dcsimg

Associations ( англиски )

добавил BioImages, the virtual fieldguide, UK
Foodplant / internal feeder
larva of Apion flavimanum feeds within stem (lower) of Clinopodium vulgare
Remarks: Other: uncertain

Foodplant / feeds on
larva of Meligethes bidens feeds on Clinopodium vulgare

Plant / resting place / within
puparium of Ophiomyia labiatarum may be found in stem (near a node) of Clinopodium vulgare

Foodplant / miner
larva of Phytomyza obscura mines leaf of Clinopodium vulgare
Other: sole host/prey

Foodplant / parasite
telium of Puccinia menthae parasitises live Clinopodium vulgare

Foodplant / sap sucker
Rhopalus subrufus sucks sap of Clinopodium vulgare

In Great Britain and/or Ireland:
Foodplant / feeds on
widely scattered, covered pycnidium of Septoria coelomycetous anamorph of Septoria clinopodii feeds on old stem (upper) of Clinopodium vulgare
Remarks: season: 2,5

лиценца
cc-by-nc-sa-3.0
авторски права
BioImages
проект
BioImages
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
BioImages, the virtual fieldguide, UK

Distribution ( англиски )

добавил eFloras
Europe, N. Africa, N. & C. America, N. & W. Asia, Himalaya (Kashmir to Nepal).
лиценца
cc-by-nc-sa-3.0
авторски права
Missouri Botanical Garden, 4344 Shaw Boulevard, St. Louis, MO, 63110 USA
библиографски навод
Annotated Checklist of the Flowering Plants of Nepal Vol. 0 in eFloras.org, Missouri Botanical Garden. Accessed Nov 12, 2008.
извор
Annotated Checklist of the Flowering Plants of Nepal @ eFloras.org
автор
K.K. Shrestha, J.R. Press and D.A. Sutton
проект
eFloras.org
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
eFloras

Elevation Range ( англиски )

добавил eFloras
2700-3300 m
лиценца
cc-by-nc-sa-3.0
авторски права
Missouri Botanical Garden, 4344 Shaw Boulevard, St. Louis, MO, 63110 USA
библиографски навод
Annotated Checklist of the Flowering Plants of Nepal Vol. 0 in eFloras.org, Missouri Botanical Garden. Accessed Nov 12, 2008.
извор
Annotated Checklist of the Flowering Plants of Nepal @ eFloras.org
автор
K.K. Shrestha, J.R. Press and D.A. Sutton
проект
eFloras.org
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
eFloras

Clinopodium vulgare ( астурски )

добавил wikipedia AST

Clinopodium vulgare ye una especie yerbácea de la familia de les llabiaes.

Hábitat

Planta común en melojares y pinares[1] En montes abiertos, maleces, sebes y praderíes caliares.

Distribución

Toa Europa, sacante Islandia.

Calteres

Yerba perenne, cubierta de pelos en toes los sos partes. Tarmos erectos d'hasta 80 cm d'altor. Fueyes opuestes, ovdas o ováu-llanceolaes, peciolaes, colos cantos llixeramente crenado-serruchaos. Flores densamente dispuestes en falsos verticiloss más o menos alloñaos ente ellos; bráctees lineares, plumoses, de llargor aproximao igual a la del mota; corola tubular, bilabiada, de 12-22 mm, de color púrpura o arrosáu. Frutu formáu por 4 nozuques. Floria dende finales de primavera y nel branu.

Observaciones

El vinu de clinopodio (preparáu por maceración de les flores nun bon xerez) resulta ser un escelente aperitivo y úsase en medicina familiar como estomacal y pa combatir los estaos de murria.[1]

Variedaes

Nome común

  • Castellanu: albahaca de monte, albahaca montés, albahaca montés mayor, anxelones, clinopodio, cuatro-hermanes castellanes, yerba capuchina, nébeda, nébida, oriéganu falsu, oriégano, pería de cama, pie de cama.

Sinonimia

  • Acinos vulgaris (L.) Pers. (1806).
  • Melissa clinopodium Benth. (1834), nom. superfl.
  • Melissa vulgaris (L.) Trevis. (1842).
  • Satureja vulgaris (L.) Bég. in A.Fiori & al. (1903), nom. illeg.
  • Calamintha vulgaris (L.) Druce (1906).[2]

Referencies

  1. 1,0 1,1 Luceño Garcés, M. (1998). Flores de Gredos. Ávila:Caxa d'Ávila. ISBN 84-930203-0-3.
  2. Sinónimos en Kew

Galería

Enllaces esternos

Cymbidium Clarisse Austin 'Best Pink' Flowers 2000px.JPG Esta páxina forma parte del wikiproyeutu Botánica, un esfuerciu collaborativu col fin d'ameyorar y organizar tolos conteníos rellacionaos con esti tema. Visita la páxina d'alderique del proyeutu pa collaborar y facer entrugues o suxerencies.
лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Wikipedia authors and editors
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia AST

Clinopodium vulgare: Brief Summary ( астурски )

добавил wikipedia AST

Clinopodium vulgare ye una especie yerbácea de la familia de les llabiaes.

лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Wikipedia authors and editors
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia AST

Kransbørste ( дански )

добавил wikipedia DA

Kransbørste (Clinopodium vulgare) er en flerårig, urteagtig plante med en opret til opstigende vækst. Stænglerne er firkantede og tæt behårede. De bærer korsvist modsat stillede, stilkede og ægformede blade med savtakket rand. Oversiden er gråligt græsgrøn, mens undersiden er lyst grågrøn. Begge bladsider er tæt hårede. Blomstringen foregår i juli-august, hvor man finder blomsterne siddende 3-20 sammen i kranse ved bladhjørnerne. De enkelte blomster er 5-tallige og uregelmæssige med lyserøde kronblade og tydelige læber. Overlæben er indskåren eller tofliget. Frugterne er kapsler med få frø.

Rodsystemet består af en forveddet rodstok, der sender spinkle, vandrette jordstængler ud. De bærer de trævlede rødder.

Kransbørste når en højde på 0,50 m eller mere og en bredde på ca. 0,25 m. Den årlige tilvækst er henholdsvis 50 cm og 25 cm.

Planten kan ligne Merian, men har ikke denne arts prikkede bladundersider.

Voksested

Indikatorværdier Kransbørste L = 7 T = x K = 3 F = 4 R = 7 N = 3

Kransbørste har sin naturlige udbredelse i Nordafrika, Mellemøsten, Sibirien, Canada og USA samt det meste af Europa. I Danmark er arten almindelig i Østjylland og på Øerne, men ellers sjælden. Arten er knyttet til plantesamfund i klassen Trifolio-Geranietea sanguinei, og den findes på solåbne eller let skyggede, tørre voksesteder, f.eks. overdrev, skovbryn og skrænter. Ved Lunge Bjerge på Wedellsborg Banker vokser arten på overdrev sammen med bl.a. Merian, Alm. Pimpinelle, Bakke-Nellike, Bitter Bakkestjerne, Blåmunke, Bredbladet Timian, Feber-Nellikerod, Gul Rundbælg, Humle-Sneglebælg, Hvid Okseøje, Liden Storkenæb, Mark-Krageklo, Prikbladet Perikon, Skov-Gøgelilje, Stor Knopurt, Stortoppet Hvene og Vellugtende Gulaks.[1]

Note

Kilder/Eksterne henvisninger


лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Wikipedia-forfattere og redaktører
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia DA

Kransbørste: Brief Summary ( дански )

добавил wikipedia DA

Kransbørste (Clinopodium vulgare) er en flerårig, urteagtig plante med en opret til opstigende vækst. Stænglerne er firkantede og tæt behårede. De bærer korsvist modsat stillede, stilkede og ægformede blade med savtakket rand. Oversiden er gråligt græsgrøn, mens undersiden er lyst grågrøn. Begge bladsider er tæt hårede. Blomstringen foregår i juli-august, hvor man finder blomsterne siddende 3-20 sammen i kranse ved bladhjørnerne. De enkelte blomster er 5-tallige og uregelmæssige med lyserøde kronblade og tydelige læber. Overlæben er indskåren eller tofliget. Frugterne er kapsler med få frø.

Rodsystemet består af en forveddet rodstok, der sender spinkle, vandrette jordstængler ud. De bærer de trævlede rødder.

Kransbørste når en højde på 0,50 m eller mere og en bredde på ca. 0,25 m. Den årlige tilvækst er henholdsvis 50 cm og 25 cm.

Planten kan ligne Merian, men har ikke denne arts prikkede bladundersider.

лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Wikipedia-forfattere og redaktører
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia DA

Gemeiner Wirbeldost ( германски )

добавил wikipedia DE

Der Gemeine Wirbeldost (Clinopodium vulgare), auch Gewöhnlicher Wirbeldost genannt, ist eine Pflanzenart der Gattung Bergminze in der Familie der Lippenblütler (Lamiaceae).

Beschreibung

 src=
Illustration aus Flora Batava, Volume 11
 src=
Scheinquirle mit lang bewimperten Hüllblättern
 src=
Habitus, Laubblätter und Blütenstände
 src=
Blütenstand mit letzten Blüten vor dem Verblühen
 src=
Einzelblüten Frontalansicht

Vegetative Merkmale

Der Gewöhnliche Wirbeldost wächst als ausdauernde krautige Pflanze und erreicht Wuchshöhen von 20 bis, meist 30 bis 60 Zentimetern. Vom holzigen „Wurzelstock“ gehen Ausläufer aus. Der Wirbeldost ist schwach aromatisch. Der aufsteigende Stängel ist mehr oder minder ästig und abstehend behaart. Die Blätter sind kreuzgegenständig, kurz gestielt, eiförmig und schwach gekerbt bis ganzrandig. Die ein bis vier Scheinquirle werden von einer Hülle umgeben, die aus lang-bewimperten borstigen Blättern besteht und von den tragenden Laubblättern überragt wird.

Generative Merkmale

Die Blütezeit reicht von Juli bis Oktober.[1] 10 bis 20 Blüten stehen in dichten Scheinquirlen zusammen. Meist blühen nur wenige Blüten eines Quirls gleichzeitig. Neben zwittrigen Blüten kommen auch kleinere weibliche Blüten oder auch rein weibliche Pflanzenexemplare vor.[2]

Die Blüten sind zygomorph mit doppelter Blütenhülle. Die purpurfarbenen oder gelegentlich weißen Kronblätter sind 10 bis 15 Millimeter lang, außen flaumig behaart, mit leicht gekrümmter Kronröhre.

Die Klausenfrüchte zerfallen in Klausen. Die kastanienbraunen Klausen sind kugelig und etwa 1 Millimeter lang.

Verwechslungsmöglichkeit

Nichtblühende Pflanzen ähneln dem Oregano (Origanum vulgare).[3] Im Unterschied zum Oregano sind beim Wirbeldost die Laubblätter auf der Unterseite nicht punktiert.

 src=
Adulter Rostfarbiger Dickkopffalter auf Gemeinem Wirbeldost auf dem Hochplateau Bijela gora, Montenegro

Ökologie

Der Gewöhnliche Wirbeldost ist ein Hemikryptophyt (Schaftpflanze).[2]

Blütenökologisch handelt es sich um „Eigentliche Lippenblüten“. Ihre Narben und Staubbeutel sind nur von oben bedeckt. Nektar ist reichlich vorhanden, aber wegen der langen Kronröhre ist er nur Hummeln (Gattung Bombus) und Schmetterlingen zugänglich; auch Selbstbestäubung ist erfolgreich.[2]

Die Diasporen sind die Klausen, die als Windstreuer und Klebhafter ausgebreitet werden.[2]

Wirtspflanze

Die Raupen der Grasminiermotte Stephensia brunnichella[4] leben (nur) am Wirbeldost.

Der Wirbeldost wird manchmal vom Pfefferminzrost Puccinia menthae befallen.

Vorkommen

Der Gewöhnliche Wirbeldost kommt in ganz Europa (in Norwegen bis zum 66. Breitengrad), in Nordafrika, im gemäßigten Asien sowie in Nordamerika vor. Nach Gustav Hegi[5] hängt die zirkumpolare Verbreitung dieser Art mit ihren geringen Standortansprüchen und ihrem starken vegetativen Ausbreitungsvermögen zusammen.

Der Wirbeldost wächst in Staudenfluren und an Säumen trockener Standorte (Klasse Trifolio-Geranietea sanguinei)[6] vom Meeresniveau bis in die subalpine Höhenstufe. Er kommt in Höhenlagen bis zu, beispielsweise im Wallis von 2000 Metern, in der Türkei von 2500 Metern[5][7] vor und in den Allgäuer Alpen steigt er an den Ochsenhofener Köpfen in Vorarlberg bis in eine Höhenlage von 1900 Meter auf.[8] In Mitteleuropa ist er eine Charakterart der Ordnung Origanetalia.[9]

Systematik

Clinopodium vulgare wurde 1753 von Carl von Linné in Species Plantarum[10] erstveröffentlicht. Wichtige Synonyme für Clinopodium vulgare L. sind Calamintha clinopodium Spenner und Satureja vulgaris (L.) Fritsch.

Von Clinopodium vulgare sind etwa drei[11][12] Unterarten anerkannt:

  • Clinopodium vulgare L. subsp. vulgare: Der Kelch ist 7 bis 9,5 mm lang, die unteren Kelchzähne sind bis 4,0 mm, die oberen Kelchzähne bis 2,5 mm lang. Das Längenverhältnis der unteren zu den oberen Kelchzähnen liegt um 2,0. Die Blätter sind bis 40 mm lang und besitzen eine Längen-Breitenverhältnis von etwa 1,5. Diese Unterart ist im gemäßigten und submediterranen Europa heimisch und reicht ostwärts bis Indien und Sibirien. Sie kommt auch als Neophyt in der Osthälfte Nordamerikas vor.[11][12]
  • Clinopodium vulgare subsp. arundanum (Boiss.) Nyman (Syn.: Clinopodium vulgare subsp. villosum (De Noé) Bothmer): Der Kelch ist 9,5 bis 12 mm lang, die unteren Kelchzähne sind 4,0 bis 5,5 mm, die oberen Kelchzähne 2,5 bis 4,0 mm lang. Das Längenverhältnis der unteren zu den oberen Kelchzähnen liegt um 1,5. Die Pflanze ist stark behaart. Die Blätter sind 40 bis 65 mm lang und besitzen eine Längen-Breitenverhältnis von etwa 2,0. Diese Unterart besiedelt die südliche Iberische Halbinsel, den Maghreb, die Azoren und Madeira.[11][12]
  • Clinopodium vulgare subsp. orientale Bothmer: Der Kelch ist wie bei subsp. arundanum. Die Blätter sind mit bis zu 45 mm nur etwas länger als bei subsp. vulgare und besitzen mit etwa 1,5 ein ähnliches Längen-Breitenverhältnis. Diese Unterart ist zentral- und ostmediterran verbreitet und reicht vom südlichen Frankreich bis in den Iran.[11]

Die Chromosomenzahl aller drei Unterarten beträgt 2n = 20.[11]

Trivialnamen

Für den Gemeinen Wirbeldost bestehen bzw. bestanden, zum Teil auch nur regional, auch die weiteren deutschsprachigen Trivialnamen: Wild Basilien, Hauptdost (Schlesien), Wilde Nessel (Eifel bei Kerpen), Werbeldost, Wilddost (Schlesien), Wirbeldost und Klein Wohlgemut.[13]

Nutzung

Geschichte und Etymologie

 src=
Pedanios Dioscurides. Autorenporträt im Kodex Medicina antiqua (um 1250)

Eine Pflanze Clinopodium wird bereits im 1. Jahrhundert nach Christus vom römischen Arzt und berühmtesten Pharmakologen des Altertums Pedanios Dioscurides im 99. (109.) Kapitel Περὶ κλινοπόδιου („Über Clinopodium“) des III. Buches beschrieben. Dioscurides schreibt:

„Das Klinopodium ... hat Blätter ähnlich denen des Quendels und Blüten, die Bettfüßen in gewisser Weise gleichen. ... Das Kraut und die Abkochung davon wird gegen die Bisse giftiger Tiere, gegen Krämpfe, innere Rupturen und Harnzwang genommen. Einige Tage hindurch genommen, befördert es die Monatsblutung, treibt den Embryo hinaus und vertreibt auch gestielte Warzen.“

Der Name Clinopodium leitet sich daher von griechisch κλίνη „das Lager, Bett“ und πούς-ποδός „Fuß“ ab: Die Form der Blüten des Wirbeldostes ähnelt den Knäufen antiker Bettfüße.

Medizinische Verwendung

Der Wirbeldost wird in der Volksmedizin als stopfendes, herzstärkendes, wind- und schweißtreibendes, schleimlösendes Mittel eingesetzt[14]. In der bulgarischen Volksmedizin wurde der Wirbeldost zur Wundheilung verwendet. Opalchenova und Opreshkova[15] untersuchten seine antibakteriellen Wirkungen. Ein anderes bulgarisches Team, Dzhambazov, Daskalova, Monteva und Popov[16], untersuchte die Wirkungen eines Clinopodium-vulgare-Extraktes zur Hemmung des Tumorwachstums. Junge Triebe vom Wirbeldost enthalten Betulin[17]. Betulin ist antientzündlich, antibakteriell, antiviral, hepatoprotektiv und antitumoral. Damit wird der Wirbeldost zu einer interessanten Heilpflanze.

Weitere Verwendungen

Die frischen oder getrockneten Blätter können als Gewürz Speisen zugegeben werden, sie helfen bei der Verdauung. Die frischen Blätter können Salaten beigefügt werden. Außerdem kann das Kraut als Teeersatz und zur Gewinnung von gelben und braunen Farbstoffen verwendet werden.

Literatur

  • David Aeschimann, Konrad Lauber, Daniel Martin Moser, Jean-Paul Theurillat: Flora Alpina. Band 2. Haupt, Bern/Stuttgart/Wien 2004, ISBN 3-258-06600-0.
  • Dietmar Aichele, Heinz-Werner Schwegler: Die Blütenpflanzen Mitteleuropas. 2. Auflage. Band 4: Nachtschattengewächse bis Korbblütengewächse. Franckh-Kosmos, Stuttgart 2000, ISBN 3-440-08048-X, S. 256–257.
  • Pedanios Dioscurides: De materia medica. (ed. M. Wellmann) 3 Bände, Berlin 1906/14 (Neudruck 1958).
  • Manfred A. Fischer, Karl Oswald, Wolfgang Adler: Exkursionsflora für Österreich, Liechtenstein und Südtirol. 3., verbesserte Auflage. Land Oberösterreich, Biologiezentrum der Oberösterreichischen Landesmuseen, Linz 2008, ISBN 978-3-85474-187-9, S. 794.
  • Gustav Hegi: Illustrierte Flora von Mitteleuropa. Pteridophyta, Spermatophyta. 2. Auflage. Band V. Teil 4: Angiospermae: Dicotyledones 3 (4) (Labiatae – Solanaceae). Carl Hanser bzw. Paul Parey, München bzw. Berlin/Hamburg 1964, ISBN 3-489-78021-3, S. 2295–2297, 2628 (unveränderter Nachdruck von 1927 mit Nachtrag).
  • P. W. Ball, F. Getliffe: Clinopodium. In: T. G. Tutin, V. H. Heywood, N. A. Burges, D. M. Moore, D. H. Valentine, S. M. Walters, D. A. Webb (Hrsg.): Flora Europaea. Volume 3: Diapensiaceae to Myoporaceae. Cambridge University Press, Cambridge 1972, ISBN 0-521-08489-X, S. 167 (englisch, eingeschränkte Vorschau in der Google-Buchsuche).

Einzelnachweise

  1. Aichele & Schwegler 2000, S. 256–257.
  2. a b c d Ruprecht Düll, Herfried Kutzelnigg: Taschenlexikon der Pflanzen Deutschlands und angrenzender Länder. Die häufigsten mitteleuropäischen Arten im Porträt. 7., korrigierte und erweiterte Auflage. Quelle & Meyer, Wiebelsheim 2011, ISBN 978-3-494-01424-1, S. 227–228.
  3. Manfred A. Fischer, Karl Oswald, Wolfgang Adler: Exkursionsflora für Österreich, Liechtenstein und Südtirol. 3., verbesserte Auflage. Land Oberösterreich, Biologiezentrum der Oberösterreichischen Landesmuseen, Linz 2008, ISBN 978-3-85474-187-9, S. 794.
  4. Grasminiermotte Stephensia brunnichella
  5. a b Hegi, Band V/4, S. 2297.
  6. Flora Alpina, Band 2, S. 142.
  7. E. Leblebici: Clinopodium. In: Peter Hadland Davis (Hrsg.): Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Vol. 7 (Orobanchaceae to Rubiaceae). Edinburgh University Press, Edinburgh 1982, ISBN 0-85224-396-0, S. 329.
  8. Erhard Dörr, Wolfgang Lippert: Flora des Allgäus und seiner Umgebung. Band 2, IHW, Eching 2004, ISBN 3-930167-61-1, S. 409.
  9. Erich Oberdorfer: Pflanzensoziologische Exkursionsflora für Deutschland und angrenzende Gebiete. Unter Mitarbeit von Angelika Schwabe und Theo Müller. 8., stark überarbeitete und ergänzte Auflage. Eugen Ulmer, Stuttgart (Hohenheim) 2001, ISBN 3-8001-3131-5, S. 811.
  10. Carl von Linné: Species Plantarum. Band 2, Lars Salvius, Stockholm 1753, S. 587 (http://vorlage_digitalisat.test/1%3Dhttp%3A%2F%2Fwww.biodiversitylibrary.org%2Fopenurl%3Fpid%3Dtitle%3A669%26volume%3D2%26issue%3D%26spage%3D587%26date%3D1753~GB%3D~IA%3D~MDZ%3D%0A~SZ%3D~doppelseitig%3D~LT%3D~PUR%3D).
  11. a b c d e Roland von Bothmer: Intraspecific variation in Clinopodium vulgare L. (Labiatae). In: Botaniska Notiser. Band 120, Nr. 2, S. 202–208.
  12. a b c R. Govaerts, A. Paton, Y. Harvey, T. Navarro, M. del Rosario García Peña: World Checklist of Lamiaceae. The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew 2011, Clinopodium (online), Zugriff am 24. Februar 2016.
  13. Georg August Pritzel, Carl Jessen: Die deutschen Volksnamen der Pflanzen. Neuer Beitrag zum deutschen Sprachschatze. Philipp Cohen, Hannover 1882, S. 72 (online).
  14. Clinopodium vulgare bei Plants For A Future
  15. G. Opralchenova, D. Opreshkova: Antibacterial action of extracts of Clinopodium vulgare L. curative plant. In: Drug Development and Industrial Pharmacy. Band 25, Nr. 3, 1999, S. 323–328, , DOI:10.1081/DDC-100102177.
  16. B. Dzhambazov, S. Daskalova, A. Monteva, N. Popov: In vitro screening for antitumor activity of Clinopodium vulgare L. (Lamiaceae) Extracts. In: Biological and Pharmaceutical Bulletin. Band 25, Nr. 4, 2002, S. 499–504 DOI:10.1248/bpb.25.499.
  17. Clinopodium vulgare (Lamiaceae) (engl., PDF) In: Dr. Duke's Phytochemical and Ethnobotanical Database, Hrsg. U.S. Department of Agriculture, abgerufen am 17. Juli 2021.

Weblinks

 src=
– Album mit Bildern, Videos und Audiodateien
 title=
лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Autoren und Herausgeber von Wikipedia
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia DE

Gemeiner Wirbeldost: Brief Summary ( германски )

добавил wikipedia DE

Der Gemeine Wirbeldost (Clinopodium vulgare), auch Gewöhnlicher Wirbeldost genannt, ist eine Pflanzenart der Gattung Bergminze in der Familie der Lippenblütler (Lamiaceae).

лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Autoren und Herausgeber von Wikipedia
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia DE

Bazélique ( пикардски )

добавил wikipedia emerging languages

Bazélique[1] o Bazlique[2] (Clinopodium vulgare; ancien nom: Calamintha clinopodium)

Notes pi référinches

  1. http://www.languepicarde.fr/dico.html Variantes: bazilike, baselique
  2. Variantes: baslique, basilique
лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Wikipedia authors and editors
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia emerging languages

Bazélique: Brief Summary ( пикардски )

добавил wikipedia emerging languages

Bazélique o Bazlique (Clinopodium vulgare; ancien nom: Calamintha clinopodium)

лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Wikipedia authors and editors
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia emerging languages

Агәыхьхәшә ( апхаски )

добавил wikipedia emerging_languages
 src=
Агәыхьхәшә

Агәы́хьхәшә[1] (алаҭ. Clinopódium vulgáre) — ҵиаа.

Ахьарҧшқәа

  1. В. А. Касланӡиа, «аҧсуа-аурыс жәар», (аред. Б. Гь. Џьонуа) Аҧсны аҭҵаарыдаррақәа ракадемиа. Д. Гәлиа ихьӡ зху аҧсуаҭҵааратә институт, Аҟәа, 2005
лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Wikipedia authors and editors
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia emerging_languages

Clinopodium vulgare ( англиски )

добавил wikipedia EN

Clinopodium vulgare, the wild basil, is a species of flowering plant in the family Lamiaceae.

Description

Wild basil is a perennial rhizomatous herb with square, upright, hairy stems and opposite pairs of leaves. The leaves are hairy, ovate or lanceolate in shape, and have short or no stalks, wedge-shaped bases and bluntly-toothed margins. The inflorescence is a terminal spike consisting of several loose whorls of clusters of flowers growing in the axils of the leaves. Each flower has a short stalk, five sepals about 10 mm (0.39 in) long and five petals 12 to 15 mm (0.47 to 0.59 in) in length which are fused into a tube. The flowers are pink, violet or purple and have two lips. Each has four stamens, a long style and fused carpels.[2]

Distribution

Wild basil occurs in suitable locations in most of Europe, western and central Asia, North America and North Africa. Its typical habitat is dry grassland and heathland, usually on limestone or chalky soils.[3] Though its distribution is patchy it is widespread and not threatened in the UK.[4]

Uses

The leaves of wild basil are used as an aromatic herb in the preparation of food dishes and to make a herbal tea. They can also be used in the preparation of both a brown and a yellow dye.[3]

This plant has traditionally been used as an astringent, a cardiac stimulant, an expectorant, to reduce flatulence and to increase perspiration.[3] It has been used traditionally in Bulgaria for the healing of wounds and has been shown to have anti-bacterial properties.[5]

Ecology

Pollination is by bees and Lepidoptera.[6]

References

  1. ^ USDA, NRCS (n.d.). "Clinopodium vulgare". The PLANTS Database (plants.usda.gov). Greensboro, North Carolina: National Plant Data Team. Retrieved 2015-01-08.
  2. ^ "Clinopodium vulgare (wild basil)". Go Botany. New England Wildflower Society. Retrieved 2015-01-09.
  3. ^ a b c "Clinopodium vulgare". Plants For A Future. Retrieved 2015-01-09.
  4. ^ Nature Spot - Wild Basil
  5. ^ Opalchenova, G.; Obreshkova, D. (1999). "Antibacterial action of extracts of Clinopodium vulgare L. curative plant". Drug Development and Industrial Pharmacy. 25 (3): 323–328. doi:10.1081/DDC-100102177. PMID 10071825.
  6. ^ "Wild Basil, Clinopodium vulgare - Flowers". Naturegate. Retrieved 2019-07-10.
лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Wikipedia authors and editors
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia EN

Clinopodium vulgare: Brief Summary ( англиски )

добавил wikipedia EN

Clinopodium vulgare, the wild basil, is a species of flowering plant in the family Lamiaceae.

лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Wikipedia authors and editors
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia EN

Clinopodium vulgare ( шпански; кастиљски )

добавил wikipedia ES

Clinopodium vulgare es una especie de planta herbácea de la familia de las labiadas.

Descripción

Hierba perenne, cubierta de pelos en todas sus partes. Tallos erectos de hasta 80 cm de altura. Hojas opuestas, ovdas u ovado-lanceoladas, pecioladas, con los bordes ligeramente crenado-aserrados. Flores densamente dispuestas en falsos verticilos más o menos distanciados entre ellos; brácteas lineares, plumosas, de longitud aproximadamente igual a la del cáliz; corola tubular, bilabiada, de 12-22 mm, de color púrpura o rosáceo. Fruto formado por 4 nuececillas. Florece desde finales de primavera y en el verano.

Hábitat

Planta común en melojares y pinares[1]​ En bosques abiertos, malezas, setos y praderas calcáreas.

Distribución

Toda Europa, excepto Islandia.

Observaciones

El vino de clinopodio (preparado por maceración de las flores en un buen jerez) resulta ser un excelente aperitivo y se usa en medicina familiar como estomacal y para combatir los estados de melancolía.[1]

Variedades

Nombres comunes

  • Castellano: albahaca de monte, albahaca silvestre, albahaca silvestre mayor, angelotes, clinopodio, cuatro-hermanas castellanas, hierba capuchina, nébeda, nébida, orégano falso, oriégano, perilla de cama, pie de cama.[2]

Sinonimia

  • Acinos vulgaris (L.) Pers. (1806).
  • Melissa clinopodium Benth. (1834), nom. superfl.
  • Melissa vulgaris (L.) Trevis. (1842).
  • Satureja vulgaris (L.) Bég. in A.Fiori & al. (1903), nom. illeg.
  • Calamintha vulgaris (L.) Druce (1906).[3]

Galería

Referencias

  1. a b Luceño Garcés, M. (1998). Flores de Gredos. Ávila:Caja de Ávila. ISBN 84-930203-0-3.
  2. Anthos, sistema de información sobre las plantas de España. Consultado el 3 de enero de 2012.
  3. Sinónimos en Kew
 title=
лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Autores y editores de Wikipedia
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia ES

Clinopodium vulgare: Brief Summary ( шпански; кастиљски )

добавил wikipedia ES

Clinopodium vulgare es una especie de planta herbácea de la familia de las labiadas.

лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Autores y editores de Wikipedia
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia ES

Mäkiminttu ( фински )

добавил wikipedia FI

Mäkiminttu (Clinopodium vulgare synonyymeja Satureja vulgaris, Calamintha vulgaris, Calamintha clinopodium) on monivuotinen, ruohovartinen huulikukkaiskasvi. Sen on perinteisesti katsottu kuuluvan laajasti käsitettyyn sukuun Satureja, josta on käytetty suomenkielistä nimeä käenmintut. Tällöin siitä on käytetty myös nimiä punainen käenminttu tai yleinen käenminttu. Tämä suku on ehdotettu jaettavaksi eri tavoin, minkä seurauksena mäkimintusta on käytetty myös useita tieteellisiä nimiä.[2][3]

Ulkonäkö

Mäkiminttu muodostaa maarönsyjen avulla harvoja kasvustoja. Yksittäiset varret ovat yleensä haarattomia ja 20–60 cm pitkiä, joskus pitempiäkin. Varret ovat pystyjä, mutta voivat varsinkin pidemmiksi kasvettuaan painua tyveltä maanmyötäisiksi. Lyhytruotiset lehdet ovat huulikukkaiskasvien tapaan vastakkain varressa. Lehdet ovat 2–4 cm:n pituisia ja muodoltaan puikeita. Lehtien kärki on pyöreähkö ja reunat lähes ehyet, enintään heikosti hampaiset. Varret ja lehdet ovat pehmeäkarvaisia. Kukat ovat viuhkoina varren yläosan lehtihangoissa niin, että latvaan ja ylimpien lehtiparien yhteyteen muodostuu yhdestä neljään valekiehkurakukintoa. Ne ovat puolipallomaisia, tiheitä ja runsaskukkaisia. Yleensä kuitenkin vain muutama kukka kerrallaan on avoinna. Kukkien verhiö on tyveltä kapea ja käyrätorvinen. Sen laide on kaksihuulinen; ylähuulessa on kolme ja alahuulessa kaksi pitkää ja teräväkärkistä liuskaa. Myös verhiö on pehmeäkarvainen. Teriö on noin puolentoista senttimetrin pituinen. Sen tyviosa on suora ja torvimainen. Teriön ylähuuli on lyhyt ja litteä. Teriö on väriltään vaaleanpunainen.[2][3]

Levinneisyys

Mäkiminttu on Keski- ja Etelä-Euroopan laji, jonka levinneisyysalue ulottuu vain Fennoskandian etelä- ja keskiosissa jonkin verran havumetsävyöhykkeen puolelle. Etelässä sitä esiintyy Afrikan pohjoisosassa rannikon tuntumassa. Idässä lajin alue ulottuu Etelä-Uralille ja toisaalta Etelä-Venäjän arojen eteläpuolitse vuoristoissa Mustanmeren rantojen, Kaukasuksen ja Pohjois-Iranin kautta Pamirille ja Himalajan länsiosaan. Pohjoisempana Siperiassa lajia esiintyy muutamilla alueilla ihmisen mukana sinne levinneenä. Itä-Aasiassa ja Pohjois-Amerikassa esiintyy muotoja, joita pidetään samaan lajiin kuuluvina muunnoksina.[3][4]

Suomessa mäkiminttu kasvaa lehdoissa, varsinkin niiden reunoissa ja aukkopaikoilla, lehtomaisissa kangasmetsissä, ahoilla ja kedoilla. Se on kalkinsuosija. Lajin esiintymisalue on Suomessa melko selvästi kaksiosainen, yhtäältä lounaassa varsinkin Ahvenanmaalla, mutta myös rannikon lähellä Etelä-Satakunnasta Uudellemaalle, toisaalta Itä-Suomen sisämaassa, varsinkin Etelä-Savossa. Yksittäisiä havaintoja on pohjoisessa Pirkanmaalle ja Pohjois-Savoon asti. Mäkiminttu on Suomessa alkuperäinen laji, jonka luontaisia kasvupaikkoja ovat ilmeisesti olleet kuivahkot lehdot, erityisesti rinnelehdot, joissa usein on kivien ja kallioiden vuoksi luonnostaan ketomaisia, valoisia aukkopaikkoja. Lounais-Suomessa se kasvaa erityisesti lehtoniityillä. Itä-Suomessa se on hyötynyt kaskiviljelystä ja metsälaidunnuksesta, jotka ovat synnyttäneet sille sopivia valoisia ja melko avoimia, mutta reheviä ahoja ja hakamaita.[2][3][5]

Lähteet

  1. Catalogue of Life catalogueoflife.org. Viitattu 18.5.2012.
  2. a b c Hämet-Ahti, Leena et al.: Retkeilykasvio, s. 325. 3. painos. Helsinki: Suomen Luonnonsuojelun Tuki Oy, 1986. ISBN 951-9381-14-7.
  3. a b c d Jaakko Jalas: Suuri kasvikirja, III osa, s. 457-459. toim. Jaakko Jalas. Helsinki: Otava, 1980. ISBN 951-1-05293-4.
  4. Anderberg, Arne: Clinopodium vulgare (levinneisyyskartta) Den virtuella floran. 1997. Naturhistoriska riksmuseet. Viitattu 16.10.2008. (ruotsiksi)
  5. Lampinen, R. & Lahti, T.: Kasviatlas 2007: kartat (Hakuavain: mäkiminttu) Kasviatlas 2007. 2008. Helsinki: Helsingin Yliopisto, Luonnontieteellinen keskusmuseo, Kasvimuseo. Viitattu 16.10.2008.

Aiheesta muualla

лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Wikipedian tekijät ja toimittajat
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia FI

Mäkiminttu: Brief Summary ( фински )

добавил wikipedia FI

Mäkiminttu (Clinopodium vulgare synonyymeja Satureja vulgaris, Calamintha vulgaris, Calamintha clinopodium) on monivuotinen, ruohovartinen huulikukkaiskasvi. Sen on perinteisesti katsottu kuuluvan laajasti käsitettyyn sukuun Satureja, josta on käytetty suomenkielistä nimeä käenmintut. Tällöin siitä on käytetty myös nimiä punainen käenminttu tai yleinen käenminttu. Tämä suku on ehdotettu jaettavaksi eri tavoin, minkä seurauksena mäkimintusta on käytetty myös useita tieteellisiä nimiä.

лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Wikipedian tekijät ja toimittajat
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia FI

Clinopodium vulgare ( француски )

добавил wikipedia FR

Clinopodium vulgare, le Clinopode commun est une plante herbacée vivace de la famille des Lamiaceae et du genre Clinopodium.

571 Satureja acinos, S. vulgaris.jpg

Description

 src=
détail d'une inflorescence

Le Clinopode commun mesure de 30 à 70 cm de haut, les limbes foliaires sont légèrement dentés et densément pubescents à la face supérieure.

Distribution

Espèce eurasiatique, subméditerranéenne.

Habitat

Espèce mésophile à mésoxérophile qui affectionne les sols calcaires.

Utilisations

Thérapeutique

C'est une plante médicinale utilisée comme tonique.

Autres

La plante est tinctoriale et fournit une teinture jaune. C'est une plante mellifère.

Espèce proche

A l'état non fleuri, cette espèce peut être confondue avec Origanum vulgare (l'origan) dont le limbe foliaire est muni de glandes translucides (visibles à la loupe) à sa face inférieure et dont le limbe foliaire est glabre ou garni de poils épars à la face supérieure[1].

Références

  1. Lambinon J. et al., Nouvelle flore de la Belgique, du G.-D. de Luxembourg, du Nord de la France et des régions voisines (Ptéridophytes et Spermatophytes), Meise, Jardin botanique national de Belgique, 6e éd., 2012, 1195 p. (ISBN 978-90-72619-88-4)

лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Auteurs et éditeurs de Wikipedia
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia FR

Clinopodium vulgare: Brief Summary ( француски )

добавил wikipedia FR

Clinopodium vulgare, le Clinopode commun est une plante herbacée vivace de la famille des Lamiaceae et du genre Clinopodium.

571 Satureja acinos, S. vulgaris.jpg
лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Auteurs et éditeurs de Wikipedia
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia FR

Saoisteog ( ирски )

добавил wikipedia GA

Is planda í an saoisteog.

 src=
Is síol é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid.
Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh.


лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Údair agus eagarthóirí Vicipéid
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia GA

Wšědna čisćica ( горнолужички )

добавил wikipedia HSB

Wšědna čisćica (Clinopodium vulgare, [=Calamintha clinopodium]; prjedy Satureja vulgaris (L.) Fritsch) je rostlina ze swójby cycawkowych rostlinow (Lamiaceae). Dalše serbske mjeno je lěsny płónčik.

Wopisanje

Wšědna čisćica je trajne zelo, kotrež docpěwa wysokosć wot 30 hač 60 cm. Rostlina wonja při rozrybowanju tróšku aromatisce.

Stołpik je wotstejo cybaće kosmaty.

Łopjena

Łopjena su w křižu přećiwostejne, jejkojte, cyłokromne, słabje karbowane a docpěwaja dołhosć wot 2 hač 4 cm.

Kćenja

Kćěje wot julija hač septembra. Swětłopurpurowe kćenja docpěwaja dołhosć wot 1 hač 1,5 cm. Hornja hubka je płona, mjeztym zo delnja hubka je třidźělna. Kćenja steja po dźesaćoch hač po dwacećoch w hač štyri hustych, wjelekćenjowych, nimale kulowatych mutličkach w hornich łopjenowych porach. Keluškowe zubki su kochtate. Króna docpěwa dołhosć wot 1 hač 1,5 cm.

Stejnišćo

Rosće na kerčinowych, lěsnych a pućowych kromach, w žiwych płotach a swětłych lěsach a na połsuchich trawnikach. Preferuje bazowe pódy na słónčnych hač połchłódkojtych stejnišćach.

Rozšěrjenje

Rostlina je w Europje rozšěrjena.

Nóžki

  1. Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 69.

Žórła

  • Schauer - Caspari: Pflanzenführer für unterwegs, ISBN 978-3-8354-0354-3, 2. nakład, 2008, strona 244 (němsce)
  • Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 94 (němsce)
  • Brankačk, Jurij: Wobrazowy słownik hornjoserbskich rostlinskich mjenow na CD ROM. Rěčny centrum WITAJ, wudaće za serbske šule. Budyšin 2005.
  • Kubát, K. (Hlavní editor): Klíč ke květeně České republiky. Academia, Praha (2002)
  • Lajnert, Jan: Rostlinske mjena. Serbske. Němske. Łaćanske. Rjadowane po přirodnym systemje. Volk und Wissen Volkseigener Verlag Berlin (1954)
  • Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)
лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Wikipedia authors and editors
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia HSB

Wšědna čisćica: Brief Summary ( горнолужички )

добавил wikipedia HSB

Wšědna čisćica (Clinopodium vulgare, [=Calamintha clinopodium]; prjedy Satureja vulgaris (L.) Fritsch) je rostlina ze swójby cycawkowych rostlinow (Lamiaceae). Dalše serbske mjeno je lěsny płónčik.

лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Wikipedia authors and editors
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia HSB

Clinopodium vulgare ( италијански )

добавил wikipedia IT

Il clinopodio dei boschi (Clinopodium vulgare L.) è una pianta erbacea della famiglia Lamiaceae[1], affine alla menta.

Descrizione

È una pianta erbacea perenne, a maturità alta dai 30 ai 70 cm, con fusti in parte striscianti e in parte eretti. Ha peli patenti o crespi di 1-1,5 mm.

Le foglie hanno una lamina di forma ovale o lanceolata, con brevissimi dentelli sul margine; a maturità sono larghe da 15 a 23 mm e lunghe da 32 a 46 mm. Hanno un picciolo di 2–6 mm.

L'infiorescenza è composta da alcuni verticillastri, che possono comprendere da 14 a 40 fiori, posti all'ascella delle foglie. Alla base dei fiori sono presenti delle bratteole filiformi larghe 0,2 mm e lunghe 10–13 mm. I fiori hanno un calice gamosepalo di 7–12 mm, con denti lunghi la metà o due terzi del tubo, e una corolla bilabiata lunga 12–14 mm, di colore rosa o porpora. Fiorisce da giugno ad agosto.

Distribuzione e habitat

Il Clinopodium vulgare cresce in boschi di latifoglie, fino a 1500 m di quota.

Questa pianta ha una distribuzione circumboreale; in Italia la subsp. vulgare è presente su tutto il territorio ad eccezione delle isole, mentre la subsp. arundanum è presente in Sardegna, Sicilia, Toscana, Marche, Friuli Venezia Giulia, e tutte le regioni del meridione a partire da Molise e Campania.

Tassonomia

La specie Clinopodium vulgare appartiene al genere Clinopodium della famiglia Lamiaceae.

Si possono distinguere due sottospecie:

  • C. vulgare subsp. vulgare, con calice piccolo (da 7 a 9,5 mm), in Italia diffusa soprattutto nelle regioni settentrionali;
  • C. vulgare subsp. arundanum (Boiss.) Nyman, con calice maggiore (da 9,5 a 12 mm).

Usi

È una pianta officinale, le foglie e i fiori hanno proprietà toniche, stimolanti e carminative.

Note

  1. ^ (EN) Clinopodium vulgare, in The Plant List. URL consultato il 21 luglio 2016.

Bibliografia

 title=
лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Autori e redattori di Wikipedia
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia IT

Clinopodium vulgare: Brief Summary ( италијански )

добавил wikipedia IT

Il clinopodio dei boschi (Clinopodium vulgare L.) è una pianta erbacea della famiglia Lamiaceae, affine alla menta.

лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Autori e redattori di Wikipedia
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia IT

Krūminė šunmėtė ( литвански )

добавил wikipedia LT

Krūminė šunmėtė (lot. Clinopodium vulgare, angl. Wild Basil) – notrelinių (Lamiaceae) šeimos, šunmėčių (Clinopodium) genties augalų rūšis.

Daugiametis žolinis augalas. Stiebas 30-60 cm aukščio, status, kartais kylantis, dažniausiai nešakotas, plaukuotas. Lapai 2-5 cm ilgio, 1-2 cm pločio, smulkiai karbuotai dantyti, plaukuoti. Žiedai susitelkę į gausiažiedžius menturius viršutinių lapų pažastyse ir stiebo viršūnėje. Vainikėlis purpurinis, kartais balsvas. Vaisius – 0,9-1,1 mm ilgio, rudas arba gelsvas riešutėlis.

Žydi lieposrugsėjo mėn. Vaisiai subręsta rugpjūčio–rugsėjo mėn. Dauginasi sėklomis ir šakniastiebiais.

Auga šviesiuose miškuose, pamiškėse, krūmuose, kalkinguose šlaituose.

Žaliavoje yra eterinio aliejaus, saponinų, glikozidų, askurbino, betulino, kumaro, vanilino ir kitokių organinių rūgščių, dažinių ir mineralinių medžiagų.

Vartojama kaip arbatos pakaitalas ir kaip prieskonis.

Augalas medingas, dažinis.


Vikiteka

лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Vikipedijos autoriai ir redaktoriai
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia LT

Borstelkrans ( холандски; фламански )

добавил wikipedia NL

De borstelkrans (Clinopodium vulgare, synoniem: Satureja vulgaris) is een vaste plant, die behoort tot de lipbloemenfamilie (Lamiaceae). De soort staat op de Nederlandse Rode lijst van planten als zeer zeldzaam en matig afgenomen. De botanische naam Clinopodium is Oudgrieks voor voetenbankje en verwijst naar de harige schutbladen, die een bankje voor de bloemen vormen.

De plant komt van nature voor in Eurazië en ruikt iets naar tijm.

De plant wordt 30-60 cm hoog. De dunne bladeren zijn eirond tot langwerpig en iets gekarteld.

De borstelkrans bloeit van juli tot september met donkerroze, zelden witte, ongeveer 6 mm lange bloemen, die in dichte, rijkbloemige schijnkransen zitten. De kelkbuis heeft geen zakachtige knobbel. De bloemen zijn omgeven door vele priemvormige, lang behaarde schutbladen. De bloemen produceren veel nectar en worden dan ook bezocht door bijen, vlinders en andere insecten.

De vrucht is een vierdelige splitvrucht.

De plant komt voor op droge, kalkrijke grond tussen het gras, struikgewas en op kapvlakten.

Namen in andere talen

De namen in andere talen kunnen vaak eenvoudig worden opgezocht met de interwiki-links.

  • Duits:Wirbeldost, Borstige Bergminze
  • Engels: Wild Basil
  • Frans: Clinopode

Externe links

Wikimedia Commons Zie de categorie Clinopodium vulgare van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Wikipedia-auteurs en -editors
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia NL

Borstelkrans: Brief Summary ( холандски; фламански )

добавил wikipedia NL

De borstelkrans (Clinopodium vulgare, synoniem: Satureja vulgaris) is een vaste plant, die behoort tot de lipbloemenfamilie (Lamiaceae). De soort staat op de Nederlandse Rode lijst van planten als zeer zeldzaam en matig afgenomen. De botanische naam Clinopodium is Oudgrieks voor voetenbankje en verwijst naar de harige schutbladen, die een bankje voor de bloemen vormen.

De plant komt van nature voor in Eurazië en ruikt iets naar tijm.

De plant wordt 30-60 cm hoog. De dunne bladeren zijn eirond tot langwerpig en iets gekarteld.

De borstelkrans bloeit van juli tot september met donkerroze, zelden witte, ongeveer 6 mm lange bloemen, die in dichte, rijkbloemige schijnkransen zitten. De kelkbuis heeft geen zakachtige knobbel. De bloemen zijn omgeven door vele priemvormige, lang behaarde schutbladen. De bloemen produceren veel nectar en worden dan ook bezocht door bijen, vlinders en andere insecten.

De vrucht is een vierdelige splitvrucht.

De plant komt voor op droge, kalkrijke grond tussen het gras, struikgewas en op kapvlakten.

лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Wikipedia-auteurs en -editors
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia NL

Klinopodium pospolite ( полски )

добавил wikipedia POL

Klinopodium pospolite, czyścica storzyszek[3] (Clinopodium vulgare L.) – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny jasnotowatych. Znany też jako storzyszek pospolity[4]. Występuje w Afryce Północnej, w całej niemal Europie, w Ameryce Północnej oraz w Azji Zachodniej i na Syberii[2]. W Polsce średnio pospolity.

Clinopodium vulgare.jpeg

Morfologia

Łodyga, kłącze
Wzniesiona, czterokanciasta, miękko owłosiona, o wysokości 30-60 cm. Kłącze rozgałęzione i tworzące rozłogi, za pomocą których roślina rozmnaża się wegetatywnie.
Liście
Ulistnienie nakrzyżległe, liście jajowate lub podłużnie jajowate, ostro zakończone, krótkoogonkowe.
Kwiaty
Wyrastają okółkowo, gęsto w nasadach liści i otoczone są owłosionymi podsadkami. Są grzbieciste, mają dwuwargowy kielich o zgiętej rurce i grzebieniasto orzęsionych ząbkach, purpurową i owłosioną koronę o prostej rurce i długości 12-15 mm.
Owoc
Brunatne i białoplamiste rozłupki.

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od lipca do września, jest owadopylny. Nasiona rozsiewane przez wiatr. Siedlisko: suche lasy i zarośla, wzgórza, przeważnie na glebach luźnych, żyznych. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Cl. Trifolio-Geranietea[5]

Zastosowanie

Roślina lecznicza. Surowiec zielarski : ziele Herba Clinopodii zawiera glikozydy, saponiny, kwasy organiczne. Było stosowane w medycynie ludowej, jako środek przyspieszający gojenie się ran, wyciąg ma działanie bakteriobójcze[6].

Młode liście są jadalne na surowo lub po ugotowaniu, mogą być używane jako przyprawa lub herbatka[7].

Przypisy

  1. Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2010-03-31].
  2. a b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2011-01-02].
  3. Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  4. Jakub Mowszowicz: Pospolite rośliny naczyniowe Polski. Wyd. czwarte. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 378. ISBN 83-01-00129-1.
  5. Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
  6. G.G. Opalchenova G.G., D.D. Obreshkova D.D., Antibacterial Action of Extracts of Clinopodium vulgare L. Curative Plant, „Drug Development and Industrial Pharmacy”, 25 (3), 1999, s. 323–328, DOI: 10.1081/DDC-100102177, ISSN 0363-9045, PMID: 10071825 [dostęp 2017-02-18] .1 stycznia
  7. Łuczaj, Łukasz. Dzikie rośliny jadalne Polski: przewodnik survivalowy. Wydawnictwo" Chemigrafia", 2004.

Bibliografia

  1. Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953, s. 584.
  2. Jakub Mowszowicz: Flora jesienna. Przewodnik do oznaczania dziko rosnących jesiennych pospolitych roślin zielnych. Warszawa: WSiP, 1986. ISBN 83-02-00607-6.
лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia POL

Klinopodium pospolite: Brief Summary ( полски )

добавил wikipedia POL

Klinopodium pospolite, czyścica storzyszek (Clinopodium vulgare L.) – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny jasnotowatych. Znany też jako storzyszek pospolity. Występuje w Afryce Północnej, w całej niemal Europie, w Ameryce Północnej oraz w Azji Zachodniej i na Syberii. W Polsce średnio pospolity.

Clinopodium vulgare.jpeg
лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia POL

Clinopodium vulgare ( португалски )

добавил wikipedia PT

Clinopodium vulgare é uma espécie de planta com flor pertencente à família Lamiaceae.

A autoridade científica da espécie é L., tendo sido publicada em Species Plantarum 2: 587–588. 1753.[1]

Portugal

Trata-se de uma espécie presente no território português, nomeadamente em Portugal Continental, no Arquipélago dos Açores e no Arquipélago da Madeira.

Em termos de naturalidade é nativa das três regiões atrás indicadas.

Protecção

Não se encontra protegida por legislação portuguesa ou da Comunidade Europeia.

Referências

  1. Tropicos.org. Missouri Botanical Garden. 7 de Outubro de 2014 http://www.tropicos.org/Name/17600035>

Bibliografia

 title=
лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Autores e editores de Wikipedia
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia PT

Clinopodium vulgare: Brief Summary ( португалски )

добавил wikipedia PT

Clinopodium vulgare é uma espécie de planta com flor pertencente à família Lamiaceae.

A autoridade científica da espécie é L., tendo sido publicada em Species Plantarum 2: 587–588. 1753.

лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Autores e editores de Wikipedia
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia PT

Bergmynta ( шведски )

добавил wikipedia SV

Bergmynta (Clinopodium vulgare) är en växtart i familjen kransblommiga växter. Den är sambyggare och har blå till blåröda blommor.

Utbredning är större delen av Europa, norra Afrika, västra och centrala Asien samt Sibirien. I USA finns bergmynta i ungefär hälften av staterna. I Indiana är den utrotningshotad.

Trivs i såväl sur som kalkrik mark, som bör vara sandig eller lerig och fuktig. Växtplatsen kan vara solig eller i halvskugga.

Som odlad kan bergmynta förökas såväl genom frön som genom delning av rotklumpar.

Möjlig feltolkning

Viss risk finns för missförstånd, när man läser engelsk litteratur i det att där bergmynta oegentligt kallas Wild Basil. Kryddväxten basilika, Ocimum basilicum, kallas enbart Basil på engelska, alltså utan epitetet Wild. "Basil" är sålunda inte någon förädlad form av "Wild Basil", lika litet som "Wild Basil" skulle vara någon förvildad "Basil". Utseendemässigt finns ingen förväxlingsrisk. Det rör sig om vitt skilda arter, som inte alls liknar varandra. Alltså:

  • Wild Basil, Clinopodium vulgare = bergmynta
  • Basil, Ocimum basilicum = basilika

Växtfärgning

Bergmynta ger gula och bruna färger vid växtfärgning.

Medicinalväxt

Som naturläkemedel anses beredningar baserade på bergmynta ha följande egenskaper:

En analys[2] av bergmyntas eteriska oljor visar 40 olika ämnen inom 99,4 % av provet, därav de viktigaste:

Ämne % tymol[3] 38,9 γ-terpinen[4] 29,6 p-cymen[5] 9,1 Summa 77,6

Synonymer

  • Clinopodium vulgare L.
  • Calamintha vulgaris (L.) Halácsy, non Clairv
  • Calamintha clinopodium Benth.

Källor och referenser

  1. United States Department of Agriculture [1]
  2. Plants for a Future [2]

  1. ^ Källan använder engelska ordet astringent, ordagrant översatt sammandragande, vilket i detta sammanhang kan tolkas dels att stoppa blödningar, dels att bota lös avföring. Här oklart om man menar det ena eller det andra eller möjligen bägge.

  2. ^ Utförd av Centre national de la récherche scientifique
  3. ^ Artikel om thymol finns hos engelska Wikipedia
  4. ^ Artikel om terpinene finns hos engelska Wikipedia
  5. ^ Artikel om cymene finns hos engelska Wikipedia

Externa länkar

лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Wikipedia författare och redaktörer
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia SV

Bergmynta: Brief Summary ( шведски )

добавил wikipedia SV

Bergmynta (Clinopodium vulgare) är en växtart i familjen kransblommiga växter. Den är sambyggare och har blå till blåröda blommor.

Utbredning är större delen av Europa, norra Afrika, västra och centrala Asien samt Sibirien. I USA finns bergmynta i ungefär hälften av staterna. I Indiana är den utrotningshotad.

Trivs i såväl sur som kalkrik mark, som bör vara sandig eller lerig och fuktig. Växtplatsen kan vara solig eller i halvskugga.

Som odlad kan bergmynta förökas såväl genom frön som genom delning av rotklumpar.

лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Wikipedia författare och redaktörer
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia SV

Пахучка звичайна ( украински )

добавил wikipedia UK
  1. Clinopodium vulgare: wild basil. Plants database. USDA. Процитовано 2015-01-08.
  2. Информация (en). «Memidex»: Free online dictionary/thesaurus and more. Процитовано 2011-11-06.

Посилання

Plantenschat1898 269 129 Akkermunt.—Mentha arvensis.jpg Це незавершена стаття про Глухокропивові.
Ви можете допомогти проекту, виправивши або дописавши її.
лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Автори та редактори Вікіпедії
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia UK

Пахучка звичайна: Brief Summary ( украински )

добавил wikipedia UK
Clinopodium vulgare: wild basil. Plants database. USDA. Процитовано 2015-01-08. Информация (en). «Memidex»: Free online dictionary/thesaurus and more. Процитовано 2011-11-06.
лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Автори та редактори Вікіпедії
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia UK

Clinopodium vulgare ( виетнамски )

добавил wikipedia VI

Clinopodium vulgare là một loài thực vật có hoa trong họ Hoa môi. Loài này được L. mô tả khoa học đầu tiên năm 1753.[1]

Hình ảnh

Chú thích

  1. ^ The Plant List (2010). Clinopodium vulgare. Truy cập ngày 5 tháng 6 năm 2013.

Liên kết ngoài


Hình tượng sơ khai Bài viết về tông hoa môi Mentheae này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia bằng cách mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn.
лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Wikipedia tác giả và biên tập viên
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia VI

Clinopodium vulgare: Brief Summary ( виетнамски )

добавил wikipedia VI

Clinopodium vulgare là một loài thực vật có hoa trong họ Hoa môi. Loài này được L. mô tả khoa học đầu tiên năm 1753.

лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Wikipedia tác giả và biên tập viên
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia VI

Пахучка обыкновенная ( руски )

добавил wikipedia русскую Википедию
Царство: Растения
Подцарство: Зелёные растения
Отдел: Цветковые
Надпорядок: Asteranae
Семейство: Яснотковые
Подсемейство: Котовниковые
Род: Пахучка
Вид: Пахучка обыкновенная
Международное научное название

Clinopodium vulgare L.

Синонимы
  • Calamintha clinopodium (Benth.) Spenn.
  • Calamintha vulgaris (L.) Halácsy
  • Clinopodium vulgare var. neogaea (Fern.) C.F.Reed
  • Satureja clinopodium (Benth.) Caruel
  • Satureja vulgaris (L.) Fritsch
  • Satureja vulgaris var. diminuta (Simon) Fern. & Wieg.
  • Satureja vulgaris var. neogaea Fern.
Подвиды
  • Clinopodium vulgare subsp. vulgare L.
  • Clinopodium vulgare subsp. arundanum (Boiss.) Nyman
Wikispecies-logo.svg
Систематика
на Викивидах
Commons-logo.svg
Изображения
на Викискладе
ITIS 501592NCBI 204222EOL 488269GRIN t:8368IPNI 61206-2TPL kew-43704

Паху́чка обыкнове́нная (лат. Clinopódium vulgáre) — вид растений рода Пахучка семейства Яснотковые. Произрастает в Европе, Азии и США[2]. Другие названия: душица глухая, кошачья мята, шарушник, постельница. Многолетнее опушённое травянистое растение высотой от 30 до 60 см, с прямыми четырёхгранными стеблями.

Примечания

  1. Об условности указания класса двудольных в качестве вышестоящего таксона для описываемой в данной статье группы растений см. раздел «Системы APG» статьи «Двудольные».
  2. Информация (англ.). «Memidex»: Free online dictionary/thesaurus and more. Проверено 6 ноября 2011.


Дубовый лист Это заготовка статьи по ботанике. Вы можете помочь проекту, дополнив её.
Улучшение статьи
Для улучшения этой статьи желательно:
 title=
лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Авторы и редакторы Википедии
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia русскую Википедию

Пахучка обыкновенная: Brief Summary ( руски )

добавил wikipedia русскую Википедию

Паху́чка обыкнове́нная (лат. Clinopódium vulgáre) — вид растений рода Пахучка семейства Яснотковые. Произрастает в Европе, Азии и США. Другие названия: душица глухая, кошачья мята, шарушник, постельница. Многолетнее опушённое травянистое растение высотой от 30 до 60 см, с прямыми четырёхгранными стеблями.

лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Авторы и редакторы Википедии
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia русскую Википедию