Yerba pastel, isatide o glasto, son los nomes comunes pa la especie fanerógama Isatis tinctoria de la familia Brassicaceae. Dacuando conocida como «áspide de Xerusalén». Añil, isatide o glastum ye tamién el nome del colorante azul producíu por esta especie. La raigañu de Isatis (chinu: 板藍根; pinyin: bǎn lán gēn; inglés:indigowoad) ye una yerba de la medicina tradicional china que vien de los raigaños d'esta planta.
Ye una planta biañal, raramente perenne, robusta, algama un tamañu de 30-120 cm d'altor, glabra a arispia, subglauca, arguta, con muncha inflorescencies ramificaes enantes. Fueyes basales rosulaes, oblanceolaes, de pecíolu curtiu, de 5-15 cm de llargu, 1.3 cm d'anchu, bien variables en tamañu y con frecuencia enforma mayor nes plantes cultivaes, les fueyes caulinarias de 10-80 mm de llargu, 5-25 mm d'anchu, linear-llanceolaes, auriculaes na base, amplexicaules; les cimeres muncho más pequeñes. Les inflorescencies en recímanos de 30-80-flores, paniculaes, ebracteaes, aumentando hasta 10 (-15) cm na fruta. Flores de 4-5 mm de diámetru, de color mariellu; con pedúnculu de 5-10 mm de llongura na fruta. Sépalos los 2-2.5 mm de llargu, de color verde amarellentáu. Pétalos 3-4.5 mm de llargu, 1.5-2 mm d'anchu. El frutu ye una silicua bien variable en tamañu, dende 10 hasta 20 mm de llargu, 2.5-5 mm d'anchu, oblonga, estrechándose escontra la base, con ápiz truncáu a arrondáu, de cutiu daqué ampliu nel mediu (en lóculo), glabres a puberulentas; grana de 3-4 mm de llargu, 1 mm d'anchu, elipsoide allargáu, de color marrón.[1]
Ye nativa de les estepes y zones desérticas del Cáucasu, centru d'Asia al este de Siberia y oeste d'Asia (Hegi), pero anguaño tópase en delles partes del sudoeste y centru d'Europa. Ye cultivada n'Europa, especialmente nel oeste y el sur del continente dende l'Antigüedá.
La yerba cultivar en delles rexones del norte de China, a saber Hebei, Beixín, Heilongjiang, Henan, Jiangsu, y Gansu. Los raigaños collechar mientres la seronda y ensúguense. El raigañu ensugáu procesar en gránulos, que se peracaben comúnmente eslleíos n'agua caliente o té. El productu ye bien popular en China.
Hasta fines del s. XVI, cuando'l índigo poner nel mercáu pol desenvolvimientu de les rutes del «Alloñáu Oriente», el isatide yera la única fonte de tintura azul n'Europa.
Los primeros afayos arqueolóxicos de granes daten del Neolíticu y atopáronse na cueva francesa d'Audoste, Boques del Ródano. N'asentamientos de la Edá de Fierro en Heuneburg, Alemaña, quedaron impresiones de granes en alfarería. Los enterramientos de Hallstatt, Hochdorf y Hohmichele contienen testiles tiñíos con isatide.
Xuliu César diz en de Bellu Gallico que los Britanni usen pa marcar los sos cuerpos vitrum, pudiendo significar «tatuaxe con isatide», anque más probablemente faiga referencia a un tipu de vidriu azul verdosu que yera comúm naquellos tiempos.[2] Los pictos tomaríen el so nome del llatín picti, que significa «pintáu popular» o posiblemente «tatuáu popular», pola so práutica de dir a la batalla desnudos colos sos cuerpos pintaos o tatuaos, lo que foi remembráu nel cantar británicu moderna humorística The Woad Ode (La Oda a Isatide). Sicasí, estudios más recién ponen seriamente en dulda la presunción de qu'el isatide fora'l material que los pictos usaron pa decorase'l cuerpu. Los esperimentos contemporaneos con isatide prueben que nun se trabaya bien nin como pintura corporal nin como pigmentu de tatuaxe. Altamente astrinxente, al usase como tatuaxe o puestu en microlaceraciones, produz abondo picor y texíu llaceriáu y, una vegada curáu, non queda azul. L'usu común de cuchu como un ingrediente nel tinte tradicional de isatide facer entá más imposible d'aplicar na piel.[2]
Nel Mediterraneu utilizóse dende bien antiguu la pintura de añil pa pintar los cercos de puertes y ventanes, y de cutiu tamién les jambas, dinteles y hasta los estragales, cuidao que el color azul del añil estorna a los inseutos.
N'escavaciones realizaes en York atopóse un despachu de tinturas con restos de isatide y de plantes del xéneru Rubia datáu nel s. X, yera viquinga. En tiempos medievales, los centros del so cultivu yeren Lincolnshire, Somerset n'Inglaterra, Gascuña, Normandía, Somme, el Languedoc (en gran parte conocíu como País de la Cucaña yá que cocagne yera y ye el nome occitanu, y depués en francés d'esta planta y la so tintura), Bretaña, na actual Francia; Jülich, Erfurt y Turingia n'Alemaña; Piamonte y Toscana n'Italia. Los ciudadanos de los cinco ciudaes del isatide turingias de Erfurt, Gotha, Tennstedt, Arnstadt y Langensalza tuvieron los sos propios fueros. En Erfurt, los mercaderes de isatide tuvieron los fondos pa crear la Universidá de Erfurt. Una industria tradicional entá imprime con pomada en Turingia, Saxonia y Lusacia güei: conocida como Blaudruck (lliteralmente, «impresión n'azul»).
Los usos medievales de la tintura nun se llindaben a testiles. Por casu, el ilustrador de Lindisfarne Gospels usó una pomada sobre la base de pigmentos pal azul.
El pigmentu azul en pomada ye'l mesmu que la tintura índigo, pero menos concentrada. Col descubrimientu européu de les rutes marítimes a la India, grandes cantidaes de índigo impórtense. Tienen De surdir lleis en delles partes d'Europa pa protexer la industria llocal d'esa competencia del mercáu del índigo. "En 1577 el gobiernu alemán oficialmente prohibe l'usu del índigo, denunciándolo como gafíu, mortal y corroyente, la tintura del Diañu."[3] "... enantes del receso de la Dieta en 1577: prohibe usar 'l'apocayá inventáu, mortal, y corroyente tinte llamáu'l tinte del diañu.' Esta prohibición repitir en 1594 y otra vegada en 1603."[4] Col desenvolvimientu de los procesos de síntesis química, sintetízase'l pigmentu, colapsando dambes industries nos primeros años del s. XX. La última collecha comercial asocede en 1932, en Lincolnshire, Bretaña.
N'Alemaña, hai intentos d'usar Isatis pa protexer la llana ensin químicos peligrosos. Tamién la producción crez nel RU para tintes, particularmente n'impresor a esquita, y tintes, porque ye biodegradable y seguro al ambiente, non como munches tintes sintétiques. Isatis tinctoria ye vista como especie invasora en partes d'Estaos Xuníos.
Apocayá, científicos afayaron que puede usase en prevenir dellos cánceres, teniendo más de 20 vegaes la cantidá de glucobrasicina del brócoli.[5] Les fueyes moces cuando se llacerien pueden producir más glucobrasicina, más de 65 vegaes como muncho.[6]
El raigañu de Isatis utilizar pa quitar el "síndrome del calor tóxico" na M. T. china, aselar los dolores de gargüelu y pa tratar gripe, sarampión, paperes, sífilis, o escarlatina. Tamién s'utiliza pa la farinxitis, larinxitis, erisipeles, carbunclu (ántrax), y prevenir la hepatitis A, la meninxitis epidémica, el cáncer y les inflamaciones.
Posibles efeutos secundarios de menor importancia inclúin reacciones alérxiques que causen vértigos, namái les grandes dosificaciones o l'usu enllargáu pueden ser tóxicos a los reñones.[ensin referencies]
En febreru de 2003, na provincia de Guandong en China, un biltu de neumonía atípica (SARS) causó una demanda masiva qu'alzó los precios d'el vinagre, raigañu de Isatis y otres medicines al creer que ye útil na eliminación d'axentes infeiciosos.[ensin referencies]
Isatis tinctoria describióse por Carlos Linneo y espublizóse en Species Plantarum 2: 670. 1753.[1]
Esta páxina forma parte del wikiproyeutu Botánica, un esfuerciu collaborativu col fin d'ameyorar y organizar tolos conteníos rellacionaos con esti tema. Visita la páxina d'alderique del proyeutu pa collaborar y facer entrugues o suxerencies. Yerba pastel, isatide o glasto, son los nomes comunes pa la especie fanerógama Isatis tinctoria de la familia Brassicaceae. Dacuando conocida como «áspide de Xerusalén». Añil, isatide o glastum ye tamién el nome del colorante azul producíu por esta especie. La raigañu de Isatis (chinu: 板藍根; pinyin: bǎn lán gēn; inglés:indigowoad) ye una yerba de la medicina tradicional china que vien de los raigaños d'esta planta.
.jpg)
.jpg)
