Мајоран

Persa

• Famiggia: Labiatae
• Spécie: Origanum majorana L.
• Scinónimu: Majorana hortensis Moench.
• Ätri nummi cumüni: maggiurann-a (it. maggiorana)

A persa (in zeneise), o pèrsega (in savuneise) a l'è inn-a cianta erbacea perénne originaria de l’Africa settentriunäle; in Európa e in Itallia a l'è diffüsa cumme cianta arumatica. In t'è zone frèide a l'è curtivä cumme annuäle.

Caratteristiche murfulógiche

Cianta perénne in t'é zóne desertiche de origine, a presénta füsti drîti o ascendenti, erti scinn-a 60 citti. E föggie sun uppóste, övo-ellittiche, péùse e verde ciaeu-giancastre. E sciue, viôlacee o rösa, sun müggê in spésse spighette ch'i fùrman de panócchie terminäli.

Curtivassiùn

Pö prupagäse pe' sémina (in t'a prümma) o pe' divixiùn d'e ciante assestìe (in t'a prümma o doppu a sciuitüa).

Cumme chögge e cunservä

Chögge e föggie e e punte fiûrìe a l'inprinçipiu d'a sciuitüa. Fä seccä a l'umbra e a u fréscu.

Cumme dôviäla pe' fä da mangiä e e sö prupriêtae terapeutiche

Dôviä suvente pe' arumatizä cärne in ümidu, funzi, legümmi, särse, insalatte de tumäta, ea. Intra in t'a cumpusissiùn de vermouth e liqûri a bäse de èrbe. U prûfümmu d'a pèrsega u l'è ciü dûçe e speçiö de quéllu d'a cärnabüggia, ch'u punze de ciü e l'è ciü fréscu. Prupriêtae terapeutiche: sedative, antispasmódiche, tonicu-stimulanti, diafuretiche. Pe' döviu esteriure, se ghe fan ascì friçiuìn antireumatiche.