Bois De Citre

Cyprzyk czteroklapowy^[5] (Tetraclinis articulata) – gatunek wieczniezielonych i jednopiennych krzewów i niewielkich drzew z rodziny cyprysowatych (Cupressaceae). Reprezentuje monotypowy rodzaj cyprzyk (Tetraclinis). Występuje licznie w Maroku, Algierii i Tunezji^[4] na wysokościach od 500 do 1800 m n.p.m.^[6] Ma poza tym posiada reliktowe stanowiska na Malcie i w południowej Hiszpanii w okolicy Kartageny^[4].

Morfologia

• Pokrój

• Szyszki

• Pędy

• Szyszki i nasiona

Pokrój

Krzew lub drzewo osiągające do 15 m wysokości z pniem do 1,2 m średnicy. Pień pokryty jest czerwono-brązową korą, łuszczącą się cienkimi łuskami. Korona jest nieregularna, główne konary są wzniesione. Boczne pędy rozpościerają się horyzontalnie i silnie rozgałęziają. Rozgałęzienia pędów na końcach są spłaszczone. Młode pędy są zaróżowione.

Liście

Łuskowate, drobne (do 0,5 mm długości i 1 mm szerokości), wyrastają w czterech rzędach. Są jasnozielone lub sine z prześwitującym gruczołkiem u szczytu. Boczne liście są większe od środkowych i nieco je przesłaniają. Kształt mają trójkątny, na szczycie są słabo zaostrzone i nieco odstające.

Organy generatywne

Strobile męskie są kuliste i powstają na końcach pędów. Strobile żeńskie mają kształt kulisto-jajowaty i składają się z 4 łusek (makrosporofili). Dojrzewają w ciągu jednego roku. Szyszka jest sino-brązowa, o średnicy 11 mm i 12 mm wysokości, osadzona na krótkiej (do 5 mm) szypule.

Nasiona

Powstają po 1-2 na każdej łusce (makrosporofilu). Osiągają do 5 mm długości i 3 mm szerokości i zaopatrzone są w dwa długie skrzydełka o szerokości ok. 4 mm^[6].

Zastosowanie

• Drewno jest używane do produkcji sklejki^[7] oraz luksusowych mebli. Jest ciemne, twarde, żywiczne i silnie aromatyczne. W czasach biblijnych było bardzo cenne. N. H. Moldenke i A. L. Moldenke podają, że osiągało nawet cenę złota. W Biblii wymienione jest tylko raz – w Apokalipsie św. Jana (18,10-12) i to jako drewno tujowe. Wynika to z tego, że dawniej gatunek ten zaliczany był do rodzaju tuja (Thuja) i tak to zostało przetłumaczone w wielu wersjach Biblii. Drewnem cyprzyka czteroklapowego handlowali Fenicjanie, którzy przywozili go do portu w Tyrze, z którego potem przez kupców transportowane było do Babilonii^[8].
• Wydzielana przez drzewo żywica zwana sandarakiem jest używana do produkcji werniksów, pachnących proszków do fumigacji, płynu, którym powleka się papier po zeskrobaniu atramentu, oraz w dentystyce^[7].

Przypisy