蕺菜

Pstrolistka sercowata (Houttuynia cordata) – gatunek roślin z monotypowego rodzaju pstrolistka (Houttuynia Thunberg, Kongl. Vetensk. Acad. Nya Handl. 4: 149. 1783) z rodziny saurorowatych. Występuje w Azji wschodniej i południowej, poza tym rozpowszechniona jako roślina okrywowa. W Europie Środkowej zalecana jest do sadzenia przy oczkach wodnych. W krajach azjatyckich pędy i kłącza tej rośliny wykorzystywane są jako warzywo i przyprawa^[3]. Liście stosowane są w medycynie tradycyjnej^[2].

Rozmieszczenie

Gatunek występuje naturalnie w rejonie Himalajów (w Indiach, Nepalu, Bhutanie), w południowych Chinach, na Półwyspie Koreańskim i w Japonii^[4]. Według niektórych źródeł zasięg obejmuje też Półwysep Indochiński i wyspy Archipelagu Malajskiego^[2].

Morfologia

Odmiana 'Chamaeleon'

Odmiana 'Plena'

Danie z kłączy pstrolistki

Pokrój

Roślina zielna o pędach nadziemnych o wysokości do 60 cm, wyrastających z gęsto rosnących i szeroko rozrastających się cienkich kłączy. Łodygi u nasady pokładają się i korzenią w węzłach. Łodygi są silnie bruzdowane, nagie lub słabo owłosione w węzłach, czasem czerwono nabiegłe^[2].

Liście

Skrętoległe, pojedyncze, z błoniastymi przylistkami o długości od 0,5 do 2,5 cm. Ogonek liściowy do 4 cm długości. Blaszka liściowa jajowata z sercowatą nasadą o długości 4-10 cm i szerokości 2,5-6 cm, na szczycie krótko zaostrzona. Użyłkowanie tworzy 5–7 nerwów głównych i wyraźnie widoczne żyłki siatkowate^[2]. U formy typowej blaszka jest ciemnozielona, u odmian bywa pstra^[5].

Kwiaty

Drobne, zebrane są w gęste kłosy o długości do 2,5 cm, wyrastające naprzeciw liścia. Cztery podsadki pod kwiatostanami są białe i okazałe – osiągają 1–1,5 cm długości i 0,5–0,7 cm szerokości. Podsadki wraz z kwiatostanem tworzą pseudancjum – pozorny kwiat. Poszczególne kwiaty są pozbawione okwiatu. Pręciki występują w liczbie 3, rzadziej 4 i są dłuższe od słupka. Zalążnia jest jednokomorowa i wpół dolna, tworzona jest przez 3 owocolistki^[2].

Owoce

Torebka o długości 2–3 mm, z trwałą szyjką słupka, pękająca na szczycie^[2].

Biologia i ekologia

Rozwój

Bylina kwitnąca w zależności od klimatu od kwietnia do sierpnia, owocująca od czerwca do października^[2]. W warunkach Europy Środkowej zaczyna kwitnienie w czerwcu^[3].

Siedlisko

W obrębie naturalnego zasięgu rośnie na różnych siedliskach – na brzegach strumieni i na wilgotnych łąkach, w lasach i wąwozach, poza tym także na siedliskach ruderalnych – na obrzeżach pól, na przydrożach i wzdłuż rowów^[2].

Systematyka i zmienność

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG III z 2009)

Jeden z 6 gatunków wyróżnianych w obrębie rodziny saurorowatych (Saururaceae), która jest jedną z czterech rodzin wchodzących w skład rzędu pieprzowców, jednego z czterech w grupie magnoliowych^[1].

Wyhodowano kilka odmian uprawnych^[3]:

• 'Chamaeleon' i 'Tricolor' – odmiany o pstrokatych, wielobarwnych liściach, wybarwiających się szczególnie wyraźnie jesienią,
• 'Plena' – podsadki liczne.

Uprawa

Roślina odporna na mróz – może rosnąć w strefach mrozoodporności 5–11. Najlepiej rośnie w miejscach wilgotnych. Wymaga stanowisk lekko zacienionych i osłoniętych. W klimacie chłodniejszym znosi nasłonecznienie, wymaga jednak okrywania podczas zimy^[3]. W klimacie ciepłym powinna być uprawiana w cieniu. Bywa ekspansywna w uprawie^[5].

Przypisy