Because of extensive cultivation, it is often difficult to know for certain whether specific collections of var. sinensis and var. assamica are wild, cultivated, or escaped. For this reason, the actual wild distribution of these two varieties is uncertain.
The widely consumed beverage we know as tea is made from the leaves of Camellia sinensis. This evergreen shrub or small tree originated near the source of the Irawaddy River (in Burma), then spread eastward into southeastern China and westward into upper Burma and Assam (northeastern India) (this history explains the development of the distinct China and Assam tea types). Tea has been consumed as a beverage in China for 2000 to 3000 years. It was introduced to Japan around 600 A.D. and to Europe in the 1600s. Tea is grown mainly in the subtropics and in the mountainous areas of the tropics between latitudes 41° N and 16° S. It is an intensively managed perennial monoculture crop cultivated on large- and small-scale plantations in a variety of countries including China, India, Sri Lanka, Kenya, Turkey, Vietnam, and Indonesia. Overall, tea is grown on over 2.71 million hectares in more than 34 countries across Asia, Africa, Latin America, and Oceania, with an annual yield of 3.22 million metric tons of processed tea. A tea bush may be harvested for 40 to 50 years (in some cases up to a century). Harvest involves plucking the terminal bud and the 2 or 3 leaves immediately beneath it. (Vaughan and Geissler 1997; Hazarika et al. 2009)
The economies of many tea-growing countries are heavily dependent on tea. Among the greatest challenges faced by tea growers is damage from insect and mite pests, which typically cause losses on the order of a tenth to a half of yield, and can sometimes result in total crop loss. The annual value of yield loss to arthropod pests has been estimated at U.S. $500 million to $1 billion. Hazarika et al. 2009 reviewed the biology of arthropods known to feed on one or more parts of the tea plant, as well as the history of attempts at chemical control with organosynthetic pesticides and prospects for more effective and ecologically sustainable approaches to minimizing losses to pests in the future. (Hazarika et al. 2009 and references therein)
Around 75% of the world's tea production is black tea, which is produced by drying, macerating, and "fermenting", or faciliating the oxidation of, the leaves (this "fermentation" process does not involve microorganisms). Green tea production, which is concentrated in China and Japan, does not involve a fermentation process. Oolong tea (or Wulong Tea) is partially fermented. Some herbal "teas" contain no actual tea, making them caffeine-free. (Vaughan and Geissler 1997)
Die teestruik of Camellia sinensis is ’n spesie immergroen struike of klein bome waarvan die blare en blaarknoppe gebruik word om tee van te maak. Dit is van die blomplant-genus Camellia in die familie Theaceae.
Twee hoof-variëteite word gekweek: Camellia sinensis var. sinensis vir Chinese tee, en Camellia sinensis var. assamica vir Indiese tees.[1] Wit-, geel-, groen-, woeloeng- en swarttee word almal van een van dié variëteite gemaak, maar verskillende prosesse word gebruik om verskillende vlakke van oksidasie te verkry. Dit verskil van kruietee, wat van kruie, speserye of ander plantmateriaal gemaak word.
Die naam Camellia kom van die verlatynsde naam van eerw. Georg Kamel,[2] ’n Tsjeggies gebore Jesuïtiese apteker en sendeling. Carl Linnaeus het sy naam in 1753 gekies vir die genus ter ere van Kamel se bydraes tot plantkunde,[3] hoewel Kamel nie die plant of enige ander Camellia-plant ontdek het nie. Linnaeus het ook nie dié plant as ’n Camellia beskou nie, maar as ’n Thea.[3]
Die plantkundige Robert Sweet het alle spesies van die genus Thea in 1818 na Camellia geskuif.[4] Die naam sinensis beteken "van China" in Latyn.
Vier variëteite van Camellia sinensis word erken.[5] Van hulle word C. sinensis var. sinensis en C. sinensis var. assamica meestal gebruik om tee van te maak.
Kultivars van C. sinensis sluit in:
Camellia sinensis is inheems aan Oos-, Suid- en Suidoos-Asië, maar word vandag wêreldwyd verbou, in tropiese en subtropiese klimaatstreke. Dit is ’n immergroen struik of klein boom wat gewoonlik gesnoei word tot laer as twee meter wanneer dit vir sy blare gekweek word. Dit het ’n sterk penwortel. Die blomme is geelwit, 2,5–4 cm breed en het sewe tot agt kroonblare.
Die saad van Camellia sinensis en Camellia oleifera kan gepers word om tee-olie te vervaardig – ’n soeterige geurmiddel en kookolie, wat nie verwar moet word met teeboomolie nie. Laasgenoemde is ’n essensiële olie wat vir medisinale en kosmetiese doeleindes gebruik en van die blare van ’n ander plant gemaak word.
Die blare van Camellia sinensis is 4–15 cm lank en 2–5 cm breed. Vars blare bevat sowat 4% kafeïen.[8] Die jong, liggroen blare word veral vir tee geoes. Ouer blare is donkerder groen. Blare van verskillende ouderdomme sorg vir verskillende gehaltes tee, aangesien hul chemiese samestellings verskil. Die punt (knop) en eerste twee tot drie blare word gewoonlik geoes vir die vervaardiging van tee. Dit word elke week of twee met die hand gepluk.
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Teestruik.
Wikispecies het meer inligting verwant aan: Teestruik
Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia
Die teestruik of Camellia sinensis is ’n spesie immergroen struike of klein bome waarvan die blare en blaarknoppe gebruik word om tee van te maak. Dit is van die blomplant-genus Camellia in die familie Theaceae.
Twee hoof-variëteite word gekweek: Camellia sinensis var. sinensis vir Chinese tee, en Camellia sinensis var. assamica vir Indiese tees. Wit-, geel-, groen-, woeloeng- en swarttee word almal van een van dié variëteite gemaak, maar verskillende prosesse word gebruik om verskillende vlakke van oksidasie te verkry. Dit verskil van kruietee, wat van kruie, speserye of ander plantmateriaal gemaak word.
La planta de té (Camellia sinensis) ye una especie de planta que les sos fueyes y biltos utilizar pa ellaborar el té. El so nome en chinu ye: 茶 cha. Ye una de les 50 yerbes fundamentales usaes na medicina tradicional china.
La planta del té procede del sur de China y sudeste d'Asia, anque güei cultívase en tol mundu, tantu en rexones tropicales como subtropicales.
El términu específicu sinensis quier dicir "de china" en llatín. Antiguos nomes científicos d'esta especie, güei obsoletos, inclúin a thea bohea, thea sinensis y thea viridis.
Té en chinu ye (茶), que transliteráu al pinyin suena como chá y nuna treslliteración antigua llamada Peh-oe-ji, que de normal s'usaba pa los dialeutos del sur de china, suena como tê. La forma cha entró n'Europa probablemete colos Portugueses, ente que la forma tê facer colos Holandeses, dambos grandes mercaderes n'Asia, espublizándose per distintos países y les sos llingües.
Ye un parrotal o árbol pequeñu (1-9 m) perenne que tien un fuerte raigañu principal; l'árbol de normal retáyase por que nun devase los 2 m cuando se cultiva polos sos fueyes pa ellaborar té. Les fueyes, glabres y de cantos serraos, miden 4-15 cm de llargor y 2-5 cm d'anchu. Les flores, axilares, solitaries o en grupos de 3, tienen 5 sépalos, 6-8 pétalos y numberosos estames, son de color blancu-amarellentaes y miden 2-4 cm de diámetru. L'ovariu, triloculáu, ye globosu, densamente pubescente o glabrescente. Les granes son centimétricas y de color pardu.[1] Segreguen, al prensarse, un aceite, el «Aceite de Camelia» que nun se debe confundir col «Aceite del Árbol de Té» (Melaleuca alternifolia).
D'esta especie ellabora'l té (verde, negru, blancu, Pu-erh o colloráu, mariellu, oolong...), que se procesa pa llograr distintos graos d'oxidación.
Les fueyes contienen alredor d'un 4% de cafeína. Les carauterístiques y distinta composición química de les fueyes recoyíes, según la edá, producen distintos tipos de té. Les fueyes más vieyes son de color verde escuru. Les tienres, de color verde maciu y con una curtia pubescencia blanca nel viesu son les preferíes.
La variedá más utilizada ye la assam (dacuando llamada C. sinensis assamica o C. assamica) y la planta de China (llamada C. sinensis sinensis), según delles cruces d'estos dos.
Esti apartáu trata namái de los efeutos del té rellacionaos a la planta Camellia sinensis (té negro, té oolong, té verde y té blanco). Nun trata sobre los efeutos d'otres plantes basaes en fervinchos referíos como té.
Los efeutos del té sobre la salú fueron estudiaos dende los primeros fervinchos de Camellia sinensis fai 4700 años en China. El llexendariu emperador Shennong afirmó en The Divine Farmer's Herb-Root Classic (Chinu tradicional: 神農本草經; Chinu simplificáu: 神农本草经; pinyin: Shénnóng běncǎo jīng) que los fervinchos de Camellia sinensis yeren útiles pal tratamientu d'afecciones como tumores, abceso, problemes de vexiga, cansanciu. Los posibles beneficios del consumu de té pa la salú fueron sofitaos por dellos estudios, anque otros estudios nun atoparon pruebes definitives que demuestren dalgún efeutu beneficiosu. Tamién se-y atribuyeron efeutos antinutricionales como la prevención d'absorción de fierro y proteínes, de normal atribuyíos a la tannina. La gran mayoría de los estudios realizáronse con té verde; sicasí, dalgunos fueron fechos d'otros derivaos de la Camellia sinensis, como'l té blanco, oolong y té negro. El té verde atribuyíu a ayudar contra l'aterosclerosis, LDL, cáncer, enfermedá inflamatoria intestinal, diabetes, hepatitis, perda de pesu, enfermedaes neurodegenerativas, ya inclusive la halitosis.[2]
Indicáu pa astenia psíco-física, foria, bronquitis, asma; coadyuvante nel tratamientu del sobrepesu y arteriosclerosis, hiperlipidemias. Los estractos de te y la teína suelse emplegar tópicamente, al igual que la cafeína, en cremes y xeles p'amenorgar les adiposidaes locales.[3]
Contraindicáu cuando se carez gastritis, úlcera gastroduodenal, ansiedá, velea, taquicardia yá que induz al nerviosismu, velea, taquicardia, extrasístoles, poliuria. Pol so conteníu en taníns, puede provocar molesties gástriques, estomagaes y vultures, sobremanera si tomen fervinchos concentraes, o n'ayunes.[3]
Camellia sinensis describióse por (L.) Kuntze y espublizóse en Trudy Imperatorskago S.-Peterburgskago Botaničeskago Sada 10: 195. 1887.[4]
Camellia: nome xenéricu dau n'honor del botánicu y misioneru xesuita del sieglu XVII, Jiří Josef Camel (tamién conocíu como Camellus), quien tresportó plantes de camelies dende Filipines a Europa. Carlos Linneo nomó a esti xéneru nel so honor.
sinensis: epítetu llatín xeográficu qu'alude al so localización en China.
Esta páxina forma parte del wikiproyeutu Botánica, un esfuerciu collaborativu col fin d'ameyorar y organizar tolos conteníos rellacionaos con esti tema. Visita la páxina d'alderique del proyeutu pa collaborar y facer entrugues o suxerencies. La planta de té (Camellia sinensis) ye una especie de planta que les sos fueyes y biltos utilizar pa ellaborar el té. El so nome en chinu ye: 茶 cha. Ye una de les 50 yerbes fundamentales usaes na medicina tradicional china.
Çay (lat. Camellia sinensis) — Çaykimilər fəsiləsinin kamelliya cinsinə aid növ.
Çin və Assam növlərinə bölünür. Umumən Şərq ölkələrində və bəzi Avropa ölkələrində geniş istifadə olunur. Hazırlanma texnologiyasından asılı olaraq 4 növü vardır: qırmızı (oolonq), sarı, qara və yaşıl. Çay bitkisi ilk dəfə Qafqazda 19-cu əsrin 40-cı illərində Qafqaz canişini Vorontsovun göstərişi ilə Suxumidə əkilmişdir. Təcrübələr uğurlu olduğundan onun Qafqazda artırılması işləri 1876-cı illərdən başlanmışdır. Güman olunur ki, Azərbaycanda 1892-ci illərdə təcrübə üçün gətirilmiş sortlar Lənkəran, Car-Balakən rayonlarında sınaqdan uğurla çıxmışdır.
Dünyada hər il təxminən 1120 ton hazır çay istehsal olunur ki, onlardan 1-ci yerdə Çin 500 min hektar, 2-cisi Hindistan 338 min hektar, Azərbaycanda isə sovet dövründə 17 min hektar. Hazırda Azərbaycanda onun sahəsi olduqca azdır.
Yapon alimləri müəyyən ediblər ki, gün ərzində çay içmək insanı yuxuda qarabasmalardan qoruyur. Nixon Universitetinin tibb məktəbinin mütəxəsisləri tətqiqatların gedişində belə qənaətə gəliblər ki, kim gün ərzində bir fincandan çox çay içirsə, onun ümümiyyətlə çay içməyən insanlara nisbətən gecə qorxulu yuxu görmək etimalı 50% azalır. Alimlər bunun nəyə görə baş verdiyini dəqiq bilmirlər, lakin onlar hesab edirlər ki, çayın tərkibindəki aktiv kimyəvi maddələr, xüsusən də, tanin adlı amin turşusu stresi aradan götürür, baş beynin neqativ enerji fəallığını sakitləşdirir.[1]
Çayın əsasən səbəb olduğu ümumi narahatlıqlar
Çayı az içməsi məsləhət görülən insanlar
Çay (lat. Camellia sinensis) — Çaykimilər fəsiləsinin kamelliya cinsinə aid növ.
Çin və Assam növlərinə bölünür. Umumən Şərq ölkələrində və bəzi Avropa ölkələrində geniş istifadə olunur. Hazırlanma texnologiyasından asılı olaraq 4 növü vardır: qırmızı (oolonq), sarı, qara və yaşıl. Çay bitkisi ilk dəfə Qafqazda 19-cu əsrin 40-cı illərində Qafqaz canişini Vorontsovun göstərişi ilə Suxumidə əkilmişdir. Təcrübələr uğurlu olduğundan onun Qafqazda artırılması işləri 1876-cı illərdən başlanmışdır. Güman olunur ki, Azərbaycanda 1892-ci illərdə təcrübə üçün gətirilmiş sortlar Lənkəran, Car-Balakən rayonlarında sınaqdan uğurla çıxmışdır.
Dünyada hər il təxminən 1120 ton hazır çay istehsal olunur ki, onlardan 1-ci yerdə Çin 500 min hektar, 2-cisi Hindistan 338 min hektar, Azərbaycanda isə sovet dövründə 17 min hektar. Hazırda Azərbaycanda onun sahəsi olduqca azdır.
Yapon alimləri müəyyən ediblər ki, gün ərzində çay içmək insanı yuxuda qarabasmalardan qoruyur. Nixon Universitetinin tibb məktəbinin mütəxəsisləri tətqiqatların gedişində belə qənaətə gəliblər ki, kim gün ərzində bir fincandan çox çay içirsə, onun ümümiyyətlə çay içməyən insanlara nisbətən gecə qorxulu yuxu görmək etimalı 50% azalır. Alimlər bunun nəyə görə baş verdiyini dəqiq bilmirlər, lakin onlar hesab edirlər ki, çayın tərkibindəki aktiv kimyəvi maddələr, xüsusən də, tanin adlı amin turşusu stresi aradan götürür, baş beynin neqativ enerji fəallığını sakitləşdirir.
Čajovník čínský (Camellia sinensis či též Thea sinensis) je stálezelená kulturní rostlina z rodu čajovník (Camellia), původem z jižní a jihovýchodní Číny a přilehlých území Vietnamu, Laosu, Barmy a Indie.[2] Rostlina se pěstuje jako keř nebo strom na plantážích v tropických a subtropických oblastech v různých nadmořských výškách (až nad 2000 m) po celém světě.[zdroj?] Sušená a tzv. fermentovaná, různými způsoby upravovaná poupata (tipsy) a listy této rostliny se využívají hlavně k přípravě nápojů – čaje. Z větviček se v Japonsku připravuje speciální druh hořkého čaje nazývaný kukiča.
Většina cizojazyčných názvů pro čajovník pochází z čínského slova pro čaj, resp. z čínského znaku. Portugalští obchodníci dováželi čaj z oblastí Macaa a tak jméno přijali z kantonské čínštiny jako čcha, odtud například české „čaj“ nebo portugalské „chá“. Druhou variantou výslovnosti je z oblasti Fu-ťienu a Tchaj-wanu a to „čche“, kterou používali holandští obchodníci, obchodující s touto oblastí. Odtud pochází například anglické „tea“, francouzské „thé“ či třeba norské „te“.[3]
Čajovník pochází z jihovýchodní Asie.[2] První písemné zmínky o čaji známe ze třetího století n. l.[zdroj?], nicméně četné legendy vypráví o objevení čajovníku jakožto rostliny poskytující podivuhodný nápoj již ve třetím tisíciletí př. n. l. První celistvé popisy v čele s proslulou Klasickou knihou o čaji mistra Lu Jü pochází z Číny z doby dynastie Tchang (7.–10. stol.). Postupem času rostla obliba čaje pro jeho výjimečnou chuť a blahodárné účinky nejenom v Číně. Čaj se brzy stal významným obchodním zbožím a po vodě neoblíbenějším nápojem vůbec. Se zájmem o čaj stoupal také počet míst, kde byl čajovník pěstován.[zdroj?] V současnosti najdeme čajové plantáže převážně v Číně, Japonsku, Indii, Indonésii, ve Vietnamu, v oblasti Kavkazu, na Cejlonu a Tchai Wanu, ale také v Evropě (oblast Gruzie a Azory), na Jávě, Sumatře či v jižní Africe.[zdroj?]
Čajovník je stálezelená rostlina s listy různé velikosti, krátkými stonky, bílými květy (podobné květům třešní) a plody podobnými ořechu, ve skutečnosti dřevnaté trojpouzdré tobolky s jedním až třemi hnědými semeny. Lístky čajovníku jsou dlouhé zhruba 3–25 cm a široké 1–10 cm. Charakteristické je silné žebrování a jemné bílé chloupky na spodní straně listu, které jsou nejlépe viditelné na tzv. tipsech, což jsou ještě nerozvinuté pupeny listů. Čajovník kvete na podzim a celou zimu, květy jsou cizosprašné.
Systematika rodu čajovník (Camellia) není stále ustálená. V současné době se však uvádí pouze jediný druh: čajovník čínský (C. sinensis). Ten se někdy člení na varietu sinensis a varietu assamica. Čajovník čínský je menší (až 6 m, většinou ale kolem 2–3 m) s menšími a tmavšími lístky vhodný pro pěstování ve vyšších subtropických oblastech s mírným klimatem, čajovník assamský je větší (dosahuje i 20–30 m) a pěstuje se ve všech výškových oblastech převážně v tropickém pásu.
Někdy se jako třetí druh uvádí čajovník indonéský neboli ceylonský, jenž se vlastnostmi nachází mezi již zmíněnými základními druhy.[zdroj?]
Čajovník se pěstuje ze semen nebo řízků v subtropickém až tropickém podnebí,
Čajovník se pěstuje jako keř nebo strom na plantážích v tropických a subtropických oblastech v různých nadmořských výškách, od nížin až po vysokohorské oblasti nad 2000 m n. m. Čajovníky pěstované ve vyšších oblastech mají menší listy a chudší, nicméně většinou podstatně kvalitnější sklizeň. Množí se pomocí semen nebo řízků. Semena se pěstují v pařeništích a po půl roce se přesadí na plantáže. Řízky se přesazují osm měsíců po zakořenění. Zhruba po dvou letech jsou keře poprvé stříhány a po třech letech jsou připraveny na první sklizeň.
Čajovník je poměrně nenáročná rostlina, dobře snáší různé klimatické podmínky, vyžaduje velké množství srážek po celou dobu roku. Lze jej pěstovat i u nás pokud se na zimu pořádně přikryje, nejlépe slámou. Roste v různých půdních podmínkách, vhodná je hlinito-písčitá půda, v tuzemských podmínkách doporučují pěstovat v rašelině a ve stále vlhké půdě. Čajovník nenávidí přemokření a nejraději má polostín. V Číně a Japonsku na plantážích přibližně půl roku před zasazením rostlinek sází vyšší stromy[zdroj?], aby jim vytvořili polostín. Čajovník dosahuje přirozeně velikosti 5–15 m (výjimečně i 30 m), na plantážích se však nenechává dorůst do větší výšky než 1 metr kvůli sběru lístků. Je stálezelený. Zejména v Japonsku bývá často zastiňován rohožemi, výsledný produkt je pak označován "Kabuse".[4] Keře se sází v dlouhých pravidelných řadách.
Lístky z nových keřů lze sklízet po třech letech, u čajů vyšších sort je to však později. Kvalitní čaj produkují asi třicet let. Doba sklizně se výrazně liší podle druhu čaje a hlavně místa pěstování. Většinou je přizpůsobena srážkám. Některé čaje, především nižší třídy, jsou sklízeny celoročně (až 30 sklizní). U kvalitnějších je to například i jen třikrát až čtyřikrát do roka. Kvalita sklizně během roku silně kolísá. Například plantáže v indickém Dárdžilingu produkují při svém prvním sběru v únoru a březnu špičkové čaje nejvyšší kvality, kdežto lístky ze třetího podzimního sběru jsou kvalitativně o několik tříd níž a často se používají pouze do směsí. Sklizně jsou vždy přesně načasované a striktně dodržované.
Čajové listy se sklízí většinou ručně – buď trháním prsty nebo stříháním nůžkami – nebo mechanicky speciálními stříhacími stroji (využíváno hlavně v Japonsku). Sklízí se vždy „tips“ spolu s přilehlými dvěma až pěti lístky. Nejkvalitnější jsou právě tipsy s nejmladšími lístky, proto čím větší je obsah tipsů, tím kvalitnější je čaj.
Všechny druhy čaje (z listů – bílé, zelené, polozelené, černé; ze stonků atd.) pochází z této jediné rostliny. Dělí je od sebe hlavně stupeň fermentace. Zpracování se tedy liší podle druhu čaje.
Galerie čajovník čínský ve Wikimedia Commons Obrázky, zvuky či videa k tématu čajovník čínský ve Wikimedia Commons
Čajovník čínský (Camellia sinensis či též Thea sinensis) je stálezelená kulturní rostlina z rodu čajovník (Camellia), původem z jižní a jihovýchodní Číny a přilehlých území Vietnamu, Laosu, Barmy a Indie. Rostlina se pěstuje jako keř nebo strom na plantážích v tropických a subtropických oblastech v různých nadmořských výškách (až nad 2000 m) po celém světě.[zdroj?] Sušená a tzv. fermentovaná, různými způsoby upravovaná poupata (tipsy) a listy této rostliny se využívají hlavně k přípravě nápojů – čaje. Z větviček se v Japonsku připravuje speciální druh hořkého čaje nazývaný kukiča.
Tebusk (Camellia sinensis) er den plante, man laver grøn eller sort te af. Tidligere hed planten Thea bohea eller Thea viridis. Den er en stor busk eller et lille træ med en slank, kuplet vækstform.
Verdens ældste tetræ skal stå på Simao-egnen i Yunnan. Det regnes for 1.700 år gammelt, det er 20 m højt og har en stammetykkelse på 1 m.
Barken er først blank og lysegrøn, men bliver snart brun. Senere bliver den gråbrun og ru. Bladene sidder spredt, og de er elliptiske med groft takket rand. Oversiden er skinnende grøn med forsænkede ribber, mens undersiden er lysegrøn.
Blomstringen sker i oktober. Blomsterne sidder enligt eller i små grupper ved bladhjørnerne. De er hvide med masser af gule støvdragere.
Rodnettet er meget fint forgrenet, og planten er afhængig af et samliv med flere mycorrhizasvampe.
Højde x bredde og årlig tilvækst: 12 x 6 m (20 x 10 cm/år). Disse mål kan fx anvendes, når arten udplantes.
Tebusken hører hjemme i den subtropiske og fugtige del af Kina, hvor den vokser i veldrænet, gerne let sur jord.
Shui-sa-pa ("Vandgran-lunden") er det sted, hvor professor C.T. Hwa fandt en naturlig bevoksning med fuldvoksede, frøbærende træer af vandgran (Metasequoia glyptostroboides) om efteråret i 1947. Stedet ligger i 1.050 m højde, hvor der er en flad dal langs en lille flod ca. 60 km sydøst for Yangtze i Li-chuan distriktet, provinsen Hupeh. Stedet beskrives som en strimmel land langs hovedfloden, ca. 25 km lang og mindre end 1,5 km bred. Stedet har mest jordtyper, der består af forvitret sandsten. Vintrene er ret tørre, mens somrene er fugtige, da hovedparten af regnen falder i perioden juni-august. I dette område findes en meget righoldig flora, og her vokser tebusken i sin vilde form sammen med bl.a. hjertetræ, skæbnetræ, valnød, bjergskovranke, blå ene, blåbælg, druehyld, etagekornel, fersken, havehortensia, Henrys gedeblad, honningrose, høstanemone, japanmispel, japansk spiræa, Julianes berberis, kalopanax, kinapære, kinesisk astilbe, kinesisk elefantgræs, kinesisk ildtorn, lakgiftsumak, monoløn, pernykristtorn, Pilebladet dværgmispel, rynkeblad, skyrækker, smuk pieris, småbladet buksbom, sommerfuglebusk, stikkelsbærkiwi, stueazalea, tempeltræ, thunbergkløverbusk, vandgran, vinget benved og ægte kamelia[1]
Blomsterne dufter fint, men bladene har – i modsætning til oplysninger i mange beskrivelser – ingen duft.
Tebuskens skudspidser og blade bliver høstet og tørret til hvid, grøn, oolong og sort te. Se mere i artiklen om Te.
Teplantage
Tebusk
Teblomst
Tebusk (Camellia sinensis) er den plante, man laver grøn eller sort te af. Tidligere hed planten Thea bohea eller Thea viridis. Den er en stor busk eller et lille træ med en slank, kuplet vækstform.
Verdens ældste tetræ skal stå på Simao-egnen i Yunnan. Det regnes for 1.700 år gammelt, det er 20 m højt og har en stammetykkelse på 1 m.
Die Teepflanze (Camellia sinensis) ist eine Pflanzenart aus der Gattung Kamelien (Camellia) innerhalb der Familie der Teestrauchgewächse (Theaceae). Aus den Pflanzenteilen wird echter Tee gewonnen.
Die Camellia sinensis-Varietäten wachsen als immergrüne Sträucher oder kleine Bäume mit Wuchshöhen von 1 bis 5, selten auch bis zu 9 Meter. Die Rinde junger Zweige ist anfangs rötlich gefärbt und mit weißen Haaren besetzt, schnell wird sie jedoch kahl und färbt sich gelblich-grau. Auch die Endknospen sind silbrig behaart.[1]
Die wechselständig an den Zweigen angeordneten Laubblätter sind in Blattstiel und Blattspreite gegliedert. Der Blattstiel ist kurz. Die einfache Blattspreite ist bei einer Länge von 5 bis 14 Zentimeter und einer Breite von 2 bis 7,5 Zentimeter rundlich bis länglich-elliptisch mit keilförmiger Spreitenbasis und stumpfem oberen Ende, das eine angedeutete Träufelspitze besitzt. Der Blattrand ist gezähnt. Die Blattoberseite ist dunkelgrün, glatt sowie glänzend. Die Blattunterseite ist heller gefärbt und kann behaart sein. Neben der Mittelrippe gibt es sieben bis neun Blattadern auf jeder Seite, davon zweigen weitere netzförmige Blattadern ab. Die Blattaderung ist auf der Blattober- und -unterseite gleichermaßen sichtbar und hervortretend.[1]
Von Oktober bis Februar erscheinen die Blüten einzeln oder zu dritt in den Blattachseln. Unter jeder gestielten Blüte sitzen zwei Tragblätter, die früh abfallen. Die bei einem Durchmesser von 2,5 bis 3,5 Zentimeter radiärsymmetrischen Blüten sind zwittrig mit doppelter Blütenhülle. Die Innenseite der fünf Kelchblätter ist meist behaart. Die sechs bis acht weißen Kronblätter sind in zwei Kreisen angeordnet, die äußeren ein bis drei ähneln den Kelchblättern, die inneren sind an ihrer Basis untereinander verwachsen. Die vielen Staubblätter sind in vier oder fünf Kreisen angeordnet, die des äußeren Kreises sind am Grund miteinander verwachsen. Der Fruchtknoten ist meistens behaart. Der etwa 1 Zentimeter lange Griffel endet in einer dreilappigen Narbe.[1]
Die Kapselfrucht ist abgeflacht und enthält einen oder zwei braune, rundliche Samen. Sie reifen von August bis Oktober.[1]
Die Chromosomenzahl beträgt 2n = 30.[2]
Die Erstveröffentlichung erfolgte 1753 unter dem Namen (Basionym) Thea sinensis durch Carl von Linné in Species Plantarum, 1, S. 515.[3] Eine Neukombination wurde 1887 durch Kuntze in Trudy Imperatorskago S.-Peterburgskago Botaničeskago Sada, 10, S. 195 durchgeführt; er stellte sie unter dem Namen Camellia sinensis in die Gattung Camellia.
Camellia sinensis gehört zur Sektion Thea (L.) Dyer in Hook. innerhalb der Gattung der Camellia.
Innerhalb der Art Camellia sinensis gibt es vier Varietäten:[1]
Das Verbreitungsgebiet der Camellia sinensis-Varietäten reicht vom südlichen Japan und Korea über die Südhälfte Chinas bis ins nordöstliche Indien (Camellia sinensis var. assamica). Nach Süden ist Camellia sinensis noch weiter nach Laos, Myanmar, Thailand und Vietnam verbreitet. Sie wächst im Unterholz immergrüner Lorbeerwälder (Camellietea japonicae Miyw. & Ohnab 63).[4] Wegen der langen Zeit der Verwendung durch Menschen ist das natürliche Areal nicht mehr genau zu bestimmen.[1]
Die Camellia-sinensis-Varietäten gedeihen wild in subtropischem Monsunklima mit feuchten, heißen Sommern und relativ trockenen, kühlen Wintern. Dabei werden an nördlichen Standorten auch Gebiete mit stärkeren Frösten besiedelt (vid. Clifford Parks).[1]
2020 wurden laut der Ernährungs- und Landwirtschaftsorganisation FAO weltweit 7.024.042 t Tee geerntet. Davon brachten China 42,3 % und Indien 20,3 % der Menge ein.[5]
Folgende Tabelle gibt eine Übersicht über die zehn größten Produzenten von Tee weltweit, die insgesamt 91,6 % der Erntemenge produzierten.
siehe Tee#Die größten Tee-Exporteure
Hauptartikel: Tee, Grüner Tee, Schwarzer Tee, Weißer Tee, Oolong
Von den Kultivaren zweier Camellia-sinensis-Varietäten werden in der Qualität unterschiedliche Teesorten produziert: Die Camellia sinensis var. sinensis bringt einen leichten, hellen Tee mit viel Aroma hervor, die Camellia sinensis var. assamica hingegen einen kräftigen und dunklen Tee. Die Erträge der Camellia sinensis var. assamica sind dafür deutlich höher. Für die Teeproduktion werden auch Kreuzungen bzw. Klone dieser beiden Varietäten eingesetzt, die aus Stecklingen gezogen werden.[6]
Aus Pflanzenteilen der Teepflanze (Blättern, Blatt-Knospen, Stängel) wird ein heißes Aufgussgetränk, der Tee zubereitet. Der Tee hat eine viele Tausend Jahre alte Geschichte, die bis in die Antike zurückgeht (vgl. Teeroute).
Aus den Samen wird Kamelienöl gewonnen.
Als Heildroge dienen:
Wirkstoffe:
Anwendungen:
Untersuchungen weisen auf eine krebsvorbeugende und eine vor Herz-Kreislauf-Erkrankungen, wie Arteriosklerose, schützende Wirkung hin, die vor allem auf das Potential dieser phenolischen Inhaltsstoffe des Grünen Tees als Radikalfänger zu wirken, zurückgeführt wird. Die Teemenge, die diese gesundheitlichen Wirkungen hervorrufen soll, wird unterschiedlich angegeben und liegt zwischen 4 und 10 Tassen pro Tag. Vor übertriebenen Erwartungen, mit Grünem Tee Krebsprophylaxe betreiben zu können, wird gewarnt. Endgültige Wirkungsnachweise stehen nämlich noch aus.[7]
Die Teepflanzen wurden traditionell in zwei Varietäten kultiviert: als Camellia sinensis var. sinensis (strauchwüchsiges, kleinblättriges, kälteresistentes Hochlandgewächs) hauptsächlich in China und Darjeeling, während die erst 1830 in Assam entdeckte, baumwüchsige Camellia sinensis var. assamica (schnellwüchsiger, großblättriger als die Varietät Camellia sinensis var. sinensis) beispielsweise im übrigen Indien und in Sri Lanka dominierte. Diese beiden reinen Sorten werden weltweit immer mehr von Hybriden zurückgedrängt.
Die Teepflanze wird in den Subtropen und in den Tropen, dort insbesondere in Hochlagen, kultiviert. Sowohl grüner als auch schwarzer Tee werden hauptsächlich in Asien, aber auch in Afrika, Amerika, Australien und Europa (auf den Azoren und in der Türkei) produziert. Die wichtigsten Tee-Erzeugerländer sind China, Indien, Kenia, Sri Lanka und die Türkei, die zusammen etwa drei Viertel des Welthandels ausmachen. Japan produziert laut eigener Aussage nur Grüntees. Schwarztee für den eigenen Verbrauch wird importiert. Obwohl die Teeernte in Japan fast nur maschinell erfolgt, hat die Qualität vieler japanischer Grüntees allerhöchste Güte. Dies hängt mit den sehr alten japanischen Traditionen zusammen, in denen Tee als Mittler zwischen Kunst, Philosophie und Lebensart angesehen wird (japanische Teezeremonie). Grüne Qualitätstees kommen weiterhin aus China, allerdings nur in geringen Mengen, da diese Tees ausschließlich in Handarbeit hergestellt werden. Daher sind sie so teuer, dass sie als Geschenk für besondere Staatsgäste verwendet werden können.
Die bedeutendsten Importländer sind Großbritannien, Russland, Pakistan, die USA und die arabischen Staaten. Die Türkei ist sowohl Export- als auch Importland von Tee.
Nach Angaben des Deutschen Teeverbandes, in dem die meisten Unternehmen der deutschen Teehandels- und -verarbeitungsindustrie organisiert sind, lag der deutsche Jahresverbrauch an Tee 2014 bei 19.176 t bzw. bei knapp 27,5 l Tee pro Kopf.[8] Zudem ist Deutschland ein wichtiger Standort der Teeveredelung: Fast die Hälfte des eingeführten Tees wurde im Jahr 2014 wieder exportiert.[8]
Bekannte Teeanbaugebiete, nach denen auch die dort produzierten Sorten benannt sind, sind
Tee wird während der gesamten Wachstumsperiode alle 6 bis 14 Tage geerntet. Die besten Qualitäten werden nach wie vor fast ausschließlich von Hand geerntet. Das Teepflücken ist ein Handwerk, das beträchtliche Erfahrung erfordert und meist von Frauen ausgeübt wird. Bei Spitzentees wird jeweils nur die Knospe jedes Triebes mit zwei Blättern geerntet (two leaves and a bud). Dabei müssen für 1 kg fertigen Schwarztee ca. 8 kg an frischen Teeblättern gepflückt werden. Maschinelle Ernteverfahren kommen häufig zur Erzeugung von einfachen Teesorten zum Einsatz. Ausnahme bildet hierbei die japanische Teeproduktion – hier werden auch hochwertige Tees maschinell geerntet. Das Ernte- und Produktionsverfahren ist soweit perfektioniert, dass auch geschnittene Teeblätter für Sorten wie z. B. Gyokuro verwendet werden können.
Je nach Lage des Anbaugebietes gibt es durchgehende oder auch nur monatlich begrenzte Erntezeiten. Der Zeitpunkt des Pflückens beeinflusst Farbe und Geschmack des Tees. In Darjeeling, Sikkim, Nepal und anderen Regionen am Himalaya gibt es ausgeprägte Jahreszeiten, dort werden die Tees für Handel und Vermarktung zusätzlich noch nach der Pflückperiode bezeichnet:
Die Nacktbasidie Exobasidium vexans befällt die Laubblätter.[9]
Die Teepflanze (Camellia sinensis) ist eine Pflanzenart aus der Gattung Kamelien (Camellia) innerhalb der Familie der Teestrauchgewächse (Theaceae). Aus den Pflanzenteilen wird echter Tee gewonnen.
Ing Camellia sinensis ing species ning tanaman nung nu gagawan de ing pikabaluan a inuman a tsa. Kayabe ya king genus a Camellia (simplified Chinese: 茶花; traditional Chinese: 茶花; pinyin: Cháhuā, literal a kabaldugan: "sampagang tsa"), a genus of flowering plants in the family Theaceae. Deng White tea, yellow tea, green tea, oolong, pu-erh tea ampong black tea are all ibat la ngan king species a ini, oneng dadalan la kareng miayaliwang prosesu ba rong dasan deng miayaliwang ketasan o lebel ning oxidation. Ing Kukicha (twig tea) mapupupul ya mu naman king Camellia sinensis, oneng sanga ampong tangke ing gagamitan para kaniti, at e bulung.
Adwa la reng manimunang uri o varieties a gagamitan para king tsa, ing Chinese tea, Camellia sinensis var. sinensis, ampo ing Assam tea, Camellia sinensis var. assamica.[1]
Ang tsa, tsaa o saa (Ingles: tea, Intsik: 茶, Chá[1] kung inumin; pero kung halaman: Tsinong payak: 茶花, Tsinong tradisyonal: 茶花, pinyin: Cháhuā; pangalan sa agham: Camellia sinensis[1]) ay isang uri ng inumin o puno.[2]
Mayroong tatlong uri ng tsa: ang lunting tsa, itim na tsa, at oolong na tsa (bigkas: /u-long/).[1]
Ginagawa ang lunting tsa sa pamamagitan ng pagpiprito ng bata pa at sariwang mga dahon at mga usbong ng dahon ng tsa. Ibinibilot o pinatutuyo ang mga ito pagkaraang iprito.[1]
Ginagawa ang itim na tsa sa pamamagitan ng paglalanta ng sariwang mga dahon sa ilalim ng sinag ng araw. Ginagasgas ng bahagya ang mga dahon, at pinapaasim o isinasailalim ng kaunti sa proseso ng permentasyon.[1]
Ginagawa ang tsaang oolong sa pamamagitan ng lubos na pagsasagawa ng pagpapaasim o permentasyon. Malawakang iniinom ito sa Europa, Indiya, at Hilagang Amerika.[1]
Bilang yerba o halamang-gamot, iniinom na ito ng mga Intsik magmula pa noong 3,000 BK. Itinuturing nila itong pampasigla o estimulante, astringhente para sa pagpapalabas o pagtatanggal ng plema, at gamot sa panunaw o dihestiyon.[1]
May pananaliksik mula sa silangang bahagi ng mundo na nagpapakitang nakababawas ang lunting tsa sa pagkakaroon ng kanser sa sikmura o tiyan.[1] Mayaman ito sa plorina, kaya't nakababawas sa pagkasira ng mga ngipin. Nagagamit itong panggamot para sa mga kagat ng mga kulisap, at pagpigil ng pagdurugo ng mga sugat. Panlaban din ito sa mga kanser sa balat at sikmura. Nakapagpapasigla rin ito ng sistemang imyuno.[1]
Mainam ang uri ng itim na tsaang Pu erh para sa pagpapababa ng antas ng kolesterol, partikular na pagkaraang kumain ng matataba o mamamantikang mga pagkain. Batay sa pananaliksik ng mga Hapones, nakababawas ito ng mataas na presyon ng dugo, at nakapagpapababa rin ng panganib ng pagkakaroon ng karamdamang arteryal.[1]
Mayaman ito sa mga tanino. Malakas na astringhente ito, kaya't nagagamit bilang mabuting lunas laban sa pagtatae.[1]
Ang lathalaing ito na tungkol sa Halaman at Inumin ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa nito.
Camellia sinensis is a species o evergreen shrub or smaa tree whase leafs an leaf buds is uised tae produce tea.
Ang tsa, tsaa o saa (Ingles: tea, Intsik: 茶, Chá kung inumin; pero kung halaman: Tsinong payak: 茶花, Tsinong tradisyonal: 茶花, pinyin: Cháhuā; pangalan sa agham: Camellia sinensis) ay isang uri ng inumin o puno.
Ing Camellia sinensis ing species ning tanaman nung nu gagawan de ing pikabaluan a inuman a tsa. Kayabe ya king genus a Camellia (simplified Chinese: 茶花; traditional Chinese: 茶花; pinyin: Cháhuā, literal a kabaldugan: "sampagang tsa"), a genus of flowering plants in the family Theaceae. Deng White tea, yellow tea, green tea, oolong, pu-erh tea ampong black tea are all ibat la ngan king species a ini, oneng dadalan la kareng miayaliwang prosesu ba rong dasan deng miayaliwang ketasan o lebel ning oxidation. Ing Kukicha (twig tea) mapupupul ya mu naman king Camellia sinensis, oneng sanga ampong tangke ing gagamitan para kaniti, at e bulung.
Adwa la reng manimunang uri o varieties a gagamitan para king tsa, ing Chinese tea, Camellia sinensis var. sinensis, ampo ing Assam tea, Camellia sinensis var. assamica.
Choy (Thea) — 1) choydoshlar oilasiga mansub koʻp yillik doim yashil butalar yoki daraxtlar turkumi. Vatani — Jan. Osiyo. Xitoy, Hindiston, Indoneziya, Shri Lanka, Keniya, Argentina asosiy choy yetishtiruvchi mamlakatlar qatorida turadi. Jahon boʻyicha ekin maydoni 2291 ming ga, qosildorligi 1254 kg/ga, yalpi hosili 2872 ming t (1999). 2 turi bor. Xitoy 4.n(T.sinensis; Jan. Sharqiy Osiyoning togʻli rnlarida tarqalgan) butasimon, boʻyi 1 – 3 m, sershox, bargining uz. 10 sm gacha, shakli ponasimon chuzinchoq. As s om Ch.i (T.assamica; Hindiston oʻrmonlarida oʻsadi) daraxt, boʻyi tik, shoxlangan, bargining uz. 7 sm gacha. Bu turga Xitoy va assom Ch.ining tabiiy duragayi boʻlgan Seylon Ch.i ham kiradi. Ildizi oʻqildiz, 1–3 m gacha tuproqqa kirib boradi. Guli qizil, oq, chetdan changlanadi, mevasi 3—4 uyali chanoq, 1000 dona urugʻi vazni 1 kg ga yaqin. Ch. issiqsevar va namsevar oʻsimlik, —12° ga qadar qisqa sovuqlarga chidaydi. Tropiklarda yil boʻyi oʻsadi. 100 yil va undan ortiq yashaydi. 10—70 yoshida yaxshi hosil beradi. Qizil tusli va sariq tusli tuproklarda yaxshi oʻsadi. Urugʻi 60—70% namlikda va 20— 25° da unib chiqadi, 4—5 yoshidan boshlab har yili gullaydi. Havo harorati 20° va namligi 70% boʻlgan sharoitlarda yaxshi rivojlanadi. Yosh barglarining tarkibida 72—80% suv va 20— quruq modda, oqsil, tanin (8— ), kofein (2,1—4,2%), qand, organik va aminokislotalar va mineral moddalar (4,7% gacha), V,, RR, V2, S vitaminlari, fermentlar (xlorofill, karotin, ksantofil), efir moyi bor. Ch.ning kimyoviy tarkibi uning yoshiga, turxiliga, bargni terish muddatiga, novdalarining oʻsish tezligiga bogʻliq. Yosh barglarda ekstraktiv moddalar kup.
CH. urugʻi va qalamchalaridan koʻpaytiriladi. Bahorda va kuzda qator oralari kultivatsiya qilinadi, tropik mintaqalarda har 2—3 haftada yumshatiladi, oʻgʻitlanadi. Ch. oʻsimligi 2—3 yoshlik boʻlganda tuplarga shakl beriladi, yon shoxlar kesiladi. 6 yoshga yetgan oʻsimliklardan eng yosh novda uchidagi 2—3 ta barglar — hosil qoʻdda may oyidan okt. oyigacha terib olinadi. Yigʻilgan barg 2—3 soat ichida choy fkalariga topshiriladi yoki salqin joylarda saklanadi.
CH. barglaridan choy sanoati korxonalarida qadoqyaangan, barglari oʻralgan qora Ch., koʻk Ch., koʻk va qora taxta (presslangan) Ch. mahsulotlari ishlab chiqariladi. Baʼzi mamlakatlarda (Hindiston, Xitoy, Yaponiya) sariq va qizil Ch. ham tayyorlanadi. Ch. bargining chiqindilaridan kofein, turli vitamin preparatlari va boshqa dorivor moddalar olinadi. Ch.ning urugʻidan olinadigan moy kosmetikada, konserva sanoatida va boshqalarda ishlatiladi. Xitoy va Myanmada yangi Ch. bargi isteʼmol (salat va oshkoʻk) qilinadi.
Qora oliy nav Ch. tayyorlash uchun choy bargi 40—50° (suv bugʻlanib, mahsulot elastik boʻlishi uchun)da soʻldiriladi, keyin barglar oʻraladi va fermentatsiya qilinadi. Fermentlar taʼsirida taninning achchiq fraksiyalari oksidlanadi, natijada yoqimli taxirroq taʼmli tanin, xushboʻy efir moylari hosil boʻladi. Koʻk Ch. tayyorlash usuli xuddi kora Ch.nikidek, faqat barglar soʻldirilishidan oldin (barglarning koʻk rangini saqlab qolish va fermentlarning parchalanishi uchun) oʻtkir bugʻ bilan (100°) ishlanadi.Qora tosh Ch. oliynavliCh.tayyorlashdan chiqqan chiqitlardan (125— 250 g presslanib) tayyorlanadi. Koʻk tosh Ch. kuzgi asosiy yigʻim kampaniyasi tamom boʻlgandan keyin qolgan dagʻal barglardan yoki koʻklamgi daraxtlarni butash paytida yigʻilgan barglardan tayyorlanadi.
CH.ning asosiy mahsuloti — bargi va undan olinadigan quruq Ch.dir. Miloddan avvalgi 4-asrda Xitoyda Ch. bargi uchun ekila boshlagan. Ch. ichimligi toʻgʻrisidagi dastlabki maʼlumotlar miloddan avvalgi 2700- yillarga oid qoʻlyozma manbalarida uchraydi. 9-asrdan Yaponiya va Koreyada, 19-asrdan Indoneziya, Hindiston, Shri Lankada ekila boshladi. 1885 yildan Gruziyada, 1901 yildan Rossiyaning Krasnodar oʻlkasida, 1913 yildan Ozarbayjonda Ch. plantatsiyalari tashkil topdi.
Rossiyada Ch. ichimligi 1638 yildan kiborlar doiralarida isteʼmol qilina boshlagan. 18-asrga kelib bu ichimlik ancha ommaviylashgan va rus samovarlarining paydo boʻlishi shu davrga toʻgʻri keladi.
Oʻzbekistonda Ch. ichish qachondan boshlab urf boʻlgani haqida aniq maʼlumotlar yoʻq. Ayrim manbalarga koʻra, Turkiston shaharlarida hind savdogarlari Ch. savdosi bilan shugullanganlar. Shaharlar va yirik qishloqlar guzarlarida faqat Ch. ichimligi va tamaddi (non, qandqurs) bilan savdo qiladigan choyxonalar boʻlgan. 20-asr boshlarida xind savdogarlari Samarqandda Ch. qadoklash korxonasini tashkil etganlar. 1913 yilda Oʻrta Osiyoga chetdan 720 ming pud Ch. keltirilgan (75%i koʻk Ch.), uning 240 ming pudi Turkiston ulkasida, 150 ming pudi Buxoro xonligida, 40 ming pudi Xiva xonligida sotilgan.
1923 yilda Oʻrta Osiyoda yagona va chetdan keltiriladigan xom ashyoda ishlaydigan Samarkand choy qadoqlash fabrikasi ishga tushirildi.
90- yillar boshidan Samarkand, Namangan, Toshkent shaharlarida Buyuk Britaniya, Hindiston, Argentina, Shri Lanka, Xitoy firmalari ("Veta Tea", "Tata", "Impra", "Akbar", "Lipton" va boshqalar) bilan xamkorlikda Ch. importi, qadoqlash va sotish bilan shugʻullanadigan qoʻshma korxonalar tashkil topdi yoki chet el firmalarining vakolatxonalari ochildi. Oʻzbekistonda 2002 yilda 4847 t qadoqdangan Ch. ishlab chiqarildi;Xolima Otaboyeva.
2) maxsus ishlov berilgan Ch. barglaridan tayyorlanadigan ichimlik. Choy damlashning oʻziga xos qoidalari bor. Chinni yoki fayans choynak yaxshilab yuviladi, sungra isitish uchun qaynagan suv bilan 2—3 marta chayiladi, keyin quruq choy solib, qaynab turgan suv quyiladi (choynakning 1/2 hajmida), choynakni qalin qilib sochiq yoki maxsus yopqich bilan urab 5—7 min. damga qoʻyiladi, soʻngra choynakka toʻlguncha qaynab turgan suv quyiladi. Ch. shamasi choynak tubiga chukkandagina choy tayyor hisoblanadi. Ch.ni turli shirinliklar (qand, murabbo, asal), sut, qaymoq bilan ichish mumkin.
CH.ning organizmni tetiklashtiruvchi xususiyati uning tarkibidagi kofein (4%) miqdoriga bogʻliq. Ch. kofeyni qahva kofeiniga nisbatan organizmga yengil taʼsir qiladi va organizmda yigʻilmaydi.
Oʻzbekistonda asosan koʻk choy (Toshkent shahri va Toshkent viloyatida kora choy) ishlatiladi, organizmni tetiklantiruvchi xususiyati va tarkibidagi R vitaminining koʻpligi jihatidan qora choydan ustun turadi. Ch.ni ovqat oddidan, ovqatdan keyin, hazmni yengillashtiruvchi, chanqoqbosar ichimlik sifatida, asosan issiq yoki yaxna holida ichiladi.
Oʻzbek xalqi urfodatlariga koʻra, mehmon oddiga non bilan birga, albatta Ch. ham keltiriladi.
Mchai (Camellia sinensis) ni kichaka ambacho majani, na pengine matawi, yake hutumika kutengeneza chai. Spishi hii inatoka Asia ya Mashariki, ya Kusini-Mashariki na ya Kusini, lakini sikuhizi hupandwa mahali pengi pa kanda tropiki na nusutropiki.
Kichaka
Ua
Matunda
Camellia sinensis - Museum specimen
Makala hii kuhusu mmea fulani bado ni mbegu. Mchai (Camellia sinensis) ni kichaka ambacho majani, na pengine matawi, yake hutumika kutengeneza chai. Spishi hii inatoka Asia ya Mashariki, ya Kusini-Mashariki na ya Kusini, lakini sikuhizi hupandwa mahali pengi pa kanda tropiki na nusutropiki.
Tee (Camellia sinensis) as en plaantenslach faan a Kameelien uun det famile Theaceae. Faan a bleeden woort tee maaget.
De Teeplant (Camellia sinensis) is en Plantenaart. Ut de ehre Delen warrt echten Tee vun maakt.
De Teeplanten wasst as Strüker oder lüttje Böme mit jummerlos gröne Blöer. Se weert vun een bit fiev Meter hooch, hen un wenn kann dat ok mol bit negen Meter in’e Hööchd gahn. Wenn de jungen Twiegen utdrieven doot, sünd se toeerst root un witte Haare sitt doran. Man de fallt gau af un de Twiegen weert geel un gries. Ok an de Knuppen an’t Enn sitt Sülverhaare an.
De Blöer staht in’n Wessel un hefft en korten Stengel. Se sund rund oder ok wat länger. An den Blattrand sitt Tähn. De Blöer sünd fiev bit 14 cm lang un twee bit 7,5 cm breet. Boven sünd se dunkelgröön, glatt un glimmert wat, unnen sünd se wat heller un dor könnt Haare an sitten. Vun de Middelrippen gaht seven bit negen Blattnerven up jede Siet af.
Bleihn doot de Teestrüker vun Oktober bit Februar. In de Blattasseln wasst denn een bit dree Blöten. Se sünd 2,5 bit 3,5 cm groot. An’n Blötenstengel sitt twee Hochblöer, man de fallt slank af. De Blöte besteiht ut fief Kelkblöer, sess bit acht witte Kroonblöer, en ganze Reeg vun Stoffblöer un dat Gynoeceum. Binnen an de Kelkblöer un an den Fruchtknutten sitt meist ok Haare an. De Knotten mit den een oder de twee Saatköörn dorin is wat platt. De Saat warrt in’n August bit Oktober riep.
De Teeplant wasst in de Subtropen in de Gemarken mit en Monsumklima. In’n Summer is dat dor natt un heet un in’n Winter blifft dat tämlich dröge un küll. Se hett sik utbreedt vun Japan un Korea ehrn Süden över de süüdliche Hälft vun China hen bit na Noordoost-Indien. Na Süden to is de Plant ok noch bit Laos, Myanmar, Thailand un Vietnam tohuse. Se wasst in dat Unnerholt vun duergröne Wolden. Vunwegen datt de Minsch de Plant al so lang in Kultur hett, kann een hüdigendags nich mehr seggen, wo se toeerst tohuse ween is.
Ut Delen vun de Teeplant (Blöer, Knuppen, Blomen, Stengels u.s.w.) warrt hett en Upguss-Drank vun maakt, dat is de Tee. Tee gifft dat al siet dusenden vun Johren, de Geschicht langt al torüch bit in de Antike.
An un for sik sünd de Teeplanten in twee Aarten anboot wurrn. dat een weer de Camellia sinensis var. sinensis. Dat is en Struuk mit lüttje Blöer, de wat Kull verdrägen kann. Se is sunnerlich in China un Darjeeling anplant wurrn. De Aart Camellia sinensis var. assamica is eerst 1830 in Assam funnen wurrn. Se is en lüttjen Boom, de slank wassen deit un wat gröttere Blöer hett. Düsse Plant is in Indien un Sri Lanka de Teesoort ween, de dor begäng weer. Hüdigendags weert düsse beiden reinen Sorten up de ganze Welt jummers mehr vun Hybriden an’e Sieten schaven.
De 10 gröttsten Teeproduzenten 2005De wichtigsten Importlänner för Tee sünd Grootbritannien, Russland, pakistan, de USA un de Länner in Arabien.
De teeplant (Camellia sinensis) is in plant dy't fan oarsprong groeit yn Súdeast-Aazje. De jonge leaten fan dizze plant wurde brûkt om tee te meitsjen. Sinensis is Latyn foar Sineesk. Tsjintwurdich wurdt tee oer de heule wrâld yn tropyske en subtropyske gebieten ferboud. Fan dizze plant wurde wite tee, griene tee, oalong en swarte tee makke.
De teeplant is een grienbliuwende strûk of lytse beam dy't sa'n 17 m heech wurde kin, mar meastal oant ûnder de twa meter snoeid wurdt as it om de blêden kweekt wurdt. De plant hat in sterke pinnewoartel. De blommen binne giel-wyt mei in diameter fan sa'n 2,5-4 sm mei 7 of 8 blomblêdsjes.
De siedden fan de teeplant kinne fynmeald wurde foar tee-oalje, in swiete oalje om iten te sieden dy't net betize wurde moat mei Tea Tree-oalje, in etearyske oalje dy't brûkt wurdt foar medyske en kosmetyske doelen en makke wurdt fan de blêden fan in oare plant.
De Teeplant (Camellia sinensis) is en Plantenaart. Ut de ehre Delen warrt echten Tee vun maakt.
Li teyî, c' est èn ahivé bouxhon k' on cod ses foyes po fé do té.
I provént d' Chine.
No d' l' indje e sincieus latén : Camellia sinensis
Tiy yura (Camellia sinensis) nisqaqa huk thansam, Piruwpi musuq yuram. Ch'akisqa raphinkunataqa q'uñi yakuwan chaqruspa tiy nisqa upyanatam ruranchik.
Tê-châng (Camellia sinensis) sī chi̍t-chéng khui-hoe si̍t-bu̍t, i ê hio̍h-á kap hio̍h-á-sim ē-tàng chò tê, chhin-chhiūⁿ âng-tê, o͘-liông-tê, chheⁿ-tê, pe̍h-tê téng.
Čaj (latinski: Camellia sinensis)[1] je zimzeleno malo drvo, iz porodice Theaceae od čijeg lišća se pravi čaj. Cvjetovi su bijeli ili ružičasti, a plod je bobica koja ima više sjemenki. Najviše se gaje u Aziji (Kina, Indija, Kavkaz).
Sadrži: tein, adein, etarsko ulje i vitamin C.
Nedovršeni članak Čaj (biljka) koji govori o biologiji treba dopuniti. prema pravilima Wikipedije.
Čaj (latinski: Camellia sinensis) je zimzeleno malo drvo, iz porodice Theaceae od čijeg lišća se pravi čaj. Cvjetovi su bijeli ili ružičasti, a plod je bobica koja ima više sjemenki. Najviše se gaje u Aziji (Kina, Indija, Kavkaz).
Sadrži: tein, adein, etarsko ulje i vitamin C.
Цайгæрдæг (лат. Camellia sinensis) у, камелийы мыггагмæ чи хауы, ахæм зайæгойты хуыз.
Чајна билка (лат. Camellia sinensis) е вид растение чии лисја и пупки се користат за правење на чај. Од овој ист вид се добива бел чај, зелен чај, улонг и црн чај, но потоа подлежат на различна обработка за добивање на различни нивоа на оксидација.
Името sinensis на латински значи „кинески“. Други застарени имиња на ова растение се Thea bohea, Thea sinensis и Thea viridis.
Чајната билка потекнува од јужна и југоисточна Азија, но денес се одгледува ширум светот, во тропски и суптропски краишта. Растението е зимзелена грмушка или мало дрво кое се кастри до под два метра кога се одгледува за лисјата. Има силен главен корен. Цветовите се жолто-бели, со пречник од 2.5–4 см и 7 до 8 ливчиња.
Семињата на оваа билка и билката маслодајна камелија (Camellia oleifera) се притискаат за добивање на чајно масло, сладок додаток и масло за готвење (кое сепак не е исто што и маслото од чајно дрво). Ова е етерично масло кое се користи за медицински и козметички цели и се добива од листовите на различни растенија.
Листовите се долги 4–15 см и широки 2–5 см. Свежите листови содржат околу 4% кофеин. Младите, светлозелени листови се претпочитаат за производство на чај; на опачината имаат кратки влакненца. Постарите листови пак, се со потемна зелена боја. Квалитетот на чајот зависи од староста на листовите, заради нивниот хемиски состав. Обично врвот (пупката) и првите 2-3 листа се оние кои се берат за чај. Оваа рачна берба се повторува секоја недела до две.
За производството на чај се користат неколку сорти на чајни билки:
Највеќето чај е од сортата Асам (лат. C. sinensis var. assamica или C. assamica) која главно расте во регионот Асам, Индија. Ова е мало дрво (со едно стебло) со големи листови. Во дивина достигнува височина од 6 до 20 и потекнува од североисточна Индија, Мјанмар, Виетнам и јужна Кина. На плантажите се кастри до височина малку над човечкиот струк. Бидејќи е низинско растение, бара обилни дождови но истовремено и добро отцедување. Не трпи многу високи температури. Откриено е во 1823 (но користено локално и пред тоа), и како такво е едно од двете изворни чајни билки. Сите асамски и највеќето цејлонски чаеви се добиват од ова растение. Асамската чајна билка дава сладест чај со растителен вкус, за разлика од цветните карактеристики на кинеските чаеви.
Кинеската сорта (лат. C. sinensis var. sinensis) е ситнолисна грмушка со повеќекратни стебла која достигнува височина до 3 м. Потекнува од југоисточна кина. Ова е првата откриена чајна билка која се користела за правење на чај уште пред 3000 години.
Камбоџанската сорта (лат. C. sinensis var. parvifolia) има листови со големина помеѓу оние на асамската и кинеската сорта и е мало дрво со неколку стебла. Понекогаш се вели дека е вкрстена од гореспоменатите две сорти.
Чајна билка (лат. Camellia sinensis) е вид растение чии лисја и пупки се користат за правење на чај. Од овој ист вид се добива бел чај, зелен чај, улонг и црн чај, но потоа подлежат на различна обработка за добивање на различни нивоа на оксидација.
Името sinensis на латински значи „кинески“. Други застарени имиња на ова растение се Thea bohea, Thea sinensis и Thea viridis.
चाय (कामेल्या सीनेन्सीस्) महत्वपूर्ण बागान फसल है। ग्रीन टी और ब्लैक टी एक ही पौधे से मिलती हैं। ब्लैक व ग्रीन टी में समान मात्रा में फ्लेवनायड्स पाए जाते हैं। हालांकि दोनों तरह की चाय में पाए जाने वाले अलग-अलग प्रकार के फ्लेवनायड्स मौजूद होते हैं, जिनकी कार्यप्रणाली भी अलग-अलग होती है।
भारत में ४३६०५७ हैक्टेयर में चाय की खेती होती है। जिसमें से ८७९९३ हैक्टेयर दक्षिण भारत में है। असम (५३प्रतिशत) पश्चिम बंगाल (२३.९ प्रतिशत), तमिलनाडु (११.३ प्रतिशत) और केरल ८.४४ प्रतिशत) प्रमुख चाय उत्पादक राज्य हैं। त्रिपुरा, कर्नाटक, हिमाचल, उत्तर प्रदेश, सिक्किम, बिहार, मणिपुर, उड़ीसा, नागालैंड और अरूणाचल प्रदेश में भी चाय उगायी जाती है। भारत में चाय उद्योग १५० से अधिक वर्ष पुराना है जिससे ६००० करोड़ रूपए का राजस्व प्राप्त होता है। इस उद्योग से १० लाख लोगों को प्रत्यक्ष रोजगार मिलता है। जिन पर ४० लाख लोग आश्रित हैं। भारत में चाय का उत्पादन १९४७ में २५ करोड़ किग्रा. था जो १९९९ में ८०.५ करोड़ किग्रा. हो गया।
कामेल्या सीनेन्सीस्, पुष्प एवं बीज
बीज सहित फल
Camellia sinensis - Museum specimen
चाय (कामेल्या सीनेन्सीस्) महत्वपूर्ण बागान फसल है। ग्रीन टी और ब्लैक टी एक ही पौधे से मिलती हैं। ब्लैक व ग्रीन टी में समान मात्रा में फ्लेवनायड्स पाए जाते हैं। हालांकि दोनों तरह की चाय में पाए जाने वाले अलग-अलग प्रकार के फ्लेवनायड्स मौजूद होते हैं, जिनकी कार्यप्रणाली भी अलग-अलग होती है।
தேயிலை (Tea, Camellia sinensis) ஒரு பசுமைத் தாவரம். இது ஒரு வாணிகப் பயிராகும் இந்தத் தாவரத்தின் கிளைகளின் நுனியிலுள்ள இலையரும்பையும், அதற்கு அடுத்ததாக இருக்கும் இரு இளம் இலைகளையும் கொய்து அதனை உலர வைத்து, நொதிக்கச் செய்து, பொடியாக்கி, பின்னர் படிப்படியாக பக்குவப்படுத்தி தேநீர் தயாரிக்கப் பயன்படுத்தப்படுகிறது. இந்நிலைத்திணை தொடக்கத்தில் கிழக்கு, தெற்கு, தென்கிழக்கு ஆசியாவில் காணப்பட்டது. வெள்ளைத் தேயிலை, பச்சைத் தேயிலை, ஊலோங் தேயிலை, கறுப்புத் தேயிலை போன்ற வெவ்வேறு வகையான தேயிலைகள் இவ்வின நிலைத்திணையிலிருந்து பெறப்பட்டாலும், பக்குவப்படுத்தல் முறையில் வேறுபடுகின்றன. குக்கிச்சாவில் இவ்வின நிலைத்திணையின் இலைகளுக்குப் பதிலாக கொப்பு, தண்டு என்பவற்றைப் பக்குவப்படுத்திச் செய்யப்படுகிறது.
இந்நிலைத்திணையின் இருசொற்பெயர் Camellia sinensis என்பதாகும், இங்கு sinensis என்பது இலத்தீன் மொழியில் சீனாவைச் சேர்ந்த என்ற பொருள்படும். Camellia என்பது அருட்திரு. செரொக் காமெல் (1661-1706) என்ற இயேசு சபை பாதிரியாருடைய பெயரின் இலத்தீனாக்கப்பட்ட வடிவமாகும். அருட்திரு. செரொக் காமெல் தேயிலைச் செடியைக் கண்டுபிடிக்கவோ அல்லது பெயரிடவோ இல்லை எனினும் திணைவகையீட்டை உருவாக்கிய கரோலஸ் லின்னேயஸ் அறியப்பட்ட தாவரவியலாளரான அருட்திரு. செரொக் காமெல் அடிகள் அறிவியல் துறைக்காற்றிய சேவையை பாராட்டும் வகையில் இப்பேரினத்துக்கு இப்பெயரை இட்டார்.
தேயிலை முதலில் சீனாவில் கண்டுபிடிக்கப்பட்டது. இதனை சீனர்கள் மருத்துவ குணமுள்ள மூலிகையாகவே முதலில் அறிந்திருந்தனர். பின் சீனாவிற்கு புத்த மதத்தைக் கற்க வந்த ஜப்பானிய புத்தமதத் துறவிகள் மூலமாக கி.மு 800 களில் தேயிலை ஜப்பானுக்குப் பரவியது. ஜப்பானிலிருந்து டச்சுக்காரரகள் வழியாக இங்கிலாந்து, பிரான்ஸ் போன்றஐரோப்பிய நாடுகளில் தேயிலை அறிமுகம் ஆனது. 1840-50 களில் இந்தியாவிலிருந்தும் சீனாவிலிருந்தும் வரவழைக்கப்பட்ட தேயிலை இலங்கையில் சோதனை முயற்சியாக பயிரிடப்பட்டது. அதன் பிறகு தென்கிழக்காசியா மற்றும் ஆப்பிரிக்கா போன்ற நாடுகளுக்கு தேயிலை பரவியது.
இந்தியாவில் தேயிலைத் தொழில் சுமார் 180 ஆண்டுகள் பழமையானது ஆகும். உலகில் மிகப் பெரிய தேயிலை உற்பத்தி நாடாகவும், தேயிலை நுகர்வு நாடாகவும் இந்தியா திகழ்கிறது. இந்தியாவின் வாணிகப் பயிர்களில் தேயிலை மிகவும் முக்கியமான ஒன்றாகும். 1830 ஆம் ஆண்டின் பிற்படுதியில் தான் இந்தியாவில் தேயிலையின் வணிக உற்பத்தி ஆரம்பமானது. அதற்கு முன்பு அசாம் காடுகளில் தான் பெரும்பாலும் தேயிலை விளைந்தது. அசாம் தேயிலை, டார்ஜிலிங் தேயிலை, தமிழகத்தின் நீலகிரித் தேயிலை ஆகியவை சிவப்பு புவிக்குறியீட்டு எண் பெற்றவையாகும்.
இந்தியாவில் தேயிலை உற்பத்தியில் புவியியல் ரீதியான தனித்த பகுதிகள் பிரிக்கப்பட்டுள்லன. தேயிலையின் தரம், மணம், சுவை ஆகியவற்றில் வேறுபட்ட தேயிலை வகைகள் இந்தப் பகுதிகளில் பயிர் செய்யபடுகின்றன. அந்த வகையில் டார்ஜிலிங், அசாம், நீலகிரி ஆகியவை தேயிலை விளையும் சிறப்பு பூகோளப் பகுதியாகும்.
இமயமலையின் பனி படர்ந்த அடிவாரத்தில் பயிர் செய்யப்படுபவை டார்ஜிலிங் தேயிலையாகும். இப்பகுதிக்கே உரிய அதிக குளிர், ஈரப்பதமான பருவநிலை, மழையளவு, மண்வளம் மற்றும் மலைச் சரிவுகளின் சாகுபடி ஆகிய தன்மைகளால் டார்ஜிலிங் தேயிலை சிறப்பு சுவை கொண்ட தனித் தன்மையைப் பெற்றுள்ளது. இந்த வகைத் தேயிலை உலகில் வேறெங்கும் பயிரிடப்படுவதில்லை என்பது இதன் தனிச் சிறப்பாகும். டார்ஜிலிங் தேயிலையைப் போலவே அசாம் தேயிலையும் உலகப் புகழ் வாய்ந்தது. அசாமில் விளையும் தேயிலை மிகவும் சுவையான பளிச்சென்ற நிறம் கொண்ட தேநீரைத் தரும் தேயிலையாகும். தமிழ் நாட்டில் நீலகிரி மலைப் பகுதியின் சரிவான நிலப்பகுதிகளில் பயிராகும் தேயிலை மிகவும் சுவை கொண்டதாகும். அதிகபட்ச தேநீர் சுவையை விரும்புவோர் நீலகிரித் தேயிலையைத் தேர்வு செய்வர். இந்தியாவில் உற்பத்தியாகும் தேயிலை ருஷ்யா, பிரிட்டன், அமெரிக்கா, சிங்கப்பூர், இலங்கை, போலந்து, ஜெர்மனி, ஆப்கானிஸ்தான் உள்ளிட்ட பல்வேறு நாடுகளுக்கு ஏற்றுமதி செய்யப்படுகிறது.
தேயிலை சீனா, இலங்கை, கென்யா, துருக்கி, இந்தோனேசியா, வியட்நாம், வங்காளதேசம், மாலாவி, உகண்டா, தன்சானியா, மலேசியா போன்ற பல நாடுகளும் தேயிலையைப் பெருமளவு உற்பத்தி செய்கின்றன.
தேயிலையில் கறுப்புத் தேயிலை. பச்சைத் தேயிலை வெண்மைத் தேயிலை என பல வகைகள் உள்ளன. தேநீரின் நிறத்தைப் பொருத்து ,இவை இவ்வாறு பிரிக்கப்படுகின்றன.
தேயிலை, உடல் நலத்திற்கும், ஆரோக்கியத்திற்கும் நன்மை செய்யக்கூடியதாகும். பச்சைத் தேயிலையை உட்கொண்டால் சில வகைப் புற்று நோய், அல்சிமர் நோய் மற்றும் இதய நோய்கள் ஏற்படுவதற்கான வாய்ப்புகள் குறைவதாக உலகம் முழுவது நடத்தப்பட்ட பல்வேறு ஆய்வு முடிவுகள் தெரிவிக்கின்றன.
உடல் எடை குறைக்கவும் தேயிலை உதவுகிறது. சீனாவிலும் ஜப்பானிலும் நடத்தப்பட்ட ஆய்வுகளில் நீண்ட நாள் வாழத் தேயிலைத் துணை புரிவதாகக் கண்டறியப்பட்டுள்ளது. தேநீர் பருகுவதால் உடல் சோர்வும் , களைப்பும் நீங்கிப் புத்துணர்ச்சி ஏற்படுகிறது. அத்துடன் சுறு சுறுப்பாகவும், துடி துடிப்புடன் திகழவும் தேநீர் உதவுகிறது.
தேநீரில் உள்ள ஆன்ட்டி ஆக்சிடென்டுகள். குறைவான கொழுப்புஅளவு ஆகியவற்றால் இதய நோய்கள் வராமல் தடுக்கப்படுகின்றன. தேநீர் தோல் புற்று நோய் வராமல் தடுப்பதாகவும் ஆய்வுகள் தெரிவிக்கின்றன. தேயிலையில் உள்ள சத்துக்கள் பல் ஈறுகளின் வளர்ச்சிக்கு உதவுகின்றன. தேயிலையில் உள்ள புளோரைடு , பற்கள் சொத்தையாகாமல் தடுக்கிறது. கறுப்புத் தேநீர் பருகுவது இதயம் மற்றும் ஈரல் நோய்களைத் தடுப்பதாக சில ஆய்வு முடிவுகள் கூறுகின்றன.
இலங்கையில், நுவரெலியா மாவட்டத்தைச் சேர்ந்த ராகலை என்ற இடத்தில் ஒரு தேயிலைத் தோட்டத்தில் தேயிலை கொய்யும் காட்சி
இலங்கையில், நுவரெலியா மாவட்டத்தைச் சேர்ந்த ராகலை என்ற இடத்தில் தேயிலை பறித்துவந்து ஓரிடத்தில் சேகரிக்கும் காட்சி
இலங்கையில், நுவரெலியா மாவட்டத்தைச் சேர்ந்த ராகலை என்ற இடத்தில் உள்ள ஒரு தேயிலைத் தொழிற்சாலை
தேயிலைத் தொழிற்சாலை ஒன்றில் பறித்து, சேகரித்து கொண்டு வரப்பட்ட தேயிலை அரைக்கப்படுவதற்கு முன்னர் வாடவிடப்படும் இடம்
தொழிற்சாலையினுள் வாடவிடப்பட்ட தேயிலையை அரைக்கும் இயந்திரம்
தொழிற்சாலையினுள் அரைக்கப்பட்ட தேயிலை நொதிக்க விடப்படும் படுக்கை
தொழிற்சாலையினுள் அரைத்து, நொதிக்க விடப்பட்ட தேயிலை உலர்த்தப்படுவதற்காக கூடிய வெப்பநிலை கொடுக்கும் இயந்திரம்.
தொழிற்சாலையினுள் தூளாக்கப்பட்ட தேயிலையை உலர்த்தும் இயந்திரம்
தொழிற்சாலையினுள் அரைத்து, உலர்த்தப்பட்ட தேயிலையை தரம்பிரிக்கும் இயந்திரம்
தொழிற்சாலையினுள் தரம்பிரித்தபின் பொதி செய்யப்படுவதற்குத் தயாராக பெட்டிகளில் இடப்பட்டிருக்கும் தேயிலை.
தேயிலை (Tea, Camellia sinensis) ஒரு பசுமைத் தாவரம். இது ஒரு வாணிகப் பயிராகும் இந்தத் தாவரத்தின் கிளைகளின் நுனியிலுள்ள இலையரும்பையும், அதற்கு அடுத்ததாக இருக்கும் இரு இளம் இலைகளையும் கொய்து அதனை உலர வைத்து, நொதிக்கச் செய்து, பொடியாக்கி, பின்னர் படிப்படியாக பக்குவப்படுத்தி தேநீர் தயாரிக்கப் பயன்படுத்தப்படுகிறது. இந்நிலைத்திணை தொடக்கத்தில் கிழக்கு, தெற்கு, தென்கிழக்கு ஆசியாவில் காணப்பட்டது. வெள்ளைத் தேயிலை, பச்சைத் தேயிலை, ஊலோங் தேயிலை, கறுப்புத் தேயிலை போன்ற வெவ்வேறு வகையான தேயிலைகள் இவ்வின நிலைத்திணையிலிருந்து பெறப்பட்டாலும், பக்குவப்படுத்தல் முறையில் வேறுபடுகின்றன. குக்கிச்சாவில் இவ்வின நிலைத்திணையின் இலைகளுக்குப் பதிலாக கொப்பு, தண்டு என்பவற்றைப் பக்குவப்படுத்திச் செய்யப்படுகிறது.
இந்நிலைத்திணையின் இருசொற்பெயர் Camellia sinensis என்பதாகும், இங்கு sinensis என்பது இலத்தீன் மொழியில் சீனாவைச் சேர்ந்த என்ற பொருள்படும். Camellia என்பது அருட்திரு. செரொக் காமெல் (1661-1706) என்ற இயேசு சபை பாதிரியாருடைய பெயரின் இலத்தீனாக்கப்பட்ட வடிவமாகும். அருட்திரு. செரொக் காமெல் தேயிலைச் செடியைக் கண்டுபிடிக்கவோ அல்லது பெயரிடவோ இல்லை எனினும் திணைவகையீட்டை உருவாக்கிய கரோலஸ் லின்னேயஸ் அறியப்பட்ட தாவரவியலாளரான அருட்திரு. செரொக் காமெல் அடிகள் அறிவியல் துறைக்காற்றிய சேவையை பாராட்டும் வகையில் இப்பேரினத்துக்கு இப்பெயரை இட்டார்.
తేయాకు ఒక చిన్న పొద. దీని లేత ఆకులు, చిగుర్లు నుండి తేనీరు తయారుచేస్తారు. తేయాకు మొక్క శాస్త్రీయ నామం (కెమాలియా సైనెన్సిస్). ఇది పుష్పించే మొక్కలలోని థియేసి కుటుంబంలోని కెమాలియా ప్రజాతికి చెందినది. అన్ని రకాల తేనీరు ఈ మొక్కలలోని వివిధ జాతుల నుండి వివిధ పద్ధతులలో తయారుచేస్తారు. కొన్ని రకాల తేనీరు ఈ మొక్క లేత కొమ్మల నుండి లేదా కాండం నుండి తయారుచేస్తారు. ప్రతి సంవత్సరం డిసెంబరు 15న అంతర్జాతీయ టీ దినోత్సవం నిర్వహించబడుతుంది.[1]
ఈ మొక్క పేరులోని 'సైనెన్సిస్' అనగా లాటిన్ భాషలో చైనీస్ అని అర్ధం. 'కెమాలియా' పేరును లిన్నేయస్ క్రైస్తవ మతబోధకుడైన రివరెండ్ జార్జి జోసెఫ్ కేమెల్ (1661-1706) పేరును లాటిన్ లోకి మార్చగా వచ్చినది. ఈ మొక్క పాత పేర్లు థియా సైనెన్సిస్ లేదా థియా విరిడిస్.
Several varieties of C. sinensis are used for tea production:
The most volume comes from the Assam variety (sometimes called C. sinensis var. assamica or C. assamica), predominantly grown in the Assam region. It is a small tree (single stemmed) with large leaves. In the wild it reaches a height of 6 to 20 meters (20–65 feet) and is native to north-east India, Myanmar, Vietnam, and south China. In tea estates it is kept trimmed to just above waist level. A lowland plant, it requires a high rainfall but good drainage. It does not tolerate extreme temperatures. Discovered in 1823 (though used earlier by local people in their brews), it is one of the two original tea plants. All Assam teas and most Ceylon teas are from this plant. The Assam plant produces malty, earthy drinks, unlike the generally flowery yield of the China plant.
The Chinese plant (sometimes called C. sinensis var. sinensis) is a small-leaved bush with multiple stems that reaches a height of some 3 meters. It is native to south-east China. The first tea plant to be discovered, recorded and used to produce tea three thousand years ago, it yields some of the most popular teas.
C. sinensis var. waldenae was considered a different species, Camellia waldenae by S.Y.Hu,[2] but it was later identified as a variety of C. sinensis[3]. This variety is commonly called Walden's Camellia. It is seen on Sunset Peak and Tai Mo Shan in Hong Kong. It is also distributed in Guangxi Province, China.[4]
The Cambodian plant is sometimes called C. sinensis var. parvifolia. Its leaves are in size between the Assam and Chinese varieties; it is a small tree with several stems. It is sometimes referred to as a hybrid of the Assam and China plants.
|website= (help) తేయాకు ఒక చిన్న పొద. దీని లేత ఆకులు, చిగుర్లు నుండి తేనీరు తయారుచేస్తారు. తేయాకు మొక్క శాస్త్రీయ నామం (కెమాలియా సైనెన్సిస్). ఇది పుష్పించే మొక్కలలోని థియేసి కుటుంబంలోని కెమాలియా ప్రజాతికి చెందినది. అన్ని రకాల తేనీరు ఈ మొక్కలలోని వివిధ జాతుల నుండి వివిధ పద్ధతులలో తయారుచేస్తారు. కొన్ని రకాల తేనీరు ఈ మొక్క లేత కొమ్మల నుండి లేదా కాండం నుండి తయారుచేస్తారు. ప్రతి సంవత్సరం డిసెంబరు 15న అంతర్జాతీయ టీ దినోత్సవం నిర్వహించబడుతుంది.
ఈ మొక్క పేరులోని 'సైనెన్సిస్' అనగా లాటిన్ భాషలో చైనీస్ అని అర్ధం. 'కెమాలియా' పేరును లిన్నేయస్ క్రైస్తవ మతబోధకుడైన రివరెండ్ జార్జి జోసెఫ్ కేమెల్ (1661-1706) పేరును లాటిన్ లోకి మార్చగా వచ్చినది. ఈ మొక్క పాత పేర్లు థియా సైనెన్సిస్ లేదా థియా విరిడిస్.
Icyayi (izina ry’ubumenyi mu kilatini: Camellia sinensis) ni ikimera.
Icyayi gitera umubiri imbaraga kandi hari byinshi cyungura ubuzima nko gutuza no kuruhuka.mu gihe wumva icyayi kitaryohereye, ushobora gushyiramo ubuki aho kugirango ushyiremo isukari nyinshi.
Mu Rwanda, icyayi cyabaye igihingwa ngenga bukungu mbere ya 1960. Icyayi bagemura mu mahanga gitangira guhingwa muri 1965. kuva icyo gihe icyayi nacyo cyiri mu bihingwa ngenga bukungu byinjiza amadevise menshi mu gihugu nyuma y’ikawa. Aho igiciro k’ikawa ku masoko mpuzamahanga kigwiriye mu myaka ishize, icyayi ni cyo kiri ku mwanya wa mbere mu kwinjiza amadevise kugera hejuru 34% y’ibigurishwa mu mahanga byose.
Icyayi cyatangiye guhingwa mu Rwanda muri 1952. Kuva icyo gihe, umusaruro wacyo ugenda wiyongera bihagije, kuva kuri toni 60 muri 1958, kugera kuri 1,900 muri 1990, kuri toni 14,500 mu 2000, ugahebuza rwose kugera kuri toni 17,800 muri 2001. Hejuru ya 90% z’umusaro wacyo ugurishwa mu mahanga, ariko kigize agace gato cyane mu isoko mpuzamahanga gahwanye na toni miliyoni 1.4 gusa.
Icyayi gihingwa mu mabanga y’imisozi miremire ku butumburuke buri hagati ya m 1,900 na m 2,500, no mu bibaya byumukije neza ku butumburuke hagati ya m 1,550 na m 1,800. Icyayi gihingwa mu turere 11. Ku buso bwa ha 12,500 mu majyaruguru, iburengerazuba no mu ntara y’amajyepfo. Icyayi kigomba guhingwa hafi y’inganda zigitunganya kuko kigomba kujya gutunganyirizwa mu ruganda nyuma y’amasaha make kimaze gusoromwa.
Icyayi (izina ry’ubumenyi mu kilatini: Camellia sinensis) ni ikimera.
Icyayi gitera umubiri imbaraga kandi hari byinshi cyungura ubuzima nko gutuza no kuruhuka.mu gihe wumva icyayi kitaryohereye, ushobora gushyiramo ubuki aho kugirango ushyiremo isukari nyinshi.
Çay, yew nebato ke pelê cıyê wışkkerdey awa germe de xaşeniyenê ya ki gıreniyenê u na awa cı şımiyena. Rêçay menay çay hetan Çini şona; Mandarinki de ç'a, Amoyki de t'e vaciyeno.
Jû dalıka çay
Jû fincana Çini de pelê çayê khewey
Japonya de hazırkerdışê çay
Çay, yew nebato ke pelê cıyê wışkkerdey awa germe de xaşeniyenê ya ki gıreniyenê u na awa cı şımiyena. Rêçay menay çay hetan Çini şona; Mandarinki de ç'a, Amoyki de t'e vaciyeno.
एतत् चायसस्यं भारते अपि वर्धमानः कश्चन सस्यविशेषः । एतत् चायसस्यम् आङ्ग्लभाषायां Tea Plant इति उच्यते । चायसस्यस्य पत्राणि शुष्कीकृत्य चायचूर्णं निर्मीयते । तेन चायचूर्णेन चायं निर्मीयते । कुत्रचित् चायपत्रेभः एव चायं निर्मीयते । एतत् चायसस्यं "केमेलिया सैनेन्सिस्" इति सस्यजातौ अन्तर्भवति । एतत् सस्यं नित्यहरिद्वर्णसस्यम् । चायसस्यं गुल्मरूपेण वर्धते । एतत् चायसस्यम् उष्णवलये तथा उप-उष्णवलये च प्रमुखतया वर्धते । अस्य चायसस्यस्य कतिपय प्रभेदाः समुद्रस्य वातावरणम् अपि सहन्ते । तादृशानि चायसस्यानि ब्रिटन् तथा अमेरिकासंयुक्तसंस्थानस्य वाषिङ्ग्टन्-प्रदेशस्य उत्तरभागे च वर्धन्ते । एतेषां चायसस्यानां वार्षिकं ५० अङ्गुलं यावत् वृष्टिः आवश्यकी भवति । आम्लीयमृत्तिकायाम् एतानि चायसस्यानि सम्यक् वर्धन्ते । १५०० पादमिते उन्नते स्थाने एतानि चायसस्यानि उत्तमरीत्या वर्धन्ते । तादृशे उन्नते स्थाने चायसस्यानि मन्दगत्या वर्धन्ते, परन्तु तेषां गन्धः बहु उत्तमः भवति ।
एतत् चायसस्यं यदा सम्यक् वर्धते तदा तानि १-२ अङ्गुलं यावत् कर्त्यन्ते । तानि पत्राणि मुकुलम् अथवा पल्लवम् इति उच्यते । कर्तनानन्तरं चायसस्ये सप्ताहाभ्यन्तरे नूतनानि पल्लवानि उद्भवन्ति । चायसस्यस्य अवरोधः कोऽपि न भवति चेत् तत् वृक्षरूपेण वर्धते । तथा वृक्षः भवति चेत् पल्लवानां चयनं कष्टकरम् इति कारणतः पर्याप्तस्य औन्नत्यस्य प्राप्त्यनुक्षणं तानि कर्त्यन्ते ।
अस्मिन् चायसस्ये विधद्वयं भवति । एकविधस्य सस्यस्य पत्राणि अत्यन्तं लघ्वाकारकाणि भवन्ति । अपरस्य विधस्य चायपत्राणि महाकारकाणि भवन्ति । लघ्वाकारकाणां पत्राणां सस्यानि चीनामूलीयानि । तस्य प्रभेदस्य सस्यशास्त्त्रीयं नाम अस्ति "सैनेन्सिस् सैनेन्सिस्" इति । अस्य प्रभेदस्य चायं चीना, फार्मोसा, जपान् इत्यादिषु देशेषु उपयुज्यते । महाकारकाणां पत्राणां सस्यानि च भारतस्य असममूलीयानि । तस्य प्रभेदस्य सस्यशास्त्रीयं नाम अस्ति "सैनेन्सिस् अस्सामिका" इति । अस्य प्रभेदस्य चायं भारते तथा अन्येषु देशेषु उपयुज्यते । इदानीं चायप्रभेदाः बहवः सन्ति । यतः मूलप्रभेदेषु आधुनिकतन्त्रज्ञानस्य उपयोगेन बहवः वंशाः निर्मिताः सन्ति । चायसस्यानां वर्गीकरणे तेषां पत्रस्य गात्रम् आकारः वा प्रमुखं पात्रं वहति । मध्यमगात्रस्य पत्रयुक्तं "काम्बोड्" प्रभेदः अपि इदानीं प्रसिद्धः अस्ति ।
Camellia sinensis is a species of evergreen shrub or small tree in the flowering plant family Theaceae. Its leaves and leaf buds are used to produce the popular beverage tea. Common names include tea plant, tea shrub, and tea tree (unrelated to Melaleuca alternifolia, the source of tea tree oil, or the genus Leptospermum commonly called tea tree).
White tea, yellow tea, green tea, oolong, dark tea (which includes pu-erh tea) and black tea are all harvested from one of two major varieties grown today, C. sinensis var. sinensis and C. s. var. assamica,[3] but are processed differently to attain varying levels of oxidation with black tea being the most oxidized and green being the least.[4] Kukicha (twig tea) is also harvested from C. sinensis, but uses twigs and stems rather than leaves.
The generic name Camellia is taken from the Latinized name of Rev. Georg Kamel,[5] SJ (1661–1706), a Moravian-born Jesuit lay brother, pharmacist, and missionary to the Philippines.
Carl Linnaeus chose his name in 1753 for the genus to honor Kamel's contributions to botany[6] (although Kamel did not discover or name this plant, or any Camellia,[7] and Linnaeus did not consider this plant a Camellia but a Thea).[8]
Robert Sweet shifted all formerly Thea species to the genus Camellia in 1818.[9] The name sinensis means "from China" in Latin.
Four varieties of C. sinensis are recognized.[2] Of these, C. sinensis var. sinensis and C. s. var. assamica (JW Masters) Kitamura are most commonly used for tea, and C. s. var. pubilimba Hung T. Chang and C. s. var. dehungensis (Hung T. Chang & BH Chen) TL Ming are sometimes used locally.[2] The Cambodia type tea (C. assamica subsp. lasiocaly) was originally considered a type of assam tea. However, later genetic work showed that it is a hybrid between Chinese small leaf tea and assam type tea.[10]
Tea plants are native to East Asia, and probably originated in the borderlands of north Burma and southwestern China.[11]
Chinese (small leaf) tea may have originated in southern China possibly with hybridization of unknown wild tea relatives. However, since no wild populations of this tea are known, the precise location of its origin is speculative.[12][13]
Given their genetic differences forming distinct clades, Chinese Assam type tea (C. s. var. assamica) may have two different parentages – one being found in southern Yunnan (Xishuangbanna, Pu'er City) and the other in western Yunnan (Lincang, Baoshan). Many types of Southern Yunnan Assam tea have been hybridized with the closely related species Camellia taliensis. Unlike Southern Yunnan Assam tea, Western Yunnan Assam tea shares many genetic similarities with Indian Assam type tea (also C. s. var. assamica). Thus, Western Yunnan Assam tea and Indian Assam tea both may have originated from the same parent plant in the area where southwestern China, Indo-Burma, and Tibet meet. However, as the Indian Assam tea shares no haplotypes with Western Yunnan Assam tea, Indian Assam tea is likely to have originated from an independent domestication. Some Indian Assam tea appears to have hybridized with the species Camellia pubicosta.[12][13]
Assuming a generation of 12 years, Chinese small leaf tea is estimated to have diverged from Assam tea around 22,000 years ago, while Chinese Assam tea and Indian Assam tea diverged 2,800 years ago. This divergence tea would correspond to the last glacial maximum.[12][13]
Chinese small leaf type tea was introduced into India in 1836 by the British and some Indian Assam type tea (e.g. Darjeeling tea) appear to be genetic hybrids of Chinese small leaf type tea, native Indian Assam, and possibly also closely related wild tea species.[14]
Hundreds,[15] if not thousands of cultivars of C. sinensis are known. Some Japanese cultivars include:
Camellia sinensis is native to East Asia, the Indian Subcontinent, and Southeast Asia, but it is today cultivated all around the world in tropical and subtropical regions. It is an evergreen shrub or small tree that is usually trimmed to below 2 m (6.6 ft) when cultivated for its leaves. It has a strong taproot. The flowers are yellow-white, 2.5–4 cm (0.98–1.57 in) in diameter, with seven or eight petals.
The seeds of C. sinensis and C. oleifera can be pressed to yield tea oil, a sweetish seasoning and cooking oil that should not be confused with tea tree oil, an essential oil that is used for medical and cosmetic purposes, and originates from the leaves of a different plant.
The leaves are 4–15 cm (1.6–5.9 in) long and 2–5 cm (0.79–1.97 in) broad. Fresh leaves contain about 4% caffeine, as well as related compounds including theobromine.[18] The young, light-green leaves are preferably harvested for tea production; they have short, white hairs on the underside. Older leaves are deeper green. Different leaf ages produce differing tea qualities, since their chemical compositions are different. Usually, the tip (bud) and the first two to three leaves are harvested for processing. This hand picking is repeated every one to two weeks.
In 2017, Chinese scientists sequenced the genome of C. s. var. assamica.[19] It contains about three billion base pairs, which was larger than most plants previously sequenced.[20]
Camellia sinensis is mainly cultivated in tropical and subtropical climates, in areas with at least 127 cm (50 in) of rainfall a year. Tea plants prefer a rich and moist growing location in full to part sun, and can be grown in hardiness zones 7 – 9. However, the clonal one is commercially cultivated from the equator to as far north as Cornwall and Scotland on the UK mainland.[21][22] Many high quality teas are grown at high elevations, up to 2,200 m (7,200 ft), as the plants grow more slowly and acquire more flavor.
Tea plants will grow into a tree if left undisturbed, but cultivated plants are pruned to waist height for ease of plucking. Two principal varieties are used, the small-leaved Chinese variety plant (C. s. sinensis) and the large-leaved Assamese plant (C. s. assamica), used mainly for black tea.
The Chinese plant is a small-leafed bush with multiple stems that reaches a height of some 3 m (9.8 ft). It is native to southeast China. The first tea plant variety to be discovered, recorded, and used to produce tea dates back 3,000 years ago; it yields some of the most popular teas.
C. s. var. waldenae was considered a different species, C. waldenae by SY Hu,[23] but it was later identified as a variety of C. sinensis.[24] This variety is commonly called Waldenae Camellia. It is seen on Sunset Peak and Tai Mo Shan in Hong Kong. It is also distributed in the Guangxi province.[23]
Three main kinds of tea are produced in India:
Tea leaves are eaten by some herbivores, such as the caterpillars of the willow beauty (Peribatodes rhomboidaria), a geometer moth.
Although health benefits have been assumed throughout the history of using tea as a common beverage, no high-quality evidence shows that tea confers significant benefits.[25][26] In clinical research over the early 21st century, tea has been studied extensively for its potential to lower the risk of human diseases, but none of this research is conclusive as of 2017.[25]
Caffeine, a molecule produced in C. sinensis, functions as a secondary metabolite and acts as a natural pesticide: it can paralyze and kill herbivorous insects feeding on the plant.[27] Caffeine is a purine alkaloid and its biosynthesis occurs in young tea leaves and is regulated by several enzymes.[28][29] The biosynthetic pathway in C. sinensis differs from other caffeine-producing plants such as coffee or guayusa. Analysis of the pathway was carried out by harvesting young leaves and using reverse transcription PCR to analyze the genes encoding the major enzymes involved in synthesizing caffeine. The gene TCS1 encodes caffeine synthase. Younger leaves feature high concentrations of TCS1 transcripts, allowing more caffeine to be synthesized during this time. Dephosphorylation of xanthosine-5'-monophosphate into xanthosine is the committed step for the xanthosines entering the beginning of the most common pathway. A sequence of reactions turns xanthosine (9β-D-ribofuranosylxanthine) into 7-methylxanthosine, then 7-methylxanthine, then theobromine (3,7-dimethylxanthine), and finally into caffeine (1,3,7-trimethylxanthine).
-Gallocatechin.svg)
(–)-Epigallocatechin
![(–)-Epicatechin[30]](http://en.wikipedia.org/wiki/File:(%E2%80%93)-Epicatechin.svg)
(–)-Epicatechin[30]
Camellia sinensis is a species of evergreen shrub or small tree in the flowering plant family Theaceae. Its leaves and leaf buds are used to produce the popular beverage tea. Common names include tea plant, tea shrub, and tea tree (unrelated to Melaleuca alternifolia, the source of tea tree oil, or the genus Leptospermum commonly called tea tree).
White tea, yellow tea, green tea, oolong, dark tea (which includes pu-erh tea) and black tea are all harvested from one of two major varieties grown today, C. sinensis var. sinensis and C. s. var. assamica, but are processed differently to attain varying levels of oxidation with black tea being the most oxidized and green being the least. Kukicha (twig tea) is also harvested from C. sinensis, but uses twigs and stems rather than leaves.
Teoarbedo - botanike Camellia sinensis, do ĉinia kamelio -, aŭ tearbo[1], estas specio de ĉiamverda arbedo, kies folioj kaj foliaj burĝonoj uziĝas por produktado de teo. Ĝi apartenas al la genro kamelio (Camellia) (ĉine tradicie kaj simpligite 茶花, pinjine Cháhuā, laŭvorte: "tea floro") de florantaj plantoj en la familio teacoj (Theaceae). La specio ne konfuziĝu kun Melaleuca alternifolia, la fonto de tearba oleo, aŭ Leptospermum scoparium, la novzelanda tearbo.
Du precipaj variaĵoj kultiviĝas: Camellia sinensis var. sinensis por ĉinaj teoj, kaj Camellia sinensis var. assamica por barataj, asamaj teoj.[2] "blanka teo", "flava teo", "verda teo", "ŭulong-teo", "pu-erh-teo" kaj "nigra teo"; ĉiuj rikoltiĝas de ambaŭ variaĵoj, sed estas prilaborataj malsame por ricevi variajn nivelojn de oksidiĝo.
Sinonimoj estas:
Teoarbedo - botanike Camellia sinensis, do ĉinia kamelio -, aŭ tearbo, estas specio de ĉiamverda arbedo, kies folioj kaj foliaj burĝonoj uziĝas por produktado de teo. Ĝi apartenas al la genro kamelio (Camellia) (ĉine tradicie kaj simpligite 茶花, pinjine Cháhuā, laŭvorte: "tea floro") de florantaj plantoj en la familio teacoj (Theaceae). La specio ne konfuziĝu kun Melaleuca alternifolia, la fonto de tearba oleo, aŭ Leptospermum scoparium, la novzelanda tearbo.
Du precipaj variaĵoj kultiviĝas: Camellia sinensis var. sinensis por ĉinaj teoj, kaj Camellia sinensis var. assamica por barataj, asamaj teoj. "blanka teo", "flava teo", "verda teo", "ŭulong-teo", "pu-erh-teo" kaj "nigra teo"; ĉiuj rikoltiĝas de ambaŭ variaĵoj, sed estas prilaborataj malsame por ricevi variajn nivelojn de oksidiĝo.
Sinonimoj estas:
C. angustifolia Hung T. Chang C. arborescens Hung T. Chang kaj F. L. Yu C. assamica (J. W. Masters) Hung T. Chang C. dehungensis Hung T. Chang kaj B. H. Chen C. dishiensis F. C. Zhang kaj aliaj C. longlingensis F. C. Zhang kaj aliaj C. multisepala Hung T. Chang kaj Y. J. Tang C. oleosa (Loureiro) Rehder C. parvisepala Hung T. Chang. C. parvisepaloides Hung T. Chang kaj H. S. Wang C. polyneura Hung T. Chang kaj H. S. Wang C. thea Link C. theifera Griffith C. waldeniae S. Y. Hu Thea assamica J. W. Masters Thea bohea L. Thea cantonensis Loureiro Thea chinensis Sims Thea cochinchinensis Loureiro Thea grandifolia Salisbury Thea olearia Loureiro ex Gomes Thea oleosa Loureiro Thea parvifolia Salisbury (1796), ne Hayata (1913) Thea sinensis L. Thea viridis L. Theaphylla cantonensis (Loureiro) RafinesqueLa planta de té (Camellia sinensis) es una especie de planta cuyas hojas y brotes se utilizan para elaborar el té.[1]
El Código Alimentario Argentino, indica que la denominación genérica de té refiere exclusivamente al producto obtenido por el procesamiento de yemas, hojas, pecíolos y tallos tiernos de la planta Camellia Sinensis.[2]
El consumo del té como bebida se ha ubicado en segundo lugar después del agua. A lo largo de la historia han ido evolucionando los métodos de preparación, dando lugar a variedad de ceremonias tradicionales, desde el té hervido, al molido y al infusionado. Son muchas las bebidas que se preparan, con este último método, es decir, echando agua caliente sobre hojas, flores, frutos o semillas de hierbas o plantas pero sin dudas, la más completa es el té, en cualquiera de sus variedades (té negro, verde, rojo, blanco, etc.), ya sea que se consuman puras o combinadas con otros ingredientes.[3]
La planta del té procede del sur de China y el sudeste asiático, aunque hoy se cultiva en todo el mundo, tanto en regiones tropicales como subtropicales. Es una de las 50 hierbas fundamentales usadas en la medicina tradicional china.
Pero el Mercado del Té, que comienza con la producción de Camellia Sinensis, se ha desarrollado durante siglos, desde un camino que se origina en China, en el siglo XXVIII a. C. y llega a la actualidad, con una producción en más de 40 países ubicados principalmente en Asia, África y América del Sur, luego de pasar por casi todas las culturas del mundo.[2]
El término específico sinensis quiere decir "de China" en latín. Antiguos nombres científicos de esta especie, hoy obsoletos, incluyen a thea bohea, thea sinensis y thea viridis.
Té en chino es (茶), que transliterado al pinyin suena como chá y en una transliteración antigua llamada Peh-oe-ji, que normalmente se usaba para los dialectos del sur de China, suena como tê. La forma cha entró en Europa probablemente con los portugueses, mientras que la forma tê lo hizo con los holandeses, ambos grandes mercaderes en Asia, difundiéndose por distintos países y sus lenguas.[cita requerida]
Es un arbusto o árbol pequeño (1-9 m) perenne que posee una fuerte raíz principal; el árbol normalmente se recorta para que no sobrepase los 2 m cuando se cultiva por sus hojas para elaborar té. Las hojas, glabras y de bordes serrados, miden 4-15 cm de longitud y 2-5 cm de ancho. Las flores, axilares, solitarias o en grupos de 3, tienen 5 sépalos, 6-8 pétalos y numerosos estambres, son de color blanco-amarillentas y miden 2-4 cm de diámetro. El ovario, triloculado, es globoso, densamente pubescente o glabrescente. Las semillas son centimétricas y de color pardo.[1] Segregan, al prensarse, un aceite, el «Aceite de Camelia» que no se debe confundir con el «Aceite del Árbol de Té» (Melaleuca alternifolia).
De esta especie se elabora el té (verde, negro, blanco, Pu-erh o rojo, amarillo, oolong...), que se procesa para obtener diferentes grados de oxidación.
Las hojas contienen alrededor de un 4% de cafeína. Las características y diferente composición química de las hojas recolectadas, según la edad, producen diferentes tipos de té. Las hojas más viejas son de color verde oscuro. Las tiernas, de color verde pálido y con una corta pubescencia blanca en el envés son las preferidas.
La variedad más utilizada es la assam (a veces llamada C. sinensis assamica o C. assamica) y la planta de China (llamada C. sinensis sinensis), así como varios cruces de estas dos.
Este apartado trata sólo de los efectos del té relacionados con la planta Camellia sinensis (té negro, té oolong, té verde y té blanco). No trata sobre los efectos de otras plantas basadas en infusiones referidas como té.
Los efectos del té sobre la salud han sido estudiados desde las primeras infusiones de Camellia sinensis hace 4700 años en China. El legendario emperador Shennong afirmó en The Divine Farmer's Herb-Root Classic (Chino tradicional: 神農本草經; Chino simplificado: 神农本草经; pinyin: Shénnóng běncǎo jīng) que las infusiones de Camellia sinensis eran útiles para el tratamiento de afecciones como tumores, abscesos, problemas de vejiga, cansancio. Los posibles beneficios del consumo de té para la salud han sido apoyados por algunos estudios, aunque otros estudios no han encontrado pruebas definitivas que demuestren algún efecto beneficioso. También se le han atribuido efectos antinutricionales como la prevención de absorción de hierro y proteínas, normalmente atribuidos a la tannina. La gran mayoría de los estudios se han realizado con té verde; sin embargo, algunos han sido hechos de otros derivados de la Camellia sinensis, como el té blanco, oolong y té negro. Al té verde se le atribuye el ayudar contra la aterosclerosis, LDL, cáncer, enfermedad inflamatoria intestinal, diabetes, hepatitis, pérdida de peso, enfermedades neurodegenerativas, e incluso la halitosis.[4]
Indicado para la astenia psico-física, diarrea, bronquitis, asma; coadyuvante en el tratamiento del sobrepeso y arteriosclerosis, hiperlipidemias. Los extractos de té y la teína se suele emplear tópicamente, al igual que la cafeína, en cremas y geles para reducir las adiposidades locales.[5]
Contraindicado cuando se padece gastritis, úlcera gastroduodenal, ansiedad, taquicardia ya que induce al nerviosismo, insomnio, extrasístoles, poliuria. Por su contenido en taninos, puede provocar molestias gástricas, náuseas y vómitos, sobre todo si se toman infusiones concentradas, o en ayunas.[5]
El investigador Sudhagar Pitchaimuthu, de la Universidad de Swansea, realizó una investigación que muestra evidencia de que el extracto de hoja de C. sinensis puede ser una alternativa no tóxica para la elaboración de puntos cuánticos empleando productos químicos. En el estudio se notó que tales puntos inhibieron activamente el crecimiento de las células de cáncer de pulmón. En este trabajo, por primera vez, se demuestra la actividad biológica de puntos cuánticos de sulfato de cadmio (CdS) mediados por extracto de C. sinensis. Estos puntos cuánticos de CdS de baja dimensionalidad penetran en nanoporos de las células cancerígenas A549 y degradan la célula (producen muerte celular). Los resultados de la citometría de flujo confirman que los puntos cuánticos de CdS mediados por extracto de C. sinensis son altamente reactivos y estables en el bioambiente. El análisis de citometría de flujo confirma que CdS QDs detuvo la fase S de las células A549. Los resultados experimentales sugieren que los QDs de CdS mediados por extracto de C. sinensis son biomateriales prometedores para una amplia gama de aplicaciones biomédicas (antibacterianas, de bioimagen y terapéuticas). El extracto de C. sinensis se puede obtener no solo de hojas frescas, sino también de hojas madre, que reducen el costo total de síntesis en comparación con los estabilizadores químicos convencionales.[6]
Camellia sinensis fue descrita por (L.) Kuntze y publicado en Trudy Imperatorskago S.-Peterburgskago Botaničeskago Sada 10: 195. 1887.[7]
Camellia: nombre genérico otorgado en honor del botánico y misionero jesuita del siglo XVII, Jiří Josef Camel (también conocido como Camellus), quien transportó plantas de camelias desde Filipinas a Europa. Carlos Linneo nombró a este género en su honor.
sinensis: epíteto latino geográfico que alude a su localización en China.
La planta de té (Camellia sinensis) es una especie de planta cuyas hojas y brotes se utilizan para elaborar el té.
El Código Alimentario Argentino, indica que la denominación genérica de té refiere exclusivamente al producto obtenido por el procesamiento de yemas, hojas, pecíolos y tallos tiernos de la planta Camellia Sinensis.
El consumo del té como bebida se ha ubicado en segundo lugar después del agua. A lo largo de la historia han ido evolucionando los métodos de preparación, dando lugar a variedad de ceremonias tradicionales, desde el té hervido, al molido y al infusionado. Son muchas las bebidas que se preparan, con este último método, es decir, echando agua caliente sobre hojas, flores, frutos o semillas de hierbas o plantas pero sin dudas, la más completa es el té, en cualquiera de sus variedades (té negro, verde, rojo, blanco, etc.), ya sea que se consuman puras o combinadas con otros ingredientes.
Teepõõsas ehk hiina teepõõsas ehk teekameelia (Camellia sinensis) on liik teepõõsaliste sugukonda teepõõsa perekonda kuuluvaid igihaljaid puid ja põõsaid.
Cronquisti süsteemis klassifitseeritakse teepõõsas kaheiduleheliste klassi Theales seltsi.
APG III süsteemis klassifitseeritakse teepõõsas kanarbikulaadsete seltsi teepõõsaliste sugukonda.
Teepõõsas jaguneb kaheks varieteediks:
Mõlemad varieteedid jagunevad arvukateks sortideks. Varem on neid varieteete käsitletud ka eraldi liikidena.
Tee on igihaljas põõsas, mis looduses kasvab 4,5–9 m kõrguseks, kuid istandustes ei lasta neil noppimise kergendamiseks kasvada kõrgemaks kui 1–1,5 m.
Teepõõsa õied on kas valged või roosad.
Teepõõsa iga võib ulatuda 300 aastani.
Kuna taime õrnad lehed kärbuvad päikesepaistel kergesti, istutatakse need sageli valitud puude alla.
Pikemalt artiklis Teepõõsa lehed
Teepõõsal on suur majanduslik tähtsus, kuna tema lehtedest toodetakse teed, nii rohelist kui musta teed.
Rohelist teed saadakse teelehti auruga töödeldes, ensüümid inaktiveeritakse ja seeläbi säilib teelehtede roheline värvus. Musta tee saamiseks lehed osaliselt kuivatatakse.[1]
Teesorte on rohkesti, näiteks Assami ehk India tee, Darjeelingi tee, Tseiloni tee, Hiina tee, Gruusia tee, Aafrika tee jt.
Teepõõsas ehk hiina teepõõsas ehk teekameelia (Camellia sinensis) on liik teepõõsaliste sugukonda teepõõsa perekonda kuuluvaid igihaljaid puid ja põõsaid.
Te (Camellia sinensis), Camellia generoko eta Theaceae familiako landarea.
Espezie honetako landareen hostoekin egiten da te-infusioa. Te zuria, berdea, beltza eta Oolong tea, denak egiten dira espezie honekin. Haien arteko aldea honetan datza: modu diferentean prozesatzen dira, eta oxidazio-maila desberdinetara heltzen dira.
Camellia izena Georg Kamel (1661–1706) jesuitarengandik datorkio. Farmazialaria ere bazen, eta misiolari gisa joan zen Filipinetara. Lineok Kamelen izena hautatu zuen 1753an genero honentzat, jesuitak botanikari egin zion ekarpena ohoratzeko. Sinensis hitzak, berriz, txinakoa esan nahi du latinez.
Lau barietate onartzen dira, eta horietatik C. sinensis sinensis barietatea eta C. sinensis assamica barietatea erabiltzen dira gehien tea egiteko.
Jatorriz, Txina kontinentalekoa eta Asiaren hego eta hego-ekialdekoa da espezie hau. Gaur egun, ordea, mundu osoko lurralde tropikal eta subtropikaletan landatzen da.
Zuhaixka hostoiraunkorra da, eta normalean ez zaio uzten 2 m-ko garaiera gainditzen; libre utziz gero, zuhaitz bihurtuko litzateke. Lore zuri-horixkak ditu (2,5-4 cm-koak), eta 7-8 petalo. Hostoak 4–15 cm luze eta 2–5 cm zabal izan ohi dira, eta berde kolore distiratsua izaten dute. Hosto jaioberriak argiagoak izaten dira, eta nahiago izaten dira tea egiteko. Hosto-adinaren araberakoa izaten da te-kalitatea, konposizio kimiko desberdina izaten baitute (hosto jaioberriek % 4 kafeina izan ohi dute). Kimua eta lehen bi edo hiru hostoak eskuz biltzen dira, astean behin edo bi astean behin.
Te (Camellia sinensis), Camellia generoko eta Theaceae familiako landarea.
Espezie honetako landareen hostoekin egiten da te-infusioa. Te zuria, berdea, beltza eta Oolong tea, denak egiten dira espezie honekin. Haien arteko aldea honetan datza: modu diferentean prozesatzen dira, eta oxidazio-maila desberdinetara heltzen dira.
Camellia izena Georg Kamel (1661–1706) jesuitarengandik datorkio. Farmazialaria ere bazen, eta misiolari gisa joan zen Filipinetara. Lineok Kamelen izena hautatu zuen 1753an genero honentzat, jesuitak botanikari egin zion ekarpena ohoratzeko. Sinensis hitzak, berriz, txinakoa esan nahi du latinez.
Lau barietate onartzen dira, eta horietatik C. sinensis sinensis barietatea eta C. sinensis assamica barietatea erabiltzen dira gehien tea egiteko.
Jatorriz, Txina kontinentalekoa eta Asiaren hego eta hego-ekialdekoa da espezie hau. Gaur egun, ordea, mundu osoko lurralde tropikal eta subtropikaletan landatzen da.
Zuhaixka hostoiraunkorra da, eta normalean ez zaio uzten 2 m-ko garaiera gainditzen; libre utziz gero, zuhaitz bihurtuko litzateke. Lore zuri-horixkak ditu (2,5-4 cm-koak), eta 7-8 petalo. Hostoak 4–15 cm luze eta 2–5 cm zabal izan ohi dira, eta berde kolore distiratsua izaten dute. Hosto jaioberriak argiagoak izaten dira, eta nahiago izaten dira tea egiteko. Hosto-adinaren araberakoa izaten da te-kalitatea, konposizio kimiko desberdina izaten baitute (hosto jaioberriek % 4 kafeina izan ohi dute). Kimua eta lehen bi edo hiru hostoak eskuz biltzen dira, astean behin edo bi astean behin.
Teepensas (Camellia sinensis) on kamelioiden sukuun kuuluva teekasvien heimon (Theaceae) puu. Sen kuivatuista lehdistä valmistetaan uuttamalla teetä. Teepensas kasvaa luonnostaan 6–30 metriä korkeaksi, mutta sadonkorjuun helpottamiseksi teeviljelmien pensaita pidetään leikkaamalla 1–2 metrin korkuisina.
Teepensas jalostettiin luonnonpuusta hyötypensaaksi noin 5 000 vuotta sitten Kiinassa.[1] Tavallisesti kasvin löytöhistoriaan liitetään myyttinen kertomus lukuisten kiinalaisen yrttien löytäjäksi väitetystä keisari Shen Nongista (eli Shennong). Tämän legendan mukaan vuonna 2737 eaa. Shennong istahti teepuun juurelle väsyneenä. Vettä laitettiin kiehumaan sen puhdistamiseksi. Veden kuumentuessa hän nukahti. Herättyään hän huomasi joitain lehtiä pudonneen kuuman veden joukkoon. Uteliaana hän maistoi juomaa ja tajusi, että huolimatta juoman kitkerästä mausta, sillä oli sekä puhdistava että piristävä vaikutus. [2]
Ensimmäinen teepensaan kasvitieteellisen luokittelun teki Hollannin Itä-Intian komppaniaan kuulunut tohtori Kaempfer. Hän antoi kasville vuonna 1712 nimen Thea japonense. Ruotsalainen Carl von Linné uudelleennimesi kasvin nimelle Thea sinesis. Koska hän ei ollut nähnyt kasvia luonnossa eikä tuntenut mustan teen valmistusprosessia, hän luuli mustan ja vihreän teen olevan kaksi eri kasvilajia: Camellia japonica ja Camellia sassanqua. Vielä tuolloin kasville käytettiin vaihtelevasti Thea tai Camellia -nimeä. Vuonna 1881 kasvitieteilijä O. Kuntze yhtenäisti teepensaan erilaiset nimitykset, josta syystä kasvin latinalaisen nimen näkee toisinaan muodossa Camellia sinensis (L.) O. Kuntze.[2]
Teepensaat voidaan jakaa (esimerkiksi) kolmeen eri muunnokseen:[2]
Joissain paikallisissa kiinalaisjaotteluissa erotettaan kiinan- ja assaminteen ohella Kiinassa esiintyväksi myös muita muotoja,[5] kuten C. sinensis var. waldenae ja Camellia sinensis var. pubilimba.[6]
Maailman vanhimpana, teepuiden kuninkaaksi kutsuttuna teepuuna pidetään yhä kasvavaa, jo yli 2 700-vuotiasta villiä, viljeltävän teepensaan kanssa samaan teekasvien heimoon (Theaceae) kuuluvaa 25,6 metriä korkeaa lähisukulaispuun (Camellia taliensis)[7] yksilöä Kiinan eteläisen Yunnanin maakunnan Pu’erin perfektuuritason kaupungin Ailao-vuorella (Ailao Shan), noin 2 450 metrin korkeudella.[3][8]
Käsin kerättyjä Camellia taliensis -lajin villipuiden lehtiä käytetään nykyäänkin pu’er-teen raaka-aineena, ja näiden teetehtien hinta on markkinoilla 10–100 kertaa kasvatetun teepensaan lehtiä arvokkaampaa. Tästä syystä vanhojen Camellia taliensis -villipuiden kantoja on alettu pitää uhanalaisena.[7]
Teepensas (Camellia sinensis) on kamelioiden sukuun kuuluva teekasvien heimon (Theaceae) puu. Sen kuivatuista lehdistä valmistetaan uuttamalla teetä. Teepensas kasvaa luonnostaan 6–30 metriä korkeaksi, mutta sadonkorjuun helpottamiseksi teeviljelmien pensaita pidetään leikkaamalla 1–2 metrin korkuisina.
Teepensas jalostettiin luonnonpuusta hyötypensaaksi noin 5 000 vuotta sitten Kiinassa. Tavallisesti kasvin löytöhistoriaan liitetään myyttinen kertomus lukuisten kiinalaisen yrttien löytäjäksi väitetystä keisari Shen Nongista (eli Shennong). Tämän legendan mukaan vuonna 2737 eaa. Shennong istahti teepuun juurelle väsyneenä. Vettä laitettiin kiehumaan sen puhdistamiseksi. Veden kuumentuessa hän nukahti. Herättyään hän huomasi joitain lehtiä pudonneen kuuman veden joukkoon. Uteliaana hän maistoi juomaa ja tajusi, että huolimatta juoman kitkerästä mausta, sillä oli sekä puhdistava että piristävä vaikutus.
Ensimmäinen teepensaan kasvitieteellisen luokittelun teki Hollannin Itä-Intian komppaniaan kuulunut tohtori Kaempfer. Hän antoi kasville vuonna 1712 nimen Thea japonense. Ruotsalainen Carl von Linné uudelleennimesi kasvin nimelle Thea sinesis. Koska hän ei ollut nähnyt kasvia luonnossa eikä tuntenut mustan teen valmistusprosessia, hän luuli mustan ja vihreän teen olevan kaksi eri kasvilajia: Camellia japonica ja Camellia sassanqua. Vielä tuolloin kasville käytettiin vaihtelevasti Thea tai Camellia -nimeä. Vuonna 1881 kasvitieteilijä O. Kuntze yhtenäisti teepensaan erilaiset nimitykset, josta syystä kasvin latinalaisen nimen näkee toisinaan muodossa Camellia sinensis (L.) O. Kuntze.
Camellia sinensis
Le théier (Camellia sinensis), appelé parfois simplement thé, est une espèce d’arbustes de la famille des Théacées. Il est originaire d'Extrême-Orient. Il est largement cultivé pour ses feuilles qui une fois séchées et plus ou moins oxydées, servent à la préparation d’une infusion : le thé. C'est une espèce voisine des camélias horticoles. Son nom binominal Camellia sinensis signifie mot pour mot « camélia chinois ».
D’après un texte daté de +350, le Huayang Guozhi (華陽國志), ou Chroniques de Huayang, de Chang Qu (en), ce sont les montagnards du sud-ouest de l’actuelle Chine qui ont appris aux Chinois du nord, au premier millénaire avant notre ère, l’usage alimentaire des feuilles du théier sauvage. La culture du thé n’est pas chinoise à l’origine mais aurait commencé au pays de Shu (蜀), dans l’actuel Sichuan au IVe siècle av. J.-C., avant la conquête chinoise en 316 av. J.-C.[1]. Avant notre ère, les Chinois désignaient un certain nombre de plantes amères par le caractère 荼 (pinyin: tú). Des termes plus spécifiques pour le thé n'apparaissent que plus tard : 檟苦荼 jiǎkǔtú (où 苦 kǔ signifie « amer »), 苦荼 kǔtú, 荈 chuǎn puis de 茗 míng, etc. Il faut attendre la dynastie des Tang au VIIIe siècle pour que le caractère 茶 (pinyin : chá, sinogramme ayant un trait de moins que le précédent 荼 tú) s’impose peu à peu sur tous les autres. Cette prononciation, utilisée telle quelle, mais sans "ton", en japonais, est à l'origine de la prononciation "chay" en russe et dans les autres langues slaves (chaï), ainsi qu'en turc (çay) et en persan (tchây), le thé ayant été livré dans cette partie du continent eurasien par voie terrestre (les caravanes). En revanche, la prononciation tê de ce caractère dans le dialecte Minnan, parlé dans la région du port de Xiamen (Amoy), est à l’origine du terme thé, tea, Tee dans les langues occidentales puisqu'il est parvenu en Europe occidentale par voie de mer - le portugais chá fait exception du fait de la précoce présence des Portugais au Japon. Le terme chinois pour théier est 茶樹 (pinyin : cháshù, thé-arbre).
Si le thé a été signalé dès 1559 aux pays colonisateurs[2], le premier Occidental à avoir décrit le théier est un médecin allemand séjournant au Japon, Engelbert Kaempfer qui donna à l’arbre le nom de Thea japonense en 1712. Quelques décennies plus tard, en 1752, le botaniste suédois Linné, le renomma Thea sinensis. Mais neuf ans plus tard, ignorant les procédés de fabrication gardés secrets par les Chinois, Linné distingue alors le thé vert Thea viridis et le thé noir Thea bohea[3],[4].
Les deux genres, Camellia et Thea, connus tous deux depuis 1753 ont été réunis en 1818 (Article 13 de la nomenclature dite de Melbourne, 2012)[5],[6]. Le genre combiné porte le nom le Camellia parce que Robert Sweet (Hort.Suburb.Lond.:157.1818), le premier à réunir les deux genres avait choisi ce nom et cité Thea comme synonyme.
Parallèlement à ce regroupement des genres, les distinctions Thea viridis et Thea bohea proposées par Linné sont considérées comme de simples variétés[7] et deviennent des synonymes[8]. Camellia sinensis (L.) O. Kuntze fut adopté, conformément aux règles de nomenclature botanique.
Les feuilles alternes et persistantes, ont une forme allongée, elliptique, longues de 4 à 15 cm, sur 1,5 à 7,5 cm de large. Elles sont brillantes, vert foncé, relativement coriaces, avec une texture assez épaisse. Le pétiole est court, de 3 à 10 mm. La base est cunée, l'apex est aigu à acuminé, et les marges sont sciées.
Les fleurs du théier sont blanches à jaune clair (une seule forme non hybride présente des fleurs rosées, Camellia sinensis f. rosea). Elles mesurent entre 2,5 et 4 cm de diamètre. Solitaires ou en petits groupes de 3 ou 4, elles comptent cinq sépales persistants, cinq pétales, parfois plus jusqu'à 7 ou 8, de couleur jaune clair ou blanc-crème, et de très nombreuses étamines jaunes souvent soudées entre elles. L'ovaire est triloculaire.
Les fruits sont des capsules à déhiscence loculicide de 1,5 à 3 cm de diamètre environ. Les graines peuvent être pressées pour donner une huile de très bonne qualité alimentaire avec toutefois un rendement assez faible.
L'aire d’origine de primodomestication reste incertaine en raison de la culture extensive depuis plusieurs milliers d'années. Les théiers montrent de plus une génétique complexe et hybridée rendant impossible la localisation plus précise de la zone d'origine des théiers cultivés et de la zone de première domestication. Le type sauvage d'origine des théiers de la branche orientale est inconnu et n'a probablement même jamais existé.
Il y a 3 clades génétiquement distincts domestiqués indépendamment : C. sinensis sinensis dans le sud de la Chine, une branche de C. sinensis assamica dans le Yúnnán, et une autre de C. sinensis assamica en Assam.
Les sinensis sinensis montrent une lignée génétique fortement distincte, suggérant un seul évènement de domestication dans le sud de la Chine il y a plus de 4 000 ans[9].
Il existe deux variétés naturelles de Camellia sinensis utilisé en culture :
À l’état sauvage, sa taille va d'un à neuf mètres. Les feuilles ont une taille de 4–9(–14,4) cm de long et 1,6–(–5) cm de large. Feuilles petites, érigées angle <50°, étroites, vert foncé. Bord serraté à serrulé ou sinueux‑serrulé aux dents plus ou moins incurvées[9].
Probablement issu du sud de la Chine.
Ce type est cultivés dans des régions pouvant subir des températures basses (Japon, Chine, Géorgie, Iran, Turquie) ainsi que dans les plantations de haute altitude. Il est robuste et a une relative bonne résistance à la sécheresse. C'est la plus ancienne espèce de théier connue et cultivée. Elle donne des thés parmi les plus recherchés. Certains plants toujours cultivés auraient plus de mille ans.
Il peut atteindre plus de 15 m à l’état sauvage. Feuilles brillantes, claires, souples de 8–14(–29) cm de long par 3,5–7,5(–10) cm de large, feuilles grandes, larges, horizontales angle>70°, vert clair. Marge grossièrement dentée à vaguement denticulée ou serrulée[9].
Le théier type assamica et ses hybrides sont présentes dans des régions connaissant de fortes pluies (la mousson) telles les plantations de plaine.
Des études génétiques de 2016 montrent deux lignées différentes domestiquées indépendamment l'une dans l'ouest du Yunnan, l'autre en Assam.
Son utilisation ancienne en Inde fut « découverte » en 1823 par le Major Robert Bruce en Assam et ensuite cultivé dans toute l'Inde et au Sri Lanka par les compagnies britanniques. La majorité du thé produit dans le monde provient de cette variété.
Les deux variétés s'interpollinisent facilement, de ce fait il existe de nombreux hybrides cultivés (ou cultivars) plus ou moins fixés. En Chine, on compte officiellement 95 cultivars.
Suivant les classifications, il existe entre 300 et 600 hybrides entre ces deux variétés utilisés dans l'agriculture[10].
Il existe des théiers dits « théiers sauvages » dans le Yunnan. Certains sont de vrais arbres sauvages jamais domestiqués, la plupart seraient des arbres qui auraient été plantés par des minorités ethniques de la région il y a des centaines d'années et laissés depuis à l'abandon[11]. Poussant au milieu d'arbres d'autres espèces, leur récolte nécessite une grande dextérité, puisque les nouveaux bourgeons ne sont pas à hauteur de mains mais nécessitent de grimper dans les arbres[11]. Ils sont commercialisés comme produits de luxe sous forme de galettes de thé vert compressé[11].
La systématique du genre Camellia est encore assez confuse. Les spécialistes sont loin de faire l'unanimité et de nombreuses espèces sont décrites sous des noms différents ou comme variété d'une autre espèce. Le théier ne fait pas exception. Toutes sources confondues, pour C. sinensis on trouve nommées les espèces ci-dessous. Toutes ne sont pas valides et peuvent être synonymes.
Certains auteurs décrivent C. sinensis var. assamica comme une espèce séparée avec :
D'autres espèces sont utilisées pures ou en mélange avec C. sinensis pour le thé. Ces thés sont parfois très réputé avec des crus de grandes qualités. C'est le cas avec C. irrawadiensis et C. taliensis (certaines sources décrivent ces espèces comme synonyme). D'autres espèces toujours du sous genre Thea et de la section Thea sont localement utilisées pour fournir une boisson après infusion mais ne font généralement pas l'objet d'un commerce à grande échelle. Ce sont grandibracteata, C. kwangsiensis, C. tachangensis, C. crassicolumna, C. gymnogyna, C. ptilophylla.
Des études de 2016 reconnaissent comme séparée Camellia sinensis var. lasiocalyx (Camellia sinensis (Linnaeus) O. Kuntze var. lasiocalyx (G. Watt) A.P. Das & C. Ghosh, comb. nov.).
C'est un hybride naturel relativement fixé de var. sinensis et de var. assamica[12].
Il mesure de 6 à 10 m de haut. Les feuilles sont brillantes, et jaune vert lorsqu’elles sont jeunes. Ce type n'est pas cultivé mais parfois récolté sur arbres sauvages.
Les théiers donnant le thé dit pourpre sont issus de trois lignées.
Camellia sinensis cultivé
Fleur et feuille
Capsule
Camellia sinensis - Muséum de Toulouse
Les théiers ont besoin d'un sol ni calcaire ni argileux, mais alluvionnaire, sédimentaire rocheux ou volcanique[13]. Le sol doit être acide, profondément meuble, perméable, riche en azote, en acide phosphorique et en potasse[13].
Les théiers sont sensibles au vent. Il provoque un dessèchement de la surface foliaire qui ralentit la croissance des feuilles et peut provoquer leur brunissement marginal ou leur distorsion. La température optimale pour la pousse des théiers est (13–)18–30 °C. La croissance s'arrête en dessous de 10–13 °C et au‑dessus de 30–35 °C[9].
Les théiers ne peuvent pas être cultivés dans les régions où les précipitations annuelles sont inférieures à 1 150 mm à moins d'avoir une bonne humidité atmosphérique. Inversement, trop de précipitations est mauvais pour les théiers, 6 000 mm par an est le maximum. En climat tropical, les précipitations optimales sont (1 000–)1 140–1 270(–1 700) mm par an réparties tout au long de l'année. La durée d'ensoleillement optimale se situe autour de 1 400 h par an ou 5 h par jour[9]. Le taux d'hygrométrie doit être compris entre 70 % et 90 %.
Le principal pays producteur est la Chine, suivie par l'Inde, le Kenya, le Sri Lanka, le Viêt Nam et la Turquie.
La production de thé se fait essentiellement en Asie (83.4%), sinon en Afrique qui représente 12.3% de la production de thé mondiale, l'Amérique (2.2%), l'Europe (1.9%) et l'Océanie (0.2%) ne produisant que marginalement du thé[14].
Quelques plantations et projets de plantations existent en Europe (Portugal, Suisse, Pays-Bas, Grande-Bretagne, Allemagne). En France, plusieurs plantations et projets sont en développement, particulièrement en Bretagne[15],[16].
La première phase d'entretien des plantations de thé consiste à la reproduction des théiers. Celle-ci peut se faire par prélèvement de graines ou par bouture. La bouture a l'avantage de mieux conserver les sols, car la régularité des plantes les expose moins, tandis que les graines permettent une plus grande diversité génétique rendant les plantations globalement plus résistantes aux nuisibles[13].
Pour les graines, celles-ci sont prélevées sur un théier, puis plongées dans l'eau pour éliminer celles, impropres, qui flottent. Les graines sont ensuite mises à germer dans une pépinière ombragée, puis endurcies, c'est-à-dire régulièrement replantées à mesure de la croissance de la plante dans des espaces de plus en plus lumineux[13].
Pour la bouture, une tige contenant un œil et une feuille de quelques centimètres est prélevée sur le théier mère avant d'être repiquée en pépinière ; elle développe progressivement des racines avant de subir une phase d'endurcissement puis d'être repiquée en champ[13].
Le théier, tout comme le camélia du Japon, peut souffrir de mosaïque jaune, infection causée par un virus transmis par greffage ou par Toxoptera aurantii[17].
Une simple tasse de thé est un mélange complexe de plus de 500 substances actives. Outre les différences liées à la nature du thé, la durée d'infusion, la nature et la température de l'eau entraînent une variabilité extrême de la composition de la boisson.
Les principaux composants du thé sont l'eau (environ 75 % du thé « sec »), des tanins (environ 4 %), des protéines (environ 4 %, seule l'albumine est soluble dans l'eau), des acides aminés (théanine, sérine), des lipides (moins de 1 %), des acides organiques (acide quinique, acide oxalique, acide gallique), des sucres (fructose, saccharose, raffinose et stachyose), des vitamines (A, B, C, E, P), des minéraux (potassium, fluor, phosphore, magnésium) et des centaines de substances aromatiques (géraniol) ou aux propriétés pharmacologiques (caféine, etc.).
La théanine est un acide aminé connu pour être présent principalement dans les feuilles de thé, ainsi que dans un champignon nommé bolet bai. C'est l'acide aminé prédominant. Il représente de 1 à 2 % du poids total des feuilles noires, vertes ou semi-oxydées et plus de 50 % des acides aminés[18].
La théanine possède une saveur à la fois astringente, sucrée et umami[19] ; elle contribue au goût umami des thés verts en agissant comme un exhausteur de goût[19]. L’activité de la théanine sur le cerveau est associée à une réduction du stress mental et physique[20] et produit un effet relaxant[21],[22].
.
Le thé est également une source d'antioxydants sous forme de polyphénols de différentes natures suivant le genre et le procédé de fabrication. Le thé vert renferme principalement des catéchines (épicatéchine, gallate d'épicatéchine, épigallocatéchine, gallate d'épigallocatéchine) et son oxydation les transforme en théaflavines et théarubigines[23]. La consommation d'une tasse de thé assure une protection antioxydante maximale après une à cinq heures. La catéchine et les molécules apparentées sont les principaux polyphénols du thé. Une tasse peut en contenir jusqu'à 200 mg. Ces molécules sont aussi présentes dans de nombreux fruits, notamment le raisin. On les retrouve dans le vin rouge et surtout dans la poudre de cacao.
Isolée dans le thé par Alphonse Oudry en 1827, la caféine du thé a d'abord été improprement appelée « théine » avant d'être reconnue en 1838 comme caféine. Le terme « théine » n'a pourtant jamais totalement disparu du langage courant. La caféine est la principale méthylxanthine présente dans le thé, la théophylline et la théobromine étant faiblement présentes[23]. Selon la croyance populaire[24], les effets excitants du thé sont notablement différents de celui du café. Selon l'explication traditionnelle avancée, les polyphénols oxydés (les tanins) contenus dans le thé s'associent à la caféine. Ainsi cette caféine serait lâchée dans le sang sur une durée pouvant aller de six à huit heures et de manière uniforme. La caféine du café serait lâchée rapidement, produisant un pic d’intensité qui retombe aussitôt, sur une durée de deux à trois heures. C’est pourquoi le thé est réputé « stimuler sans énerver » et aurait un effet plus stimulant qu'excitant. En réalité, le pic de caféine dans le plasma est atteint au même moment, que l'on boive du thé ou du café[réf. nécessaire]. Cependant, la croyance selon laquelle le thé est moins excitant que le café peut se justifier par la présence généralement moins importante de caféine dans le thé comparativement au café : une tasse de café contient 100 à 120 mg de caféine, alors qu'une tasse de thé en contient 80 mg[25].
De ce fait, la diminution des effets excitants du thé s'obtient en l'infusant plus longtemps. Cet effet, qui paraît paradoxal, s'explique par l'action des tanins (libérés davantage au cours d'une infusion prolongée) sur les molécules de la caféine : « Le muselage des effets excitants de la caféine du thé est lié à la présence des tanins. Dans l'estomac, en présence de l'acide chlorhydrique, les tanins précipitent en emprisonnant et en neutralisant une partie de la caféine présente. (...) [En effet] la caféine du thé diffuse bien plus vite dans l'eau que les tanins. En trois minutes, dans de l'eau chaude, 75 % de la caféine sont libérés pour seulement 52 % des tanins. Si l'on veut un thé léger en caféine mais qui a du goût, il ne faut pas réduire le temps d'infusion, mais l'augmenter pour donner aux tanins le temps de diffuser avec leurs arômes et l'âpreté de leur saveur »[25].
Les feuilles fraîches de thé contiennent beaucoup de vitamines, en particulier de la vitamine C. Le thé vert en contient entre 150 et 300 mg par 100 g de feuilles. Les thés japonais contiennent une proportion notable de vitamine C, ce qui les rend donc plus stimulants[réf. nécessaire] que les thés chinois ou indiens. Les thés semi-oxydés et les thés rouges en contiennent moins, puisqu'elle se décompose durant l'oxydation. Les vitamines du groupe B, la vitamine E et la vitamine K sont également très présentes[23].
Le thé contient beaucoup de minéraux, parmi lesquels seuls le fluor, le manganèse et le nickel sont susceptibles de contribuer à l'apport nutritionnel conseillé (ANC)[23].
Le thé est aujourd'hui la boisson la plus bue au monde juste après l'eau[26].
Riche en épigallocatéchine, en gallate d'épigallocatéchine, en théanine et en caféine, le thé est à la fois recherché pour son goût, ses vertus énergisantes et relaxantes[27],[28].
La théanine est un acide aminé connu pour être présent principalement dans les feuilles de thé, ainsi que dans un champignon nommé bolet bai. C'est l'acide aminé prédominant. Il représente de 1 à 2 % du poids total des feuilles noires, vertes ou semi-oxydées et plus de 50 % des acides aminés[18]. La théanine possède une saveur à la fois astringente, sucrée et umami[19] ; elle contribue au goût umami des thés verts en agissant comme un exhausteur de goût[19]. L’activité de la théanine sur le cerveau est associée à une réduction du stress mental et physique[20] et produit un effet relaxant[21],[22].
Les feuilles de théier, lorsqu'elles sont non oxydées, peuvent être utilisées en phytothérapie pour soigner l'embonpoint, la fatigue ou la rétention d'eau. Des recherches montrent que certains constituants du thé stimulent la sécrétion d'adrénaline et en augmentent sa durée d'action, favorisent donc la lipolyse (libération et l'élimination des graisses du tissu adipeux). Comme cette action se complète d'une limitation de l'absorption des calories au niveau intestinal, par les tanins, la prescription se trouve justifiée pour la surcharge pondérale.
Certaines variétés, appréciables pour la qualité de leur feuillage et leur floraison, sont cultivées comme plantes ornementales, à l'instar du camélia du Japon.
Le district de Fengqing, dans la province du Yunnan, se targue de posséder le plus vieux théier du monde, âgé de 3 200 ans[29].
Camellia sinensis
Le théier (Camellia sinensis), appelé parfois simplement thé, est une espèce d’arbustes de la famille des Théacées. Il est originaire d'Extrême-Orient. Il est largement cultivé pour ses feuilles qui une fois séchées et plus ou moins oxydées, servent à la préparation d’une infusion : le thé. C'est une espèce voisine des camélias horticoles. Son nom binominal Camellia sinensis signifie mot pour mot « camélia chinois ».
A planta do té é un arbusto da familia Theaceae, o seu nome científico e Camellia sinensis. Foi orixinalmente descrita por Linné como Thea sinensis, mais este nome caeu en desuso cando se notou que os xéneros Thea e Camellia non presentaban diferenzas significativas entre si. A infusión preparada coas súas follas tamén recibe o nome de Té.
Procede do chinés, que ten varias pronuncias segundo o dialecto chinés usado. As dúas pronuncias exportadas foron "cha" e "te". Algunhas linguas tomaron a forma "te", como o castelán ou o inglés, e outras tomaron a forma "cha", como o portugués ou o xaponés.
O té é un arbusto, e a partir das súas follas secas moídas ou gromos do arbusto Camellia sinensis ou Camellia viridis prepárase unha infusión en auga fervida, usada como bebida, que presenta efectos estimulantes, estomacais e alimentarios. O té pode tamén conter outras herbas especias ou froitas como saborizantes.
Como arbusto ten moitas ramificacións. Acada unha altura de entre 1 e 2 metros, aínda que moi raramente pode chegar aos 12 metros, . As follas son sempre verdes, lanceoladas cara adiante e incluso do revés ou oblongoovadas, duns 4 cm. de ancho e entre 3 e 13 cm. de longo, sobre as que destaca unha forte nerviación. As flores están en grupos de 2 ou 3 ou mesmo illadas, de cor branca, inclinadas cara abaixo, e son aromáticas. As flores de Camellia japonica son erguidas.
O arbusto creceu silvestre no Extremo Oriente ao longo do tempo, aínda que na actualidade se cultiva en moitos outros sitios. Adáptase aos terreos pouco fértiles, mais precisa un fertilizante; e aos sitios secos, pero necesita rego, sol e, preferibelmente, o cultivo en socalcos. Normalmente quítase o gromo central e pódase para que non supere os 2 metros de altura, facilitando así o labor da colleita. A partir do terceiro ano, o rendemento da planta é bo.
O té provén principalmente da China continental, India, Sri Lanka, Taiwán, Xapón, Nepal, Australia e Kenya. Os catro tipos principais de té distínguense segundo o seu procesamento. Camellia sinensis é un arbusto que presenta follas que, se non se secan tras a colleita, comezan a se oxidar. Para previr este proceso de oxidación, quéntanse as follas co obxectivo de tirar a súa humidade.
Camellia sinensis foi descrita por (L.) Kuntze e publicado en Trudy Imperatorskago S.-Peterburgskago Botaničeskago Sada 10: 195. 1887.[1]
Camellia: nome xenérico outorgado en honra do botánico e misioneiro xesuíta do século XVII, Jiří Josef Camel (tamén coñecido coma Camellus), quen transportou plantas de camelias dende as illas Filipinas até Europa. Carl von Linné nomeu este xénero na súa lembranza.
sinensis: epíteto latino xeográfico que alude ás súa localización na China.
A planta do té é un arbusto da familia Theaceae, o seu nome científico e Camellia sinensis. Foi orixinalmente descrita por Linné como Thea sinensis, mais este nome caeu en desuso cando se notou que os xéneros Thea e Camellia non presentaban diferenzas significativas entre si. A infusión preparada coas súas follas tamén recibe o nome de Té.
Chinski čajowc (Camellia sinensis) je kerk ze swójby čajowcowych rostlinow (Theaceae).
Chinski čajowc (Camellia sinensis) je kerk ze swójby čajowcowych rostlinow (Theaceae).
Camellia sinensis adalah tanaman teh, spesies tanaman yang daun dan pucuk daunnya digunakan untuk membuat teh. Tumbuhan ini termasuk genus Camellia (Hanzi tradisional: 茶花; Hanzi: 茶花; Pinyin: Cháhuā), suatu genus tumbuhan berbunga dari famili Theaceae. Teh putih, teh hijau, teh oolong, teh hitam (atau teh merah) semuanya dihasilkan dari olahan daun spesies ini, tetapi diproses secara berbeda untuk memperoleh tingkat oksidasi yang berbeda. Kukicha (teh ranting) juga dipanen dari Camellia sinensis, tetapi tidak memakai daun melainkan ranting.
Nama sinensis dalam bahasa Latin berarti Cina. Sedangkan Camellia diambil dari nama Latin Pendeta Georg Kamel, S.J (1661 - 1706), seorang pendeta kelahiran Ceko yang menjadi seorang pakar botani dan misionaris. Meskipun Kamel tidak menemukan maupun menamai tumbuhan ini, Carolus Linnaeus, pencipta sistem taksonomi yang masih dipakai hingga sekarang, memilih namanya sebagai penghargaan atas kontribusi Kamel terhadap sains. Nama lama untuk tumbuhan teh ini adalah Thea bohea, Thea sinensis, dan Thea viridis.
Camellia sinensis berasal dari daratan Asia Selatan dan Tenggara, tetapi sekarang telah dibudidayakan di seluruh dunia, baik daerah tropis maupun subtropis. Tumbuhan ini merupakan perdu atau pohon kecil yang biasanya dipangkas bila dibudidayakan untuk dipanen daunnya. Ia memiliki akar tunggang yang kuat. Bunganya kuning-putih berdiameter 2,5–4 cm dengan 7 hingga 8 petal.
Biji Camellia sinensis serta biji Camellia oleifera dapat dipres atau diperas untuk mendapatkan minyak teh, suatu bumbu yang agak manis sekaligus minyak masak yang berbeda dari minyak pohon teh, suatu minyak atsiri yang dipakai untuk tujuan kesehatan dan kecantikan dan berasal dari dedaunan tumbuhan yang berbeda.
Daunnya memiliki panjang 4–15 cm dan lebar 2–5 cm. Daun segar mengandung kafeina sekitar 4%[2]. Daun muda yang berwarna hijau muda lebih disukai untuk produksi teh; daun-daun itu mempunyai rambut-rambut pendek putih di bagian bawah daun. Daun tua berwarna lebih gelap. Daun dengan umur yang berbeda menghasilkan kualitas teh yang berbeda-beda, karena komposisi kimianya yang berbeda. Biasanya, pucuk dan dua hingga tiga daun pertama dipanen untuk pemrosesan. Pemetikan dengan tangan ini diulang setiap dua minggu.
Tanaman teh terutama dibudidayakan di daerah beriklim tropis dan subtropis, di areal dengan curah hujan sedikitnya 50 inci setahun. Namun, ia dibudidayakan secara komersial dari katulistiwa hingga sejauh Cornwall di daratan utama Inggris.[3] banyak teh kualitas tinggi ditanam di ketinggian hingga 1500 meter karena pada ketinggian tersebut, tanaman ini tumbuh lebih lambat dan rasanya menjadi lebih baik.
Tumbuhan teh akan menjadi pohon jika dibiarkan tumbuh begitu saja, sedangkan tanaman teh budidaya dipangkas agar mudah dipetik.
Teh India biasanya diklasifikasikan berdasarkan daerah tumbuhnya; tiga daerah penghasil teh utama di India dalah Darjeeling, Assam dan Nilgiri.
Karena kondisi tumbuh yang bagus Darjeeling dianggap penggemar teh sebagai teh India yang terbaik.
Assam adalah daerah penghasil teh terbesar di India dengan produksi 473.000 ton setiap tahunnya. Assam memiliki 271.768 hektare perkebunan teh dengan 43.293 hektare tanaman yang berproduksi. Teh Assam kaya akan rasa [1] dan sering digunakan sebagai bahan utama campuran teh sarapan pagi.
Teh Nilgiri ditanam di wilayah pegunungan Biru India Selatan. Daerah penghasil ini meliputi 62.039 hektare dan 62.145 hektare kebun teh. Produksi teh tahunan sekitar 120.000 ton.
Tanaman Teh Cina (kadang-kadang disebut Camellia sinensis var. sinensis) adalah semak berdaun kecil dengan banyak cabang yang mencapai tinggi sekitar 3 meter dan berasal dari Cina tenggara. tanaman teh pertama yang ditemukan, tercatat dan dipakai untuk menghasilkan teh tiga ribu tahun yang lalu, ia menghasilkan beberapa teh yang terpopuler.
Camellia sinensis var. waldenae semula dianggap sebagai spesies yang berbeda, Camellia waldenae oleh S.Y.Hu,[4] tetapi kemudian diidentidikasi sebagai varietas dari Camellia sinensis.[5] Varietas ini umum disebut Camellia Walden. Ia terlihat di puncak gunung Tai Mo Shan dan Tai Tung Shan di Hong Kong. Ia juga tersebar di Provinsi Guangxi, Cina.[4]
Ekstrak teh telah menjadi perhatian karena diketahui mempunyai aktivitas antibakteri. Pengawetan makanan organik yang diproses serta pengobatan infeksi bakteri yang menetap sedang diselidiki.
Camellia sinensis adalah tanaman teh, spesies tanaman yang daun dan pucuk daunnya digunakan untuk membuat teh. Tumbuhan ini termasuk genus Camellia (Hanzi tradisional: 茶花; Hanzi: 茶花; Pinyin: Cháhuā), suatu genus tumbuhan berbunga dari famili Theaceae. Teh putih, teh hijau, teh oolong, teh hitam (atau teh merah) semuanya dihasilkan dari olahan daun spesies ini, tetapi diproses secara berbeda untuk memperoleh tingkat oksidasi yang berbeda. Kukicha (teh ranting) juga dipanen dari Camellia sinensis, tetapi tidak memakai daun melainkan ranting.
Nama sinensis dalam bahasa Latin berarti Cina. Sedangkan Camellia diambil dari nama Latin Pendeta Georg Kamel, S.J (1661 - 1706), seorang pendeta kelahiran Ceko yang menjadi seorang pakar botani dan misionaris. Meskipun Kamel tidak menemukan maupun menamai tumbuhan ini, Carolus Linnaeus, pencipta sistem taksonomi yang masih dipakai hingga sekarang, memilih namanya sebagai penghargaan atas kontribusi Kamel terhadap sains. Nama lama untuk tumbuhan teh ini adalah Thea bohea, Thea sinensis, dan Thea viridis.
La Camellia sinensis (L.) Kuntze è la pianta del tè, ossia la specie di pianta le cui foglie e i cui germogli sono usati per produrre il tè. Appartiene al genere Camellia, un genere di piante della famiglia Theaceae. Tutti i tipi di tè traggono origine dalla lavorazione delle foglie, dei germogli e di altre parti di questa pianta: soltanto i metodi di lavorazione differenziano le varie tipologie.
Il nome sinensis in latino significa cinese. Camellia deriva invece dal nome latinizzato del reverendo Georg Joseph Kamel (1661-1706), un gesuita ceco che fu sia missionario nelle Filippine sia celebre botanico. Tuttavia non fu Kamel a scoprire la pianta, né tanto meno ad attribuirle il nome: fu infatti Carlo Linneo, l'ideatore della tassonomia, ancora oggi in uso, a scegliere la denominazione di questo genere in onore al contributo che il gesuita dette alla scienza. Altri nomi della pianta in passato furono Thea bohea, Thea sinensis (dai quali si credeva derivasse il tè nero) e Thea viridis (che si credeva essere all'origine del tè verde). Esistono tuttavia due diverse sottospecie di Camellia sinensis, ossia Camellia sinensis sinensis, detta anche China (che raggiunge i 5 metri di altezza), e Camellia sinensis assamica, detta Assam, capace di arrivare a 11 metri.
Camellia sinensis è un arbusto eretto, dalle foglie ovato-acuminate, con il margine dentato, di colore verde-chiaro lucente; i fiori semplici di piccole dimensioni, di colore bianco, portano numerosi stami color giallo-oro; è originaria della parte continentale del Sud e Sudest Asiatico, ma oggi è coltivata in tutto il mondo, soprattutto in regioni a clima tropicale e subtropicale.
Allo stato naturale può crescere ben oltre i due metri ma, per facilitarne la coltivazione, generalmente si mantiene a dimensioni di cespuglio sempreverde o di piccolo albero. Le radici sono forti e i fiori possono essere bianchi o gialli, dal diametro di 4 centimetri e a 7 o 8 petali.
Le foglie sono lunghe dai 4 ai 15 cm, e larghe dai 2 ai 5 cm. Una foglia fresca contiene circa il 4% di caffeina.[1]
I semi della Camellia sinensis possono essere spremuti per ottenere un olio dolciastro usato in cucina, da non confondersi con l'olio essenziale, quello cosiddetto "dell'albero del tè" (tea tree oil in inglese), che in realtà è estratto da una pianta differente (Melaleuca alternifolia) e ha uso cosmetico e medicinale. L'olio di semi di tè viene spremuto a freddo dai semi di Camellia oleifera o di Camellia sinensis, in Giappone anche dai semi di Camellia japonica, ha un elevato punto di fumo (250 °C) ed è l'olio da cucina principale in alcune province meridionali della Cina, quali lo Hunan.
L'olio di semi di tè assomiglia all'olio d'oliva e all'olio di vinaccioli d'uva per le sue eccellenti proprietà di conservazione e il ridotto contenuto di grassi saturi. L'acido oleico monosaturo può comprendere fino all'88% degli acidi grassi. È ricco di vitamina E (antiossidante) e di altri antiossidanti e non contiene grassi trans naturali.
Oltre all'impiego come condimento, per salse, fritture e produzione di margarina, l'olio di semi di tè viene utilizzato per produrre sapone, olio per capelli, lubrificanti, vernici e un olio antiruggine nonché nella sintesi di altri composti ad alto peso molecolare. L'olio di semi di tè giapponese viene impiegato per il trattamento dei capelli dei lottatori di sumo e per la tempura (pastella per fritture).
Lo stesso argomento in dettaglio: Tè. Generalmente le foglie più giovani sono destinate alla raccolta per la produzione del tè e sono caratterizzate da una leggera peluria bianca o argentata. A seconda dell'età della foglia si hanno qualità di tè diverse, dal momento che, con la maturazione, la composizione chimica può subire dei cambiamenti.
In base al tipo di trattamento cui vengono sottoposte le foglie della Camellia sinensis si possono ottenere prodotti diversi per forma, colore, aroma e sapore: trattando le foglie con il calore subito dopo la raccolta si ottiene il tè verde; essiccandole all'aria si ottiene il tè bianco; lasciando ossidare completamente le foglie si ottiene il tè nero; lasciandole parzialmente ossidare e poi trattandole con il calore si ottiene il tè oolong.
Le foglie di tè trattate ed essiccate vengono usate per preparare l'omonima bevanda tramite infusione o decozione.
La Camellia sinensis è coltivata soprattutto in zone tropicali e subtropicali, nelle quali le precipitazioni possono raggiungere i 2 metri all'anno; il terreno più adatto è quello acido e permeabile, senza ristagni d'acqua. Tuttavia, è necessario ricordare che questa pianta è coltivata in tutti i continenti, anche in regioni molto più a Nord delle aree sopraccitate: è il caso della Cornovaglia[4] e dello Stato di Washington, negli Stati Uniti. La temperatura ideale è infatti tra i 10° e i 30 °C , e le coltivazioni possono trovarsi anche a 2.500 m di altitudine (è proprio a quote più elevate che spesso si ottengono i tè più pregiati). La vita produttiva della Camellia sinensis comincia generalmente dopo 3-4 anni dalla semina, e dura per qualche decina d'anni, anche se esistono esemplari selvatici che superano il secolo d'età.
In Italia la coltivazione della pianta del tè ebbe inizio verso la fine del 1800 presso l'Orto botanico di Pavia grazie a Giovanni Briosi, professore di botanica e direttore dell'orto dal 1883 al 1919.
Dalla pianta originale negli anni '30 Gino Pollacci[5], anch'egli professore di botanica, riuscì a ottenere una varietà diversa che chiamò Camellia thea ticinensis, in grado di resistere al gelido clima invernale della pianura padana. Nel corso degli anni '30 si tentò di sperimentare la produzione su larga scala di questa varietà[6]. Tuttavia le piante coltivate fuori dal loro ambiente naturale possedevano una concentrazione di sostanze chimiche e nutritive diverse. Di conseguenza, le caratteristiche organolettiche di questo tè non riuscirono a soddisfare i gusti delle persone. Il risultato portò alla rinuncia della produzione di tè ticinensis.[7]
A partire dagli anni '80 Guido Cattolica ha cominciato un esperimento di coltivazione della Camellia sinensis, utilizzando semi e piantine ottenuti dall'Orto botanico di Lucca, messi a dimora nell'area del Compitese (Capannori, LU). In tale zona, caratterizzata da terreni acidi e un microclima particolare che ne fanno l'habitat ideale per le camelie e le piante acidofile, la Camellia sinensis ha trovato le condizioni ideali per il suo sviluppo. A oggi sono state messe a dimora circa 800 piante, le foglie delle quali ogni anno vengono regolarmente raccolte, lavorate ed essiccate per produrre piccoli quantitativi di tè.
La Camellia sinensis (L.) Kuntze è la pianta del tè, ossia la specie di pianta le cui foglie e i cui germogli sono usati per produrre il tè. Appartiene al genere Camellia, un genere di piante della famiglia Theaceae. Tutti i tipi di tè traggono origine dalla lavorazione delle foglie, dei germogli e di altre parti di questa pianta: soltanto i metodi di lavorazione differenziano le varie tipologie.
Camellia sinensis est species plantae in familia Theacearum. Ex floribus foliisque Camelliae sinensis thea paratur.
Planta in Taprobane, Serica, Kenia, Indonesia, Malaesia, India, Turcia colitur.
Britanniarum Regnum, Russia, Pakistania, Civitate Foederatae Americae et civitates Arabicae emunt permultam theam.
Haec stipula ad biologiam spectat. Amplifica, si potes! Camellia sinensis est species plantae in familia Theacearum. Ex floribus foliisque Camelliae sinensis thea paratur.
Planta in Taprobane, Serica, Kenia, Indonesia, Malaesia, India, Turcia colitur.
Britanniarum Regnum, Russia, Pakistania, Civitate Foederatae Americae et civitates Arabicae emunt permultam theam.
Kininis arbatmedis (lot. Camellia sinensis, sin. Thea sinensis) – arbatmedinių (Theaceae) šeimos, kamelijos (Camellia) genties daugiametis augalas. Kilęs iš Pietų ir Pietryčių Azijos, bet dabar auginamas daugelyje pasaulio tropikų ir subtropikų. Kininis arbatmedis yra svarbiausia arbatos žaliava.
Tai visžalis krūmas ar nedidelis medis. Arbatai auginami arbatmedžiai paprastai neauginami aukštesni nei 2 m. Turi tvirtą liemeninę šaknį. Lapai pražangūs, paprastieji, 4–15 cm ilgio ir 2–5 cm pločio. Žiedai gelsvai balti 2,5–4 cm skersmens, su 7–8 vainiklapiais.
Kininio arbatmedžio šviežiuose lapuose yra ~4 % kofeino bei flavonoido Apigenino pasižyminčio antivėžiniu veikimu. Renkami švieži, šviesios spalvos lapai. Iš jų ruošiamos įvairios arbatos rūšys: baltoji arbata, žalioji arbata, juodoji arbata, ulun, pu-erh. Iš sėklų gaunamas aromatinis aliejus, naudojamas kulinarijoje. Svarbiausi arbatmedžio auginimo rajonai yra Dardžilingas, Asamas, Nilgiris Indijoje.
Tējas koks (Camellia sinensis) ir kamēliju ģints augs. Tas ir pazīstams kā augs, no kā tiek iegūta tēja. Gan melnā, gan zaļā, gan baltā tēja, gan uluns tiek iegūts no šī koka, bet atšķirība tiek panākta ar apstrādi ražošanas procesa laikā.
Tējas koks ir dabiski izplatījies Ķīnā, Dienvidu un Dienvidaustrumu Āzijā, bet mūsdienās tiek audzēts visā pasaulē tropu un subtropu reģionos. Tas ir mazs koks, kas var izaugt pat līdz 5 metru garš, tomēr, audzējot to, tas tiek apgriezts parasti apmēram līdz 2 metru garumam. Svaigas auga lapas satur 4% kofeīna.[1]
Tējas koks (Camellia sinensis) ir kamēliju ģints augs. Tas ir pazīstams kā augs, no kā tiek iegūta tēja. Gan melnā, gan zaļā, gan baltā tēja, gan uluns tiek iegūts no šī koka, bet atšķirība tiek panākta ar apstrādi ražošanas procesa laikā.
Tējas koks ir dabiski izplatījies Ķīnā, Dienvidu un Dienvidaustrumu Āzijā, bet mūsdienās tiek audzēts visā pasaulē tropu un subtropu reģionos. Tas ir mazs koks, kas var izaugt pat līdz 5 metru garš, tomēr, audzējot to, tas tiek apgriezts parasti apmēram līdz 2 metru garumam. Svaigas auga lapas satur 4% kofeīna.
Pokok Teh merupakan sejenis pokok renek yang daun atau pucuk nya boleh dikeringkan dan dibuat minuman teh dengan merendam daun yang dikeringkan itu di dalam air panas. Nama sainsnya Camellia sinensis.
Ladang teh di Malaysia
Teh adalah berasalnya daripada Negara China dan mempunyai sejarah lebih daripada 4,000 tahun yang lalu . Teh hijau telah digunakan sebagai minuman dan kaedah perubatan tradisional di kebanyakan negara Asia, termasuk China, Jepun, Taiwan, Vietnam, Korea dan Thailand , untuk membantu mengawal pendarahan dan membantu menyembuhkan luka untuk mengawal suhu badan, kandungan gula dalam darah dan menggalakkan pencernaan. Sebuah buku yang ditulis dalam Dinasti Tang di china dianggap salah satu sumber rujukan yang paling penting dalam sejarah teh hijau. Buku ini telah ditulis oleh Lu Yu dan dikenali sebagai "Teh Klasik" atau "Cha Jing". Ia telah ditulis di antara 600 dan 900 AD dan kebanyakanya mengenai bagaimana dan di mana seseorang itu perlu menikmati secawan denda teh hijau. Yojoki Kissa (Book of Tea), yang ditulis oleh Eisai Zen pada 1191, menerangkan bagaimana amalan meminum teh hijau boleh memberi kesan positif ke atas lima organ penting, terutama jantung . Buku ini membincangkan kualiti ubat teh, termasuk mengurangkan kesan-kesan alkohol , yang bertindak sebagai satu perangsang, mengubati blotchiness, lindap kejut dahaga, menghapuskan senak, menyembuhkan penyakit beri-beri, mencegah keletihan, dan mengalakan pembuangan air kecil dan merangsang fungsi otak .
Menurut kaji selidik yang dikeluarkan oleh Jabatan Pertanian Amerika Syarikat pada tahun 2007, minimum kandungan flavonoid dalam secawan teh hijau adalah lebih tinggi daripada jumlah makanan dan minuman lain yang biasanya dianggap sihat, termasuk buah-buahan segar, jus sayur-sayuran atau wain. Flavonoids adalah kumpulan fitokimia dalam kebanyakan produk tumbuhan yang berperanan untuk meningkatkan tahap kesihatan seperti mengekalkan fungsi-fungsi anti-pengoksidaan dan anticarcinogenic. Walau bagaimanapun, berdasarkan kajian USDA yang sama, kandungan flavanoids mungkin berubah-ubah secara mendadak di kalangan produk teh yang berlainan.
A - B - C - D - E - F - G - H - I - J - K - L - M - N - O - P - Q - R - S - T - U - V - W - X - Y - Z
Pokok Teh merupakan sejenis pokok renek yang daun atau pucuk nya boleh dikeringkan dan dibuat minuman teh dengan merendam daun yang dikeringkan itu di dalam air panas. Nama sainsnya Camellia sinensis.
Ladang teh di Malaysia
De theeplant (Camellia sinensis) is een struik die van oorsprong voorkomt in Zuidoost-Azië. De jonge scheuten van deze struik worden gebruikt om thee te produceren. Sinensis is Latijn voor Chinees. Tegenwoordig wordt thee over de gehele wereld in tropische en subtropische gebieden geteeld. Van deze struik worden witte thee, groene thee, oolong en zwarte thee gemaakt. De theeplant is een groenblijvende struik of kleine boom die zo'n 17 m hoog kan worden, maar meestal tot onder de twee meter wordt gesnoeid als hij voor de bladeren wordt geteeld. De struik heeft een sterke penwortel. De bloemen zijn geel-wit met een diameter van zo'n 2,5-4 cm met 7 of 8 bloemblaadjes.
De zaden van de theeplant kunnen fijngemalen worden voor thee-olie, een zoete olie voor kookdoeleinden die niet verward moet worden met theeboomolie, een etherische olie die gebruikt wordt voor medische en cosmetische doeleinden en gemaakt wordt van de bladeren van Melaleuca alternifolia.
De bladeren zijn 4-15 cm lang en 2-5 cm breed.
Verse jonge theebladeren bevatten op basis van het drogestofgewicht ongeveer 4% cafeïne, 25% polyfenolen, 2% eiwit, 27% ruwe celstof, 4% koolhydraten, 60% pectine en verder etherische olie. De top en het bovenste blad hebben het hoogste gehalte aan cafeïne en polyfenolen. Voor de productie van thee wordt bij voorkeur gebruikgemaakt van jonge lichtgroene bladeren. Deze hebben korte witte haren aan de onderzijde. Oudere bladeren zijn donkerder groen van kleur en leveren door een andere chemische samenstelling weer een andere theesmaak op.
De polyfenolen afkomstig van galluszuur en catechine worden tijdens het rollen en fermenteren enzymatisch omgezet in o-chinonen, die gepolymeriseerd zorgen voor de donkere kleur van thee. Het gehalte aan tannine mag niet te hoog zijn, omdat deze stof de mond doet samentrekken en dus voor een onaangename smaak zorgt. Om dit te neutraliseren kan melk worden toegevoegd.
De plantages liggen meestal op een berghelling,die kunnen 1200 tot 1800 meter boven het zeeniveau zijn. Thee wordt vooral veel verbouwd in China. Hierbij geldt dat hoe hoger de plantage ligt, des te beter de kwaliteit van de thee zal zijn. Als de theeplant twee (bij vegetatieve vermeerdering) of vier (bij generatieve vermeerdering) jaar oud is, kan er voor het eerst worden geoogst. Gewoonlijk worden alleen de top en de eerste twee of drie bladeren van de plant machinaal of met de hand geoogst voor de verwerking tot thee. Handmatig plukken geeft het beste resultaat. Het oogsten wordt elke een tot twee weken herhaald. De oogst kan gedurende het gehele jaar plaatsvinden. De beste kwaliteit wordt echter geplukt in de droge moessontijd.
Theebladen in Zuidoost-Azië werden samengeperst tot theeblokken. Hiervan werd thee gemaakt om te drinken en dit werd ook gebruikt als voedsel en betaalmiddel.
De meest bekende zwarte thee krijgt na de pluk een aantal behandelingen:
De groene thee wordt verkregen door de bladeren direct na de oogst te verhitten, waardoor de enzymen inactief worden gemaakt en oxidatie uitblijft.
De witte thee wordt verkregen door de bladeren direct na de oogst te drogen. Bij de hoogste kwaliteit worden de struiken ook nog beschermd tegen het zonlicht, waardoor een lager chlorofylgehalte van de bladeren wordt verkregen.
Bioscoopjournaal uit 1947 over herstel van de theeplantages na de Japanse bezetting.
Bioscoopjournaal uit 1975 over een onderzoeksinstituut voor thee en kina in Preanger op West-Java, met beelden van theeplantages.
Oogst in Tanzania met de hand
Vruchten van Camellia sinensis
Gravure van Camellia sinensis Kuntze door Nicolaas Meerburgh, gebruikt als voorplaat van Hella Haasses Heren van de thee.
Vruchten en zaden van Camellia sinensis
witte thee
De theeplant (Camellia sinensis) is een struik die van oorsprong voorkomt in Zuidoost-Azië. De jonge scheuten van deze struik worden gebruikt om thee te produceren. Sinensis is Latijn voor Chinees. Tegenwoordig wordt thee over de gehele wereld in tropische en subtropische gebieden geteeld. Van deze struik worden witte thee, groene thee, oolong en zwarte thee gemaakt. De theeplant is een groenblijvende struik of kleine boom die zo'n 17 m hoog kan worden, maar meestal tot onder de twee meter wordt gesnoeid als hij voor de bladeren wordt geteeld. De struik heeft een sterke penwortel. De bloemen zijn geel-wit met een diameter van zo'n 2,5-4 cm met 7 of 8 bloemblaadjes.
De zaden van de theeplant kunnen fijngemalen worden voor thee-olie, een zoete olie voor kookdoeleinden die niet verward moet worden met theeboomolie, een etherische olie die gebruikt wordt voor medische en cosmetische doeleinden en gemaakt wordt van de bladeren van Melaleuca alternifolia.
De bladeren zijn 4-15 cm lang en 2-5 cm breed.
Tebusk eller tebuske (Camellia sinensis) er ein plante i kameliaslekta som særleg blir brukt til å laga te av. Plante blir særleg dyrka i Kina og India, og det er tvilsamt om han no finst vilt.
Tebusken kan bli til ein stor busk eller eit lite tre på 3-8 meter, men blir ofte halden under 2 meter for å letta hausting av unge blad. Frøa kan pressast til å laga teolje eller kameliaolje.
Tebusken kan bli opptil 17 meter.[1] Blada kan vera lanse- eller ellipseforma.[2] Oversida er mørkegrøn og skinande mørkegrøne medan undersida er lysegrøn og ofte hårete.[1] Tebusken frå Assam har breiare, større blad enn den frå Kina.[1] Mange av tebuskane ein dyrkar i dag er hybridar av desse to typane.[2]
Blomane er kvite, med mange gule støvberarar, og duftande. Dei sit åleine, parvis eller i grupper på fire.[1] Fruktene er brun-grøne,[1] og som små nøtter på storleik.[2]
Tebusk stammar frå subtropiske og fuktige område av austlege Asia, der han veks i veldrenert, gjerne i lett surt jordsmonn.
Planten kan veksa i område med årleg gjennomsnittstemperatur på 16–20 °C, det vil typisk seia mellom 43° nordleg breiddegrad og 30° sørleg breiddegrad, opptil 2500 moh.[3]
Den kinesiske tevarianten, Camellia sinensis var. sinensis, stammar truleg frå vestlege Yunnan i Kina. Den andre varianten, C. sinensis var. assamica, stammar frå varme område i Assam (i noverande India), Burma, Thailand, Kambodsja, Laos, Vietnam og sørlege Kina. Denne planten toler kulde dårlegare enn den kinesiske.[1]
Nesten alle teplantar blir dyrka av menneske. Det finst viltveksande plantar, men desse stammar truleg frå tidlegare tedyrking. I Tanzania og Madagaskar finst det døme på at tebusk har spreidd seg og kan bli invasiv.[1]
Planten er særleg kjend som opphavet til tedrikken, som blir laga av nye skot og blad. Avhengig av måten ein tørker dei på kan ein laga kvit, grøn, svart eller andre typar te. Også kvistane kan brukast til å laga te, kvist-te (kukicha eller bocha). Teplanten har også vore brukt til urtemedisin, til å tyggjast og til sylting. Nokre av innhaldsstoffa i planten er xantin som koffein, som gjev ein oppkvikkande verknad.
I tillegg til å vera ein viktig sosial og stimulerande drikk har te også vore nytta som medisin, særleg innan tradisjonell kinesisk medisin. I Kina har ein brukt teplanten i over 4000 år. Bruken av te spreidde seg slik at på 600-talet dyrka ein truleg te i alle provinsane i Kina. Rundt 600 blei planten innført til Japan av buddhistprestar. Også her spreidde bruken av te seg til alle samfunnslag i løpet av dei neste hundreåra.[1]
Tebusk eller tebuske (Camellia sinensis) er ein plante i kameliaslekta som særleg blir brukt til å laga te av. Plante blir særleg dyrka i Kina og India, og det er tvilsamt om han no finst vilt.
Tebusken kan bli til ein stor busk eller eit lite tre på 3-8 meter, men blir ofte halden under 2 meter for å letta hausting av unge blad. Frøa kan pressast til å laga teolje eller kameliaolje.
Camellia sinensis er en plante hvis blader og knopper brukes til å produsere te. Den tilhører slekten Camellia i familien Theaceae.
De to hovedvariantene Camellia sinensis og Camellia sinensis var. assamica dyrkes til henholdsvistil kinesisk og indisk te. Hvit te, gul te, grønn te, oolong te, pu-erh te og svart te kommer alle fra disse to variantene av tebusken, men blir behandlet forskjellig for å oppnå varierende grad av oksidasjon, som grovt sett definerer de ulike typene.
Tebusken har vært kjent og dyrket svært lenge. Linnés navn på planta i Species Plantarum (1753) var Thea sinensis. Robert Sweet skiftet alle tidligere Thea-arter til Camellia i 1818. Navnet «sinensis» betyr «fra Kina» på latin.
Slekta Camellia fikk navnet av Linné til ære for Georg Kamel (1661-1706), en tsjekkiskfødt jesuitt, apoteker og misjonær til Filippinene som blant annet opprettet den første botaniske hagen på Filippinene.
Fire varianter av Camellia sinensis er anerkjent. Av disse blir C. sinensis og C. s. var. assamica vanligvis brukt til te. C. s. var. publimba og C. s. var. dehungensis blir iblant brukt lokalt.
Camellia sinensis stammer fra Øst-, Sør-, og Sørøst-Asia, men dyrkes nå over hele verden i tropiske og subtropiske strøk.
Camellia sinensis er en eviggrønn busk eller et lite tre som vanligvis blir trimmet til to meter eller mindre når den dyrkes for sine blader. Den har en sterk hovedrot. Blomstene er gul-hvite, 2.5-4 cm i diameter med 7 til 8 blader.
Frøene av Camellia sinensis og Camellia oleifera kan bli presset for teolje, en søt matolje.
Bladene er 4-15 cm lange og 2-5 cm brede. Friske blader inneholder cirka 4% koffein. De unge, lysegrønne bladene er best for produksjon av te, og har korte hvite hår på undersiden. Eldre blader er dypgrønne. Forskjellige blader produserer forskjellige te-egenskaper, siden deres kjemiske sammensetning er forskjellig. Vanligvis høstes knoppene og de første to eller tre bladene til videre behandling.
Camellia sinensis dyrkes hovedsakelig i tropiske og subtropiske strøk, i områder med minst 127 cm årlig nedbør. Tebusken foretrekker en næringsrik og fuktig mark under direkte eller delvis solskinn, og kan dyrkes i hardførhetssoner 7 til 9. Men variantene som dyrkes kommersiell kan finnes fra ekvator til Cornwall i Storbritannia. Mange av tesortene av høy kvalitet blir dyrket på store høyder, opp til 1 500 moh, hvor buskene vokser saktere og bladene dermed får en mer intensiv smak.
Tebusken vil vokse til et lite tre hvis det er uforstyrret, men dyrkede busker beskjæres til hoftehøyde for at det skal bli enklere å plukke fra dem.
Camellia sinensis er en plante hvis blader og knopper brukes til å produsere te. Den tilhører slekten Camellia i familien Theaceae.
De to hovedvariantene Camellia sinensis og Camellia sinensis var. assamica dyrkes til henholdsvistil kinesisk og indisk te. Hvit te, gul te, grønn te, oolong te, pu-erh te og svart te kommer alle fra disse to variantene av tebusken, men blir behandlet forskjellig for å oppnå varierende grad av oksidasjon, som grovt sett definerer de ulike typene.
Multimedia w Wikimedia Commons 
Hasło w Wikisłowniku Herbata chińska (Camellia sinensis (L.) Kuntze) – gatunek rośliny z rodziny herbatowatych. Jej liście i pączki wykorzystywane są do przygotowania napoju – herbaty. Pochodzi prawdopodobnie z gór na pograniczu Chin, Indii i Mjanmy (obszar wokół źródeł rzeki Irawadi), lecz obecnie jest rośliną szeroko rozpowszechnioną w uprawie[2]. Ze względu na ekstensywną uprawę na rozległym obszarze i łatwe dziczenie krzewów herbaty chińskiej – aktualny zasięg dzikiego występowania gatunku i jego dwóch podstawowych odmian jest niejasny[3].
Epitet gatunkowy sinensis oznacza po łacinie „chiński”. Pierwszy człon nazwy naukowej Camellia pochodzi od zlatynizowanego nazwiska botanika Georga Kamela (1661–1706), nazwę tę Karol Linneusz nadał rodzajowi kamelia, honorując w ten sposób istotny wkład Kamela w rozwój nauki. Herbatę chińską Linneusz opisał w 1753 r. jako Thea sinensis, a w 1887 Carl Ernst Otto Kuntze umieścił gatunek w rodzaju Camellia. Starsze nazwy rośliny to m.in. Thea bohea i Thea viridis.
Krzew herbaty
Kwiat
Liście szczytowe
Nasiona
Odmiany[4]:
Herbata chińska (Camellia sinensis (L.) Kuntze) – gatunek rośliny z rodziny herbatowatych. Jej liście i pączki wykorzystywane są do przygotowania napoju – herbaty. Pochodzi prawdopodobnie z gór na pograniczu Chin, Indii i Mjanmy (obszar wokół źródeł rzeki Irawadi), lecz obecnie jest rośliną szeroko rozpowszechnioną w uprawie. Ze względu na ekstensywną uprawę na rozległym obszarze i łatwe dziczenie krzewów herbaty chińskiej – aktualny zasięg dzikiego występowania gatunku i jego dwóch podstawowych odmian jest niejasny.
Camellia sinensis é uma espécie da família Theaceae, popularmente conhecida como chá e chá-da-índia.[1] Foi, originalmente, descrita por Lineu como Thea sinensis, mas este nome caiu em desuso quando se notou que os gêneros Thea e Camellia não apresentavam diferenças significativas entre si. É uma árvore de até 15 metros de altura, nativa das florestas do nordeste da Índia e sul da China.
Apesar da altura máxima elevada, as podas constantes evitam que ultrapasse 1,5 metros, e os indivíduos cultivados desta maneira raramente florescem. Possui folhas oblongas, escuras, lustrosas, com nervuras bem marcadas nas superfícies, de margem inteiramente denteada, e as folhas mais novas são cobertas de pequenos tricomas brancos. As flores surgem solitárias ou aos pares nas axilas das folhas. São pequenas, com pétalas brancas e perfumadas, possuem muitos estames e um pistilo com 3 estigmas.
Os frutos são cápsulas pequenas, globosas, com 1 a 3 sementes também globosas. É possível produzir óleo para o consumo humano a partir das sementes desta planta. Existem variedades, como a C. sinensis var. assamica, comum na Índia, que produz as árvores mais altas e com as maiores folhas, além de um chá preto com enorme concentração de cafeína. A variedade sinensis é a mais comumente cultivada.
"Chá" é originário do termo chinês chá.[1]
Esta espécie é extensivamente cultivada no mundo, particularmente em Sri Lanka, Índia, China, Japão, Taiwan, Quênia, Camarões, Tanzânia e Malawi.[2]
Ver artigo principal Wikipedia (En): Tea culture
No Brasil há poucas plantações, mas já foram observados exemplares crescendo na mata sem a interferência humana, o que mostra que o clima deste país é muito favorável à plantação de chá em larga escala. Frequentemente, o cultivo da Camellia sinensis no Brasil está associado a colônias japonesas, como ocorre no município de Registro, localizado na região sul-atlântica, no interior do estado de São Paulo.
No arquipélago dos Açores esta planta é cultivada em algumas plantações, sobretudo na ilha de São Miguel e essas são as únicas plantações de chá de Camellia sinensis conhecidas em toda a Europa.
Seu cultivo depende de solo fértil, ácido e bem irrigado, sob sol pleno ou luz solar filtrada. Necessita de calor moderado, por isso tem sido plantada nos trópicos junto a montanhas e planaltos com até 1.600 metros de altitude. É produzido em maior ou menor escala em todas as áreas tropicais e semitropicais do mundo.[3]
Esta mesma espécie dá origem a milhares de chás diferentes, de acordo com as condições de cultivo, coleta, preparo e acondicionamento das folhas. No entanto, todos esses produtos podem ser divididos em cinco categorias distintas: chá branco (0% oxidado, produzido com o broto e as mais tenras folhas, mais raro e caro), chá verde (0% oxidado), chá amarelo (com processo semelhante ao do chá verde, mas com uma etapa a mais, de amarelamento das folhas), chá oolong (com oxidação entre 15 e 85%, basicamente ficando entre o chá verde e o preto), chá escuro (o único que passa por um processo de fermentação) e chá preto (100% oxidado).[4][5]
O chá verde (綠茶 Lǜ Chá), produzido a partir das folhas da planta Camellia sinensis, é tradicionalmente usado como medicamento na China há milhares de anos. De acordo com o trabalho clássico de Li Shizhen (李時珍 Lǐ Shí Zhēn) da dinastia Ming, “o chá é frio e diminui o fogo”. Como o fogo (inflamação) causa muitas doenças, o chá poderia ser eficaz na prevenção de muitas doenças?[6] Na medicina tradicional chinesa e indiana, os praticantes usavam o chá verde como estimulante, diurético (para promover a excreção de urina), adstringente (para controlar o sangramento e ajudar a curar feridas) e para melhorar a saúde do coração. Outros usos tradicionais do chá verde incluem tratar a flatulência (gás), regular a temperatura corporal e o açúcar no sangue, promover a digestão e melhorar os processos mentais.[7]
Esta espécie tem sido estudada por farmacólogos e bioquímicos pelas propriedades observadas no chá. Descobriram-se substâncias nesta planta capazes de combater úlceras, espasmos musculares, hipertensão, apatia, certas infecções bacterianas, e bloquear a replicação do vírus Influenza Humano tipo A e do HIV-1. [8] Uma das razões para a incapacidade de demonstrar um efeito preventivo do chá, evidenciado por alguns estudos epidemiológicos, se realizados a partir de estudos experimentais com animais é a menor quantidade de consumo de chá em humanos.[6]
Senger et al destacam ainda que apesar da possibilidade do chá verde ser capa de contribuir para a redução do risco de doenças cardiovasculares e algumas formas de câncer, bem como promover outros benefícios à saúde, é ressaltar que o chá verde também pode apresentar efeitos adversos tipo: problemas gastrointestinais como obstipação e irritação gástrica, diminuição do apetite, insônia, hiperatividade, nervosismo, hipertensão entre outros.[9]
Há uma variedade com flores rosadinhas destinada à ornamentação de jardins.
Camellia sinensis é uma espécie da família Theaceae, popularmente conhecida como chá e chá-da-índia. Foi, originalmente, descrita por Lineu como Thea sinensis, mas este nome caiu em desuso quando se notou que os gêneros Thea e Camellia não apresentavam diferenças significativas entre si. É uma árvore de até 15 metros de altura, nativa das florestas do nordeste da Índia e sul da China.
Apesar da altura máxima elevada, as podas constantes evitam que ultrapasse 1,5 metros, e os indivíduos cultivados desta maneira raramente florescem. Possui folhas oblongas, escuras, lustrosas, com nervuras bem marcadas nas superfícies, de margem inteiramente denteada, e as folhas mais novas são cobertas de pequenos tricomas brancos. As flores surgem solitárias ou aos pares nas axilas das folhas. São pequenas, com pétalas brancas e perfumadas, possuem muitos estames e um pistilo com 3 estigmas.
Os frutos são cápsulas pequenas, globosas, com 1 a 3 sementes também globosas. É possível produzir óleo para o consumo humano a partir das sementes desta planta. Existem variedades, como a C. sinensis var. assamica, comum na Índia, que produz as árvores mais altas e com as maiores folhas, além de um chá preto com enorme concentração de cafeína. A variedade sinensis é a mais comumente cultivada.
Planta de ceai, Camellia sinensis, cu toate varietățile sale, crește în circa 50 de țări, din Rusia în Argentina și din Brazilia în Mozambic. India, Sri Lanka, Kenya și China sunt țările cele mai faimoase pentru producția de ceai. Produsul poate fi verde, negru sau alb, fermentat sau nu, afumat sau nu, cunoscând o gamă deosebit de largă de tipuri. Ceaiul se poate obține din muguri sau frunze, este format din frunze întregi sau doar frânturi (în cazul acesta având o calitate scăzută, ceea ce și face ca pliculețele de ceai să fie mai ieftine decât produsul vândut în cutii), iar numărul de frunze de pe rămurelele culese (două sau trei), precum și anotimpul recoltării au și ele însemnătatea lor în stabilirea calității.
Planta de ceai, Camellia sinensis, cu toate varietățile sale, crește în circa 50 de țări, din Rusia în Argentina și din Brazilia în Mozambic. India, Sri Lanka, Kenya și China sunt țările cele mai faimoase pentru producția de ceai. Produsul poate fi verde, negru sau alb, fermentat sau nu, afumat sau nu, cunoscând o gamă deosebit de largă de tipuri. Ceaiul se poate obține din muguri sau frunze, este format din frunze întregi sau doar frânturi (în cazul acesta având o calitate scăzută, ceea ce și face ca pliculețele de ceai să fie mai ieftine decât produsul vândut în cutii), iar numărul de frunze de pe rămurelele culese (două sau trei), precum și anotimpul recoltării au și ele însemnătatea lor în stabilirea calității.
Wikimedia Commons conține materiale multimedia legate de Camellia sinensis Wikispecies conține informații legate de Camellia sinensis
Čajovník čínsky (Camellia sinensis; staršie Thea bohea, Thea sinensis, Thea viridis) je vždyzelený ker z rodu čajovník a čeľade čajovníkovité. Jeho listy a púčiky poskytujú čaj, ktorý obsahuje 2,5 % kofeínu. Pochádza z juhovýchodnej Ázie a dnes sa pestuje v trópoch, subtrópoch a v teplých krajinách mierneho pásma celého sveta.
Biely čaj, žltý čaj, zelený čaj, oolong, pu-erh a čierny čaj sa vyrábajú z tohto druhu ale sú spracovávané rôzne aby sa dosiahla rôzna úroveň oxidácie.
Existujú dva hlavné poddruhy používané pre čaj: čínsky čaj, Camellia sinensis var. sinensis, a indický (Ásamský) čaj, Camellia sinensis var. assamica.[1]
Camellia sinensis pochádza u Východnej, Južnej a Juhovýchodnej Ázie, ale dnes sa pestuje po celom svete v tropickom a subtropickom pásme. Je to stálozelený krík alebo malý strom. Často je strihaný , pre lepší zber listov, na výšku do 2 m. Má silný koreň. Kvety sú žltobiele 2,5 až 4 cm v priemere so 7 až 8 okvetnými lístkami.
Semená Camellia sinensis a Camellia oleifera sa lisujú na výrobu oleja. Je to sladkasté dochucovadlo a varný olej. Oleje pre medicínske a kozmetické účely sa vyrábajú aj z listov a ostatných častí rastliny.
Listy sú 4 až 15 cm dlhé a 2 až 5 cm široké. Čerstvé listy obsahujú približne 4 % kofeínu.[2] Mladé, svetlozelené listy sa využívajú najmä na zber pre produkciu čaju. Na spodku majú krátke biele vlásky. Staršie listy sú tmavozelené. Vek listov má vplyv na rôznu kvalitu čaju pretože majú iné chemické zloženie. Vrchol a dva alebo tri listy sa ručne zbierajú pre spracovávanie. Tento ručný zber sa opakuje raz za jeden až dva týždne.
Tento článok je čiastočný alebo úplný preklad článku Camellia sinensis na anglickej Wikipédii.
Commons ponúka multimediálne súbory na tému Čajovník čínsky
Wikidruhy ponúkajú informácie na tému Čajovník čínsky
Čajovník čínsky (Camellia sinensis; staršie Thea bohea, Thea sinensis, Thea viridis) je vždyzelený ker z rodu čajovník a čeľade čajovníkovité. Jeho listy a púčiky poskytujú čaj, ktorý obsahuje 2,5 % kofeínu. Pochádza z juhovýchodnej Ázie a dnes sa pestuje v trópoch, subtrópoch a v teplých krajinách mierneho pásma celého sveta.
Biely čaj, žltý čaj, zelený čaj, oolong, pu-erh a čierny čaj sa vyrábajú z tohto druhu ale sú spracovávané rôzne aby sa dosiahla rôzna úroveň oxidácie.
Existujú dva hlavné poddruhy používané pre čaj: čínsky čaj, Camellia sinensis var. sinensis, a indický (Ásamský) čaj, Camellia sinensis var. assamica.
Čajevec (znanstveno ime Camellia sinensis, nekdaj Thea sinensis, poenostavljena kitajščina: 茶花; tradicionalna kitajščina: 茶花; pinyin: Cháhuā, dobesedno: "čajni cvet"), tudi pravi čajevec ali pogosto čajni grm, je vednozeleno drevo, ki v divjini zrase do 16 m. Gojeni čajevec obrezujejo, da ostaja 0,5-1,5 m visok grm, širok ok. 1,5 m. Iz posušenih brstov se pripravlja čaj. Čajevec se ne sme zamešati z avstralskim čajevcem.
Listi so premenjalno nameščeni, usnjati, celorobi ali nažagani, suličasti ali eliptični s priostrenim oz. šilastim, koničastim listnim vrhom, listna ploskev je velika 4-15 x 2-5 cm. Starejši listi so na zgornji ploskvi temno zeleni, spodaj pa svetlejši in rahlo puhasti. Cvetovi izraščajo iz zalistja in pod vršičkom, posamezni ali v skupinah po 2-4, imajo prijeten in močan vonj, 2-4 cm v premer, belo rumeni ali rahlo rožnati. 5-7 čašnih in 5-7 narobe jajčastih cvetnih listov, in izredno veliko rumenih prašnikov, izmed katerih so robni pri korenu zraščeni s cvetnimi listi. Plodnica je nadrasla, ima 3-5 predalov, v vsakem predalu je po 6 ovul. Plod je trokrpa loputasta glavica z vbočeno brazdo, rjavozelen, ima 2 cm premera in debelo, olesenelkasto lupino. V vsaki krpi ima 1-2 okroglikasta semena. Testa semen je svetlo rjava, brez endosperma, z debelima kličnima listoma, 14 polnima olj. Teža 1000 semen je 450-500 g.[1]
Čajevce delimo v 2 glavni skupini - kitajske (Camellia sinensis var. sinensis) in indijske sorte (Camellia sinensis var. assamica).[2] Poimenovanja beli, rumeni, zeleni, črni čaj in druge različice se nanašajo na opojno pijačo, pripravljeno iz različno obdelanih brstov omenjenih sort. Kitajski čajevec: počasi rastoč, večdebelno oz. vrhnato drevo, majhni, pokončni, razmeroma ozki listi, posamezni cvetovi, razmeroma odporen proti mrazu, donosi so nizki - sem sodijo najbolj priljubljene sorte. Asamski čajevci: hitrorastoči, enovrhnati (ang. single-stemmed), visoka drevesa z velikimi drooping listi, cvetovi 2-4 skupaj, prilagojeni tropskim nižinskim razmeram, donosi pogosto veliki. Pijača iz njih je temnejša in močnejša. Sem sodijo asamski in cejlonski čaji. Velikolistna sorta Makino je gojena predvsem na Japonskem, zanjo je značilna grenčina, ki se rabi za izvleček. Obstaja več križancev med osnovnima tipoma; čajevci so zelo heterogeni zaradi tujeprašnosti.[3]
Čajni izvleček se rabi kot dodatek alkoholnim pijačam, mlečnim sladicam, bonbonom, sladicam in pudingom. Iz semen se stiska čajno olje, ki se rabi za sadne solate in kuhanje. Na Kitajskem se obravanava kot zdravilo (diuretik, karminativ, digestiv, stimulans, stomahik, raztrupljevalec), pomagal naj bi pri bakterijski griži, gastroenteritisu, hepatitisu, pitje čaja zniža krvni tlak, predvsem sistolični, zmanjša tveganje kardiovaskularnih bolezni.[4]
Čajevec (znanstveno ime Camellia sinensis, nekdaj Thea sinensis, poenostavljena kitajščina: 茶花; tradicionalna kitajščina: 茶花; pinyin: Cháhuā, dobesedno: "čajni cvet"), tudi pravi čajevec ali pogosto čajni grm, je vednozeleno drevo, ki v divjini zrase do 16 m. Gojeni čajevec obrezujejo, da ostaja 0,5-1,5 m visok grm, širok ok. 1,5 m. Iz posušenih brstov se pripravlja čaj. Čajevec se ne sme zamešati z avstralskim čajevcem.
Çay (Camellia sinensis), çaygiller (Theaceae) familyasından nemli iklimlerde yetişen, yaprak ve tomurcukları içecek maddesi üretmekte kullanılan bir tarım bitkisi. Yeşil çay, siyah çay, ve oolong çayı farklı oksidasyon seviyelerinden geçirilerek üretilir. Diğer yandan Kukicha çayı (sürgün çayı) yapraklardan ziyade sürgün ve gövdeden elde edilir.
Anavatanı Güney ve Güneydoğu Asya olmasına karşın dünya üzerinde tropik ve subtropikal bölgelerde de yetiştirilmektedir. Tarım amaçlı yetiştirilenler 2 m'nin altında küçük ağaç görünümünde herdem yeşil bitkilerdir. Serbest bırakıldığında 9 m boyunda bir ağaç formunu kazanır. Kuvvetli ana köke sahiptir.
Genç dallar grimsi-sarı tüysüzken ilerleyen dönemde morumsu-kızıl renkte beyaz sık tüylü olur. Uç tomurcukları gümüşi-gri ipek tüylüdür.
Yaprak sapı 4–7 mm sık tüylü, yaprak ayası eliptik, dikdörtgensi-eliptik ya da yalnızca dikdörtgensi 5-14 × 2-7.5 cm boyutlarında kayışımsıdır. Yaprakların alt yüzü soluk yeşil tüysüz veya tüylü, üst yüzeyi koyu yeşil parlak ve tüysüzdür. Yapraklarda orta damarın her iki yanı kabarık, 7-9 kadar ikincil damarlıdır. Yaprak tabanı geniş kama şeklindedir. Yaprak kenarı testere dişli ya da ince testere dişli; yaprak ucu körelmiş sivri uçlu, inci sivri uçlu ya da küttür.
2.5-3.5 cm çapındaki çiçekler gövde koltuğunda tekli ya da üçü kümelenmiş halde bulunur. Çiçek sapı 5–10 mm uzunluğunda, geriye doğru eğilmiş, tüylü veya tüysüz, ucu kalınlaşmıştır. 2 brahtecik 2 mm uzunluğunda yumurta biçiminde geçicidir. 5 çanak yapraklar geniş yumurtamsı yarı dairemsi, 3–5 mm uzunluğunda, dış yanı tüysüz veya beyaz tüylü, iç tarafı beyaz ipek tüylü, kenarıda kirpiklidir. Taç yapraklar 6-8 kadar beyaz renklidir. Dışdaki 1-3'ü taç yaprak benzeridir. İçdeki taç yapraklar ters yumurta ile geniş ters yumurta, 1.5-2 × 1.2–2 cm boyutunda, tabanları birleşmiş vaziyette olup ucu yuvarlaktır. Çok sayıdaki erkek organ 0.8-1.3 cm uzunluğunda tüysüzdür. Yumurtalık 3 gözlü, küre biçiminde sık beyaz tüylü, keçemsi veya çok az tüylüdür. Boyuncuk 1 cm tüysüz veya tabanı tüylü, tepe kısmı 3 lopludur.
Kapsül yassı, 2 yuvarlaklı ya da nadiren küremsi, 1-1.5 × 1.5–3 cm boyutlarında, 2 gözlü olup her bir gözde birer tohum yer alır. Meyve 1 mm kalınlığındadır. Kahverengi tohumlar yarı küremsi olup 1-1.4 cm çapındadır.
Geleneksel olarak çayın iki varyasyonu yetiştirilir: Camellia sinensis türünün sinensis variyasyonu (çalı şeklinde, küçük yapraklı, soğuğa dayanıklı, dağlık bölgelerde büyür) sadece Çin'de ve Hindistanın Darjiling ilinde yetiştirilir. Camellia sinensis türünün 1830'da Assam'da bulunan variyasyonu assamica (sinensisden daha hızlı büyür, daha büyük yapraklı) örneğin Hindistan'ın diğer bölgelerinde ve Sri Lanka'da yetiştirilir. Ancak bu iki variyasyon dünyada gitgide hibritler tarafından ikinci plana itilir.
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Ocak 2010 verilerine göre dünya çay üretimi:[1]
Ülke 2006 2007 2008 2009
Bangladeş 58.000 58.500 59.000 
Malavi 45.009 46.000 46.000 
Uganda 34.334 44.923 42.808 Diğer Ülkeler 189.551 193.782 205.211 Toplam 3.646.452 3.887.308 - 2005 yılında dünyanın en büyük 10 çay üreticisiÇay subtropik ve tropik iklimde, özellikle dağlık bölgelerde yetiştirilir. Büyük bir farkla en fazla çay Asya'da, daha düşük oranda Afrika, Amerika, Avustralya ve hatta Avrupa'da (Azorlarda ve Türkiye'de) yetiştirilir. En önemli çay üreten ülkeler Çin, Hindistan, Kenya, Sri Lanka ve Türkiye'dir, ve bu ülkeler toplam dünya çay üretiminin dörtte üçünü karşılar. Japonya'da sadece yeşil çay üretilir. Japonya'da çay sırf makine ile toplanıyor olsa da en yüksek kaliteye sahiptir.
En çok çay tüketen (ithal eden) ülkeler ise Büyük Britanya, Rusya, Pakistan, ABD ve Arap ülkeleridir.
Çay çeşidine adını vermiş, tanılan çay üretim yöreleri:
Çay bitkisi tohum ve çelikle üretilir. Tohumla üretimde tohumlar ılık suda 24 saat bekletilip hemen ekilir. Köklenme oranı düşük olmasına karşın kış döneminde alınan odunsu çeliklerle bitkisel hormon kullanarak yeni bitkiler üretmek mümkündür.
Çay tüm büyüme esnasında her 6 ila 14 günde bir toplanır:
Bu gösterilen sınıflandırma sadece Hindistan'ın Darjiling yöresi için geçerlidir. "first flush" gibi adlandırmalar da sırf Kuzey Hindistan'da kullanılır. Başka yörelerde farklı iklimler gerekçesiyle bazen daha uzun veya daha kısa bir hasat dönemi olur.
Genel olarak çayın hasat zamanı tadını etkilemektedir. Bundan dolayı çay üretimi büyük tecrübe gerektirmektedir. En kaliteli çaylarda sadece iki yapraktan oluşan filizler toplanır.
Organik maddece zengin, drenajı iyi, asidik ve yağışın bol olduğu ortamlarda iyi gelişme gösterir. Kök tüyleri çok incedir bu yüzden kuraklığa hoş görülü değildir.
Yaprakları geleneksel Çin tıpı ve diğer sağlık sistemlerinde astım tedavisi, göğüs anjini, periferik damar hastalığı ve koroner arter hastalığında kullanılır. Yeşil çay yapraklarının ve özünün bakterilerin neden olduğu kötü nefes kokularına etkili olduğunu göstermiştir. Çay antioksidan etki gösterir.
Çay (Camellia sinensis), çaygiller (Theaceae) familyasından nemli iklimlerde yetişen, yaprak ve tomurcukları içecek maddesi üretmekte kullanılan bir tarım bitkisi. Yeşil çay, siyah çay, ve oolong çayı farklı oksidasyon seviyelerinden geçirilerek üretilir. Diğer yandan Kukicha çayı (sürgün çayı) yapraklardan ziyade sürgün ve gövdeden elde edilir.
Anavatanı Güney ve Güneydoğu Asya olmasına karşın dünya üzerinde tropik ve subtropikal bölgelerde de yetiştirilmektedir. Tarım amaçlı yetiştirilenler 2 m'nin altında küçük ağaç görünümünde herdem yeşil bitkilerdir. Serbest bırakıldığında 9 m boyunda bir ağaç formunu kazanır. Kuvvetli ana köke sahiptir.
Чай, чайний кущ, або чай китайський (Camellia sinensis L.) Kuntze) — вічнозелений, галузистий кущ роду Камелія. В культурі не перевищує 0,5-1,5 м заввишки, але у дикому стані може сягнути 10 метрів та більше. Листки чергові, видовжено овальні, цілісні, 6-7 см завдовжки, 3,5-4 см завширшки, госторозубчасті, зверху темно-зелені, зісподу світло-зелені з короткою топою, іноді з роздвоєною верхівкою та ширококлиновидною основою. Квіти правильні, поодинокі або по 2-5 в пазухах листків; пелюстки білі, рідше бувають рожеві. Плід — коробочка. Цвіте у червні — липні.
Також існує чайне дерево — австралійська рослина, що не має жодного стосунку до чайного куща.
Батьківщина китайського чаю — гірські ліси Південного Китаю та Індокитаю. Найпівнічніші комерційні плантації чаю знаходяться у Краснодарському краї (Росія). У Закарпатті знаходиться найпівнічніша у світі плантація чаю, але вона поки що не має комерційного значення.
Вирощують чай заради листя та верхівкових частин пагонів з 2-3 недорозвиненими листочками (флашів), які, здебільшого, використовують для приготування чаю (напою).
Коли чайний кущ досягає чотирирічного віку, починається перший збір його врожаю, тобто листочків[1].
Якщо листя і флаші сушать відразу після збирання, то одержують зелений чай. Щоб отримати чорний чай, сировину спочатку піддають окисленню, а вже потім сушать.
Зберігають чай у щільно закритому посуді.
У листі китайського чаю є дубильні речовини (до 35 %), до 5 % алкалоїдів (кофеїн, теофілін, теобромін, ксантин, аденін, гіпоксантин, ізатин, та інші), флавоноїди, ефірна олія, аскорбінова кислота (до 250 мг %), вітаміни B1, B2, K1, P, PP, мінеральні солі.
Цілющі властивості чаю зумовлюються всім комплексом речовин, що в ньому є. Із чаю в гарячий настій переходить значна частина наявних фізіологічно активних речовин, у тому числі і вітаміни. Червоно-коричневий колір і терпкий в'яжучий смак надають настою головним чином таніни, а аромат — ефірна олія. Стимулюючі властивості чаю зумовлені в основному кофеїном. Залежно від сорту і способу заварки чаю склянка міцного напою містить від 0,02 до 0,1 г кофеїну. Кофеїн збуджує центральну нервову систему і діяльність серця, підвищує кров'яний тиск, розширює судини головного мозку, печінки, нирок, посилює діурез. Зважаючи на це, вживання чаю корисне при занепаді сил і виснаженні, стомленні і зниженні розумової активності. З метою надання першої допомоги чай дають при отруєннях, що викликають пригнічення центральної нервової системи, ослаблення серцевої діяльності і дихання (отруєння алкоголем і іншими наркотичними речовинами). Алкалоїди теофілін і теобромін виявляють слабовиражену стимулювальну дію на центральну нервову систему, але значно підвищують діурез. Дубильна речовина — кетахін, яка за будовою близька до вітаміну Р, сприяє засвоєнню організмом аскорбінової кислоти, підвищує міцність капілярів, зменшує проникність їх стінок. Три склянки чаю покривають добову потребу організму людини у вітаміні Р. Таніни чаю виявляють в'яжучу і бактерицидну дію, поліпшують травлення. Через це чай призначають хворим при гострих проносах і інших розладах кишкової діяльності. Але міцний настій чаю не рекомендується вживати при підвищенні збудливості, безсонні, органічних захворюваннях серцево-судинної системи, атеросклерозі, гіпертонічній хворобі, глаукомі. Надто міцний чай не бажано вживати і цілком здоровим людям, оскільки це може спричинити перезбудження нервової системи, занепокоєння, прискорене серцебиття, відчуття страху і інші хворобливі явища. Міцний настій чаю використовують як зовнішній засіб. У вигляді компресів, примочок і промивань його застосовують при сонячних опіках, запаленні очей, як косметичний засіб. Цілющі властивості має і зелений чай. Настій із зеленого чаю стимулює кровотворення, сприяє утворенню протромбіну в печінці, активізує окислювально-відновлювальні процеси, нормалізує водно-сольовий обмін, тонізує серцевий м'яз, підвищує пружність і зменшує проникність стінок кровоносних судин, знижує артеріальний тиск і кількість холестерину в крові, поліпшує самопочуття хворих на атеросклероз, ревматизм і хронічний гепатит, діє як радіопротектор. Відвар зеленого чаю має виражені антимікробні властивості і з успіхом застосовується при шигельозі, деяких ентероколітах, колітах, диспепсії.
Внутрішньо — настій зеленого чаю (2 чайні ложки сировини на 200 мл окропу настояти 10 хвилин, процідити) по 60-80 мл 3 рази на день; 1,5 г сухого зеленого чаю заварюють у 1 л окропу, настоюють і п'ють як чай для угамування спраги. Зовнішньо — компреси, примочки і промивання настоєм (1 чайну ложку сухого чорного чаю заливають склянкою окропу, настоюють 5 хвилин, проціджують, охолоджують до кімнатної температури).
Чай, чайний кущ, або чай китайський (Camellia sinensis L.) Kuntze) — вічнозелений, галузистий кущ роду Камелія. В культурі не перевищує 0,5-1,5 м заввишки, але у дикому стані може сягнути 10 метрів та більше. Листки чергові, видовжено овальні, цілісні, 6-7 см завдовжки, 3,5-4 см завширшки, госторозубчасті, зверху темно-зелені, зісподу світло-зелені з короткою топою, іноді з роздвоєною верхівкою та ширококлиновидною основою. Квіти правильні, поодинокі або по 2-5 в пазухах листків; пелюстки білі, рідше бувають рожеві. Плід — коробочка. Цвіте у червні — липні.
Також існує чайне дерево — австралійська рослина, що не має жодного стосунку до чайного куща.
Trà hay chè có tên khoa học Camellia sinensis, là loài cây mà lá và chồi của chúng được sử dụng để sản xuất trà (đừng nhầm với cây hoa trà). Tên gọi sinensis có nghĩa là "Trung Quốc" trong tiếng Latinh. Các danh pháp khoa học cũ còn có Thea bohea và Thea viridis.
Trà xanh, Trà ô long và Trà đen tất cả đều được chế biến từ loài này, nhưng được chế biến ở các mức độ ôxi hóa khác nhau.
Camellia sinensis xuất xứ từ Đông Á, Nam Á và Đông Nam Á, nhưng ngày nay nó được trồng phổ biến ở nhiều nơi trên thế giới, trong các khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới. Nó là loại cây xanh lưu niên mọc thành bụi hoặc các cây nhỏ, thông thường được xén tỉa để thấp hơn 2 mét (6 ft) khi được trồng để lấy lá. Nó có rễ cái dài. Hoa trà màu trắng ánh vàng, đường kính từ 2,5–4 cm, với 7 - 8 cánh hoa. Hạt của nó có thể ép để lấy dầu.
Hạt của Camellia sinensis và Camellia oleifera được ép lấy tinh dầu trà, gia vị ngọt và dầu ăn không được trộn lẫn với tinh dầu trà. Tinh dầu thường được sử dụng làm thuốc và mỹ phẩm, có khởi nguồn từ lá của nhiều thực vật khác.
Lá của trà dài từ 4–15 cm và rộng khoảng 2–5 cm. Lá tươi chứa khoảng 4% caffein. Lá non có sắc xanh lục nhạt được thu hoạch để sản xuất trà. Ở thời đoạn đó, mặt dưới lá có lông tơ ngắn màu trắng. Lá già thì chuyển sang màu lục sẫm. Tùy lứa tuổi mà lá trà có thể dùng làm thành phẩm trà khác nhau vì thành phần hóa học trong lá khác nhau. Thông thường, chỉ có lá chồi và 2 đến 3 lá mới mọc gần thời gian đó được thu hoạch để chế biến. Việc thu hoạch thủ công bằng tay diễn ra đều đặn mỗi 1 đến 2 tuần.
Trà thường được trồng ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới, nơi có lượng mưa tối thiểu là 127 cm. (50 inches) mỗi năm. Khí hậu ẩm ướt và nhiều nắng ấm là hai yếu tố chính. Ngoài khu vực lý tưởng kể trên, cây trà có thể sống suốt từ đường xích đạo lên đến miền nam nước Anh như Cornwall.[1] Trà ngon thường mọc ở cao độ trên 1,500 mét (4,900 feet) để cây trà phát triển chậm, tích tụ nhiều hương vị đậm đà.
Cây trà tại Việt Nam đến giữa thế kỷ XX được trồng khắp miền quê ngoài Bắc và Trung, diện tích lớn nhất ở hai tỉnh Phú Thọ và Quảng Nam.[2] Loại này thân mọc cao, lá lớn và dày, có thể hái về vò nát để nấu uống tươi gọi là trà xanh. Loại thứ hai là trà đồn điền du nhập từ phương Tây, cây thấp, lá nhỏ, thường phải ủ rồi mới nấu nước. Hạng nhất là trà búp (hoặc trà nõn tôm), có khi gọi văn vẻ là "trà bạch mao" hay "trà bạch tuyết" nếu búp có lông tơ trắng ở đầu ngọn. Hạng nhì là hai lá trà kế (còn có thể phân chia "một tôm một lá" tức lấy búp và một lá kế, và "một tôm hai lá" tức lấy búp và hai lá tiếp theo). Lá thứ tư, thứ năm là trà hạng ba. Những lá dưới nữa thì dùng làm trà mạn, rẻ hơn cả.[3]
Đồn điền cây trà thì mãi đến năm 1924 thời Pháp thuộc mới bắt đầu hoạt động ở vùng Cao nguyên Trung Kỳ gồm các tỉnh Kontum, Pleiku, Darlac và Đồng Nai Thượng.[4] Sang thập niên 1930, trà được đem trồng một cách quy mô trên cao nguyên vùng B'lao và Djiring và vùng này sau chiếm địa vị là vựa trà.[5]
Tính đến năm 1960, Việt Nam xuất cảng 2.000 tấn trà mỗi năm.[3] Đến năm 2007 thì sản lượng trà của Việt Nam đã vượt một triệu tấn, canh tác trên 125.000 hecta.[5]
Vào đầu năm 2016, thị trường lớn nhất mua trà Việt Nam là Pakistan chiếm khoảng 1/3 thị phần. Việt Nam cũng là nước xuất cảng trà đứng thứ năm trên thế giới. Tuy nhiên giá bán thấp hơn so với các nước khác vì phẩm chất kém, chỉ đạt 60-70% giá thị trường quốc tế.[6]
Phần lớn trà được sản xuất tại Ấn Độ gọi là trà Assam (đôi khi nó được gọi là C. sinensis assamica hay C. assamica). Đây là loại cây nhỏ (thân đơn), lá to bản. Trong thiên nhiên, trà Assam có thể mọc cao đến 6 - 20 mét (20–65 ft); nhưng khi canh tác thì cây được xén kỹ chỉ còn cao nhỉnh hơn thắt lưng người. Ở những vùng đất trũng, cây trà cần độ ẩm cao (mưa nhiều) nhưng đất trồng phải ráo nước, không được úng. Những cây trà thuần hóa không chịu được nhiệt độ quá cao.
Cây trà Assam được phát hiện năm 1823 (mặc dù đã được người dân địa phương sử dụng làm đồ uống từ lâu). Trà Assam sau đó được dùng là một trong hai giống trà gốc. Tất cả các cây trà Assam và phần lớn trà Ceylon (Tích Lan, nay là Sri Lanka) có nguồn gốc từ giống cây này. Trà Assam có hương vị ngọt khi pha nước uống, không giống như vị các loại trà Trung Hoa.
Trà Cam pu chia đôi khi được gọi là C. sinensis parvifolia. Lá trà này về kích thước trung bình, giữa lá trà Assam và lá trà Trung Quốc; nó là một loại cây nhỏ, dạng bụi. Đôi khi người ta coi biến thể này là sản phẩm lai ghép của trà Assam và Trung Quốc.
Trà Trung Quốc (đôi khi gọi là C. sinensis sinensis) là loài cây lá nhỏ, nhiều thân mọc thành bụi rậm cao tới 3 mét. Đây là loại trà đầu tiên được ghi nhận với lịch sử trong văn tịch hơn 3000 năm, trà này được dùng sản xuất nhiều loại trà nổi tiếng.
Lá trà là thức ăn của nhiều loài động vật ăn cỏ, như các loài sâu bướm thuộc họ Peribatodes rhomboidaria, Geometridae.
Lá trà được dùng trong Đông y để trị hen phế quản (như một loại thuốc trị hen suyễn), nhiệt miệng, đau thắt ngực, bệnh tim mạch vành và bệnh mạch máu ngoài.
Ngày nay, trà xanh phổ biến khắp nơi, là thức uống rất có lợi cho sức khỏe, góp phần ngừa ung thư, giảm cholesterol, diệt khuẩn và giảm cân.[7] Trà chứa lượng lớn catechins, một chất chống ôxy hóa. Trong các hoạt tính, (-)-catechin từ C. sinensis làm kích thích PPARgamma, thụ quan hạt nhân, là mục tiêu dược lý hiện hành cho điều trị đái tháo đường loại 2.[8]
Tuy nhiên, ngày nay trà cũng có tác dụng xấu đến sức khỏe, như chứa caffein vượt mức cho phép, nhiều loại trà còn chứa flo và oxalat.
(tiếng Anh)
(tiếng Việt)
Trà hay chè có tên khoa học Camellia sinensis, là loài cây mà lá và chồi của chúng được sử dụng để sản xuất trà (đừng nhầm với cây hoa trà). Tên gọi sinensis có nghĩa là "Trung Quốc" trong tiếng Latinh. Các danh pháp khoa học cũ còn có Thea bohea và Thea viridis.
Trà xanh, Trà ô long và Trà đen tất cả đều được chế biến từ loài này, nhưng được chế biến ở các mức độ ôxi hóa khác nhau.
Camellia sinensis (L.) Kuntze, 1887
Синонимы
Чай, ча́йный куст, или каме́лия кита́йская (лат. Caméllia sinénsis, кит. 茶 «ча», яп. 茶 «тя») — растение; вид рода Камелия семейства Чайные (Theaceae).
Место появления — тропические и субтропические горные леса Юго-Восточной Азии (Индокитай). В диком виде чайный куст был обнаружен в Верхнем Ассаме и на острове Хайнань.
Чайный куст впервые стали культивировать в Китае, откуда он попал в Японию. В 1824 году голландцы стали культивировать чай на острове Ява, а в 1834 году англичане — в Гималаях. В настоящее время главнейшие культуры чая сосредоточены в Китае, Индии, Японии, Индонезии, в Шри-Ланке (на Цейлоне), в Африке (в Кении и Натале), в Южной Америке. В Европе растёт под открытым небом в России (Краснодарский край), на Кавказе (Грузия, Азербайджан), в южной Англии, Португалии, Сицилии, западной Франции.
Вечнозелёный кустарник или небольшое дерево высотой до 10 м и более (в случае семянных деревьев[3]) с отстоящими ветвями.
Листья кожистые очерёдные, овальные или удлинённо-овальные, к верхушке суженные, короткочерешковые, сверху тёмно-, снизу светло-зелёные, длиной 5—7, шириной 3,5—4 см, в молодом состоянии слегка серебристо-опушённые. Край листа зубчатый. В мякоти листьев имеются ветвистые опорные склереиды.
Цветки душистые, одиночные или сидят по 2-4 в пазухах листьев. Прицветники и цветолистики расположены по спирали. Чашечка сростнолистная из пяти — семи чашелистиков, почти округлых, остающихся при плоде; венчик в поперечнике 2,5—3 см, опадающий после цветения, из пяти — девяти белых с желтовато-розовым оттенком лепестков, в основании сросшихся между собой и чашечкой. Тычинки в двух кругах: наружные срастаются тычиночными нитями и прирастают к лепесткам, внутренние — свободные; пыльники мелкие, яйцевидные. Гинецей ценокарпный, со столбиками, сросшимися до середины.
Формула цветка: 
∗ C a ( 5 − 7 ) C o ( 5 − 9 ) A ( ∞ ) + ∞ G ( 3 _ ) {displaystyle mathrm {ast ;Ca_{(5-7)};Co_{(5-9)};A_{(infty )+infty };G_{({underline {3}})}} } 
Плод — приплюснутая 3—5-створчатая деревянистая коробочка. Семена округлые, тёмно-коричневые, длиной 10-13 мм, толщиной 1 мм.
Цветёт с августа до поздней осени. Плодоносит в октябре — декабре.
Листья содержат 9—36 % дубильных веществ, среди них до 26 % растворимых и до 10 % нерастворимых, смолы, нуклеопротеиды, содержащие железо и марганец. В состав растворимых дубильных веществ входят галлокатехингаллат, L-эпиатехингаллат, L-эпигаллокатехин, L-галлокатехингаллат и L-эпикатехин, свободная галловая кислота и другие вещества. В листьях найдены также алкалоиды — кофеин (1,5—3,5 %[6]), теофиллин, теобромин, ксантин, аденин, гипоксантин, параксантин, метилксантин, изатин и другие органические основания. Обнаружены флавоноиды — кемпферол, 3-рамногликозид кемпферола, кверцетин, кверцитрин, изокверцитрин, рутин и др.
В стеблях, корнях и семенах содержатся стероидные сапонины. В семенах 22—25 % жирного масла, 30 % крахмала и стерины — стигмастерин и β, γ-ситостерин, до 8,5 % белка. В листьях имеются также кумарины, витамины — аскорбиновая кислота (более 0,230 %), тиамин, рибофлавин, пиридоксин, филлохинон, никотиновая и пантотеновая кислоты, эфирное масло.
В состав эфирного масла из свежих неферментированных листьев (выход 0,007—0,014 %) входят гексен-З-ол-1 (66 %), метиловый спирт, гексен-2-аль-1, изомасляный и изовалериановый альдегиды, уксусная, пропионовая, масляная, n-капроновая и пальмитиновая кислоты, метиловый эфир салициловой кислоты.
Масло из зелёных ферментированных листьев (выход 0,003—0,006 %) состоит из β, γ-гексенола (25 %), n-гексанола, метилового спирта, n-октилового спирта, гераниола, линалоола, цитранеллола, бензилового, фенилэтилового спирта, вторичных спиртов, бутил-изобутил и изовалерианового альдегидов, гексен-2-аля-1, бензальдегида, ацетофенола, n-оксибензальацетона, крезола, фенола, уксусной, масляной, капроновой, салициловой и фенилуксусной кислот и метилсалицилата.
Составные части масла из чёрного чая: цитроналлол, гераниол, линалоол, вторичный терпеновый спирт, бензиловый, фенилэтиловый, бутиловый, изобутиловый, изоамиловый, гексиловый, октиловый и 3-метилбутиловый спирты, альдегиды (капроновый, изовалериановый, бензальдегид), пропионовая, изовалериановая, каприловая и пальмитиновая кислоты, сложные эфиры этих кислот, крезолы, хинолин, метилмеркаптан, метансульфоновая кислота, 2-ацетилпиррол, метил-, диметил-, триметиламины, этиламин, 1-пропиламин, 2-пропиламин и др.
Семена чая в Японии и Китае используют для получения жирного масла. Очищенное масло употребляют в пищу, неочищенное идет на технические нужды.
Из листьев чая путём сложной обработки получают общеизвестный сухой чай, используемый для приготовления чайного напитка. Наиболее важными составными частями чайного напитка (чая) являются дубильные вещества, кофеин и эфирное масло. От этих веществ зависят вкус, цвет, аромат и лечебные свойства чая. Дубильные вещества и катехины придают чаю горьковатый и вяжущий вкус, а эфирное масло — тонкий душистый аромат. Бодрящее действие чая обусловлено кофеином.
Способы употребления чая своеобразны. В Центральной Азии из плиточного чая варят похлёбку с солью, жиром и молоком (иногда добавляют овечью кровь). В Средней Азии местами пьют зелёный чай с солью, на Тибете — с добавкой прогорклого масла. В Англии и во многих районах России предпочитают крепкий настой чая, разбавленный молоком или сливками.
Чай используется в ликёро-водочной промышленности.
Значительная часть листьев и веток чая, срезанных при уходе за плантациями чайного куста (при формовке), а также чайная пыль, образующаяся на чаеразвесочных фабриках, используются в качестве сырья для заводского добывания алкалоидов кофеина и теофиллина. Кофеин является важным лекарственным средством. Он действует возбуждающе и тонизирующе на центральную нервную систему, улучшает умственную и физическую деятельность, является мочегонным и средством от мигрени. Теофиллин применяют как средство, улучшающее коронарное кровообращение, как мочегонное при нарушениях кровообращения сердечного и почечного происхождения. Алкалоиды чая входят в ряд препаратов (эуфиллин, диуретин и др.), применяемых при коронарной недостаточности, гипертонической болезни, бронхиальной астме, стенокардии, отёках сердечного происхождения и др. В настоящее время кофеин получают в основном синтетически[6].
Кроме того, из старых листьев чая и чайной пыли получают комплекс катехинов с Р-витаминной активностью, используемый при нарушениях проницаемости и повышенной ломкости сосудов, геморрагических диатезах, кровоизлияниях в сетчатку глаза, при лучевой терапии, гипертонической болезни и др. Благодаря наличию кофеина и дубильных веществ чайный напиток и выделенный алкалоид кофеин используются как противоядие при отравлении ядами, наркотическими веществами и алкоголем.
Вид Камелия китайская входит в род Камелия (Camellia) семейства Чайные (Theaceae) порядка Верескоцветные (Ericales). Раньше этот вид под именем Thea sinensis L. входил в род Thea L.
Вид весьма полиморфный[3]. По результатам изучения различных форм растения введено разделение на две разновидности[источник не указан 865 дней]:
Чай в Викисловаре 
Чай на Викискладе Чай, ча́йный куст, или каме́лия кита́йская (лат. Caméllia sinénsis, кит. 茶 «ча», яп. 茶 «тя») — растение; вид рода Камелия семейства Чайные (Theaceae).
茶树（学名：Camellia sinensis）是山茶科山茶属的一种，为多年生常绿木本植物，落葉灌木或喬木。在热带地区也有乔木型茶树高达15－30米，基部树围1.5米以上。栽培茶树往往通过修剪来抑制纵向生长，所以树高多在0.8－1.2米间。
茶樹的葉薄革質並呈現橢圓狀，緣有短鋸齒；花白色，下彎；果扁圓呈三角形，果熟時會開裂，露出種子；主產於「東亞」及「東南亞」熱帶地區，幼葉製茶，種子製茶油。
茶树性喜温暖湿润气候，平均气温10℃以上时芽开始萌动，生长最适温度为20－25℃；年降水量要在1000毫米以上；喜光耐阴，适于在漫射光下生育；一生分为幼苗期、幼年期、成年期和衰老期。树龄可达一二百年，但经济年龄一般为40－50年。
有许多茶树的变种用于生产茶叶，主要有印度阿萨姆、中国、柬埔寨几种。
茶树的分类有：
註：茶樹原始生長型態為喬木，其他（亞喬木，灌木）均為人工刻意改變的生長型態。
春、秋季时可采茶树的嫩叶制茶；种子可以用於榨精油，茶樹油是一種強效的抗感染、消炎、殺菌、抗病毒、祛痰、抗黴菌、抗寄生蟲劑。對香港腳、支氣管充血、頭皮屑、昆蟲咬傷、酵母菌感染等有一定療效；木材材质细密，可用于雕刻。
维基百科中的醫療相关内容仅供参考，詳見醫學聲明。如需专业意见请咨询专业人士。 茶树（学名：Camellia sinensis）是山茶科山茶属的一种，为多年生常绿木本植物，落葉灌木或喬木。在热带地区也有乔木型茶树高达15－30米，基部树围1.5米以上。栽培茶树往往通过修剪来抑制纵向生长，所以树高多在0.8－1.2米间。
Thea sinensis L.
和名 チャノキ（茶の木） 英名 Tea plantチャノキ（茶の木、学名：Camellia sinensis）は、ツバキ科ツバキ属の常緑樹である。加工した葉（茶葉）から湯・水で抽出した茶が飲用される[1]（「利用」の項参照）。チャの木あるいは茶樹とも記され、単にチャ（茶）と呼ぶこともある。原産地はインド、ベトナム、中国西南部とされるが詳細は不明。茶畑での栽培のほか、野生化した樹木を含め熱帯から暖帯のアジアに広く分布する[2]。
チャノキには大きく分けて２つの変種がある。基準変種のチャノキ(Camellia sinensis var. sinensis)は中国南部に自生する灌木である。丈夫な枝、短い茎、細長い葉を持ち、藪や岩だらけの傾斜地などに自生し、0.9-5.5メートルに成長する。短い期間なら霜にも耐えられるため、インド北東部のダージリン地方、台湾やセイロン島中央の山地といった高所の栽培に向いている。
インドのアッサム地方に自生するアッサムチャ(Camellia sinensis var. assamica)は8-15メートルにも達する高木になる。大きな葉をつけるため茶葉の収量は多い[3]。
中国や日本の茶畑で栽培される基準変種は通常、1メートル前後に刈り込まれるが、野生状態では2メートルに達する例もある。幹はその株からもよく分枝して、枝が混み合うが、古くなるとさらにその基部からも芽を出す。樹皮は滑らかで幹の内部は堅い。若い枝では樹皮は褐色だが、古くなると灰色になる。
葉は枝に互生する。葉には短い葉柄があり、葉身は長さ5-7センチメートル、長楕円状披針形、先端は鈍いかわずかに尖り、縁には細かくて背の低い鋸歯が並ぶ。葉質は薄い革質、ややばりばりと硬くなる。表面は濃緑色で、やや艶がある。その表面は独特で、葉脈に沿ってくぼむ一方、その間の面は上面に丸く盛り上がり、全体にはっきり波打つ。
花は10-12月初旬頃に咲く。そのため「茶の花」は日本においては初冬（立冬〔11月8日頃〕から大雪の前日〔12月7日ろ〕）の季語とされている[4]。花は枝の途中の葉柄基部から1つずつつき、短い柄でぶら下がるように下を向く。花冠は白く、径2-2.5センチメートル、ツバキの花に似るが、花弁が抱え込むように丸っこく開く。
果実は花と同じくらいの大きさに膨らむ。普通は2-3室を含み、それぞれに1個ずつの種子を含む。果実の形はこれらの種子の数だけ外側に膨らみを持っている。日本の地図記号で茶畑を表す記号はこの果実を図案化したものである。
熱帯あるいは亜熱帯原産であるため寒さに弱い。暑くても乾燥した気候には弱く、旱魃（干害）で枯れ込むこともある。チャは他の多くの植物と違って酸性土壌を好む植物であり、酸性化が進んでいる土壌への耐性が比較的強い。また、本来は陽樹に区分されるが、日射量が少ない環境にさらされても生き延びることができるという、耐陰性に優れた特性を持っている。
日本では鎌倉時代以降、喫茶の習慣や茶道が広まるとともに、各地に茶産地が形成された。茶畑での露地栽培が主流であるが、福寿園（京都府木津川市）は温室栽培により新茶を通年で収穫することを目指す研究を進めている[5]。
日本では栽培される以外に、山林で見かけることも多い。古くから栽培されているため、逸出している例が多く、山里の人家周辺では、自然林にも多少は入り込んでいる例がある。また、人家が見られないのにチャノキがあった場合、かつてそこに茶を栽培する集落があった可能性がある。
九州や四国に、在来（一説には、史前帰化植物）の山茶（ヤマチャ）が自生しているという報告がある。また、日本自生の在来系統を一般的に日本種という言い方をする[6]説がある。
一方、「日本の自生茶とも言われて来たヤマチャについて、その実態を照葉樹林地域、焼畑地域、林業地域、稲作地域と概見した結果、歴史的にも植物学的にも、日本に自生茶樹は認められないという結論に至った」[7]という日本自生の在来種説に否定的な研究がある。また、「伊豆半島、九州の一部などから野生化の報告もあるが、真の野生ではない」[8]とされ、YList [9]では帰化植物とされている。
チャノキは元来寒さに弱いが、日本国内では喫茶の普及に伴い北日本でも栽培されるようになった。「北限の茶」を謳う産地としては、奥久慈茶（茨城県大子町）[10]、村上茶（新潟県村上市）[11]のほか、宮城県旧桃生町（現石巻市）の桃生茶[12]、気仙地方（岩手県南部の太平洋側）で栽培される気仙茶[13]がある。
生産量は少ないものの、保存・復活が試みられているさらに北の茶産地としては檜山茶（秋田県能代市）[14]や黒石茶（青森県黒石市）[15]。
北海道にも積丹半島の禅源寺（古平町）境内にチャノキがあり、これが植栽されている最北端とされる[16]。また茶専門店がニセコ地方で茶園づくりを試みている[17]。
チャノキの葉は人間が口にする嗜好品として加工されている。チャノキの主に新芽にカフェイン、カテキン、アミノ酸（テアニン）等が豊富に含まれており、飲用として利用されている[18][19]。
また、種子からカメリア油を絞るのにも使われる。
種苗法に基づいて登録されている日本の茶品種としては、下記のものが挙げられる（抜粋）。出典は脚注を参照[20][21]。
など。
チャノキ（茶の木、学名：Camellia sinensis）は、ツバキ科ツバキ属の常緑樹である。加工した葉（茶葉）から湯・水で抽出した茶が飲用される（「利用」の項参照）。チャの木あるいは茶樹とも記され、単にチャ（茶）と呼ぶこともある。原産地はインド、ベトナム、中国西南部とされるが詳細は不明。茶畑での栽培のほか、野生化した樹木を含め熱帯から暖帯のアジアに広く分布する。
차나무(茶-)는 상록의 활엽관목으로서, 학명은 Camellia sinensis이다. Camellia 동백나무속을 뜻한다. 한국에서는 주로 녹차로 이용되는 Camellia sinensis var. sinensis이 전라도, 경상도, 제주도에서 재배되고 있다. 홍차용으로 주로 이용되는 Camellia sinensis var. assamica은 인도, 스리랑카 등지에서 재배된다. 차의 주재료이다.
아열대 상록 관목이다. 환경에 따라 작은 교목으로 자라기도 한다. 수확의 편의를 위해 1미터 내외 높이로 다듬는다. 가지가 많이 갈라진다. 1년생 가지는 흰색이며 잔털이 있고, 2년생 가지는 회갈색이며 털이 없다. 잎은 보통 어긋나며 피침상 장타원형으로 표면은 녹색의 엽맥이 들어갔고 뒷면은 회녹색으로 맥이 튀어나왔으며 양면에 털이 없다. 꽃은 10-11월에 피고 지름 3-5cm로서 흰색이며 향기가 있고 1-3개가 액생하거나 가지 끝에 달린다. 열매는 이듬해의 가을에 익으며 종자는 둥글고 단단하다.
원산지는 중국의 쓰촨성·윈난성·구이저우성으로부터 미얀마, 인도의 아삼 지방으로 이어지는 산악지대인 것으로 추정된다.
한국에는 《삼국유사》에 따르면 가락국 김수로 왕의 왕비가 된 아유타국의 허황옥 공주가 종자를 가져와서 김해의 백월산에 있는 죽림내에 심었다고 하고, 《삼국사기》에는 828년(흥덕왕 3)에 대렴(大廉)이 당나라에서 종자를 들여와 지리산에 심었다고 한다. 현재는 경상남도 하동군과 사천시, 전라남도 지역의 장흥군·영암군·보성군·구례군·순천시·광주시 등이 주산지이며, 총생산량 중 일부 수출을 제외하고는 거의 전량이 녹차 및 음용차로 만들어져 국내에서 소비된다.
번식력이 강하고 병충해에 강하므로 재배상 어려움은 적다. 기후조건은 북위 40°이며, 연평균 기온이 13°C 이상이어야 좋다. 강우량은 1,300-1,500mm가 적당하며, 높이는 200m 이하에서 좋은 생장을 보인다. 토양의 산도는 pH 4.5-6이 적지이며 사질 양토가 좋다.
번식은 종자를 이용하거나(실생법)과 본체의 클론을 만드는 방법으로 꺾꽂이·취목법·분주법 등을 이용한다. 실생법은 10월 중에 채취한 종자를 그늘에 말려 이듬해 봄까지 노천매장한다. 이듬해 봄 3월에 노지에서 꺼내어 조파(條播)한다. 흙덮기(복토)는 젖은 모래로 두껍게 하는 것이 좋다. 파종 후에는 볕가림을 해주고 발아한 뒤에는 제초 및 솎음으로 생장을 촉진시킨다. 꺾꽂이는 가장 간편한 방법으로 건전한 가지를 선택하여 3-5cm 정도의 길이로 삽수를 만든다. 삽수를 묘상에 꺾꽂이할 때에 잎의 하나는 지면에 거의 닿게 꽂아준다. 이렇게 하여 생산된 묘를 이듬해 봄에 식재한다.
약 5년 정도 생육하면 형태가 고정된다. 생육을 촉진시키고 수확량과 제차품질을 향상시키기 위해서는 시비를 해야 한다. 차나무는 일반적으로 질소의 요구도가 높은데, 이때 너무 많은 질소를 시비하면 차의 향기가 저하된다.
차나무는 어느 정도 병충해에 강하지만 심한 해를 받을 경우 수엽량이 떨어지고 제차품질도 저하된다. 병해로는 떡잎병·백성병·적엽고병·백문우병 등이 있는데 주로 잎과 뿌리에 발생하며 피해를 준다. 방제는 석회유황동액과 목회액 등으로써 소독하여 구제한다. 품종은 인도의 아삼종, 미얀마의 산종, 중국의 대엽종과 소엽종 등 네 종류가 있다. 한국에는 대엽종·소엽종과 이들의 잡종이 식재되고 있다.
차나무의 잎은 차 생산에 사용된다. 차잎은 카페인·타닌·질소·단백질, 비타민 A와 C, 무기염류 등을 함유하고 있어 각성작용과 이뇨·강심·해독·피로회복 등 인체에 이로운 약리작용을 한다. 차나무의 종자는 화장품과 식용으로도 이용되며, 씨앗에서 짜낸 기름은 비료나 가축의 사료로도 쓰이고 비누의 대용으로 쓴다.
차나무의 일생은 씨의 발아로부터 혹은 꺾꽂이으로부터 시작하게 되며 신초의 생장, 화아분화, 개화, 결실 등을 거치면서 노화와 기능 저하, 개식 및 기상환경의 악화 등에 의해 일생을 마치게 된다. 현재 재배되고 있는 차들은 3~5년의 유목기간 동안에 기계수확이 가능하도록 수형을 잡고 매년 3~4회 수확을 한다. 수확을 반복하다보면 가 상승하여 가지가 가늘어지고 잎이 작아져 3~5년에 한 번씩 정지를 하며, 갱신을 실시하게 되면 30여 년간 용이하게 경제적인 재배를 계속할 수 있다. 차는 신초와 잎을 수확의 대상으로 하는 식물로서 자연 상태에서는 봄, 여름, 가을에 걸쳐 지상부와 지하부가 생장하는 생장 주기를 갖고 있다.
차 재배적지의 연평균 기온은 13~16°C 이고 겨울 최저 평균온도가 -5°C ~ -6°C 이상의 지역이 좋으며 최저 극기온이 -13°C ~ -14°C 이하가 되면 청고현상과 적고현상 등 차나무의 뿌리 윗부분이 갈라지는 (열상형) 동해로 인한 피해가 심하여 차나무 줄기 부분의 동사 내지 전체가 고사되는 경우가 많아 경제적인 재배가 어렵다.
차나무에서 최종적인 목표 산물은 열매가 아닌 신초(새싹)이며 신초 생장에 필요한 요인은 광, 온도, 수분이 필요하다. 차재배를 위해서는 연강수량이 1,500mm 이상, 연간최저 1,300mm 이상이 필요하며 3월~10월 생육기 중에 1,000mm 이상 내려야 한다. 특히 3~4월 첫물차 생육기에 강수량이 적을 경우 맹아가 늦어지고 수량에도 영향을 주므로 비가 적은 지역에서는 스프링클러 등에 의한 관수가 필요하다. 7월중~9월초에는 수분 증발이 많으므로 차나무의 생육을 촉진하기 위해서는 강수량이 많아야 차나무 생육에 좋다.
우리나라 남부지방 곳곳에 자생되고 있으며 소엽종 계통으로 기록에 의하면 서기 828년 대렴이 중국에서 차종자를 들여와 지리산 자락에 심었다는 설이있지만 그 이전부터 있었다는 학자도 있다. 자생지는 주로 대나무 숲이나 덤불속, 사찰 주변에 분포하고 있으며 평균기온 13°C를 잇는 온도선 이남인 전북 선운사,전남,경남,제주일원에 한정되어 자생되고 있다. 잎 형태는 타원형이 많으나 오랜 세월동안 지역의 환경에 따라 분화 적응되어 여러가지 다른 모양을 나타내고 있다. 고산 지대 일수록 잎의 길이와 폭이 좁고 적으며, 평지의 경우 고산 지대 보다 길고 크다. 추위와 질병에 강한 편이며 맛과 향이 진한 편이다. '보향'등 여러 품종이 등록이 되어있는데 야생에 산개해있는 개체가 압도적으로 많아서 작업이 길어지고 있다.
보향은 1994년 전남 승주군 낙안면 야생 차밭에서 수집하여 1997년에 우량계통으로 선발후 특성검정을 통하여 우리나라 최초로 전남농업기술원 차시험장에서 육성하였다. 숙기는 중생종으로 내한성은 강하지만 연평균 온도 13°C이상 지역인 남부해안 지역인 전남, 경남, 제주에 적합하고 산간 남부내륙지방은 수광 태세가 좋은 남향에 재배해야 하며 내병성인 탄저병, 겹둥근무늬병은 강하고 내충성은 중 정도이다. 수형은 직립형으로 수세가 강하며 특히 신초 생장이 균일하고 양호하여 기계화 재배에 용이한 품종이다. 100 아중은 29g이었으며 첫물차기에 생장했던 새싹이 두물차 수확기까지 갈변하는 율은 65%로 늦은 편으로 수확기 지연 시 생산물 품질 저하가 현격히 떨어짐이 적은 품종이다. 엽중에는 아미노산 함량이 많은 품종으로 기호성이 좋은 차를 희망하는 재배자가 선호하는 품종이다.
명선은 1994년 전남 여수시 돌산에서 수집 1997년에 우량계통으로 선발 후 특성검정 및 생산력 검정을 통하여 2001년에 전남농업기술원 차시험장에서 육성하였다. 수형(나무퍼짐성)은 옆으로 퍼지는 개장형으로 잎은 매우 적은 소엽종에 속하고 100 아중은 21g으로 낮은 편이며 신초 발생도 중 정도로 수량성이 낮은 품종이지만 엽중에 탄닌 함량이 높아 기능성 차로 적합한 품종이다. 차를 수확하는 숙기는 만생종인 품종이다. 엽색은 진한 녹색을 띄고 있으며 엽 두께도 두꺼운 편이다. 특히 내한성은 매우 강한 품종으로 내병성인 탄저병, 겹둥근무늬병은 매우 강했으며 내충성은 중 정도의 내성을 보였다. 제다후 적성은 형태, 색택, 향, 맛은 양호하며 수색, 외관은 중 정도이다.
1994년에 경남 하동군 악양면 정서리에서 수집하여 1997년에 우량계통으로 선발 후 특성검정 및 생산력 검정을 통하여 2001년에 전남농업기술원 차시험장에서 육성하였다. 수확기는 조생종으로 차나무 퍼짐성은 직립형으로 수세가 강하여 수량성이 높은 품종이다. 내한성은 강한 편이지만 연평균 온도 13°C 이상 되는 남부 해안 지대인 전남, 경남, 제주에 적합하고 산간내륙 지방은 수광 태세가 좋은 남향에 심어야한다. 엽색은 진한 녹색을 띄우며 번식 시 발근율은 양호한 편이다. 내병성인 탄저병, 겹둥근무늬병은 강하고 포장에서의 내충성도 강한 편이었다. 엽중에 카페인 함량이 적어 저카페인 품종으로 적합한 품종이다. 제다 후 적성은 형태, 향, 맛, 등 모두 양호하여 우리나라 기호성 차 품종으로 적합한 품종이다.
1993년 구례군 토지면에서 수집하여 보성 57호로 육성하여 등록한 품종으로 중생종으로 덖음차에 적당하다. 수세는 강건하고 직립이며 절간장이 길고 분지수가 많다. 성엽은 타원형이고 잎이 약간 작으며 잎은 광택이 있다. 신아는 약간 크고 수량은 야부기다종 보다 약간 많다. 내한성이 강하며 탄저병과 겹둥근 무늬병에 강한 편이다. 품질은 수색이 좋고 향은 온화한 편이다
1993년 장흥군 유치면에서 수집하여 보성100호로 육성하여 등록한 품종으로 중생종으로 찐차, 가루차용으로 적당하다. 수세는 강건하고 직립이며 절간장이 길고 분지수가 많다. 성엽은 장타원형이고 잎이 약간 크며 잎은 황녹색의 광택이 있다. 신아는 약간 크며 수량은 야부기다 보다 약간 많다. 내한성이 강하며 탄저병과 겹둥근무늬병에 강한 편이다. 품질은 수색이 좋고 향은 온화한 편으로 독특한 품종이다
일본 시즈오카현에서 재배하던 차밭에서 선발한 품종이다. 일본 재래종의 실생으로부터 1953년 선발 육성한 품종으로 중생종이며 수세는 강하고 직립성이다. 잎형태는 타원형으로 크고 광택이 있으며 녹색이고, 어린잎은 장타원형으로 무거운 편이다. 수량은 많으며 삽목 발근성이 좋고, 추위에는 다소 약하고 탄저병, 겹둥근무늬병에 약하다. 재래종에 비해 신선한 향이 강하며 맛은 부드럽고 떫은 맛이 적어 찐차 제조에 적합한 품종이다. 지역 적응성은 강하지만 여름철 두물차의 품질이 저하되므로 차밭 관리에 주의하여야 한다. 일본에서 점유 비율은 80%이상이며 우리나라에서는 강진 성전면 월남리와 해남 계곡면, 제주도 서광,도순,한남 지역에 장원 산업에서 재배하고 있다.
1991년 등록된 품종으로 야부기다보다 20 %정도 다수확 품종이며 내한성이 강하고 내병성은 탄저병에 약간 강하며 겹둥근 무늬에도 강하다. 야부기다종보다는 조금 더 채엽시기와 환경에 따라 차의 맛과 향이 차이가 많이 나는 특징이 있다.한국에서는 제주도에서 재배되고 있다.[1][2]
다 사용하고 난 찻잎은 식물 비료로 사용하기도 한다.[3][4][5][6]
차나무(茶-)는 상록의 활엽관목으로서, 학명은 Camellia sinensis이다. Camellia 동백나무속을 뜻한다. 한국에서는 주로 녹차로 이용되는 Camellia sinensis var. sinensis이 전라도, 경상도, 제주도에서 재배되고 있다. 홍차용으로 주로 이용되는 Camellia sinensis var. assamica은 인도, 스리랑카 등지에서 재배된다. 차의 주재료이다.
_(cropped).JPG)
.jpg)
.jpg)
_(8231734373).jpg)
