Die Weiße Scheibchenschnecke[1] (Lucilla singleyana) ist eine Schneckenart in der Familie der Scheibchenschnecken (Helicodiscidae) aus der Unterordnung der Landlungenschnecken (Stylommatophora). Die Art wurde vermutlich anthropogen aus Nordamerika nach Europa eingeschleppt.
Das rechtsgewundene, kleine Gehäuse ist fast scheibenförmig; in der Seitenansicht überragt das Gewinde die vorletzte Windung nur sehr wenig. Es misst bis 3 mm in der Breite und 1,2 mm in der Höhe (B/H-Index=2,5). Die 3½ bis 4 Windungen erweitern sich langsam und regelmäßig und sind an der Peripherie gut gewölbt. Die Naht ist vergleichsweise tief. Der Nabel ist sehr breit und offen; er nimmt etwa ein Drittel der Gehäusebreite ein. Die Mündung ist rundlich bis leicht querelliptisch, aber durch die vorher gehende Windung stark eingedellt. Die Mündungsöffnung steht schief zur Windungsachse. Der Mundsaum ist einfach, gerade und nicht verstärkt.
Das Gehäuse ist gelblich-braun, das Periostrakum ist farblos. Die Schale ist dünn, zerbrechlich und durchscheinend. Die Oberfläche besitzt feine Anwachsstreifen in unregelmäßig Abständen. Die Oberfläche ist dadurch glänzend. Bei hoher Vergrößerung sind bei manchen Individuen schwache Spiralstreifen zu erkennen.
Die Tiere haben aufgrund ihrer Lebensweise tief im Erdreich die Augen reduziert.
Der Nabel der Weißen Scheibchenschnecke ist etwas flacher und weiter als der Nabel der Grünlichen Scheibchenschnecke (Lucilla scintilla), das Gehäuse ist im Adultstadium deutlich größer (etwa 3 mm zu 2,2 mm). Außerdem ist das Gehäuse der Weißen Scheibchenschnecke quasi flach, scheibenförmig, während es bei der Grünlichen Scheibchenschnecke sehr flach konisch ist. In der Seitenansicht ist das Gewinde bei der Weißen Scheibchenschnecke kaum zu sehen, während es bei der Grünlichen Scheibchenschnecke zwar ebenfalls sehr flach ist, aber doch deutlich(er) sichtbar ist. Bei der Weißen Scheibchenschnecke kann die Mündung leicht querelliptsch sein, bei der Grünlichen Scheibchenschnecke ist es rundlich.
Bei der Weißen Scheibchenschnecke ist das Periostrakum farblos, bei der Grünlichen Scheibchenschnecke gelblich oder gelbgrünlich.[2]
Das Verbreitungsgebiet war wahrscheinlich ursprünglich Nordamerika. Durch anthropogene Verschleppung ist sie nun in fast ganz Europa heimisch, wenn auch nur sehr lokal und selten, vor allem in Gärten, Parks, Weinbergen und auch Gewächshäusern. Im Osten ist sie auch im Kaukasus vertreten,[3] im Süden auch in Nordwestafrika.[4]
Die Tiere leben tief im lockeren, feuchten bis trockenen Erdboden (bis ein Meter tief[2]). Sie werden daher meist nur gefunden, wenn größere Mengen an Erdreich aufbereitet und gesiebt werden, oder in Spülsäumen von Bächen und Flüssen (Geniste). Gewöhnlich werden dabei aber nur die leeren Gehäuse gefunden.
Die Art wurde 1889 von Henry Augustus Pilsbry als Zonites singleyanus begründet.[5]
Die Art wurde von Kerney et al. (1983) und Schileyko (2002) inkorrekterweise zur Gattung bzw. Untergattung Helicodiscus (Hebetodiscus) Baker, 1929 gestellt. Sowohl Helicodiscus Morse, 1864 und Hebetodiscus Baker, 1929 wären in diesem Fall jüngere Synonyme von Lucilla Lowe, 1852.[6] Meist werden aber sowohl Helicodiscus Morse, 1864 wie auch Lucilla Lowe, 1852 als eigenständige Gattungen aufgefasst. Kerney et al. (1983) trennen die beiden Arten noch nicht. Die Abbildung scheint Lucilla singleyana darzustellen.
Lucilla singleyana (Pilsbry, 1889) ist allgemein als gültiges Taxon akzeptiert.[7][8][9][6]
Nach Vollrath Wiese ist die Art in Deutschland nicht gefährdet.[10] Dagegen sollen ihre Bestände in Österreich stark gefährdet sein, bzw. in der Schweiz gefährdet-.[7]
Die Weiße Scheibchenschnecke (Lucilla singleyana) ist eine Schneckenart in der Familie der Scheibchenschnecken (Helicodiscidae) aus der Unterordnung der Landlungenschnecken (Stylommatophora). Die Art wurde vermutlich anthropogen aus Nordamerika nach Europa eingeschleppt.
Lucilla singleyana is a species of minute air-breathing land snail, a terrestrial pulmonate gastropod mollusc or micromollusk in the family Helicodiscidae.[2] [3]
The shell of this species is about 2 mm in width.
Lucilla singleyana was originally discovered and described (under the name Zonites singleyanus) by Henry Augustus Pilsbry in 1889.[1]
Pilsbry's original text (the type description) reads as follows:
Zonites singleyanus Pilsbry. Proc. A. N. S. Philada., 1888, PI. xvii, figs. m,m,m.
Shell minute, broadly umbilicate, planorboid, the spire scarcely perceptibly exserted; subtranslucent, waxen white, shining, smooth, under a strong lens seen to be slightly wrinkled by growth-lines; whorls three, rather rapidly increasing, separated by well-impressed sutures, convex, the apex rather large; body-whorl depressed, slightly descending, indented below around the umbilicus; aperture small, semilunar, oblique; peristome simple, acute. Umbilicus nearly one-third the diameter of the shell, wide, showing all the whorls.
Alt. 1, diam. 2 mill.
New Braunfels, Comal Co., Texas.
Allied to Z. minusculus, but much more depressed, more shining, smoother, smaller, with broader umbilicus and a complete whorl less than minusculus.
This species, one of the most 'distinct of the smaller forms of Hyalina, was communicated to me by Mr. J. A. Singley, in whose honor it is named. I have also found a few specimens among the shells collected by myself in central Texas, during the winter of 1885-'86. With Z. singleyanus at New Braunfels are found quantities of Z. minusculus. The latter species exhibits some variation, being often more depressed than most northern specimen. This depressed form has been noticed in Mexico by Strebel,* who proposes for Z. minusculus the new generic title of Chanomphalus, which of course is completely synonymous with Pseudohyalina Morse, 1864, and this again is not different enough from Hyalina to warrant the erection of a new genus or sub-genus. There is some variation in the width of the umbilicus in Texan specimens of Z. minusculus, but I have not seen specimens with it so wide as Dr. Dall indicates for his var. alachuana, from Florida. H elegantulus Pfr. is about the size and form of my Zonites singleyanus, but it is a strongly sculptured species.
* Vide Beitrag zur Kenntniss der Fauna mexikanischer Land und Süsswasser
Conchylien, Theil iv, p. 19, pi. iv, fig. 10. (1880.)
This species is Holarctic in distribution.
The indigenous distribution for this species includes North America.
Then non-indigenous distribution areas include:
This species was previously announced from the Czech Republic since 1988, but later in 2009 was all findings recognized as Lucilla scintilla.[5]
This species has been introduced to New Zealand.[7]
This species lives in soil, see soil-inhabitant. Technically this is known as being a terricol species.
This article incorporates public domain text from the reference.[1]
Lucilla singleyana is a species of minute air-breathing land snail, a terrestrial pulmonate gastropod mollusc or micromollusk in the family Helicodiscidae.
The shell of this species is about 2 mm in width.
Lucilla singleyana is een slakkensoort uit de familie van de Helicodiscidae.[1] De wetenschappelijke naam van de soort is voor het eerst geldig gepubliceerd in 1889 door Pilsbry.
Bronnen, noten en/of referenties
Krążałek gładki (Lucilla singleyana) – gatunek lądowego, ślepego ślimaka trzonkoocznego z rodziny Helicodiscidae, dawniej zaliczany do Endodontidae. Pochodzi prawdopodobnie z Ameryki Północnej. Współcześnie występuje również w Europie, przy czym czas jego pojawienia się na tym kontynencie nie jest znany. W drugiej połowie XX wieku został zawleczony do Nowej Zelandii[1].
W Europie po raz pierwszy odnotowano jego obecność w 1943 roku, w Holandii. Od tamtej pory rozprzestrzenił się po całym niemal kontynencie, od Anglii i Szwecji po Hiszpanię i Włochy, włącznie z wyspami śródziemnomorskimi[2]. Na terenie Polski został odnotowany najpierw w Ogrodzie Botanicznym we Wrocławiu, później w Puszczykowie, a także na kilku stanowiskach w południowej części kraju[1]. Pomimo rozprzestrzeniania się w Europie, w Polsce nie jest uznawany za gatunek inwazyjny[3].
Jego obecność na stanowiskach naturalnych w Europie oraz w osadach wczesnoplejstoceńskich na Słowacji sugeruje, że pierwotny zasięg występowania mógł obejmować, oprócz Ameryki Północnej, również Europę, a gatunek ten jest reliktem z okresów międzylodowcowych[4]. Współczesna jego obecność na niektórych stanowiskach może być wynikiem wtórnej kolonizacji[1].
Muszla krążałka gładkiego jest mała (2–2,4 mm szerokości), spłaszczona, z 4 lub 4,5 wypukłymi skrętami, ostrym brzegiem otworu i gładką, błyszczącą powierzchnią, niemal przejrzysta[1]. Periostrakum jest bezbarwne, drobno i nieregularnie prążkowane[2]. Dołek osiowy jest szeroki, miseczkowaty, o szerokości bliskiej 1/3 szerokości muszli[2][1].
Krążałek gładki prowadzi podziemny tryb życia[4], żyje w głębszych warstwach gleby. Najczęściej spotykany jest w środowiskach synantropijnych (winnice, ogrody, szklarnie)[2][1].
Krążałek gładki (Lucilla singleyana) – gatunek lądowego, ślepego ślimaka trzonkoocznego z rodziny Helicodiscidae, dawniej zaliczany do Endodontidae. Pochodzi prawdopodobnie z Ameryki Północnej. Współcześnie występuje również w Europie, przy czym czas jego pojawienia się na tym kontynencie nie jest znany. W drugiej połowie XX wieku został zawleczony do Nowej Zelandii.
W Europie po raz pierwszy odnotowano jego obecność w 1943 roku, w Holandii. Od tamtej pory rozprzestrzenił się po całym niemal kontynencie, od Anglii i Szwecji po Hiszpanię i Włochy, włącznie z wyspami śródziemnomorskimi. Na terenie Polski został odnotowany najpierw w Ogrodzie Botanicznym we Wrocławiu, później w Puszczykowie, a także na kilku stanowiskach w południowej części kraju. Pomimo rozprzestrzeniania się w Europie, w Polsce nie jest uznawany za gatunek inwazyjny.
Jego obecność na stanowiskach naturalnych w Europie oraz w osadach wczesnoplejstoceńskich na Słowacji sugeruje, że pierwotny zasięg występowania mógł obejmować, oprócz Ameryki Północnej, również Europę, a gatunek ten jest reliktem z okresów międzylodowcowych. Współczesna jego obecność na niektórych stanowiskach może być wynikiem wtórnej kolonizacji.
Muszla krążałka gładkiego jest mała (2–2,4 mm szerokości), spłaszczona, z 4 lub 4,5 wypukłymi skrętami, ostrym brzegiem otworu i gładką, błyszczącą powierzchnią, niemal przejrzysta. Periostrakum jest bezbarwne, drobno i nieregularnie prążkowane. Dołek osiowy jest szeroki, miseczkowaty, o szerokości bliskiej 1/3 szerokości muszli.
Krążałek gładki prowadzi podziemny tryb życia, żyje w głębszych warstwach gleby. Najczęściej spotykany jest w środowiskach synantropijnych (winnice, ogrody, szklarnie).
