Hoatzin

Opisthocomus hoazin, tamién conocíu como hoatzín, chenchena (nos Llanos), serere y shansho (nel Perú), guacharaca d'agua (en Venezuela) o pava fededora (en Colombia),^[2] ye una especie d'ave cuculiforme, la única del xéneru Opisthocomus y de la familia Opisthocomidae. Nun se conocen subespecies.^[3]

Ye una ave tropical peculiar qu'habita nes zones pantanoses qu'envolubren el ríu Amazones y el ríu Orinoco, en América del Sur.

Posición taxonómica

Aldericóse enforma sobre la so rellación con otres especies d'aves. dióse-y una familia propia, Opisthocomidae, y tuvo primeramente incluyíu dientro del orde de los Galliformes o de los Gruiformes, pola mor de la paecencia col agami. Charles Sibley considerar más paecíos a los cucos, cosa que lleva a más discutiniu porque los cuquiellos tienen pates zigodáctilas (dos deos palantre, y dos escontra tras), ente que el hoacín tien un esquema más típicu de tres deos palantre y unu escontra tras.

Los analises cladísticos faen pensar nuna rellación del hoacín cola familia de los seriemas, y más distantemente, colos Musophagidae y cuquiellos.

Carauterístiques

Tien les dimensiones d'un faisán, pero ye muncho más espodáu, col pescuezu y la cola más llarga y tien la cabeza pequeña. Tien una cara blanca ensin plumes y colos güeyos coloraos, y na cabeza hai una cresta serrada. Tien una capacidá llindada de volar. Tamañu averáu: 60cm Cara desnuda azul brillante, güeyu coloráu, cabeza afatada de cresta arguta, degaxada, en forma d'abanicu. Cresta, parte anterior de pescuezu y pechu. Restu de la parte dorsal castañal. Parte dorsal casi toa pardu olivo amorenáu. Cola daqué llarga que desplegan al volar, pardu frusco con puntes anches ante canelo.

Aparatu dixestivu

El hoacín come les fueyes y los frutos de les plantes que crecen nos banzaos nos que vive. Una de les tantes peculiaridaes d'esta especie ye que tien un aparatu dixestivu únicu ente les aves. Los hoacines usen fermentadura bacteriana na parte delantera del estómagu pa descomponer el material vexetal que peracaben, tal como les vaques y otros rumiantes. Por causa de esto, esti páxaru tien un golor paecíu al cuchu, y namái se-y caza como alimentu en tiempos d'estrema necesidá.

Reproducción

Los hoacines son una especie gregaria y faen nials en pequeñes colonies, poniendo ente 2 y 3 güevos nun nial de cayaos construyíu nun árbol que cuelga sobre l'agua. El pitucu, que ye alimentáu a base de pasta vexetal regurgitada polos padres, tien otra estraña práutica; tien dos garres en cada nala, que lu ayudar a garrase a les cañes a midida que engata polos árboles. Eso llevó inevitablemente a comparances cola ave fósil arqueoptérix, col que nun guarda rellación cercana.

Voz

Trátase d'una especie bien ruidosa, que tien una variedá de soníos de llamada, unu de los cualos suelse describir como similar a les gufíes d'un fumador empederníu.

Referencies

Bibliografía

Una guía de les aves de Venezuela. William H. Phelps Jr. y Rodolphe Meyer de Schauensee. Gráfiques armitano,C.A., 1979. Títulu Orixinal: A guide to the birds of Venezuela, 1978. Princeton University Press, New Jersey, EUA.

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Opisthocomus hoazin.

An hoatzin^[1] a zo un evn, Opisthocomus hoazin an anv skiantel anezhañ, hag a vev er geunioù pe tost ouzh ar stêrioù e Suamerika.

Doareoù pennañ

A-vent gant ur fazan eo, etre 60 ha 70 cm. Glas eo e zremm ha ruz e zaoulagad. E gorf zo gell-kistin hag e lost glas-gwer ha gwenn en e veg. Ur guchenn bluñv gell-ruz zo war e benn. Ar plog zo noazh pa vez ganet, gant daou skilf e penn e zivaskell hag a steuz pa erru an evn en e oad gour.

Un hoatzin yaouank.

Gouennañ hag emzalc'h

Hoatzin o tinijal.

Gouennañ a ra an hoatzin e koulz ar glaveier. Sevel a ra e neizh 2-4 metr a-us d'an dour ha dozviñ daou pe dri vi hag a vez goret ur mizvezh. Ar plog a chom en neizh 2-3 sizhun goude bezañ digloset. Maget e vez gant ar par koulz ha gant ar barez.

Par ha parez a zifenn o zachenn : reiñ a reont da c'houzout d'an hoatzined all eo o zachenn dre ober lidoù-parañ, trouzioù boud hag en em zerc'hel en ur mod tagus. Ar re vihan a chom gant o zud ur bloaz pe zaou. E-pad ar prantad-se e sikouront o zud dre ober war-dro ar ploged ha difenn an dachenn.

Un nijer dizampart eo an hoatzin. Evit tec'hel kuit rak ur preizhataer (marmouz, evn-preizh, naer...) e ra an hoatzin yaouank gant e skilfoù evit krapat ouzh ar gwez. Ma n'eo ket trawalc'h evit achap kuit e spluj en dour a-is d'an neizh ha neuial dindan-gorre.

Boued

En em vagañ a ra diwar zelioù, hag a-wechoù frouezh ha bleunioù. Estreget ar skilfoù e penn divaskell an hoatzin yaouank zo dibar d'an evn-mañ : e grubuilh ledan a ro bod da vakteri hag a servij da derriñ goloenn kelligoù an delioù hag aesaat o c'hoazhañ. An evn nemetañ eo gant ur sistem koazhañ evel-se.

Rummatadur

Ar spesad nemetañ eo er genad Opisthocomus hag er c'herentiad Opisthocomidae. Diouzh an evnoniourien e vez renket an hoatzin en urzhiad Cuculiformes pe Opisthocomiformes. N'eo ket sklaer c'hoazh peseurt evned eo ar re dostañ oute a-fet rummatadur : ar c'houkouged pe an tourakoed.

Annez

Tiriad an hoatzin e glas.

Kavet e vez al labous e koadeg an Amazon, ha pladenn Guyana ivez^[2].

Liammoù diavaez

• Opisthocomus hoazin war al lec'hienn Avibase.

Notennoù ha daveennoù

L'hoatzín (Opisthocomus hoazin) és una espècie particular d'ocell tropical que habita les zones pantanoses que envolten el riu Amazones i Orinoco a Sud-amèrica.

Descripció

Té les dimensions d'un faisà, però és molt més esvelt; té el coll i la cua més llargs i té el cap petit. Té la cara blava sense plomes i els ulls vermells, i al cap té una cresta serrada. Té una capacitat limitada de volar.

Taxonomia

La classificació d'aquest ocell ha estat molt controvertida. L'hoatzin va ser descrit pel zoòleg alemany Statius Müller el 1776 amb el nom científic de Phasianus hoazin, dins els Gal·liformes. Més tard, diferents autors l'han inclòs a diferents ordres. Sibley i Monroe el van incloure a l'ordre dels cuculiformes, com un parent dels neomorfins.^[1] Un estudi de 2014 relacionà aquest ocell amb Caradriformes i Gruiformes.^[2] Treballs posteriors mostren que l'hoatzín, per ell a soles, representa un dels llinatges més antics entre els ocells.^[3]
Avui es classifica con una espècie monotípica, l'única del gènere Opisthocomus Illiger, 1811, de la família dels Opistocòmids (Opisthocomidae, Swainson, 1837) i de l'ordre dels Opistocomiformes (Opisthocomiformes L'Herminier, 1837).^[4]

Hàbits

L'hoatzín es menja les fulles i els fruits de les plantes que creixen en els pantans en què viu. Una de les moltes peculiaritats d'aquesta espècie és que té un sistema digestiu únic entre les aus. Els hoatzins usen fermentació bacteriana a la part davantera de l'estómac per a descompondre el material vegetal que consumeixen, tal com les vaques i altres remugants. A causa d'això, aquest ocell fa una pudor semblant a la dels fems, i només se'l caça com a aliment en temps d'extrema necessitat.

Fotografia (1922) d'un pollet on se li aprecien les urpes i l'ús que en fa.

Els hoatzins són una espècie gregària i fan nius en petites colònies, i ponen entre 2 i 3 ous en un niu de bastons, construït en un arbre que pengi sobre l'aigua. El pollet, que és alimentat a base de pasta vegetal regurgitada pels pares, té un altre tret estrany; té dues urpes en cada ala, que l'ajuden a agafar-se a les branques a mesura que grimpa pels arbres. Això ha portat inevitablement a comparacions amb l'ocell fòssil Archaeopteryx.

Es tracta d'una espècie molt sorollosa, que té una varietat de sons de crida, un dels quals se sol descriure com similar als esbufecs d'un fumador empedreït.

Referències

Aderyn a rhywogaeth o adar yw Hoatsin (sy'n enw gwrywaidd; enw lluosog: hoatsiniaid) a adnabyddir hefyd gyda'i enw gwyddonol Opisthocomus hoazin; yr enw Saesneg arno yw Hoatzin. Mae'n perthyn i deulu'r Opisthocomidae (Lladin: Opisthocomidae) sydd yn urdd y Cuculiformes.^[1]

Talfyrir yr enw Lladin yn aml yn O. hoazin, sef enw'r rhywogaeth.^[2] Mae'r rhywogaeth hon i'w chanfod yn Ne America.

Teulu

Mae'r hoatsin yn perthyn i deulu'r Opisthocomidae (Lladin: Opisthocomidae). Dyma rai o aelodau eraill y teulu:

Rhestr Wicidata:

Gweler hefyd

• Rhestr Goch yr IUCN

Cyfeiriadau

Hoacin (Opisthocomus hoazin) je pták žijící v povodí Amazonky a Orinoka. Vyskytuje se v pralesích a mangrovových porostech a je dokonale specializován pro život na stromech. Dorůstá délky 60–70 cm, váží 700–900 gramů. Má hnědá křídla a ocas, sytě zelenou hruď, dlouhý krk je zakončen malou hlavou, tváře jsou bez peří a kobaltově modře zbarvené. Nezvyklý vzhled dotváří chocholka z dlouhých per v zátylku. Hoacinové jsou těžkopádní letci; třetinu jejich těla zaujímá vole, v němž zpracovávají rostlinnou potravu podobným způsobem jako přežvýkavci. Listí a ovoce, kterým se živí, se při trávení rozkládá, což vyneslo hoacinovi přezdívku stinkbird (smradlavý pták).^[2]

Mláďata hoacinů se rodí neopeřená, ale hned po narození vidí a opouštějí hnízdo dříve, než začnou létat. Mají na křídlech prsty zakončené drápky, které jim umožňují šplhat po stromech. Tyto prsty ztrácejí zhruba ve věku třech měsíců. Jsou také dobří plavci; když spadnou do vody, dokáží doplavat ke břehu a dostat se zpátky na větev.

Systematika hoacinů je dosud předmětem sporů. Někteří je řadí ke kurovitým ptákům, jiní ke kukačkám. Obvykle se přijímá názor, že tvoří samostatný, velmi archaický řád.^[3] Jediným žijícím druhem je hoacin chocholatý.

Literatura

Od agamy po žraloka. Velký ilustrovaný slovník zvířat. Artia-Albatros, Praha 1974, s. 90

Reference

1. ↑ Červený seznam IUCN 2018.1. 5. července 2018. Dostupné online. [cit. 2018-08-10]
2. ↑ http://www.damninteresting.com/the-stinkbird-enigma/
3. ↑ http://www.vesmir.cz/clanek/hoacinove-jiz-ne-zahadni

Externí odkazy

• Obrázky, zvuky či videa k tématu hoacin ve Wikimedia Commons
• Taxon Opisthocomus hoazin ve Wikidruzích
• http://ibc.lynxeds.com/species/hoatzin-opisthocomus-hoazin
• http://www.britannica.com/EBchecked/topic/268421/hoatzin
• http://www.biolib.cz/cz/taxon/id22597/

Hoatzin (Opisthocomus hoazin) er en regnskovslevende fugl, der er dårlig til at flyve. Den er den eneste art i fuglefamilien Opisthocomidae – og i ordenen Opisthocomiformes.

Kilder

• Gill, F & D Donsker (Eds). "www.worldbirdnames.org". IOC World Bird Names (v 3.5). 2013. Arkiveret fra originalen 2013-12-05. Hentet 2013-12-24.
• (en) wikispecies:Opisthocomus hoazin

Der Hoatzin (Opisthocomus hoazin), auch Schopfhuhn, Zigeunerhuhn oder Stinkvogel genannt, ist eine Vogelart, die im nördlichen Südamerika lebt. Weil seine Verwandtschaft völlig ungeklärt ist, wird er meistens einer eigenen Familie und Ordnung zugeordnet. Von allen anderen Vögeln unterscheidet sich der Hoatzin durch sein an Wiederkäuer erinnerndes Verdauungssystem und die krallenbewehrten Flügel der Jungvögel.

Merkmale

Gestaltlich hat der Hoatzin entfernt Ähnlichkeit mit den Hokkohühnern, worauf auch sein lokaler Name guacharaca de Agua („Wasser-Chakalaka“) hindeutet. Er ist mit einer Länge von 62 bis 70 cm und einem Gewicht von 700 bis 900 g ein recht großer und schwerer Vogel, der durch einen kleinen Kopf, einen langen Hals und einen langen Schwanz gekennzeichnet ist. Die Oberseite ist bronzefarben, eine cremefarbene Streifung zieht sich über Nacken und Vorderrücken. Kehle und Brust sind beige, zur Schwanzbasis hin geht die Farbe der Unterseite allmählich in kastanienbraun über. Die Flügeldecken sind braun mit weißem Saum und weißen Streifen. Auch der Schwanz ist dunkelbraun; eine cremefarbene Endbinde ist meistens vorhanden, kann aber durch Abnutzung der Schwanzfedern im Alter verloren gehen.

Im Gesicht ist das rote Auge beidseits von nackten, blauen Hautpartien umgeben. Auffällig ist eine 4 bis 8 cm lange Haube, die meistens aufgerichtet ist. Diese Haube ist bei Männchen geringfügig größer als bei Weibchen, was der einzige äußerlich sichtbare Unterschied zwischen den Geschlechtern ist. Im Feld ist dieser minimale Geschlechtsdimorphismus zur Bestimmung allerdings nicht nutzbar.

Der Schnabel ist schwarz, kräftig und kurz und erinnert an einen Hühnerschnabel. Auch die Beine sind schwarz. Obwohl diese kräftig und voll entwickelt sind, benutzen die Vögel sie kaum zur Fortbewegung. Meistens kriechen und schieben sie sich auf eine unbeholfen wirkende Weise, die für Vögel sehr ungewöhnlich ist, durch das Geäst vorwärts. Der Fuß ist wie bei Hühnervögeln anisodaktyl: Eine Zehe ist nach hinten, drei sind nach vorn gerichtet. Zwar können die Füße einen Ast umfassen und den Vogel tragen, meistens aber liegen Hoatzins im Geäst, so dass das Gewicht auf der Brust liegt. Hier bildet sich mit der Zeit eine Hornschwiele.

Der Hoatzin ist wegen seiner schwachen Flugmuskulatur nur zu kurzen Flügen imstande.

Da die Flugmuskulatur stark reduziert ist, können Hoatzins nur eingeschränkt fliegen. Bevorzugt wird ein Gleiten, das manchmal durch kräftige Flügelschläge begleitet ist. Auf diese Weise können maximal Strecken von 350 m zurückgelegt werden, meistens sind die Strecken jedoch sehr viel kürzer. In der Regel besitzen nur die Jungvögel Krallen an den Flügeln, manchmal bleiben diese aber auch bei adulten Vögeln bestehen (siehe Fortpflanzung).

Die größte anatomische Auffälligkeit ist der enorm vergrößerte Vorderdarm. Die Verdauung des Hoatzins findet nicht im Magen statt, sondern im Kropf und in der unteren Speiseröhre. Dieser Bereich ist so voluminös, dass er den Magen um ein Fünfzigfaches an Größe übertrifft.^[1] Ein voller Vorderdarm kann 25 % des Gewichts eines Hoatzins ausmachen. Die Verdauung im Vorderdarm ist ein unter Vögeln einmaliges Merkmal, das an die Wiederkäuer unter den Säugetieren erinnert. Die Vergrößerung des Vorderdarms geht mit einem stark reduzierten Brustbein, der Verlagerung des Schwerpunkts nach vorne und der Verkümmerung der Flugmuskulatur einher.

Der Name Stinkvogel bezieht sich auf den Geruch, der dem Vogel nachgesagt wird. In Guyana ist der Hoatzin als Stinking Pheasant bekannt. Der Geruch soll an frischen Kuhdung erinnern und entsteht vermutlich durch die Verdauungsprozesse. Allerdings riechen die Vögel in anderen Regionen Südamerikas – beispielsweise in Venezuela – nicht besonders streng. Vermutlich hängt der Eigengeruch der Hoatzins von der Art der verdauten Nahrung ab.

Die Kontaktrufe der Hoatzins sind Grunzlaute, die drei- bis zehnmal wiederholt werden. Daneben gibt es ein gutturales, an Tauben erinnerndes rruuh. Wenn das Revier gegen Eindringlinge gleicher oder anderer Art verteidigt wird, gibt ein Hoatzin Zischlaute von sich.

Verbreitung und Lebensraum

Verbreitungsgebiet des Hoatzins

Der Hoatzin lebt in den tropischen Regenwäldern des nördlichen Teils von Südamerika. Besiedelt werden die Becken der Flüsse Amazonas und Orinoco sowie der zum Atlantik fließenden Ströme Guayanas. Vorkommen gibt es im Osten Kolumbiens, in Venezuela, den drei Guayana-Staaten, in Nord- und Zentral-Brasilien, im äußersten Osten Perus und Ecuadors sowie im Nordosten Boliviens.

Das Habitat der Hoatzins ist der Tieflandregenwald in Höhen bis maximal 500 m über dem Meeresspiegel. Sie kommen ausschließlich entlang von Fluss- und Seeufern vor, und auch hier haben sie bestimmte Vorlieben, die einen Einfluss auf die Häufigkeit haben: Im Binnenland bevorzugen sie das Vorhandensein der Aronstabgewächse Montrichardia und Caladium, in küstennahen Regionen das von Avicennia.

Lebensweise

Aktivität

Hoatzins sind in den frühen Morgenstunden und in den Abendstunden aktiv. Den Rest der Zeit verbringen sie ruhend. Oft nehmen sie in den Baumwipfeln Sonnen- oder Regenbäder, zu denen sie die Flügel ausbreiten.

Außerhalb der Brutzeit sind Hoatzins sehr gesellig und leben in großen Gruppen von bis zu 100 Individuen. Während der Brutzeit lösen sich diese Gruppen auf, und kleinere Gruppen bilden winzige Reviere (siehe Fortpflanzung).

Nahrung

Hoatzins ernähren sich ausschließlich pflanzlich. Fünfzig Nahrungspflanzen sind bekannt, darunter die oben bereits erwähnten Montrichardia, Caladium und Avicennia. Die Nahrung besteht zu 82 % aus grünen Blättern, zu 10 % aus Blüten und 8 % aus Früchten.^[2] Es handelt sich um eine nährstoffarme und oft toxische Nahrung.

Die Verdauung findet im Vorderdarm statt. Dieser ist mit kräftigen Muskeln ausgestattet, die Außenwände sind zum Teil verhornt. Mit Hilfe seiner Bakterienflora verdaut der Hoatzin die Nahrung in besonderer Effizienz. Die Bakterien sorgen hier auch für den Abbau der in den Nahrungspflanzen enthaltenen Gifte. Die Verdauungszeit beträgt insgesamt 24 bis 48 Stunden, was erheblich länger als bei jedem anderen Vogel und eher mit einem Schaf vergleichbar ist.

Fortpflanzung

Zur Brutzeit, die in die regenreichsten Monate fällt, lösen sich die großen Verbände der Hoatzins auf. Nun finden sich kleinere Gruppen von zwei bis acht Vögeln zusammen. Hierbei handelt es sich um das eigentliche Brutpaar, das von seinem Nachwuchs aus vorherigen Bruten unterstützt werden kann (Bruthilfe). In 45 % der Fälle hat ein Paar keine Helfer, in den anderen Fällen beteiligen sich die subadulten Helfer an Revierverteidigung, Nestbau, Brut und Fütterung. Bruten, bei denen solche Helfer zur Verfügung stehen, sind in signifikantem Maße erfolgreicher als andere Bruten. 90 % der einjährigen Vögel bleiben im Folgejahr bei den Eltern, um die Brut zu begleiten. Aber auch ältere Vögel sind manchmal noch zugegen, so zum Beispiel noch 20 % der Vierjährigen und 10 % der Fünfjährigen. Besonders lange bleiben männliche Junge, während Weibchen nie über das dritte Lebensjahr hinaus in der Gegenwart der Eltern bleiben.

Die Reviere sind sehr klein. Sie erstrecken sich im Schnitt 40 m entlang eines Flussufers und werden bis 75 m landeinwärts verteidigt. Die Verteidigung übernehmen vor allem die Männchen. Bei Kämpfen an den Reviergrenzen springen diese mit ausgebreiteten Flügeln aufeinander zu, hacken aufeinander ein und fallen kämpfend in das Geäst zurück.

Das Nest wird immer über dem Wasser errichtet, so dass die Jungvögel direkt vom Nest ins Wasser springen können. Es befindet sich 2 bis 5 m über der Oberfläche und besteht aus Zweigen, die lose aufeinander geschichtet werden. Die Breite des Nests beträgt 30 bis 45 cm. Das Gelege besteht aus zwei bis vier Eiern. Diese sind weiß mit rotbraunen Flecken und haben eine durchschnittliche Größe von 4,7 × 3,3 cm. Sie werden etwa 30 Tage lang bebrütet. Die Jungen sind beim Schlüpfen blind und fast nackt. Schon nach einem Tag öffnen sich die Augen, und nach zehn Tagen sind die Jungen mit einem dichten dunkelbraunen Daunenkleid bedeckt. Die nährstoffarme Nahrung bedingt ein äußerst langsames Wachstum. So entwickeln sich die Schwungfedern erst im Alter von 25 Tagen.

Zeichnung eines jungen Hoatzins im Daunenkleid; sichtbar sind die Krallen an den Flügeln

Im Falle einer akuten Gefahr können die Jungen bereits am dritten Lebenstag das Nest verlassen. In der Regel liegt dieser Zeitpunkt später. Wenn es keinen gefahrenbedingten Anlass zum Verlassen des Nests gibt, verlässt das Junge sein Nest spätestens nach zwei bis drei Wochen. Manchmal helfen die Elternvögel mit einem Schubs nach.

Das Verlassen erfolgt immer durch einen Sprung ins Wasser. Die Jungen sind schwimm- und tauchfähig. Anschließend erklettern sie wieder den Baum ihrer Eltern, wobei ihnen die Krallen an den Flügeln behilflich sind. Diese Krallen sind die Enden des zweiten und dritten Fingers und ragen als kleine gerundete Haken aus den Flügeln heraus. Die Jungvögel kehren jedoch nicht ins Nest zurück, sondern werden an verschiedenen Stellen des Geästs weiter betreut. Der Sprung ins Wasser kann jederzeit wiederholt werden und dient als Flucht vor Feinden.

In den ersten zwei Monaten ihres Lebens werden junge Hoatzins von den Eltern und deren Helfern gefüttert. Hierzu stecken sie bettelnd ihren Schnabel in den Rachen der Altvögel. Diese würgen dann einen vorverdauten, grünlichen Nahrungsbrei aus. Nach fünfzig bis siebzig Tagen beginnen Hoatzins, eigenständig Nahrung zu sich zu nehmen. Etwa gleichzeitig erlangen sie auch ihre (eingeschränkte) Flugfähigkeit. Die Flügelkrallen werden zwischen dem 70. und 100. Tag des Lebens abgeworfen. In seltenen Fällen bleiben sie auch bei adulten Vögeln bestehen, erfüllen bei diesen aber keine Funktion mehr.

Nur durchschnittlich 27 % der Bruten sind erfolgreich. Trotz des Fluchtmechanismus‘, bei dem ein Junges vom Baum ins Wasser springt, gelingt es zahlreichen Feinden, junge Hoatzins zu erbeuten. Die wichtigsten Feinde unter den Säugetieren sind Kapuzineraffen, Tayras, Opossums, Grisons, Krabbenwaschbären und Ozelots. Bei den Vögeln gehören Waldfalken, Zweifarbensperber, Schwarzbussarde, Sperberweihen und Prachthaubenadler zu den Hoatzin-Jägern.

Bisher wurde eine Höchstlebensdauer von acht Jahren festgestellt. Es gibt jedoch noch ungenügende Untersuchungen, eine potenziell höhere Lebensdauer wird für sehr wahrscheinlich gehalten.

Stammesgeschichte

Gelegentlich wurde der Hoatzin für ein Missing Link (fehlendes Glied) zwischen heutigen und ausgestorbenen, reptilienartigen Vögeln gehalten. Wegen der Flügelkrallen der Jungvögel wurde eine Verwandtschaft mit dem Urvogel Archaeopteryx vermutet, der ebenfalls dieses Merkmal aufwies. Man geht heute allerdings davon aus, dass diese Anpassung jüngeren Datums ist und keine direktere Verwandtschaft besteht.

Fossile Hoatzins waren bis 2011 nicht bekannt, es gibt jedoch Fossilfunde, bei denen zumindest über eine Zuordnung zu den Hoatzins spekuliert wird. Hier ist Foro panarium aus dem unteren Eozän Nordamerikas zu nennen. Dieser Vogel hatte einen hoatzinartigen Schädel, erinnert aber im restlichen Skelett eher an Turakos. Aus Südamerika bekannte Fossilfunde sind Filholornis aus dem oberen Eozän und unteren Oligozän sowie Hoazinoides aus dem Miozän. Bei beiden ist umstritten, ob es sich um fossile Hoatzin-Verwandte oder um Hokkohühner handelt.

Im Juli 2011 wurde Namibiavis senutae, ein fossiler Vogel aus dem frühen Miozän (vor 23 Millionen Jahren) von Namibia, als Verwandter des Hoatzins identifiziert. Seine Schulter- und Oberarmknochen sind bereits ähnlich umgeformt wie bei heute lebenden Hoatzins. Noch älter ist der Hoatzin-ähnliche Vogel Protoazin parisiensis aus dem späten Eozän von Frankreich. Die Funde aus Afrika und Europa legen deshalb nahe, dass sich die Linie ursprünglich in der Alten Welt entwickelt hat und die unmittelbaren Vorfahren des Hoatzins auf Treibgut nach Südamerika gekommen sind.^[3][4][5]

Systematik

Gelegentlich wurden die Turakos für Verwandte des Hoatzins gehalten. Hier: Weißohrturako (Tauraco leucotis)

Die systematische Zugehörigkeit des Hoatzins ist vermutlich umstrittener als die jedes anderen Vogels. Philipp Ludwig Statius Müller beschrieb den Vogel 1776 zunächst als Phasianus hoazin, also als einen Fasan. Seitdem wurde der Hoatzin wechselweise in die Nähe von Steißhühnern, Hokkohühnern, Turakos, Rallen, Trappen, Seriemas, Flughühnern, Tauben und Mausvögeln gestellt.

Am meisten Zuspruch fanden im 20. Jahrhundert die Zuordnung zu den Hühnervögeln oder zu den Kuckucksvögeln. Dabei sprach vor allem die Osteologie und die mikroskopische Struktur der Federn für die Hühnervögel, die DNA-DNA-Hybridisierung, die Eier und Verhaltensweisen für die Kuckucksvögel. Der Parasitenbefund, der oft bei der Zuordnung von Tieren behilflich ist (miteinander verwandte Tiere beherbergen auch miteinander verwandte Parasiten), hilft beim Hoatzin nicht weiter. Sämtliche Parasiten sind ausschließlich auf dem Hoatzin zu finden und tolerieren weder einen anderen Wirt noch sind nähere Verwandte bekannt.

1999 vermeldete eine Studie, dass neue genetische Analysen die Stellung des Hoatzins geklärt hätten und dass dieser in der Nähe der Turakos eingeordnet werden müsse.^[6] Dem widersprach allerdings eine nachfolgende Studie, die den vorhergehenden Analysen vorwarf, fehlerhaft zu sein; die neue Analyse fand keine Anzeichen für eine Verwandtschaft zu Kuckucksvögeln oder Turakos.^[7]

Heute wird der Hoatzin in eine eigene Ordnung gestellt, die Opisthocomiformes. Als Autoren für diese Ordnung werden verschiedene Zoologen genannt. Für die Benennung der Ränge oberhalb der Familien gibt es keine einheitlichen Regeln durch den ICZN. Johann Georg Wagler war einer der ersten Systematiker, die dem anatomisch von den anderen Vögeln stark abweichenden Hoatzin im Jahr 1830 einen eigenen Rang oberhalb des Familienranges einräumten. Er stellte diese „Sippe“ allerdings in die Ordnung der Kuckucksvögel.^[8]

Menschen und Hoatzins

In manchen Regionen Südamerikas haben indigene Völker die Eier und das Fleisch der Hoatzins gegessen und ihre Federn als Schmuck verwendet. In anderen Gebieten gilt der Vogel jedoch wegen seines Gestanks als ungenießbar.

Die größte Bedrohung des Hoatzins geht nicht von der Jagd, sondern von der Zerstörung der Regenwälder aus. Wegen seiner eingeschränkten Bewegungsfähigkeit kann der Hoatzin sich bei einer Zerstörung seines Lebensraums nicht einmal in benachbarte unberührte Gebiete zurückziehen. Der Hoatzin ist gegenüber jeder Störung sehr empfindlich. Selbst ein maßvoller Tourismus im Brutgebiet sorgt für einen eingeschränkten Bruterfolg.^[9] Da das Verbreitungsgebiet des Hoatzins jedoch sehr groß ist, gilt er insgesamt noch nicht als gefährdet.^[10]

Im Zoo werden Hoatzins fast nie gehalten. Der Bronx Zoo in New York hatte einige Jahre Hoatzins in Pflege, die sich aber nicht fortgepflanzt haben.

Quellen und weiterführende Informationen

Einzelnachweise

1. ↑ Bernhard Grzimek (Hrsg.): Grzimeks Tierleben, Band 7/8: Vögel 1/2. dtv-Verlag, 1979
2. ↑ Alejandro Grajal, Stuart D. Strahl, Rodrigo Parra, Maria Gloria Dominguez & Alfredo Neher: Foregut Fermentation in the Hoatzin, a Neotropical Leaf-Eating Bird. In: Science 1989, Bd. 245, Nr. 4923, S. 1236–1238
3. ↑ Gerald Mayr, Herculano Alvarenga und Cécile Mourer-Chauviré: Out of Africa: Fossils shed light on the origin of the hoatzin, an iconic Neotropic bird. Naturwissenschaften, 2011 doi:10.1007/s00114-011-0849-1
4. ↑ Scinexx.de "Schräger" Vogel kam mit Treibgut nach Südamerika
5. ↑ Gerald Mayr, Vanesa L. De Pietri. 2014. Earliest and first Northern Hemispheric hoatzin fossils substantiate Old World origin of a “Neotropic endemic.” Naturwissenschaften, January 2014; doi: 10.1007/s00114-014-1144-8
6. ↑ J.M. Hughes & A.J. Baker: Phylogenetic relationships of the enigmatic hoatzin (Opisthocomus hoazin) resolved using mitochondrial and nuclear gene sequences. In: Molecular Biology and Evolution 1999, Bd. 16, Nr. 9, S. 1300–1307
7. ↑ Michael D. Sorenson, Elen Oneal Elen, Jaime García-Moreno & David P. Mindell: More taxa, more characters: the Hoatzin problem is still unresolved. In: Molecular Biology and Evolution 2003, Bd. 20, Nr. 9, S. 1484–1499
8. ↑ Johann Georg Wagler: Natürliches System der Amphibien : mit vorangehender Classification der Säugethiere und Vögel. Cotta’sche Verlagsbuchhandlung, München, Stuttgart und Tübingen, 1830, S. 107
9. ↑ Antje Müllner, K. Eduard Linsenmair & Martin Wikelski: Exposure to ecotourism reduces survival and affects stress response in hoatzin chicks (Opisthocomus hoazin). In: Biological Conservation 2004, Bd. 118, Nr. 4, S. 549–558
10. ↑ Opisthocomus hoazin in der Roten Liste gefährdeter Arten der IUCN 2011. Eingestellt von: BirdLife International, 2009. Abgerufen am 13. November 2011.

Literatur

• Josep del Hoyo et al.: Handbook of the Birds of the World. Band 3: Hoatzins to Auks. Lynx Edicions, Barcelona 1996, ISBN 84-87334-20-2.

Weblinks

– Sammlung von Bildern, Videos und Audiodateien

Wiktionary: Hoatzin – Bedeutungserklärungen, Wortherkunft, Synonyme, Übersetzungen

• Videos, Fotos und Tonaufnahmen zu Opisthocomus hoazin in der Internet Bird Collection

Dieser Artikel wurde am 8. Dezember 2008 in dieser Version in die Liste der lesenswerten Artikel aufgenommen.

Goatsin (Opisthocomus hoazin) — kakkusimonlar oilasining turi, baʼzan tovuqsimonlar turkumi goatsinlar kenja turkumiga kiritiladi. Uz. 60 sm ga yaqin, boshida uzun kokili bor. Tumshugʻi yoʻgʻon, ilmoqli. Juda yirik jigʻildoni boʻlgani tufayli toʻsh suyagi va toʻsh muskullarining koʻp qismi qisqarib ketgan. Jigʻildoni oziq bilan toʻlganida G. tanasining ogʻirlik markazi oldinga tushadi. Shuning uchun G. koʻkragi (maxsus qadogʻi)ga tayanib va qanotlari bilan shoxlarni ushlab daraxtda oʻrmalab yuradi. Yaxshi ucholmaydi, asosan daraxtda yashaydi. Jan. Amerikaning shim.-sharqiy qismidagi yirik daryolar va ular irmoqlari vodiylarining suv bosgan oʻrmonlarida Tapqalgan. 40 ga yaqin qushlardan iborat gala boʻlib yashaydi. Koʻpayish davrida suv ustidagi daraxtlarning shoxiga bir necha kush bitta umumiy uya quradi. Uyaga 2—4 tuxum qoʻyadi. Tuxumini bir necha modasi navbat bilan bosadi. Tuxumdan chiqqan joʻjasi oyoq va tumshuqlari hamda qanotlaridagi birinchi va ikkinchi barmoklarining uzun tirnoqlari yordamida daraxtlarda oʻrmalab yuradi. Joʻjasi yaxshi suzadi va shoʻngʻiydi, lekin bu xususiyatini keyinchalik yoʻqotadi. G. meva, don va barglar bilan oziqlanadi. Goʻshti yeyilmaydi.

Adabiyotlar

• OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil

The hoatzin (Opisthocomus hoazin), an aa kent as the stinkbird, or Canje pheasant, is a species o tropical bird foond in swamps, riparian forests, an mangroves o the Amazon an the Orinoco Delta in Sooth Americae. It is notable for haein chicks that possess claws on twa o thair weeng deegits.

References

Shanshu^[1] icha Shasha^[2] (Opisthocomus hoazin) nisqaqa huk pisqum, Uralan Awya Yalapi, Amarumayu sach'a-sach'a suyupi kawsaq.

Pukyukuna

1. ↑ Juri Juri Bird & Mammal List
2. ↑ Carolina Orr D., Nancy S. de Pearson: Nombres de aves en cinco idiomas (Quichua: Gabriel Siquihua, Albán Machoa). ILV, Quito 1979

Hawa t'inkikuna

• Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Shanshu.

• Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Shanshu

Το Οασίν ή Οατσίν (ισπανικά: El hoacín ή hoatzín) είναι πτηνό της οικογενείας των Οπισθοκομιδών, που απαντά στη Νότια Αμερική. Η επιστημονική ονομασία του είδους είναι Opisthocomus hoazin και δεν περιλαμβάνει υποείδη.^[2]

Το Οασίν ανήκει σε εκείνα τα πτηνά που έχουν προβληματίσει έντονα την επιστημονική κοινότητα σχετικά με τη συστηματική του ταξινομική. Κάποια χαρακτηριστικά του (βλ. Μορφολογία) το διαφοροποιούν σημαντικά από τα υπόλοιπα συγγενικά taxa (ταξινομικές μονάδες) και, προς το παρόν, έχει αποφασιστεί η κατάταξή του σε ξεχωριστή, μονοτυπική οικογένεια. Αντίθετα, οι διαφωνίες για την τάξη του πτηνού εξακολουθούν να είναι έντονες και δεν διαφαίνεται να υπάρχει άμεση και ακριβής απάντηση (βλ. Συστηματική Ταξινομική).

Στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του συμπεριλαμβάνονται:

• Περιορισμένη πτητική ικανότητα
• Μεγάλο και ιδιόμορφο λοφίο
• Κούρνιασμα σε «θέση-στέρνου»
• Εξαιρετικά εξειδικευμένο πεπτικό σύστημα
• Δυσάρεστη οσμή
• Παρουσία χαρακτηριστικών «νυχιών» στις πτέρυγες των νεοσσών και νεαρών ατόμων

Ονοματολογία

Επιστημονική ονομασία

Η λατινική επιστημονική ονομασία του γένους, είναι αντιδάνεια απόδοση της ελληνικής λέξης οπισθόκομος «αυτός που έχει την κόμη (μαλλιά) ριγμένα προς τα πίσω», με σαφή αναφορά στο κυριότερο μορφολογικό χαρακτηριστικό του πτηνού, το λοφίο του, που στρέφεται προς τα -πάνω και- πίσω.^[3]

Η ονομασία του είδους είναι η περισσότερο κοινή από τις πολλές λαϊκές ονομασίες με τις οποίες αποκαλείται το πτηνό, στις περιοχές της επικρατείας του.

Λαϊκές ονομασίες

Λίγα είναι τα είδη πτηνών που έχουν τόσες -και διαφορετικές- ονομασίες στις περιοχές όπου απαντούν. Η πλέον κοινή είναι Οασίν, από την ισπανική λαϊκή ονομασία el hoacín των χωρών της Λατινικής Αμερικής, όπου βρίσκεται. Όμως δεν είναι η μόνη και, ενδεικτικά, αναφέρονται: hoatzín, chenchena, serere y shansho (Περού), guacharaca de agua (Βενεζουέλα), pava hedionda (Κολομβία), jacu-cigano, cigana (Βραζιλία). Οι περισσότερες από αυτές είναι περιφραστικές αποδόσεις των ντόπιων κατοίκων, όπως αυτοί έχουν συνηθίσει να «βλέπουν» το πτηνό, με τα χαρακτηριστικά ή την ηθολογία του. Για παράδειγμα η πορτογαλική λέξη cigana στη Βραζιλία, παραπέμπει στο λοφίο και στους χρωματισμούς του πτηνού, που στα μάτια των κατοίκων της χώρας, μοιάζει με «τσιγγάνα».

Στις παραπάνω ονομασίες έρχονται να προστεθούν οι κάθε λογής παραφράσεις της βασικής λαϊκής ονομασίας, στις κύριες ευρωπαϊκές γλώσσες: hoatzin, που προέρχεται από την Νάουατλ λέξη Ουάκτσιν (huāctzin)^[4][5] (αγγλ. πολλές φορές προφέρεται και ως (γ)ουατσέν,^[6] hoazin huppé (γαλλ.), χοατσίν, χοατζίν, χοατσέν (ελλ.), αλλά και οι περιφραστικές ονομασίες : stinkbird, canje pheasant (αγγλ.), stinkvogel (γερμ., ολλανδ.), sasa (γαλλ.), schopfhuhn, zigeunerhuhn (γερμ.), κ.α.

Συστηματική ταξινομική

Γενικά

Το είδος περιγράφηκε αρχικά από τον Γερμανό ζωολόγο Μίλερ (Statius Müller), ως Phasianus Hoazin, το 1776, στην πόλη Καγιέν της Γαλλικής Γουιάνας. Είναι αναμφισβήτητα το πιο αινιγματικό σωζόμενο πτηνό όσον αφορά στις φυλογενετικές σχέσεις του. Ουδεμία ικανοποιητική εξελικτική υπόθεση έχει προταθεί, και η κατάσταση έχει επιδεινωθεί με τη διαθεσιμότητα των δεδομένων αλληλουχίας DNA.

Έχει υπάρξει πολλή συζήτηση σχετικά με τις σχέσεις του οασίν με τα συγγενικά taxa (ταξινομικές μονάδες). Λόγω της ιδιομορφίας του, τού έχουν δοθεί δική του οικογένεια, η Οπισθοκομίδες (Opisthocomidae) και υποτάξη, η Οπισθόκομοι (Opisthocomi), που όπως και το γένος και το είδος, είναι όλα τους μονοτυπικά taxa, περιλαμβάνουν δηλαδή μία (1) μόνον ταξινομική μονάδα σε κάθε ιεραρχικά κατώτερη βαθμίδα. Κατά καιρούς, έχει βρεθεί «συγγενικό» με διάφορες κατηγορίες πτηνών, πολλές φορές με εντελώς διφορούμενα αποτελέσματα: Τίναμοι, Ορνιθόμορφα, Ραλλίδες, Ωτίδες, Σεριέμας, Τουράκος, Περιστερόμορφα, κ.α., είναι μόνον μερικά από τα taxa με τα οποία έχει συνδεθεί φυλογενετικά.^[7]

Η τελευταία και περισσότερο αξιόπιστη προσέγγιση, έχει να κάνει με την τάξη Οπισθοκομόμορφα (Opisthocomiformes) και, παρά τις επί μέρους διαφωνίες (η IUCN δεν το έχει υιοθετήσει επί του παρόντος) είναι πιθανόν να γίνει αποδεκτή.^[8]

Επί του παρόντος ακολουθείται η κατά Howard and Moore ταξινομική, που κατατάσσει το είδος στην τάξη Κοκκυγόμορφα (Cuculiformes).^[2]

• Όπως ο προϊστορικός Αρχαιοπτέρυξ είχε τρία λειτουργικά νύχια σε κάθε πτέρυγα, ορισμένες παλαιότερες συστηματικές θεωρίες υπέθεταν ότι το οασίν καταγόταν από εκεί, γιατί οι νεοσσοί και τα νεαρά άτομα έχουν δύο λειτουργικά «νύχια» σε κάθε «πτέρυγα» (βλ. Αναπαραγωγή/Νύχια). Ωστόσο, οι σύγχρονοι ερευνητές πιστεύουν ότι τα «νύχια» αυτά είναι πιο πρόσφατης εξελικτικής προέλευσης, και μπορεί να είναι μια δευτερεύουσα προσαρμογή που προκύπτει από τη συχνή ανάγκη του πτηνού να αφήσει τη φωλιά και να αναρριχηθεί στη βλάστηση.^[7]

Απολιθώματα

Όσον αφορά σε αδιαμφισβήτητο αποδεικτικό υλικό, υπάρχει ένα ενιαίο πίσω μέρος του κρανίου ενός απολιθώματος από την Κολομβία, (δείγμα UCMP 42823) που ανακτήθηκε στην κοιλάδα του άνω ρου του ποταμού Μαγδαλένα (Magdalena).^[9] Αρχικά πιστευόταν ότι είναι της Ύστερης Μειόκαινου Περιόδου - περίπου 10 - 5.000.000 χρόνια πριν-, αλλά επειδή το οστό βρέθηκε μαζί με απολιθώματα του πιθήκου Cebupitheca sarmientoi που σήμερα χρονολογείται από την Πρώιμη ή Μέση Μειόκαινο, είναι ενδεχομένως ηλικίας 18 εκατ. ή τουλάχιστον 12 εκατ. ετών. Τοποθετήθηκε στο εξαφανισμένο γένος Hoazinoides, αλλά είναι σαφές ότι ανήκει στην ίδια οικογένεια με το σωζόμενο είδος. Βέβαια, διαφέρει σημαντικά από το κρανίο ενός σύγχρονου ατόμου, που είναι θολωτό, στρογγυλεμένο και κοντύτερο, στοιχεία λιγότερο έντονα στο γένος της Μειόκαινης Περιόδου.

Ο Μίλερ που κατέταξε το σύγχρονο είδος, είχε συζητήσει τα ευρήματα εκείνα υπό το πρίσμα της υποτιθέμενης υπαγωγής του οασίν στα Ορνιθόμορφα, μια υπόθεση σε ισχύ εκείνη την εποχή, αλλά ταυτόχρονα αμφιλεγόμενη, σχεδόν από τη διατύπωσή της. Πάντως ο Μίλερ είχε προβλέψει ότι «το Hoazinoides, σε κάθε περίπτωση, δημιουργεί κομβικό φυλετικό σημείο (phyletic joint) με τα λοιπά Ορνιθόμορφα» για προφανείς λόγους, όπως γνωρίζουμε σήμερα. Οτιδήποτε άλλο εκτός από τις αρχικές αυτές υποθέσεις ευρήματα, δεν θα πρέπει να αναμένονται διότι, από την εποχή του Hoazinoides, ουσιαστικά όλες οι σύγχρονες οικογένειες πτηνών είτε είναι γνωστές, είτε πιστεύεται ότι υπήρξαν παρούσες και διακριτές. Πηγαίνοντας πιο πίσω στο χρόνο, στην Ύστερη ή Πρώιμη Ηώκαινο Περίοδο (περίπου 34 εκατ. χρόνια πριν) το γένος Filholornis από τη Γαλλία έχει επίσης θεωρηθεί ως «απόδειξη» ενός συνδέσμου μεταξύ του οασίν και των Ορνιθόμορφων.^[7] Τα υπολείμματα του απολιθώματος του γένους Onychopteryx από την Ηώκαινο Περίοδο στην Αργεντινή και το αρκετά πλήρες, αλλά όχι λιγότερο αινιγματικό απολίθωμα του είδους Foro Panarium από την Πρώιμη/Μέση Ηώκαινο (περίπου 48 εκατ. χρόνια πριν) χρησιμοποιούνται μερικές φορές για να υποστηρίξουν τη φυλογενετική σχέση του οασίν με τα Κοκκυγόμορφα συμπεριλαμβανομένων των τουράκος).

Άλλα εξαφανισμένα γένη που συνδέονται με το οασίν, είναι το Hoazinavis από την Ολιγόκαινο και Μειόκαινο Περίοδο (περίπου 24-22 εκατ. χρόνια πριν), που βρέθηκε στη Βραζιλία και το Namibiavis από τη Μέση Μειόκαινο (περίπου 16 εκατ. χρόνια πριν) από τη Ναμίμπια.^[10]

Ιστορικό

Η τοποθέτηση του οασίν στα Ορνιθόμορφα είχε γίνει από παλιά, κυρίως με βάση φαινοτυπικές εκτιμήσεις εξωτερικής μορφολογίας, που σήμερα θεωρούνται αναξιόπιστες και γενικά απορριπτέες. Η κλαδιστική ανάλυση των σκελετικών χαρακτηριστικών του είδους, από την άλλη πλευρά, υποστηρίζει μια φυλογενετική σχέση του με την οικογένεια Καριαμίδες (Cariamidae) και -πιο απομακρυσμένα- με τις οικογένειες Μουσοφαγίδες (τουράκος) και Κοκκυγίδες. Εντούτοις, οι κούκοι είναι ζυγοδάκτυλα πτηνά (στα πόδια τους, δύο δάκτυλα στρέφονται προς τα εμπρός και δύο προς τα πίσω) και τα τουράκος είναι ημι-ζυγοδάκτυλα, ενώ το χοατσίν έχει το -πιο τυπικό για τα πτηνά- ανισοδάκτυλο πόδι με τρία δάχτυλα προς τα εμπρός και ένα πίσω. Ωστόσο, η εξελικτική πορεία των δακτύλων στα πτηνά, δεν έχει επιλυθεί σε ικανοποιητικό βαθμό.

Οι Sibley και Ahlquist, το 1990 θεώρησαν πιθανό ότι ο βασικός (παλαιότερος) κλάδος στο εξελικτικό κλαδόγραμμα να ήταν κάποιο μέλος των κούκων, βασιζόμενοι στην τεχνική της DNA- DNA υβριδοποίησης.^[11] Μάλιστα, το 1994 δημοσιεύτηκαν εργασίες με δεδομένα μιτοχονδριακού DNA -κυτόχρωμα b- που ήλθαν να συμφωνήσουν με την άποψη των Sibley και Ahlquist. Στη συνέχεια, οι Hughes και Baker, το 1999, διατύπωσαν την άποψη ότι η φυλογένεση του οασίν μπορεί να «επιλυθεί» εντός της οικογένειας Μουσοφαγίδες, με βάση τη δική τους ανάλυση από 6 σετς αλληλουχίας μιτοχονδριακού DNA και ενός σετ πυρηνικού DNA.^[12][13]

Όμως, το 2003, η χρήση ακολουθιών μιτοχονδριακού και πυρηνικού DNA διευρυμένου μήκους, από την ομάδα του Sorenson, έδειξε ότι και οι τρεις προηγούμενες μελέτες DNA, ήσαν καταφανώς λανθασμένες, με σφάλματα στη μεθοδολογία, το μικρό μέγεθος δείγματος και λάθη αλληλουχίας. Έτσι, η μελέτη τους πρότεινε σθεναρά, ακριβώς το αντίθετο, δηλαδή την φυλογενετικά απομακρυσμένη θέση του οασίν σχετικά με τις Κοκκυγίδες και τις Μουσοφαγίδες, χωρίς να καταστεί δυνατόν, όμως, να προσδιορίσει αξιόπιστα τους πλησιέστερους σύγχρονους συγγενείς του. Ακόμα κι αν η μελέτη έδινε πλησιέστερη φυλογενετική σχέση με τα Περιστερόμορφα, αυτό δεν ήταν καθόλου καλά υποστηριζόμενο, με λίγο περισσότερο από 10% πιθανότητα, στην καλύτερη περίπτωση.^[14]

Οι Fain και Houde, το 2004, πρότειναν διχοτόμηση της υπερτάξης Neoaves, με βάση αλληλουχίες ιντρονίου 7 σε β-ινωδογόνο. Στην προτεινόμενη φυλογένεση τους, το οασίν ήταν ένα βασικό taxon των Metaves, ενός κλάδου που θα περιελάμβανε πολλές άλλες ιστορικά «προβληματικές» από ταξινομική άποψη οικογένειες πουλιών, όπως τα φλαμίνγκο, τα πυγόποδα, κ.α. Ενώ τα περιστέρια, σύμφωνα με τη θεωρία εντάσσονταν στον κλάδο, ουδεμία στενή σχέση μεταξύ αυτών και του οασίν επιβεβαιώθηκε.^[15] Το παράδοξο είναι ότι υπήρχαν κάποια taxa μέσα στον προτεινόμενο κλάδο που έδωσαν «καλά» αποτελέσματα με τις φυλογενετικές σχέσεις τους, όπως τα Αιγοθηλόμορφα και τα Αποδόμορφα.

Πιο πρόσφατα, πάλι ο Houde ξεκίνησε να «ξεδιπλώνει» τις αλληλουχίες ολόκληρου του γονιδιώματος του οασίν.^[16] Το 2011, αναφέρθηκε ότι είχε βρεθεί η αλληλουχία σε, πάνω από 1,4 δισεκατομμύρια ζεύγη βάσεων του DNA, ένας ποσοστό που αντιστοιχεί στο 2,4% του γονιδιώματός. Η ολοκλήρωση του μεγάλου αυτού πονήματος θα ήταν ευπρόσδεκτη για περισσότερους λόγους από την ανάλυση των φυλογενετικών σχέσεων του είδους.

Συμπερασματικά, παρά τα πολλά στοιχεία που έχουν αναλυθεί για το οασίν, η ταξινομική του παραμένει προβληματική έως και άλυτη. Έτσι, εκείνοι που το τοποθετούν σε ξεχωριστή τάξη (Opisthocomiformes), εκφράζουν, πιθανότατα, τη συνεχιζόμενη αβεβαιότητα με τον πλέον επαρκή τρόπο.^[7]

Γεωγραφική κατανομή

Γεωγραφική κατανομή του οασίν

Το οασίν απαντά αποκλειστικά στη Νότιο Αμερική και, συγκεκριμένα, σε μιά ευρεία, σχεδόν κυκλοτερή περιοχή που ορίζεται από τη ΝΔ. Κολομβία, τις παρυφές του ΒΑ. Ισημερινού και του ΒΑ. Περού στα δυτικά, τη Βενεζουέλα και τις τρεις μικρές χώρες Γουιάνα, Σουρινάμ και Γαλλική Γουιάνα στα βόρεια, τη Βραζιλία στα ανατολικά και τη Β. Βολιβία στα νότια. Το κέντρο αυτής της μεγάλης επικράτειας από 9 συνολικά χώρες, καταλαμβάνεται κατά κύριο λόγο από τα μεγάλα, πυκνά τροπικά δάση της λεκάνης του Αμαζονίου.^[17]

Βιότοπος

Τα οασίνς αναφέρεται ότι απαντούν μέχρι τα 500 μέτρα, αλλά τα περισσότερα πουλιά ζουν σε περιοχές από τα 5 μέτρα πάνω από το επίπεδο της θάλασσας μέχρι τα 200 μέτρα, περίπου. Είναι εντελώς εξαρτώμενα από την παραποτάμια βλάστηση στα πεδινά ενδιαιτήματα των νεοτροπικών ζωνών, γι’ αυτό και τα κύρια οικοσυστήματά του βρίσκονται ανατολικά των Άνδεων, στις λεκάνες απορροής των μεγάλων ποταμών Αμαζονίου και Ορινόκου, και κατά μήκος της ακτής του Ατλαντικού στη Γουιάνα, το Σουρινάμ και τη Γαλλική Γουιάνα, όπου το είδος συνδέεται με τα ποτάμια που ρέουν βόρεια και βορειοανατολικά, προς τον ωκεανό. Το είδος του νερού μέσα στον εκάστοτε βιότοπο, αλμυρό, υφάλμυρο ή γλυκό, δεν φαίνεται να έχει μεγάλη σημασία για το πτηνό, επειδή ζει αποκλειστικά στα δέντρα, τα αμπέλια και τους θάμνους και, συνεπώς, δεν εξαρτάται άμεσα από τα διαφορετικά είδη υδρόβιων θηραμάτων, που το κάθε ένα από αυτά τα συστήματα υποστηρίζει. Σε πολλές περιοχές το είδος συνδέεται συχνά με τα γιγαντιαία μονοκοτυλήδονα, ιδίως εκείνα του γένους Montrichardia , που αποτελούν μία από τις αγαπημένες του τροφές. Στις παράκτιες ζώνες, τα μαγκρόβια δάση του γένους Avicennia μπορεί να είναι εξίσου σημαντικά.

Η επιλογή των οικοτόπων εξαρτάται εξ ολοκλήρου από την ύπαρξη πυκνής, παραποτάμιας βλάστησης - παρόχθιας αλλά και επικρεμάμενης- σε ποτάμια αργής ροής, ρέματα, μαιανδρόμορφες λίμνες, βάλτους και λιμνοθάλασσες. Αυτή η πυκνή, συχνά ακανθώδης βλάστηση, παρέχει στα πουλιά όλες τις βασικές ανάγκες για την επιβίωσή τους, δηλαδή τροφή, θέσεις φωλιάσματος και κουρνιάσματος. Παρόλ’ αυτά, τα οασίνς μπορούν να εξαπλωθούν και σε άλλες περιοχές. Συχνά, φαίνεται να αφθονούν σε μια περιοχή, αλλά σε κοντινή απόσταση υπάρχει ένα κενό σε φαινομενικά αποδεκτούς οικοτόπους. Ίσως αυτό να συνδέεται με ποικίλους φυσικούς περιορισμούς τους.^[18]

Επειδή τα οασίνς έχουν περιορισμένες πτητικές ικανότητες, είναι κατ’ ουσίαν καθιστικά πτηνά. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για εκείνους τους πληθυσμούς που ζουν σε πιο ευνοϊκές περιοχές, χωρίς θηρευτές, στα ποτάμια νησιά. Κατά τη διάρκεια της ξηρής, μη-αναπαραγωγικής περιόδου, της πλέον «στρεσογόνου» για τα πουλιά, πολλά άτομα στα Llanos της Βενεζουέλας μετακινούνται σε μικρές αποστάσεις. Συγκεκριμένα, τα άτομα με οριακές ξηρές ή κακής ποιότητας συνθήκες στα εδάφη αναπαραγωγής μετακινούνται σε γειτονικές τοποθεσίες, λιγότερο από 2 χλμ. μακριά, όπου υπάρχει νερό. Έτσι, ενώ οι βιότοποί τους είναι τα πυκνά δάση, μπορούν να αντέξουν τους ξηρούς καλοκαιρινούς μήνες σε απομονωμένες δασικές συστάδες, αν αυτές είναι δίπλα σε μόνιμα νερά, διατηρώντας δέντρα και θάμνους που δεν αποφυλλώνονται εντελώς. Στην επακόλουθη περίοδο αναπαραγωγής, επιστρέφουν στις ίδιες περιοχές που εγκαταλείφθηκαν όταν οι συνθήκες ήταν δυσμενείς.

Η ξηρή περίοδος, σε συνδυασμό με τις αναγκαστικές μετακινήσεις, είναι η περίοδος με τη μεγαλύτερη φυσική θνησιμότητα των πουλιών. Επομένως, εύλογο θεωρείται ότι, η παρατεταμένη ξηρασία, ή τα χρόνια με παρατεταμένη ξηρασία, έχουν σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στους πληθυσμούς του είδους.

Μορφολογία

Ενήλικο οασίν στο βιότοπό του

Το οασίν είναι πτηνό σχετικά μεγάλου μεγέθους (με διαστάσεις φασιανού), αλλά με μικρό κεφάλι, μακριά ουρά και μεγάλο λαιμό. Το χρώμα του πτερώματος στην άνω επιφάνεια του σώματος είναι χαλκοπράσινο-ελαιοπράσινο, με εμφανείς παλ-καφετί ραβδώσεις στον αυχένα και το άνω τμήμα της ράχης, ενώ τα καφετί καλυπτήρια των πτερύγων καταλήγουν σε 3 χαρακτηριστικές λευκές λωρίδες. Τα 10 πηδαλιώδη φτερά της ουράς είναι μακρά, σκούρα καφέ, αλλά με τα άκρα τους λευκωπά-κιτρινωπά. Τα πρωτεύοντα ερετικά είναι καστανόχρωμα, ενώ τα δευτερεύοντα είναι καφέ, όπως η ράχη και η ουρά. Ωστόσο, τα χρώματα αυτά αποκαλύπτονται μόνον όταν το πουλί ανοίξει τις πτέρυγές του. Ο λαιμός και το στήθος είναι καφέ-κιτρινωπά, αλλά σταδιακά γίνονται καφέ προς τους μηρούς και την κοιλιακή χώρα. Το ράμφος είναι σχετικά κοντό αλλά συμπαγές, πλευρικά συμπιεσμένο, μαύρο ή σκούρο ελαιόχρωμο. Οι ταρσοί φαίνονται ισχυροί, ενώ τα πόδια είναι μεγάλα και μαυριδερά.

Όμως, το πλέον ιδιαίτερο μορφολογικό χαρακτηριστικό του οασίν, είναι το ασυνήθιστο λοφίο του. Την περισσότερη ώρα, τα στενά και, κάπως άκαμπτα, ερυθροκίτρινα φτερά που το απαρτίζουν, παραμένουν διαχωρισμένα μεταξύ τους σε όρθια θέση, αλλά ελαφρά χαλαρωμένα. Το λοφίο, σε συνδυασμό με την κόκκινη-βυσινί (μαρόν) ίριδα και τις προεξέχουσες βλεφαρίδες των οφθαλμών, καθώς και μια μεγάλη, φωτεινή, μπλε γυμνή περιοφθάλμια περιοχή που εκτείνεται μέχρι το ράμφος και γύρω και πέρα από το αυτί, δίνουν στο πτηνό μια παράδοξη και κάπως «έκπληκτη» εμφάνιση. Σε αυτό συμβάλλει και η σκυφτή φιγούρα του πουλιού, όταν βγαίνει με εξαιρετικά επιφυλακτικό τρόπο από τις φυλλωσιές όπου παραμένει κρυμμένο.

Τα φύλα είναι παρόμοια, χωρίς να εμφανίζεται κάποιος φυλετικός διμορφισμός, αν και το λοφίο των θηλυκών είναι λίγο κοντύτερο. Τα νεαρά άτομα μοιάζουν με τους ενήλικες.^[18]

Ανατομικά, η μεγαλύτερη ιδιαιτερότητα του οασίν είναι ο ασυνήθιστα μεγάλος πρόλοβός του (crop), πολύ μεγαλύτερος από το στομάχι του, και στον οποίο επεξεργάζεται μεγάλες ποσότητες φυτικής ύλης με τον τρόπο ενός μηρυκαστικού (βλ. Τροφή και Πέψη). Μαζί με το περιεχόμενό του, ο πρόλοβος μερικές φορές φθάνει έως και το 25% του συνολικού βάρους του πουλιού, επιβάλλοντας έτσι περιορισμούς στην συνολική ηθολογία του. Για να φιλοξενήσει αυτό το μεγάλο όγκο, το στέρνο μειώνεται σημαντικά, με συνέπεια τη συρρίκνωση των πτητικών μυών. Αυτός είναι και ο λόγος που, το οασίν, παρόλο που είναι ικανό να πετάει, περιορίζεται σε σύντομες, χαμηλές και «βαριές» πτήσεις, με χαρακτηριστικές εξάρσεις. Βέβαια, εάν παραστεί ανάγκη, το πουλί μπορεί να καλύψει μέχρι και 350 μέτρα σε ενιαία πτήση, αλλά τις περισσότερες φορές οι αποστάσεις είναι πολύ μικρότερες. Οι ταρσοί και τα πόδια του, κρέμονται συνήθως κάτω από το σώμα κατά τη διάρκεια αυτών των σύντομων, κάπως «βασανιστικών» πτήσεων.

Βιομετρικά στοιχεία

• Μήκος σώματος και ουράς: 62-70 εκ.
• Μήκος λοφίου: 4-8 εκ.
• Βάρος: 700-900 γρ.

(Πηγή:^[7])

Ηθολογία

• Τα οασίν μπορούν να αναρριχηθούν στα κλαδιά, αλλά το κάνουν αδέξια μέσα στην, συχνά πυκνή, βλάστηση του οικοτόπου τους. Κουρνιάζουν με συμβατικό τρόπο, αλλά ένα μεγάλο μέρος του χρόνου δαπανάται σε μιά ειδική στάση του σώματος, ενώ πραγματοποιείται η μακράς διάρκειας πέψη. Η συγκεκριμένη θέση ονομάζεται «θέση-στέρνου» (sternal perching). Συγκεκριμένα, το πουλί κουρνιάζει στηριζόμενο σε ένα σκληρό, ελλειπτικό και κεράτινο ύβωμα του δέρματος, το οποίο βρίσκεται πάνω από το πίσω άκρο του στέρνου.

Μόνο τα νεαρά άτομα φαίνεται να είναι σε θέση να κολυμπήσουν σωστά, και αυτό συμβαίνει σχεδόν αποκλειστικά, μόνο ως τακτική αποφυγής των θηρευτών τους. Αντίθετα, οι ενήλικες πολύ σπάνια μπαίνουν στο νερό και, όταν είναι εκεί, έχουν σχεδόν σίγουρα τρομοκρατηθεί από κάτι. Παρά το γεγονός ότι οι ταρσοί και τα πόδια τους φαίνονται καλά ανεπτυγμένα και ισχυρά, ούτε οι ενήλικες, ούτε τα νεαρά άτομα, περπατούν ή χοροπηδούν στο έδαφος. Φαίνεται ότι τα κάτω άκρα τους έχουν εξελιχθεί μόνο για να κρατούν το σώμα πάνω στα φυλλοφόρα κλαδιά, πάνω από το νερό.

Η ανατομία του πτηνού και η περιορισμένη μετακίνησή του, μπορεί να αποδοθεί στη διατροφή του, που είναι σχεδόν αποκλειστικά τα φύλλα. Οι ενήλικες, που είναι ουσιαστικά μη κολυμβητές, κακοί «αεροπόροι» και αδύναμοι αναρριχητές, έχουν εξαιρετικά περιορισμένες δυνατότητες σχετικά με τα συγγενικά τους είδη. Επίσης και η ηθολογία τους εξελίχθηκε πιθανώς ως αποτέλεσμα των μορφολογικών τους περιορισμών. Για παράδειγμα, επειδή περνούν τη ζωή τους μέσα στην πυκνή δενδρόβια βλάστηση, δείχνουν μια ασυνήθιστη ποσότητα σε φθαρμένα ή και σπασμένα φτερά. Αυτό είναι ιδιαίτερα εμφανές στην σοβαρή απολείανση της ουράς, όπου η μεγάλη, ωχροκίτρινη τερματική λωρίδα, παρουσιάζεται συχνά εξαιρετικά φθαρμένη ή ακόμη, μπορεί και να λείπει εντελώς. Η έκδυση των ενηλίκων πραγματοποιείται, όπως και στις περισσότερες κατηγορίες πτηνών, μετά από την εποχή αναπαραγωγής, και τοποθετείται στην πρώιμη περίοδο της ξηρασίας.

• Λίγα πουλιά στον κόσμο έχουν την κακή φήμη του οασίν για τη δυσάρεστη οσμή που αναδίδει το σώμα τους. Στη Γουιάνα, το είδος ονομάζεται από τους ντόπιους «δύσοσμος φασιανός», αλλά και σε άλλες χώρες έχει ανάλογες λαϊκές ονομασίες (βλ. Ονοματολογία). Η μυρωδιά περιγράφεται ως «αποφορά από κοπριά αγελάδας» και, θεωρείται ότι είναι το αποτέλεσμα της μακρόχρονης πεπτικής επεξεργασίας των φύλλων στον πρόλοβο του πτηνού. Ωστόσο, αρκετοί ερευνητές στη Βενεζουέλα αναφέρουν ελάχιστη ή καθόλου οσμή, που σημαίνει ότι μπορεί να είναι το αποτέλεσμα των διαφορετικών ειδών των φύλλων που καταναλώνονται εκεί.

Ομάδα πέντε ατόμων σε δάσος του Περού

Τα οασίν είναι πολύ κοινωνικά σε όλες τις εποχές του έτους, και μερικές φορές μπορεί να δει κανείς σε ομάδες με πάνω από 40 άτομα. Δύο ενήλικες μπορεί να κουρνιάζουν μερικές φορές σε σωματική επαφή ο ένας με τον άλλον. Κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγής, τα πουλιά καταλαμβάνουν μικρές και «πυκνοκατοικημένες» αποκλειστικές περιοχές (βλ. Αναπαραγωγή), αλλά και στούς ξηρούς, μη-αναπαραγωγικούς μήνες, ζουν σε μεγάλες, σφιχτοδομημένες ομάδες από 100 άτομα ή και περισσότερο.

Όταν βρέχει, πράγμα συχνό στα τροπικά δάση, τα οασίν «παίρνουν το μπάνιο τους» με τις πτέρυγες απλωμένες και ανασηκωμένα τα φτερά της ράχης τους. Επίσης, συχνά ανεβαίνουν σε εκτεθειμένες στον ήλιο θέσεις, γυρίζουν τις ράχες τους προς τον ήλιο και κάνουν «ηλιόλουτρα» με ανοιγμένες τις πτέρυγες. Συχνά αυτο-καθαρίζονται (self preening), ενώ αντίθετα δεν έχει παρατηρηθεί, αλληλοκαθαρισμός (allopreening), είτε μεταξύ ενηλίκων, είτε μεταξύ ενηλίκων και των απογόνων τους, παρά το μεγάλο αριθμό αυγών από εκτοπαράσιτα που, συχνά, είναι σαφώς ορατά στα πρόσωπα και τα φτερά τους. Όταν δεν φωλιάζουν, τα οασίνς δαπανούν περίπου το 75% της ημέρας τους σε δύο μορφές κουρνιάσματος, το συμβατικό κούρνιασμα και την προαναφερθείσα «θέση-στέρνου».

Τροφή

Παλαιότερα, πιστευόταν ότι το οασίν ήταν υποχρεωτικά φυλλοφάγο/φυλλοβόρο (folivore) είδος, και ότι έτρωγε μόνο τα φύλλα των φυτών της οικογένειας Araceae και των δένδρων του γένους Avicennia, που σχηματίζουν μανγκρόβια δάση στους τροπικούς και, συνεπώς, περιορίζονταν σε ποτάμιες περιοχές όπου αυτά τα φυτά φύονται. Η άποψη αυτή στηριζόταν στις αρχικές παρατηρήσεις των πτηνών, οι οποίες είχαν πραγματοποιηθεί στη βλάστηση δίπλα στα αλμυρά και υφάλμυρα νερά των ποταμών στις χώρες τις ΒΑ. Νότιας Αμερικής, κοντά στην ακτή του Ατλαντικού.

Σήμερα, είναι γνωστό ότι τρώνε περισσότερα από 50 είδη φυτών, και όχι μόνο τα φύλλα τους, αν και το μεγαλύτερο ποσοστό είναι το συγκεκριμένο τμήμα των φυτών. Επομένως, το είδος μπορεί να θεωρηθεί ως αποκλειστικά φυτοφάγο και όχι αποκλειστικά φυλλοφάγο. Σε μια μελέτη στα Γιάνος (Llanos) της Βενεζουέλας, καταγράφηκε ότι, τα πουλιά της περιοχής έτρωγαν κατά ποσοστό, 82% φύλλα, 10% άνθη και 8% καρπούς. Ωστόσο, το συνηθισμένο διαιτολόγιό τους στην περιοχή αυτή αποτελείται από λιγότερα από 12 είδη φυτών, ενώ μερικά άτομα προτιμούν μόνο 4 ή 5 είδη, η κατανάλωση των οποίων αποτελεί τα 3/4 της διατροφής τους καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Είναι αξιοσημείωτο ότι, τρέφονται και με τα φύλλα κάποιων τροπικών δένδρων της οικογένειας Leguminosae, πολλά από τα οποία περιέχουν τοξικές χημικές ενώσεις (βλ. Σχέση με τον άνθρωπο). Επιπλέον, είναι και επιλεκτικά, διαλέγοντας τα νεαρά φύλλα, τους τρυφερούς βλαστούς και τα μπουμπούκια, τα οποία έχουν υψηλότερη σε περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά και νερό, καθώς και πιο εύκολο να υποστούν πέψη. Τα οασίν πίνουν σπάνια, πιθανώς επειδή το 70% των φύλλων με τα οποία τρέφονται είναι νερό.

• Υπάρχουν δύο μοναδικές αναφορές από κάποια άτομα που κατανάλωσαν ζωική ύλη, συγκεκριμένα μικρά ψάρια και καβούρια.

Οι κύριες περίοδοι ημερήσιας αναζήτησης τροφής είναι, νωρίς το πρωί και νωρίς το βράδυ, και διαρκούν συνήθως μία ή δύο ώρες. Τα πουλιά κινούνται γενικά, εντός ενός χώρου σε απόσταση περίπου 50 μ. από ένα χείμαρρο. Περνούν τα ζεστά μεσημέρια, κουρνιάζοντας σε «θέση-στέρνου» (βλ. Ηθολογία) στη σκιά, αφομοιώνοντας την φυτική ύλη στον πρόλοβό τους. Τις νύχτες που έχει φεγγάρι, συνήθως αρθρώνουν καλέσματα και «ταξιδεύουν» μέχρι 300 μ. από την περιοχή τους, προκειμένου να τραφούν και, όλα τα πουλιά μιας ομάδας, με εξαίρεση τα άτομα που επωάζουν ή ανατρέφουν μικρά, σιτίζονται κοντά το ένα με το άλλο.

Πέψη

Σε άλλα φυλλοφάγα πτηνά, όπως είναι η στρουθοκάμηλος και πολλά μέλη της οικογένειας Tetraonidae (αγριόγαλoι), η ζύμωση και πέψη του υλικού πραγματοποιείται κυρίως στο τελικό τμήμα του εντέρου. Αντίθετα, τα οασίν πέπτουν την τροφή τους, κατά κύριο λόγο στον πρόλοβο (βλ. Μορφολογία) όπως τα ζώα που μηρυκάζουν (αγελάδες, πρόβατα, ελάφια κ.λ.π.). Όπως όλα τα φυτοφάγα, λαμβάνουν τα περισσότερα θρεπτικά συστατικά από την κυτταρίνη των κυτταρικών τοιχωμάτων, αλλά στηρίζονται σε εντερικούς μικροοργανισμούς, όπως βακτήρια, πρωτόζωα και μύκητες, για να την διασπάσουν σε χρησιμοποιήσιμα σάκχαρα, μέσω ζύμωσης.

Ένα οασίν που προσπαθεί να πετάξει

Το πεπτικό σύστημα του οασίν είναι «ακραίας προσαρμογής». Σε αντίθεση με άλλα πτηνά, ο πρόλοβος και το κατώτερο τμήμα του οισοφάγου είναι τα κύρια όργανα του πεπτικού συστήματος. Γι αυτό, ειδικά το πρώτο κομμάτι του, θεωρείται κάτι ανάλογο με εκείνον των μηρυκαστικών. Έτσι, ο πρόλοβος οποίος έχει παχιά μυικά τοιχώματα και ο κατώτερος οισοφάγος παίρνουν τη θέση της μεγάλης κοιλίας (rumen) των μηρυκαστικών, ως το όργανο όπου επιτελείται η ενεργή ζύμωση υπό σταθερή θερμοκρασία και οξύτητα. Τα δύο αυτά τμήματα του πεπτικού συστήματος στο οασίν είναι μεγάλα και ογκώδη, σε σύγκριση με τον αδενώδη (proventriculus) και τον μυώδη στόμαχο (gizzard), τα κύρια πεπτικά όργανα στα περισσότερα πτηνά. Επιπλέον, ο πρόλοβος περιέχει στρώσεις από ισχυρούς μύες με πτυχωμένους, υβωτούς εσωτερικούς χώρους, και επένδυση από σκληρό κεράτινο ιστό για να διασπά την τροφή. Τέλος, υπάρχουν δύο στενώσεις που λειτουργούν ως φίλτρα ανάσχεσης της ροής του χονδροειδούς φυτικού υλικού, και επιβραδύνουν την ταχεία διέλευσή του.

• Σε πολλά είδη πουλιών, το χρονικό διάστημα που η τροφή παραμένει στο πεπτικό σύστημα -τουλάχιστον στο ανώτερο τμήμα του- συχνά μετριέται σε λεπτά, αλλά το οασίν κατέχει το ρεκόρ. Σε πειράματα, τα πεπτικά υγρά διατηρούνται για περίπου 18 ώρες, ενώ τα στερεά για 1-2 ημέρες. Αυτοί οι χρόνοι κατακράτησης είναι παρόμοιοι με εκείνους των μηρυκαστικών θηλαστικών (πρόβατα), και είναι αρκετά μεγάλοι για να διατηρούνται σταθεροί οι πληθυσμοί των μικροοργανισμών του εντέρου.

Η διαδικασία της ζύμωσης στον πρόλοβο του πτηνού είναι πολύπλοκη και εξειδικευμένη, επειδή παίρνει τη θέση της μάσησης και του μηρυκασμού. Εκεί, παράγονται χρησιμοποιήσιμα πτητικά λιπαρά οξέα, πριν το φαγητό περάσει μέσα από τα υπόλοιπα όργανα του πεπτικού συστήματος.

Υπάρχει η θεωρία ότι το οασίν έχει τη συγκεκριμένη πεπτική διαδικασία επειδή η τροφή του είναι εξειδικευμένη και οι ενεργειακές του απαιτήσεις μεγαλύτερες από άλλα πτηνά, αλλά πρόσφατη έρευνα έχει δείξει ότι, απλώς, είναι σε θέση να αφομοιώνει ένα πολύ υψηλότερο ποσοστό τροφής από ό, τι άλλα φυτοφάγα πτηνά με παρόμοιο διαιτολόγιο και, μάλιστα, σε ποσοστό απόδοσης παρόμοιο με εκείνο των μηρυκαστικών. Τρέχουσες υποθέσεις υποδηλώνουν ότι η ζύμωση στον πρόλοβο του πουλιού, επιτρέπει επίσης στα βακτήρια να εξουδετερώνουν τις τοξικές χημικές ενώσεις που εμπεριέχονται στα φυτά, πριν το φαγητό απορροφηθεί ή δοθεί στους νεοσσούς, ενώ η μικροβιακή σύνθεση βασικών αμινοξέων και βιταμινών μπορεί να χαρίσει στο πουλί μια πιο ισορροπημένη διατροφή.

Οι νεοσσοί και τα νεαρά άτομα τροφοδοτούνται από το ίδιο υλικό του προλόβου των ενηλίκων, έναν κολλώδη, πρασινωπό, προχωνευμένο πολτό. Είναι πλούσιος σε βακτήρια, τα οποία βοηθούν στην ανάπτυξη καλλιεργειών, ενώ «εμβολιάζουν» τα νεαρά πουλιά με τα απαραίτητα προς ζύμωση μικρόβια. Ωστόσο, λόγω της χαμηλής θρεπτικής αξίας της τροφής τους (αποκλειστικά φυτικό υλικό), οι νεοσσοί αναπτύσσονται πολύ αργά.

Φωνή

Το οασίν είναι «θορυβώδες» πτηνό, και οι διάφορες ομάδες των πτηνών φωνάζουν συχνά από κοινού, οπότε ο συνδυασμός του αριθμού τους και του περίεργου φωνητικού ρεπερτορίου τους μπορεί να δημιουργήσει μεγάλη φασαρία. Έχουν ένα μεγάλο αριθμό από καλέσματα που συμπεριλαμβάνουν βραχνές κραυγές, γρυλίσματα, κοάσματα, σφυρίγματα, ακόμη και «γαβγίσματα».

• Δείγματα φωνής (εξωτερικός σύνδεσμος)

Αναπαραγωγή

Σεξουαλική ωριμότητα

Σπάνια είναι η περίπτωση που τα οασίν προσπαθούν να αναπαραχθούν από το 1ο έτος της ηλικίας τους, αν και κάποια μελέτη έδειξε ότι, ένα (1) τέτοιο αρσενικό έδωσε στο τέλος γονιμοποιημένα αβγά. Περίπου το 10% των πουλιών αναπαράγονται στα 2 χρόνια, ενώ τα περισσότερα αρχίζουν να αναπαράγονται όταν είναι 3 ετών και πάνω. Στην ίδια μελέτη, το ποσοστό επιτυχίας του πρώτου φωλιάσματος ήταν ίδιο ή ελαφρώς χαμηλότερο από εκείνο του πληθυσμού εν συνόλω. Ένα αρσενικό αναπαραγωγής έζησε περισσότερα από οκτώ χρόνια, αλλά μακροχρόνιες μελέτες θα βρουν κατά πάσα πιθανότητα πολύ πιο ηλικιωμένα άτομα σε ένα σταθερό πληθυσμό.

Ζωτικός χώρος

Ζευγάρι φωτογραφημένο στα δάση της Βραζιλίας

Οι κοινωνικές ομάδες των πτηνών υπερασπίζονται μικρές, σαφώς καθορισμένες, περιοχές σε όλη την περίοδο της αναπαραγωγής. Τα αναπαραγόμενα αρσενικά γειτονικών εδαφών μερικές φορές παίρνουν μέρος σε αερομαχίες, επιτιθέμενα το ένα στο άλλο από απόσταση 3-5 μ. μεταξύ τους και, συγκρούονται στον αέρα στήθος με στήθος και εμπλέκοντας τα πόδια τους. Το λοφίο τους ανορθώνεται, ενώ τεντώνεται ο λαιμός και οι πτέρυγες. Γενικά, ο ζωτικός χώρος των αρσενικών, καλύπτει εμβαδόν 1000-3000 μ², περίπου.

Κανονικά, το είδος είναι μονογαμικό, με τα πετυχημένα ζευγάρια να παραμένουν μαζί και κατά την επόμενη αναπαραγωγική περίοδο, αλλά οι σχέσεις -σπάνια- μπορεί να είναι πολυγαμικές, με το 7% των αναπαραγωγικών «μονάδων» σε μία μελέτη να αποτελείται από περισσότερα από ένα (1) αναπαραγωγικά ζευγάρια σε ένα ενιαίο χώρο. Στο παρελθόν, διάφοροι ερευνητές ανέφεραν ότι το είδος φωλιάζει κατά αποικίες, αλλά μακροχρόνιες μελέτες έδειξαν ότι, όταν τα πουλιά φωλιάζουν, μπορεί να είναι το ένα κοντά στο άλλο, όμως διατηρούν τον αποκλειστικό, εξαιρετικά μικρό πολλές φορές, ζωτικό τους χώρο. Στο Περού, υπάρχει αναφορά για μια ομάδα από 28 άτομα που φώλιαζαν σε ένα (1) μόνο δένδρο.

«Βοηθοί»

Η αναπαραγωγή του είδους λαμβάνει χώρα κατά τη διάρκεια των εποχών με βροχές, οι οποίες, στο μεγαλύτερο μέρος της επικράτειας του πτηνού, διαρκούν έξι μήνες. Υπάρχουν και τέσσερις μήνες ξηρασίας , με δύο ενδιάμεσους μήνες, μεταξύ των δύο αυτών εποχών. Επειδή, όμως, οι βροχές ξεκινούν ανάλογα με το γεωγραφικό πλάτος, περίπου 5° βόρεια και 5° νότια του ισημερινού, η χρονική στιγμή της αναπαραγωγής περιγράφεται καλύτερα από τις εποχιακές βροχοπτώσεις από ό,τι κατά μήνα.

Τα εξαιρετικά κοινωνικά οασίν, ζουν και αναπαράγονται σε σταθερές κοινωνικές ομάδες, από 2-8 άτομα. Συνήθως βρίσκονται κατά ζεύγη, ενώ περισσότερα από πέντε άτομα είναι κάτι σπάνιο. Όταν υπάρχουν περισσότερα άτομα, τότε πρόκειται για ενήλικες ή υποενήλικες «βοηθούς», ενώ οι δακτυλιώσεις έχουν δείξει ότι, στις περισσότερες περιπτώσεις είναι νεαρά άτομα από τις προηγούμενες γενιές των ζευγαριών τα οποία τώρα βοηθούν. Κάποια ξένα άτομα που έχουν καταγραφεί, φαίνεται ότι γίνονται αποδεκτά από τους κατόχους της φωλιάς και, βοηθούν περισσότερο στην υπεράσπιση του ζωτικού χώρου, παρά στην ανατροφή των νεοσσών. Οι περισσότεροι από αυτούς τους «βοηθούς» είναι αρσενικά άτομα, διότι τα θηλυκά συνήθως αφήνουν τη γενέθλια γη όταν γίνουν τριών ετών. Οι «βοηθοί» λαμβάνουν μέρος σε όλες τις δραστηριότητες αναπαραγωγής, εκτός βέβαια από τη συνουσία και την ωοτοκία. Σε γενικές γραμμές, διαπιστώθηκε ότι συμμετέχουν ενεργά στην υπεράσπιση της φωλιάς, με αποτέλεσμα να αυξάνεται το ποσοστό αναπαραγωγικής επιτυχίας. Ωστόσο, παρά τα -φαινομενικά- σαφή πλεονεκτήματα, περίπου το 45% των φωλιών δεν έχουν «βοηθούς».

Φώλιασμα

Η φωλιά είναι μια επίπεδη, χωρίς επίστρωση, πλατφόρμα πλάτους 30-45 εκ., κατασκευασμένη από ξερά κλαδιά, μερικές φορές τόσο χαλαρά κατασκευασμένη ώστε τα αυγά μπορεί να φαίνονται από κάτω. Είναι παρόμοια με την φωλιά του ερωδιού Butorides striatus που, μερικές φορές, αναπαράγεται και αυτός εκεί κοντά. Μπορεί να έχει ή να μην έχει σκέπαστρο, και κατασκευάζεται σε πυκνούς θάμνους ή δέντρα, 2-5 μ. πάνω από το νερό. Οι «επιτυχημένες» φωλιές και θέσεις φωλιάσματος επαναχρησιμοποιούνται κατά τα επόμενα έτη.

Η συνήθης γέννα αποτελείται από 2-4 αυγά, τα οποία ποικίλλουν σε σχήμα από οβάλ έως ελλειπτικό, για τα οποία λέγεται ότι μοιάζουν με τα αυγά των πτηνών της οικογένειας Ραλλίδες. Είναι λευκά, ενώ σε μεγάλο βαθμό επικαλύπτονται με μικρές κηλίδες χρώματος κοκκινωπού καφέ και μωβ. Το μέσο μέγεθός τους από μετρήσεις στη Βενεζουέλα, ήταν 46,7 x 33,1 χιλιοστά και εναποτίθενται κάθε 36-48 ώρες. Η επώαση αρχίζει με την εναπόθεση του 2ου αυγού και διαρκεί 30-31 ημέρες. Όπως συμβαίνει με τις περισσότερες άλλες πτυχές της αναπαραγωγής, όλα τα μέλη της ομάδας (γονείς και «βοηθοί») αναλαμβάνουν εκ περιτροπής την επώαση. Στην ίδια μελέτη, υπήρχαν μέχρι και 6 ωοτοκίες όταν μια φωλιά καταστρεφόταν, μόνον όμως εφ 'όσον οι βροχές συνεχίζονταν.

Νεοσσοί

Οι νεοσσοί εκκολάπτονται με διαφορά μίας (1) ημέρας ο ένας από τον άλλον, οπότε, ανάλογα με τον αριθμό των αυγών, έχουν εκκολαφθεί μέσα σε 2-4 ημέρες, ενώ οι ενήλικες καταναλώνουν τα κελύφη των αυγών. Είναι ημι-φωλεόφιλοι και ζυγίζουν 17-21 γραμμάρια, ενώ τα μάτια τους ανοίγουν την ίδια ή την επόμενη ημέρα. Αρχικά έχουν αραιό, σαρκόχρωμο τρίχωμα, αλλά από την 5η ημέρα η επιδερμίδα έχει αλλάξει σε σκούρα καφέ ή μαύρη, και από τη 10η ημέρα καλύπτονται με ένα παχύ στρώμα σκούρου καφέ τριχώματος. Ήδη από την 3η ημέρα κινούνται στη φωλιά χρησιμοποιώντας τα φτερά και τα πόδια τους για βοήθεια. Οι ταρσοί και τα πόδια τους είναι πολύ μεγάλα σε αναλογία με το μέγεθός τους. Η ανάπτυξή τους είναι αργή, πιθανότατα για διατροφικούς λόγους (βλ. Τροφή), ενώ τα ερετικά πτερά αρχίζουν να εμφανίζονται μόνο μετά από 20-25 ημέρες.

Οι νεοσσοί ανατρέφονται συνεχώς για, έως και 3 εβδομάδες, τόσο από τους γονείς όσο και από τους «βοηθούς». Σε περίπτωση κινδύνου, είναι ικανοί να πηδήξουν έξω από τις φωλιές τους, μέσα στο νερό, για να αποφύγουν τα αρπακτικά ζώα, ήδη από την 3η ημέρα της ζωής τους, αν και η έρευνα έχει δείξει ότι οι συγκεκριμένοι νεοσσοί έχουν μικρή πιθανότητα μετέπειτα επιβίωσης. Αν είναι λίγο μεγαλύτεροι, 5-6 ημερών, οι πιθανότητες επιτυχίας αυξάνουν. Αλλά και τα νεαρά πουλιά, κατά τη διαφυγή τους από θηρευτές, είναι σε θέση να κολυμπήσουν χρησιμοποιώντας για προώθηση τα πόδια τους. Μπορούν επίσης να καταδυθούν και να κολυμπήσουν κάτω από το νερό, χρησιμοποιώντας ταυτόχρονα τις πτέρυγές τους. Παρά το γεγονός ότι οι νεοσσοί μπορούν να κολυμπήσουν έξι μέτρα ή και περισσότερο, από τη στιγμή που φθάνουν στους θάμνους και τα δέντρα της γενέθλιας περιοχής τους, κάνουν χρήση των «νυχιών» τους (βλ. «Νύχια») και, με τη βοήθεια του λαιμού τους που τον τεντώνουν πάνω στα κλαδιά, αλλά και των ποδιών τους, αναρριχώνται στη βλάστηση. Σε αυτό, μερικές φορές ενθαρρύνονται από τις κραυγές που αρθρώνουν οι ενήλικες, αλλά και αντίστροφα, τα μικρά πουλιά τιτιβίζουν για να σπεύσουν προς βοήθεια οι γονείς ή οι «βοηθοί» τους. έχει καταγραφεί περίπτωση, κατά την οποία 5 πτηνά μιας εδαφικής ομάδας, άπλωσαν τις πτέρυγές τους πάνω από ένα νεαρό πουλί, παρέχοντάς του «ασπίδα» προστασίας για να το οδηγήσουν στην πυκνή βλάστηση.

Όταν δεν υπάρξουν ιδιαίτερα απρόοπτα, τα νεαρά άτομα εγκαταλείπουν τη φωλιά στις 2-3 εβδομάδες της ηλικίας τους, ενώ μερικές φορές «πιέζονται» από τους ενήλικες για να το κάνουν. Ωστόσο, εξακολουθούν να τρέφονται και να βοηθούνται από την «ομάδα» της φωλιάς τους μέχρι και για 2 μήνες, ενώ στο ίδιο αυτό διάστημα (55-65 ημέρες), μπορούν να πετούν σε μικρές αποστάσεις.

«Νύχια»

Φωτογραφία του 1922, στην οποία διακρίνονται τα χαρακτηριστικά «νύχια» στις πτέρυγες ενός νεοσσού, που αναρριχάται στα κλαδιά

• Ίσως, το πλέον «παράδοξο» ανατομικό χαρακτηριστικό του οασίν, είναι η παρουσία ιδιόμορφων «νυχιών» (claws) πάνω στις πτέρυγες των νεοσσών και των νεαρότερων ατόμων. Οι συγκεκριμένοι, κερατινοειδούς υφής, υβωτοί σχηματισμοί, είναι μικροί και με στρογγυλεμένα άγκιστρα. Αναπτύσσονται στις ονυχοφόρες φάλαγγες του 2ου και του 3ου «δακτύλων», αν και ορισμένοι ερευνητές, χρησιμοποιώντας παλαιότερα συστήματα αρίθμησης, αναφέρουν ότι τα «νύχια» είναι στις θέσεις του 1ου και 2ου «δακτύλων». Οι σχηματισμοί αυτοί παραμένουν στα νεαρά πουλιά μέχρι την ηλικία των 70-100 ημερών, περίπου, οπότε αποπίπτουν, αλλά σε ορισμένα άτομα έχει βρεθεί ότι μπορεί να αναγεννηθούν αργότερα. Οκτώ από εικοσιτέσσερις ενήλικες είχαν «νύχια» μη λειτουργικά, επικαλυμμένα με τύλους (κάλους).

Θηρευτές

Η επιτυχής αναπαραγωγή σε έρευνα στα Llanos της Βενεζουέλας αυξήθηκε με την παρουσία των «βοηθών», αλλά και πάλι μόνο το 27% από τις, συνολικά, 404 φωλιές είχαν επιτυχία. Οι περισσότερες «αστοχίες» όπως καταγράφηκε σε αυτή την έρευνα, οφείλονταν στην θήρευση ολόκληρης της ωοτοκίας ή του συνόλου των νεοσσών από ένα συγκεκριμένο πρωτεύον, τον πίθηκο Cebus olivaceus. Άλλοι θηρευτές ήταν το θηλαστικό Eira barbara και τα μυρμήγκια, τα οποία μερικές φορές έκαναν επίθεση στα αυγά κατά τη στιγμή εκκόλαψης, αλλά ακόμη και στους πρόσφατα εκκολαφθέντες νεοσσούς. Περιστασιακή εξαφάνιση των νεαρών ατόμων ήταν, κατά πάσα πιθανότητα, το αποτέλεσμα της επίθεσης στη φωλιά αρπακτικών πτηνών, όπως των Micrastur semitorquatus, Accipiter bicolor, Buteogallus urubitinga, Geranospiza caerulescens και Spizaetus ornatus. Άλλοι θηρευτές, περιελάμβαναν τα Didelphis marsupialis, Galictis vittata, Procyon cancrivorus και Felis pardalis. Ωστόσο, η επιβίωση της τάξεως του 60-80% που καταγράφηκε για τους ενήλικες είναι αρκετά υψηλό ποσοστό.

Σχέση με τους ανθρώπους

Ο παλιός ερευνητής του είδους W. Beebe περιέγραψε κάποτε το οασίν ως «παράλογα ήμερο». Έτσι, αυτό το μεγάλο, καθιστικό πτηνό, που ζει σε εμφανείς κοινωνικές ομάδες, είναι πολύ γνωστό σε όλους τους ανθρώπους που μοιράζονται τον νεοτροπικό, πεδινό βιότοπό του. Παρ 'όλα αυτά , υπάρχουν δύο εντελώς διαφορετικές πολιτιστικές «αντιδράσεις» απέναντί του, που ποικίλλουν στις χώρες που υποστηρίζουν τους πληθυσμούς του.

Η πρώτη αναφέρεται στην παλαιότερη σχέση του ανθρώπου με το οασίν και είναι, βέβαια, εκαίνη από τις αυτόχθονες φυλές. Στη Βραζιλία, οι άνθρωποι αυτοί συλλέγουν τα αυγά των πτηνών για κατανάλωση. Επίσης, μερικές φορές τρώνε τα πουλιά, ή τα κυνηγούν για τα φτερά τους, για «ιατρικούς» σκοπούς, ακόμη και ως δόλωμα για τα ψάρια. Στη δεύτερη περίπτωση και, σε πλήρη αντίθεση με την προηγούμενη, στη γειτονική Βενεζουέλα το οασίν περιφρονείται, διότι λέγεται ότι αναδίδει μια αποκρουστική μυρωδιά (βλ. Ηθολογία). Αυτό το στοιχείο, είτε αληθεύει είτε όχι, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι παρέχει ένα μέτρο προστασίας σε ορισμένα τμήματα της περιοχής του. Όμως, οι γηγενείς πληθυσμοί των ιθαγενών, μειώνονται συνεχώς σε όλη τη Νότια Αμερική , καθώς «εντάσσονται» σταδιακά και αμετάκλητα στους σύγχρονους «πολιτισμούς» των κυρίαρχων κρατών τους, ή απλά αφανίζονται.

Πολύ πρόσφατα, έχει υπάρξει ανανεωμένο επιστημονικό ενδιαφέρον για το οασίν, ιδιαίτερα από μικροβιολόγους αλλά και βοτανικούς, οι οποίοι ερευνούν εντατικά τα βακτήρια και τα ένζυμα στον πρόλοβο του πτηνού. Οι φυσικοί «εξουδετερωτές» τοξινών (detoxifiers) που περιέχει, αν απομονωθούν και «μεταφερθούν» με κάποιο τρόπο στα ζώα κτηνοτροφίας της περιοχής, μπορεί να επιτρέψουν σε αυτά να τρώνε περισσότερα ιθαγενή είδη χορτονομής που σήμερα παραμένουν τοξικά για αυτά. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε σημαντικές βελτιωτικές προεκτάσεις, τόσο για την εγχώρια κτηνοτροφία όσο και για το περιβάλλον.

Κατάσταση πληθυσμού

Προς το παρόν, τα φυσικά ενδιαιτήματα του οασίν εξακολουθούν να καλύπτουν μια τεράστια περιοχή της Νότιας Αμερικής, έτσι ώστε ο συνολικός πληθυσμός είναι πιθανώς ακόμα μεγάλος, και τα είδος σχετικά ασφαλές, τουλάχιστον προς το παρόν. Ωστόσο, οι μελλοντικές εξελίξεις θα απαιτούν στενή παρακολούθηση της κατάστασης.

Η πιο σοβαρή απειλή για το είδος είναι η ταχεία και μόνιμη μετατροπή των ενδιαιτημάτων του σε γεωργικές καλλιέργεις, συνήθως ρυζιού. Αυτό έχει ήδη συμβεί στη Γουιάνα, το Σουρινάμ και τη Βενεζουέλα, ενώ στη Βραζιλία δεν απαντά πλέον κοντά σε πόλεις. Τα σχέδια για την φραγμάτωση και διευθέτηση των ποταμών σε κανάλια στα Llanos της Βενεζουέλας, εάν προχωρήσουν, θα επηρεάσουν σοβαρά το είδος στην εν λόγω ζώνη. Γενικά, και στις 9 χώρες που φιλοξενούν το οασίν, υπάρχουν ισχυρές πιέσεις που προέρχονται από προτάσεις που πιέζουν για την «ανάκτηση» των «άχρηστων» εδαφών, στο όνομα της προόδου, και για να φιλοξενήσουν τον ολοένα αυξανόμενο ανθρώπινο πληθυσμό. Το είδος, όπως προαναφέρθηκε, δεν κινδυνεύει επί του παρόντος άμεσα, γι αυτό και η IUCN το κατατάσσει στα Ελαχίστης Ανησυχίας (LC).^[1]

Μέτρα διαχείρισης

Ενήλικο οασίν φωτογραφημένο στα δάση της Βολιβίας

Η διατήρηση των μικρών, απομονωμένων ενδιαιτημάτων σε ένα μεγάλο τομέα της γεωργίας, αν γίνει με «καλές» προθέσεις , είναι πιο πιθανό να είναι πολύ επωφελής για το οασίν. Θα πρέπει να τονιστεί ότι το είδος, λόγω της εκ φύσεως περιορισμένης διάθεσης για μετακίνηση, είναι πολύ ευάλωτο σε ταχείες μεταβολές των οικοτόπων του, ακόμα κι αν κάποιο άλλο κατάλληλο ενδιαίτημα μπορεί να είναι διαθέσιμο μόνο λίγα χιλιόμετρα μακριά. Πάντως, το οασίν είναι ένα πουλί που «ευδοκιμεί» στο μητρικό του περιβάλλον, εάν του δοθεί επαρκής προστασία. Ένα καλό παράδειγμα μπορεί να δει κανείς στα Llanos Βενεζουέλας, στο ράντσο Μασαγουαράλ (Masaguaral), όπου υπάρχει ένα ιδιωτικό καταφύγιο τα τελευταία 30 χρόνια και έχει χρησιμοποιηθεί ως θέση έρευνας για το είδος. Στις αρχές της δεκαετίας του 1970 ο πληθυσμός περιοριζόταν σε περίπου 20 άτομα κατά μήκος του μικρού ποταμού Γκουάρικο (Guárico), στο ανατολικό άκρο του αγροκτήματος. Από τότε, ο πληθυσμός αυτός έχει ανεβεί σε πάνω από 200 πουλιά, εν μέρει λόγω της συνεχούς προστασίας, επειδή μερικά άτομα έχασαν τα πρώην ενδιαιτήματά τους στη νοτιοανατολική πλευρά του αγροκτήματος.

Το παράδειγμα αυτό δείχνει σαφώς ότι οι υπάρχοντες πληθυσμοί θα μπορούσαν εύκολα να διατηρηθούν μέσα σε κατάλληλο βιότοπο, σε εθνικά πάρκα, χωρίς καμία προσπάθεια, εκτός από τον αυστηρό έλεγχο των ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Δυστυχώς, προς το παρόν υπάρχουν πολύ λίγα πάρκα μέσα στις απέραντες εκτάσεις των τροπικών, που προσφέρουν επαρκή προστασία.

Πολλές προσπάθειες έχουν γίνει για να διατηρηθεί το είδος σε αιχμαλωσία. Μια ζωολογική εταιρεία έστειλε τρεις αποστολές στη Γουιάνα στις αρχές της δεκαετίας του 1960 για τη συλλογή ατόμων, τον εγκλιματισμό και τη μεταφορά τους σε ζωολογικό κήπο. Η προσπάθεια ήταν ανεπιτυχής, αφού μόνον ένα θηλυκό κατάφερε να επιζήσει για περίπου έξι μήνες. Το 1989, έξι άτομα εισήχθησαν από τη Βενεζουέλα από την Ζωολογική Εταιρεία της Νέας Υόρκης. Ένα πουλί έζησε μόνο για ένα χρόνο, αλλά τα υπόλοιπα για περισσότερο από πέντε χρόνια στο ζωολογικό κήπο του Μπρονξ. Αξιοσημείωτο είναι ότι, οι προσπάθειες αναπαραγωγής αποτύγχαναν, κυρίως για λόγους διαιτολογίου, αφού τα οασίνς τρέφονται με φυτά των περιοχών τους, πολλά από τα οποία είναι τοξικά. Χρειάστηκαν βιολόγοι και ειδικοί διατροφολόγοι σχεδόν ένα χρόνο για να προσαρμόσουν σταδιακά τα πουλιά στην διατροφή αιχμαλωσίας τους. Αυτή η σημαντική πρόοδος υποδηλώνει την πιθανότητα επιτυχούς αναπαραγωγής σε αιχμαλωσία στο μέλλον.

Σημειώσεις

i. ^{^} Σύμφωνα με την κατά Howard and Moore ταξινομική,^[2] αλλά είναι πιθανόν η τάξη να γίνει Οπισθοκομόμορφα (Opisthocomiformes), στο άμεσο μέλλον (βλ. και Συστηματική Ταξινομική).

Παραπομπές

Βιβλιογραφία

• Howard and Moore, Checklist of the Birds of the World, 2003.
• Colin Harrison, Nests, Eggs and Nestlings Of British and European Birds, Collins, 1988.
• Christopher Perrins, Birds of Britain and Europe, Collins 1987.
• Bertel Bruun, Birds of Britain and Europe, Hamlyn 1980.
• Hermann Heinzel, RSR Fitter & John Parslow, Birds of Britain and Europe with North Africa and Middle East, Collins, 1995
• Colin Harrison & Alan Greensmith, Birds of the World, Eyewitness Handbooks, London 1993
• Mary Taylor Gray, The Guide to Colorado Birds, Westcliffe Publishers, 1998
• Detlef Singer, Field Guide to Birds of Britain and Northern Europe, The Crowood Press, Swindon 1988
• Jim Flegg, Field Guide to the Birds of Britain and Europe, New Holland, London 1990
• Dennis Avon and Tony Tilford, Birds of Britain and Europe, a Guide in Photographs, Blandford 1989
• R. Grimmett, C. Inskipp, T. Inskipp, Birds of Nepal, Helm 2000
• Peter Colston and Philip Burton, Waders of Britain and Europe, Hodder & Stoughton, 1988
• Bob Scott and Don Forrest, The Birdwatcher’s Key, Frederick Warne & Co, 1979
• Γιώργος Σφήκας, Πουλιά και Θηλαστικά της Κρήτης, Ευσταθιάδης, 1989
• Γιώργος Σφήκας, Πουλιά και Θηλαστικά της Κύπρου, Ευσταθιάδης, 1991
• Πάπυρος Λαρούς, εκδ. 1963
• Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, εκδ. 1996
• Ιωάννη Όντρια, Πανίδα της Ελλάδας, τόμος Πτηνά.
• Ιωάννη Όντρια, Συστηματική Ζωολογία, τεύχος 3.
• Ντίνου Απαλοδήμου, Λεξικό των ονομάτων των πουλιών της Ελλάδας, 1988.
• Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά της Ελλάδας (ΣΠΕΕ), ΕΟΕ 1994
• «Το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλουμένων Σπονδυλοζώων της Ελλάδας», Αθήνα 1992
• Γεωργίου Δ. Μπαμπινιώτη, Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, Αθήνα 2002
• BirdLife International. 2004. Birds in Europe: population estimates, trends and conservation status. BirdLife International, Cambridge, U.K.
• Linnaeus, C (1758). Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Tomus I. Editio decima, reformata. Holmiae. (Laurentii Salvii).
• IUCN Red List: http://www.iucnredlist.org/

Πηγές

• Avise, John C.; Nelson, William S.; Sibley, Charles G. (1994). "Why one kilobase sequences from mitochondrial DNA fail to solve the hoatzin phylogenetic enigma". Molecular Phylogenetics and Evolution 3 (2): 175–184. doi:10.1006/mpev.1994.1019. PMID 8075835.
• Fain, Matthew G.; Houde, Peter (2004). "Parallel radiations in the primary clades of birds" (PDF). Evolution 58 (11): 2558–2573. doi:10.1554/04-235. PMID 15612298.
• Josep del Hoyo et al.: Handbook of the Birds of the World, Band 3 (Hoatzins to Auks). Lynx Edicions, 1996, ISBN 84-87334-20-2
• Hughes, Janice M.; Baker, Allan J. (1999). "Phylogenetic relationships of the enigmatic hoatzin (Opisthocomus hoazin) resolved using mitochondrial and nuclear gene sequences". Molecular Biology and Evolution (PDF|format= requires |url= (help)) 16 (9): 1300–1307. doi:10.1093/oxfordjournals.molbev.a026220. PMID 10486983.
• Gerald Mayr, Herculano Alvarenga and Cécile Mourer-Chauviré (2011). "Out of Africa: Fossils shed light on the origin of the hoatzin, an iconic Neotropic bird". Naturwissenschaften 98 (11): 961–6. doi:10.1007/s00114-011-0849-1. PMID 21964974.
• Miller, Alden H. (1953). "A fossil Hoatzin from the Miocene of Colombia" (PDF). Auk 70 (4): 484–495. doi:10.2307/4081360.
• Sibley, Charles G.; Monroe, Burt L., Jr. (1990). Distribution and taxonomy of the birds of the world: A Study in Molecular Evolution. New Haven: Yale University Press. ISBN 0-300-04969-2.
• Sorenson, Michael D.; Oneal, Elen; García-Moreno, Jaime; and Mindell, David P. (2003). "More taxa, more characters: the Hoatzin problem is still unresolved" (PDF). Molecular Biology and Evolution 20 (9): 1484–1499. doi:10.1093/molbev/msg157. PMID 12777516. Cite uses deprecated parameters (help) Supplementary Material
• Stotz, D. F.; Fitzpatrick, J. W.; Parker, T. A.; Moskovits, D. K. 1996. Neotropical birds: ecology and conservation. University of Chicago Press, Chicago.
• Thomas, B. T. (1996). "Family Opisthocomidae (Hoatzins)". In Josep, del Hoyo; Andrew, Jordi; Sargatal, Christie. Handbook of the Birds of the World. Volume 3, Hoatzins to Auks. Barcelona: Lynx Edicions. pp. 24–32. ISBN 84-87334-20-2.

Гоаци́н^[1][2] (Opisthocomus hoazin) — Көньяҡ Американың тропик урмандарында йәшәй торған эре ҡош^[3]; кәкүк һымаҡтар отряды гоациндар ғаиләһендәге тропик ҡош.

Кәүҙәһе 60 см оҙонлоҡта. Ҡаурыйҙары өҫкө өлөшоңдә ҡуйы көрән төҫтә, асыҡ-һары ҡаурыйҙар менән сыбарланған. Кәүҙәнең аҫҡы өлөшө ағыраҡ, ҡорһағы һары-ерән төҫтә. Түбәһендә һары ҡаймалы бүреге бар. Муйынанда ҡаурыйҙары оҙон. Оҙон ҡойроғо йомороланып бөткән. Битендә йөн үҫмәй, ҡыҙыл төҫтә. Һыу баҫҡан эрәмәлектәрҙә йәшәй. Осмай тийәрлек, күп ваҡытын ағастарҙа үткәрә, ергә һирәк төшә.

Иҫкәрмәләр

Әҙәбиәт

• Вагнер Ю. Цыган, цыганская курица // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том) — СПб., 1890—1907. (рус.)
• Гоацин // Газлифт — Гоголево. — М. : Советская энциклопедия, 1971. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.]; vol. 1969—1978, вып. 6).

Һылтанмалар

• Гоацин. animalbox.ru — Энциклопедия животного мира. — Описание, фото- и видео материалы. Тәүге сығанаҡтан архивланған 24 август 2011. 1 апрель 2011 тикшерелгән.

ಹೋಟ್ಜೆನ್ (Hoatzin) ದಕ್ಷಿಣ ಅಮೇರಿಕದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ, ಪಕ್ಷಿ ವರ್ಗದಲ್ಲೇ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಾಚೀನ ಸ್ವರೂಪದ ಪಕ್ಷಿ. Opisthocomidae ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಈ ಪಕ್ಷಿಯ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಹೆಸರು Opisthocomus hoazin.

ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ

ಈ ಪಕ್ಷಿಯ ಪಳಯುಳಿಕೆಗಳು ಐವತ್ತು ಮಿಲಿಯ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದಿನ ಆಲಿಗೋಸೀನ್ ಯುಗದ ಪಳಯುಳಿಕೆಗಳೊಡನೆ ಸಿಕ್ಕಿವೆ. ಇಂತಹ ಪುರಾತನ ಪಕ್ಷಿ ಇನ್ನೂ ಜೀವಂತವಾಗಿದೆ ಎಂದು ತಿಳಿದಿದ್ದು ಮಧ್ಯ ಅಮೇರಿಕದ ಅಜಟೆಕ್ ಜನಾಂಗದಿಂದ. ರಯೋ ಉಕಾಯಲಿ ನದಿಯ ಸುತ್ತಮುತ್ತ ಇರುವ ಕಾಡುಗಳಲ್ಲಿದ್ದ ಈ ಪಕ್ಷಿಗಳನ್ನು ಮೊದಲು ಸಂಶೋಧಿಸಿ ಜಗತ್ತಿಗೆ ತಿಳಿಸಿದವರು ಡಾ.ಕೆ.ಹೆಚ್.ಲುಲಿಂಗ್ ಎಂಬ ಪಕ್ಷಿಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ.

ಆಹಾರ

ಸುಮಾರು 2ಕಿ.ಗ್ರಾಂ ತೂಗುವ ಹೋಟ್ಜೆನ್, ಉಕಾಯಲಿ ನದಿ ತೀರದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುವ ಅರುಮ್ ಜಾತಿಯ ಮರದೆಲೆಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ತಿನ್ನುತ್ತದೆ. ಈ ಎಲೆಗಳನ್ನು ಜಗಿದು ಉಂಡೆಮಾಡಿ ನುಂಗುತ್ತವೆ. ಆರುಮ್ ಮರದ ಎಲೆಗಳಿಗಿರುವ ದುರ್ವಾಸನೆ ಈ ಹಕ್ಕಿಗಳಲ್ಲೂ ಇರುವುದರಿಂದ ಇವನ್ನು ಯಾರೂ ತಿನ್ನುವುದಿಲ್ಲ. ಬಹುಶಃ ಈ ಹಕ್ಕಿ ಇಲ್ಲಿಯ ವರೆಗೂ ಬದುಕಿರಲು ಈ ದುರ್ವಾಸನೆಯೇ ಕಾರಣವೆನ್ನಬಹುದು.

ನಡವಳಿಕೆ

ಇದು ಮರದ ಮೇಲೆ ವಾಸಿಸುವ ಹಕ್ಕಿಯಾದರೂ ಹಾರುವುದನ್ನು ಹೊಸದಾಗಿ ಕಲಿಯುತ್ತಿರುವ ಹಕ್ಕಿಯಂತೆ ತಡಬಡಾಯಿಸುತ್ತ ಹಾರುತ್ತದೆ. ಇದರ ಮರಿಗಳಿಗೆ ಆರ್ಕಿಯೋಪ್ಟೆರ ಡೈನೊಸಾರ್ ಗಳಿಗೆ ಇದ್ದಂತೆ ರೆಕ್ಕೆಗಳ ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಉಗುರುಗಳಿರುತ್ತವೆ. ಮರಿಗಳು ಉಗುರುಗಳ ಸಹಾಯದಿಂದ ನೇತಾಡಿಕೊಂಡು ಚಲಿಸುತ್ತವೆ. ಮರಿಗಳು ಬೆಳೆದಂತೆ ಈ ಉಗುರುಗಳು ಉದುರಿ ಹೋಗುತ್ತವೆ. ಉರಗಗಳ ಮುಂಗಾಲುಗಳು ಮಾರ್ಪಟ್ಟು ಹಕ್ಕಿಗಳಲ್ಲಿ ರೆಕ್ಕೆಗಳಾಗಿದ್ದಕ್ಕೆ ಇದೊಂದು ಸ್ಪಷ್ಟ ಉದಾಹರಣೆ.

1. ↑ {{{assessors}}} ({{{year}}}). {{{title}}}. In: IUCN 2008. IUCN Red List of Threatened Species. Retrieved {{{downloaded}}}.

The hoatzin (/hoʊˈætsɪn/ hoh-AT-sin)^{[note 1]} or hoactzin (/hoʊˈæktsɪn/ hoh-AKT-sin) (Opisthocomus hoazin)^[4] is a species of tropical bird found in swamps, riparian forests, and mangroves of the Amazon and the Orinoco basins in South America. It is the only extant species in the genus Opisthocomus^[5] which is the only extant genus in the Opisthocomidae family under the order of Opisthocomiformes.^[6] The taxonomic position of this family has been greatly debated by specialists, and is still far from clear.

It is notable for having chicks that have claws on two of their wing digits.

Description

At Lake Sandoval, Peru

The hoatzin is pheasant-sized, with a total length of 65 cm (26 in), and a long neck and small head. It has an unfeathered blue face with maroon eyes, and its head is topped by a spiky, rufous crest. The long, sooty-brown tail is bronze green tipped with a broad whitish or buff band at the end.^[7] The upper parts are dark, sooty brown-edged buff on the wing coverts, and streaked buff on the mantle and nape. The under parts are buff, while the crissum (the undertail coverts surrounding the cloaca), primaries, underwing coverts, and flanks are rich rufous-chestnut, but this is mainly visible when it opens its wings.

It is a noisy bird, and makes a variety of hoarse calls, including groans, croaks, hisses, and grunts.^[5] These calls are often associated with body movements, such as wing spreading.

Young wing claws

Hoatzin chicks have two claws on each wing. Immediately on hatching, they can use these claws, and their oversized feet, to scramble around the tree branches without falling into the water.^[8] When predators such as the great black hawk attack a hoatzin nesting colony, the adults fly noisily about, trying to divert the predator's attention, while the chicks move away from the nest and hide among the thickets. If discovered, however, they drop into the water and swim under the surface to escape, then later use their clawed wings to climb back to the safety of the nest. This has inevitably led to comparisons to the fossil bird Archaeopteryx, but the characteristic is rather an autapomorphy, possibly caused by an atavism toward the dinosaurian finger claws, whose developmental genetics ("blueprint") presumably is still in the avian genome. Since Archaeopteryx had three functional claws on each wing, some earlier systematists speculated that the hoatzin was descended from it, because nestling hoatzins have two functional claws on each wing. Modern researchers, however, hypothesize that the young hoatzin's claws are of more recent origin, and may be a secondary adaptation from its frequent need to leave the nest and climb about in dense vines and trees well before it can fly.^[5]

Taxonomy, systematics, and evolution

In Brazil

The generic name Opisthocomus comes from Ancient Greek ὄπισθοκομος ópisthokomos derived from ὄπισθε ópisthe (ὄπισθεν ópisthen before a consonant) "behind" and κόμη kómē "hair" altogether meaning "long hair behind" referring to its large crest.^[5][9]

The hoatzin was originally described in 1776 by German zoologist Statius Müller. Much debate has occurred about the hoatzin's relationships with other birds. Because of its distinctness, it has been given its own family, the Opisthocomidae, and its own suborder, the Opisthocomi. At various times, it has been allied with such taxa as the tinamous, the Galliformes (gamebirds), the rails, the bustards, seriemas, sandgrouse, doves, turacos and other Cuculiformes, and mousebirds.^[5] A whole genome sequencing study published in 2014 places the hoatzin as the sister taxon of a clade composed of Gruiformes (cranes) and Charadriiformes (plovers).^[10]

In 2015, genetic research^[11] indicated that the hoatzin is the last surviving member of a bird line that branched off in its own direction 64 million years ago, shortly after the extinction event that killed the nonavian dinosaurs.^[12]

Fossil record

The newly hatched bird has claws on its thumb and first finger, enabling it to dexterously climb tree branches until its wings are strong enough for sustained flight.^[13] These claws disappear by the time the bird reaches adulthood.

With respect to other material evidence, an undisputed fossil record of a close hoatzin relative is specimen UCMP 42823, a single cranium backside.^[14] It is of Miocene origin^{[note 2]} and was recovered in the upper Magdalena River Valley, Colombia, in the well-known fauna of La Venta.^[5] This has been placed into a distinct, less derived genus, Hoazinoides, but clearly would be placed into the same family as the extant species. It markedly differs in that the cranium of the living hoatzin is characteristic, being much domed, rounded, and shortened, and that these autapomorphies were less pronounced in the Miocene bird. Müller discussed these findings in the light of the supposed affiliation of the hoatzins and the Galliformes, which was the favored hypothesis at that time, but had been controversial almost since its inception. He cautioned, however, "that Hoazinoides by no means establishes a phyletic junction point with other galliforms" for obvious reasons, as we know today. Anything other than the primary findings of Müller are not to be expected in any case, as by the time of Hoazinoides, essentially all modern bird families are either known or believed to have been present and distinct. Going further back in time, the Late Eocene or Early Oligocene (some 34 Mya) Filholornis from France has also been considered "proof" of a link between the hoatzin and the gamebirds.^[5] The fragmentary fossil Onychopteryx from the Eocene of Argentina and the quite complete, but no less enigmatic Early-Middle Eocene (Ypresian-Lutetian, some 48 Mya) Foro panarium are sometimes used to argue for a hoatzin-cuculiform (including turacos) link. As demonstrated above, though, this must be considered highly speculative, if not as badly off the mark as the relationship with the Cracidae discussed by Miller.

The earliest record of the order Opisthocomiformes is Protoazin parisiensis, from the latest Eocene (about 34 Mya) of Romainville, France. The holotype and only known specimen is NMB PG.70, consisting of partial coracoid, partial scapula, and partial pedal phalanx. According to the phylogenetic analysis performed by the authors, Namibiavis, although later, is more basal than Protoazin. Opisthocomiforms seem to have been much more widespread in the past, with the present South American distribution being only a relic. By the Early to Middle Miocene, they were probably extinct in Europe already, as formations dated to this time and representing fluvial or lacustrine palaeoenvironments, in which the hoatzin thrives today, have yielded dozens of bird specimens, but no opisthocomiforms. A possible explanation to account for the extinction of Protoazin between the Late Eocene and the Early Miocene in Europe, and of Namibiavis after the Middle Miocene of sub-Saharan Africa is the arrival of arboreal carnivorans, predation by which could have had a devastating effect on the local opisthocomiforms, if they were as poor flyers and had similarly vulnerable nesting strategies as today's hoatzins. Felids and viverrids first arrived in Europe from Asia after the Turgai Sea closed, marking the boundary between the Eocene and the Oligocene. None of these predators, and for the matter, no placental predator at all was present in South America before the Great American Interchange 3 Mya, which could explain the survival of the hoatzin there.^[15] In addition to being the earliest fossil record of an opisthocomiform, Protoazin was also the earliest find of one (1912), but it was forgotten for more than a century, being described only in 2014.

Hoazinavis is an extinct genus of early opisthocomiforms from Late Oligocene and Early Miocene (about 24–22 Mya) deposits of Brazil. It was collected in 2008 from the Tremembé Formation of São Paulo, Brazil. It was first named by Gerald Mayr, Herculano Alvarenga and Cécile Mourer-Chauviré in 2011 and the type species is Hoazinavis lacustris.^[16]

Namibiavis is another extinct genus of early opisthocomiforms from early Middle Miocene (around 16 Mya) deposits of Namibia. It was collected from Arrisdrift, southern Namibia. It was first named by Cécile Mourer-Chauviré in 2003 and the type species is Namibiavis senutae.^[16]

Behavior

In flight, Bolivia

Feeding

The hoatzin is a folivore—it eats the leaves (and to a lesser degree fruits and flowers) of the plants that grow in the marshy and riverine habitats where it lives. It clambers around clumsily along the branches, and being quite tame (though it can become stressed by frequent visits), often allows close approach, and is reluctant to flush. The hoatzin uses a leathery bump on the bottom of its crop to help balance itself on the branches. The species was once thought to eat the leaves of only arums and mangroves, but the species is now known to consume the leaves of more than 50 species. One study undertaken in Venezuela found that the hoatzin's diet was 82% leaves, 10% flowers, and 8% fruit.^[5] Any feeding on insects or other animal matter is purely accidental.^[17]

One of this species' many peculiarities is that its digestive system is unique amongst birds. Hoatzins host special bacteria in the front part of the gut that break down and ferment the vegetable material they consume, much as cattle and other ruminants do.^[8][18] Unlike ruminants, however, which possess the rumen (a specialized stomach for bacterial fermentation), the hoatzin has an unusually large crop, folded in two chambers, and a large, multichambered lower esophagus. Its stomach chamber and gizzard are much smaller than in other birds. Its crop is so large as to displace the flight muscles and keel of the sternum, much to the detriment of its flight capacity. A hoatzin's meal takes up to 45 hours to pass through its body.^[18]

Because of aromatic compounds in the leaves they consume and the bacterial fermentation,^[19][20] the birds have a disagreeable, manure-like odor and are only hunted by humans for food in times of dire need; local people also call it the "stinkbird" because of it.^[8]

Breeding

Hoatzins are seasonal breeders, breeding during the rainy season, the exact timing of which varies across their range.^[5] Hoatzins are gregarious and nest in small colonies, laying two or three eggs in a stick nest in a tree hanging over water in seasonally flooded forests. The chicks are fed on regurgitated fermented food.

Relationship with humans

In Brazil, indigenous peoples sometimes collect the eggs for food, and the adults are occasionally hunted, but in general this is rare, as hoatzin meat is reputed to have a bad taste.^[5][21] Its preferred habitats of forests and inland wetlands are threatened by Amazonian deforestation. The hoatzin is believed to remain fairly common in a large part of its range, but its population is likely decreasing due to habitat loss.^[1] The hoatzin is the national bird of Guyana.^[22]

See also

• The turaco, a convergently evolved bird in the order Musophagiformes, is a large-crested, arboreal, mainly herbivorous bird whose nestlings also use wing claws for climbing.^[23]

Notes

References

La Hoacino aŭ Opistokomo (Opisthocomus hoazin), estas malkomuna specio de tropika birdo kiu troviĝas en marĉoj, riveraj arbaroj kaj manglejoj de Amazonio kaj la delto de rivero Orinoko en Sudameriko. Ĝi estas la ununura membro de la genro Opisthocomus, kiu signifas 'tiu kun longa haro malantaŭe' pro ties granda kresto. Sed ĝi estas ankaŭ la ununura membro de la familio de Opistokomedoj kaj krome la ununura membro de propra ordo Opisthocomiformes, kiam ĝi estis konsiderita tio.

Aspekto

Ĝi estas birdo kun grando de fazano (longa 65 cm), sed pli svelta pro longkola, longvosta kaj etkapa. Ĝi havas senpluman bluan vizaĝon kun grenatkoloraj okuloj kaj la kapo estas pintita per pintega, ruĝeca kresto. La longa nigrobruna vosto estas larĝe pintita senkolora. La supraj partoj estas malhelbrunaj kun helruĝeca bordo en flugilplumoj kaj helruĝeca striado en dorso kaj nuko. La subaj partoj estas helruĝecaj, dum la kriso, unuaj flugilplumoj, subflugiloj kaj flankoj estas tre ruĝecavelkoloraj, sed tio estas videbla ĉefe kiam la birdo malfermas siajn flugilojn.

Ekologio

La hoacino manĝas la foliojn kaj malplie la fruktojn de la plantoj kiuj kreskiĝas en la marĉaj kaj riveraj habitatoj kie ĝi vivas. La birdo grimpas mallerte inter la branĉaro, kaj estas sufiĉe maltimida (kvankam ĝi iĝas kompreneble tro ekscitita pro tro oftaj vizitoj), ofte permesanta proksimajn alvenadojn kaj ne bezonas rapide ekflugi. La hoacino uzas ledan tuberon en la pinto de sia kropo por helpi ekvilibron inter branĉaro.

Unu el la multaj eksterordinaraĵoj de tiu specio estas, ke ĝi havas digestan sistemon unikan inter birdoj. La hoacino uzas bakterian fermenton en la fronta parto de la ventro por solvi la vegetalan materialon kiun ili konsumas, plie kiel gregoj kaj aliaj remaĉuloj. Malkiel remaĉuloj, tamen, kiuj posedas la rumenon -speciala stomako por bakteria fermentado -, ĉe hoacino tio estas la funkcio de la kropo, pligrandiĝo de la ezofago. La kropo de la hoacino estas tiom granda ke dislokigas la flugomuskolojn kaj la kilon de sternumo, kio malhelpas ties flugeblecojn. Pro la odora konsistigo el la konsumitaj folioj kaj pro la bakteria fermentado, tiu birdo odoras malagrablege, kiel Stala sterko kaj pro tio ĝi estas ĉasata nur en tre malsatigaj epokoj.^[1]

La hoacino estas gregema kaj nestumas en etaj kolonioj en la pluvsezono, defenditaj el eventualaj predantoj per laŭtaj voĉoj; la ino demetas 2-3 ovojn en nesto konstruita el bastonetoj en arbo super akvo en laŭsezonaj inonditaj arbaroj; la kovadon faras ambaŭ gepatrojn dum ĉirkaŭ 32 tagoj. La idoj kiuj estas manĝigataj el vomita fermentita manĝaĵo montras alian eksterordinaran kutimon: ĝi havas du krifojn en ĉiu flugilo, kiuj perdiĝos je la plenkreskaĝo. Kiam ili estas ĝenataj aŭ minacataj de eventualaj predantoj (kiel simioj aŭ serpentoj) la idoj grimpas for de la danĝero aŭ faliĝas en la akvon por eskapi predadon, kaj poste ili uzas siajn krifajn flugilojn por grimpi al la sekureco de la nesto. Tio kialis nepre komparojn kun la fosilia Archaeopteryx, sed tiu karaktero estas plie aŭtapomorfio, eble kaŭzita de atavismo kiel la krifoj de Dinosaŭro, pro genetika spuro kiu verŝajne estas ankoraŭ en la birda genomo. Post atingo de plenmatureco, la idoj povas resti ĉe la gepatroj kelkajn jarojn kaj helpi kreskon de plia idaro, ekzemple per defendo de la teritorio.

Temas pri bruema specio, kun varieco de raŭkaj alvokoj, similaj al tiuj de fumemulo. Kvankam facile videbla kaj eĉ alloga pro la eksterordinaraj formo kaj koloroj, maltimida kaj mallerta fluganto, eble pro ĝia malbona odoro ĝi ne estas konsiderata endanĝerita. Fakte, ties survivado ŝajnas pli certa ol tiu de multaj aliaj endemismoj de tiu ĉi teritorio^[2]. Pro ĝia malbona odoro ĝi ne estas ĉasata kaj ĝi saviĝas pro preferi humidajn habitatojn, manglejojn kaj riverajn arbarojn, kiuj ne estas tiom minacataj ol la surteraj arbaroj, kiuj estas la ĉefa celo de la senarbarigo de Amazonio. La hoacino ankoraŭ estas komuna en granda parto de sia teritorio.

Taksonomio

La Hoacino estas diskuteble la plej enigma vivanta birdo laŭ sia filogenetikaj rilatoj. Oni ne proponis ĝis nun taŭgan evoluajn hipotezojn kaj la stato eĉ malbonigis pro disponeblo de datumoj laŭ la sekvenco DNA.

Estis granda debato pri la rilatoj de la hoacino kun aliaj birdoj. Oni agnoskis propran familion, la Opistokomedoj kaj subordon (Opisthocomi), kio estis certe taŭge portempe, pro ties diferenceco^[3]. Foje, ĝi estis ligita kun taksonoj kiel la tinamo, la Kokoformaj (ĉasbirdoj), la Raledoj, la Otidedoj, kariamoj, Pterokloformaj, kolomboj, la turako, aliaj Kukoloformaj, kaj la Kolioformaj birdoj^[3]. Krome, oni foje sugestis, ke ĝi estas rilata al Kokoformaj, turakoj, aŭ al Krotofagedoj (Novmondaj kukoloj).

Lokigo ĉe la ĉasbirdoj estis historia, bazita ĉefe sur fenetikaj konsideroj de eksterna morfologio, kiu estas konsiderataj maltaŭgaj kaj ĝenerale malagnoskitaj nuntempe; la ĉasbirdoj kun la Akvobirdoj apartenas al la klado de Galloanserae dum la hoacino ne. Kladaj analizoj de skeletaj karakteroj, aliflanke, sugestas rilato de la hoacino kun la familio de la seriemoj nome Kariamedoj, kaj pli malproksime kun la turakoj kaj la familioj de kukoloj. Tamen, kukoloj havas zigodaktiliajn piedojn (du fingroj antaŭen, du malantaŭen) kaj turakoj estas duonzigodaktiliajn, dum la hoacino havas la plej tipan anisodaktiliajn piedojn kun tri fingroj antaŭen, unu malantaŭen. La evoluo de birda daktilio, aliflanke, ne estas entute solvita (vidu ankaŭ artikolon Zigodaktiledoj).

La taksonomio de Sibley-Ahlquist en 1990 konsideris ĝin kiel baza kukolo bazite sur DNA-DNA hibridiĝo. Avise et al. en 1994 trovis datumojn de sekvenco mtDNA citokromo b por kunopinii kun la antaŭa traktado de Sibley kaj Ahlquist. Sekve, Hughes kaj Baker en 1999 proklamis estis "solvintaj" la rilatojn de la hoacino kun la turakoj, baze sur siaj propraj analizoj de 6 aroj da sekvencoj de mtDNA kaj unu de nDNA.

Tamen, uzante sekvencojn de mt kaj nDNA de pligranda longo, Sorenson et al. en 2003 notis, ke ĉiu tri antaŭaj studoj de DNA estis ŝajne maltaŭgaj pro eraroj en metodologio, eta grando de pruvaĵoj kajeraroj en la sekvencoj DNA; ties studo forte sugestis kontraŭ proksiman rilaton inter la hoacino kaj la kukoloj aŭ turakoj. Ne eblis tamen fide determini la plej proksimajn vivantajn parencojn de la hoacino. Eĉ tiel ĝi estus proksima de kolomboj, sed ne tre fide, kun malpli ol 10% de similo ĝis eventuala pli taŭga studo laŭ la analizoj de Sorenson et al'.

Fain & Houde en 2004 proponis , ke dikotomo ĉe Neoaves (Neognatoj ekskludante kokanserojn) baze sur sekvencoj β-fibrinogeno introno 7 (FGB-int7). En ties sugestita filogenio, la hoacino estus baza membro de Metaves, proponita klado kiu inkludus multajn aliajn historie problemigajn birdofamiliojn, kiel Flamengoj, greboj, Faetonedoj, pterokledoj kaj mesitoj. Dum kolomboj grupis kun la "Metaves", ne estus proksima parenceco inter tiuj kaj la hoacino.

Aliflanke, dum aliaj grandaj stirpoj de Neoaves, la Coronaves, tre agnoskitas en sia interna filogenio kio kutime estas konsiderata konsento^[4], la interrilatoj de la "Metaves" ne estis facile solvebla. Ankaŭ supozitaj grupoj de metaves kiel flamengoj kaj Kaprimulgedoj aŭ Faetonedoj kaj kolibroj ŝajne ne aspektas havi faktan bazon pli ol esti falsa "klado" baze sur molekula homoplazio. La grupo de kolomboj, kun malmulta fidindeco, kun la podargoj en la analizoj de Fain & Houde.

Tamen, aspektas probable ke taksonoj kunigitaj en la Metaves de Fain & Houde (2004) enhavas kelkajn bonajn kladojn, kiel Kaprimulgoformaj, la Mirandornithes, aŭ la Apodoformaj birdoj. Konsiderante, ke kelkaj "strangaj Gruoformaj", kiuj povus esti la plej proksimaj parencoj unu de alia formante plej parton de la restantaj Metaves, kolomboj, la hoacino kaj pterokledoj restus kiel "Metaves incerta sedis (de malcerta lokigo)". Tio ŝajne sugestas, ke la hoacino estas almenaŭ pli proksima parenco de kolomboj ol de aliaj vivantaj birdoj. Ankoraŭ plie, la analizoj trovis kladon hoacin-kolomboj, lokigante la podargojn kun kelkaj kiuj estas preskaŭ certe siajn aktualajn parencojn -aliaj Cipselomorfaj-, eĉ malpli ŝajne ol la tre malprobabla grupigo kolombo-podargoj.

Pri aliaj materialaj pruvoj, la ununura nedisputita informo de fosilio de hoacinoj konsistas el ununura malantaŭa parto de kranio de fosilia hoacino, specimeno ĉe UCMP 42823^[5]. Ĝi estas devena el Mioceno ^[6] kaj estis malkaŝita en alta valo de Rivero Magdaleno, Kolombio. Tiu estis lokita en diferenca, malpli devena genro, Hoazinoides, sed klare estu lokita en la sama familio kun la nunaj specioj. Ĝi markite diferas je la fakto, ke la kranio de la vivanta hoacino estas karaktera, multe pli ovoforma, rondoforma kaj mallongae kaj ke tiuj autapomorfoj estis malpli klaraj en la birdo de la Mioceno. Miller pristudis tiujn malkaŝojn per supozita aliĝo de la hoacinoj kaj la kokoformaj, kiu estis la plej akceptita hipotezo tiam, sed estis jam multe da polemiko ekde tiam. Li avertis tamen, "ke Hoazinoides tute ne konsistigas filetikan kuniĝon kun aliaj kokoformaj.", pro evidentaj kialoj, kiel oni scias nuntempe. Alia krom la unuaj trovoj de Miller ne estas esperebla, kiel ĉe Hoazinoides, ĉar ĉefe ĉiu moderna birdofamilio estas ĉu konata ĉu supozata kiel estanta kaj diferenca. Retroirante en tempo, la Filholornis de Malfrua Eoceno aŭ Frua Oligoceno (antaŭ ĉirkaŭ 34 milionoj da jaroj) el Francio estis ankaŭ konsiderita "pruvo" de ligo inter la hoacino kaj la ĉasbirdoj^[3]. La fragmenta fosilio Hoatzi el Eoceno de Argentino kaj la kompleta sed ne malpli enigma Foro panarium de Frua-Meza Eoceno (Ypresia-Lutecia, antaŭ ĉirkaŭ 48 milionoj da jaroj) ^[7] kio estas foje uzata por defendi ligon hoacino-kukoloformaj (inkludante turakojn). Sed, kiel oni pruvis supre, tio devas esti konsiderata tre spekulativa, se ne tiom erara kiom la rilato de Kracedoj pristudata de Miller.

Eble oni analizis pli datumojn por la hoacino ol por iu ajn birdo ne-Strutoformaj bird. Kiel videblas, ne eblas determini certajn parencojn eĉ se temas pri malproksimaj. Tiele, tiuj kiuj lokigas la hoacinon en propra ordo, Opisthocomiformes^[8], povus esprimi la konstantan malcertecon plej akurate.

Notoj

1. ↑ Grajal, A., S. D. Strahl, R. Parra, M. G. Dominguez, & A. Neher. 1989. Foregut fermentation in the Hoatzin, a Neotropical leaf-eating bird. Science 245: 1236-1238.
2. ↑ BirdLife International (2004)
3. ↑ ^{3,0 3,1 3,2} Thomas (1996)
4. ↑ Ekzemple, ke estas pli granda klado de "preskaŭ paserinoj" kaj tiu de Karadrioformaj estas tre diference.
5. ↑ Miller (1953)
6. ↑ Origine supozita de Malfrua Mioceno aĝa -ĉ. 10-5 milionoj da jaroj-, la osto troviĝis kun fosilioj desimio Cebupitheca sarmientoi kiu nuntempe estas kutime konsiderata de Frua aŭ Meza Miocene, aŭ eble 18 (Thomas 1996) sed almenaŭ ĉ. 15 milionoj da jaroj aĝa.
7. ↑ povus esti samgenra kun la Hoatzi
8. ↑ E.g. Thomas (1996)

Referencoj

• Avise, John C.; Nelson, William S. & Sibley, Charles G. (1994): Why one kilobase sequences from mitochondrial DNA fail to solve the hoatzin phylogenetic enigma. Molecular Phylogenetics and Evolution 3(2): 175-184. COI:10.1006/mpev.1994.1019
• BirdLife International (2004). Opisthocomus hoazin. Internacia Ruĝa Listo de Endanĝeritaj Specioj, eldono de 2006. IUCN 2006. Elŝutita 28 Februaro 2007. Ne minacata
• Cisneros-Heredia, Diego F. (2006): Notes on breeding, behaviour and distribution of some birds in Ecuador. Bull. B.O.C. 126(2): 153-164.
• Fain, Matthew G. & Houde, Peter (2004): Parallel radiations in the primary clades of birds. Evolution 58(11): 2558-2573. COI:10.1554/04-235 PDF plena teksto
• Hughes, Janice M. & Baker, Allan J. (1999): Phylogenetic relationships of the enigmatic hoatzin (Opisthocomus hoazin) resolved using mitochondrial and nuclear gene sequences. Molecular Biology and Evolution 16(9): 1300-1307. PDF plena teksto
• Miller, Alden H. (1953): A fossil Hoatzin from the Miocene of Colombia. Auk 70(4): 484-495. PDF plena teksto
• Sibley, Charles Gald & Monroe, Burt L. Jr. (1990): Distribution and taxonomy of the birds of the world: A Study in Molecular Evolution. Yale University Press, New Haven, CT. ISBN 0-300-04969-2
• Sorenson, Michael D.; Oneal, Elen; García-Moreno, Jaime & Mindell, David P. (2003): More Taxa, More Characters: The Hoatzin Problem is Still Unresolved. Molecular Biology and Evolution 20(9): 1484-1499. COI:10.1093/molbev/msg157 PDF plena teksto Kroma Materialo
• Thomas, B.T. (1996): Family Opisthocomidae. In: del Hoyo, Josep; Elliott, Andrew & Sargatal, Jordi (eds.) : Handbook of Birds of the World vol. 3 (Hoatzin to Auks): 24-32, plate 1. Lynx Edicions, Barcelona. ISBN 84-87334-20-2 HTML plena teksto

El hoacin (Opisthocomus hoazin), también conocido como hoatzin, chenchena (en los Llanos), pava serere (en Bolivia), shansho (en Perú), guacharaca de agua (en Venezuela) o pava hedionda (en Colombia),^[2]​ es una especie de ave opistocomiforme, único representante del género Opisthocomus y de la familia Opisthocomidae. No se conocen subespecies.^[3]​ El vocablo Opisthocomus proviene del griego opisthe, "detrás" y komes, "pelo".^[4]​

Es un ave tropical peculiar que habita en las zonas pantanosas que envuelven los ríos Amazonas y Orinoco, en América del Sur.

Posición taxonómica

Se ha debatido mucho sobre su relación con otras especies de aves. Se le ha dado una familia propia, Opisthocomidae, y ha estado previamente incluido dentro del orden de los Galliformes o de los Gruiformes, a causa de su parecido con el agami. Charles Sibley lo consideró más parecido a los cucos, cosa que lleva a más controversia debido a que los cucos tienen patas zigodáctilas (dos dedos hacia delante y dos hacia atrás), mientras que las del hoacin son anisodáctilas (tres dedos hacia delante y uno hacia atrás).

Los análisis cladísticos hacen pensar en una relación del hoacin con la familia de los seriemas (Cariamidae) y, más distante, con turacos (Musophagidae) y cucos.

Características

Tiene las dimensiones de un faisán, pero es mucho más esbelto, con el cuello y la cola más larga y tiene la cabeza pequeña. Tiene una capacidad de vuelo limitada. Su tamaño aproximado es de 60 cm. La cara es desnuda, con un color azul brillante y un iris rojo; la cabeza está adornada con una cresta erguida, desaliñada, en forma de abanico. El color de la cresta, de la parte anterior del cuello y del pecho es ante-canela; el resto de la parte dorsal es castaño. La parte dorsal del cuerpo es casi toda pardo-oliva bronceado. Tiene una cola algo larga, que despliega al volar, de color pardo oscuro con anchas puntas ante-canela.

Aparato digestivo

El hoacin come las hojas y los frutos de las plantas que crecen en los pantanos en los que vive. Una de las tantas peculiaridades de esta especie es que tiene un aparato digestivo único entre las aves. Los hoacines usan fermentación bacteriana en la parte delantera del buche para descomponer el material vegetal que consumen, tal como hacen las vacas y otros rumiantes. A causa de esto, esta ave posee un olor parecido al estiércol y sólo se le caza, como alimento, en tiempos de extrema necesidad. Se piensa que este olor le ha ayudado a sobrevivir durante millones de años y es considerado por muchos como un fósil viviente.

Reproducción

Pareja de hoacines (Ophistocomus hoazin).

El hoacin es una especie gregaria y construye nidos en pequeñas colonias, donde pone entre 2 y 3 huevos en un nido de ramitas construido en un árbol que cuelga sobre el agua. El polluelo, que es alimentado a base de pasta vegetal regurgitada por los padres, tiene otra extraña característica: dos garras en cada ala, que le ayudan a agarrarse a las ramas y trepar por ellas. Eso ha llevado inevitablemente a compararlo con el ave fósil arqueoptérix, con el que no guarda relación cercana.

Voz

Se trata de una especie muy ruidosa, con una gran variedad de sonidos y reclamos, uno de los cuales suele describirse como similar a los resoplidos de un fumador empedernido.

Referencias

Bibliografía

• William H. Phelps Jr. y Rodolphe Meyer de Schauensee. 1979. Una guía de las aves de Venezuela. Gráficas Armitano, C.A., Caracas, Venezuela.
  • traducción de: Rodolphe Meyer de Schauensee y William H. Phelps Jr. 1978. A guide to the birds of Venezuela. Princeton University Press, Nueva Jersey, EE. UU.

Hoatsiin (Opisthocomus hoazin), vana nimetusega tuttkana, on hoatsiiniliste seltsi kuuluv lind. Ühtlasi on ta ainus liik hoatsiinlaste sugukonnas ja hoatsiini perekonnas.

Hoatsiini liigitus on segane. Läbi aegade on teda peetud kuuluvaks tinamuliste, kanaliste, ruiklaste, traplaste, serieemalaste, vurillaste, tuvilaste, turakolaste, teiste käoliste ja hiirlinnuliste hulka. DNA analüüs ei ole asja selgemaks teinud. Siiski, kui hoatsiin oleks väga lähedane mõnele linnurühmale, oleks see kindlasti DNA analüüsiga välja tulnud ning see annab alust väita, et kuigi hoatsiinide kõige lähedasemat sugulast lindude seas ei ole suudetud välja selgitada, erineb ta arvatavasti kõigist teistest lindudest piisavalt palju, et õigustada tema arvamine omaette seltsi, kus ta on ainus liik.

"Loomade elu" arvab hoatsiini kanaliste seltsi omaette alamseltsina välise sarnasuse põhjal, tunnistades siiski, et tal on ka käolistega ühiseid jooni ja et mõned zooloogid arvavad hoatsiini eraldi seltsi^[2]. Seetõttu nimetab "Loomade elu" teda tuttkanaks, ehkki seda nimetust pole enam nii kohane kasutada, kui teda kanaliste hulka ei arvata.

Hoatsiin elab Lõuna-Ameerikas Amazonase ja Orinoco jõgikonna vihmametsades.

Hoatsiin on saleda kehaehitusega^[2]. Hoatsiini kehapikkus on 60 cm ja kaal 600–800 grammi. Isas- ja emaslind välimuselt ei erine. Hoatsiini sulestik on pruuni põhitooniga^[2]. Rind, kaela alaosa, kurgu- ja lõuaalune on kollakad^[2]. Pea küljed on sulgedeta ja muutuvad isastel paaritumisajal siniseks^[2]. Peas on arvukatest kitsastest pruunikaskollastest sulgedest tutt^[2]. Nokk on suur, saba on pikk, tiivad suured, aga nõrgad^[2]. Tüürsulgi on 10 ja nende tipud on ookrivärvi^[2]. Jalad on tugevad^[2].

Hoatsiini hääl on järsk omapärane kraaksatus või monotoonne kurguhäälne ümisev kudrutamine.^[2]

Magades toetuvad nad kummitaolise rinnakupaksendiga vastu puutüve.

Hoatsiini siseehituses on ainulaadne järgmine asjaolu. Nagu kõigil lennuvõimelistel lindudel, on ka hoatsiinil rinnakukiil, millele kinnituvad lennulihased. Teistel lindudel on see kõige paremini arenenud ees, kaelapoolses otsas, madaldudes ja lõpuks kadudes tahapoole minnes. Hoatsiinil on vastupidi: just tagaosas on see kõige paremini arenenud. See on tingitud asjaolust, et tal on väga suur, lihaseline ja ebaühtlaselt arenenud pugu, mis asub ebatavalises kohas ja on rinnakukiilu tahapoole tõrjunud.^[2]

Hoatsiini toit on kore ja väikese toiteväärtusega. Peamiselt sööb ta kuivade troopikataimede lehti, mis on kõvad ja kautšukimahlast läbi imbunud. Seetõttu meenutab ta seedeelundkond lehma seedeelundeid, et taimelehtede rakuseintes sisalduvat tselluloosi lagundada. Hoatsiini pugu on omamoodi lisamagu, kuhu toit kõigepealt satub. Seal algabki toidu peenendamine ja seedimine.^[2]

Suure pugu tõttu polegi rinnakukiilule palju ruumi jäänud, see on väike ning lennulihased nõrgalt arenenud. Hoatsiin lendab halvasti, tavaliselt ta lihtsalt liugleb laialiaetud tiibadega ühe puu ladvast teise puu võra alumistele okstele.^[2]

Taimelehtede seedimise käigus tekib palju haisvat gaasi, mis eraldub kloaagi kaudu. Selle tõttu nimetatakse hoatsiini mitmes keeles haisulinnuks või haisukäoks.

Hoatsiin elab 10–50 paarist koosnevate kolooniatena jõekaldal. Pesa ehitatakse tavaliselt suure kahara põõsa otsa ja seal on 2-3 valget pruunide laikudega muna.^[2]

Hoatsiini pojad on ainulaadsed selle poolest, et neil on kummalgi tiival kaks hästiarenenud küünist. Vanalindudel need taandarenevad. Varsti pärast koorumist hakkavad pojad roomama, kasutades selleks kõiki nelja jäset. Nad ronivad pesast välja, klammerdudes küünistega peente okste külge. Kui nad vette kukuvad, ujuvad nad kaldale. Vajaduse korral suudavad nad isegi sukelduda ning ikkagi ronivad nad hiljem jalgu, tiibu ja nokka kasutades oma pesapuu otsa tagasi.^[2]

Kuigi hoatsiin on silmatorkav, isegi atraktiivse välimusega, ettevaatamatu ja vilets lendaja, kuulub ta soodsas seisundis liikide hulka. Brasiilias korjavad indiaanlased vahel nende mune, aga täiskasvanud linde kuigivõrd ei kütita, sest nende liha maitseb halvasti. Hoatsiin on vihmametsades üsna levinud lind.

Siiski ohustab teda elupaikade kadumine metsaraie tõttu.

Hoatsiin on Guyana rahvuslind.^[3]

Viited

Hoatzin (Opisthocomus hoazin) Cuculiformes ordenako opistokomidoen familiako hegaztia, bere generoko eta familiako bakarra, 60 cm inguru luzea, buruan zutik jar dezakeen lumazko mototsa duena. Tamainaz eta itxuraz eperraren antzekoa bada ere, lepoa eta isatsa hark baino luzeagoak ditu. Arrea da, baina baditu luma beltzezko, gorrixkazko, horizko eta zurizko orban eta zerrendak ere. Zuhaitzen hostoak eta fruituak janez elikatzen da. Brasilen, Kolonbian, Perun, Bolivian eta Guyanan bizi da, ura oparo den inguruetako zuhaitzetan batez ere. Hegazti kirastun ere esaten diote, arriskuan aurkitzen denean botatzen duen usainarengatik.

Erreferentziak

Hoatsin eli haisukäki, haisulintu tai töyhtökana (Opisthocomus hoazin) on eteläamerikkalainen lintu.^[2] Se elää sademetsässä ja syö pääasiassa puiden lehtiä. Lajin tieteellisestä luokittelusta on käyty tutkijoiden kesken kovaa kädenvääntöä näihin päiviin asti.^[3] Nykykäsityksen mukaan se kuuluu hoatsinlintujen lahkoon.^[2] Hoatsin on monella tapaa erikoinen lintulaji. Se on muun muassa ainoa lähes yksinomaan lehtiä syövä lintu ja ainoa nykyisin elävä lintulaji, jolla on poikasvaiheessa kynnet siivissä.^[4]

Hoatsin on myös Guyanan kansallislintu.^[5]

Ulkonäkö ja biologia

Hoatsin on luokiteltu sekä kanalinnuksi että käkilinnuksi.^[6] Se poikkeaa ulkonäöltään ja elintavoiltaan suuresti muista lintulajeista. Linnulla on pituutta enintään 60 senttimetriä, painoa korkeintaan 600–800 grammaa ja sen höyhenpeite on kirjava sekoitus ruskean erilaisia sävyjä. Hoatsinin vatsapuoli on vaalea, mutta selkä ja siipien pintahöyhenet hyvin tummat. Kyljissä ja siipien reunoissa on näyttävä punertavanruskea vivahde. Siivissä ja selässä on tummalla pohjalla valkoisia viiruja ja laikkuja. Niskassa ja päälaella linnulla on jono pitkiä höyheniä, joiden muodostama irokeesimainen harja saa linnun näyttämään varsin erikoiselta. Tämän harjan vuoksi lintua kutsutaan silloin tällöin nimellä ”punkkarikana”.^[7] Useimmista muista lintulajeista poiketen hoatsineilla uros ja naaras ovat samannäköisiä.

Ruumiinrakenteeltaan hoatsin on pyöreähkö, mikä saa aikaan kömpelön vaikutelman. Linnulla on suurehkot pyöreäreunaiset siivet, mutta sen lentolihakset ovat suuresta kuvusta johtuen heikot, eikä se näin ollen pysty taittamaan pitkiä matkoja lentäen.^[8] Lyhyilläkin matkoilla hoatsin on varsin huono lentäjä. Pyrstö on pitkä ja leveä, mikä auttaa lintua säilyttämään tasapainonsa puiden oksistossa. Ilman suurta pyrstöä linnun iso ja painava kupu tekisi sen ruumiista liian etupainoisen. Hoatsinilla on myös voimakkaat jalat ja pitkät kynnet, joilla se saa pitävän otteen oksasta. Linnun nokka on vankka ja lihaksikas sen ruokailutavan vuoksi: lehtien riipiminen puista on helpompaa vahvalla purukalustolla. Linnun voimakkaanpunaiset silmät sijaitsevat molemmin puolin vartaloon suhteutettuna pientä päätä, ja niitä ympäröi kirkkaansininen paljas iho.^[9]

”Lentävä lehmä”

Hoatsin on saanut kutsumanimen ”lentävä lehmä” erikoisten ruokailutottumustensa ansiosta.^[10] Se syö etupäässä lehtiä ja on tältä osin ainutlaatuinen laji lintujen joukossa. Vaikeasti sulavan kasviravinnon käsittelyä varten linnulle on kehittynyt myös ruuansulatusjärjestelmä, jollaista ei yhdelläkään toisella lintulajilla ole. Hoatsinin ruuansulatus muistuttaakin suuresti lehmän nelivaiheista ruuansulatusta. Linnulla on paljon yhteisiä piirteitä kasvinsyöjänisäkkäiden kanssa.^[11]

Sitkeät, paksut ja nahkeat lehdet ovat hyvin vaikeasti sulavaa ravintoa. Koska kasvinsyöjät saavat lähes kaiken ravintonsa lehtien soluseinämien sisältämästä selluloosasta, on niiden kyettävä hajottamaan syömänsä kasvit tehokkaasti. Tätä tarkoitusta varten niille on kehittynyt suuri ruuansulatusjärjestelmä, jossa pieneliöt pilkkovat selluloosan sokereiksi. Tämä käymisprosessi vaatii paljon aikaa ja paljon tilaa, minkä vuoksi hoatsinille on kehittynyt suuri käymistankki: sen ruokatorven alaosa muodostaa paksuseinäisen kuvun. Kun lehtimassa on ensin hienontunut linnun lihasmahassa, se siirtyy kupuun käymisvaiheen ajaksi. Linnun pienen koon vuoksi ruuansulatusjärjestelmä vie suuren osan sen elimistöstä. Lehdissä on vain vähän käyttökelpoista ravintoa, joten linnun on ahmittava niitä päivässä suuret määrät. Iso kasa käymistilassa olevia lehtiä saa luonnollisesti aikaan paljon kaasuja, jotka purkautuvat lopulta ulos linnun peräaukosta. Tämä runsas kaasun muodostus antaa hoatsinille lehmänlantaa muistuttavan ominaishajun,^[8] josta johtuu myös sen aikaisemmin käytetty suomenkielinen nimi, ”haisukäki”.^[12]

Elintavat

Hoatsin puun oksalla.

Koska hoatsin syö vain muutamien puulajien lehtiä sekä joitakin kukkia ja hedelmiä, ainoa sopiva elinpaikka sille on sademetsän jokivarsien puiden ja pensaiden oksisto. Erityisen mieltynyt hoatsin on arum-suvun vehkakasveihin.^[8] Lintu viettää suuren osan päivästä oksistossa laiduntaen, sillä sen on kyettävä hankkimaan kylliksi ravintoa niukkaravinteisista lehdistä.

Hoatsinin suuri kupu on kasvanut lentolihasten kustannuksella. Lihaksille ei ole jäänyt paljoa tilaa, joten lintu ei suurista siivistään huolimatta kykene lentämään kovin hyvin. Itse asiassa se on lähestulkoon surkea lentäjä, joka taittaa ilmojen halki vain lyhyitä matkoja puusta puuhun. Lentämistä vaikeuttaa entisestään se, että hoatsinin kupu on lähes aina täynnä lehtiä. Lintu vältteleekin lentämistä ja liikkuu kiipeillen jos se vain on mahdollista. Hoatsinin lento on sekava sarja räpyttelyä ja lyhyitä liitoja, joiden päätteeksi se osoittaa huonot laskeutujanlahjansa ja paiskautuu usein kömpelösti lehtien sekaan.^lähde? Tällaiset lentäen taitetut matkat ja terävien oksien seassa kiipeily jättävät väistämättä jälkensä hoatsinin pehmeään höyhenpukuun. Sulkasatojen välisenä aikana ne muuttuvat kovin rähjäisiksi linnuiksi, kunnes saavat jälleen uuden höyhenpeitteen.

Hoatsinin ravinto vaatii aikaa sulaakseen, ja lintu viettääkin suurimman osan ajastaan oksistossa lepäillen.^[8] Kupu täynnä linnun on kuitenkin hyvin vaikea istua suorassa oksallaan. Tämän ongelman ratkaisemiseksi hoatsinille on kehittynyt rintalastan alapäähän kumimainen antura, jonka varaan lintu nojautuu nukkuessaan. Rintalastan paksu nahka toimii tyynynä linnun ollessa makuuasennossa ja tukee muulloin raskasta ruuansulatusjärjestelmää.^[7] Hoatsin elää koko ikänsä hyvin verkkaista elämää, ja sen elinalue rajoittuu yleensä vain joihinkin satoihin metreihin.^[7]

Sosiaalisuus ja lisääntyminen

Aikuiset hoatsinit elävät parvissa, joihin kuuluu tavallisesti 10–50 yksilöä. Linnut viestivät keskenään voimakkain rääkäisyin. Parvet pysyvät koossa myös lisääntymisaikana, jolloin nämä erikoiset linnut paljastavat myös oudot lisääntymistapansa. 2–6 aikuista lintua, joiden joukossa on sekä koiraita että naaraita, rakentavat yhteisvoimin yksinkertaisen pesän 2–5 metrin korkeuteen veden pinnasta. Pesään munitaan 2–3 kellanruskeata munaa, joissa on ruskeita tai sinisiä täpliä. Aikuiset huolehtivat yhdessä munista ja myöhemmin kuoriutuvista poikasista. Koska jokivarsilla on niukasti ihanteellisia pesäpaikkoja, vain vanhat, asemansa vakiinnuttaneet lintuparit pääsevät pesimään. Nuoret linnut pysyttelevät vielä aikuistuttuaankin pesäpaikan lähistöllä ja auttavat vanhempiaan uusien jälkeläisten hoidossa.^[13]

Hoatsinin levinneisyysalue kattaa Amazonin sademetsäalueen Etelä-Amerikassa.

Hoatsinin poikaset ovat tummia ja untuvapeitteisiä kuten monien muidenkin lajien poikaset, mutta yksi olennainen seikka tekee niistä aivan erityisiä. Niiden siiventaipeissa on kaksi hyvin kehittynyttä koukkupäistä kynttä, joita ne käyttävät kiipeillessään oksistossa. Tätä ominaisuutta ei ole yhdelläkään muulla lintulajilla eikä edes aikuisella hoatsinilla, sillä linnun aikuistuessa nämä evoluution erikoisuudet katoavat.^[14] Tämä erikoinen piirre sai aikoinaan tutkijat niin hämilleen, että he päättelivät virheellisesti hoatsinin olevan jäänne muinaisten liskolintujen ajalta. Nykyisin kuitenkin tiedetään, että hoatsin kuuluu käkilintuihin ja poikasten kynnet ovat kehittyneet myöhemmän evoluution tuloksena. Kynnet helpottavat huomattavasti pienen linnun kiipeilyä, ja ne ovatkin sopeutuneet paremmin oksien seassa kiipeilyyn kuin kynnettömät ja kömpelöt vanhempansa.

Kaiken muun erikoisuuden ohella hoatsinit ruokkivat pieniä poikasiaan aivan erityisellä tavalla. Monet linnut oksentavat puoliksi sulaneen ruokansa suoraan poikasen suuhun, mutta pikkuhoatsin tunkeekin sitä vastoin oman päänsä syvälle emon ruokatorveen ja aina kupuun asti, mistä se kahmii suuhunsa jauhautunutta lehtimassaa. Poikanen saa ruokinnan yhteydessä vatsaansa myös emon ruuansulatuksen pieneliöitä, jotka muodostavat aikanaan poikaselle oman suolistobakteerikannan.^[7]

Nuorta hoatsinia uhkaavat monet vaarat sen asustaessa veden yläpuolelle rakennetussa pesässään. Vanhemmat eivät voi suojella jälkikasvuaan puissa eläviä käärmeitä ja muita petoja vastaan, joten poikasen on kyettävä itse suojelemaan itseään vaaran uhatessa. Sille onkin kehittynyt aivan erityinen hätästrategia, johon kuuluu olennaisena osana pesän sijainti veden päällä. Hoatsinin poikanen ei voi puolustautua petoja vastaan voimalla, mutta se on taitava pakenija.^[8] Vaaran havaittuaan poikanen ponkaisee pois pesästä ja heittäytyy uhkarohkean tuntuisesti suoraan alla virtaavaan veteen. Veteen päästyään poikanen sukeltaa yllättävän taitavasti turvallisen matkan päähän. Se ikään kuin lentää veden alla ja kauhoo vettä kehittymättömillä siivillään, minkä jälkeen se rantautuu pedon ulottumattomiin. Poikanen kuivattelee höyhenensä rannalla ja kipuaa sen jälkeen ylemmäs puuhun tai pensaaseen, kunnes löytää turvallisen paikan. Se ei yritä enää palata takaisin pesään vaan odottaa, että vanhemmat löytävät sen ja jatkavat ruokkimista uudessa piilopaikassa. Pelastautuminen pedon kynsistä ei kuitenkaan aina säästä poikasen henkeä. Varsinkin pieni poikanen saattaa nääntyä nälkään ennen kuin aikuiset löytävät sen.^lähde?

Hoatsinin poikaset lähtevät pesästä kolmen viikon ikäisinä.^[9]

Levinneisyys, elinympäristö ja kanta

Hoatsin elää Amazonian ja Orinocon altaan trooppisissa metsissä sekä Guyanan jokien varsilla Brasiliasta Ecuadoriin ja Venezuelan ja Kolumbian alueelta Boliviaan ja Peruun. Se elää tulvametsissä ja jokien varsilla, mistä löytyy turvallisia pesäpaikkoja poikasille. Hoatsinin asuttamat metsät ovat osa Etelä-Amerikan trooppista sademetsää, missä näille linnuille on tarjolla kylliksi ravintoa ympäri vuoden. Kanta on vahvin Amazonin ja Orinocon vesistöjen alueella. Hoatsinien tarkkaa lukumäärää on mahdotonta tietää, mutta lintu on ilmeisesti varsin yleinen, joskin sen, kuten muidenkin sademetsän eläinten elinalue supistuu sademetsien hakkuiden myötä.^[1]

Hoatsin lähdössä lentoon.

Paikalliset asukkaat metsästävät hoatsinia ja tekevät sen sulista viuhkoja, ja käyttävät lihaa syötteinä, sekä keräävät sen munia.^[8]

Ikuinen kiistakapula?

Hoatsin on erikoisen ulkonäkönsä ja ainutlaatuisten elintapojensa vuoksi ollut aina suuri kysymysmerkki tutkijoille. Statius Müller luokitteli linnun ensimmäistä kertaa vuonna 1776, jolloin se sai tieteellisen nimensä.^[2] Vuodesta 1837 lähtien se on luokiteltu kuuluvaksi ainakin kahdeksaan eri lintulahkoon, eikä täyttä varmuutta ole saavutettu vieläkään.^[15] Hoatsinia on pidetty muinaisten liskolintujen jäänteenä, mutta se on luokiteltu kuuluvaksi myös lukuisiin vielä nykyäänkin eläviin linturyhmiin. Sitä on pidetty muun muassa kurkena, papukaijana, kalkkunana, kyyhkynä, kanalintuna ja käkilintuna.^[16]

Lähteet

• Perrins, Christopher M.; Lokki, Juhani; Jännes, Hannu; Nikander, Pekka J.: Otavan lintutieto – Maailman linnut. Helsinki: Otava, 1992. ISBN 951-1-12001-8.
• Tieteen Kuvalehti 13/1999

Viitteet

Le hoazin huppé ou hoazin (Opisthocomus hoazin), aussi appelé hoatzin ou sassa (en créole guyanais), est une espèce d’oiseaux tropicaux que l’on rencontre en Amérique du Sud, dans les marais des bassins de l’Amazone et de l’Orénoque. C'est la seule espèce de la famille des Opisthocomidae et de l'ordre des Opisthocomiformes, ce qui en fait une espèce extrêmement originale à de nombreux égards.

Description

C'est un grand oiseau (62 à 70 cm de longueur) arboricole et grégaire. Sa queue est longue et ses ailes sont larges. Il possède un long cou et une petite tête. Celle-ci porte une huppe hérissée. Ses yeux rouges contrastent avec sa face bleue, dépourvue de plumes. C’est un piètre voilier.

C’est une espèce bruyante, qui émet toute une variété de cris rauques, dont un a été comparé à la respiration asthmatique d’un fumeur.

• 
• 
• 
• 
• Hoazin s'apprêtant à voler.

Biologie

L'hoazin huppé est phyllophage grâce à son jabot particulier.

Le hoazin huppé consomme les feuilles et fruits des plantes qui croissent dans les marais où nombreuses particularités de cette espèce est qu’elle possède un système digestif unique parmi les oiseaux. Les hoazins ont recours à une fermentation bactérienne dans la première partie de l’intestin, afin de réduire en morceaux les matières végétales qu’ils consomment, à la manière du bétail et des autres ruminants. Afin de pouvoir digérer la cellulose des feuilles, l’hoazin a développé un jabot particulier qui fait un tiers de son poids^[1] et qui fonctionne à la manière du rumen des ruminants, c'est pourquoi on surnomme parfois l’hoazin « la vache volante^[2] ». Ce jabot et l'œsophage de l'oiseau hébergent des bactéries qui dégradent la cellulose en acides gras volatils assimilables par l'intestin grêle. La présence de ces bactéries engendre une odeur parfois repoussante, ce qui vaut à l'animal le surnom d'« oiseau puant ^[3]». L’hoazin est ainsi le seul animal à sang chaud qui ne soit pas un mammifère présentant un tel système de digestion de la cellulose.

Les hoazins sont grégaires et nichent en petites colonies. Ils pondent deux ou trois œufs dans un nid de brindilles placé dans un arbre qui surplombe l’eau.

Position taxinomique

Seule espèce de son ordre, l'hoazin est un oiseau qui ne ressemble à aucun autre, et il représente sans doute le groupe actuel le plus éloigné des autres. D'après un fossile découvert en Colombie daté du Miocène, il est considéré comme l'oiseau moderne le plus ancien encore existant : plus de 18 millions d'années^[4].

On a beaucoup discuté de sa position taxonomique, c’est-à-dire sa parenté avec les autres espèces d’oiseaux. On a créé une famille qui lui est propre, les Opisthocomidae. Sibley le considérait proche des coucous, mais cela est remis en question du fait que les coucous ont un pied zygodactyle (2 doigts dirigés vers l’avant, 2 vers l’arrière), alors que le Hoazin, d’une manière plus traditionnelle, a trois doigts vers l’avant et un vers l’arrière.

Il n'existe pas d'espèce qui lui soit proche, et donc ceux qui le placent dans un ordre créé rien que pour lui, Opisthocomiformes, expriment cette incertitude encore plus avant. Il a été auparavant placé dans les ordres des Cuculiformes, des Galliformes, et des Coliiformes.

Un cas particulier : les griffes des juvéniles

Illustration de 1922 montrant un jeune hoazin escaladant une branche avec ses griffes alaires.

Le poussin, qui est nourri par régurgitation, présente lui aussi une curieuse particularité : il possède, cas unique chez les espèces d'oiseaux actuelles, une « main » munie de deux doigts griffus à chaque aile ; appelées griffes alaires, elles l’aident à s’agripper aux branches quand il grimpe parmi les arbres, après s’être volontairement laissé tomber du nid dans l'eau (méthode de défense). Au bout de quelques semaines, les griffes, désuètes, s'atrophient et disparaissent ; néanmoins, certains spécimens adultes ont été observés avec leurs griffes encore présentes^[5].

Ce trait particulier amène inévitablement à faire des comparaisons avec les fossiles d’Archéoptéryx. Le hoazin pourrait être, en somme, une sorte de "chaînon manquant" entre les oiseaux modernes et les dinosaures théropodes. Néanmoins, il possède des caractéristiques d'oiseaux modernes, et seules les « griffes » semblent être un caractère ancestral à part entière. Cela reste néanmoins une preuve supplémentaire que les oiseaux font bel et bien partis du clade des dinosaures théropodes.

Il existe deux théories sur l'apparition de ces griffes chez les petits : il s'agirait soit d'atavisme : il existerait donc un gène héréditaire donné commun à tous les oiseaux, normalement inactif, et qui a pour origine les dinosaures théropodes, et qui serait redevenu actif pour le hoazin, lui donnant un avantage de survie supplémentaire, ce qui démontrerait irréfutablement la parenté entre les oiseaux et les dinosaures ; soit, bien que cela soit considéré généralement comme moins probable, d'un cas particulier d'évolution parallèle : l’hoazin aurait évolué pour développer ces griffes, et ce caractère n'aurait pas de lien avec les dinosaures théropodes. Il se peut aussi que l'animal ait toujours eu cette particularité depuis que son ancêtre ait commencé à évoluer : il aurait acquis des caractéristiques des oiseaux en continuant d'avoir ses griffes à la différence des autres espèces.

Aussi, il n'est pas réellement le seul à posséder cette particularité, certaines espèces d'oiseaux, comme les jacanas, le Vanneau à éperons et le Vanneau téro ou encore les trois espèces de Kamichi (Kamichi cornu, Kamichi à collier et le Kamichi chavaria) possèdent un éperon griffu à l'endroit où devrait se trouver le « pouce » de l'animal. Il s'agit du premier doigt ayant fusionné avec l'os du bras des ailes et s'en servent notamment pour attaquer et se défendre. Des oiseaux « modernes » aujourd'hui disparus, les Phorusrhacidae (ou « Oiseaux terreurs »), possédaient, pour certaines espèces, des doigts griffus très développés aux ailes bien que leur utilité soit encore inconnue actuellement puisque ces oiseaux terrestres prédateurs utilisaient plutôt leur puissant bec pour tuer leur proie et qu'en comparaison, leurs ailes étaient généralement d'assez petite taille.

Radiographie

• Bruno David, « L'hoazin, un drôle de quadrupède », sur France Culture, 23 mars 2021.

Notes et références

O hoatzín^[2] (Opisthocomus hoazin), é unha especie de ave tropical que vive en pantanos, bosques húmidos e mangleirais da bacía do río Amazonas e do delta do río Orinoco, en América do Sur.

Coñécense varias especies fósiles, incluíndo unha de África,^[3] e outra de Europa.^[4]

Características

Moi precoz, o pito, coas gadoupas que ten, pode gabear polas ramas das árbores até que as ás lle permitan voar.

O hoatzín é do tamaño dun faisán, cunha lonxitude total de 65 cm, un longo pescozo e a cabeza pequena. A cara, sen plumas, é de cor azul; os ollos son de cor granate.
A cabeza está coroada por unha crista de plumas acabadas en punta e cor marela.
A cola é longa, de cor marrón pálida, acabada nunha punta ancha.
As partes superiores do corpo son escuras, cun bordo de cor marrón pálido nas coberteiras alaress, e raias no lombo e a caluga. As partes inferiores son brillantes, e os flancos son de cor castaña arrubiada (visíbeis só cando a ave abre as súas ás).^[5]

Unha das súas característica diferencial é a de posuír poutas en dous dos seus dedos das ás.

Bioloxía

Alimentación

O hoatzín é herbívoro: come follas e froitos. Ten un aparello dixestivo infrecuente nas aves, moi amplo, adpatado para a fermentación da materia vexetal, dunha maneira en certo modo análoga ao aparello dixestivo dos mamíferos ruminantes. Estas aves desprenden un mal olor, causado pola fermentación dos alimentos no seu parello dixestivo.^[6]

Costumes

O hoatzín é unha especie ruidosa, cunha variedade de chamadas roucas, incluíndo xemidos, grallos, asubíos e gruñidos. Estas chamadas a miúdo asócianse con movementos corporais, como a expansión das ás.^[5]

Taxonomía

É o único membro do xénero Opisthocomus,^[7] o que o converte na única especie existente da familia dos opistocómidos,^[8] e da orde dos opistocomiformes.^[9]

A posición taxonómica da familia foi moi debatida e aínda está lonxe de ser clara.^[5]

Etimoloxía

Xénero

No río Napo, Ecuador.

O nome do xénero, Opisthocomus, está formado pola unión dos elementos do latín científico Opistho- e -comus. O primeiro está tirado da raíz do adverbio do grego antigo ὂπισθεν ópisthen, 'detrás', 'cara a atrás'; e o segundo derviva do subatantivo do grego antigo κόμη kómē, 'pelo', 'cabeleira'. Literalmente: 'os de cabeleira cara a atrás', en referencia á súa gran crista de plumas.^[5]

Especie

O epiteto específico, hoazin, deriva do náhuatl huāctzin.^[10]

Descrición da especie, sistemática e evolución

A especie foi descrita orixinariamente en 1766 polo zoólogo alemán Statius Müller, co nome Phasianus hoazin.^[5]

Houbo moito debate sobre as relacións de hoatzín coas outras aves. Por mor das súas diferenzas foi situada na súa propia familia, a dos opistocómidos, e na súa propia orde, a dos opistocomiformes. En varias ocasións foi relacionado con outros taxa, como os tinamiformes, os galiformes, os rálidos, os otídidos (da orde dos gruiformes), os cariamiformes, gangas, columbiformes, musofáxidos, cuculiformes e coliiformes.^[11]

En 2015, unha investigación xenética indicou que o hoatzín é o último membro supervivinte dunha liña de aves que se desviou na súa propia dirección hai 64 millóns de anos, pouco despois do evento da extinción que acabou cos dinosauros.^[12]

Notas

Véxase tamén

Bibliografía

• Thomas, B. T. (1996): "Family Opisthocomidae (Hoatzins)". En: del Hoyo, Josep; Andrew, Jordi & Sargatal, Christie. Handbook of the Birds of the World. Volume 3, Hoatzins to Auks. Barcelona: Lynx Edicions. ISBN 84-87334-20-2, pp. 24–32.

Hoacin, ciganska kukmača ili smrdljivi gnjetao, latinski Opisthocomus hoazin, južnoamerička je ptica porodice Opisthocomidae, reda Opisthocomiformes, ranije svrstavana u red kukavica. Ime hoacin dolazi od nahuatlanskog hoactzin.

Prvi put je hoacina 1776. godine opisao njemački zoolog Statius Müller.

Opis

Hoacin doseže dužinu od 65 centimetara.

Kako su njegovi srodnički odnosi s drugim pticama potpuno nerazjašnjeni, ova se vrsta najčešće svrstava u zaseban red sa samo jednom porodicom i tom jednom vrstom (monotipična vrsta). Takav status vrsta ima radi nekih osobitosti po kojima se razlikuje od svih drugih ptica: probavni sustav mu je sličan sustavu preživača, a mlade ptice imaju na završetcima palca i kažiprsta kandžice.

Prehrana, razmnožavanje i rasprostranjenost

Hrani se većinom lišćem biljke Araceae (a ostatak prehrane čini mu voće i cvijeće), zbog čega mu meso ima veoma neugodan zadah, pa su ga prozvali i smrdljivi gnjetao. Jedna studija u Venezueli pokazala je da se prehrana hoacina sastoji od 82% lišća Araceae, 10% cvijeća i 8% voća.^[1]

Hoacini se razmnožavaju u kišnoj sezoni, a gnijezde se u maloj koloni. U gnijezdo koje se nalazi na stablu ženka polaže dva ili tri jaja.

Živi u područjima Amazonasa i rijeke Orinoco. Stanište ove vrste su nizinske tropske kišne šume do najviše 500 m/Nm.

Galerija

• Hoacin u letu

• Hoacin na stablu

Izvori

Hoatzin (Opisthocomus hoazin) adalah burung yang sebagian berasal yang tergolong famili Opisthocomidae, lainnya famili dari ordo Cuculiformes. Dahulu, hewan ini dimasukkan dalam ordo Galliformes, dan sekarang masuk ke ordo yang terpisah, Opisthocomiformes. Keluarga burung ini yang sebenarnya tak diketahui dengan pasti. Hoatzin berasal dari Lembah Amazon dan sering ditemukan di pohon. Hoatzin biasa berwarna cokelat/hitam menyerupai Cracidae. Hoatzin muda memiliki cakar di sayapnya, yang dengan organ itu ia bisa memanjat. Cakar itu tak menandakan kedekatan kekeluargaan dengan Archaeopteryx atau bentuk cakar yang lebih tua: kembali ke keadaan lama. Dengan ini hoatzin menjadi contoh bagi macam binatang yang mematahkan Hukum Dollo. Hoatzin lebih mirip ayam daripada sejenis burung kukuk yang merupakan kerabatnya.

Ciri khas

Hoatzin memiliki kepala kecil dengan wajah biru terang, mata merah, dan bagian atas kepala dihiasi jambul berwarna coklat. Panjang tubuh Hoazin dewasa dapat mencapai 60 cm (24 inch).Hoatzin hidup berkelompok dan suka ditemukan bertengger di atas cabang pohon di tepi rawa atau sungai.Hoatzin juga dijadikan sebagai burung nasional^[1]. Hoatzin juga dapat ditemukan disekitar hutan rawa rawa hutan hujan Amazon dan Delta Orinoco Amerika Selatan.Burung ini memiliki leher panjang dengan kepala yang sangat kecil. Julukan mereka adalah "stinkbird^[2]." Karena cakarnya lemah, maka dia menggunakan ekor panjangnya sebagai penyangga dan dan membantu keseimbangan di dahan pohon^[3].

Makanan

Makanan hoatzin dewasa adalah daun, bunga, dan kuncup mangrove. Dengan paruhnya yang pendek, hoatzin dengan mudah bisa memetik daun dari pohon mangrove^[3].

Referensi

L'hoatzin (Opisthocomus hoazin Muller, 1776), noto anche come uccello rettile, uccello puzzola, uccello fetente, o fagiano di Canje, è una specie di uccello tropicale diffuso nelle paludi, nelle foreste ripariane e nelle mangrovie dei bacini dell'Amazzonia e dell'Orinoco, in Sud America. È un uccello molto particolare ed una delle sue caratteristiche più inusuali è quella di presentare due artigli sulle dita delle ali dei pulcini, che vengono persi crescendo.

È l'unico membro del genere Opisthocomus (che in greco antico significa "capelli lunghi all'indietro", in riferimento alla sua grande cresta piumata).^[2] A sua volta, Opisthocomus è l'unico genere esistente della famiglia Opisthocomidae. La posizione tassonomica di questa famiglia è molto dibattuta dagli ornitologi ed è ancora tutt'altro che chiara.

Descrizione

Hoatzin al Lago Sandoval, Perù

L'hoatzin è un uccello delle dimensioni di un fagiano, con una lunghezza totale di 65 centimetri (26 pollici). Ha un collo lungo e una testa piccola, con la faccia nuda e di colore blu, e grandi occhi marroni-rossi, mentre la testa è sormontata da una grande cresta costituita da piume lunghe, appuntita e ruvide. La lunga coda fuligginosa ha una punta larga ed è color camoscio. La parte dorsale delle ali è color cuoio scuro, con bordi marroni fuligginosi sulle penne copritrici delle ali e color cuoio striato sul dorso e sulla nuca. Le parti inferiori sono lucide, mentre il crissum (le penne copritrici del sottocoda che circondano la cloaca), le primarie, le copritrici ed i fianchi sono color castagno rossiccio, ma ciò è principalmente visibile quando l'animale apre le ali. L'hoazin è un uccello erbivoro, che si nutre di foglie e frutti. Una delle sue caratteristiche più inusuali è il suo insolito apparato digerente che nella parte anteriore dell'esofago dispone di un grosso gozzo, mentre nella parte posteriore di due rigonfiamenti ricoperti da un sottile strato corneo, utilizzati per la fermentazione di sostanze vegetali, in un modo sostanzialmente analogo al sistema digestivo dei mammiferi ruminanti. Difatti, il nome alternativo di "uccello fetente" deriva dal cattivo odore dell'uccello, che è causato dalla fermentazione del cibo nel suo sistema digestivo.^[3]

L'hoatzin è una specie rumorosa, in grado di emettere una gran varietà di richiami rauchi, tra cui gemiti, gracidi, sibili e grugniti.^[2] Questi richiami sono spesso associati ai movimenti del corpo, come l'apertura delle ali.

Distribuzione e habitat

L'hoatzin è diffuso in un ampio areale sudamericano lungo i bacini del Rio delle Amazzoni e del fiume Orinoco. Prediligendo habitat fitti, che comprendono le paludi, mangrovie e foreste ripariane dalla fitta vegetazione.

Tassonomia

Un gruppo in Brasile

L'hoatzin fu originariamente descritto nel 1776 dallo zoologo tedesco Statius Müller. Si è discusso molto sulle relazioni tassonomiche dell'hoazin con altri uccelli. A causa delle sue particolarità, gli è stata attribuita una propria famiglia, gli Opisthocomidae, e un proprio sottordine, gli Opisthocomi. In passato, venne avvicinato a molti altri taxa come tinamou, galliformi, rallidi, otarde, seriema, grandule, colombi, turachi, cuculiformi e uccelli topo.^[2] Uno studio sul sequenziamento dell'intero genoma pubblicato nel 2012 colloca l'hoatzin come il sister taxon di un clade composto da Gruiformes (gru) e Charadriiformes (uccelli marittimi).^[4]

Nel 2015, una ricerca genetica^[5] ha indicato che l'hoazin è l'ultimo membro sopravvissuto di una linea di uccelli che si è ramificata fino ad esso 64 milioni di anni fa, poco dopo l'evento di estinzione di massa che fece sparire i dinosauri non-aviari.^[6]

Storia della classificazione

Un gruppo in Perù

La collocazione storica dell'hoatzin come galliforme si basa principalmente sulla fenetica e sulla morfologia esterna dell'animale, che somiglia superficialmente ai galliformi terricoli. Tuttavia, questa metodologia di classificazione è considerata inaffidabile e generalmente respinta. Nel 1990, Sibley e Ahlquist classificarono l'hoatzin come un possibile cuculo basale basandosi sull'ibridazione DNA-DNA.^[7] Tuttavia, i cuculi hanno piedi zigodattili (due dita in avanti e due indietro), e i turachi sono semi-zigodattili, mentre l'hoazin ha il più tipico piede anisodattilo con tre dita in avanti e un dito opponibile all'indietro. Avise et al., nel 1994, scoprirono che i dati sulla sequenza del citocromo b del mtDNA concordavano con il precedente studio di Sibley e Ahlquist. Successivamente, Hughes e Baker, nel 1999, proclamarono di aver "risolto" le relazioni tassonomiche dell'hoazin, avvicinandolo ai turachi, sulla base della loro analisi di 6 serie di mtDNA e una delle sequenze di nDNA.^[8][9]

Usando sequenze di DNA mitocondriale e nucleare di maggiore lunghezza, Sorenson et al., nel 2003, notarono che tutti e tre i precedenti studi sul DNA erano apparentemente fallaci a causa di errori nella metodologia, delle piccole dimensioni dei campione ed errori di sequenziamento; con il loro studio Sorenson et al. smantellò l'ipotesi che l'hoazin fosse imparentato con cuculi o turachi. Tuttavia, lo studio non riuscì a determinare in modo affidabile i parenti viventi più stretti dell'hoazin. Anche se tendeva a raggrupparsi con le colombe, questa classificazione non era affatto ben supportata, con poco più del 10% di probabilità nella migliore delle ipotesi.^[10]

Fain e Houde, nel 2004, proposero una dicotomia dei Neoaves (neognati esclusi i galliformi) basata sulle sequenze di β-fibrinogeno introne 7 (FGB-int7). Nella loro filogenesi, l'hoazin era un membro basale dei Metaves, un clade proposte che includerebbe molte altre famiglie di uccelli storicamente problematiche, come fenicotteri, svassi, fetonti, grandule e mesiti. Sebbene anche le colombe fossero raggruppate all'interno di "Metavi", non vi era alcune stretta relazione tra queste e gli hoazin.^[11] Mentre nell'altro principale lignaggio neoaviano proposto, i Coronaves, i taxon in esso racchiusi concordava ampiamente nella sua filogenesi interna, le interrelazioni all'interno di "Metavi" non erano risolvibili.^{[note 1]} I presunti raggruppamenti metavi, come fenicotteri e caprimulgidi, o fetonti e colibrì, sembravano non avere una base fattuale oltre ad essere raggruppamenti artificiali sulla base di omoplasie molecolari o mancanza di caratteri informativi all'interno del gruppo, come inizialmente suggerito da Fain e Houde. Sembra più probabile che i taxa inclusi in Metaves da Fain e Houde contengano alcuni clade validi, come i Caprimulgiformes, Mirandornithes e gli Apodiformes. Considerando che alcuni "strani Gruiformes", che potrebbero essere i parenti viventi più stretti l'uno dell'altro, costituiscono la maggior parte dei rimanenti Metaves, le colombe, gli hoazin e le sandgrouse rimarrebbero come "Metaves di incerta sedis"(Metaves con posizionamento incerto). Questo sembrerebbe suggerire che l'hoazin è, almeno, più strettamente correlato alle colombe rispetto a molte delle altre presunte famiglie di Coronaves precedentemente suggerite. Successivi studi multigenici di Ericson et al. (2006) e di Hackett et al. (2008) hanno corroborato i cladi Metaves, dipendenti dall'inclusione di uno e due geni rispettivamente. Tuttavia, questi studi non recuperato hoazin come membro di Metaves.

Più recentemente, Houde ha intrapreso il sequenziamento dell'intero genoma dell'hoazin.^[12] Nel 2011, è stato riferito che più di 1,4 miliardi di paia di basi di DNA di hoazin siano state sequenziate, più o meno pari al suo intero genoma aploide, ma che solo il 2,4% circa del suo genoma sia stato assemblato. Il completamento di questo progetto sarebbe accolto favorevolmente per più ragioni che per la risoluzione della classificaione dell'hoatzin. Al di fuori della diversa classe Aves, sono stati sequenziati i genomi di non più di 4 specie di uccelli, inclusi uccelli acquatici e uccelli canori. Inoltre, molto potrebbe essere appreso coordinando questi sforzi con quello dell'analisi metagenomica della microflora batterica del gozzo degli hoazin.^[13]

Evoluzione

I pulicini di hoatzin appena nati presentano degli artigli sul pollice e sull'indice che consentono loro di arrampicarsi abilmente sui rami degli alberi fino a quando le loro ali sono abbastanza forti da consentirgli un volo prolungato.^[14] Questi artigli scompaiono quando l'uccello raggiunge l'età adulta.

Nonostante la confusa storia tassonomica dell'hoatzin, si ha, almeno, un reperto fossile di un suo stretto parente: l'esemplare fossile UCMP 42823, composto dalla parte posteriore di un cranio.^[15] L'esemplare risale al Miocene^{[note 2]}, ed è stato rinvenuto nell'alta valle del fiume Magdalena, in Colombia, facente parte della ben nota fauna di La Venta.^[2] Questo esemplare rappresenta un proprio genere e specie, Hoazinoides, facente parte della stessa famiglia di hoatzin. Si differenzia notevolmente da quest'ultimo per il fatto che il cranio dell'hoatzin è caratteristico, essendo molto bombato, arrotondato e accorciato, e queste autapomorfie sono molto meno pronunciate in Hoazinoides. Miller discusse questi risultati alla luce della presunta affiliazione degli hoazin con i galliformi, che era l'ipotesi favorita a quel tempo, sebbene oggi sia stata respinta. Miler ammonì, tuttavia, "che Hoazinoides non stabilisce in alcun modo un punto di giunzione filetica con altri galliformi" per ovvie ragioni, come sappiamo oggi. Il genere Filholornis, dall'Eocene superiore-Oligocene inferiore (circa 34 milioni di anni fa) della Francia, venne considerato la "prova" di un legame tra gli hoazin ed i galliformi.^[2] Il fossile frammentario di Onychopteryx dall'Eocene dell'Argentina, è abbastanza completo, ma non meno dell'enigmatico Foro panarium, dell'Eocene inferiore-medio (circa 48 milioni di anni fa). Entrambi questi generi sono talvolta usati per sostenere un collegamento tra hoatzin e cuculiformi (compresi i turachi). Ma come dimostrato sopra, tutto ciò deve essere considerato come altamente speculativo, come il rapporto di hoatzin con i Cracidae proposto da Miller.

La più antica testimonianza fossile dell'ordine Opisthocomiformes è Protoazin parisiensis, dall'Eocene superiore (circa 34 milioni di anni fa) di Romainville, Francia. L'olotipo ed unico esemplare a noi noto è NMB PG.70, ed è costituito da un coracoide parziale, una scapola parziale ed una falange parziale del pedale. Secondo l'analisi filogenetica eseguita dagli autori, Namibiavis, sebbene sia vissuto dopo, è più basale di Protoazin. Sembra che in passato gli opistocomiformi fossero molto più diffusi, e la loro attuale distribuzione in Sud America non sarebbe che una reliquia del loro precedente areale. Dal Miocene inferiore al medio, erano probabilmente già estinti in Europa, poiché le formazioni risalenti a questo periodo e che rappresentano ambienti paleo-fluviali o lacustri, in cui oggi prospera l'hoatzin, mostrano una grande biodiversità di uccelli tropicali, ma tra questi non è presente alcun opistocomiforme. Una possibile spiegazione per spiegare l'estinzione di Protoazin tra l'Eocene superiore ed il Miocene inferiore in Europa, e di Namibiavis dopo il Miocene medio dell'Africa subsahariana è l'arrivo di carnivori arboricoli sul continente, la cui predazione potrebbe avere avuto un effetto devastante sugli opistocomiformi locali, specie se questi uccelli fossero stati volatori scarsi e avessero strategie di nidificazione altrettanto vulnerabili come gli hoazin odierni. Felidi e viverridi arrivarono per la prima volta in Europa dall'Asia dopo la chiusura del Mare di Turgai, segnando il confine tra l'Eocene e l'Oligocene. Nessuno di questi predatori e, in generale, nessun predatore placentato era presente in Sud America prima del grande interscambio faunistico americano, circa 3 milioni di anni fa, il che potrebbe spiegare la sopravvivenza dell'hoazin in Sud America.^[16] Oltre ad essere la prima testimonianza fossile di un opistocomiforme, Protoazin è stato anche il primo opistocomiforme estinto ritrovato (1912), sebbene il suo esemplare tipo venne dimenticato per più di un secolo, venendo descritto solo nel 2014.

Hoazinavis è un genere estinto di opistocomiforme primitivo dai depositi dell'Oligocene superiore e del Miocene inferiore (circa 24-22 milioni di anni fa) del Brasile. I suoi resti sono stati ritrovati nel 2008, nella Formazione Tremembé di San Paolo, Brasile. Venne nominato per la prima volta da Gerald Mayr, Herculano Alvarenga e Cécile Mourer-Chauviré nel 2011, e la specie tipo è Hoazinavis lacustris.^[17]

Namibiavis è un altro genere estinto di opistocomoforme primitivo rinvenuti in depositi risalenti al Miocene medio-superiore (circa 16 milioni di anni fa), in Namibia. Venne descritto per la prima volta da Cécile Mourer-Chauviré nel 2003, e la specie tipo è Namibiavis senutae.^[17]

Biologia

Dieta

In volo, in Bolivia

Gli hoazin si raggruppano in piccole colonie di 20-30 individui, sugli alberi e sugli arbusti tipici delle foreste sud-americane e degli habitat palustri e fluviali, molto spesso arrampicandosi goffamente su di essi. Sono uccelli folivori, nutrendosi di foglie (e in misura minore frutti e fiori) delle piante che crescono negli habitat paludosi e fluviali in cui vive, arrampicandosi goffamente sui rami. L'hoazin usa una protuberanza coriacea sul fondo del gozzo per bilanciarsi sui rami. Un tempo si pensava che la specie si nutrisse solo di foglie di arumi e mangrovie, ma ora si sa che la specie consuma le foglie di più di cinquanta specie diverse. Uno studio intrapreso in Venezuela ha scoperto che la dieta dell'hoatzin consiste per 82% di foglie, per 10% di fiori e per 8% di frutta.^[2] Qualsiasi consumo di insetti o altro materiale animale è puramente accidentale.^[18]

Una delle tante peculiarità di questa specie è che possiede un sistema digerente unico tra gli uccelli. Gli hoazin usano la fermentazione batterica nella parte anteriore dell'intestino per abbattere il materiale vegetale che consumano, proprio come fanno i bovini e altri mammiferi ruminanti. A differenza dei ruminanti, tuttavia, che possiedono il rumine (uno stomaco specializzato per la fermentazione batterica), l'hoatzin ha un gozzo insolitamente grande, piegato in due camere, e un grande esofago inferiore multi-camera. La camera dello stomaco ed il ventriglio sono molto più piccoli che negli altri uccelli. Il gozzo dell'hoatzin è così grande che ha portato allo spostamento dei muscoli del volo e della chiglia dello sterno, a discapito delle loro capacità di volo. A causa dei composti aromatici nelle foglie che consumano e della fermentazione batterica,^[19][20] questo uccello ha un odore sgradevole, simile al letame, e per questo è cacciato dagli esseri umani come fonte di cibo solo nei momenti di disperato bisogno.

Riproduzione

Un gruppo in Perù

Gli hoatzin si riproducono stagionalmente, durante la stagione delle piogge, il cui momento esatto varia in tutto il suo areale.^[2] Sono uccelli gregari e nidificano in piccole colonie, deponendo due o tre uova in un nido su un albero sospeso sull'acqua nelle foreste allagate stagionalmente. I pulcini, nutriti con cibo fermentato rigurgitato, presentano un'altra strana caratteristica; hanno due artigli su ogni ala. Immediatamente dopo la schiusa, possono usare questi artigli e le zampe sovradimensionate per arrampicarsi intorno ai rami degli alberi senza cadere in acqua. Quando predatori, come la poiana nera maggiore, attaccano una colonia nidificante, gli adulti volano rumorosamente intorno ai nidi, cercando di distogliere l'attenzione del predatore, mentre i pulcini si allontanano dal nido e si nascondono tra i cespugli. Se vengono scoperti, tuttavia, si lanciano in acqua e nuotano sotto la superficie per fuggire, per poi usare le loro ali artigliate per risalire verso la sicurezza del nido. Ciò ha inevitabilmente portato a confronti con l'avialae Archaeopteryx, ma la caratteristica è piuttosto un autapomorfia, probabilmente causata da un atavismo verso gli artigli dei teropodi, la cui genetica dello sviluppo ("blueprint") è, presumibilmente, ancora viva nel genoma aviario. Siccome Archaeopteryx aveva tre artigli funzionali su ciascuna ala, alcuni sistematici precedenti ipotizzarono che l'hoatzin potesse essere un diretto discendente di Archaeopteryx. Tuttavia, i moderni ricercatori ipotizzano che gli artigli di giovani hoatzin siano di origine più recente e potrebbero essere un adattamento secondario alla sua frequente necessità di lasciare il nido e arrampicarsi su fitti rampicanti e alberi ben prima che possa volare.^[2]

Conservazione

Un esemplare in Venezuela

L'esatta consistenza numerica della specie non è stata stimata ma è ritenuto un uccello comune, con un areale geografico di 6.500.000 km². La specie, in base ai criteri della IUCN Red List, è stata giudicata a basso rischio (Least Concern).^[1]

Nonostante l'aspetto variopinto, la curiosa morfologia, e la scarsa prestanza nel volo, l'hoatzin non è considerato in pericolo. Al contrario, la sua sopravvivenza sembra essere più sicura di quella di molti altri uccelli endemici nel suo areale.^[21] In Brasile, le popolazioni indigene a volte raccolgono le sue uova come cibo e gli adulti vengono occasionalmente cacciati, ma ciò è raro, poiché si dice che la sua carne abbia un cattivo gusto.^[2] Sebbene i suoi habitat preferiti, le mangrovie e le foreste fluviali, stiano scomparendo rapidamente in alcune regioni, è meno minacciato della foresta pluviale amazzonica stessa, che è un obiettivo primario per la deforestazione. L'hoatzin rimane quindi abbastanza comune in gran parte del suo areale. L'hoatzin è l'uccello nazionale della Guyana.^[22]

Note

Annotazioni

Bibliografia

• Avise, J.C., W.S. Nelson, and C.G. Sibley. Why one kilobase sequences from mitochondrial DNA fail to solve the hoatzin phylogenetic enigma Molecular Phylogenetics and Evolution 1994; 3: 175-184.
• Fain, M.G., and P. Houde. Parallel radiations in the primary clades of birds. Evolution 2004; 58: 2558-2573.
• Hughes, J.M., and A.J. Baker.Phylogenetic relationships of the enigmatic hoatzin (Opisthocomus haozin) resolved using mitochondrial and nuclear gene sequences. Molecular Biology and Evolution 1999; 16: 1300-1307.
• Sibely, C.G., and J.E. Ahlquist. Phylogeny and Classification of Birds. Yale University Press, 1990.
• Sorenson, Michael D., E. Oneal, J. Garcia-Moreno, and D. P. Mindell. More Taxa, More Characters: The Hoatzin Problem is Still Unresolved. Molecular Biology and Evolution 2003; 20: 1484-1499.

Hoacinas (lot. Opisthocomus hoazin) – gegutinių paukščių (Cuculiformes) rūšis, vienintelė – hoacininių (Opisthocomidae) šeimoje. Gyvena Amazonės baseino tropiniuose miškuose.

Tai varnos didumo, ilgomis uodegos plunksnomis paukštis. Minta šiurkščiais medžių lapais. Juos pertrina labai išsivysčiusiame raumeningame gūžyje, kuris užima beveik trečdalį kūno. Skraido menkai. Jauniklių sparnuose yra po du gerai išsivysčiusius nagus. Jais kabinasi karstydamiesi tarp medžių šakelių virš vandens. Gresiant pavojui jie neria į vandenį.

Krauna gana grėmėzdiškus lizdus, į kuriuos padeda 2-3 baltus, tamsiais taškais kiaušinius.

Hoacinai turi savotišką puvenų kvapą, dėl to kai kurios tautos juos vadina „dvokapaukščiais“.

Vikiteka

De hoatzin (Opisthocomus hoazin) of, in Suriname, stinkvogel is een vogel die de enige soort is uit de familie Opisthocomidae, één van de families van de orde koekoeksvogels. Vroeger werd hij tot de hoendervogels gerekend, en nu vaak tot een aparte orde, Opisthocomiformes. De precieze verwantschap is zeer omstreden.

Kenmerken

Hij is bruin/zwart van kleur en lijkt wat op een hokko. De jonge vogels hebben klauwtjes aan hun vleugels, waarmee ze beter in bomen kunnen klimmen. De klauwen duiden echter niet op een nauwe verwantschap met Archaeopteryx of andere oude vormen met klauwen: ze zijn een terugkeer naar de oude toestand. De hoatzin is hiermee een voorbeeld van een diersoort die de wet van Dollo ontkracht.

Leefwijze

In de vroege ochtend of tijdens de avondschemering zoekt de hoatzin naar eten tussen de bomen die dicht bij het water staan. Deze vogel hoeft nauwelijks te drinken omdat zeventig procent van zijn plantaardig voedsel uit water bestaat. Hij eet het liefst enorme aronskelken of mangroven, al lust hij de bladeren van wel vijftig planten. Om zijn voedsel te verteren zit er voor zijn maag een enorme krop vol met unieke bacteriën die de plantencellen afbreken en deze via gisting omzetten in suikers voor energie. De krop heeft een dikke, gespierde wand en een hoornachtige bekleding die als een mixer bewegen om het plantaardig voedsel af te breken.

Verspreiding en leefgebied

Hij komt voor in het Amazonebekken en is vaak in bomen te vinden.

Bedreiging

Veel van het leefgebied van de hoatzin gaat verloren als gevolg van de drooglegging van mangroven om land voor de mens vrij te maken. In sommige gebieden die geschikt zijn gemaakt voor de landbouw, heeft de vogel het niet overleefd. In Guyana kan de hoatzin zich echter handhaven. De vogel broedt niet in gevangenschap en pas zeer recent heeft een hoatzin het langer dan vijf jaar in gevangenschap uitgehouden.

Hoatzin (Opisthocomus hoazin), òg kalla sigøynarfugl, er ein mykje spesiell art av tropiske fuglar funne i sumpar, elvenær skog og i mangroveskog i nedslagsfeltet av Amazonaselva og Orinoco i Sør-Amerika. Dette er einaste medlemmen av slekta Opisthocomus (gammalgresk 'med langt hår bakover', refererer til den store fjørtoppen),^[1] som igjen er einaste slekta i familien Opisthocomidae. Den taksonomiske plasseringa av denne familien har vore sterkt omdiskutert, og er framleis langt frå klår. Hoatzinungane skil seg frå alle andre fugleungar ved at dei har klør på to av vengfingrane. Hoatzinen er planteetar, han et blad og frukt, og har eit uvanleg fordøyingssystem med eit forstørra kro som fungerer som ei vom. Han gjev òg ei gjødingsliknande lukt for å skremme bort potensielle predatorar.

Skildring

Hoatzin i Manu nasjonalpark, Madre de Dios-regionen, Peru

Foto: Bill Bouton

Arten har fasanstorleik, rundt 65 cm i lengd, med ein lang hals og eit lite hovud. Han er brunleg i farga, med bleikare undersida og har ein fjørlaust lysblått andlet med bordeaux-raude auge, og hovudet er toppa av ein høg, pigga, raudbrun fjørtopp. Den lange sotbrune halen har eit breitt gulbrunt band i enden. Oversida er mørk sotbrun med gulbrune kantar på dekkfjørene og gulbrunestriper på mantelfjør og nakke. Undersida er lysebrun, medan gump, handsvingfjør og kroppssidene har djup kastanjebrun farge, men dette er hovudsakleg synleg når han opnar vengene sine. Dette er ei støyande art, med ei rekkje hese ytringar som inkluderer stønn, kvekking, kvesing og grynt.^[1] Desse lyduttrykka fell ofte saman med kroppsrørsler som vengespreiing. Ytringane blir til brukte å halde i gang kontakten mellom individ i grupper, å åtvare mot truslar og inntrengjarar, og når ungar tiggar mat.

Åtferd

Hoatzin ved Sandoval-sjøen, like ved Puerto Maldonado, Peru

Foto: Flickr-brukar: Carine06

Hoatzinen lever i lågland, opptil ca. 200 moh., og beitar i tregreiner som typisk veks lågt over stilleståande vatn som kroksjøar eller over elvar med vatn som berre rører seg sakte. Dei kan kvile høgt i trea. Han klatrar klosset rundt blant greinene, og er ganske tam, sjølv om dei blir stressa av hyppig uro frå menneske. Han kan ofte akseptere menneske i nærleiken og lèt seg motvillig skremme. Utanfor hekkesesongen kan dei vere samla i grupper på 30 eller meir.^[2]

Føde

Hoatzinen et helst unge blad og knoppar,^[2] og i mindre grad frukt og blomar av plantane som veks i vått terreng ved elvar i leveområdet. Tidlegare trudde ein at arten berre kunne beite av blada på artar av myrkonglefamilien, Araceae, og av mangrovar, Avicennia, men Hoatzin er no kjent for å konsumere blada av over femti artar. Ein studie gjennomført i Venezuela fann at dietten åt fuglane var 82 % lauv, 10 % blomar og 8 % frukt.^[1]

Eit av dei mange særmerka for denne arten er at han har eit fordøyingssystem som er eineståande blant fuglar. Hoatzinane brukar bakteriell gjæring i den fremre delen av tarmen til å bryte ned vegetabilske materiale dei brukar, på liknande måte som storfe og andre drøvtyggarar. I motsetnad til drøvtyggarar, som har ein spesialisert mage for bakteriell gjæring, har Hoatzin funksjonen i kroet, ei utviding av matrøyret. Kroet hos Hoatzin er så stort at det fortrengjer flygemusklar og brystbeinkjølen, til en pris av redusert flygekapasitet. På grunn av aromatiske innhald i blada dei konsumerer og bakteriell gjæring, har fuglen ein ubehageleg, gjødingsliknande lukt og er berre jaktmål når predatorar har verkeleg trong for mat.

Formering

Hoatzinane er sesongrugarar, hekkar i regntida, som varierer over utbreiingsområdet.^[1] Fuglane er selskaplege og hekkar i små koloniar, legg 2-3 egg i eit reir i eit tre som hengjer over vatnet i sesongmessig oversumde skogar. Reirmaterialet er trepinnar. Ungane, som blir fora på oppstøytt, gjæra mat, har ein annan merkeleg funksjon, dei har to klør på kvar veng. Når dei blir forstyrra, lèt ungane seg sleppe ned i vatnet for å komme unna predatorar, deretter brukar dei vengene sine å klatre tilbake til tryggleiken ved reiret. Dette har uunngåeleg ført til samanlikningar med den fossile Archaeopteryx, men karakteristikken er snarare ein autapomorf eigenskap, og kan vere atavisme av dinosaurske fingerklør, ein utviklingsmessig genetikk som antakeleg framleis er tilstades i genomet åt fuglane.

Hoatzin og menneske

Arten er ikkje trua trass i at desse fuglane ofte sit opent og synlege med slåande farger og dei er dårlege flygarar. Faktisk syner arten større evne til overleving enn mange andre endemiske artar til utbreiingsområdet. Brasilianske urfolk samlar nokre gonger egga til mat, og dei vaksne fuglane kan vere jaktmål, men generelt er dette sjeldan, ein trur det er fordi kjøttet har dårleg smak.^[1] Sjølv om det føretrekte habitat, mangrove med omkringliggjande skog, forsvinn raskt i einskilde område, er habitatet mindre trua enn tørt skogsterreng, som er det primære målet for avskoging i regnskogen i Amazonas. Hoatzinen er difor ganske vanleg i store delar av utbreiingsområdet sitt.

Kjelder

Fotnotar

Bakgrunnsstoff

Wikimedia Commons har multimedia som gjeld: Hoatzin

• Fain, Matthew G. & Houde, Peter (2004): Parallel radiations in the primary clades of birds. Evolution 58(11): 2558–2573. PDF
• Hughes, Janice M. & Baker, Allan J. (1999): Phylogenetic relationships of the enigmatic hoatzin (Opisthocomus hoazin) resolved using mitochondrial and nuclear gene sequences. Molecular Biology and Evolution 16(9): 1300–1307. PDF
• Miller, Alden H. (1953): A fossil Hoatzin from the Miocene of Colombia. Auk 70(4): 484–495. PDF
• Sorenson, Michael D.; Oneal, Elen; García-Moreno, Jaime & Mindell, David P. (2003): More taxa, more characters: the Hoatzin problem is still unresolved. Molecular Biology and Evolution 20(9): 1484–1499. PDF Tilleggsmateriell

• Cornell Lab of Ornithology, Mystery Birds: Hoatzin Adults and Young. Lest 7. februar 2010.
• Hoatzin videoar, bilete og lydopptak hos Internet Bird Collection.

Hoatzin (Opisthocomus hoazin),^[1] også kjent som sigøynerhøne og stinkfugl, er en unik monotypisk fugl som lever i regnskogene i det nordlige Sør-Amerika. Avkommet får primitive, funksjonelle små klør (vingesporer) på vingene og kan klatre i trærne. Hoatzinen er dessuten eneste gjenlevende representant for verdens eldste linje av nålevende fugler, og derfor trolig dinosaurenes nærmeste levede slektning. Arten er nasjonalfugl for Guyana.

Taksonomi

Den nyklekte ungen har klør på vingene og klatrer meget godt

Hoatzinen har ingen kjente, nære slektninger. Den ble først beskrevet som en hønsefugl, på grunnlag av sitt generelle utseende. Det at ungene har klør på vingene og artens generelt primitive preg har fått noen til å tro at den kunne være en overlevende slektning av urfuglen (Archaeopteryx), men dette synet er i dag forlatt. De fleste nyere studier av arten har plassert den blant gjøkefuglene (Cuculiformes), men også dette har vært uklart. I dag er arten plassert i familien Opisthocomidae (hoatzinfamilien), som er eneste familie i ordenen Opisthocomiformes (hoatzinfugler).^[2]

Et omstendelig studium med genom, fra nærmere 200 arter, publisert i det renommerte vitenskapelige tidsskriftet Nature den 7. oktober 2015, hevder at slekten Opisthocomus er verdens eldste linje av fugler med nålevende arter. Den oppsto alt for 64 millioner år siden, og kan dermed forklare hoatzinens svært primitive morfologi og karakter. I denne studien blir Accipitriformes og noen andre familier og slekter (kalkunkondorer og andeskondor, sekretærfugl, fiskeørn, haukefugler og ugler) nevnt som hoatzinens nærmeste nålevende slektninger.^[3]

Beskrivelse

Hoatzinen kan fly og har brede vinger

Hoatzinen blir cirka 62–70 cm og veier typisk 695–900 g. Den kan minne om en hønsefugl. Oversiden av fjærdrakten er brun med hvite fjærbremmer og et hvitt tverrbånd ytterst på den ganske lange halen. Hodet har en fjærkam av lange, lysbrune fjær, som kan reises. Rundt de brunrøde øynene er det et stort, lyseblått, nakent hudfelt. Nebbet er kort og kraftig, og minner om nebbet hos noen hønsfugler. Brystet er gulhvitt, undersiden brun. Vingene er korte og brede. Beina er mørke og ganske kraftige. Hunnen ligner hannen, men fjærkammen hevdes å være kortere.^[2]

Ungene er dunkledte like fra klekkingen og brune, men har svært kraftige bein. Et særtrekk er at de har to funksjonelle klør på henholdsvis tommel og pekefinger. Klørne forsvinner når de blir eldre. Ungfuglene ligner de voksne.^[2]

Atferd

Hoatziner lever i kolonier

Hoatziner en trelevende standfugler som lever i kolonier, alltid nær vann. Fuglene klatrer i greinverket på trærne og lever av ulike blader. For å fordøye bladene har arten utviklet en stor kro. Dette er årsaken til at hoatzinene er ganske tunge og klumpete fugler, som sjeldent flyr og verken svømmer, går på bakken eller hopper. Om fuglene flyr er det aldri langt om gangen. Det er registrert at arten eter mer enn 50 sorter av planter, samt at dietten består av opp til 80 prosent løv.^[2]

Hekkesesongen er i regntiden (desember–juli). Reiret bygges nesten alltid over åpent vann, som regel 2,5–4 m over vannflaten. Hunnen legger 1-4 egg i et stort kvistreir. Inkubasjonstiden varer cirka 30–34 dager. Om ungene blir forstyrret, viser de en uvanlig atferd; de kryper straks ut av reiret, stuper ned i vannet og dykker. De kan holde seg under vann ganske lenge. Med de kraftige beina og klørne på vingene klatrer de meget godt og har få problemer med å komme seg opp i reiret igjen når faren er over. Ungene er flygedyktige etter cirka 60 dager, men mates av foreldrene til de blir omkring 90 dager gamle. Avkommet regnes som kjønnsmodent da de er omkring 2–3 år gamle.^[2]

Lyder

Hoatzinen lager en karakteristisk, hvesende «hizz»-lyd når de forsvarer avkommet, som kan høres på noe avstand. Kontaktkallene, som kan høres nesten konstant i koloniene, inkluderer et variert utvalg av «gruff»-grynt, høylytte «skvik» og «kvekk».^[2]

Menneskelige relasjoner

Fuglene kan ha (blant annet i Guyana) en illeluktende musk-lignende odør og har tradisjonelt fått være i fred for jakt fra indianerne, men i områder der andre folkegrupper har trengt inn i jungelen, har de ofte blitt skutt ut, da de er lite sky og lette å fange. Tilsvarende odør er ikke rapportert fra forskere i Venezuela, så lukten kan ha med dietten å gjøre.^[2]

Utbredelse og habitat

Hoatzinene er utbredt i Amazonas- og Orinocobekkenet, øst for Andes. Dette inkluderer Colombia, Venezuela og det sørlige Guyanas og sørover til Ecuador, Peru, det nordre og sentrale Brasil og Bolivia.^[2]

Arten trives i regnskogbeltet og kan lokalt være ganske vanlig. Fuglene holder seg oppe i trærne, der de stort sett klatrer rundt og hopper gra grein til grein.^[2]

Litteratur

• Josep del Hoyo and Nigel J. Collar et al. HBW and BirdLife International Illustrated Checklist of the Birds of the World. Lynx Edicions, 2014, ISBN 978-84-96553-94-1

Referanser

Eksterne lenker

• (en) Hoatsin i Encyclopedia of Life
• (en) Hoatsin i Global Biodiversity Information Facility
• (en) Hoatsin hos NCBI
• (en) Hoatsin hos ITIS
• (en) Kategori:Opisthocomus hoazin – bilder, video eller lyd på Wikimedia Commons
• (en) Opisthocomus hoazin – galleri av bilder, video eller lyd på Wikimedia Commons
• Opisthocomus hoazin – detaljert informasjon på Wikispecies