Guidance for identification
Anýzovník vonný (Gloeophyllum odoratum (Wulfen) Imazeki) je nejedlý druh houby. Roste především na trouchnivějících pařezech smrků. Vyznačuje se intenzivní a výraznou anýzovou vůní.[1]
Klobouk 30-180 mm, zpočátku hlízovitý, pak polokruhovitý, často nepravidelný. Je bokem přirostlý nebo polorozlitý, vytrvalý, 3-12 cm široký.[3]
Povrch je žlutě až skořicově hnědý, hrbolatý, v mládí plstnatý a ve stáří holý. Staré přezimující plodnice jsou tmavohnědé až černé. [1]
Hymenofor: Rourky 5-15 mm dlouhé, vrstevnaté, s hranatými, 1,5-1 mm velkými, okrově hnědými póry. Póry, žluté až nahnědlé, 1-2 na mm, oblé. [3]
Dužnina čerstvých plodnic je šťavnatá. Rezavohnědá, silná, korkovitá, později tuhne až dřevnatí.[1]
Výtrusný prach je bílý. Výtrusy mají elipsovitý tvar, povrch hladký, bezbarvý nebo slabě nažloutlý.[1]
Vůně čerstvé plodnice intenzivně voní po anýzu, vanilce či fenyklu.[1]
Roste velmi hojně na pařezech smrků, vzácněji i na jiných jehličnanech, řidčeji na jedlích. Anýzovník upřednostňuje kyselé půdy od nížin po pahorkatiny. Vyskytuje se také v horských deštných pralesích Malajsie. [2]
Jeho výtrusy přenáší pilořitky, které nakazí dřevo. Abnormální plodnice se vyskytují na důlním dřevu, které obsahuje hnědočervený pigment zvaný trametin. Anýzovník vyvolává hnědou hnilobu dřeva. [2]
Vzhledem k vůni a místu je snadno určitelný.[3]
Galerie anýzovník vonný ve Wikimedia Commons Obrázky, zvuky či videa k tématu anýzovník vonný ve Wikimedia Commons
Anýzovník vonný (Gloeophyllum odoratum (Wulfen) Imazeki) je nejedlý druh houby. Roste především na trouchnivějících pařezech smrků. Vyznačuje se intenzivní a výraznou anýzovou vůní.
Der Fenchelporling oder die Fencheltramete (Osmoporus odoratus, Syn.: Gloeophyllum odoratum)[1] ist eine Pilzart aus der Familie der Blättlingsverwandten (Gloeophyllaceae). Sie wurde erstmals 1788 vom Kärntner Botaniker Franz Xaver von Wulfen als Boletus odoratus beschrieben.
Die mehrjährigen Fruchtkörper sind zunächst knollig, später werden sie konsolenförmig, sie können einzeln stehen, oder zu Klumpen verwachsen sein. Die Oberseite ist bei jungen Exemplaren matt-filzig und gelb bis orangebraun gefärbt, ältere Fruchtkörper verkahlen und ändern ihre Farbe zu dunkleren Brauntönen bis zu schwarz. Die Zuwachszone der Hüte ist wulstig und heller gefärbt. Die Unterseite ist porig und jung gelb, später braun werdend. Die Poren mehrjähriger Exemplare sind in deutlichen Schichten angeordnet. Die Trama des Pilzes ist braun und korkartig. Kennzeichnend für die Art ist der Fenchel- oder Anisgeruch frischer Exemplare. Die Fruchtkörper werden bis zu 20 cm breit und stehen bis zu 10 cm vom Substrat ab.
Der Fenchelporling besiedelt sehr alte, dicke Nadelholzstümpfe, freiliegende Wurzelansätze oder im Boden vergrabene Stammstücke vor allem von Fichten, kommt aber auch an Tanne (Abies), Lärche (Larix) und Kiefer (Pinus) vor.[2] Er kommt in allen heimischen Waldgesellschaften vor, sofern geeignete Substrate zur Verfügung stehen.
Der Fenchelporling ist in der Holarktis verbreitet, in Europa ist er eine typische Art der Fichtenwälder und war ursprünglich auf die sub- und hochmontanen Gebieten beschränkt, ist mittlerweile aber mit dem Fichtenanbau auch in andere Gebiete vorgedrungen.
In Europa kommen nur zwei Vertreter der Gattung Osmoporus vor[2][1]. Dem zweiten Vertreter, Osmoporus protractus, fehlt der für den Fenchelporling so typische, komplexe, aromatische Geruch[2]. Zudem bildet dieser dünnere, oberseits glattere, nicht so zerfurchte Fruchtkörper aus, die habituell eher an Vertreter der Blättlinge (Gloeophyllum) erinnern, sich von diesen jedoch durch das rein porige Hymenophor unterscheiden[2].
Die Gattung Osmoporus wurde lange Zeit als kongenerisch mit den Blättlingen (Gloeophyllum) angesehen, jedoch aufgrund genetischer Studien wieder von dieser abgetrennt.[1][3] Die Gattung enthält drei Arten[1]:
Innerhalb der Blättlingsartigen (Gloeophyllales) ist die Gattung Osmoporus am nächsten mit den Gattungen Griseoporea, Veluticeps und Chaetodermella verwandt[1].
Aufgrund seiner Substratwahl tritt der Fenchelporling nicht als Schädling in Erscheinung, sondern wird eher durch Abbau alter Baumstümpfe nützlich. Als Speisepilz kommt er nicht in Frage.
Extrakte des Fenchelporlings haben im Laborexperiment eine hemmende Wirkung gegenüber Thrombin, Trypsin[4] sowie Cysteinproteasen[5] gezeigt.
Der Fenchelporling oder die Fencheltramete (Osmoporus odoratus, Syn.: Gloeophyllum odoratum) ist eine Pilzart aus der Familie der Blättlingsverwandten (Gloeophyllaceae). Sie wurde erstmals 1788 vom Kärntner Botaniker Franz Xaver von Wulfen als Boletus odoratus beschrieben.
Costo capìtol a l'é mach në sbòss. Da finì.
A chërs an dzora a suche dij sapin (Picea).
A venta mai mangé un bolè trovà se un a l'é nen un bon conossidor dij bolè!
As peul nen mangesse.
Costo capìtol a l'é mach në sbòss. Da finì.
AmbientA chërs an dzora a suche dij sapin (Picea).
Comestibilità A venta mai mangé un bolè trovà se un a l'é nen un bon conossidor dij bolè!
As peul nen mangesse.
Niszczyca anyżkowa (Gloeophyllum odoratum (Wulfen) Imazeki) – gatunek grzybów z rodziny niszczycowatych (Gloeophyllaceae)[1].
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Gloeophyllum, Gloeophyllaceae, Gloeophyllales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1791 r. Franz Xavier von Wulfen nadając mu nazwę Boletus odoratus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1943 r. Rokuya Imazeki, przenosząc go do rodzaju Gloeophyllum[1].
Synonimów naukowych ma ponad 50[2].
Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w 1999 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako huba pachnąca, wrośniak pachnący, anyżak pachnący i niszczyca pachnąca[3].
Mają bardzo zmienny kształt, mogą być poduszeczkowate, kopytkowate, półeczkowate, nieregularne. Do podłoża przyrastają bokiem, a sąsiednie owocniki często zrastają się z sobą. Pojedynczy owocnik ma szerokość 3-12 (wyjątkowo do 20) cm. Brzeg zaokrąglony, tępy, szeroki, pofalowany. Powierzchnia górna jest nierówna, zwykle brodawkowana, pofałdowana lub bruzdowana, u młodych owocników aksamitna lub filcowata, u starszych gładka. Ma kolor od żółtopomarańczowego przez ochrowy do cynamonowego. Z wiekiem kolor staje się coraz ciemniejszy, do rdzawobrązowego lub nawet czarnego. Brzeg jest zazwyczaj jaśniejszy[4].
Rurkowaty, początkowo o barwie cytrynowożółtej, później szaroochrowej. Rurki powstające w kolejnych latach tworzą wyraźnie widoczne warstwy. Mają długość 5-10 (15) mm, przy brzegu owocnika są krótsze. Pory kanciaste, wydłużone lub labiryntowate, na długości 1 mm mieści się ich 1-2[4].
Korkowaty, ma barwę od płowej do cynamonowej. Charakterystyczną cecha jest silny anyżowy zapach. Smak łagodny, u starszych owocników gorzkawy[4].
Biały. Zarodniki cylindryczne, elipsoidalne o ostro zakończonych podstawach. Są jednostronnie spłaszczone, gładkie, bezbarwne, zazwyczaj z jedną kroplą w środku. Rozmiar: 7,5-9,5 × 3-4 μm[4].
Występuje tylko na półkuli północnej, głównie w Ameryce Północnej i Europie, ale także w Azji Zachodniej oraz w Japonii[5].
Rośnie w lasach iglastych i mieszanych, czasami również w parkach na martwym drewnie drzew iglastych, głównie na świerku, jodle i sośnie, rzadko na modrzewiu i drzewach liściastych. Obserwowany był także na uprawianych gatunkach drzew ozdobnych oraz na drewnianych płotach i belkach. Owocniki są wieloletnie i wyrastają pojedynczo lub po kilka. W Polsce gatunek częsty, szczególnie w górskich lasach[4].
Saprotrof powodujący brunatną zgniliznę drewna. Zabezpieczanie drewna użytkowego polega na impregnacji preparatami grzybobójczymi. Grzyb niejadalny[4].
Anyżowy zapach w połączeniu z barwą owocników pozwala na łatwe odróżnienie go od innych gatunków. Grzyb ten jest jednak bardzo zmienny morfologicznie. W specyficznych warunkach (np. przy braku światła w kopalniach) tworzy monstrualne, silnie zdeformowane owocniki bez hymenoforu. Czasami tworzy hymenofor o silnie wydłużonych porach, podobny do blaszek. Podobna jest niszczyca belkowa (Gloeophyllum trabeum)[4]. Może być też pomylony z smoluchą świerkową (Ischnoderma benzoinum) lub smoluchą bukową (Ischnoderma resinosum). Patrząc z góry podobna jest niszczyca płotowa (Gloeophyllum sepiarium), jednak ma hymenofor zwykle blaszkowaty, brzeg kapelusza ostry i bardziej żółty.
.JPG)
Niszczyca anyżkowa (Gloeophyllum odoratum (Wulfen) Imazeki) – gatunek grzybów z rodziny niszczycowatych (Gloeophyllaceae).
_Imazeki_62342.jpg)
_Imazeki_62342.jpg)
