I Bai o Baùti o Inseti (Insecta Lineo, 1758), i xé na clase de vivénti che ła partegne al grando phylum dei Artròpodi. Sta clase qua ła raprexénta el più grandò infrà i grupi de bestie che łe àbita ła Tera, infati ła contegne più de un miłion de spece, a ocio sinque parte su sie del intiero regno animal.
Se pénsa che i sia i primi che i ga cołonixà łe tere saltae fora dal'aqua.[1] in quanto fòsiłi de bai catai i vien dal Devonian. Łe difarénse de morfołogia, anatomia, biołogia e etołogia ła ga dà ai bai, da pì de 300 miłiuni de ani, un rólo de primo pian 'nte ła cołonixasion de ła Tera, in ogni anbiénte 'ntel qual ghe sia sostansa orgànica, co demostrasion de na vixìbiłe capasità de conpetision[1]. I bai, de conseguénsa, i xé organismi chei ga na streta rełasion co l'omo e łe sue atività sia per ben che per małe, fin a modifegarghe, pì o manco diretamente, l'economia, el magnar, łe abitùdene e ła sałute.
Ła vita dei bai in xènare ła scuminsia drénto a n'óvo. Ła łora crésita ła xé contegnùa 'nte un exoschèłetro e durante sta qua i poe crear na muta. Łe bestiołe xóvene łe poe verghe no stiłe de vita anca vèro difarénte da queo dei adulti e durante el sviłupo i poe crear un bigato per ła metamòrfoxi. I poe móvarse co ałe, ma anca a pie e ghe xé spece che łe nua.
De sòłito i bai i xé bestie che łe vive da sołe, co ciare ecesion come ave, brespe e formighe, che łe vive in cołonie grande e anca ben organixae.
Łe rełasion infrà ómeni e bai łe se difarensia da spece a spece. Ghe xé bai parasiti chei se taca a łe piante, spece quee coltivae, e ee manda in małora: l'omo el ga inparà a conbàtarle co sostanse chìmeghe come pesticidi. I bai i poe anca èsare doparai dal'omo a so vantajo: basta pensar al miełe de łe ave e i cavałieri da seda.
So Commons ghe xe dei file multimediałi so Bai
Wikispecies el ga informazioni su Bai
I Bai o Baùti o Inseti (Insecta Lineo, 1758), i xé na clase de vivénti che ła partegne al grando phylum dei Artròpodi. Sta clase qua ła raprexénta el più grandò infrà i grupi de bestie che łe àbita ła Tera, infati ła contegne più de un miłion de spece, a ocio sinque parte su sie del intiero regno animal.
Se pénsa che i sia i primi che i ga cołonixà łe tere saltae fora dal'aqua. in quanto fòsiłi de bai catai i vien dal Devonian. Łe difarénse de morfołogia, anatomia, biołogia e etołogia ła ga dà ai bai, da pì de 300 miłiuni de ani, un rólo de primo pian 'nte ła cołonixasion de ła Tera, in ogni anbiénte 'ntel qual ghe sia sostansa orgànica, co demostrasion de na vixìbiłe capasità de conpetision. I bai, de conseguénsa, i xé organismi chei ga na streta rełasion co l'omo e łe sue atività sia per ben che per małe, fin a modifegarghe, pì o manco diretamente, l'economia, el magnar, łe abitùdene e ła sałute.
Ła vita dei bai in xènare ła scuminsia drénto a n'óvo. Ła łora crésita ła xé contegnùa 'nte un exoschèłetro e durante sta qua i poe crear na muta. Łe bestiołe xóvene łe poe verghe no stiłe de vita anca vèro difarénte da queo dei adulti e durante el sviłupo i poe crear un bigato per ła metamòrfoxi. I poe móvarse co ałe, ma anca a pie e ghe xé spece che łe nua.
De sòłito i bai i xé bestie che łe vive da sołe, co ciare ecesion come ave, brespe e formighe, che łe vive in cołonie grande e anca ben organixae.
Łe rełasion infrà ómeni e bai łe se difarensia da spece a spece. Ghe xé bai parasiti chei se taca a łe piante, spece quee coltivae, e ee manda in małora: l'omo el ga inparà a conbàtarle co sostanse chìmeghe come pesticidi. I bai i poe anca èsare doparai dal'omo a so vantajo: basta pensar al miełe de łe ave e i cavałieri da seda.
