Multimedia w Wikimedia Commons Żmijakowate[2], wężorybowate[3][4] (Ophichthidae) – rodzina ryb, najliczniejsza w gatunki w rzędzie węgorzokształtnych (Anguilliformes). Nie mają znaczenia użytkowego.
Przybrzeżne wody morskie, słodkie i słonawe strefy tropikalnej i umiarkowanej. Zajmują różnorodne siedliska – od mulistych estuariów po rafy koralowe – oraz różne głębokości, od płytkich wód przybrzeżnych do 800 m p.p.m., a nawet głębiej. Większość spotykana jest jednak w wodach o głębokości mniejszej niż 200 m. Ryby z rodzaju Benthenchelys są typowo pelagiczne.
Ciało bardzo wydłużone, cienkie, często kontrastowo ubarwione. Niektóre gatunki mają ubarwienie podobne do węży morskich występujących na tym samym obszarze. Długa płetwa grzbietowa, u przedstawicieli podrodziny Ophichthinae brak płetwy ogonowej. Płetwy brzuszne małe lub nie występują. Przedstawiciele rodzajów Apterichtus, Cirricaecula i Ichthyapus nie mają żadnych płetw[5].
Żmijakowate wykorzystują ostro zakończony ogon do szybkiego zakopywania się w dnie. Niektóre gatunki uważano za pasożyty[6], ponieważ znajdowano je w jamie brzusznej większych drapieżników. Okazało się jednak, że próbując się wydostać ostrym ogonem przebijały ścianę żołądka napastnika.
Żmijakowate żywią się bezkręgowcami i małymi rybami. Aktywne w nocy, w ciągu dnia kryją się w dostępnych kryjówkach lub zagrzebują w piaszczystym lub mulistym dnie. Larwy typu leptocefal.
Rodzaje zaliczane do tej rodziny są zgrupowane w podrodzinach Myrophinae, Ophichthinae[7]:
Ahlia — Allips — Aplatophis — Aprognathodon — Apterichtus — Asarcenchelys — Bascanichthys — Benthenchelys — Brachysomophis — Caecula — Callechelys — Caralophia — Cirrhimuraena — Cirricaecula — Dalophis — Echelus — Echiophis — Ethadophis — Evips — Glenoglossa — Gordiichthys — Hemerorhinus — Herpetoichthys — Hyphalophis — Ichthyapus — Kertomichthys — Lamnostoma — Leiuranus — Leptenchelys — Letharchus — Lethogoleos — Leuropharus — Luthulenchelys — Malvoliophis — Mixomyrophis — Muraenichthys — Myrichthys — Myrophis — Mystriophis — Neenchelys — Ophichthus — Ophisurus — Paraletharchus — Phaenomonas — Phyllophichthus — Pisodonophis — Pseudomyrophis — Quassiremus — Rhinophichthus — Schismorhynchus — Schultzidia — Scolecenchelys — Scytalichthys — Skythrenchelys — Stictorhinus — Xestochilus — Xyrias — Yirrkala
Znany z eocenu rodzaj:
Żmijakowate, wężorybowate (Ophichthidae) – rodzina ryb, najliczniejsza w gatunki w rzędzie węgorzokształtnych (Anguilliformes). Nie mają znaczenia użytkowego.
