Tyräkit

Euphorbia amygdaloides

Narys kwiatowy

Kwiaty przedstawiciela polskiej flory, wilczomleczu sosnka

Wilczomlecz opasły

Euphorbia spinosa

Hodowlane odmiany wilczomleczu nadobnego są popularną ozdobą w okresie świąt Bożego Narodzenia

Wilczomlecz (Euphorbia L.) – rodzaj roślin z rodziny wilczomleczowatych, liczący około 1600-2000 gatunków. Zamieszkuje cieplejsze strefy całego świata, szczególnie licznie w Afryce. W Europie występuje dziko ok. 100 gatunków, w Polsce ponad 20. Gatunkiem typowym jest Euphorbia antiquorum L.^[2]

Morfologia

Rośliny jednoroczne, byliny, krzewy, drzewa, i sukulenty. Kwiaty zebrane w kwiatostan zwany cyjacjum, pełniący rolę pojedynczego kwiatu. Cyjacja zebrane są zwykle w szczytową, wieloramienną wierzchotkę, z okółkiem liści u nasady, kwiaty są bardzo zredukowane i składają się tylko z 1 pręcika i 1 słupka^[3]. Owoc: trzykomorowa torebka z pojedynczymi nasionami w każdej komorze. Nasiona z osnówką.

Biologia

Rośliny trujące. Wszystkie gatunki wytwarzają biały, ostry i trujący sok mleczny (zawiera kwas euforbinowy, euforbinę, związki cyjanogenne), który może spowodować zapalenia skóry, pęcherze i owrzodzenia, a sok niektórych gatunków po dostaniu się do oka może powodować czasową ślepotę^[2].

Systematyka

Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (2001...)^[1]

Rodzaj wilczomlecz należy do podrodziny Euphorbioideae, rodziny wilczomleczowatych, która jest rodziną siostrzaną dla bukietnicowatych (Rafflesiaceae), zaliczaną do obszernego rzędu malpigiowców (Malpighiales) i wraz z nim do kladu różowych w obrębie okrytonasiennych.

Pozycja w systemie Reveala (1993-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa ukęślowe (Dilleniidae Takht. ex Reveal & Tahkt.), nadrząd Euphorbianae, rząd wilczomleczowce (Euphorbiales Lindl.), rodzina wilczomleczowate (Euphorbiaceae Juss.), plemię Euphorbieae Dumort., podplemię Euphorbiinae Grieseb., rodzaj wilczomlecz (Euphorbia L.)^[4].

Gatunki flory Polski^[5]

• wilczomlecz austriacki (Euphorbia austriaca A. Kern.)
• wilczomlecz błękitnawy (Euphorbia characias Host.) – gatunek uprawiany
• wilczomlecz błotny (Euphorbia palustris L.)
• wilczomlecz błyszczący (Euphorbia lucida Waldst. & Kit.)
• wilczomlecz drobny (Euphorbia exigua L.) – antropofit zadomowiony
• wilczomlecz groszkowy (Euphorbia lathyris L.) – gatunek uprawiany
• wilczomlecz kątowy (Euphorbia angulata Jacq.)
• wilczomlecz lancetowaty (Euphorbia esula L.)
• wilczomlecz migdałolistny (Euphorbia amygdaloides L.)
• wilczomlecz miotlasty (Euphorbia virgultosa Klokov) – gatunek o niejasnym statusie
• wilczomlecz obrotny (Euphorbia helioscopia L.) – antropofit zadomowiony
• wilczomlecz obrzeżony, w. białobrzegi (Euphorbia marginata Pursh) – gatunek uprawiany
• wilczomlecz ogrodowy (Euphorbia peplus L.) – antropofit zadomowiony
• wilczomlecz plamisty (Euphorbia maculata L.) – antropofit zadomowiony
• wilczomlecz pstry (Euphorbia epithymoides L., syn. E. polychroma A. Kern.) – gatunek o niejasnym statusie we florze Polski
• wilczomlecz rozesłany (Euphorbia humifusa Willd.) – antropofit zadomowiony
• wilczomlecz rózgowaty (Euphorbia virgata Wakdst. & Kit.) – gatunek o niejasnym statusie
• wilczomlecz sierpowaty (Euphorbia falcata L.) – antropofit zadomowiony
• wilczomlecz sosnka (Euphorbia cyparissias L.)
• wilczomlecz szerokolistny (Euphorbia platyphyllos L.) – gatunek o niejasnym statusie
• wilczomlecz sztywny (Euphorbia serrulata Thuill., syn. E. stricta)
• wilczomlecz słodki (Euphorbia dulcis L.)
• wilczomlecz wołyński (Euphorbia volhynica Besser ex Szafer, Kulcz. & Pawł.) – efemerofit
• wilczomlecz włosisty (Euphorbia villosa Waldst. & Kit. ex Willd.)
• Euphorbia seguieriana All., syn. E. gerardiana Jacq. – efemerofit
• Euphorbia taurinensis All., syn. E. graeca Boiss. & Spruner – efemerofit

Inne gatunki

Osobny artykuł: Lista gatunków z rodzaju wilczomlecz.

Przypisy