:341– 348.
  85. Rocha, S.S.; Shimizu, R.M. and Bueno, S.L.S. 2010. Reproductive biology in females of Aegla strinatii (Decapoda: Anomura: Aeglidae). Journal of Crustacean Biology, 30: 589–596.
  86. Cohen, F.P.A.; B.F. Takano; R.M. Shimizu & S.L.S. Bueno. 2011. Life cycle and population structure of Aegla paulensis (Decapoda: Anomura: Aeglidae). Journal of Crustacean Biology 31 (3): 389-395. doi: 10.1651/10-3415.1.
  87. Bond-Buckup, G.; Jara, C.J.; Pérez-Losada, M.; Buckup, L.; Crandall, K.A. 2008. Global diversity of crabs (Aeglidae: Anomura: Decapoda) in freshwater. Hydrobiologia 595: 267-273.
  88. Crandall K. A., and Buhay J. E.. 2008. Global diversity of crayfish (Astacidae, Cambaridae, and Parastacidae-Decapoda) in freshwater. Hydrobiologia 595: 295-301.
  89. De Grave, S; Pentche , N.D.; Ahyong, S.T.; Chan, T.; Crandall, K.A.; Dworschak, P.C.; Felder, D.L.; Feldman, R.M.; Fransen, C.H.J.M.; Goulding, L.Y.D.; Lemaitre, R.; Low, M.E.Y.; Martin, J.W.; Ng, P.K.L.; Schweitzer, C.E.; Tan, S.H.; Tshudy, D. and Wetzer, R. 2009. A classi cation of living and fossil genera of decapod crustaceans. Ra es Bulletin of Zoology, Suppl. 21: 1–109.
  90. Cumberlidge N, Ng PKL, Yeo DCJ, Magalhães C, Campos MR, Alvarez F, Naruse T, Daniels SR, Esser LJ, Collen B, Attipoe FYK, Ba FJC, Darwall W, McIvor A, Ram M. (2009) Freshwater crabs and the biodiversity crisis: importance, threats, status, and conservation challenges. Biological Conservation 142: 1665–1673. doi: 10.1016/j.biocon.2009.02.038
  91. K. von Rintelen, T.J. Page, Y. Cai, K. Roe, B. Stelbrink, B.R. Kuhajda, T.M. Iliffe, J. Hughes, T. von Rintelen. Drawn to the dark side: a molecular phylogeny of freshwater shrimps (Crustacea: Decapoda: Caridea: Atyidae) reveals frequent cave invasions and challenges current taxonomic hypotheses. Mol Phylogenet Evol, 63 (2012), pp. 82-96.
  92. Hansen JI, Mustafa T, Depledge M (1992) Mechanisms of copper toxicity in the shore crab, Carcinus maenas I. Effects on Na,K-ATPase activity, haemolymph electrolyte concentrations and tissue water contents. Mar Biol 114:253-257.
  93. Santos, S.; Gonçalves, A; Bond-Buckup, G.; Bahtholomei-Santos, M.; Buckup, L.; Jara, C. «Diversity and conservation status of Aegla spp». Scielo !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (link)
  94. BRUSCA & BRUSCA, R.C. & G.J. (2007). Invertebrados. Rio de Janeiro: Guanabara-Koogan. pp. 968 pp.
  95. «The IUCN Red List of Threatened Species 2019». The IUCN Red List of Threatened Species. 2019. Consultado em 19 de junho de 2019
  96. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y Tavares, M. S.: Toward the history of pré-Linnean carcinology in Brazil. In: Truesdale, F. (ed.): History of Carcinology. Crustacean Issues, v. 8, A. A. Balkema, Rotterdam. pp. 7-29, 1993.
  97. «A Carta de Pero Vaz de Caminha» (PDF)
  98. Leitão, C. M.: História das expedições científicas no Brasil. São Paulo: Editora Nacional. 1941.
  99. Barbosa, Pe. A. L.: Pequeno vocabulário tupi-português. Rio de Janeiro, Livraria São José. 1951.
  100. a b Holthuis, L. B.: The subfamily Palaemoninae. A General Revision of the Palaemonidae (Crustacea, Decapoda, Natantia) of the Americas. II. Occ. Pap. Allan Hancock Found. 12: 1-396.
  101. Pires, F. P.: Viagem à Terra do Brasil: Jean de Léry: entre a medievalidade e a modernidade. Revista Caminhando, v. 8, n. 1, pp. 89-112, 2003.
  102. a b Silva, W. C. L.: A invenção de um olhar: Jean de Léry e os tupinambás. História Social, Campinas, n. 8/9, pp. 71-104, 2001/2002.
  103. Tavares, M. S. & Albuquerque, E. F.: Levantamento taxonômico preliminar de Brachyura (Crustacea: Decapoda) da Lagoa de Itaipu, Rio de Janeiro, Brasil. Atlântica. 11(1), pp. 101-108, 1989.
  104. Léry, J. de: Viagem à Terra do Brasil. Tradução integral e notas de Sérgio Milliet. Editora Biblioteca do Exército, 1961.
  105. «Diálogos das Grandezas do Brasil, de Ambrósio Fernandes Brandão». www.educadores.diaadia.pr.gov.br. Consultado em 23 de junho de 2019
  106. a b c d e f g h i Albertin, P. J.: Arte e ciência no Brasil holandês: Theatri Rerum Naturalium Brasilae: um estudo dos desenhos. Revista brasileira de zoologia, São Paulo, 3 (5), pp. 249-326, 1985.
  107. a b c d e f g Gesteira, H. M.: O Recife holandês: história natural e colonização neerlandesa (1624-1654). Revista da SBHC, Rio de Janeiro, v. 2, n. 1, pp. 6-21, 2004.
  108. a b Marcgraf, G. & Piso, G.: Historia Naturalis Brasiliae... in qua non tantum plantae et animalia, sed et indigenarum morbi, ingenia et mores describuntur et iconibus supra quingentas illustrantur. Lugdun. Batavorum, apud Franciscus Hackium et Amstelodami apud Lud. Elzevirium. Joannes de Laet (org.), 1648, pp. 182-188. Digitalizado e disponipilizado por: Peter H. Raven Library/Missouri Botanical Garden.
  109. Linné, Carl von. Systema naturae per regna tria naturae : secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis /. t. 1, pt. 2 Editio decima tertia, ad editionem duodecimam reformatam Holmiensem. ed. Vindobonae :: Typis Ioannis Thomae,

 title=
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autores e editores de Wikipedia
original
visit source
partner site
wikipedia PT

Decapoda: Brief Summary ( Portuguese )

provided by wikipedia PT

O grupo dos decápodes inclui camarões, siris, lagostas e caranguejos, sendo o grupo de crustáceos mais bem conhecido. São de tamanho grande, a maioria é comestível e têm importância econômica no que diz respeito à atividade pesqueira. Têm aproximadamente 15.000 espécies descritas, constituindo um quarto de todos os crustáceos conhecidos e é ordem mais estudada. Seus representantes são de maioria bentônicos, mas há representantes de água doce (lagostins e algumas espécies de camarões), terrestres (algumas espécies de caranguejos) e planctônicos

A cabeça geralmente possui rostro fixo na posição mediana anterior, com dois pares de antenas birremes, exopodito de cada uma das segundas antenas com forma de escama antenal utilizada para controlar direção das correntes de água. A base das antenas contém o estatocisto e nefridióporo. Olhos compostos são pedunculados

Os primeiros três segmentos torácicos são fundidos à cabeça para formar o cefalotórax. Os apêndice desses três segmentos são maxilípedes e atuam como peças bucais. Os outros cinco pares de apêndices torácicos são chamados de pereópodes, de onde deriva o nome Decapoda ( =10 pernas). O primeiro par de pereópodes forma um quelípode preênsil ou pinça, sendo mais desenvolvido e quelado. Geralmente os pereópodes não possuem exopoditos, portanto são unirremes. Epipoditos dos pereópode são modificados em brânquias.

A carapaça se funde na região do dorso com os oitos segmentos torácicos. Os cinco últimos segmentos torácicos se distinguem do cefalotórax, mesmo estando cobertos e presos à carapaça. As projeções laterais da carapaça são mantidas afastadas do corpo e delimitam as câmaras branquiais laterais, onde se localizam as brânquias. O abdome, também chamado de pléon, é posterior ao tórax.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autores e editores de Wikipedia
original
visit source
partner site
wikipedia PT

Desaťnožce ( Slovak )

provided by wikipedia SK

Desaťnožce (lat. Decapoda) je rad kôrovcov.

Charakteristika podľa V. Franca 2005

Do tohto radu patria malé druhy, ale i najväčšie recentné článkonožce. U väčšiny druhov sa prejavuje tendencia k tvorbe silného panciera, inkrustovaného CaCO3. Hlava zrastá so všetkými hrudnými somitmi v pereion, často nazývaný i hlavohruď, čo v tomto prípade nie je až taká chyba, ako u iných kôrovcov. Predná časť pereionu, tvorená hlavou a prvými troma hrudnými somitmi s maxillipedami, môže byť oddelená švom (mnohé Reptantia). Zadná časť pereionu má 5 somitov a nesie 5 párov kráčavých nôh, z ktorých 1. pár je obyčajne vyvinutý ako silné klepetá. Celý pereion je krytý štítom (karapax), ktorý po bokoch neprirastá k telu, ale v týchto miestach vytvára štrbinovité dutiny, v ktorých sú žiabre. Bruško (okrem Brachyura) má krátke nôžky, ktoré slúžia na plávanie (Natantia), alebo u samíc na nosenie vajíčok (Macrura). Prvý 1 až 2 páry bruškových nôžok sú premenené na kopulačné nôžky (gonopody). Na hlave sú tykadlá (antennae), dvojvetvové tykadielka (antennulae), mandibuly a 2 páry maxíl s príveskami (palpi), ktoré sú rudimentami endopoditov príslušných končatín; ich stavba však nemá taký systematický význam, ako u vzdušnicovcov. Zložené oči sú na stopkách. Vývin je nepriamy cez zoeu, ktorá sa obyčajne cez prechodné larválne medzištádium anamérnym spôsobom mení na dospelého kôrovca. Sladkovodné raky majú štádium zoey potlačené a ich vývin je epiméria.

Systematika

Nový systém (podľa De Grave et al. 2009)[1][2][3]

Desaťnožce (Decapoda):

Taxóny Axiidea a Gebiidea sa donedávna zvykli spájať do taxónu Thalassinidea.

Staršie systémy

Podľa Mikko's Phylogeny Archive 2004 a Martin a Davis 2001:[4][5]
Decapoda:

Bývalé "Natantia" je vraj rozdelené medzi Dendrobranchiata, Stenopodidea a Caridea.


Podľa Vlka 2001 (uvádzame len latinské názvy):[6]
rad Decapoda:


Podľa V. Franc 2005 (a O. Ferianc 1978):[7][8]
rad desaťnožce (Decapoda):


Podľa Stöcker, F.W. (ed.): Biologie - Band 2, 1986, Leipzig (uvádzame len latinské názvy):
rad Decapoda:

  • podrad Natantia - čeľade Penaeidae, Pandalidae, Palaemonidae a Crangonidae
  • podrad Reptantia
    • oddelenie Palinura - čeľade Palinuridae a Scyllaridae
    • oddelenie Astacura - čeľade Homaridae a Astacidae
    • oddelenie Anomura - čeľade Paguridae, Coenobitidae, Lithodidae
    • oddelenie Brychyura - čeľade Calapidae, Majidae, Cancridae, Portunidae, Potamonidae, Ocypodidae, Grapsidae a Gecarcinidae

Referencie

  1. DE GRAVE, Sammy, N. Dean Pentcheff, Shane T. Ahyong et al. A classification of living and fossil genera of decapod crustaceans. Raffles Bulletin of Zoology Suppl., 2009, čís. 21, s. 1–109. Dostupné online.
  2. CRANDALL, K. A.. Tree of Life. [s.l.] : [s.n.], 2010. Dostupné online.
  3. Slovenské názvy podľa [1]
  4. Decapoda - ten-legged crabs [online]. Mikko's Phylogeny Archive, [cit. 2012-01-14]. Dostupné online. (anglicky)
  5. MARTIN, Joel W.. An Updated Classification of the Recent Crustacea [online]. str. 72 : Natural History Museum of Los Angeles County, 14.12.2001, [cit. 2012-01-14]. Dostupné online. (anglicky)
  6. VLK, Robert. Přehled systému bezobratlých živočichů [online]. 6.12.2001, [cit. 2012-01-14]. Dostupné online. (česky)
  7. FRANC, Valerián. SYSTÉM A FYLOGENÉZA ŽIVOČÍCHOV – BEZCHORDÁTY [online]. Banská Bystrica : UMB, 2005, [cit. 2012-01-14]. Dostupné online.
  8. FERIANC, Oskár. Kultúra slova, str 166 [online]. Bratislava : JÚLŠ SAV, 1978, [cit. 2012-01-14]. Dostupné online.
  9. Ako ďalej v slovenskom zoologickom názvosloví bezstavovcov? [online]. [Cit. 2012-01-14]. Dostupné online.
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autori a editori Wikipédie
original
visit source
partner site
wikipedia SK

Desaťnožce: Brief Summary ( Slovak )

provided by wikipedia SK

Desaťnožce (lat. Decapoda) je rad kôrovcov.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autori a editori Wikipédie
original
visit source
partner site
wikipedia SK

Deseteronožci ( Spanish; Castilian )

provided by wikipedia SL

Deseteronožci (znanstveno ime Decapoda) so red rakov, v katerega uvrščamo okoli 14.000 danes živečih opisanih vrst,[1] kar predstavlja skoraj četrtino vseh znanih vrst rakov, in so najprepoznavnejša skupina med njimi. Sem sodijo kozice, jastog, rakovice in druge poznane skupine rakov. Večina predstavnikov je morskih, poselili pa so tudi sladke vode in nekaj vrst kopno.

Telesne značilnosti

V splošnem so deseteronožci razmeroma veliki raki, čeprav najdemo med njimi tudi take centimetrskih velikosti. Skupina je dobila ime po tem, da imajo njeni predstavniki pet parov nog za hojo (hodilk ali pereiopodov), ostali trije pari oprsnih nog pa se nahajajo ob ustih ali manjkajo - če so prisotni, služijo za mehansko obdelavo hrane in jim pravimo čeljustne nožice. Usta vodijo skozi kratek požiralnik v zajeten osrčnik z manjšo votlino zadaj, kamor se odpira hepatopankreas. Hepatopankreas je glavni prebavni organ, ki izloča prebavne encime, absorbira hranljive snovi in jih skladišči. Delci, ki so preveliki da bi vstopili v hepatopankreas, se prenesejo v črevo in izločijo. Druga glavna značilnost je koš - oklep, ki prerašča vse člene oprsja in ob straneh sega navzdol preko osnov nog.

 src=
Evropski jastog. Bolj topo desno kleščo uporablja za drobljenje

Oprsne noge so dvovejnate in se v večini primerov zaključujejo z drobnimi škarjami, ki so povečane pri prvem paru mnogih znanih vrst deseteronožcev kot klešče. Iz baze nog izraščajo šopaste škrge, ki jih v celoti pokriva bočni del koša. Ta izrašča ob strani navzdol in tvori jasno definirano dihalno votlino, ki se odpira navzven samo z dvema luknjicama spredaj in zadaj.

Razen teh osnovnih lastnosti imajo deseteronožci iz različnih nižjih taksonov malo skupnega. Raznolikost telesne zgradbe je tesno povezana z načinom premikanja, to pa z življenjskim okoljem in ekologijo vrst. Po telesni zgradbi ločimo tri jasno definirane skupine deseteronožcev:

  • Rakci so prevladujoča skupina. Imajo cilindrično ali lateralno stisnjeno telo, pogosto z nazobčanim kljuncem (rostrumom), ki spominja na ladijski gredelj in izrašča z vrha glave naprej. Njihove noge so vitke, en par je lahko preobražen v klešče ali pa klešče manjkajo. Njihov zunanji skelet je največkrat tanek. Plavajo tako, da mahajo z repnimi nožicami (pleopodi), ob nevarnosti pa se ritensko umaknejo s hitrimi zamahi z repom, ki se konča s ploščatimi uropodi. Hodilke (pereiopodi) sodelujejo pri lebdenju.
  • Jastogom podobni raki so prilagojeni na plazenje po dnu. Njihovo telo je podolgovato, pogosto dorziventralno sploščeno, z močnimi nogami in debelim zunanjim skeletom. Ob besedi »rak« največ ljudi pomisli na to obliko. Znani so tudi po močnih kleščah, čeprav pri nekaterih skupinah klešče manjkajo, in zajetnim repom, ki se prav tako konča z »repno plavutjo«.
  • Rakovice predstavljajo gradbeni tip, ki se je razvil pri več nesorodnih skupinah s postopnim skrajševanjem zadka in zvijanjem pod trup. Njihovo oprsje je širše kot je dolgo, zato hodijo postrani. Med njih uvrščamo predstavnike uspešnega infrareda Brachyura, ki šteje 4.500 vrst in jih imenujemo rakovice v ožjem pomenu besede. Njihov zadek je zelo zmanjšan in zadkove nožice so prisotne le pri najprimitivnejših vrstah. Izjema so samice, kjer te nožice sodelujejo pri valjenju jajčec.
 src=
Ličinka jastoga, že preobražen dekapodit. Tradicionalna imena za ličinke različnih skupin deseteronožcev dodajajo k zmedi pri njihovi klasifikaciji.

Življenje

Z izjemo rakovic imajo zunanjo oploditev. Spermo v obliki spermatofora samci s preoblikovanim prvim parom zadkovih nožic bodisi odložijo na prsni del samičinega oklepa, bodisi imajo le-te posebno strukturo za prevzem (spermateko) na tistem mestu. Parijo se kmalu po levitvi samic; spola se najdeta s pomočjo feromonov, pred samim parjenjem pa je pogost tudi ritual dvorjenja, ki lahko vključuje vidne (značilno mahanje s tipalnicami in kleščami, premikanje telesa ipd.) in zvočne signale (npr. praskanje ali potrkovanje po podlagi). Kmalu po parjenju samice izležejo jajčeca, ki se takrat tudi oplodijo.

Iz jajčeca se lahko izležejo kot ličinke (navpliji) ali kot že preobraženi miniaturni rakci (dekapoditi). Preden dosežejo polno velikost se večkrat levijo, poimenovanje posameznih stadijev pa se od skupine do skupine razlikuje. Stadij ličinke je po navadi skrajšan pri deseteronožcih, ki živijo v hladnih ali globokih morjih, pri sladkovodnih deseteronožcih pa je največkrat povsem odsoten.

Dolžina življenja je močno odvisna od pogojev v okolju. Najdlje živijo vrste mrzlih morij.

Ekologija

 src=
Rak čistilec (vrsta Periclimenes yucatanicus)

Večina predstavnikov je morskih, zasedajo pa tudi druge ekološke niše, vključno s kopnim. Najprimitivnejši deseteronožci, ki jih označujemo kot »rakce«, živijo v odprtem morju (pelagialu). Ločujejo se v dve skupini: tisti, ki živijo v razmeroma plitvi vodi, so brez barve in prozorni, škampi globokega morja (500 m globine ali več) pa so rdečkaste barve, pogosto s posebnimi svetilnimi organi. Večina rakcev pa živi na dnu med morskim rastlinjem, kamni in peskom in plavajo le občasno, mnogi med njimi pa tudi kopljejo po mehki podlagi. Tudi vsi preostali deseteronožci so bentoški, ti so najbolj prilagojeni na plazenje po dnu, kar vključuje dorzoventralno sploščeno telo in močne noge. Njihove zadkove nožice niso prilagojene za plavanje, plavajo lahko le vzvratno s sunkovitimi zamahi repa.

Mnogo deseteronožcev živi v sožitju s spužvami, plaščarji, školjkami in drugimi mehkužci, koralami, morskimi kumarami ali morskimi vetrnicami. Raki bodisi živijo v drugih organizmih, ki jim služijo kot zaščita pred plenilci, bodisi jih imajo pritrjene na oklep in jih prenašajo s seboj. Raki samotarji (naddružina Paguroidea) so znani po tem, da živijo v zapuščenih polžjih hišicah. Pri več nesorodnih skupinah deseteronožcev se je razvilo tudi sožitje z ribami; ti raki, imenovani čistilci, se prehranjujejo z ostanki hrane in zunanjimi zajedavci, ki jih pobirajo s telesne površine rib ali celo iz notranjosti škržne votline. Svoje bivališče uporabljajo tudi kot »čistilnico«, kamor se ribe prihajajo čistit.

Prehranjujejo se na mnoge različne načine, večina pa kombinira plenilstvo (lovijo v glavnem druge večje nevretenčarje) in mrhovinarstvo. Drugi imajo obustne okončine in tipalnice preoblikovane za filtracijo vode. Za razliko od morskih je večina kopenskih in sladkovodnih vrst rastlinojedih.

Pomen za človeka

Ekonomsko so najpomembnejši deseteronožci rakci iz rodu Penaeus in sorodni, ki jih lovijo vlečnimi mrežami in masovno gojijo v morskih farmah. Lov na rakce je najbolj razvit v ameriškem delu Mehiškega zaliva in ob jugovzhodni atlantski obali ZDA, največje farme pa so v Južni Ameriki, na Japonskem ter v preostalem delu Azije. Jastoge v manjšem obsegu lovijo v pasti na dnu, največ v tropskih in subtropskih predelih sveta.

Sistematika

 src=
Rak samotarec (naddružina Paguroidea)
 src=
Rakovica (nižji red Brachyura). Ta vrsta lahko z lopatičasto razširjenimi zadnjimi nogami tudi plava
 src=
Morski pajki (družina Majidae) prav tako spadajo med rakovice

Deseteronožce uvrščamo v nadred Eucarida skupaj s planktonskim redom Euphausiacea, s katerim si delijo gradbeni tip »rakca« in dobro razvit oklep.

Natančna sistematska razvrstitev deseteronožcev še ni določena, saj se z raki v primerjavi z ostalimi skupinami živali ukvarja majhno število specialistov, sploh glede na raznolikost skupine in število vrst. Spodnja razvrstitev podredov in infraredov temelji na kladistični analizi morfoloških znakov, genetskih znakih (vključno z razvojno genetiko), morfologiji ličink in ultrastrukturi semenčic.[2] Ta razvrstitev še ni splošno sprejeta in se lahko z novimi odkritji še spremeni.

Slovenski imeni za oba podredova (razmetači in repogojci) se nanašata na ravnanje predstavnikov z jajčeci - razmetači (podred Dendrobranchiata) jih »razmečejo« naokrog po vodi, repogojci (podred Pleocyemata) pa jih valijo pod zadkom (repom). Predvsem med repogojci je mnogo izjem tega pravila.

Deseteronožci v Sloveniji

V Jadranu živi okoli 150 vrst deseteronožcev, približno polovica toliko pa je znanih za Tržaški zaliv. Med razmetači se v slovenskih vodah redno pojavlja le grebenasta kozica (Sicyonia carinata). Bolj zastopani so repogojci, od katerih najdemo na tem območju največ vrst pravih kozic in rakovic. Najbolj znana med njimi sta mali samotarec (Diogenes pugilator), ki je priljubljen kot vaba za trnkarje, in obrežna ali navadna rakovica (Carcinides maenas), ki je najprepoznavnejši prebivalec obale. Favnistično so zanimive kozice iz rodu jamskih kozic (Troglocaris), ki so prave jamske živali, živijo po vsem dinarskem krasu.

Najbolj znani raki v Sloveniji so 3 avtohtone vrste sladkovodnih košarjev (naddružina Astacidea) od petih evropskih, vse uvrščamo med potočne rake (družina Astacidae). To so jelševec (Astacus astacus), koščak (Austropotamobius torrentium) in primorski koščak (Austropotamobius pallipes). Podobno kot v preostalem delu Evrope je slovensko populacijo deseteronožcev zdesetkala bolezen račja kuga, ki je prišla konec 19. stoletja iz Severne Amerike. Do pred nedavnim za razliko od ostalih evropskih držav v Sloveniji niso zabeležili pojavljanja tujerodnih vrst deseteronožcev, leta 2003 pa so v porečju Mure odkrili signalnega raka (Pacifastacus leniusculus), ki bo v prihodnosti verjetno dodatno ogrozil avtohtono favno deseteronožcev v Sloveniji.[3]

Po uredbi o zavarovanih prosto živečih živalskih vrstah je na seznamu zavarovanih šest vrst deseteronožcev. Poleg omenjenih treh sladkovodnih košarjev so to še jastog (Homarus gammarus), veliki morski pajek (Maja squinado), primorska kozica (Palaemonetes antennarius) in rak nagajivček (Scyllarus arctus).[4]

Viri in opombe

  1. De Grave s sod. (2009). "A classification of living and fossil genera of decapod crustaceans" (PDF). Raffles Bulletin of Zoology 21 (suppl.): 1–109.
  2. Joel W. Martin and George E. Davis (2001). An Updated Classification of the Recent Crustacea. Natural History Museum of Los Angeles County. Zunanja povezava v |title= (pomoč)
  3. Bertok M., Budihna N., Povž M. (2003). Strokovne osnove za vzpostavljanje omrežja natura 2000: Ribe (Pisces), Piškurji (Cyclostomata), Raki deseteronožci (Decapoda), Končno poročilo. Zavod za ribištvo Slovenije.
  4. Uredba o zavarovanih prosto živečih živalskih vrstah. Uradni list RS, št. 46/2004 (30.4.2004)
  • Ruppert, Edward E.; Barnes, Robert D. (1994). Invertebrate Zoology (6 izd.). South Melbourne (Australia) [etc.] : Brooks/Cole, Thomson learning, cop. COBISS 35352833. ISBN 0-03-026668-8.
  • Sket B. s sod (ur.) (2003). Živalstvo Slovenije. Tehniška založba Slovenije, Ljubljana. str. 664. COBISS 123099392. ISBN 86-365-0410-4.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Avtorji in uredniki Wikipedije
original
visit source
partner site
wikipedia SL

Deseteronožci: Brief Summary ( Spanish; Castilian )

provided by wikipedia SL

Deseteronožci (znanstveno ime Decapoda) so red rakov, v katerega uvrščamo okoli 14.000 danes živečih opisanih vrst, kar predstavlja skoraj četrtino vseh znanih vrst rakov, in so najprepoznavnejša skupina med njimi. Sem sodijo kozice, jastog, rakovice in druge poznane skupine rakov. Večina predstavnikov je morskih, poselili pa so tudi sladke vode in nekaj vrst kopno.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Avtorji in uredniki Wikipedije
original
visit source
partner site
wikipedia SL

Tiofotade kräftdjur ( Swedish )

provided by wikipedia SV

Tiofotade kräftdjur (Decapoda) är en ordning inom kräftdjuren som tillhör klassen storkräftor (Malacostraca).

Ordningen är mycket artrik och uppvisar utseendemässigt stor variation, men ett grundläggande gemensamt drag är förekomsten av tio ben, ordnade i fem benpar. Det främsta av dessa är oftast större än de andra och försett med kraftiga klor och används till att hantera föda eller för försvar. Flest arter återfinns i havet, men det finns också de som lever i sötvatten eller på land. Beträffande kroppsbyggnaden, se Flodkräftans anatomi.

I ordningen ingår bland annat humrar, krabbor, kräftor och äkta räkor. Flera arter inom dessa grupper är på många håll i världen av ekonomisk betydelse för fisket.


Dekapodernas systematik

De tiofotade kräftdjuren (Decapoda) indelas traditionellt i Natantia (= simmande, d.v.s. räkor) och Reptantia (= krypande, d.v.s. kräftor, krabbor m.fl.). I Djurens värld behålls denna indelning, varvid Natantia delas i två sektioner, räkor och peneider (med jätteräkorna), medan Reptantia delas i fyra sektioner, Palinura (languster), Astacura (kräftor och humrar), Anomura (trollhumrar, eremitkräftor m.fl.) samt Brachyura (krabbor).[1] I nyare systematik har jätteräkor m.fl. brutits ut och bildar en grupp, Dendrobranchiata, som är systergrupp till alla de övriga. Gruppen kännetecknas av trädformigt förgrenade gälar, därav namnet (dendron = träd, branchia = gäle).

Den modernare systematiken varierar; nedan används indelningen från ITIS[2], som följer Martin-Davis 2001[3] (WoRMS har en annan indelning[4]).

Ordning Decapoda (tiofotade kräftdjur)

Underordning Dendrobranchiata
  • Överfamilj Penaeoidea (jätteräkor m.fl.)
  • Överfamilj Sergestoidea (En mindre grupp, Acetes japonicus är dock världens mest fiskade räka.[5])
Underordning Pleocyemata
  • Infraordning Anomura (eremitkräftor, trollhumrar, trollkrabbor, porslinskrabbor m.fl.). Endast fyra synliga benpar, femte paret förkrympt.
  • Infraordning Astacidea (kräftor och humrar). Har välutvecklade klor på första benparet.
  • Infraordning Brachyura (krabbor). Bakkroppen starkt förkortad, stor sköld (carapax).
  • Infraordning Caridea (äkta räkor: nordhavsräka, sandräka, tångräka m.fl.). Frisimmande.
  • Infraordning Palinura (languster). Kräftliknande form, men saknar klorna på första benparet.
  • Infraordning Stenopodidea (korallräkor). En liten grupp ytligt räkliknande dekapoder med ett förstorat tredje benpar. Det finns 71 arter i 12 släkten. De lever i varmare hav. En del hålls i akvarier p.g.a. sina vackra färger.
  • Infraordning Thalassinidea. Kräftdjur som borrar i mjukbottnar i oceanerna, mest på grunt vatten. Man känner till 556 arter i 96 släkten. De flesta arterna är tropiska, men några når latituder över 60º. Enligt nyare forskning bör gruppen delas i två infraordningar.

Bilder på dekapodgrupperna

Referenser

  1. ^ Hanström, B. (red.) Djurens värld, band 2, Förlagshuset Norden, Malmö, 1964 (huvudkälla).
  2. ^ Decapoda i ITIS, Integrated Taxonomic Information System. Läst 16 dec 2012.
  3. ^ Martin, Joel W.; Davis, George E. (1 December 2001) (PDF). An Updated Classification of the Recent Crustacea. Science Series No. 39.. Natural History Museum of Los Angeles County. sid. 124. http://www.vliz.be/imisdocs/publications/121258.pdf.
  4. ^ Decapoda i WoRMS, World Register of Marine Species. Läst 16 dec 2012.
  5. ^ FAO, Acetes japonicus, fact sheet.

Litteratur

  • Hickman, C. Integrated Principles of Zoology. McGraw-Hill, 15 ed., 2010.
  • Hanström, B. (red.) Djurens värld, band 2, Förlagshuset Norden, Malmö, 1964.
  • Dahl, E. Evertebratzoologi. Almqvist & Wiksell , Stockholm, 1972.

Externa länkar

Crayfish (PSF) cleaned.png Denna kräftdjursrelaterade artikel saknar väsentlig information. Du kan hjälpa till genom att tillföra sådan.
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia författare och redaktörer
original
visit source
partner site
wikipedia SV

Tiofotade kräftdjur: Brief Summary ( Swedish )

provided by wikipedia SV

Tiofotade kräftdjur (Decapoda) är en ordning inom kräftdjuren som tillhör klassen storkräftor (Malacostraca).

Ordningen är mycket artrik och uppvisar utseendemässigt stor variation, men ett grundläggande gemensamt drag är förekomsten av tio ben, ordnade i fem benpar. Det främsta av dessa är oftast större än de andra och försett med kraftiga klor och används till att hantera föda eller för försvar. Flest arter återfinns i havet, men det finns också de som lever i sötvatten eller på land. Beträffande kroppsbyggnaden, se Flodkräftans anatomi.

I ordningen ingår bland annat humrar, krabbor, kräftor och äkta räkor. Flera arter inom dessa grupper är på många håll i världen av ekonomisk betydelse för fisket.


license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia författare och redaktörer
original
visit source
partner site
wikipedia SV

Десятиногі ( Ukrainian )

provided by wikipedia UK

Особливості біології

 src=
Зовнішня будова рака широкопалого: 1-довгастий вусик, 2-око, 3-короткий вусик, 4-щелепи, 5-ногощелепи, 6-клешня, 7-ходильні ноги, 8-черевні ноги, 9-плавальні ніжки, 10-черевце, 11-головогруди

Опорно-руховий апарат

Хітиновий панцир утворює складний скелет — каркас тіла рака. На відміну від тіла червів, рак не має шкірно-мускульного мішка. Мускулатура тварини представлена окремими пучками м'язів, що прикріплюються до хітинового панцира. Всі внутрішні органи містяться у змішаній порожнині тіла.

Травна, нервова і статева системи. 1 — нервовий ланцюжок, 2 — навкологлоткове кільце, 3 — травна система, 4 — статева система, 5 — підглотковий нервовий вузол
 src=
Видільна і кровоносна системи. 1 — видільна система, 2 — зябра, 3 — кровоносна система

Травна система

Травна система починається ротом, далі розташований стравохід, який переходить у шлунок, що складається з двох відділів: жувального й цідильного. Стінки жувального відділу мають спеціальні хітинові вирости (вапняні хітинові зубці), котрі перетирають їжу. У цідильному відділі їжа фільтрується (диференціюється за допомогою складного апарату, що фільтрує). При цьому дуже крупні харчові частки виключаються з травлення, а ті, що пройшли через фільтр, поступають в травну залозу — складну систему виростів середньої кишки, де відбувається власне переварювання і всмоктування. Неперетравлені залишки виводяться назовні через анальний отвір, розташований на тельсоні (анальній лопаті).

Видільна система

Видільна система рака має вигляд круглих зелених залоз. Вони містяться під панциром на спинному боці і відкриваються назовні біля основних вусиків.

Дихальна система

У рака під панциром біля основних ніг розташовані зябра. Це перисті вирости тіла. Вода омиває зябра, і розчинений у ній кисень потрапляє в кров, а вуглекислий газ із крові виділяється у воді.

 src=
Внутрішня будова річкового рака. 1 — шлунок, травна залоза («печінка»), 2 — передня артерія, 4 — серце, 5 — верхня черевна артерія, 6 — черевний нервовий ланцюжок, 7 — зябра

Кровоносна система

Кровоносна система в річкового раки незамкнута, тобто кров із судин витікає безпосередньо в порожнину тіла. Розчинений у воді кисень проникає через зябра в кров, а вуглекислий газ, що накопичився в крові, через зябра виводиться назовні.

Нервова система

Нервова система складається з навкологлоткового нервового кільця і черевного нервового ланцюжка. Нерви, що відходять від навкологлоткового кільця, пов'язані з органами чуття і ротовим апаратом, а ті, що відходять від нервового ланцюжка, — з внутрішніми органами.

Органи чуття

Органи чуття у рака добре розвинені. Складні очі розташовані на рухливих стебельцях, що дає йому змогу дивитися в різні боки, не повертаючи тіла. Кожне око утворене численними вічками, кількість яких з віком зростає. Вічко бачить лише якусь невеличку частинку зображення, і тільки усі вічка разом можуть сприйняти його цілком. Таке око називається фасетковим, а кожне вічко у ньому — фасеткою.

Таксономія

 src=
Краби (Brachyura)
 src=
Креветки (Caridea)

Сучасна класифікація налічує два підряди та 12 інфрарядів:[1]

Ряд Decapoda Latreille, 1802

Види

Кількість видів цього ряду становить майже половину усіх представників класу Ракоподібні. Найвідоміші ряду Десятиногих — це креветки (Caridea), морські ракиомари (Nephropidae, іноді Homaridae), лангусти (Panulirus), краби (Brachyura).

Примітки

  1. Sammy De Grave, N. Dean Pentcheff, Shane T. Ahyong et al. (2009). A classification of living and fossil genera of decapod crustaceans. Raffles Bulletin of Zoology. Suppl. 21: 1–109.

Джерела

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Автори та редактори Вікіпедії
original
visit source
partner site
wikipedia UK

Giáp xác mười chân ( Vietnamese )

provided by wikipedia VI
Không nhầm với siêu bộ Mười chân chứa các loài mực.

Bộ Mười chân hay giáp xác mười chân (danh pháp khoa học: Decapoda) là một nhóm động vật giáp xác thuộc lớp Malacostraca,[1] bao gồm rất nhiều họ trong phân ngành Crustacea như cua, ghẹ, tôm hùm, tôm càng xanh v.v ngoài ra cũng có một số họ rất ít được biết đến. Chúng còn được gọi đơn giản là tôm cua.

Giải phẫu

Bài chi tiết: Giải phẫu tôm

Cơ thể giáp xác 10 chân được tạo thành từ 19 đốt tổ hợp lại thành hai phần chính: phần đầu ngực và phần bụng. Mỗi đốt có một cặp phần phụ, mặc dù ở nhiều nhóm những phần phụ này có thể bị tiêu giảm hay đã biến mất.

Các cặp chân hàm là các chân được biến đổi để làm chức năng như những phần phụ miệng. Ở bọn Decapoda kém tiến hoá, những cặp chân hàm này tương tự như những đôi chân bò. Các cặp chân bò được sử dụng để bò cũng như để lấy thức ăn. Chúng được trang bị với các vuốt (Chela) ở đầu chân. Trừ tôm he, trên chân bò các loài giáp xác mười chân đều còn có cơ quan sinh dục: ở cặp chân bò thứ 3 với con cái và thứ 5 với con đực, người ta coi chúng như chân sinh sản (gonopod), làm nhiệm vụ giữ trứng đã được thụ tinh[2].

Mỗi một phần phụ từ chân hàm thứ 2 đến chân bò thứ 5 được gắn một mang ở gốc. Ở bọn Anomala và họ hàng của chúng, cặp chân bò thứ 5 ẩn trong xoang mang trong vỏ giáp, ở đó chúng có tác dụng làm sạch các mang. Đầu ngực được bao phủ bởi vỏ giáp (Carapace) để bảo vệ các cơ quan bên trong và mang; phần vỏ giáp phía trước mắt được gọi là chuỷ (Rostrum).

Ở con cái, chân bơi còn được dùng để ôm trứng ngoại trừ tôm pan đan không có chức năng này. Ở cuối bụng có một cặp chân đuôi được sử dụng như một bánh lái và chạy trốn trong phản ứng "caridoid" cùng với telson dài và hậu môn. Ở cua và một số 10 chân khác, bụng thường được gập lại phía dưới phần đầu ngực.

Phân loại

Sự phân loại trong nhóm Decapoda sử dụng cấu trúc của mang, chân và sự phát triển của ấu trùng để chia thành 2 phân bộ là DendrobranchiataPleocyemata. Tôm pan đan (bao gồm cả các loài liên quan đến tôm như tôm trắng Đại Tây Dương) được xếp vào nhóm Dendrobranchiata. Các nhóm còn lại bao gồm tôm thực sự được xếp vào Pleocyemata.

Bộ Giáp xác mười chân Latreille, 1802

Tại Việt Nam

Hình ảnh

Chú thích

  1. ^ Bisby F.A., Roskov Y.R., Orrell T.M., Nicolson D., Paglinawan L.E., Bailly N., Kirk P.M., Bourgoin T., Baillargeon G., Ouvrard D. (red.) (2011). “Species 2000 & ITIS Catalogue of Life: 2011 Annual Checklist.”. Species 2000: Reading, UK. Truy cập ngày 24 tháng 9 năm 2012.
  2. ^ #Liên kết ngoài#Thông tin trên BKTTVN

Tham khảo

 src= Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Giáp xác mười chân  src= Wikispecies có thông tin sinh học về Giáp xác mười chân
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia tác giả và biên tập viên
original
visit source
partner site
wikipedia VI

Giáp xác mười chân: Brief Summary ( Vietnamese )

provided by wikipedia VI
Không nhầm với siêu bộ Mười chân chứa các loài mực.

Bộ Mười chân hay giáp xác mười chân (danh pháp khoa học: Decapoda) là một nhóm động vật giáp xác thuộc lớp Malacostraca, bao gồm rất nhiều họ trong phân ngành Crustacea như cua, ghẹ, tôm hùm, tôm càng xanh v.v ngoài ra cũng có một số họ rất ít được biết đến. Chúng còn được gọi đơn giản là tôm cua.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia tác giả và biên tập viên
original
visit source
partner site
wikipedia VI

Десятиногие ракообразные ( Russian )

provided by wikipedia русскую Википедию
Царство: Животные
Подцарство: Эуметазои
Без ранга: Первичноротые
Без ранга: Линяющие
Без ранга: Panarthropoda
Подтип: Ракообразные
Класс: Высшие раки
Подкласс: Эумалакостраки
Надотряд: Эвкариды
Отряд: Десятиногие раки
Международное научное название

Decapoda Latreille, 1802

Подотряды Wikispecies-logo.svg
Систематика
на Викивидах
Commons-logo.svg
Изображения
на Викискладе
ITIS 95599NCBI 6683EOL 10948079FW 22304

Десятино́гие ракообра́зные (лат. Decapoda) — обширный отряд класса высших раков, содержащий около трети всех его видов — около 15 000 современных и 3 000 ископаемых видов[1]. Для десятиногих раков характерно симпластическое строение сердечной мышцы, в отличие от других многоклеточных, сердце которых имеет клеточное строение. Особый коммерческий интерес представляют представители семейства омаров.

Таксономия

Классификация внутри отряда десятиногих ракообразных основывается на строении жабр и ног, а также на том как развиваются их личинки. По этим признакам отряд десятиногих ракообразных разделяется на два подотряда, Dendrobranchiata и Pleocyemata. В состав Dendrobranchiata входят разнообразные (но не все) креветки. В состав Pleocyemata входят все остальные десятиногие ракообразные (в том числе и настоящие креветки)[2]. Десятиногие ракообразные из подотряда Pleocyemata (за исключением групп Stenopodidea и Caridea) объединяются в кладу Reptantia[3], объединяющим признаком для этой группы служит то, что они в основном ходят по дну, а не плавают.

Галерея

Примечания

  1. Grave S. De, Pentcheff N. D., Ahyong S. T., Chan T. Y., Crandall K. A., Dworschak P. C., Felder D. L., Feldmann R. M., Fransen C. H. J. M., Goulding L. Y. D., Lemaitre R., Low M. E. Y., Martin J. W., Ng P. K. L., Schweitzer C. E., Tan S. H., Tshudy D., Wetzer R. A classification of living and fossil genera of decapod crustaceans // Raffles Bulletin of Zoology. — 2009. — Vol. 21 (suppl.). — P. 1—109.
  2. Elena Mente. Reproductive Biology of Crustaceans: Case Studies of Decapod Crustaceans. — Science Publishers, 2008. — P. 16. — ISBN 978-1-57808-529-3.
  3. G. Scholtz & S. Richter (1995). “Phylogenetic systematics of the reptantian Decapoda (Crustacea, Malacostraca)”. Zoological Journal of the Linnean Society. 113 (3): 289—328. DOI:10.1006/zjls.1995.0011.
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Авторы и редакторы Википедии

Десятиногие ракообразные: Brief Summary ( Russian )

provided by wikipedia русскую Википедию

Десятино́гие ракообра́зные (лат. Decapoda) — обширный отряд класса высших раков, содержащий около трети всех его видов — около 15 000 современных и 3 000 ископаемых видов. Для десятиногих раков характерно симпластическое строение сердечной мышцы, в отличие от других многоклеточных, сердце которых имеет клеточное строение. Особый коммерческий интерес представляют представители семейства омаров.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Авторы и редакторы Википедии

十足目 ( Chinese )

provided by wikipedia 中文维基百科
亞目

十足目学名Decapoda)又名十腳目,是节肢动物软甲纲的一。体分头胸部腹部。胸肢有八对,前三对形成颚足,后五对变成步足(共十足,即其名来源)。然而,很多十足目生物都具有一对形似放大的钳子的腿,那一对腿被称为螯足(俗稱蟹鉗)。十足目下据估计[1]有包含在2700个属中的15,000个种,其中3,300个种是以化石形态出现的。十足目中多数为食腐动物。其中抱卵亚目包括各种类、寄居蟹类、类,多数可供食用,是经济意义最大的一类甲壳动物。

分類

現時十足目主要可以分為枝鰓亞目Dendrobranchiata)及腹胚亞目Pleocyemata)兩大類。但在1960年代之前,本目物種按其生活環境而分為游泳亞目爬行亞目兩大類。這種分類現今已廢棄。

枝鰓亞目 Dendrobranchiata

  • 對蝦總科 Penaeoidea
    • Aristeidae Wood-Mason, 1891
    • Benthesicymidae Wood-Mason, 1891
    • 對蝦科 Penaeidae Rafinesque, 1815
    • 單肢蝦科 Sicyoniidae Ortmann, 1898
    • 管鞭蝦科 Solenoceridae Wood-Mason, 1891
  • 櫻蝦總科 Sergestoidea

腹胚亞目(又称:抱卵亚目) Pleocyemata

蝟蝦下目 Stenopodidea

  • Spongicolidae Schram, 1986
  • 蝟蝦科 Stenopodidae Claus, 1872

真蝦下目 Caridea

  • 槍蝦總科 Alpheoidea
    • 槍蝦科 Alpheidae Rafinesque, 1815
    • Barbouriidae Christoffersen, 1987
    • 藻蝦科 Hippolytidae Dana, 1852
    • Ogyrididae Holthuis, 1955
  • 匙指蝦總科 Atyoidea
  • Bresilioidea
    • Agostocarididae Hart & Manning, 1986
    • Alvinocarididae Christoffersen, 1986
    • Bresiliidae Calman, 1896
    • Disciadidae Rathbun, 1902
    • Mirocarididae Vereshchaka, 1997
  • 彎背蝦總科 Campylonotoidea
    • Bathypalaemonellidae de Saint Laurent, 1985
    • 彎背蝦科 Campylonotidae Sollaud, 1913
  • 褐蝦總科 Crangonoidea
    • 褐蝦科 Crangonidae Haworth, 1825
    • Glyphocrangonidae Smith, 1884
  • Galatheacaridoidea
    • Galatheacarididae Vereshchaka, 1997
  • Nematocarcinoidea
    • Eugonatonotidae Chace, 1937
    • Nematocarcinidae Smith, 1884
    • 活額蝦科 Rhynchocinetidae Ortmann, 1890
    • Xiphocarididae Ortmann, 1895
  • 刺蝦總科 Oplophoroidea
  • 長臂蝦總科 Palaemonoidea
    • Anchistioididae Borradaile, 1915
    • Desmocarididae Borradaile, 1915
    • Euryrhynchidae Holthuis, 1950
    • 寬顎蝦科 Gnathophyllidae Dana, 1852
    • Hymenoceridae Ortmann, 1890
    • Kakaducarididae Bruce, 1993
    • 長臂蝦科 Palaemonidae Rafinesque, 1815
    • Typhlocarididae Annandale & Kemp, 1913
  • 長額蝦總科 Pandaloidea
    • 長額蝦科 Pandalidae Haworth, 1825
    • Thalassocarididae Bate, 1888
  • 玻璃蝦總科 Pasiphaeoidea
  • Physetocaridoidea
    • Physetocarididae Chace, 1940
  • Procaridoidea
    • Procarididae Chace & Manning, 1972
  • Processoidea
    • Processidae Ortmann, 1890
  • Psalidopodoidea
    • Psalidopodidae Wood Mason & Alcock, 1892
  • Stylodactyloidea
    • Stylodactylidae Bate, 1888

無螯下目 Achelata

參見龍蝦

螯蝦下目 Astacidea

參見螯蝦

海蛄蝦下目 Thalassinidea

參見海蛄蝦

異尾下目 Anomura

參見寄居蟹

短尾下目 Brachyura

參見螃蟹

區別

3者區分
Shrimp
[2][3] [2] [2][4][5]

参考

  1. ^ Sammy De Grave, N. Dean Pentcheff, Shane T. Ahyong; 等. A classification of living and fossil genera of decapod crustaceans (PDF). Raffles Bulletin of Zoology. 2009,. Suppl. 21: 1–109. (原始内容 (PDF)存档于2011-06-06). 引文格式1维护:显式使用等标签 (link)
  2. ^ 2.0 2.1 2.2 Ruppert et al. (2004), pp. 628–650.
  3. ^ Mortenson, Philip B (2010) This is not a weasel: a close look at nature's most confusing terms Pages 106–109, John Wiley & Sons. ISBN 9780471273967.
  4. ^ Ward, Peter (2006) Out of Thin Air: Dinosaurs, Birds, and Earth's Ancient Atmosphere page 219, National Academies Press. ISBN 9780309141239.
  5. ^ Boßelmann, F.; P. Romanob; H. Fabritiusb; D. Raabeb; M. Epple. The composition of the exoskeleton of two crustacea: The American lobster Homarus americanus and the edible crab Cancer pagurus.. Thermochimica Acta. October 2007, 463 (1–2): 65–68 [14 August 2012]. doi:10.1016/j.tca.2007.07.018.
规范控制
 title=
license
cc-by-sa-3.0
copyright
维基百科作者和编辑

十足目: Brief Summary ( Chinese )

provided by wikipedia 中文维基百科

十足目(学名:Decapoda)又名十腳目,是节肢动物软甲纲的一。体分头胸部腹部。胸肢有八对,前三对形成颚足,后五对变成步足(共十足,即其名来源)。然而,很多十足目生物都具有一对形似放大的钳子的腿,那一对腿被称为螯足(俗稱蟹鉗)。十足目下据估计有包含在2700个属中的15,000个种,其中3,300个种是以化石形态出现的。十足目中多数为食腐动物。其中抱卵亚目包括各种类、寄居蟹类、类,多数可供食用,是经济意义最大的一类甲壳动物。

license
cc-by-sa-3.0
copyright
维基百科作者和编辑

十脚目 ( Japanese )

provided by wikipedia 日本語
エビ目(十脚目) Haeckel Decapoda.jpg
エルンスト・ヘッケルによる様々な十脚類
分類 : 動物Animalia : 節足動物Arthropoda 階級なし : 汎甲殻類 Pancrustacea 亜門 : 甲殻亜門 Crustacea : 軟甲綱(エビ綱) Malacostraca 亜綱 : 真軟甲亜綱 Eumalacostraca 上目 : ホンエビ上目 Eucarida : 十脚目(エビ目) Decapoda 学名 Decapoda Latreille, 1802 亜目  src= ウィキメディア・コモンズには、十脚目に関連するカテゴリがあります。  src= ウィキスピーシーズに十脚目に関する情報があります。

十脚目(じっきゃくもく)、あるいはエビ目は、甲殻類の分類群の一つである。エビカニヤドカリを含み、世間で「甲殻類」として第一に認識されるものは、ほとんどこれに含まれる。

概説[編集]

十脚目は、節足動物門・甲殻亜門・軟甲綱・真軟甲亜綱・ホンエビ上目に含まれる。名前の由来は胸部の第四から第八節の付属肢が歩脚状に発達するので十本の足があるように見えることによる。ただしその一部が鋏脚化したり、退化したりする例もある。

他の特徴としては外見的には頭胸部と腹部にはっきりと分かれること、胸部の付属肢は歩脚形のみが露出、腹部のそれはヒレ状であることが挙げられる。

甲殻類全体としては大型になるものが多く含まれ、人の目に触れる機会も多い。食用として利用される甲殻類は十脚類を除けばシャコ類などごく僅かになる。

形態[編集]

十脚類として、世間的に認知されているものとしては、エビ・カニ・ヤドカリがあるが、これらは外見的にかなり異なる。これらはかつてこの類の大きな分類の区分にも使われた。

このうちでエビ類がこの類本来の構造をよく保っていると見てよい。ただし、エビと言ってもクルマエビのように細い脚を持っていてよく泳ぐものと、ザリガニイセエビのように頑丈な足があって歩くものでは各部の構造も異なる。

カニはエビの腹部が筋肉を失い、小さくなって腹側に折り畳まれたと考えればよい。いわゆるカニの「ふんどし」と言われるのが腹部である。

ヤドカリはエビが腹部を貝殻に突っ込んだものと見ればよい。足の数が少ないのは、後ろの方の足が貝殻を内側から掴めるように短くなって目立たないためである。また腹部は貝殻に合わせてねじれたり、表面の外骨格が柔らかくなっている例もある。ただし、ヤドカリの類にはコシオリエビなどエビっぽいもの、カニダマシタラバガニのようにカニによく似たものもある。後者は歩脚の数を見ればカニでないことが分かる。

外部形態[編集]

外骨格は石灰化が進んでいて硬いのが普通。背甲はよく発達して胸部全体を覆い、外見的には完全な頭胸部を形成する。背甲は胸部と背中側で癒合、側面は胸部の側面と離れてそれを囲い、その内側にが収まる。そのためこの腔所を鰓室(鰓腔とも)、それを覆う背甲を鰓蓋という。

頭部にはよく発達した眼柄を持った複眼がある。また、触角は二対、第一触角は2又形、第二触角は外肢が鱗状、棘状などで枝がないように見えるものも多い。口器としては一対の大顎、それに続いて二対の小顎があるほか、胸部の最初の三節の付属肢が顎脚となって参加する。第二小顎の外肢は広がって顎船葉となり、これで鰓室に水を送る。

胸部のあとの体節の付属肢は外肢の退化傾向が強く、内肢のみの歩脚状に発達する。一部の歩脚は鋏脚になる傾向があり、特に第一脚(第四胸肢)は強大な鋏になる例がよく見られる。

腹部は群によってその外見が大きく異なる。基本的には六節と尾節からなる。各体節には一対の腹肢があり、尾肢と尾節はまとまって尾扇を形成する。いわゆるエビ類では腹部は細長くて筋肉がよく発達し、付属肢が遊泳に使われるほか、腹部を大きく撥ねるように動かすことで急速な移動ができる。ヤドカリ類では節や付属肢の退化が見られる。カニ類では腹部の退化はさらに顕著で、頭胸部よりはるかに短く小さくなってその下面に折り畳まれる。

生態[編集]

非常に多彩。基本的には肉食だが、雑食デトリタス食などのものも多い。寄生性のものも知られ、二枚貝の中から見つかるカクレガニは有名である。また、他の動物と共生関係を結ぶ例も多く知られ、たとえばカクレエビ類はイソギンチャクから棘皮動物にわたる様々な動物をそれぞれ固有の住みかとする。あるいは海底でハゼ類の巣穴にテッポウエビが共生することもよく知られるようになっている。

干潟湿地などではカニ類、ザリガニ類などがさまざまな鳥類や哺乳類の餌として重視される。他方で、スナガニ類が孵化直後のウミガメの重要な捕食者であったりと、脊椎動物が彼らの捕食対象となる例もある。

上記のように受精卵を雌が保持する例が多いが、一部は孵化後も雌がしばらく保護する例が知られる。ただしそれ以降も家族集団を作る、と言った例は少ない。しかしテッポウエビ類では真社会性のものが発見されており、昆虫以外での数少ない例として注目される。干潟などではカニ類が極めて密集した集団を形成する。これは群れというより、生息環境で規定された結果的な集団と見た方がよい。ミナミコメツキガニのように決まった巣穴をもたず集団で移動する例も知られる。また、このような密集した集団の中で雌雄の交渉や雌を巡っての雄同士の争いが見られる例も多く、動物行動学的な研究の対象となっている。このような習性面での知見は、昆虫に比べてこれまで多く知られてこなかったのは、やはり大部分が海中で起きていることであり、ヒトの眼に触れることが少なかったためと思われる。

淡水や陸に生活するものの多くは、幼生期を海中で過ごす必要がある。その際は産卵のために親が海へ下る、あるいは幼生が川の流れに乗って流下し、大きくなると川を遡上するという通し回遊をすることになる。陸生のものではある時期に一斉に海を目指して移動し、海岸で放卵する例があり、人目を引くことがある。多くはないが全生活史を淡水域、あるいは陸上で過ごすものもある。

生殖と発生[編集]

基本的には雌雄異体で、体内受精をする。受精卵は根鰓亜目においてはそのまま放出されるが、抱卵亜目ではゾエア幼生になる頃まで雌が腹脚に保持する。根鰓亜目ではノープリウスで孵化するが、抱卵亜目はゾエア、あるいはより進んだ段階の幼生が誕生する。特に淡水生や寒海生のものでは幼生を経ず直接発生する例もある。

ゾエアは頭胸部と腹部がはっきりと分化し、胸部の付属肢が遊泳用に発達する時期であり、メガロパは腹部の付属肢が遊泳に使われる時期をいう。ただしメガロパは主にカニ類の幼生の名として使われる。またゾエア以降は群によって形態が違う点が多く、まとめてデカポディットという呼称が使われることもある。なおイセエビ類ではフィロソマ(Phyllosoma)という独特の幼生期がある。

生息環境[編集]

基本的には海産で、潮間帯から深海底にまで生息する。大型種が多いので底性のものが多いが、遊泳性のもの、プランクトンとなるものもある。深海の熱水鉱床生物群で優占的な地位を占める例もある。

一方、淡水性の種も少なくはない。その一部はほぼ完全に陸生になっている。しかし、その多くは幼生期を海で過ごす必要があり、完全に陸域で生活を全うするものはサワガニやザリガニ類など少ない。なお、外骨格が石灰質であるから頑丈であり、陸生種の多くは昆虫に比べてはるかに大きな体格を持つ。運動性も高く力も強いので、ヤシガニに代表されるように、はさみではさまれると痛いという種類が多い。

利害[編集]

多くの種が食用として重視される。エビ・カニは共に美味であることで知られ、高級食材と見なされるものが多くある。そのために漁業の対象とされ、また養殖も盛んに行われる。同時に近年は乱獲によって資源の枯渇が問題視されているものが少なくない。密猟の対象となることも多々ある。高級食材であるため、この問題は大きなトラブルとなる。蟹工船の例もある。養殖関連では東南アジアでのエビ養殖が環境問題として取り上げられる。一般的にヤドカリは食用と見られていないが、重要な食用種であるタラバガニやハナサキガニはカニに見えて実はヤドカリの仲間である。

食用にされないものにも、釣り餌などとして利用される例も多い。また浅海や陸域の種は子供のおもちゃとして親しまれ、ペットとしても人気がある。最大の現生節足動物でもあるタカアシガニは水族館でも人気が高い。アクアリウムでは、ヌマエビ科などの小型淡水エビは一つのジャンルをなしつつある。

他方、スベスベマンジュウガニなど、毒性があって食べると中毒するものも知られる。寄生虫中間宿主となるものもあり、日本ではモクズガニなどが肺臓ジストマの感染源となる。その他、大型のカニ類やヤシガニなどでは強力なハサミで危害を加えられることがある。とは言えこれはこちらが手出しした場合に限られ、向こうから襲ってくるような例はない。

分類[編集]

科レベルまでの一覧は「エビ」「カニ」「ヤドカリ下目」を参照

十脚類がよくまとまった単系統の群であることは多くの研究者の統一した見解である。ただしアンフィオニデスをこれに含めるべきかどうかについては議論がある。

目内の分類については、古くはピエール・アンドレ・ラトレイユ (1806) による「長尾類 Macrura」「短尾類 Brachyura」の大別に始まり、アンリ・ミルン=エトワール (1837) が「異尾類 Anomura」を追加した。この長尾亜目・短尾亜目・異尾亜目は順にエビ・カニ・ヤドカリ類に相当する。

これに対しBoas (1880) は、遊泳類 Natantia(エビ)と、歩行類または爬行類 Reptantia(ザリガニ・カニ・ヤドカリ)に分ける説を提唱した。

しかし、カニ、ヤドカリがそれぞれ特殊な方向への形態の変化を含む、まとまった群であるのに対して、いわゆるエビはその形態が祖先的であると同時に多様性が高く、異質なものを多く含んでいることから、体系の大きな見直しが行われ、Burkenroad (1963) により、現在の2亜目に分けられた。この体系では、カニとヤドカリは、どちらもエビ亜目の下でそれぞれに下目の地位を与えられている。

詳細は De Grave et al. (2009) による[1]

ムカシイセエビ下目・アナエビ下目・アナジャコ下目は、これらの中でも新しい下目である。ムカシイセエビ下目はイセエビ下目から分離された。アナエビ下目とアナジャコ下目は、以前はアナジャコ下目 Thalassinidea にまとめられていたが、この古いアナジャコ下目 Thalassinidea多系統であり[2]、Robles et al. (2009) により分割された[1]

なお、Boas が提唱した歩行類 Reptantia は、現在では、エビ亜目のうちオトヒメエビ下目とコエビ下目を除いたクレードの名になっている[3][4]

系統[編集]

Tsang et al. (2008)[2]; Shen et al. (2013)[5]による(ただしムカシイセエビ下目[3][4]を除く)。

十脚目

クルマエビ亜目 Dendrobranchiata


エビ亜目

オトヒメエビ下目 Stenopodidea



コエビ下目 Caridea


歩行類

センジュエビ下目 Polychelida



イセエビ下目 Achelata


Astacura

ザリガニ下目 Astacidea



ムカシイセエビ下目 Glypheidea




アナエビ下目 Axiidea


Lineata

アナジャコ下目 Gebiidea


Meiura

ヤドカリ下目 Anomura



カニ下目 Brachyura







出典[編集]

  1. ^ a b De Grave, Sammy; Pentcheff, N. Dean; Ahyong, Shane T.; et al. (2009), “A classification of living and fossil genera of decapod crustaceans”, Raffles Bulletin of Zoology Suppl. 21: 1–109, http://rmbr.nus.edu.sg/rbz/biblio/s21/s21rbz1-109.pdf
  2. ^ a b Tsang, L.M. (2008), “Phylogeny of Decapoda using two nuclear protein-coding genes: Origin and evolution of the Reptantia”, Molecular Phylogenetics and Evolution 48 (1): 359–368, http://dx.doi.org/10.1016/j.ympev.2008.04.009
  3. ^ a b Dixon, C.J.; Ahyong, S.; Schram, F.R. (2003), “A new hypothesis of decapod phylogeny”, Crustaceana 76 (8): 935–975, http://decapoda.nhm.org/pdfs/15530/15530.pdf
  4. ^ a b Ahyong, Shane T.; O’Meally, Denis (2004), “Phylogeny of the Decapoda Reptantia: resolution using three molecular loci and morphology”, The Raffles Bulletin Of Zoology 52 (2): 673–693, http://rmbr.nus.edu.sg/rbz/biblio/52/52rbz673-693.pdf
  5. ^ Shen, Hong; Braband, Anke; Scholtz, Gerhard (2013), “Mitogenomic analysis of decapod crustacean phylogeny corroborates traditional views on their relationships”, Molecular Phylogenetics and Evolution 66: 776–789, http://decapoda.nhm.org/pdfs/38733/38733.pdf

参考文献[編集]

 src=
出典は列挙するだけでなく、脚注などを用いてどの記述の情報源であるかを明記してください。記事の信頼性向上にご協力をお願いいたします。2013年5月
 title=
license
cc-by-sa-3.0
copyright
ウィキペディアの著者と編集者
original
visit source
partner site
wikipedia 日本語

十脚目: Brief Summary ( Japanese )

provided by wikipedia 日本語

十脚目(じっきゃくもく)、あるいはエビ目は、甲殻類の分類群の一つである。エビカニヤドカリを含み、世間で「甲殻類」として第一に認識されるものは、ほとんどこれに含まれる。

license
cc-by-sa-3.0
copyright
ウィキペディアの著者と編集者
original
visit source
partner site
wikipedia 日本語

십각목 ( Korean )

provided by wikipedia 한국어 위키백과

십각목(十脚目)은 새우, 보리새우, 바닷가재, 가재, 등을 포함하는 연갑강에 속해있는 갑각류의 목이다. 대부분의 십각류는 청소동물이다.

해부학적 특징

이름에서 알 수 있듯이, 모든 십각류는 10개의 다리를 가진다. 이는 갑각류의 특징인 8쌍의 가슴다리 중 마지막 5쌍의 다리이다. 앞부분 3쌍 다리는 입부분으로써 기능하고, 일반적으로 턱다리로써, 나머지 2쌍은 가슴다리로 간주된다.

분류

십각목(Decapoda) Latreille, 1802

갤러리

각주

  1. Sammy De Grave, N. Dean Pentcheff, Shane T. Ahyong; 외. (2009). “A classification of living and fossil genera of decapod crustaceans” (PDF). 《Raffles Bulletin of Zoology》. Suppl. 21: 1–109. 2011년 6월 6일에 원본 문서 (PDF)에서 보존된 문서. 2013년 4월 5일에 확인함.
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia 작가 및 편집자