noms dans le fil d’Ariane
Los esfínxidos (Sphingidae) son una familia de lepidópteros glosaos del clado Ditrysia de cuerpu robustu y vuelu xeneralmente rápido; la mayoría d'elles tienen les nales anteriores estreches y apuntaes, anque dalgunes tienen les nales más anches, festoneadas y vuelen con mayor lentitú. Les nales suelen caltenese planes y dirixíes escontra tras, como fleches, mientres el reposu. [1]
La mayoría de les esfinxes tienen una probóscide bien llarga y aliméntense de néctar mientres permanecen en vuelu sobre les flores, de forma similar a un colibrí, pero dalgunes escarecen de probóscide y nun inxeren alimentu mientres l'estáu adultu o imago. Al igual que los colibríes son bonos polinizadores. Les flores afeches a esti tipu de polinización suelen ser tubulares, de colores pálidos o blancos, y ábrense de nueche. Esti conxuntu de calteres ye un síndrome floral llamáu esfingofilia.
La mayoría de les especies tienen delles xeneraciones per añu si'l clima les dexa, son multivoltinas.[2]
Les femes depositen güevos verdosos, tresllúcíos, llisos.[3] Xeneralmente son güevos aisllaos na planta nutricia. El periodu de desenvolvimientu del güevu varia enforma, ente 3 y 21 díes.[4]
Les gates de los esfínxidos son robustes, de tamañu medianu a grande. Tienen cinco pares de pates falses. Xeneralmente escarecen de pelos o tubérculos pero la mayoría de les especies tienen un apéndiz como un cuernu nel estremu posterior que suel amenorgase en tamañu hasta ser un botón o sumir totalmente nel últimu estadiu antes de tresformase en pupa. Munchos presenten colores crípticos verdes o castañales, otros sicasí tienen marques, puntos o bandes de colores contrastantes y llamativos. Estos suelen ser blancos y negros contra un fondu mariellu o verde. Un diseñu de rayes diagonales nos lladrales ye abondo común. Con frecuencia produz un notable cambéu de color antes de la fase de pupa.
Cuando la gata ta en reposu suel llevantar la parte anterior del cuerpu y fundir la cabeza; d'ende vien el nome d'esfinxe. Delles canesbes tropicales paecen asonsañar culiebres. Les canesbes suelen devolver sustances pegañoses y entá tóxiques como defensa cuando se ven en peligru. La tasa de desenvolvimientu depende de la temperatura y delles especies de llatitúes altes riquen baños de sol p'acelerar el procesu.
En dellos esfínxidos la probóscide de la pupa ta llibre en cuenta de tar fundida col restu de la pupa como na mayoría de los lepidópteros. Xeneralmente pasen l'estáu de pupa alloñaos de la planta alimento, yá sía sol suelu, en resquiebros de roques o nun brotu. Na mayoría de les especies la pupa ye l'estadiu que pasa l'iviernu.
A diferencia de munchos otros lepidópteros les antenes nun suelen ser plumoses, inclusive nos machos. Suelen escarecer d'órganos timpánicos pero los miembros de la tribu Choerocampini tienen órganos auditivos na cabeza, el tórax, abdome y les nales tán densamente cubiertes d'escames. Unos pocos esfínxidos tienen una probóscide bien amenorgada, la mayoría sicasí tienenla bien llarga. Usenla pa libar el néctar de les flores. Munchos son crepusculares o nocherniegos, pero hai dalgunos que vuelen mientres el día. Tanto los machos como les femes suelen vivir ente 10 y 30 díes. Antes d'alzar vuelu la mayoría suel arrecir por un ratu pa calecer los músculos y mientres el vuelu suelen algamar temperatures de más de 40 °C.
En delles especies les diferencies ente los dos sexos (dimorfismu sexual) son bien pronunciaes.
Delles especies vuelen por un periodu curtiu a l'amanecida o al anochecer, mientres otres apaecen más tarde a la nueche y entá a la medianueche. Tales especies suelen ser vistes tamién mientres el día libando néctar de flores. Ente les diurnes atópense les esfinxe colibrí (xéneru Macroglossum) asina llamaes por paecese n'aspeutu y forma de volar a los colibríes. Delles especies son importantes polinizadores especialmente de flores que se abren n'horariu nocherniegu y de corola con forma de tubu llargu o de trompeta.
La gata de los esfínxidos tiende a ser un especialista. Suélen alimentase de fueyes tienres de plantes tóxiques y en dellos casos toleren concentraciones bien altes de toxines específiques.[5] El vierme del tabacu Manduca sesta y otros de la subfamilia Sphinginae pueden detoxificar y escretar grandes cantidaes de nicotina. La mayoría de les especies suelen esaniciar la mayor parte de les toxines, pero dalgunes, tales como Hyles euphorbiae y Daphnis nerii secuestren les toxines dientro del so cuerpu anque nun les pasen al adultu.
La mayoría de los adultos liben néctar; delles especies tropicales beben les secreciones de los güeyos o roben miel de les abeyes. Los esfínxidos nocherniegos prefieren flores de colores pálidos con coroles llargues y con golores duces. Delles especies son bien xeneralizaes y otres más selectives. Un exemplu bien notable de polinización d'una orquídea por un esfínxidu ye'l casu d'una orquídea de Madagascar, Angraecum sesquipedale, llamada la orquídea de Darwin , con un espolón d'ente 20 y 35 mm y del esfínxidu Xanthopan morganii praedicta con una probóscide d'una llongura comparable; un notable exemplu de coevolución.[6]
Imago de Daphnis nerii
Macroglossum stellatarum libando néctar
Canesba de Hippotion celerio
Ceratomia amyntor
Sphingidae alimentándose de Cestrum nocturnum (xazmín de nueche) n'El Cruceru, Managua, Nicaragua.
Sphingidae alimentándose de Cestrum nocturnum (xazmín de nueche) n'El Cruceru, Managua, Nicaragua.
.
Los esfínxidos (Sphingidae) son una familia de lepidópteros glosaos del clado Ditrysia de cuerpu robustu y vuelu xeneralmente rápido; la mayoría d'elles tienen les nales anteriores estreches y apuntaes, anque dalgunes tienen les nales más anches, festoneadas y vuelen con mayor lentitú. Les nales suelen caltenese planes y dirixíes escontra tras, como fleches, mientres el reposu.
La mayoría de les esfinxes tienen una probóscide bien llarga y aliméntense de néctar mientres permanecen en vuelu sobre les flores, de forma similar a un colibrí, pero dalgunes escarecen de probóscide y nun inxeren alimentu mientres l'estáu adultu o imago. Al igual que los colibríes son bonos polinizadores. Les flores afeches a esti tipu de polinización suelen ser tubulares, de colores pálidos o blancos, y ábrense de nueche. Esti conxuntu de calteres ye un síndrome floral llamáu esfingofilia.
Els esfíngids (Sphingidae) són una família de lepidòpters heteròcers coneguts vulgarment com a borinots i també com a borinos (Mallorca) o barrinols (Eivissa i Formentera). La família conté uns 200 gèneres, amb unes 1.450 espècies. El nom "esfinx" amb què de vegades es coneixen no és el seu veritable nom comú en català, car està derivat de la nomenclatura científica o nom llatí de la família.
Els esfíngids acostumen a ser d'una grandària considerable i tenen un cos robust i pelut. Les ales són normalment estretes i poderoses, ja que s'han de moure a grans velocitats per permetre el vol al borinot. La majoria d'espècies tenen una espiritrompa allargada. Utilitzant aquesta trompa, es passen el seu últim estat de la metamorfosi xuclant el nèctar de les flors activament. Per a xuclar les flors, els esfíngids executen vols estacionaris amb batecs molt ràpids de les ales. Així, un borinot xuclant les flors s'assembla molt a un colibrí. Les flors adaptades a aquest tipus de pol·linització solen ser tubulars, de colors pàl·lids o blancs i s'obren durant el vespre i la nit. Aquest conjunt de caràcters és un síndrome floral anomenat esfingofília.
Altres espècies tenen l'espiritrompa atrofiada i resulta infuncional o parcialment funcional. En el primer cas els adults viuen uns pocs dies, el temps just per trobar parella i fer la posta; és el cas del borinot ocel·lat (Smerinthus ocellata) o del borinot del til·ler (Mimas tiliae), entre d'altres. El segon cas, més particular i concret, afecta unes poques espècies com el borinot de la mort (Acherontia atropos), que té una trompa curta i robusta que l'obliga a alimentar-se de mel (s'infiltra als ruscs d'abelles) i saba dels arbres.
Les erugues dels esfíngids són relativament grans i gruixudes. Tenen un apèndix similar a una banya a la zona caudal que fa que siguin fàcils d'identificar, encara que en alguns casos estigui molt reduïda. Són insaciables devoradors de fulles i si es presenten en grans nombres la defoliació pot ser molt important, ara bé, aquest fet no és habitual, ja que les femelles solen pondre els ous individualment i en plantes diferents.
El nom de la família prové de la postura que adopten aquestes erugues quan se senten amenaçades i de les taques grans que semblen ulls que tenen algunes espècies, com el borinot morat. Aquesta postura és molt estranya i els dóna l'aspecte d'animal fabulós, com l'esfinx, la figura de la mitologia grega i egípcia.
Acabat l'estat larvari, molts borinots romanen en estat de crisàlide subterrània fins a una profunditat de 12 cm. Les espècies d'esfíngids que viuen a les zones temperades de la Terra acostumen a passar l'hivern en aquest estat,[1] a excepció de casos concrets com l'esfinx colibrí (Macroglossum stellatarum), que pots hibernar com a adult infiltrant-se en construccions humanes.
Els esfíngids tenen una distribució geogràfica molt àmplia a totes les zones temperades. Estan presents a tots els continents de la Terra, llevat de l'Antàrtida. Alguns borinots, com el borinot del baladre, són migratoris i poden cobrir distàncies considerables a velocitats de fins a 55 km/h.[2] Malgrat que gairebé totes les espècies són nocturnes, hi ha uns quants esfíngids diürns, com el bufaforats.
Clanis bilineata tsingtauica
Eruga del borinot Sphinx ligustri
Eruga del borinot Neogurelca hyas
Els esfíngids (Sphingidae) són una família de lepidòpters heteròcers coneguts vulgarment com a borinots i també com a borinos (Mallorca) o barrinols (Eivissa i Formentera). La família conté uns 200 gèneres, amb unes 1.450 espècies. El nom "esfinx" amb què de vegades es coneixen no és el seu veritable nom comú en català, car està derivat de la nomenclatura científica o nom llatí de la família.
Gwyfyn o deulu'r Sphingidae yw gwalchwyfyn. Mae'r teulu'n cynnwys tua 1,200 o rywogaethau a geir ledled y byd, yn enwedig mewn rhanbarthau trofannol. Maent yn wyfynod canolig neu fawr o ran maint sy'n hedfan yn gyflwm ac yn gryf.
Lišajovití (Sphingidae) je čeleď motýlů, kterou popsal poprvé v roce 1802 francouzský entomolog Pierre André Latreille. Na celém světě se vyskytuje přibližně 1100 druhů a to převážně v tropických a subtropických oblastech.[1] Pro čeleď je charakteristické, že její zástupci mají atypicky proudnicově tvarované tělo, což jim umožňuje létat rychlostí nad 50 km/h.[1] Řadí se tak mezi nejrychleji létající hmyz.[1]
Lišajovití se dělí na podčeledi:[2]
Lišaj smrtihlav - asi nejznámější noční motýl s charakteristickou kresbou, připomínající lebku na zádech.
Lišaj paví oko s nápadnými pavími oky na zadních křídlech, kterými mate predátory.
Krásně vybarvený lišaj vrbkový
Lišaj oleandrový, kterého lze také zastihnout v ČR
Housenka lišaje lipového s typickým růžkem na posledním článku těla
Housenka lišaje šeříkového v obranném postoji
Obrázky, zvuky či videa k tématu lišajovití ve Wikimedia Commons
Lišajovití (Sphingidae) je čeleď motýlů, kterou popsal poprvé v roce 1802 francouzský entomolog Pierre André Latreille. Na celém světě se vyskytuje přibližně 1100 druhů a to převážně v tropických a subtropických oblastech. Pro čeleď je charakteristické, že její zástupci mají atypicky proudnicově tvarované tělo, což jim umožňuje létat rychlostí nad 50 km/h. Řadí se tak mezi nejrychleji létající hmyz.
Lišajovití se dělí na podčeledi:
Smerinthinae (Grote & Robinson, 1865) Sphinginae (Latreille, 1802) Macroglossinae (Harris, 1839)Die Schwärmer (Sphingidae) sind eine Familie der Schmetterlinge. Sie kommen weltweit mit etwa 1200 Arten vor, davon sind 40 aus Europa bekannt,[1] in Mitteleuropa leben davon 21 Arten.[2] Ihr Hauptverbreitungsgebiet sind die Tropen.
Die Falter sind klein bis sehr groß und erreichen Flügelspannweiten von 10 bis 200 Millimetern, in Europa vorkommende Arten von 36 bis 135 Millimetern. Ihr Körper ist sehr robust und breit. Ihre Vorderflügel sind etwa zwei- bis dreimal länger als breit und haben eine charakteristische, fast dreieckige, langgestreckte Form und sind sehr schnittig gebaut. Die Hinterflügel sind in etwa gleich breit wie die Vorderflügel, aber deutlich kürzer. Sie sind meist doppelt so lang wie breit und in der Regel heller gefärbt als die Vorderflügel oder weisen eine bunte Färbung auf. Es gibt einige Arten, bei denen auf den Hinterflügeln Augenflecken gezeichnet sind. Die Flügel einiger Arten sind nur sehr lose beschuppt, sodass sie an manchen Stellen schon bald nach dem Schlupf transparente Bereiche aufweisen. Die Vorderflügel haben elf Flügeladern mit einer Analader (1b). Die Hinterflügel haben neun Adern mit zwei Analadern (1a und 1b).[3][4]
Der Hinterleib (Abdomen) ist spitz zulaufend und bei vielen Arten seitlich auf jedem Segment auffällig gestreift. Ihre überwiegend fadenförmigen, nur selten gefiederten Fühler sind kurz bis mittellang und erreichen etwa ein bis zwei Drittel der Vorderflügellänge. Bei manchen Arten sind sie am Ende oder ab der Hälfte verdickt. Ihre eingliedrigen Maxillarpalpen sind stark reduziert und sehr klein, die Labialpalpen bestehen aus drei Gliedern. Der Saugrüssel ist voll ausgebildet und bei vielen Arten sehr lang. Bei dem in den Subtropen lebenden Amphimoea walkeri beträgt die Rüssellänge 280 Millimeter; bis jetzt wurde noch keine andere Schmetterlingsart entdeckt, deren Rüssel diese Länge übertrifft. Der Rüssel des Totenkopfschwärmers (Acherontia atropos) ist nur etwa einen Zentimeter lang, dafür aber sehr kräftig gebaut. Mit ihm können die Falter Bienenwaben durchstechen, um den darin enthaltenen Honig zu saugen. Einige Arten haben aber auch zurückgebildete Saugrüssel. Die Tiere haben keine Punktaugen (Ocelli) und Tympanalorgane.[3][4]
Schwärmer haben große, nackte Superpositionsaugen als Facettenaugen. Windenschwärmer z. B. haben die enorme Anzahl von bis zu 20.000 Ommatidien in jedem Auge. Diese ermöglichen ihnen ein sehr gutes Sehen bei Dunkelheit. Darüber hinaus besitzen die Augen ein Retinatracheen-Tapetum, das das Licht im Auge nochmals reflektiert und die Lichtstärke erhöht. Dadurch wird beim Anflug auf eine Lichtquelle das Licht in den Augen so reflektiert, dass man es als Glühen erkennen kann.[5] Zwei Entwicklungslinien der Schwärmer, darunter der Totenkopfschwärmer und Verwandtschaft (Tribus Acherontini) haben „Ohren“ (Tympanalorgane) entwickelt. Schallaufnehmend ist in beiden Fällen der Labialtaster. Biologischer Sinn dieser Struktur, die nur in einem engen Frequenzbereich effektiv arbeitet, ist die Erkennung von Ortungslauten von Fledermäusen.[6]
Die Raupen haben entweder einen gleichmäßig zylindrischen, oder vorne stark verjüngten Körper. Er hat eine Kopfkapsel, die aus sechs miteinander verwachsenen, sklerotisierten Platten besteht, sowie 13 Körpersegmenten.[7] Neben den Thorakalbeinen sind alle vier Bauchbeinpaare und der Nachschieber ausgebildet.[4] Die Thorakalbeine enden in scharfen Klauen, die Bauchbeine tragen eine einfache, halbkreisförmige Reihe von Chitinklauen. Der Kopf ist oval, abgerundet oder dreieckig, wobei er im ersten Stadium meistens kugelig ist. Die Stirnplatte (Clypeus) ist dreieckig. An jeder Seite des Kopfes befinden sich sechs Punktaugen (Stemmata) an der Basis der Wangen und der Gula, knapp oberhalb der Fühlerbasen. Die einfachen Punktaugen sind rund und nach außen gewölbt. Die dreigliedrigen Fühler befinden sich an der Basis der Wangen. Alle drei Segmente können teleskopartig eingezogen werden. Die kräftigen, abgestumpften Mandibeln sind ausgekehlt.[7] Ein eindeutiges Bestimmungsmerkmal ist das Analhorn am achten Hinterleibssegment. Bei manchen Arten kann es jedoch im letzten Stadium zurückgebildet sein und ist dann nur als kurzer Tuberkel oder flache knopfförmige Erhebung erkennbar.[4]
Der Körper der Raupen ist normalerweise glatt und trägt nur spärliche, feine Sekundärborsten. Bei den Sphinginae gibt es auch Arten, bei denen die Raupen erhabene schräge Rillen aufweisen, die mit kleinen Tuberkeln flankiert sind. Die Farbe und Musterung der Raupen ist nicht nur von Art zu Art, sondern auch innerhalb der gleichen Art mitunter sehr unterschiedlich.[7] Die Raupen mancher Arten haben Augenflecken, die sie kombiniert mit dem Aufrichten des Oberkörpers bei Störung präsentieren. Arten wie z. B. Eumorpha labruscae imitieren mit diesem Abwehrverhalten das Aussehen von kleinen Schlangen. Die meisten Raupen sind aber in Tarnfarben gefärbt und versuchen so wenig wie möglich aufzufallen.[4]
Die Eier der Schwärmer sind bei den meisten Arten frisch abgelegt grün oder gelb. Sie werden mit einem wasserfesten, klebrigen Sekret an den Nahrungspflanzen abgelegt, die bei manchen Arten die Farbe etwas verändern kann. Nur bei sehr wenigen Arten sind sie gemustert. So besitzen die grünen Eier von Rethera komarovi einen weißen Ring. Die durchschnittlich dicke, durchsichtige Eischale (Chorion) verfärbt sich wegen des durchscheinenden Raupenkörpers kurz vor deren Schlupf gräulich oder gelblich. Die Eischale hat eine glatte und glänzende Oberfläche. Erst bei starker Vergrößerung im Mikroskop wird bei manchen Arten eine netzartige Oberflächenstruktur erkennbar. Die Eier sind entweder kugelig oder leicht dorso-ventral abgeflacht und damit oval. Die Mikropyle befindet sich seitlich. Die Größe der Eier steht nicht selten im deutlichen Missverhältnis zur späteren Größe der Falter. So besitzen der verhältnismäßig große Windenschwärmer (Agrius convolvuli) und das deutlich kleinere Taubenschwänzchen (Macroglossum stellatarum) Eier, die beide einen Durchmesser von etwa einem Millimeter aufweisen. Die mit zwei bis drei Millimetern größten Eier der Familie besitzen jene Arten, deren Imagines keine Nahrung aufnehmen können, wie beispielsweise der Eichenschwärmer (Marumba quercus).[8]
Die meisten Arten der Schwärmer sind nacht- oder dämmerungsaktiv. Einige wenige, wie z. B. das Taubenschwänzchen (Macroglossum stellatarum), sind tagaktiv. Die Arten, die entwickelte Saugrüssel haben, saugen Nektar von Blüten. Dazu landen sie etwa auf den Blüten oder fliegen dabei im charakteristischen Schwirrflug schnell von Blüte zu Blüte und verharren beim Saugen im Flug, ähnlich wie Kolibris. Manche Arten können sogar rückwärts fliegen. Meldungen von Kolibris in Mitteleuropa sind in der Regel auf diese Schmetterlingsfamilie zurückzuführen, deren Arten von ihrer Größe und ihrer Art zu fliegen an diese Vögel erinnern. Sie sind nicht nur ausgezeichnete Flieger, sondern sie zählen innerhalb der Insekten zu den schnellsten Fliegern. Windenschwärmer (Agrius convolvuli) z. B. können eine Geschwindigkeit von bis zu 100 km/h erreichen, ihre Durchschnittsgeschwindigkeit beträgt aber immerhin noch 50 km/h, die sie über lange Distanzen halten können.[9] Die Schlagfrequenz der Flügel des Taubenschwänzchens beträgt z. B. ca. 70 bis 90 Schläge in der Sekunde, was zu einem hohen Energieverbrauch führt;[10] sie benötigen am Tag etwa 0,5 Milliliter Nektar (bei einem Eigengewicht von ca. 0,3 Gramm). Dies muss durch eine entsprechend hohe Nektaraufnahme ausgeglichen werden. Ein Taubenschwänzchen kann deshalb bis zu 100 Blüten in der Minute aussaugen, an einem Tag können es mehrere Tausend sein.[5]
Der Totenkopfschwärmer kann pfeifende und schrillende Geräusche von sich geben, indem er aus einer sehr großen Saugblase im Vorderteil des Hinterleibs Luft durch eine Rüsselspalte ausstößt. Da sie Honig aus Bienenstöcken fressen, wird vermutet, dass diese Geräusche die von Bienenköniginnen imitieren und die Bienen beruhigen. Kombiniert mit dem für Bienen vertrauten Geruch des Falters, ist es diesem möglich, ungestört die Waben leer zu saugen.
In Europa fliegen einige Schwärmerarten aus den südlichen, warmen Gebieten als Wanderfalter ein. Durch die hohe Fluggeschwindigkeit können sie in nur wenigen Tagen weit bis nach Nordeuropa vordringen. Eine Überwinterung überstehen sie aber nicht.
Die Verpuppung erfolgt in oder an der Erde, nur selten in Kokons.
Die Weibchen suchen sich sehr präzise unter Zuhilfenahme all ihrer Sinne einen geeigneten Eiablageplatz aus, um diese vor Feinden und Umwelteinflüssen zu schützen. Beeinflussende zusätzliche Faktoren sind jedoch auch die Distanz zu Nektarpflanzen für die Nahrungsversorgung und die Wahrscheinlichkeit des Angriffs durch Fressfeinde während der Ablage sowie die Dringlichkeit, mit der das Weibchen seine Eier ablegen will. Nur wenige Arten legen ihre Eier an anderen Stellen als den Raupennahrungspflanzen ab. Es kommt aber vor, dass beispielsweise der Fledermausschwärmer (Hyles vespertillo) seine Eier an Steinen an der Basis der Pflanzen ablegt, oder beispielsweise legen Rethera komarovi und das Taubenschwänzchen ihre Eier gelegentlich auch an Totholz, das ihre Raupennahrungspflanzen, Labkräuter (Galium), überragt. Durchschnittlich werden an jedem Eiablageplatz ein bis drei und maximal bis zu zehn Eier abgelegt. Gelegentlich legen mehrere Weibchen ihre Eier am gleichen Trieb der Pflanze ab. In der Regel werden die Eier auf der geschützten Unterseite der Blätter abgelegt. Es gibt jedoch auch Arten, wie beispielsweise manche, deren Raupen an Labkräutern fressen, bei denen sich die Raupen bevorzugt von Blüten ernähren und die Eier entsprechend manchmal auch dort abgelegt werden.[8]
Die Zeitspanne von der Ablage bis zum Schlupf variiert stark und ist nicht bei allen Arten temperaturabhängig. Sie reicht von drei Tagen beim Linienschwärmer (Hyles livornica) bis zu 21 Tagen beim Ligusterschwärmer (Sphinx ligustri). Ungewöhnlicherweise findet bei keiner einzigen paläarktischen Art die Überwinterung im Ei oder als Raupe statt. Vor dem Schlupf sind die Raupen sehr aktiv und winden sich im Inneren des Eis. Bei manchen Arten kann man die dunkler gefärbten Mandibeln durch die Eischale erkennen, mit denen versucht wird, in die Eischale zu beißen.[8] Nach dem Schlupf fressen die Raupen die Eischale nach einer kurzen Rast teilweise oder vollständig auf. Anschließend suchen sie einen geeigneten Ruheplatz.[7]
Das Fressverhalten an den Nahrungspflanzen ist unterschiedlich. Es gibt Arten wie den Hummelschwärmer (Hemaris fuciformis), dessen Raupen an der Mittelrippe sitzen und nur Löcher an beiden Seiten von dieser fressen. Andere, wie beispielsweise die Raupen des Eichenschwärmers, fressen vom Blattrand nach innen. Bei vielen Arten der Macroglossini fressen die Raupen vor allem in frühen Stadien die Blüten der Pflanzen. Mit zunehmendem Wachstum werden die Raupen bei manchen Arten ausschließlich nachtaktiv und verstecken sich tagsüber entweder an der Basis der Pflanzen am Boden oder im dichten Blattwerk der Pflanzen. Viele dieser Raupen verändern ihre Körperfarbe mit ihrer Entwicklung von grün zu braun, um dadurch besser in Ruhephasen am Boden oder unter Laub getarnt zu sein. Im großen Gegensatz dazu fressen manche Arten, wie etwa einige der Gattung Hyles, ziemlich offen an den Pflanzen und zeigen eine auffällige Warnfärbung, die sie als giftig ausweist. Die ausgewachsenen Raupen der Sphinginae vertrauen auf ihre Tarnfärbung, mit der sie auf den Blättern der Pflanzen trotz ihrer Größe nur schwer auszumachen sind. Sie sitzen dabei meist auf der Blattunterseite und bewegen sich nur, wenn sie fressen oder ihre Position an der Pflanze verändern. Letzteres verhindert, dass man durch abgefressene Äste leicht auf sie aufmerksam wird. Auf Grund des hohen Nahrungsbedarfs kann Nahrungsknappheit, insbesondere bei stark besiedelten Nahrungspflanzen, zu einem großen Problem werden. Meistens bewirkt die Knappheit ein Abwandern und die sehr riskante Suche nach einer neuen Nahrungspflanze. Arten wie beispielsweise der Linienschwärmer, dessen Raupen sich häufiger mit diesem Problem konfrontiert sehen, da sie unter anderem auch Wüstengebiete besiedeln, können ihre Entwicklung fortsetzen, indem die Raupen auf andere, nahestehende Pflanzenarten ausweichen, die normalerweise nicht zum primären Nahrungsspektrum zählen. Sie verkürzen außerdem ihre Entwicklungszeit und verpuppen sich so früh wie möglich. Die daraus resultierenden kleineren Falter sind jedoch dennoch voll entwickelt und fruchtbar.[7]
Die Temperatur ist ein wichtiger Faktor bei der Entwicklung der Raupen. Bei vielen Arten kann man die Raupen insbesondere bei kühlerem Wetter beim Sonnenbaden beobachten. Dadurch können sie ihre Körpertemperatur um mehr als 10 °C über die Umgebungstemperatur heben, was ihnen ermöglicht, sowohl ihre Entwicklung zu beschleunigen, als auch das Überleben in ansonsten ungünstigen Lebensräumen, wie etwa im Norden Europas oder in hohen Berglagen, überhaupt zu gewährleisten.[7]
Die Raupen durchleben vier bis sechs Stadien. Sind sie ausgewachsen, ruhen sie für bis zu 24 Stunden und scheiden die letzten Reste der aufgenommenen Nahrung aus. Sie verfärben sich häufig braun oder violett und entfernen sich sodann, häufig im Schutz der Dunkelheit, von ihren Nahrungspflanzen auf der Suche nach einem geeigneten Platz zur Verpuppung.[7]
Bei vielen Arten strecken die Raupen in Ruhestellung den Vorderteil des Körpers in die Höhe und krümmen den Kopf nach unten. Durch dieses Verhalten erhielt die Familie ihren wissenschaftlichen Namen, da René-Antoine Ferchault de Réaumur eine Ähnlichkeit mit der ägyptischen Sphinx sah.[7]
Entsprechend der Länge des Saugrüssels mancher Arten gibt es eine Reihe von Pflanzen, die mit ihren langen Blütenröhren an die Bestäubung durch diese Nachtfalter besonders adaptiert sind. Dazu gehören beispielsweise Nachtkerzenarten wie die Gemeine Nachtkerze (Oenothera biennis), einige Orchideen und Arten der Gattungen Natternkopf (Echium), Petunien (Petunia) und Flammenblumen (Phlox). Von Botanikern wird ein bestimmter Typ von Blüten, der an Bestäubung durch Schwärmer besonders adaptiert ist, "sphingophil" genannt.[11]
Für die Bestäubung mancher Pflanzen sind die Schwärmer unersetzbar. Ein prominentes Beispiel hierfür liefert Xanthopan morganii praedicta. Als Charles Darwin 1862 die Blüte der Orchidee Angraecum sesquipedale aus Madagaskar mit ihren dünnen, bis zu 28 Zentimeter langen Kelchen sah, sagte er voraus, dass es ein Insekt geben müsse, das diese Blüte bestäubt. Diese Vorhersage Darwins, der den Falter nie sah, bestätigte sich im Jahre 1903, als der besagte Schwärmer mit seinem bis zu 25 Zentimeter langen Rüssel entdeckt wurde. Deshalb nannte man ihn praedicta, also "den Vorhergesagten".[5]
Die Familie der Schwärmer wird in die drei Unterfamilien Smerinthinae, Sphinginae und Macroglossinae unterteilt. In Mitteleuropa kommen folgende Arten vor:
Die erste englischsprachige Quelle, die erkennbar Schwärmer beschrieb war „Insectorum sive Minimorum Animalium Theatrum“ von Thomas Muffet, das 1634 zunächst in lateinischer Sprache und 1658 in Englisch veröffentlicht wurde. 1592 veröffentlichte Jacob Hoefnagel in seinem Werk „Archetypa Studiaque Patris“ eine Reihe von Illustrationen von Schwärmerarten. 1687 erschien der zweite Band von „Der Raupen wunderbare Vewandelung“ von Maria Sibylla Merian in deutscher Sprache, der detaillierte Kupferstiche von acht europäischen Schwärmern mit deren Nahrungspflanzen. Merian beschrieb auch eine Reihe von Parasitoiden dieser Schwärmer. Ihr Werk erschien zwischen 1713 und 1730 auch in Dänisch, Lateinisch und Französisch. Jan Swammerdam beschrieb in seinem Werk „Historia Insectorum generalis“, das 1669 veröffentlicht wurde, die Falter, Raupen und Puppen des Windenschwärmers (Agrius convolvuli), den er „Pernix“ nannte. Im 18. Jahrhundert erschienen zahlreiche weitere Werke in unterschiedlichen Sprachen, die sich mehr und mehr unter anderem Schwärmerarten aus Europa widmeten. So beschrieb August Johann Rösel von Rosenhof in seinem vierbändigen Werk Insecten Belustigung die Merkmale, Biologie und Nahrungspflanzen von 15 mitteleuropäischen Schwärmern und lieferte auch sehr detailreiche Farbstiche der Falter und Raupen und Carl De Geer beschrieb sieben in Schweden vorkommende Arten in „Mémoires pour servir à l’Histoire des Insectes“, dessen erster Band 1752 und dessen zweiter Band 1771 erschien. Bis dahin gaben die Autoren den beschriebenen Tieren Vernakularnamen, von denen jedoch viele in der von Carl von Linné aufgestellten und bis heute gültigen binomialen Nomenklatur übernommen wurden.[12]
René-Antoine Ferchault de Réaumur verwendete 1736 erstmals den Namen „Sphinx“ für die Raupe des Ligusterschwärmers (Sphinx ligustri). Linné übernahm diesen Namen zunächst in der ersten Ausgabe von Fauna Suecica im Jahr 1746, in dem er jedoch die Namen noch nach dem alten System verwendete. In der bedeutenden zehnten Ausgabe von „Systema Naturae“, die 1758 erschien, verwendete er den Namen jedoch als Gattungsnamen für alle Schwärmer, die zusätzlich jeweils einen Artnamen erhielten (Artepitheton). Die Gruppe umfasste neben 16 europäischen Schwärmerarten auch noch eine Reihe von Widderchen (Zygaenidae) und Glasflüglern (Sesiidae), die erst nahezu 100 Jahre später, im Jahr 1876 durch Arthur Gardiner Butler ausgegliedert wurden. Pierre André Latreille nannte die Gruppe der Schwärmer erstmals in Sonninis Ausgabe Georges-Louis Leclerc de Buffons „Histoire Naturelle“ „Sphingides“. Damit war die Grundlage des heute gültigen wissenschaftliche Namen der Familie, Sphingidae, gelegt. Zum Ende der ersten Hälfte des 19. Jahrhunderts, als das binomiale System Linnés etabliert war, erschienen die ersten regionalen Faunen, von denen vor allem die „Lepidopterologica Volgo-Uralensis“ von Eduard Friedrich Eversmann aus dem Jahr 1844 hervorzuheben ist. In ihr wurden 20 Schwärmerarten mit Verbreitung im europäischen Teil Russlands beschrieben. Nach 1850 erschienen zahlreiche Publikationen, insbesondere über Schwärmer der westlichen Paläarktis, Europas, einzelner Länder Europas, oder noch kleineren Regionen, von denen abgesehen von der heute noch aktuellen Literatur beispielsweise die Arbeiten von Lionel Walter Rothschild und Karl Jordan, aus dem Jahr 1903 oder von Ronald Hodges aus 1971 erwähnenswert sind.[12]
Die Schwärmer (Sphingidae) sind eine Familie der Schmetterlinge. Sie kommen weltweit mit etwa 1200 Arten vor, davon sind 40 aus Europa bekannt, in Mitteleuropa leben davon 21 Arten. Ihr Hauptverbreitungsgebiet sind die Tropen.
Балкаракла́р (Sphingidae) - төнге күбәләкләр семьялыгы. Дөнья фаунасында - 1200 ләп, Татарстанда 20 төре бар.
Киң күкрәкле, юан корсаклы, алгы канатлары озынча һәм тар, арт канатлары кыска, орчыксыман гәүдәсе белән аерылып тора. Бер урында канатларын тиз җилпеп торып, чәчәккә кунмыйча гына нектар суырырга җайлашканнар. Тәңкәканатлылар арасында иң тиз очучылардан санала, тизлекне 60 км/сәг кә кадәр җиткерә алалар. Эңгер-меңгердә һәм төнлә активлар, кайбер төрләре көндез дә актив. Күбәләк кортының арткы өлешендә каты мөгезе бар. Балкараклар республиканың барлык территориясендә очрый. Бигрәк тә нарат балкараклар күп. Бу - канатларының ян-якларында нечкә ак кайма һәм аксыл соры сурәт төшкән, соры төстәге зур күбәләк. Июнь-июль айларында оча. Кортлары нарат агачында үсә. Зелпе төклетурасы - көндез очучы балкаракларның бер төре. Уртача зурлыкта. Әле яңа гына күбәләккә әверелгәненең канатларында кара тәңкәләр була, ләкин беренче очыштан соң алар коела һәм канатлары кара каймалы үтә күренмәлегә әверелә. Гәүдәсе сары, карасу төстәге сызыклар бар. Тышкы кыяфәте белән әлеге күбәләк төклетураны хәтерләтә. Күбәләк корты зелпедә үсә. Юкә балкараклары, тирәк балкараклары, йогырт балкараклары - еш очрый торган төрләре.
«Үле баш» исемле балкараклар, сирень балкараклары һәм күзләч балкараклар ТРның Кызыл китабына кертелгән.
Балкаракла́р (Sphingidae) - төнге күбәләкләр семьялыгы. Дөнья фаунасында - 1200 ләп, Татарстанда 20 төре бар.
Киң күкрәкле, юан корсаклы, алгы канатлары озынча һәм тар, арт канатлары кыска, орчыксыман гәүдәсе белән аерылып тора. Бер урында канатларын тиз җилпеп торып, чәчәккә кунмыйча гына нектар суырырга җайлашканнар. Тәңкәканатлылар арасында иң тиз очучылардан санала, тизлекне 60 км/сәг кә кадәр җиткерә алалар. Эңгер-меңгердә һәм төнлә активлар, кайбер төрләре көндез дә актив. Күбәләк кортының арткы өлешендә каты мөгезе бар. Балкараклар республиканың барлык территориясендә очрый. Бигрәк тә нарат балкараклар күп. Бу - канатларының ян-якларында нечкә ак кайма һәм аксыл соры сурәт төшкән, соры төстәге зур күбәләк. Июнь-июль айларында оча. Кортлары нарат агачында үсә. Зелпе төклетурасы - көндез очучы балкаракларның бер төре. Уртача зурлыкта. Әле яңа гына күбәләккә әверелгәненең канатларында кара тәңкәләр була, ләкин беренче очыштан соң алар коела һәм канатлары кара каймалы үтә күренмәлегә әверелә. Гәүдәсе сары, карасу төстәге сызыклар бар. Тышкы кыяфәте белән әлеге күбәләк төклетураны хәтерләтә. Күбәләк корты зелпедә үсә. Юкә балкараклары, тирәк балкараклары, йогырт балкараклары - еш очрый торган төрләре.
«Үле баш» исемле балкараклар, сирень балкараклары һәм күзләч балкараклар ТРның Кызыл китабына кертелгән.
Балғараҡтар, бражниктар, эңер һылыуҡастары (лат. Sphingidae, рус. Бражники ) — Тәңкә ҡанатлылар ғаиләһендәге төнгө күбәләктәр; һәр ерҙә оса торған, күпселектә матур төҫлө, йыуан кәүҙәле зарарһыҙ эре күбәләктәр[1].
Киң күкрәкле, йыуан ҡорһаҡлы, алғы ҡанаттары оҙонса һәм тар, арт ҡанаттары ҡыҫҡа, орсоҡ һымаҡ кәүҙәһе менән айырылып тора. Бер урында ҡанаттарын тиҙ елпеп тороп, сәскәгә ҡунмайынса ғына нектар һурырға яйлашҡандар. Тәңкә ҡанатлылар араһында иң тиҙ осоусыларҙан һанала, тиҙлекте 60 км/сәғәткә ҡәҙәр еткерә алалар. Кис һәм төндә әүҙемдәр, ҡайһы бер төрҙәре көндөҙ лә актив. Күбәләк ҡортоноң артҡы өлөшөндә ҡаты мөгөҙө бар. Бигерәк тә ҡарағай балғараҡтар күп. Был — ҡанаттарының ян-яҡтарында нескә аҡ ҡайма һәм аҡһыл һоро һүрәт төшкән, һоро төҫтәге ҙур күбәләк. Июнь-июль айҙарында оса. Ҡорттары ҡарағай ағасында үҫә. Зелпе төклөтурасы — көндөҙ осоусы балғараҡтарның бер төрө. Уртаса ҙурлыҡта. Әле яңы ғына күбәләккә әверелгәненең ҡанаттарында ҡара тәңкәләр була, ләкин беренсе осоштан һуң улар коела һәм ҡанаттары ҡара ҡаймалы үтә күренмәлегә әүерелә. Кәүҙәһе һары, ҡараһыу төҫтәге һыҙыҡлар бар. Тышҡы ҡиәфәте менән әлеге күбәләк төклөтураны хәтерләтә. Күбәләк ҡорто зелпелә үҫә. Юкә балғараҡтары, тирәк балғараҡтары, йоғырт балғараҡтары — йыш осорай торған төрҙәре. «Үле баш» исемле балғараҡтар, сирень балғараҡтары һәм күҙләс балғараҡтар ТР-ҙың Ҡыҙғылт китабына кертелгән.
Балғараҡ ҡарышлауығы
Тирәк балғарағы
Күҙләс балғараҡ
Имән балғарағы
Балғараҡтар, бражниктар, эңер һылыуҡастары (лат. Sphingidae, рус. Бражники ) — Тәңкә ҡанатлылар ғаиләһендәге төнгө күбәләктәр; һәр ерҙә оса торған, күпселектә матур төҫлө, йыуан кәүҙәле зарарһыҙ эре күбәләктәр.
Киң күкрәкле, йыуан ҡорһаҡлы, алғы ҡанаттары оҙонса һәм тар, арт ҡанаттары ҡыҫҡа, орсоҡ һымаҡ кәүҙәһе менән айырылып тора. Бер урында ҡанаттарын тиҙ елпеп тороп, сәскәгә ҡунмайынса ғына нектар һурырға яйлашҡандар. Тәңкә ҡанатлылар араһында иң тиҙ осоусыларҙан һанала, тиҙлекте 60 км/сәғәткә ҡәҙәр еткерә алалар. Кис һәм төндә әүҙемдәр, ҡайһы бер төрҙәре көндөҙ лә актив. Күбәләк ҡортоноң артҡы өлөшөндә ҡаты мөгөҙө бар. Бигерәк тә ҡарағай балғараҡтар күп. Был — ҡанаттарының ян-яҡтарында нескә аҡ ҡайма һәм аҡһыл һоро һүрәт төшкән, һоро төҫтәге ҙур күбәләк. Июнь-июль айҙарында оса. Ҡорттары ҡарағай ағасында үҫә. Зелпе төклөтурасы — көндөҙ осоусы балғараҡтарның бер төрө. Уртаса ҙурлыҡта. Әле яңы ғына күбәләккә әверелгәненең ҡанаттарында ҡара тәңкәләр була, ләкин беренсе осоштан һуң улар коела һәм ҡанаттары ҡара ҡаймалы үтә күренмәлегә әүерелә. Кәүҙәһе һары, ҡараһыу төҫтәге һыҙыҡлар бар. Тышҡы ҡиәфәте менән әлеге күбәләк төклөтураны хәтерләтә. Күбәләк ҡорто зелпелә үҫә. Юкә балғараҡтары, тирәк балғараҡтары, йоғырт балғараҡтары — йыш осорай торған төрҙәре. «Үле баш» исемле балғараҡтар, сирень балғараҡтары һәм күҙләс балғараҡтар ТР-ҙың Ҡыҙғылт китабына кертелгән.
Балғараҡ ҡарышлауығы
Тирәк балғарағы
Күҙләс балғараҡ
Имән балғарағы
The Sphingidae are a family of moths (Lepidoptera) called sphinx moths, also colloquially known as hawk moths, with many of their caterpillars known as “hornworms”; it includes about 1,450 species.[1] It is best represented in the tropics, but species are found in every region.[2] They are moderate to large in size and are distinguished among moths for their agile and sustained flying ability, similar enough to that of hummingbirds as to be reliably mistaken for them.[2] Their narrow wings and streamlined abdomens are adaptations for rapid flight. The family was named by French zoologist Pierre André Latreille in 1802.
Some hawk moths, such as the hummingbird hawk-moth or the white-lined sphinx, hover in midair while they feed on nectar from flowers, so are sometimes mistaken for hummingbirds. This hovering capability is only known to have evolved four times in nectar feeders: in hummingbirds, certain bats, hoverflies, and these sphingids[3] (an example of convergent evolution). Sphingids have been much studied for their flying ability, especially their ability to move rapidly from side to side while hovering, called "swing-hovering" or "side-slipping". This is thought to have evolved to deal with ambush predators that lie in wait in flowers.[3]
Sphingids are some of the faster flying insects; some are capable of flying at over 5.3 m/s (19 km/h).[4] They have wingspans from 4 cm (1+1⁄2 in) to over 10 cm (4 in).
Antennae are generally not very feathery, even in males.[2] They lack tympanal organs, but members of the group Choerocampini have hearing organs on their heads.[2] They have a frenulum and retinaculum to join hindwings and forewings.[2] The thorax, abdomen, and wings are densely covered in scales. Some sphingids have a rudimentary proboscis, but most have a very long one,[2] which is used to feed on nectar from flowers. Most are crepuscular or nocturnal, but some species fly during the day.[5] Both males and females are relatively long-lived (10 to 30 days).[5] Prior to flight, most species shiver their flight muscles to warm them up, and, during flight, body temperatures may surpass 40 °C (104 °F).[5]
In some species, differences in form between the sexes is quite marked. For example, in the African species Agrius convolvuli (the convolvulus or morning glory hawk moth), the antennae are thicker and wing markings more mottled in the male than in the female. Only males have both an undivided frenular hook and a retinaculum. Also, all male hawkmoths have a partial comb of hairs along with their antennae.[6] Females call males to them with pheromones. The male may douse the female with a pheromone[5] before mating.
Some species fly only for short periods either around dusk or dawn, while other species only appear later in the evening and others around midnight, but such species may occasionally be seen feeding on flowers during the day. A few common species in Africa, such as the Oriental bee hawk (Cephonodes hylas virescens), Macroglossum hirundo, and Macroglossum trochilus, are diurnal.[6]
A number of species are known to be migratory, all in the Sphingini and Macroglossinae, and specially in the genera Agrius, Cephonodes, Macroglossum, Hippotion and Theretra.[7]
In studies with Manduca sexta, moths have dynamic flight sensory abilities due to their antennae. The antennae are vibrated in a plane so that when the body of the moth rotates during controlled aerial maneuvers, the antennae are subject to the inertial Coriolis forces that are linearly proportional to the angular velocity of the body.[8] The Coriolis forces cause deflections of the antennae, which are detected by the Johnston's organ at the base of each antenna, with strong frequency responses at the beat frequency of the antennae (around 25 Hz) and at twice the beat frequency. The relative magnitude of the two frequency responses enables the moth to distinguish rotation around the different principal axes, allowing for rapid course control during aerial maneuvers.[9]
Most species are multivoltine, capable of producing several generations a year if weather conditions permit.[5] Females lay translucent, greenish, flattened, smooth eggs, usually singly on the host plants. Egg development time varies highly, from three to 21 days.
Sphingid caterpillars are medium to large in size, with stout bodies. They have five pairs of prolegs.[5] Usually, their bodies lack any hairs or tubercules, but most species have a "horn" at the posterior end,[2] which may be reduced to a button, or absent, in the final instar.[5] Many are cryptic greens and browns, and have countershading patterns to conceal them. Others are more conspicuously colored, typically with white spots on a black or yellow background along the length of the body. A pattern of diagonal slashes along the side is a common feature. When resting, the larva usually holds its legs off the surface and tucks its head underneath (praying position), which, resembling the Great Sphinx of Giza, gives rise to the name "sphinx moth".[5] Some tropical larvae are thought to mimic snakes.[2][10] Larvae are quick to regurgitate their sticky, often toxic, foregut contents on attackers such as ants and parasitoids.[5] Development rate depends on temperature, and to speed development, some northern and high-altitude species sunbathe.[5] Larvae burrow into the soil to pupate, where they remain for two to three weeks before they emerge as adults.
In some Sphingidae, the pupa has a free proboscis, rather than being fused to the pupal case as is most common in the macrolepidoptera.[2] They have a cremaster at the tip of the abdomen.[5] Usually, they pupate off the host plant, in an underground chamber, among rocks, or in a loose cocoon.[5] In most species, the pupa is the overwintering stage.
Sphingid larvae tend to be specific feeders, rather than generalists.[5] Compared to similarly sized saturniids, sphingids eat soft young leaves of host plants with small toxic molecules, and chew and mash the food into very small bits.[11] Some species can tolerate quite high concentrations of specific toxins. Tobacco hornworms (Manduca sexta) detoxify and rapidly excrete nicotine, as do several other related sphinx moths in the subfamilies Sphinginae and Macroglossinae, but members of the Smerinthinae that were tested are susceptible.[12] The species that are able to tolerate the toxin do not sequester it in their tissues; 98% was excreted. However, other species, such as Hyles euphorbiae and Daphnis nerii, do sequester toxins from their hosts, but do not pass them on to the adult stage.[5]
Most adults feed on nectar, although a few tropical species feed on eye secretions, and the death's-head hawkmoths steal honey from bees.[5] Night-flying sphingids tend to prefer pale flowers with long corolla tubes and a sweet odor, a pollination syndrome known as "sphingophily".[3] Some species are quite general in visitations, while others are very specific, with the plant only being successfully pollinated by a particular species of moth.[3] Orchids frequently have such specific relations with hawk moths and very long corolla tubes. The comet orchid (Angraecum sesquipedale), a rare Malagasy flower with its nectar stored at the bottom of a 30-centimetre-long (12 in) tube, was described in 1822 by Louis-Marie Aubert du Petit-Thouars, and later, Charles Darwin famously predicted there must be some specialized moth to feed from it:
[A. sesquipetale has] nectaries 11 and a half inches long [29 cm], with only the lower inch and a half [4 cm] filled with very sweet nectar [...] it is, however, surprising, that any insect should be able to reach the nectar: our English sphinxes have probosces as long as their bodies, but in Madagascar, there must be moths with probosces capable of extension to a length of between 10 and 12 inches! [25 and 30 cm][13]
Alfred Russel Wallace published a sort of "wanted poster" (properly, a drawing in a book)[14] of what this lepidopteran might look like, and, concurring with his colleague, added:
[The proboscis of a hawk moth] from tropical Africa ([Xanthopan] morganii) is seven inches and a half [19 cm]. A species having a proboscis two or three inches longer [8 cm] could reach the nectar in the largest flowers of Angraecum sesquipedale, whose nectaries vary in length from ten to fourteen inches [36 cm]. That such a moth exists in Madagascar may be safely predicted, and naturalists who visit that island should search for it with as much confidence as astronomers searched for the planet Neptune, – and they will be equally successful.[15]
The predicted sphingid was discovered 21 years later and described as a subspecies of the one African species studied by Wallace: Xanthopan morganii praedicta,[16] for which, the subspecific name praedicta ("the predicted one") was given. The Madagascan individuals had a pink, rather than white, breast and abdomen and a black apical line on the forewing, broader than in mainland specimens. Molecular clock models using either rate- or fossil-based calibrations imply that the Madagascan subspecies X. morgani praedicta and the African subspecies morgani diverged 7.4 ± 2.8 Mya (million years ago), which overlaps the divergence of A. sesquipedale from its sister, A. sororium, namely 7.5 ± 5.2 Mya.[17] Since both these orchids have extremely long spurs, longspurs likely existed before that and were exploited by long-tongued moths similar to Xanthopan morganii praedicta. The long geological separation of subspecies morgani and praedicta matches their morphological differences in the color of the breast and abdomen.
The Sphingidae is sometimes assigned its own exclusive superfamily, Sphingoidea, but is alternatively included with the more encompassing Bombycoidea. Following Hodges (1971) two subfamilies are accepted, namely the Sphinginae and Macroglossinae.[18] Around 1,450 species of hawk moths are classified into around 200 genera. Some of the best-known hawk moth species are:
The Sphingidae are a family of moths (Lepidoptera) called sphinx moths, also colloquially known as hawk moths, with many of their caterpillars known as “hornworms”; it includes about 1,450 species. It is best represented in the tropics, but species are found in every region. They are moderate to large in size and are distinguished among moths for their agile and sustained flying ability, similar enough to that of hummingbirds as to be reliably mistaken for them. Their narrow wings and streamlined abdomens are adaptations for rapid flight. The family was named by French zoologist Pierre André Latreille in 1802.
Some hawk moths, such as the hummingbird hawk-moth or the white-lined sphinx, hover in midair while they feed on nectar from flowers, so are sometimes mistaken for hummingbirds. This hovering capability is only known to have evolved four times in nectar feeders: in hummingbirds, certain bats, hoverflies, and these sphingids (an example of convergent evolution). Sphingids have been much studied for their flying ability, especially their ability to move rapidly from side to side while hovering, called "swing-hovering" or "side-slipping". This is thought to have evolved to deal with ambush predators that lie in wait in flowers.
Sphingids are some of the faster flying insects; some are capable of flying at over 5.3 m/s (19 km/h). They have wingspans from 4 cm (1+1⁄2 in) to over 10 cm (4 in).
Los esfíngidos (Sphingidae) son una familia de lepidópteros glosados del clado Ditrysia de cuerpo robusto y vuelo generalmente rápido; la mayoría de ellas tienen las alas anteriores estrechas y apuntadas, aunque algunas tienen las alas más anchas, festoneadas y vuelan con mayor lentitud. Las alas suelen mantenerse planas y dirigidas hacia atrás, como flechas, durante el reposo.
La mayoría de las esfinges tienen una probóscide muy larga y se alimentan de néctar mientras permanecen en vuelo frente a la flor, de forma similar a un colibrí, pero algunas carecen de probóscide y no ingieren alimento durante el estadio adulto o imago. Al igual que los colibríes son buenos polinizadores. Las flores adaptadas a este tipo de polinización suelen ser tubulares, de colores pálidos o blancos, y se abren de noche. Este conjunto de caracteres es un síndrome floral llamado esfingofilia.
Hay alrededor de mil cuatrocientas cincuenta especies descritas en aproximadamente doscientos géneros.
La mayoría de las especies tienen varias generaciones por año si el clima lo permite, son multivoltinas.[1]
Las hembras depositan huevos verdosos, translúcidos, lisos.[2] Generalmente son huevos aislados en la planta nutricia. El período de desarrollo del huevo varía mucho, entre tres y veintiún días.[3]
Las orugas de los esfíngidos son robustas, de tamaño mediano a grande. Tienen cinco pares de patas falsas. Generalmente carecen de pelos o tubérculos pero la mayoría de las especies tienen un apéndice como un cuerno en el extremo posterior que suele reducirse en tamaño hasta ser un botón o desaparecer totalmente en el último estadio antes de transformarse en pupa. Muchos presentan colores crípticos verdes o castaños, otros en cambio tienen marcas, puntos o bandas de colores contrastantes y llamativos. Estos suelen ser blancos y negros contra un fondo amarillo o verde. Un diseño de rayas diagonales en los flancos es bastante común. Con frecuencia se produce un notable cambio de color antes de la fase de pupa.
Cuando la larva está en reposo suele levantar la parte anterior del cuerpo y hundir la cabeza; de ahí viene el nombre de esfinge. Algunas larvas tropicales parecen imitar serpientes. Las larvas suelen vomitar sustancias pegajosas y aun tóxicas como defensa cuando se ven en peligro. La tasa de desarrollo depende de la temperatura y algunas especies de latitudes altas requieren baños de sol para acelerar el proceso.
En algunos esfíngidos la probóscide de la pupa está libre en vez de estar fusionada con el resto de la pupa como en la mayoría de los lepidópteros. Generalmente pasan el estadio de pupa alejados de la planta alimento, ya sea bajo el suelo, en grietas de rocas o en algunos casos en un capullo. En la mayoría de las especies la pupa es el estadio que pasa el invierno.
A diferencia de muchos otros lepidópteros las antenas no suelen ser plumosas, incluso en los machos. Suelen carecer de órganos timpánicos pero los miembros de la tribu Choerocampini tienen órganos auditivos en la cabeza, el tórax, abdomen y las alas están densamente cubiertas de escamas. Unos pocos esfíngidos tienen una probóscide muy reducida, la mayoría en cambio la tienen muy larga. La usan para libar el néctar de las flores. Muchos son crepusculares o nocturnos, pero hay algunos que vuelan durante el día. Tanto los machos como las hembras suelen vivir entre diez y treinta días. Antes de alzar vuelo la mayoría suele tiritar por un rato para calentar los músculos y durante el vuelo suelen alcanzar temperaturas de más de 40 °C
En algunas especies las diferencias entre los dos sexos (dimorfismo sexual) son muy pronunciadas.
Algunas especies vuelan por un período corto al amanecer o al anochecer, mientras otras aparecen más tarde a la noche y aún a la medianoche. Tales especies suelen ser vistas también durante el día libando néctar de flores. Entre las diurnas se encuentran las esfinge colibrí (género Macroglossum) así llamadas por parecerse en aspecto y forma de volar a los colibríes.
Muchas especies son importantes polinizadores especialmente de flores que se abren en horario nocturno y de corola con forma de tubo largo o de trompeta.[4]
Un número de especies son migratorias, todas en Sphingini y Macroglossinae, especialmente en los géneros: Agrius, Cephonodes, Macroglossum, Hippotion y Theretra.[5] Son de destacar Macroglossum stellatarum y Acherontia atropos.
La larva de los esfíngidos tiende a ser un especialista. Se suelen alimentar de hojas tiernas de plantas tóxicas y en algunos casos toleran concentraciones muy altas de toxinas específicas.[6] El gusano del tabaco Manduca sexta y otros de la subfamilia Sphinginae pueden detoxificar y excretar grandes cantidades de nicotina. La mayoría de las especies suelen eliminar la mayor parte de las toxinas, pero algunas, tales como Hyles euphorbiae y Daphnis nerii secuestran las toxinas dentro de su cuerpo aunque no las pasan al adulto.
La mayoría de los adultos liban néctar; algunas especies tropicales beben las secreciones de los ojos o roban miel de las abejas. Los esfíngidos nocturnos prefieren flores de colores pálidos con corolas largas y con olores dulces. Algunas especies son muy generalizadas y otras más selectivas. Un ejemplo muy notable de polinización de una orquídea por un esfíngido es el caso de una orquídea de Madagascar, Angraecum sesquipedale, llamada la orquídea de Darwin, con un espolón de entre 20 y 35 mm y del esfíngido Xanthopan morganii praedicta con una probóscide de un largo comparable; un notable ejemplo de coevolución.[7]
Alrededor de mil cuatrocientas cincuenta especies en doscientos géneros. Se aceptan subfamilias según Hodges (1971): Sphinginae y Macroglossinae.[8]
Imago de Daphnis nerii
Macroglossum stellatarum libando néctar.
Larva de Hippotion celerio
Oruga de Daphnis nerii.
Pupa de Daphnis nerii.
Sphingidae libando en Cestrum nocturnum (dama de noche). El Crucero, Managua, Nicaragua.
Los esfíngidos (Sphingidae) son una familia de lepidópteros glosados del clado Ditrysia de cuerpo robusto y vuelo generalmente rápido; la mayoría de ellas tienen las alas anteriores estrechas y apuntadas, aunque algunas tienen las alas más anchas, festoneadas y vuelan con mayor lentitud. Las alas suelen mantenerse planas y dirigidas hacia atrás, como flechas, durante el reposo.
La mayoría de las esfinges tienen una probóscide muy larga y se alimentan de néctar mientras permanecen en vuelo frente a la flor, de forma similar a un colibrí, pero algunas carecen de probóscide y no ingieren alimento durante el estadio adulto o imago. Al igual que los colibríes son buenos polinizadores. Las flores adaptadas a este tipo de polinización suelen ser tubulares, de colores pálidos o blancos, y se abren de noche. Este conjunto de caracteres es un síndrome floral llamado esfingofilia.
Hay alrededor de mil cuatrocientas cincuenta especies descritas en aproximadamente doscientos géneros.
Surulased (Sphingidae) on sugukond liblikaliste seltsis.
Sugukonda kuulub umbes 1200 liiki. Enamik neist elab troopilistel aladel.
Enamik neist on suured, jämeda keha ning piklike tiibadega ööliblikad. Surulased on head lendajad. Nad toituvad õite kohal paigal lennates ehk "surudes", millest ka nende eestikeelne nimetus.
Eestis on registreeritud 17 liigi esinemine. Nende hulka kuulub ka Eesti suurim liblikaline – harva siia lendav tontsuru.
Surulased (Sphingidae) on sugukond liblikaliste seltsis.
Sugukonda kuulub umbes 1200 liiki. Enamik neist elab troopilistel aladel.
Enamik neist on suured, jämeda keha ning piklike tiibadega ööliblikad. Surulased on head lendajad. Nad toituvad õite kohal paigal lennates ehk "surudes", millest ka nende eestikeelne nimetus.
Esfinge (Sphingidae) zenbait tximeleta handi kolore bizikori ematen zaien izena da. Burua eta gorputza iletsua dute. Badira gutxienez 13 mota.
Artikulu hau biologiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz. Esfinge (Sphingidae) zenbait tximeleta handi kolore bizikori ematen zaien izena da. Burua eta gorputza iletsua dute. Badira gutxienez 13 mota.
Acherontia atropos. 13 cm inguru izaten da luze. Gaineko hegoak marroi ilunak, eta azpikoak horiak, zerrenda beltzekikoak, izaten ditu. Toraxaren gaineko aldean burezurraren antzeko irudi bat du, hori-beltza. Asian, Europan, Afrikan eta Ameriketan bizi da. Daphnis nerii. Hego berdeak dituen tximeleta handi iletsua, 10 cm inguru luze dena. Afrikako eta Mediterraneo inguruko lurraldeak ditu ohiko bizileku, baina urte beroetan Danimarkaraino eta Suediaraino ere igotzen da.Kiitäjät (Sphingidae) on suurten tai keskikokoisten perhosten heimo. Siihen kuuluu hieman yli 1200 lajia, joista suurin osa tropiikissa. Palearktisella alueella lajeja on 125, joista Euroopassa elää 33.[1] Suomesta on tavattu 11 vakinaista kiitäjälajia sekä kuuden vaeltavan tai harhailevan lajin yksilöitä.[2]
Kiitäjät ovat saaneet nimensä siitä, että ne lentävät nopeammin kuin muut perhoset. Niiden pitkät ja kapeat siivet sekä virtaviivainen vartalo liittyvätkin juuri suureen lentonopeuteen. Koetilanteessa kiitäjien on todettu saavuttaneen yli 50 km/h lentonopeuksia[3]. Useimmat lajit ovat aktiivisia yöllä tai hämärän aikaan. Tällöin aikuisen perhosen etusiivissä on yleensä suojaväri, joka piilottaa valoisana aikana lepäävän perhosen saalistajilta. Takasiivet ovat selvästi etusiipiä pienemmät ja saattavat olla kirkasväriset. Monet päivällä lentävät lajit pyrkivät muistuttamaan kimalaisia. Joillakin lajeilla koirat ja naaraat eroavat ulkonäöltään toisistaan naaraiden ollessa koiraita kookkaampia ja naaraat houkuttelevat koiraita luokseen erittämiensä feromonien turvin.[4] Sukupuolet on helppo erottaa tuntosarvista, jotka ovat naarailla rihmamaiset. Koirailla tuntosarvien alapinnalla on parillisia haarakkeita, jotka tekevät sarvista selvästi paksummat.[1]
Kiitäjillä on heimona runsaasti tuntomerkkejä, jotka osoittavat ryhmän monofyleettiseksi. Aikuisella perhosella tärkeimmät näistä liittyvät siipisuonitukseen. Toukissa yhdistäviä tuntomerkkejä on enemmän. Esimerkiksi toukan jaokkeiden 4–10 sivuilla olevat vinoviivat sekä peräpäässä oleva sarvi, joka on joillakin lajeilla surkastunut. Verkkosilmät ovat suuret mutta päälaen pistesilmät ja chaetosemat puuttuvat aina. Tuntosarven kärki on monilla lajeilla voimakkaasti kaartuva. Etu- ja takasiipiä yhdistää frenulum-retinaculum-rakenne, jonka frenulum-osa on joillakin lajeilla surkastunut. Etenkin osa trooppisista lajeista kykenee tuottamaan ääntä joko ilmavirran avulla tai hieromalla ulompia genitaaliosiaan yhteen.[1]
Yöaktiivisten lajien parittelu tapahtuu yleensä päivällä, jolloin perhosparin voi tavata lepäämässä takaruumiiden kärjet vastakkain. Parittelun jälkeen naaras munii jopa toistasataa munaa, yleensä yksittäin sopivalle ravintokasville. Kiitäjien toukat ovat kookkaita ja paksuja, yleensä karvattomia ja lähes kaikilla lajeilla toukan peräpäässä on kaareva, sarvimainen uloke. Toukkien väritys pyrkii piilottamaan ne kasvillisuuden sekaan. Monilla toukilla on vartalossaan silmätäpliä, joiden tarkoituksena on hämätä saalistajaa pitämään toukkaa vaikkapa käärmeenä. Loisia ja pienempiä saalistajia, kuten muurahaisia, vastaan toukka voi puolustautua ruiskuttamalla oksennusta uhkaajan päälle.[4]
Toukat elävät melko piilottelevaa elämää, usein korkealla puiden latvustoissa.[1] Kehityksensä päätteeksi toukat laskeutuvat ravintokasvista maahan. Suurikokoinen, koteloitumispaikkaa etsivä toukka on vaihe, jossa kiitäjiä tapaa helpoimmin. Sopivan paikan löydettyään toukka kaivautuu maan alle, eräät lajit jopa useiden kymmenien senttimetrien syvyyteen, ja koteloituu. Useimmat tropiikin ulkopuolella elävät kiitäjäperhoslajit viettävät talven kotelovaiheessa.[4]
Kiitäjät voidaan jakaa yökiitäjiin, hämäräkiitäjiin ja päiväkiitäjiin. Näistä hämärä- ja päiväkiitäjät syövät aikuisenakin. Vieraillessaan kukilla ne eivät laskeudu sille vaan imevät kukkien mettä pitkällä imukärsällään lentäen paikallaan ilmassa kuin kolibrit. Kyky paikoillaan lentämiseen mettä imiessä onkin esimerkki kiitäjäperhosten ja kolibrien konvergentistä evoluutiosta eli tilanteesta, jossa kaksi samanlaisen elämäntavan omaksunutta eläinryhmää on päätynyt samanlaiseen tekniseen ratkaisuun. Aikuisilla yökiitäjillä ei ole toimivia suuosia, vaan ne elävät lyhyen aikuisvaiheensa toukkana nauttimansa ravinnon turvin.
Kiitäjät ovat nopeita ja kestäviä lentäjiä. Eräät lajit, kuten etelänpäiväkiitäjä, ovatkin tunnettuja tavastaan vaeltaa kauaksi luontaisen elinalueensa ulkopuolelle.
Kiitäjät (Sphingidae) on suurten tai keskikokoisten perhosten heimo. Siihen kuuluu hieman yli 1200 lajia, joista suurin osa tropiikissa. Palearktisella alueella lajeja on 125, joista Euroopassa elää 33. Suomesta on tavattu 11 vakinaista kiitäjälajia sekä kuuden vaeltavan tai harhailevan lajin yksilöitä.
Les sphingidés (Sphingidae) ou Sphinx sont une famille de lépidoptères (hétérocères) appartenant à la super-famille des Bombycoidea. On en dénombre actuellement un peu plus de 1 500 espèces, mais ce nombre est évolutif.
Les sphingidés sont des papillons de taille moyenne à grande, ils ont le corps fusiforme et pour la plupart des ailes étroites disposées en delta chez l'insecte au repos. Ce sont souvent d'excellents voiliers, certaines espèces pouvant atteindre 55 kilomètres à l'heure. Ils parcourent parfois des distances considérables au cours de leur vie adulte, d’une durée moyenne de dix à vingt-cinq jours. Beaucoup d'espèces sont migratrices, comme le Sphinx tête de mort.
Si la plupart des sphinx sont nocturnes ou crépusculaires, beaucoup sont diurnes, comme le Moro-sphinx (Macroglossum stellatarum), Amphion floridensis, Proserpinus flavofasciata et l'ensemble des espèces du genre Hemaris.
Les Sphingidae exécutent souvent des vols stationnaires (vol vibré), grâce aux battements très rapides de leurs ailes. À l’aide de leur trompe, souvent très longue (cas des sphinx malgaches puisant le nectar des orchidées Angraecum sesquipedale et du Sphinx du liseron), ils peuvent recueillir le nectar des fleurs, même dans les corolles les plus profondes, comme le fait l’oiseau-mouche, d’où leur nom en anglais d’Hummingbird moths (papillons colibri). Le record en longueur de trompe appartient à l'espèce néotropicale Amphimoea walkeri, qui devance très légèrement une autre espèce de même distribution, Neococytius cluentius. Un très grand nombre d'espèces ne se nourrissent pas, possédant une trompe rudimentaire. C'est le cas de la majorité des Smerinthinae, à l'exception des Ambulycini.
Les chenilles de la plupart des espèces présentent des lignes latérales obliques assez vivement colorées. Solitaires, elles vivent sur une grande variété de feuillus ou de plantes basses, parfois toxiques. Effrayées par un ennemi, elles rétractent leurs segments thoraciques, soulèvent le devant de leur corps et le balancent brusquement d’un côté à l’autre. Au repos, les chenilles peuvent également relever la partie antérieure de leur corps, imitant vaguement la position du « Sphinx » égyptien ou grec, d'où le nom.
De couleurs souvent voyantes, elles possèdent aussi une corne ou scolus sur le huitième anneau abdominal ; ce scolus est réduit, voir inexistant chez beaucoup d'espèces de la sous-famille des Macroglossinae.
La plupart des espèces se nymphosent dans le sol, parfois jusqu’à 12 cm de profondeur, voire beaucoup plus ; d’autres sous les pierres ou les débris végétaux, ou encore se tissent quelques fils de soie entre les feuilles mortes. Le tissage d'un cocon élaboré est exceptionnel, mais il existe chez les représentants du genre Madoryx (genre néotropical)
La famille des Sphingidae a été décrite par l'entomologiste français Pierre André Latreille en 1802.
Elle rassemble environ 1 500 espèces, dans 206 genres[1].
Elle se compose de trois sous-familles[2],[3] :
Les sphingidés (Sphingidae) ou Sphinx sont une famille de lépidoptères (hétérocères) appartenant à la super-famille des Bombycoidea. On en dénombre actuellement un peu plus de 1 500 espèces, mais ce nombre est évolutif.
Les sphingidés sont des papillons de taille moyenne à grande, ils ont le corps fusiforme et pour la plupart des ailes étroites disposées en delta chez l'insecte au repos. Ce sont souvent d'excellents voiliers, certaines espèces pouvant atteindre 55 kilomètres à l'heure. Ils parcourent parfois des distances considérables au cours de leur vie adulte, d’une durée moyenne de dix à vingt-cinq jours. Beaucoup d'espèces sont migratrices, comme le Sphinx tête de mort.
Si la plupart des sphinx sont nocturnes ou crépusculaires, beaucoup sont diurnes, comme le Moro-sphinx (Macroglossum stellatarum), Amphion floridensis, Proserpinus flavofasciata et l'ensemble des espèces du genre Hemaris.
Leamhán meánach nó mór, de ghnáth le sciatháin thriantánacha fhada is colainn fhadaithe. Eitlíonn sé go tapa, agus é ábalta dul ar foluain. An probasc fada go minic, agus úsáideann sé é le neachtar a shú. An-fhlúirseach sna trópaicí. Tugtar an seabhacleamhán air freisin.
Is síol ainmhí é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid.
Os esfínxidos (Sphingidae) son unha familia de avelaíñas (insecos lepidópteros), xeralmente chamados esfinxes, das que hai unhas 1.450 especies.[1] O grupo está mellor representado nos trópicos, pero hai especies en todas as rexións.[2] Son de tamaño moderado a grande e distínguense doutras avelaíñas pola súa capacidade de voo rápido e sostido.[2] As súas ás estreitas e abdomes aerodinámicos son adaptacións ao voo rápido.
Algúns esfínxidos, como Macroglossum stellatarum ou Hyles lineata, poden parar en voo ante as flores mentres se alimentan do seu néctar, polo que as veces son confundidos con colibrís. Esta capacidade de pararse en voo só evolucionou catro veces en animais que se alimentan de néctar de flores: en colibrís (aves), certos morcegos (mamíferos), sírfidos (insectos dípteros) e nestes esfínxidos,[3] o cal é un exemplo de evolución converxente. Os esfínxidos foron moi estudados polas súas capacidades de voo, especialmente a de moverse rapidamente dun lado a outro mentres están cernéndose. Crese que isto evolucionou para contrarrestar a predadores de emboscada que esperan agochados nas flores.[3]
Os esfínxidos están ente os insectos con voo máis rápido; algúns son quen de voar a 5,3 m/s (19,08 km/h).[4] Teñen unha envergadura alar de 4 a 10 cm.
A maioría das especies son multivoltinas, xa que poden producir varias xeracións nun ano se as condicións do tempo o permiten.[5] As femias poñen ovos transparentes, verdosos, aplanados e lisos, xeralmente dun nun en plantas hóspedes. O tempo necesario para o desenvolvemento dos ovos varía moito, desde 3 a 21 días..
As eirugas dos esfínxidos son de tamaño medio a grande, de corpos grosos e con cinco pares de propatas.[5] Normalmente os seus corpos carecen de pelos ou tubérculos, pero a maioría das especies teñen un "corno" no extremo posterior,[2] que pode estar reducido a un botón ou ausente no ínstar final.[5] Moitos son de cor críptica verde e marrón, e teñen patróns con contrailuminación para ocultarse. Outros teñen cores máis rechamantes, normalmente con manchas brancas sobre un fondo amarelo ou negro ao longo de toda a lonxitude do corpo. Unha característica común é un patrón de barras en diagonal nas partes laterais. Cando repousan, as larvas xeralmente manteñen as propatas separadas da superficie e meten a cabeza debaixo (posición de rezar), o cal lembra a estatua da esfinxe, ao que se debe o seu nome común de esfinxes.[5] Algunhas larvas tropicais imitan a cobras.[2][6] As larvas poden regurxitar con rapidez o contido do seu intestino anterior, que é pegañoso e a miúdo tóxico, lanzándoo sobre os seus atacantes, como poden ser formigas ou parasitoides.[5] A velocidade do desenvolvemento depende da temperatura, e para aceleralo algunhas especies do norte e de altas altitudes toman o sol.[5] As larvas entérranse no solo para pupar, onde permanecerán de dúas a tres semanas antes de saír con forma de adulto.
Nalgúns esfínxidos a pupa ten unha probóscide libre, que non está fusionada coa cuberta pupal como é o máis común nos macrolepidópteros.[2] Teñen un cremáster na punta do abdome.[5] Xeralmente pupan fóra da planta hóspede, nunha cámara baixo terra, entre rochas ou nun casulo frouxo.[5] Na maioría das especies, a pupa é o estadio no que pasan o inverno.
As antenas non son xeralmene plumosas, nin sequera nos machos.[2] carecen de órganos timpánicos, mais os membros do grupo Choerocampini teñen órganos auditivos na cabeza.[2] Teñen un freo (frenulum) e un retináculo (retinaculum) co que unen as ás anteriores coas posteriores.[2] O tórax, abdome e ás están densamente cubertas de escamas. Algúns esfínxidos teñen probóscides rudimentarias, pero a maioría teñen unha moilonga,[2] que usan para alimentarse de néctar de flores. A maioría son especies crepusculares ou nocturnas, pero algunhas voan durante o día.[5] Tantomachos coma femias teñen unha vida relativamente longa (viven de 10 a 30 días).[5] Antes de botarse a voar a maioría das especies fan tremer os seus músculos e voo para quecelos, e durante o voo a temperatura corporal pode superar os 40 °C.[5]
Nalgunhas especies hai dimorfismo sexual bastante marcado. Por exemplo, nas especies africanas Agrius convolvuli as antenas son máis grosas e as marcas das ás teñen máis pintas no macho que na femia. Só os machos teñen á vez un gancho frenular non dividido e un retináculo. Ademais, todos os machos teñen un peite parcial de pelos ao longo das antenas.[10] As femias atraen os machos con feromonas. O macho pode mollar a femia cunha feromona[5] antes de aparearse.
Algunhas especies só voan durante curtos períodos ao anoitecer e ao mencer, mentres que outras especies só aparecen máis tarde a partir do serán e outras arredor da medianoite, pero ditas especies poden ocasionalmente verse alimentándose nas flores durante o día. Unhas poucas especies comúns en África, como Cephonodes hylas virescens, Macroglossum hirundo e Macroglossum trochilus, son diúrnas.[10]
En estudos feitos en Manduca sexta, viuse que estas avelaíñas teñen capacidades sensoriais que contribúen ao voo dinámico nas súas antenas. As antenas vibran nun plano para que cando o corpo da avelaíña rota durante as manobras aéreas controladas, as antenas esetan suxeitas a forzas inerciais de Coriolis que son linearmente proporcionais á velocidade angular do corpo.[11] As forzas de Coriolis causan deflexións das antenas, que son detectadas polo órgano de Johnston situado na base da antena. A vibración das antenas é transducida polas unidades que forman os órganos de Johnston nun rango de frecuencias caracterísitco da forza de Coriolis experimentada. A magnitude relativa das respostas permite que a avelaíña distinga a rotación arredor dos diferentes eixes principais, e poida ter un rápido control da dirección durante as manobras aéreas.[12]
As larvas de esfínxidos adoitan alimentarse de plantas específicas, en vez de seren xeralistas.[5] Comparados cos saturníidos de similar tamaño, os esfínxidos comen follas novas moles das plantas hóspede con pequenas moléculas tóxicas, e mastigan e machacan a comida en anaquiños moi pequenos.[13] Algunhas especies poden tolerar concentracións bastante altas de toxinas específicas. Manduca sexta, que come a planta do tabaco, detoxifica e excreta rapidamente a nicotina, como fan tamén outras esfinxes relacionadas das subfamilias Sphinginae e Macroglossinae, pero os membros de Smerinthinae que foron comprobados eran susceptibles.[14] As especies que eran quen de tolerar a toxina non a secuestraban nos seus tecidos; o 98% era excretada. Porén, outras especies, como Hyles euphorbiae e Daphnis nerii, secuestran as toxinas dos seus hóspedes, pero non as pasan ao estadio adulto.[5]
A maioría dos adultos aliméntanse de néctar, pero unhas poucas especies tropicais aliméntanse de secrecións dos ollos de animais, e as Acherontia rouban mel ás abellas.[5] Os esfínxidos que voan pola noite adoitan preferir flores pouco rechamantes, de corolas tubulares longas e olor doce, unha síndrome de poinización chamada 'esfingofilia'.[3] Algunhas especies son bastante xeralistas nas súas visitas, mentres que outras son máis específicas, e algunhas plantas só son polinizadas con éxito por unha determinada especie de avelaíña.[3] As orquídeas frecuentemente teñen relacións moi específicas cos esfínxidos e corolas tubulares moi longas. A orquídea Angraecum sesquipedale, unha rara planta de Madagascar que almacena o néctar na base dun tubo floral de 30 cm de longo, foi descrita en 1822 por Aubert du Petit-Thouars, e despois, Charles Darwin fixo unha famosa predición de que debería de haber un animal especializado en alimentarse dela e polinizala, daquela descoñecido. En palabras de Darwin:
"[A. sesquipetale ten] nectarios de 11 polgadas e media de longo, e só a polgada e media inferior está chea de doce néctar [...] é, porén, sorprendente, que calquera insecto puidese alcanzar o néctar: as nosas esfinxes inglesas teñen probóscides tan longas como o seu corpo, pero en Madagascar debe haber avelaíñas con probóscides capaces de estenderse ata unha lonxitude de entre 10 e 12 polgadas!"[15]
Alfred Russel Wallace publicou un debuxo de como tiña que ser esa posible especie e, concordando co seu colega, escribiu:
"[A probóscide da avelaíña] da África tropical ([Xanthopan] morganii) é de sete polgadas e media. Unha especie que teña unha probóscide dúas ou tres polgadas máis longa podería alcanzar o néctar nas flores máis longas de Angræcum sesquipedale, cuxos nectarios varían en lonxitude desde as dez ás catorce polgadas. Que unha avelaíña como esa existe en Madagascar pode predicirse con seguridade, e os naturalistas que visiten esa illa deberían buscala con máis confianza que coa que os astrónomos buscaron o planeta Neptuno, – e terán igualmente éxito."[16]
21 anos despois descubriuse unha posible especie implicada na polinización desa planta, e era un esfínxido que se se descubriu como subespecie dunha das especies mencionadas por Wallace: Xanthopan morganii praedicta,[17] á cal se lle deu o nome subespecífico praedicta ("a predita"). Porén, a subespecie foi despois declarada inválida debido á súa semellanza con especies do continente.
Ás Sphingidae normalmente se lles asigna unha superfamilia propia, Sphingoidea, pero ás veces son incluídas entre a máis ampla superfamilia Bombycoidea. Segundo Hodges (1971) acéptanse dúas subfamilias, chamadas Sphinginae e Macroglossinae.[7] Hai unhas 1.450 especies de esfínxidos, que son clasificadas nuns 200 xéneros. Algúns exemplos de especies son:
Os esfínxidos (Sphingidae) son unha familia de avelaíñas (insecos lepidópteros), xeralmente chamados esfinxes, das que hai unhas 1.450 especies. O grupo está mellor representado nos trópicos, pero hai especies en todas as rexións. Son de tamaño moderado a grande e distínguense doutras avelaíñas pola súa capacidade de voo rápido e sostido. As súas ás estreitas e abdomes aerodinámicos son adaptacións ao voo rápido.
Algúns esfínxidos, como Macroglossum stellatarum ou Hyles lineata, poden parar en voo ante as flores mentres se alimentan do seu néctar, polo que as veces son confundidos con colibrís. Esta capacidade de pararse en voo só evolucionou catro veces en animais que se alimentan de néctar de flores: en colibrís (aves), certos morcegos (mamíferos), sírfidos (insectos dípteros) e nestes esfínxidos, o cal é un exemplo de evolución converxente. Os esfínxidos foron moi estudados polas súas capacidades de voo, especialmente a de moverse rapidamente dun lado a outro mentres están cernéndose. Crese que isto evolucionou para contrarrestar a predadores de emboscada que esperan agochados nas flores.
Os esfínxidos están ente os insectos con voo máis rápido; algúns son quen de voar a 5,3 m/s (19,08 km/h). Teñen unha envergadura alar de 4 a 10 cm.
A maioría das especies son multivoltinas, xa que poden producir varias xeracións nun ano se as condicións do tempo o permiten. As femias poñen ovos transparentes, verdosos, aplanados e lisos, xeralmente dun nun en plantas hóspedes. O tempo necesario para o desenvolvemento dos ovos varía moito, desde 3 a 21 días..
As eirugas dos esfínxidos son de tamaño medio a grande, de corpos grosos e con cinco pares de propatas. Normalmente os seus corpos carecen de pelos ou tubérculos, pero a maioría das especies teñen un "corno" no extremo posterior, que pode estar reducido a un botón ou ausente no ínstar final. Moitos son de cor críptica verde e marrón, e teñen patróns con contrailuminación para ocultarse. Outros teñen cores máis rechamantes, normalmente con manchas brancas sobre un fondo amarelo ou negro ao longo de toda a lonxitude do corpo. Unha característica común é un patrón de barras en diagonal nas partes laterais. Cando repousan, as larvas xeralmente manteñen as propatas separadas da superficie e meten a cabeza debaixo (posición de rezar), o cal lembra a estatua da esfinxe, ao que se debe o seu nome común de esfinxes. Algunhas larvas tropicais imitan a cobras. As larvas poden regurxitar con rapidez o contido do seu intestino anterior, que é pegañoso e a miúdo tóxico, lanzándoo sobre os seus atacantes, como poden ser formigas ou parasitoides. A velocidade do desenvolvemento depende da temperatura, e para aceleralo algunhas especies do norte e de altas altitudes toman o sol. As larvas entérranse no solo para pupar, onde permanecerán de dúas a tres semanas antes de saír con forma de adulto.
Nalgúns esfínxidos a pupa ten unha probóscide libre, que non está fusionada coa cuberta pupal como é o máis común nos macrolepidópteros. Teñen un cremáster na punta do abdome. Xeralmente pupan fóra da planta hóspede, nunha cámara baixo terra, entre rochas ou nun casulo frouxo. Na maioría das especies, a pupa é o estadio no que pasan o inverno.
Ljiljci (Sphingidae) porodica su velikih noćnih leptira snažna tijela. Prednja krila su im dugačka i uska, stražnja kratka. Živih su boja. U sumraku oblijeću oko cvijeća na koje ne sjedaju nego u letu pružaju na njega dugačko sisalo. Ticala su im debela.
Gusjenice su obično gole i obično imaju roščić na osmom kolutiću zadka. Zakukulje se u zemlji.
Najpoznatije su vrste: hrvatska golupka (Macroglossa croatica), hrastov ljiljak (Marumba quercus), Veliki ljiljak vinove loze (Deilephila elpenor), mlječerov ljiljak (Deilephila euphorbiae), mrtvačka glava (Acherontia atropos), oleandrov ljiljak (Daphinis nerii), slakov ljiljak (Herse convolvuli), topolin ljiljak (Laothoe populi), večernje paunče (Smerinthus ocellata). Obična golupka (Macroglossa stellatarum) je dnevni leptir.[1][2]
Ljiljci (Sphingidae) porodica su velikih noćnih leptira snažna tijela. Prednja krila su im dugačka i uska, stražnja kratka. Živih su boja. U sumraku oblijeću oko cvijeća na koje ne sjedaju nego u letu pružaju na njega dugačko sisalo. Ticala su im debela.
Gusjenice su obično gole i obično imaju roščić na osmom kolutiću zadka. Zakukulje se u zemlji.
Najpoznatije su vrste: hrvatska golupka (Macroglossa croatica), hrastov ljiljak (Marumba quercus), Veliki ljiljak vinove loze (Deilephila elpenor), mlječerov ljiljak (Deilephila euphorbiae), mrtvačka glava (Acherontia atropos), oleandrov ljiljak (Daphinis nerii), slakov ljiljak (Herse convolvuli), topolin ljiljak (Laothoe populi), večernje paunče (Smerinthus ocellata). Obična golupka (Macroglossa stellatarum) je dnevni leptir.
Frunčaki (Sphingidae, něm. Schwärmer) su swójba mjetelow (Lepidoptera).
« Frunčaki » w druhich wikimediskich projektach :
Frunčaki (Sphingidae, něm. Schwärmer) su swójba mjetelow (Lepidoptera).
Gli Sfingidi (Sphingidae Latreille, 1802)[1] sono una famiglia di lepidotteri di dimensioni grandi o medie, spesso con livrea sgargiante sia negli adulti, sia nelle larve. Comprendono 213 generi, divisi in 1583 specie, diffuse in tutto il mondo.[2][3]
Il corpo è tozzo, di forma conica, con torace robusto e dotato di una forte muscolatura e con addome affusolato. Le antenne sono grosse e talvolta clavate. La spirotromba è in genere molto lunga, in grado di raggiungere i nettarii di fiori inaccessibili ad altri insetti. In alcune specie gli adulti non si nutrono e hanno la spirotromba atrofizzata. Un caso particolare è la spirotromba della Sfinge testa di morto, breve e sclerificata, in grado di perforare i favi delle api.[2]
Le ali, durante la posizione di riposo, sono ripiegate orizzontalmente, oppure a tetto sull'addome. Quelle anteriori sono generalmente strette, con l'apice appuntito e con il margine posteriore spesso sagomato in modo caratteristico. Quelle posteriori sono nettamente più piccole e arrotondate.[4]
Gli adulti delle sfingi possono essere considerati i migliori volatori fra i Lepidotteri: la robusta muscolatura toracica permette loro di avere un battito d'ali velocissimo, in grado di consentire movimenti scattanti ed un volo rapido; alcune specie possono raggiungere i 50 km orari.[2] Una caratteristica di alcune specie di sfingi è il modo di succhiare il nettare librandosi in aria immobili davanti al fiore (esattamente come il colibrì), grazie alla lunghezza della spirotromba. Questo comportamento si può riscontrare facilmente nei giardini all'imbrunire.
La maggior parte delle sfingi ha un'apertura alare di 5–10 cm, tuttavia ci sono specie tropicali che possono avere un'apertura alare fino ai 20 cm.[2]
Gli adulti hanno, nella maggior parte delle specie, abitudini crepuscolari o notturne. Raramente sono diurni.[2]
Il bruco delle sfingi è grosso e tozzo, facilmente riconoscibile per la forma, per i colori spesso molto vivaci, per le notevoli dimensioni e per alcuni caratteri morfologici e comportamentali peculiari di questa famiglia. Molti fra i bruchi più eleganti rientrano proprio in questa famiglia.
Se disturbati, in genere, sollevano la parte anteriore assumendo una posizione caratteristica che ricorda quella di una Sfinge (da cui deriva il nome dato alla famiglia), gonfiano il capo e il torace e aumentano la dimensione dei falsi occhi (dette anche macchie oculari), assumendo così l'aspetto del serpente pappagallo (velenoso). Il bruco completa la sua esibizione oscillando avanti e indietro e sibilando come un vero serpente.
Una caratteristica morfologica molto evidente è la presenza di un processo posteriore sull'ottavo urotergite, chiamato cornetto.
La crisalide è di grandi dimensioni, tozza e affusolata in corrispondenza dell'addome, generalmente di colore bruno o rossastro. In diverse specie si riconosce facilmente per la presenza di una lunga protuberanza cilindrica ventrale, piuttosto evidente, contenente la futura spirotromba. L'impupamento avviene sotto la superficie del terreno.
La famiglia si suddivide in tre sottofamiglie:
Di seguito viene riportato uno schema tassonomico della famiglia, indicante il numero di generi (g) e specie (s) per ciascun taxon:
SphingidaeDilophonotina (24 g - 134 s)
Hemarina (2 g - 41 s)
MacroglossiniChoerocampina (15 g - 296 s)
Macroglossina (41 g - 372 s)
Philampelini (2 g - 24 s)
SmerinthinaeAmbulycini (10 g - 100 s)
Smerinthini (66 g - 297 s)
Sphingulini (9 g - 26 s)
SphinginaeAcherontiini (5 g - 18 s)
Sphingini (39 g - 275 s)
Non sono stati riportati sinonimi.
Acherontia atropos
(Sfinge testa di morto)
(Sphinginae)
Agrius convolvuli
(Sfinge del convolvolo)
(Sphinginae)
Erinnyis ello
(Macroglossinae)
Eumorpha typhon
(Macroglossinae)
Hyles euphorbiae
(Sfinge dell'euforbia - bruco)
(Macroglossinae)
Laothoe populi
(Sfinge del pioppo)
(Smerinthinae)
Macroglossum stellatarum
(Sfinge del galio)
(Macroglossinae)
Manduca sexta
(Sfinge del tabacco)
(Sphinginae)
Marumba quercus
(Sfinge delle querce - bruco e pupa)
(Smerinthinae)
Nephele subvaria
(Macroglossinae)
Smerinthus ocellata
(Sfinge dagli occhi)
(Smerinthinae)
Panogena lingens
(Sphinginae)
Sphinx ligustri
(Sfinge del ligustro)
(Sphinginae)
Xanthopan morganii
(Sphinginae)
Gli Sfingidi (Sphingidae Latreille, 1802) sono una famiglia di lepidotteri di dimensioni grandi o medie, spesso con livrea sgargiante sia negli adulti, sia nelle larve. Comprendono 213 generi, divisi in 1583 specie, diffuse in tutto il mondo.
Sfinksai (Sphingidae) – drugių (Lepidoptera) šeima, kuriai priklauso stambūs su storu ir į galą nuolaidžiai nusmailėjusiu pilveliu drugiai. Straublelis ilgas, antenos storos, verpstiškos. Priekiniai sparnai ilgi, siauri, standūs, užpakaliniai trumpi. Sfinksai labai vikrūs ir ištvermingi skraidytojai, galintys toli keliauti. Todėl į Lietuvą užklysta iš Afrikos, Vidurinės Azijos, Viduržemio jūros kraštų. Skraido prietemomis ir naktimis. Vikšrai stori, pliki, ryškių spalvų, su mėsinga ar ragiška smailia išauga ant nugaros pilvelio gale. Pasaulyje yra apie 1200 rūšių.
Lietuvoje užregistruota 18 rūšių:
Sfinksai (Sphingidae) – drugių (Lepidoptera) šeima, kuriai priklauso stambūs su storu ir į galą nuolaidžiai nusmailėjusiu pilveliu drugiai. Straublelis ilgas, antenos storos, verpstiškos. Priekiniai sparnai ilgi, siauri, standūs, užpakaliniai trumpi. Sfinksai labai vikrūs ir ištvermingi skraidytojai, galintys toli keliauti. Todėl į Lietuvą užklysta iš Afrikos, Vidurinės Azijos, Viduržemio jūros kraštų. Skraido prietemomis ir naktimis. Vikšrai stori, pliki, ryškių spalvų, su mėsinga ar ragiška smailia išauga ant nugaros pilvelio gale. Pasaulyje yra apie 1200 rūšių.
Lietuvoje užregistruota 18 rūšių:
Pošeimis. Akiuotieji sfinksai (Smerinthinae) Amūrinis sfinksas (Laothoe amurensis) Tuopinis sfinksas (Laothoe populi) Liepinis sfinksas (Mimas tiliae) Akiuotasis sfinksas (Smerinthus ocellata) Pošeimis. Tikrieji sfinksai (Sphinginae) Kaukolėtasis sfinksas (Acherontia atropos) Vijoklinis sfinksas (Agrius convolvuli) Pušinis sfinksas (Hyloicus pinastri) Ligustrinis sfinksas (Sphinx ligustri) Pošeimis. Ilgaliežuviai sfinksai (Macroglossinae) Oleandrinis sfinksas (Daphnis nerii) Pievinis sfinksas (Deilephila elpenor) Mažasis sfinksas (Deilephila porcellus) Rausvasis kamaninis sfinksas (Hemaris fuciformis) Juosvasis kamaninis sfinksas (Hemaris tityus) Karpažolinis sfinksas (Hyles euphorbiae) Lipikinis sfinksas (Hyles gallii) Pietinis sfinksas (Hyles livornica) Ilgaliežuvis sfinksas (Macroglossum stellatarum) Nakvišinis sfinksas arba prozerpina (Proserpinus proserpina')De pijlstaarten (Sphingidae) zijn een familie van vlinders in de superfamilie Bombycoidea.
De meeste pijlstaarten zijn grote vlinders die 's nachts vliegen; de kleinere soorten vliegen meestal overdag. Over de hele wereld zijn ongeveer duizend soorten bekend. Omdat de meeste soorten in Nederland erg zeldzaam zijn en de algemene soorten verborgen leven hebben veel mensen nog nooit een pijlstaart gezien.
De naam is afgeleid van een typisch kenmerk van de rupsen die een verharde stekel op hun achterste segment dragen. De rupsen zijn meestal groot en kleurig, maar net zo dat ze niet opvallen in de waardplant. Pijlstaarten hebben vaak bonte kleuren. De grootste pijlstaart is Cocytius antaeus. Deze heeft een spanwijdte van ongeveer 17,5 centimeter. De pijlstaart met voor zover bekend de langste roltong is de soort Xanthopan morgani met een lengte van ongeveer 30 centimeter. Ze hebben een gestroomlijnd lichaam en smalle vleugels. Ze kunnen snelheden halen van 50 km/uur. De vleugelspanwijdte varieert van 3,5 tot 15 cm.
Van enkele soorten uit de groep Choerocampina is bekend dat ze ultrasone geluiden kunnen produceren. Het is niet bekend welke functie het ultrasone geluid van de pijlstaarten heeft.[1]
Deze vlinders voeden zich met nectar. De vliegwijze en manier van voeden lijkt op die van kolibries. De kolibrievlinder (Macroglossum stellatarum) heeft hier zijn naam aan te danken. De vlinders slaan razendsnel met hun vleugels en hangen hierbij stil in de lucht voor de bloem. Met de lange roltong wordt vervolgens nectar opgezogen. Het vliegen kost veel energie en de vlinders moeten voortdurend nectar drinken om aan hun energiebehoefte te voldoen. Tijdens een vlucht kan de lichaamstemperatuur van de vlinder oplopen tot 40°C.[2] Sommige soorten zijn dagactief, maar de meesten zijn nachtactief. Van een aantal soorten is bekend dat ze grote afstanden kunnen afleggen; dergelijke soorten worden wel trekvlinders genoemd.
Zowel mannetjes als vrouwtjes leven relatief lang (10 tot 30 dagen). De vrouwtjesvlinders leggen doorschijnende groene eieren. De eieren worden meestal enkelvoudig gelegd. Ei-ontwikkeling varieert sterk, van 3 tot 21 dagen.[2][3]
Deze familie komt wereldwijd voor in tropische en subtropische streken op bloemen.
In Nederland zijn 19 soorten pijlstaarten vastgesteld, in België een tiental meer.
Acherontia atropos
Doodshoofdvlinder
Agrius convolvuli
Windepijlstaart
Daphnis nerii
Oleanderpijlstaart
Deilephila elpenor
Groot avondrood
Deilephila porcellus
Klein avondrood
Hemaris fuciformis
Glasvleugelpijlstaart
Hemaris tityus
Hommelvlinder
Hippotion celerio
Wingerdpijlstaart
Hyles gallii
Walstropijlstaart
Hyles livornica
Gestreepte pijlstaart
Laothoe populi
Populierenpijlstaart
Macroglossum stellatarum
Kolibrievlinder
Mimas tiliae
Lindepijlstaart
Smerinthus ocellata
Pauwoogpijlstaart
Sphinx ligustri
Ligusterpijlstaart
Sphinx pinastri
Dennenpijlstaart
De pijlstaarten (Sphingidae) zijn een familie van vlinders in de superfamilie Bombycoidea.
De meeste pijlstaarten zijn grote vlinders die 's nachts vliegen; de kleinere soorten vliegen meestal overdag. Over de hele wereld zijn ongeveer duizend soorten bekend. Omdat de meeste soorten in Nederland erg zeldzaam zijn en de algemene soorten verborgen leven hebben veel mensen nog nooit een pijlstaart gezien.
Svermere eller tussmørkesvermere (Sphingidae) er en gruppe av sommerfugler som hører til overfamilien spinnere (Bombycoidea). De fleste artene har et ganske karakteristisk utseende, med kraftig, spoleformet kropp og lange, smale vinger. De er meget gode flyvere og kan stå stille i luften som kolibrier, som noen av de store artene noen ganger forveksles med. Mange arter kan foreta lange vandringer. Larvene er nakne, vanligvis lett kjennelige på at de har en bakoverrettet utvekst, et «horn» bakerst på kroppen. Svermerne er meget populære blant samlere og insektinteresserte, og er sannsynligvis den av nattsvermerfamiliene man vet mest om.[2]
Familiens latinske navn, Sphingidae, kommer av enkelte larver ligner små sfinxer. Når disse larvene blir skremt, løfter de opp forkroppen og trekker hodet litt inn.
Insektene i gruppen er middelsstore til meget store (vingespenn 30–180 mm) sommerfugler, vanligvis med tykk, spoleformet kropp og smale vinger. Kroppen er tett kledt med korte hår. Bakkroppen er trinn og kjegleformet, ofte med påfallende mønster dannet av ulikt fargede hår. Beina er forholdsvis lange og kraftige.
Hodet er temmelig stort og bredt, sugesnabelen er velutviklet hos de fleste, noen ganger ekstremt lang, men det finnes også arter med reduserte munndeler, for eksempel ospesvermer (Laothoe populi). De har store fasettøyne, men mangler punktøyne. Antennene er middels lange, kraftige, som oftest trådformede og tilspisset ytterst. De har rader av tverrstilte lameller på undersiden, hver med noen sansehår (cilier). Noen tropiske arter har smalt fjærformede antenner, andre med kamformede antenner.
Forvingene er lange og smale, vanligvis kamuflasjefargede, men mer fargerike hos noen, for eksempel snabelsvermere (slekten Deilephila). Noen har mer eller mindre skjell-løse og gjennomsiktige vinger, som humlesvermerne (slekten Hamaris). Ytterst er forvingene mer eller mindre tilspisset, ytterkanten er ofte bølgete eller delvis oppdelt i fliker. Bakvingene er trekantede, men avrundede i formen og ganske små, ofte farget i gult eller rødt og svart, noen ganger med øyeflekker.
Eggene er kuleformede og grønne, uten mønster. De er klebrige og fester seg til næringsplanten. Puppen er avlang, ganske slank og ofte spiss i ene enden. Enkelte arter har pupper som er mer avlange og butte i begge ender. Hos noen er sugesnabelen lagt fri i forhold til selve puppen.
Larvene er sylindriske og nakne. Noen har kamuflasjefarger i grønt eller brunt, andre har sterke farger som signaliserer at de er giftige eller usmakelige. Mange har lyse skråstriper langs siden, noe som trolig tjener som kamuflasje ved at det bryter opp larvens omriss. De fleste har en analtagg, et karakteristisk, krumt horn på det bakerste bakkroppsleddet.
Macroglossinae er en gruppe hvor alle arter har en velutviklet sugesnabel og de oppsøker ivrig blomster for å suge nektar. Forvingene har vanligvis en jevn bakkant og er ofte kontrastrikt tegnet i klare farger. Noen arter har glassklare felt på forvingene. Vingene holdes i hvile delvis bakover og noe taklagt over kroppen.
Smerinthinae er en gruppe hvor sugesnabelen ikke er helt utviklet og derfor besøker de ikke blomster for å suge nektar. Forvingene er vanligvis beskjedent farget i grått og brunt, ofte er de fliket og ujevne i bakkanten. I hvile holdes vingene rett ut i et plan, og kan minne om et dødt løv eller en barkbit.
Sphinginae er en gruppe hvor de fleste arter har en lange sugesnabel og de oppsøker gjerne blomster for å suge nektar. Forvingene er brunlige eller grå, og i hvile holdes de bakover og taklagt over kroppen.
Svermernes larver lever på mange ulike slags planter, både urter, løvtrær og bartrær. Når de har fullført larveutviklingen, kryper de ned på bakken, graver seg ned i jorden og forvandler seg til en puppe. De spinner ikke noen kokong, men puppen kan være omgitt av litt spinn. Overvintringen skjer om vinteren og puppen klekker utpå forsommeren. Minst tre av de norske artene klarer ikke den norske vinteren og immigrerer inn fra sør hvert år.
De voksne sommerfuglene flyr helst om kvelden og tidlig på natten, derav kommer det alternative, norske navnet tussmørkesvermere. Men en del arter, blant annet dagsvermer (Macroglossum stellatarum) og humlesvermerne (slekten Hemaris) flyr om dagen.
Svermere suger nektar fra blomster mens de står på svirrende vinger foran blomsten liksom kolibriene, selv om humlesvermerne gjerne holder seg fast med frambeina. Noen arter, som ospesvermer, tar ikke næring til seg som voksne. Dødningehodesvermer har en uvanlig, ganske kort sugesnabel og drikker ikke nektar fra blomster. Derimot går den ofte inn i bikuber for å stjele honning, en atferd man også finner hos flere av dens slektninger.
De større artene kan også lage en brummende lyd som minner om den kolibriene lager. Blant annet kan dødningehodesvermer frambringe en høyfrekvent lyd, ved at luft føres hurtig inn og ut gjennom sugesnabelen. Andre arter kan frembringe lyd ved å gni kroppsdeler mot hverandre. Trolig kan lydene være nyttige for å lure flaggermus eller andre rovdyr. I slekten Psilogramma er det kjent at det lages en lyd når hannen nærmer seg hunnen før parring.[2]
Kveldpåfugløye (Smerinthus ocellata) har noen øyelignende flekker på bakvingene. Dersom den blir forstyrret viser den frem flekkene og ofte er dette nok for å unngå å bli spist av predatore. Også enkelte larver har store øyeflekker på siden av kroppen. Humlesvermere ligner humler noe som trolig gjør at de unngår å bli spist.
Svermerne er raske og utholdende flyvere som kan fly lange avstander om vinden er gunstig. Mange arter vandrer en god del. Dødningehodesvermer (Acherontia atropos), vindelsvermer (Agrius convolvuli) og dagsvermer (Macroglossum stellatarum) besøker Norge regelmessig fra Sør-Europa, noen muligens også helt fra Afrika. Disse oppsiktsvekkende artene kan ikke overvintre i Norge, men kan enkelte år fly inn ganske tallrikt. Det ser ut til at de vanligvis dør om høsten uten at de formerer seg eller flyr tilbake. Larven av dødningehodesvermer er noen få ganger påvist i Norge.[3] Sjeldnere gjester til Norge er oleandersvermer (Daphnis nerii) og sølvstripet svermer (Hippotion celerio).
Flere ganger er det gjort observasjoner av svermere på oljeplattformer i Nordsjøen, blant annet fra oljefeltene Oseberg, Frigg, Statfjord, Odin, Gyda og Valhall.[4][5]
Charles Darwin ble under arbeidet med sin evolusjonsteori interessert i hvordan pollinering av blomster utviklet seg, det man i dag vil kalle koevolusjon mellom planter og pollinatorer. Han ble da oppmerksom på en orkidé fra Madagaskar, Anagraecum sesquipetale, som hadde nektaren i bunnen av en usedvanlig lang spore. Det var ikke kjent noe insekt i området som hadde munndeler som var lange nok til å nå ned til denne.
Darwin innså at den lange sporen måtte være utviklet som en tilpassing til en bestemt pollinator, og forutsa derfor at det i området ville bli oppdaget et insekt, mest sannsynlig en svermer, som hadde munndeler som var lange nok. Noen år senere ble en svermer med en sugesnabel som var hele 25 cm lang, funnet i dette området, og det viste seg at den også pollinerte orkideen. Svermeren fikk navnet Xanthopan morgani praedicta (en ny underart av en tidligere beskrevet art fra tropisk Afrika); underartsnavnet viser til Darwins prediksjon.[7]
Svermernes larver, med det påfallende «hornet» bak, har vekket en del oppsikt. I folketroen har det blitt til at utveksten er en farlig giftpigg, og at larven, som gjerne ble kalt gramen, var dødelig giftig. Slekten dødningehodesvermere (Acherontia) har en lys tegning på brystet som kan minne om et menneskekranium, de har derfor mange steder blitt regnet som ulykkesvarslere.
Svermere (Sphingidae) er inndelt i tre delgrupper (underfamilier), Macroglossinae, Smerinthinae og Sphinginae. 1530 arter er kjent i verden, men nye arter blir beskrevet, særlig fra tropiske strøk. Svermere er ikke systematisk avklart, noe som kan medføre endringer.
Svermere eller tussmørkesvermere (Sphingidae) er en gruppe av sommerfugler som hører til overfamilien spinnere (Bombycoidea). De fleste artene har et ganske karakteristisk utseende, med kraftig, spoleformet kropp og lange, smale vinger. De er meget gode flyvere og kan stå stille i luften som kolibrier, som noen av de store artene noen ganger forveksles med. Mange arter kan foreta lange vandringer. Larvene er nakne, vanligvis lett kjennelige på at de har en bakoverrettet utvekst, et «horn» bakerst på kroppen. Svermerne er meget populære blant samlere og insektinteresserte, og er sannsynligvis den av nattsvermerfamiliene man vet mest om.
Familiens latinske navn, Sphingidae, kommer av enkelte larver ligner små sfinxer. Når disse larvene blir skremt, løfter de opp forkroppen og trekker hodet litt inn.
Multimedia w Wikimedia Commons Zawisakowate (Sphingidae) – rodzina motyli. Na świecie żyje około 1200 gatunków, w Europie 33, a w Polsce zanotowano 20 gatunków. Rozprzestrzenione głównie w tropikach.
Zawisakowate w przeważającej większości są motylami nocnymi, tylko nieliczne gatunki latają w ciągu dnia. Rodzina ta charakteryzuje się masywną budową ciała o doskonałych warunkach aerodynamicznych. Należą do najszybciej latających motyli i w ogóle owadów. Nawet na długich dystansach mogą osiągać prędkość do 50 km/h, a nawet 65 km/h, wykorzystując maksymalnie siłę nośną wiatrów, natomiast w porze bezwietrznej ich przemieszczanie się ma ograniczony charakter.
Pokarm pobierają podobnie jak kolibry, zawisając w powietrzu dzięki szybkim trzepoczącym ruchom skrzydeł, stąd ich nazwa.
Gąsienice żerują na liściach drzew, krzewów i roślin zielnych. Przepoczwarczają się w ziemi lub na jej powierzchni w oprzędach z połączonych liści i resztek roślin. Zimuje poczwarka, najczęściej występuje jedno pokolenie w ciągu roku.
Wśród zawisaków zawisak borowiec (Sphinx pinastri) jest szkodnikiem lasów zjadającym igły sosny. Przy masowym pojawie może powodować gołożery.
Zawisakiem chronionym w Polsce jest postojak wiesiołkowiec (Proserpinus proserpina).
W Polsce pospolitym gatunkiem jest nastrosz lipowiec (Mimas tiliae). Do rodziny zawisaków należy jeden z największych polskich, a zarazem europejskich motyli zmierzchnica trupia główka (Acherontia atropos).
Zawisakowate (Sphingidae) – rodzina motyli. Na świecie żyje około 1200 gatunków, w Europie 33, a w Polsce zanotowano 20 gatunków. Rozprzestrzenione głównie w tropikach.
Zawisakowate w przeważającej większości są motylami nocnymi, tylko nieliczne gatunki latają w ciągu dnia. Rodzina ta charakteryzuje się masywną budową ciała o doskonałych warunkach aerodynamicznych. Należą do najszybciej latających motyli i w ogóle owadów. Nawet na długich dystansach mogą osiągać prędkość do 50 km/h, a nawet 65 km/h, wykorzystując maksymalnie siłę nośną wiatrów, natomiast w porze bezwietrznej ich przemieszczanie się ma ograniczony charakter.
Pokarm pobierają podobnie jak kolibry, zawisając w powietrzu dzięki szybkim trzepoczącym ruchom skrzydeł, stąd ich nazwa.
Gąsienice żerują na liściach drzew, krzewów i roślin zielnych. Przepoczwarczają się w ziemi lub na jej powierzchni w oprzędach z połączonych liści i resztek roślin. Zimuje poczwarka, najczęściej występuje jedno pokolenie w ciągu roku.
Wśród zawisaków zawisak borowiec (Sphinx pinastri) jest szkodnikiem lasów zjadającym igły sosny. Przy masowym pojawie może powodować gołożery.
Zawisakiem chronionym w Polsce jest postojak wiesiołkowiec (Proserpinus proserpina).
W Polsce pospolitym gatunkiem jest nastrosz lipowiec (Mimas tiliae). Do rodziny zawisaków należy jeden z największych polskich, a zarazem europejskich motyli zmierzchnica trupia główka (Acherontia atropos).
As mariposas-falcão, esfingídeos, esfinges, mariposas-esfinge, fifes, bruxas, mariposas-beija-flor, mandarovás, lagartas-de-chifre ou "hornworms" [1]são um grupo de insetos pertencente à família Sphingidae (Lepidoptera). O nome "esfinge" faz alusão à posição de repouso das lagartas, posição a qual é similar à da Esfinge de Gizé. Os adultos são mariposas majoritariamente de médio e grande porte, de tamanho robusto e aerodinâmico. Esfingídeos são conhecidos por sua habilidade de voo potente e constante, que muitas vezes se assemelha ao voo de beija-flores.[1] Diversas espécies da família também são conhecidos por possuirem uma probóscide extremamente alongada, utilizada pelos adultos para se alimentar de néctar. A autoridade de descrição da família é Latreille [1802].
Diversos, entre os quais:
As mariposas-falcão, esfingídeos, esfinges, mariposas-esfinge, fifes, bruxas, mariposas-beija-flor, mandarovás, lagartas-de-chifre ou "hornworms" são um grupo de insetos pertencente à família Sphingidae (Lepidoptera). O nome "esfinge" faz alusão à posição de repouso das lagartas, posição a qual é similar à da Esfinge de Gizé. Os adultos são mariposas majoritariamente de médio e grande porte, de tamanho robusto e aerodinâmico. Esfingídeos são conhecidos por sua habilidade de voo potente e constante, que muitas vezes se assemelha ao voo de beija-flores. Diversas espécies da família também são conhecidos por possuirem uma probóscide extremamente alongada, utilizada pelos adultos para se alimentar de néctar. A autoridade de descrição da família é Latreille [1802].
Sphingidae este o familie de molii (ordinul Lepidoptera), cunoscute câteodată și ca molii șoim sau molii sfinx. Include aproximativ 1450 de specii de molii.[1] Cei mai mulți reprezentanți se găsesc la tropice, dar în general speciile sunt răspândite în orice regiune.[2] Mărimea lor este moderată până la mare și se deosebesc față de alte molii prin abilitatea de a zbura repede și continuu.[2]
Se caracterizează prin forma corpului, a aripilor și a antenelor. Au un corp gros, cu abdomenul ascuțit la capăt. Aripile sunt lungi, înguste și ascuțite la vârf, mai ales cele anterioare, care sunt cu mult mai lungi decât cele posterioare. În repaus țin aripile strânse ca un acoperiș de casă. Antenele sunt fusiforme, cu trei muchii. Trompa este, în general, foarte lungă, la unele specii este redusă.
Speciile sunt în marea lor majoritate crepusculare și tote foarte bune zburătoare. Sug nectarul din flori zburând pe loc, fără să se așeze pe floare.
Au larve caracteristice, care sunt netede, nepăroase, cu culori vii. Cele mai multe au un spin ca un corn pe al 8-lea segment abdominal, dorsal. Picioarele toracice sunt mici, dar pedesspuriile sunt puternice. Pupa se formează în frunzar sau în pământ și, de regulă, are un apendice ventral, detașat de corp (viitoarea trompă a fluturelui).
Familia Sphingidae este împărțită în trei subfamilii:
Lista genurilor conform Catalogue of Life:[3]
Sunt aproximativ 1450 specii de molii șoim, clasificate în aproximativ 200 de genuri. Printre cele mai cunoscute specii se numără:
_(6).jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
|access-date= (ajutor)Mentenanță CS1: Nume multiple: lista autorilor (link) 
Acest articol referitor la familia Sphingidae este un ciot. Puteți ajuta Wikipedia prin completarea lui.
Sphingidae este o familie de molii (ordinul Lepidoptera), cunoscute câteodată și ca molii șoim sau molii sfinx. Include aproximativ 1450 de specii de molii. Cei mai mulți reprezentanți se găsesc la tropice, dar în general speciile sunt răspândite în orice regiune. Mărimea lor este moderată până la mare și se deosebesc față de alte molii prin abilitatea de a zbura repede și continuu.
Se caracterizează prin forma corpului, a aripilor și a antenelor. Au un corp gros, cu abdomenul ascuțit la capăt. Aripile sunt lungi, înguste și ascuțite la vârf, mai ales cele anterioare, care sunt cu mult mai lungi decât cele posterioare. În repaus țin aripile strânse ca un acoperiș de casă. Antenele sunt fusiforme, cu trei muchii. Trompa este, în general, foarte lungă, la unele specii este redusă.
Speciile sunt în marea lor majoritate crepusculare și tote foarte bune zburătoare. Sug nectarul din flori zburând pe loc, fără să se așeze pe floare.
Au larve caracteristice, care sunt netede, nepăroase, cu culori vii. Cele mai multe au un spin ca un corn pe al 8-lea segment abdominal, dorsal. Picioarele toracice sunt mici, dar pedesspuriile sunt puternice. Pupa se formează în frunzar sau în pământ și, de regulă, are un apendice ventral, detașat de corp (viitoarea trompă a fluturelui).
Macroglossinae
Smerinthinae
Sphinginae
Véščci ali somračniki (znanstveno ime Sphingidae) so družina nočnih metuljev, v katero uvrščajo približno 1450 danes znanih opisanih vrst, združenih v približno 200 rodovih.[1] Največjo vrstno pestrost dosegajo v tropih, sicer pa živijo predstavniki po vsem svetu. So srednje veliki do veliki metulji, prepoznavni predvsem po aerodinamičnem telesu in ozkih krilih, na račun česar so izjemno dobri letalci.[2] Nekatere vrste, med katerimi je tudi splošno znani velerilec, so sposobne lebdenja v zraku, zaradi česar so deležne precejšnje pozornosti biologov (med živalmi, ki se prehranjujejo z nektarjem, zmorejo to le nekateri veščci, netopirji, trepetavke in kolibriji). Domnevajo, da se je ta sposobnost pri njih razvila v odziv na plenilce, ki čakajo v zasedi na cvetovih.[3]
Véščci ali somračniki (znanstveno ime Sphingidae) so družina nočnih metuljev, v katero uvrščajo približno 1450 danes znanih opisanih vrst, združenih v približno 200 rodovih. Največjo vrstno pestrost dosegajo v tropih, sicer pa živijo predstavniki po vsem svetu. So srednje veliki do veliki metulji, prepoznavni predvsem po aerodinamičnem telesu in ozkih krilih, na račun česar so izjemno dobri letalci. Nekatere vrste, med katerimi je tudi splošno znani velerilec, so sposobne lebdenja v zraku, zaradi česar so deležne precejšnje pozornosti biologov (med živalmi, ki se prehranjujejo z nektarjem, zmorejo to le nekateri veščci, netopirji, trepetavke in kolibriji). Domnevajo, da se je ta sposobnost pri njih razvila v odziv na plenilce, ki čakajo v zasedi na cvetovih.
Svärmare (Sphingidae) är en familj av fjärilar. De flesta svärmare är nattaktiva, men det finns även dagaktiva arter, till exempel större dagsvärmare eller humlelik dagsvärmare.
Svärmarna är medelstora till mycket stora fjärilar. Den största arten som påträffas i Sverige är dödskallesvärmaren som kan ha ett vingspann på 13 centimeter. De känns igen på att de har långsmala vingar och att framvingarna vanligen är större än bakvingarna. Larverna har på segment 4 till 10 sju snedstreck. Det bakersta strecket når fram till analhornet som ofta har en avvikande färg från resten av kroppen. En del arter har dock reducerat analhorn.
Svärmarna är ofta mycket skickliga flygare och i familjen finns flera arter som flyttar långt. Det finns både arter med välutvecklad sugsnabel och de som inte alls tar näring som imago. De som har sugsnabel brukar hovra som en kolibri framför den blomart svärmararten i fråga föredrar medan de suger nektar ur blomman med sin långa sugsnabel. I tropiska miljöer minskar detta beteende risken att fjärilen blir uppäten av spindlar och andra rovdjur som gömmer sig i blommorna.
Familjen delas in i tre under familjer:
Det finns mer än 1230 kända arter i familjen, varav 125 är funna i palearktis och 33 i Europa.
Mimas tiliae
Smerinthus ocellata
Laothoe populi
Agrius convolvuli
Acherontia atropos
Sphinx ligustri
Sphinx pinastri
Hemaris tityus
Hemaris fuciformis
Macroglossum stellatarum
Daphnis nerii
Hyles euphorbiae
Hyles gallii
Hyles livornica
Deilephila porcellus
Deilephila elpenor
Wikimedia Commons har media som rör Svärmare.
Svärmare (Sphingidae) är en familj av fjärilar. De flesta svärmare är nattaktiva, men det finns även dagaktiva arter, till exempel större dagsvärmare eller humlelik dagsvärmare.
Sphingidae, pul kanatlılar (Lepidoptera) takımına ait bir familyadır. Yaklaşık 1.200 türü bulunmaktadır (Grimaldi & Engel, 2005).
En iyi tropikal bölgelerde temsil edilirler ama her bölgede türleri vardır (Scoble, 1995). Dar kanatları ve düzgün biçimli karınları, açıkça hızlı uçmak için adaptasyonlardır. Kanat açıklıkları 35-150 mmdir. Ön kanatları uzun, arka kanatları kısadır. Genellikle geceleri aktiftirler. Uzun hortumları vardır. Dişiler, yarı saydam yeşilimsi yassılaşmış, düzgün yumurtalar bırakırlar (Scoble, 1995). Yumurta gelişme zamanı 3 günden 21 güne kadar değişir (Pittaway, 1993). Göz alıcı, güzel renkleri vardır.
En hızlı kanat çırpan kelebeklerdendirler; öyle ki, Kolibri (Sinek kuşu) gibi havada asılı durabilir ve vücudundan daha uzun dillerini uzatarak bu vaziyette çiçeğin özüyle beslenebilirler.[1] Larvaları orta-büyük boylarda kalın vücutlu olup bitkiler ile beslenir. Larvaların karınlarında 5 çift ayak benzeri çıkıntıları vardır.
Wikimedia Commons'ta Sphingidae ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur. 
Wikispecies'te Sphingidae ile ilgili detaylı taksonomi bilgileri bulunur. 
Güve ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. Sphingidae, pul kanatlılar (Lepidoptera) takımına ait bir familyadır. Yaklaşık 1.200 türü bulunmaktadır (Grimaldi & Engel, 2005).
En iyi tropikal bölgelerde temsil edilirler ama her bölgede türleri vardır (Scoble, 1995). Dar kanatları ve düzgün biçimli karınları, açıkça hızlı uçmak için adaptasyonlardır. Kanat açıklıkları 35-150 mmdir. Ön kanatları uzun, arka kanatları kısadır. Genellikle geceleri aktiftirler. Uzun hortumları vardır. Dişiler, yarı saydam yeşilimsi yassılaşmış, düzgün yumurtalar bırakırlar (Scoble, 1995). Yumurta gelişme zamanı 3 günden 21 güne kadar değişir (Pittaway, 1993). Göz alıcı, güzel renkleri vardır.
En hızlı kanat çırpan kelebeklerdendirler; öyle ki, Kolibri (Sinek kuşu) gibi havada asılı durabilir ve vücudundan daha uzun dillerini uzatarak bu vaziyette çiçeğin özüyle beslenebilirler.[1] Larvaları orta-büyük boylarda kalın vücutlu olup bitkiler ile beslenir. Larvaların karınlarında 5 çift ayak benzeri çıkıntıları vardır.
Великі або середньої величини метелики, з потужним, часто конусоподібно загостреним на кінці тілом і вузькими витягнутими крилами. Розмах крил 30-175 мм. У більшості видів 80-100 мм. Вусики довгі, веретеноподібні, зазвичай із загостреною і гачкоподібдно загнутою вершиною. Очі круглі, голі, часто прикриті згори чубком з подовжених лусочок. Хоботок зазвичай дуже довгий, перевищує у декілька разів довжину тіла, рідше короткий, іноді зредукований. Губні полапки добре розвинені, загнуті догори, із зовнішнього боку густо покриті лусочками, з внутрішньої сторони зазвичай позбавлені лускатого покриву.
Лапки несуть декілька рядів коротких, міцних шипиків. Черевце покрите прилеглими лусочками, зібраними на кінці у вигляді пензлика або широкої щітки. Передні крила більш ніж в 2 рази довші за свою ширину, з підгостреною вершиною. Їх зовнішній край рівний або різьблений, з глибокими вирізками між жилками, сильно скошений до заднього краю, іноді округлий. Задні крила зазвичай в 1,5 разу довше за свою ширину, помітно скошені до заднього краю, з неглибокою виїмкою по зовнішньому краю перед анальним кутом. Зачіпка зазвичай добре розвинена, іноді рудиментарна.
Гусениці досить великі, з п'ятьма парами ніг. Забарвлення досить яскраве, з косими смужками і плямами у вигляді очей. Гусениці розвиваються переважно на деревних і чагарникових породах, значно рідше — на трав'янистих рослинах, відрізняються вузькою харчовою вибірковістю і найчастіше здатні живитися тільки на одному або декількох близькоспоріднених видах рослин; багатоїдні види серед бражників зустрічаються рідко. Окремі види відомі як другорядні шкідники сільського і лісового господарства. У лісах трохи ушкоджують різні хвойні і широколистяні породи, в садах — плодові і кісточкові культури. На задньому кінці тіла гусениці майже завжди є характерний щільний наріст — «ріг». Гусениці проявляють активність в присмерковий і нічний час доби.
Лялечка відрізняється тим, що на задньому кінці у неї є підвищення у вигляді рогу, якого позбавлені тільки небагато видів.
Sphingidae là một họ bướm đêm gồm khoảng 1.200 loài (Grimaldi & Engel, 2005), phân bố chủ yếu ở vùng nhiệt đới(Scoble, 1995). Chúng có kích thước trung bình đến lớn và được phân biệt với các loài bướm đêm khác bởi khả năng bay ổn định và nhanh của chúng (Scoble, 1995). Cánh hẹp và bụng thẳng làm cho chúng bay nhanh.
Sphingidae là một họ bướm đêm gồm khoảng 1.200 loài (Grimaldi & Engel, 2005), phân bố chủ yếu ở vùng nhiệt đới(Scoble, 1995). Chúng có kích thước trung bình đến lớn và được phân biệt với các loài bướm đêm khác bởi khả năng bay ổn định và nhanh của chúng (Scoble, 1995). Cánh hẹp và bụng thẳng làm cho chúng bay nhanh.
В мире известно около 1200 видов. В семействе выделяют следующие подсемейства:
В мире известно около 1200 видов. В семействе выделяют следующие подсемейства:
Подсемейство Smerinthinae Бражники тополёвые Laothoe Fabricius, 1807 Бражник амурский Laothoe amurensis (Staudinger, 1892) Бражник тополёвый Laothoe populi (Linnaeus, 1758) Бражники глазчатые Smerinthus Latreille, (1802) Бражник глазчатый Smerinthus ocellata Linnaeus, 1758 Бражник слепой Smerinthus caecus Бражники-марумбы Marumba Moore, (1882) Бражник дубовый Marumba quercus (Denis & Schiffermüller, 1775) Бражник Гашкевича Marumba gaschkewitschii (Bremer & Grey, [1852]) Бражники липовые Mimas Hübner, (1819) Бражник липовый Mimas tiliae (Linnaeus, 1758) Бражник Христофа Mimas christophi (Staudinger, 1887) Каламбуликсы Callambulyx Rothschild & Jordan, 1903 Бражник Татаринова Callambulyx tatarinovii (Bremer et Grey, 1852) Callambulyx poecilus Долбины Dolbina Staudinger, 1887 Долбина элегантная Dolbina elegans Бражник Танкре Dolbina tancrei Staudinger, 1887 Акбесии Akbesia Rothschild & Jordan, 1903 Акбесия Давида Akbesia davidi Кланисы Clanis Кланис волнистый Clanis undulosa Кланис Шварца Clanis schwartzi Подсемейство Сфинксовые (Sphinginae) Сфинксы Sphinx Linnaeus, 1758 Бражник сиреневый Sphinx ligustri Linnaeus, 1758 Бражник сосновый Sphinx pinastri Linnaeus, 1758 Бражник лиственничный Sphinx morio (Rothschild & Jordan, 1903) Бражники вьюнковые Agrius Hübner, (1819) Бражник вьюнковый Agrius convolvuli (Linnaeus, 1758) Мёртвые головы Acherontia [Laspeyres], 1809 Мёртвая голова, или Адамова голова Acherontia atropos (Linnaeus, 1758) Acherontia lachesis Acherontia styx Apocalypsis Подсемейство Длинноязычные (Macroglossinae) Шмелевидки (Hemaris) Dalman, 1816 Шмелевидка жимолостная Hemaris fuciformis (Linnaeus, 1758) Шмелевидка скабиозовая Hemaris tityus Linnaeus, 1758 Hemaris thysbe Шмелевидка кроатская Hemaris croatica Прозерпины Proserpinus Hübner, (1819) Бражник зубокрылый, или Бражник олеандровый малый Proserpinus proserpina (Pallas, 1772) Карликовые бражники Sphingonaepiopsis Wallengren, 1858 Бражник карликовый, или горгон Sphingonaepiopsis gorgoniades Ретеры Rethera Rothschild & Jordan, 1903 Бражник Комарова Rethera komarovi (Christoph, 1885) Дафнисы Daphnis Hübner, (1819) Бражник олеандровый, Олеандровый бражник Daphnis nerii (Linnaeus, 1758) Кларины Clarina Tutt, 1903 Кларина Clarina kotschyi Акосмериксы Acosmeryx Boisduval, (1875) Бражник гиссарский Acosmeryx naga (Moore, 1857) Языканы (Macroglossum) Scopoli, 1777 Языкан обыкновенный Macroglossum stellatarum Linnaeus, 1758 Языкан Macroglossum gyrans Хилесы Hyles Hübner (1819) Бражник молочайный, Молочайный бражник Hyles euphorbiae (Linnaeus, 1758) Бражник подмаренниковый Hyles galii Rottemburg, 1775 Бражник ливорнский, Ливорнский бражник Hyles livornica Esper, 1780 Бражник-нетопырь Hyles vespertilio (Esper, 1780) Бражник облепиховый Hyles hippophaes Бражник южный молочайный Hyles nicaea Дейлефилы Deilephila Laspeyres, 1809 Бражник винный, Бражник средний винный Deilephila elpenor (Linnaeus, 1758) Бражник малый розовый, Бражник малый винный Deilephila porcellus (Linnaeus, 1758) Хиппотионы Hippotion Hübner, (1819) Большой винный бражник Hippotion celerio (Linnaeus, 1758) Теретры Theretra Hübner, (1819) Теретра клото Theretra clotho Бражник Алекто Theretra alecto Евхлороны Euchloron Boisduval, 1875 Бражник Мегера Euchloron megaera (Linnaeus, 1758)
天蛾科（学名：Sphingidae）是鱗翅目的一科，科名取自希腊语“Sphinx”，即希腊神话中的怪物“斯芬克斯”。 天蛾科下轄200多個屬，約1,450個品種[2]。本科物種大多數於熱帶生活，但其每一個地區都有其踪影[3]。本科昆虫主要特征是前翅狭长，后翅呈短三角形，复眼大，胸部粗壮，腹部末端尖及呈流線型，触角端部细而弯曲[1]。體型中等到大，所以可作快速及持續的飛行[3]，最長可達每小時40到50公里[4][5]。
在1903年，Rothschild and Jordan最先為天蛾科物種作科學化的分類，以物種有沒有感毛（microtrichia），把整個科分為感毛組與無感毛組兩大組，下設五亞科七大族[4]，分別如下：
現時的分類把原來的無感毛組一分為二，成為了天蛾亞科和目天蛾亞科；而原來的感毛組成為現在的長喙天蛾亞科[4][8]。
天蛾科以下的200多個屬，現時分作三個亞科，分別如下：
|format=需要含有|url= (帮助) 1. 北京: 科学出版社. 1997. ISBN 7-03-005763-5. 天蛾科（学名：Sphingidae）是鱗翅目的一科，科名取自希腊语“Sphinx”，即希腊神话中的怪物“斯芬克斯”。 天蛾科下轄200多個屬，約1,450個品種。本科物種大多數於熱帶生活，但其每一個地區都有其踪影。本科昆虫主要特征是前翅狭长，后翅呈短三角形，复眼大，胸部粗壮，腹部末端尖及呈流線型，触角端部细而弯曲。體型中等到大，所以可作快速及持續的飛行，最長可達每小時40到50公里。
スズメガ科（雀蛾、Sphingidae）とは、節足動物門・昆虫綱・鱗翅目（チョウ目）内の分類単位のひとつ。
スズメガ科に属する蛾は世界中に1,200種ほどが知られている。成虫・幼虫共に比較的大型になる。成虫の4枚の翅は体に対して小さく、三角形になっていて、高速で飛行する。幼虫は「尾角」と呼ばれる突起を持っている。
卵は2-3mm程度のやや扁平な球状の小さなもので、淡い緑色のものが多い。通常産卵数は数百個だが、卵塊を形成せずに、飛翔しつつ1粒ずつばらばらに食草に産み付けられる。多くの場合卵は数週間で孵化する。
幼虫は典型的なイモムシ型で、様々な種類の植物の葉を食べる。元来イモムシ（芋虫）という単語は、サトイモやサツマイモの葉に多く付くスズメガの幼虫を指した語である。現在でも農作物や街路樹などに普通に見られ、我々にとってごく身近な存在となっている。毒針毛などは無く、触っても無害である。
体型は非常に特徴的で、多くが腹部の末端に「尾角」と呼ばれる顕著な尾状突起を有している。その為英語圏ではスズメガの幼虫を horned worm （角の生えた芋虫）と称す。尾角の形状・色は種類によって異なるが、その用途は良く分かっていない。
体色は多様で、食草に良く似た緑色をしたものや褐色のもの、黒色のものなどが存在する。また、同じ種の幼虫でも同じ体色を有すとは限らず、個体差が顕著に現れる事も多い。例えばホシヒメホウジャク Neogurelca himachala sangaica やエビガラスズメ Agrius convolvuli、モモスズメ Marumba gaschkewitschii echephron などは、個体により顕著な体色の相違が現れる。また、ビロードスズメ Rhagastis mongoliana などの幼虫は眼紋を腹部に持つ。
スズメガの幼虫には発音するものもいて、メンガタスズメ Acherontia styx medusa やブドウスズメ Acosmeryx castanea、モモスズメ Marumba gaschkewitschii echephron の幼虫は刺激すると顎をすり合わせて音を出す。
一般に若齢幼虫は体が小さく、色も目立たないので発見されにくいが、終齢幼虫に近づくと体長・体重が著しい増加を見せ、恰も忽然とそこへ現れたような印象を与える事がある。北米に広く分布するタバコスズメ Manduca sexta を例にとると、一齢幼虫と終齢幼虫の体長差は約11倍で、四齢幼虫から五齢（終齢）幼虫になるまでに体長が2倍近く増加するという観察結果がある。また体重も一齢幼虫の時と終齢幼虫の時では数千倍の違いがある事が知られている。種によっては、幼虫時代に消費する食草の9割を終齢幼虫の時期に消費する。
食草は実に多様であるが、種によって食べる植物は決まっている。主な食草としては、ブドウスズメやコスズメ Theretra japonica、クルマスズメ Ampelophaga rubiginosa rubiginosa の好むブドウ科の蔓植物、クロスズメ Sphinx caliginea caliginea の食べるマツ科の針葉樹、モモスズメが多く見られるバラ科の植物、エビガラスズメ Agrius convolvuli の好むヒルガオ科の植物などが挙げられるが、これらはほんの一部に過ぎず、様々な植物に彼らの姿を見る事が出来る。中にはメンガタスズメの仲間のようにナスやジャガイモ、チョウセンアサガオ、タバコ、トマトなど、ナス科のアルカロイド性の毒を多く含む植物を食べて成長するものもいる。米国ではタバコスズメとトマトスズメガが、同じくナス科の毒性の強い植物を好んで食べる事が知られており、これらのスズメガの幼虫は、アルカロイドを分離し体外に分泌する特殊な構造を持っている事が明らかになっている。また、クチナシに付くオオスカシバ Cenophodes hylas hylas やヘクソカズラを食べるホシホウジャク Macroglossum pyrrhosticta などもいる。
スズメガは幼虫時代には大量の葉を消費するので、しばしば害虫として駆除される事も多い。葉を一番多く消費する終齢幼虫になる頃には巨大になるので、比較的駆除は容易である。
幼虫（若齢） 幼虫（終齢）・食草：ブドウの葉 蛹 成虫 クルマスズメ（スズメガ科）の成長過程 多くの場合、スズメガの幼虫は成熟すると食草から地上へと降下し、そのまま穴を掘って地中に蛹室をつくるか、地表の落ち葉などを糸で綴った荒い繭をつくってその中で蛹となる。しかし、ホシホウジャクのように、植物上で食草の葉を紡いで蛹を作るものも知られており、一概に地中・地表で蛹になるとは言えない。蛹は幼虫同様比較的大きく、また幼虫時代の特徴である尾状突起を残しているので判別は容易である。エビガラスズメのように長い口吻を持つ種では、蛹からも長大な口吻の折り返された突起が突出している。
多くの場合スズメガは蛹の状態で越冬する。例外的にクズやニセアカシアを食べるトビイロスズメは、成熟した幼虫が地中に潜って前蛹の状態で幼虫の姿のまま越冬し、初夏になってようやく蛹となる。
蛹の期間は種によって違いがある。大抵の場合4-5ヶ月ほどだが、数週間で羽化するものも多い。
なお、かつて日本ではこの蛹を子供が手に取り、つつくと動くのをおもしろがったようである。体をくねらせるのは西を示そうとしているのだとの伝承があり、そこからこの蛹のことを「にしゃどっち」（西はどっちの意）あるいは「にしむけ」と言う。
地中で羽化した成虫は地上に出て活発に活動し始める。スズメガの成虫は鋭角を持つ比較的ほっそりとした三角形の翅をもち、これをすばやく羽ばたかせて、種類によっては時速50km以上の高速で移動する。その飛行速度は数多い飛翔昆虫の中でも一番速い部類に入る。また翅を素早く羽ばたかせる事で空中に静止（ホバリング）することもでき、その状態で樹液や花の蜜を吸引している姿が頻繁に観察できる。
あまりに高速で移動する為、ハチや海外ではハチドリと誤認される事も多く、ブラジルではスズメガの事をmariposa beija-flor（ハチドリの蝶）と呼んでいる。また、オオスカシバのように透明な翅を持ち、スズメバチに擬態しているものも知られている。
多くの場合成虫は春から秋にかけて出現する。ベニスズメやオオスカシバなどは年二回発生する事が観察されている。一部の幼虫と同じく成虫も発音するものが多く知られ、日本最大のオオシモフリスズメ Langia zenzeroides やメンガタスズメは捕らえると腹部から発音する。
成虫は口吻が発達していて、様々な植物の花の蜜を吸引するが、樹液に集まるものも多い。成虫の口吻の長さは種類によって様々で、それぞれ好みの花の蜜腺に届くような長さをしている。たとえばウチスズメは2cmほどしかないが、エビガラスズメは11cmも伸びる口吻をもつ。なお、マダガスカルや南アメリカには25cmほども伸びる口吻をもつものがいる。成虫は主として夜行性だが、オオスカシバやホウジャク類のように日中飛行するものも多い。ただし、メンガタスズメは口吻がそれほど長くなく、ミツバチの巣の中に進入して貯蔵された蜂蜜を強奪することが知られている。さらに、ウチスズメ亜科のスズメガにはモモスズメなど、口吻自体が退化して摂食せず、幼虫時代に蓄積された養分だけで活動するものも少なくない。
スズメガの成虫は活動性が高く、多量の花蜜を消費し、距離の離れた多数の花を訪花するため、様々な植物がスズメガ媒花として受粉を行うように特殊化した花を進化させている。特徴としては比較的大型の花が夜だけ、あるいは昼夜を通して咲き、しばしば芳香を放つ。花の色は白や黄色が多くて闇夜に浮き上がって見え、長い口吻を花の奥に引き込んで効果的に頭部に花粉をつけられるように、長い花筒や距が発達している。
代表的なものとして、マツヨイグサ類、カラスウリ、ハマユウ、サギソウ、オシロイバナなどがある。
その広範な食草の種類と、旺盛な食欲から一般にスズメガは害虫として認知されているが、それと共に非常に利用価値の高い昆虫としても注目されている。
欧米ではその大きさと繁殖力の強さから、タバコスズメやトマトスズメの幼虫が実験用として大量に飼育されている。日本でも人工飼料を用いたエビガラスズメの養殖が行われており、遺伝などの実験に利用されている。
また、エビガラスズメの幼虫は非常に栄養価に富み、将来の食糧として注目される他、実際に家畜の飼料としても利用されている。海外には伝統的にスズメガをはじめとする鱗翅目の幼虫を重要な蛋白源とする地域が多く存在する。例えば、中国では、トビイロスズメを「大豆蛾」と呼び、江蘇省などで食用に養殖され、販売されている[1]。そのまま炒めたり、焼いたりしても食べられるが、中国では生で筋肉をすりつぶし、肉団子も作られる。トビイロスズメの場合、栄養素としては約65％がタンパク質で、バリン、メチオニン、フェニルアラニン、チロシンなどのアミノ酸を多く含む。また、約25％が脂肪分で、リノレン酸を多く含む[1]。
成虫はミツバチと同じく花から花へと飛び回るので、植物の受粉に大きく貢献している。
スズメガ科（雀蛾、Sphingidae）とは、節足動物門・昆虫綱・鱗翅目（チョウ目）内の分類単位のひとつ。
スズメガ科に属する蛾は世界中に1,200種ほどが知られている。成虫・幼虫共に比較的大型になる。成虫の4枚の翅は体に対して小さく、三角形になっていて、高速で飛行する。幼虫は「尾角」と呼ばれる突起を持っている。
박각시과는 나방들로 이루어진 과로, 200여속에 2000여종이 속해 있다.(Grimaldi & Engel, 2005)
