Pontederiaceae

Rozpławowate (Pontederiaceae) – rodzina roślin z rzędu komelinowców. Należy tu 9 rodzajów z 33 gatunkami. Zasięg tych roślin obejmuje lądy w strefie tropikalnej i subtropikalnej, a także obszary w północno-wschodniej Azji i znaczną część Ameryki Północnej (bez Kanady)^[1]. Kilka gatunków sadzonych jest jako rośliny ozdobne, zwłaszcza w akwariach. Eichornia gruboogonkowa (Eichornia crassipes) zwana "hiacyntem wodnym" jest uciążliwym chwastem wodnym w strefie tropikalnej^[3].

Morfologia

Pokrój

Rośliny kłączowe, które z dolnych węzłów wypuszczają korzenie przybyszowe mocujące roślinę w podłożu lub unoszące się w wodzie^[3].

Liście

Osadzone są na pędzie w dwóch rzędach, rzadko spiralnie, czasem z powodu skrócenia międzywęźli tworzą rozetę. Młodociane i podwodne liście zwykle są wstęgowate. Liście właściwe podzielone są na pochwę, ogonek i blaszkę liściową. Blaszki mają kształt szerokojajowaty, oszczepowaty lub strzałkowaty^[3].

Kwiaty

Skupione są w kwiatostany wiechowate lub kłosowate, wsparte dwoma liściokształtnymi podsadkami, wyrastające na szczycie pędu, przy czym odsuwane są przez ostatni liść na bok, tak że wyglądają jakby wyrastały z ogonka liściowego. Okwiat składa się z dwóch okółków, w obu z listkami barwy białej, żółtej lub niebieskiej, często efektownymi. Listki okwiatu u nasady są zrośnięte, czasem rurka ta pozostaje po przekwitnieniu i osłania owoc. Sześć pręcików przyrośniętych jest do rurki na różnej wysokości. Pręciki bywają zredukowane do jednego i dwóch prątniczków. Zalążnia górna, zwykle złożona z trzech komór z licznymi zalążkami, czasem zredukowana do jednej komory z pojedynczym zalążkiem. Słupek nitkowaty zakończony jest trójdzielnym znamieniem^[3].

Owoc

Trójkomorowe lub jednokomorowe torebki, w pierwszym przypadku pękające na szwach, w drugim niepękające. Nasiona są małe, gładkie lub żeberkowane^[3].

Biologia i ekologia

Byliny lub rzadziej rośliny jednoroczne^[1]. Rośliny bagienne i wodne, pływające swobodnie po powierzchni lub zanurzone^[3].

Systematyka

Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)

Klad okrytonasienne, klad jednoliścienne (monocots), rząd komelinowce (Commelinales), rodzina Haemodoraceae. Rodzina jest siostrzana dla Haemodoraceae^[1].

komelinowce

Commelinaceae – komelinowate

Hanguanaceae

Philydraceae

Haemodoraceae – hemodorowate

Pontederiaceae – rozpławowate

Wykaz rodzajów^[4][1]

• rodzaj Eichhornia Kunth – eichornia
• rodzaj Eurystemon Alexander
• rodzaj Heteranthera Ruiz & Pav. – heterantera
• rodzaj Hydrothrix Hook.f.
• rodzaj Monochoria C.Presl
• rodzaj Pontederia L. – pontederia
• rodzaj Reussia Endl.
• rodzaj Scholleropsis H.Perrier
• rodzaj Zosterella Small

Przypisy