Eryngo

Eringio (Eryngium), ankaŭ nomata nobla kardo, estas kun ĉ. 230 specioj la plej speciriĉa genro el la familio de la Apiacoj (Apiaceae).

La plej konata specio en Eǔropo estas la Kampa eringio (Eryngium campestre). Ĝi estas uzata kiel afrodiziigaĵo .

Alpa eringio (Eryngium alpinum).

Priskribo

Ĉefe temas pri kardosimila planto kun malmolaj dornaj folioj. Kvankam ili estas ofte unujaraj herbaj plantoj. La kelkaj specioj de eringioj atingas alton de pluraj metroj. La plej oftaj specioj tamen nur kreskas 50 ĝis 100 cm.

Kelkaj specioj kreskas malgracie disbranĉite en ronda formo. La plantoj malfiksiĝas komplete post la maturiĝo kaj ili driviĝas per la vento kiel ĥameĥia planto. Per tio la semoj disiĝas vaste.

La genro estas tre formvaria. Nur malmultaj ecoj estas komunaj al ĉiu specio de la genro.

La petoloj de la unuopaj floroj estas relative mallongaj kaj formas el simplaj umbeloj kapitulformajn aǔ cilindrajn florarojn. Tiuj estas ĉirkaǔitaj de involukro el dornaj kaj malmolaj brakteoj. Ĉe multaj specioj la involukro estas blueca filmo. La floroj ofte estas blankecaj aǔ bluecaj. Kelkaj specioj kun florkoloro kiel ametista bluo estas kultivataj kiel ornamplanto.

Disvastiĝo

La genro hejmiĝas ĉie en la mezvarmaj ĝis varmaj regionoj de la mondo. La plej granda multeco de la specioj troviĝas en Meksiko, suda Brazilo kaj Argentino.

Mara eringio (Eryngium maritimum)

Specioj

En Eǔropa hejmiĝas ĉ. 26 specioj (elekto):

• Alpa eringio (Eryngium alpinum L.), hejmiĝas nur en la Alpoj en la Ĵuraso kaj en la iama Jugoslavio. Dubinda estas ĝia kresko en la Karpatoj.
• Ametista eringio (Eryngium amethystinum L.)
• Hispana eringio (Eryngium bourgatii GOUAN)
• Kampa eringio (Eryngium campestre L.)
• Eryngium dichotomum DESF.
• Eryngium dilatatum LAM., hejmiĝas en Hispanujo kaj Portugalujo.
• Eryngium foetidum L.
• Giganta eringio (Eryngium giganteum M. BIEB.)
• Mara eringio (Eryngium maritimum L.)
• Eryngium planum L.)
• Eryngium spinalba VILL., hejmiĝas en la sudokcidentaj Alpoj de Francujo kaj Italujo.
• Eryngium ternatum POIR., hejmiĝas sur Kreto.
• Eryngium variifolium COSS., hejmiĝas nur en Maroko.

Bildoj

• Alpa eringio (Eryngium alpinum)

• Ametista eringio (Eryngium amethystinum)

• Eryngium bourgatii

• Kampa eringio (Eryngium campestre)

• Giganta eringio (Eryngium giganteum)

• Eryngium planum

• Eryngium variifolium

Literaturo

• Werner Rothmaler (Begr.), Eckehart Jäger, Klaus Werner: Exkursionsflora von Deutschland Gefäßpflanzen: Grundband. 18. Auflage. Spektrum Akademischer Verlag, Heidelberg/Berlin 2002, ISBN 3-8274-1359-1, S. 343f.
• Arthur Oliver Chater: Eryngium L. In: [BibISBN|052106662X, paĝoj 320–324]
• She Menglan, Mark F. Watson: Eryngium. In: ISBN 1930723415 Paĝo 14, PDF-Datei, rete.
• Eugene Nasir: Flora of West Pakistan. 20. Umbelliferae. Stewart Herbarium, Gordon College (u. a.), Rawalpindi 1972, Eryngium rete.