dcsimg
裸穗豬草的圖片
Life » » Archaeplastida » » 木蘭綱 » » 菊科 »

裸穗豬草

Ambrosia psilostachya DC.

Ambrozja zachodnia ( 波蘭語 )

由wikipedia POL提供

Ambrozja zachodnia (Ambrosia psilostachya DC.) – gatunek rośliny należący do rodziny astrowatych. Występuje naturalnie w Ameryce Północnej, ale rozprzestrzeniony został na różnych kontynentach. Jest zadomowiony także w Polsce. Gatunek szkodliwy w uprawach – znacząco obniża plony z powodu silnej konkurencyjności. Jego pyłek jest silnym alergenem. Powoduje spadek zróżnicowania gatunkowego w obszarach, gdzie jest inwazyjny[3].

Rozmieszczenie geograficzne

Zasięg gatunku uznawany za naturalny obejmuje Amerykę Północną bez jej północnych krańców po południowy Meksyk[4], przy czym według niektórych źródeł pierwotnie miał ograniczać się do zachodniej części Stanów Zjednoczonych i na pozostałą część kontynentu roślina miała się rozprzestrzenić w końcu XIX wieku[3]. Jako roślina introdukowana rośnie w Kazachstanie[3], na Tajwanie, w Afryce (w Algierii, Republice Południowej Afryki[4] i na Mauritiusie[3]), w południowej i wschodniej Australii, na Nowej Kaledonii, w Brazylii oraz na rozległych obszarach Europy – od Hiszpanii i Francji na zachodzie, Włoch, Czarnogóry i Ukrainy na południu, europejskiej części Rosji na wschodzie, po Szwecję i Wielką Brytanię na północy[4].

W Polsce notowany jest od 1901 roku i lokalnie jest już całkiem zadomowiony[5]. Znany jest głównie z dużych aglomeracji miejskich[6].

Morfologia

 src=
Kwiatostany męskie z owłosionymi okrywami
Pokrój
Bylina z odroślami korzeniowymi[7]. Osiąga zwykle do 75 cm wysokości, rzadziej ponad 1 m[8].
Łodyga
Wzniesiona, w dole naga[8], w górze z włoskami przylegającymi[7], nierozgałeziona lub z rozgałęzieniami głównie w górnej części pędu, odgałęzienia wzniesione ku górze[8].
Liście
Szarawojasnozielone[7]. W dole ogonkowe i naprzeciwległe, w górnej części pędu siedzące i skrętoległe. W zarysie blaszka liściowa jest jajowata, osiąga 2–6 (rzadko do 10) cm długości i 0,8–3,5 (rzadko do 5) cm szerokości[9]. Blaszka jest od pierzasto ząbkowanej do pojedynczo pierzastodzielnej, po obu stronach mniej lub bardziej szorstko owłosiona i gruczołowato punktowana[9]. Łatki liścia równowąskie do podługowato eliptycznych[8].
Kwiaty
Rozdzielnopłciowe, rurkowate, zebrane w drobnych koszyczkach. Koszyczki męskie o średnicy 2–5 mm, wielokwiatowe zebrane są w szczytowych, kłosopodobnych kwiatostanach złożonych osiągających 10–20 cm długości (kwiatostany złożone na bocznych odgałęzieniach są nieco krótsze). Korony kwiatów ukryte w kubeczkowatej okrywie jasnożółte do zielonkawożółtych, pylniki białe[8]. Okrywa jest gęsto owłosiona[9][7]. Koszyczki żeńskie po 1–3 w pęczku, niepozorne, siedzą w kątach liściopodobnych podsadek w węzłach poniżej kłosopodobnych, męskich kwiatostanów złożonych[8].
Owoce
Niełupki jajowate, o długości 3–4 mm (razem z dzióbkiem), pozbawione szczecinek lub z kilkoma krótkimi, do 0,8 mm długości[8][9].
Gatunek podobny
Ambrozja bylicolistna (A. artemisiifolia) odróżnia się tym, że jest jednoroczna i nie tworzy odrostów, jej liście są podwójnie pierzasto-dzielne, ogonkowe (także w górnej części pędu), ciemnozielone. Łodyga w górze jest kosmato, odstająco owłosiona, a okrywy koszyczków męskich są nagie[7].

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit[7]. Pędy wyrastają w maju[3] i kwitną od lipca do października[7]. Roślina jest wiatropylna[3]. W jednym koszyczku żeńskim dojrzewa tylko jeden owoc, ale na rozgałęzionych pędach może ich powstać w sumie kilkadziesiąt. Nasiona bywają rozprzestrzeniane wraz z ziarnami zbóż, w których ambrozja rośnie jako chwast. Zachowują zdolność do kiełkowania przez co najmniej 4 lata (dłużej jeśli pogrzebane są pod powierzchnią gleby)[3].

Gatunek zasiedla głównie tereny przekształcone przez człowieka, najczęściej na podłożu gliniastym, alkalicznym, w miejscach wilgotnych[9]. Potrafi pokryć rozległe obszary na odłogach, pastwiskach, w sadach i innych uprawach, na przydrożach i przytorzach oraz w innych miejscach ruderalnych. Mimo małej ilości wytwarzanych nasion roślina w krótkim czasie potrafi pokryć dużą powierzchnię rozrastając się z odrośli korzeniowych – w ciągu jednego sezonu pojedyncza roślina może pokryć 2 m²[3].

Na amerykańskich preriach nasiona ambrozji zachodniej są ważnym źródłem pożywienia dla przepióra wirginijskiego (Colinus virginianus), a sama roślina jest chętnie spożywana przez mulaki[3].

Liczba chromosomów 2n = 72[7].

Mieszaniec

Gatunek tworzy mieszańca z ambrozją bylicolistną (A. artemisiifolia) o nazwie A. ×intergradiens W. H. Wagner. Stwierdzony został w Ameryce Północnej, gdzie rozrastał się wegetatywnie. Nie wiadomo, czy tworzy płodne nasiona[3].

Znaczenie użytkowe

Roślina szkodliwa w uprawach – znacząco obniża plony z powodu silnej konkurencyjności. Powoduje usychanie roślin uprawianych. Oddziaływanie może mieć charakter allelopatyczny – roślina wytwarza seskwiterpeny. Jej pyłek jest silnym alergenem wywołującym u ludzi katar sienny. Roślina powoduje także spadek zróżnicowania gatunkowego w obszarach, gdzie jest inwazyjna[3].

Zwalczanie

Zwalczanie mechaniczne jest mało skuteczne, ponieważ roślina łatwo odrasta z kłączy. Orka może wręcz ułatwiać rozprzestrzenianie się tego gatunku. W Ameryce Północnej stosowano z powodzeniem opryski 2,4-D. W celu zwalczania biologicznego ambrozji do różnych krajów europejskich i azjatyckich introdukowano północnoamerykańskiego chrząszcza Zygogramma suturalis, co przyniosło jednak ograniczone skutki pożądane[3].

Przypisy

  1. Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2017-08-31].
  2. a b Ambrosia psilostachya DC.. W: The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2017-08-31].
  3. a b c d e f g h i j k l Ambrosia psilostachya (perennial ragweed). W: Invasive Species Compendium [on-line]. CABI. [dostęp 2017-08-31].
  4. a b c Taxon: Ambrosia psilostachya DC.. U.S. National Plant Germplasm System. [dostęp 2017-08-31].
  5. B. Tokarska-Guzik, Z. Dajdok, M. Zając, A. Zając, A. Urbisz, W. Danielewicz: Rośliny obcego pochodzenia w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem gatunków inwazyjnych. Warszawa: Generalna Dyrekcja Ochrony Srodowiska, 2012, s. 112. ISBN 978-83-62940-34-9.
  6. Adam Zając, Maria Zając (red.): Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Kraków: Uniwersytet Jagielloński, 2001, s. 55. ISBN 83-915161-1-3.
  7. a b c d e f g h Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006, s. 474. ISBN 83-01-14342-8.
  8. a b c d e f g Ambrosia psilostachya Candolle. W: Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2017-08-31].
  9. a b c d e Ambrosia psilostachya de Candolle. W: Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2017-08-31].
許可
cc-by-sa-3.0
版權
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
原始內容
參訪來源
合作夥伴網站
wikipedia POL

Ambrozja zachodnia: Brief Summary ( 波蘭語 )

由wikipedia POL提供

Ambrozja zachodnia (Ambrosia psilostachya DC.) – gatunek rośliny należący do rodziny astrowatych. Występuje naturalnie w Ameryce Północnej, ale rozprzestrzeniony został na różnych kontynentach. Jest zadomowiony także w Polsce. Gatunek szkodliwy w uprawach – znacząco obniża plony z powodu silnej konkurencyjności. Jego pyłek jest silnym alergenem. Powoduje spadek zróżnicowania gatunkowego w obszarach, gdzie jest inwazyjny.

許可
cc-by-sa-3.0
版權
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
原始內容
參訪來源
合作夥伴網站
wikipedia POL