Vochysiaceae

Vochysiaceae – rodzina roślin z rzędu mirtowców zawierająca w zależności od ujęcia systematycznego 7–8 rodzajów obejmujących około 200 gatunków (z czego 100 reprezentuje rodzaj Vochysia, a 60 – Qualea^[3][1]. Należą tu przede wszystkim drzewa i krzewy rosnące w wilgotnych lasach równikowych i na sawannach. Większość rodzajów występuje na obszarze tropikalnej Ameryki Południowej i Ameryki Środkowej. W Afryce zachodniej stwierdzono dwa rodzaje tu zaliczane – Erismadelphus i Korupodendron^[3].

Morfologia

Pokrój

Drzewa średniej i dużej wielkości, rzadziej krzewy i rzadko liany^[3].

Liście

Naprzeciwległe lub okółkowe. Pojedyncze, często z parą szybko odpadających przylistków i czasem z miodnikami pozakwiatowymi^[3].

Kwiaty

Grzbieciste, obupłciowe, w różnej liczbie zebrane w groniaste kwiatostany. Składają się z pięciu, zrośniętych u nasady działek kielicha, które u wielu gatunków są okazałe. Płatków korony jest w poszczególnych rodzajach różna liczba – od 3, rzadko 5, do 1 lub 0. Płodny pręcik jest tylko jeden. Zalążnia w plemieniu Vochysieae jest górna i trójkomorowa, w plemieniu Erismeae – dolna i jednokomorowa^[3].

Owoce

Torebki^[3].

Systematyka

Pozycja i podział według systemu APG IV (2016)^[4]

W aktualizowanym systemie APG IV w ujęciu Petera Stevensa rodzina siostrzana dla mirtowatych (Myrtaceae) w obrębie rzędu mirtowców (Myrtales). Rząd należy do kladu różowych (rosids) i w jego obrębie jest kladem siostrzanym bodziszkowców^[1]. Dawniej (np. w systemie Cronquista z 1981) rodzina zaliczana była do rzędu krzyżownicowców (Polygales). W systemie Takhtajana (1997) uznana została za siostrzaną dla malpigiowatych (Malpighiaceae) i Trigoniaceae wraz z którymi tworzyła rząd Vochysiales. Pomimo odrębności w budowie kwiatów badania molekularne, analizy anatomiczne i morfologiczne wskazują na przynależność do mirtowców^[3].

mirtowce

Combretaceae – trudziczkowate

Onagraceae – wiesiołkowate

Lythraceae – krwawnicowate

Myrtaceae – mirtowate

Vochysiaceae

Melastomataceae – zaczerniowate

Crypteroniaceae

Alzateaceae

Penaeaceae

Podział rodziny^[5][1][3]

Relacje filogenetyczne w obrębie rodziny pozostają niejasne. Dowiedziono, że taksonem monofiletycznym jest plemię Erismieae obejmujące amerykański rodzaj Erisma i afrykańskie Erismadelphus oraz Korupodendron^[1].

Plemię Vochysieae

• rodzaj Callisthene Mart.
• rodzaj Qualea Aubl.
• rodzaj Ruizterania Marc.-Berti
• rodzaj Salvertia A.St.-Hil.
• rodzaj Vochysia Aubl.

Plemię Erismieae

• rodzaj Erisma Rudge
• rodzaj Erismadelphus Mildbr.
• rodzaj Korupodendron Litt & Cheek

Zastosowanie

Niektóre gatunki mają ograniczone (lokalne) znaczenie jako źródło drewna i znajdują zastosowanie lecznicze. Nasiona kilku gatunków z rodzaju Erisma wykorzystywane są jako pożywienie lub do wytłaczania olejów roślinnych, stosowanych m.in. do wyrobu świec i mydła^[3].

Przypisy